Waar de stenen spreken..E
Blijdschap bij opening van
Koudekerks trots
Heilige opschudding is beter
dan rust en stilte
Sowjet-Unie verlangt moderne
snelvarende trawlers
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
WOENSDAG 16 SEPTEMBER 1951
>E
Verenigingsgebouw bindt samen
Scheiding op velerlei gebied hier overwonnen
Eindelijk was het dan zo ver: het, verenigingsgebouw kon worden geopend!
Jaren geleden werd in de Hervormde kerk een eerste gift van een gulden
door N.N. gegeven, met bijschrift: „Voor een Verenigingsgebouw". Grotere
en kleinere giften volgden in de loop der jaren. Een fondsje groeide erg
moeizaam. Gelukkig hebben Gereformeerden en Hervormden elkaar ge
vonden en uit een hechte samenwerking is dit mooie gebouw gegroeid. Hoe
mooi het wel is zal eerst uitkomen, als ook de omgeving, volgens plan van
B. en W. is verfraaid en een plantsoentje het geheel opvrolijkt.
Mocht die eerste gever nog op Koude
kerk wonen, dan zal hij zich zeker ver
heugen over het monument van samen
werking. dat uit zijn initiatief is gegroeid.
Levendig-is de indruk, die men van 't ge
bouw aan de buitenkant krijgt. De mooie
beren, evenals de gedurfde ingang zijn
bewijzen, dat de architectuur in goede
handen was bij het architecten-bureau
Dekker en Van der Sterre.
Komen we het gebouw binnen, dan tref
fen we links de keuken en een ruimte be
doeld als garderobe, terwijl rechts de toi
letten zijn en een trap naar de mooie bo
venzaal, die 6 bij 9 m vloeroppervlak
heeft.
De groet zaal, die in twee afdelingen
kan worden verdeeld, en weldra door de
Chr. kleuterschool in gebruik zal worden
genomen, kan 280 personen bevatten. Er
is een toneel, dat binnen enkele dagen zo
danig zal worden afgescheiden van de
zaal, dat het als vergaderlokaal afzonder
lijk kan worden gebruikt.
Kouderkerk kan trots zijn op :zijn ver
enigingsgebouw. Het zal ook möetfen be
seffen. dat dit bezit de verplichting niee-
brengt, dit gebouw te gebruiken en in
stand te houden.
II
Dankbaar is men ongetwijfeld ook voor
de mooie geste van de heer P. J. G. Smit.
die de grond heeft geschonken. De stimu
lans hierbij was, dat deze gift weer
terugvallen aan de eigenaar, als niet,voor
1 Januari 1953 met bouwen was begonnen.
Al heel gauw kwam gisteravond een
stroom mensen het gebouw binnen, nadat
de deuren waren geopend: beide kerke
raden, afgevaardigden van beide gemeen
tebesturen, ds Wolven, ds Haspers, verte
genwoordigers van de diverse verenigin
gen. en niet te vergeten de medewerkers
dn allerlei functie. Ook notaris Bakker
was aanwezig.
De zaal en het podium waren met vele
bloemstukken versierd.
Toen de voorzitter, de heer J. D. Reijne-
veld, van het Stichtingsbestuur, de bij
eenkomst opende, was de zaal geheel ge
vuld. Hij gaf een overzicht van de wor
dingsgeschiedenis en memoreerde het
werk, dat de architect, de heer P. v. d.
Sterre, voor de stichting heeft gedaan.
Spr. prees het werk van de beide aan
nemers, de heren Leenheer en Meijer en
wees op 't feit. dat, het gebouw eigendom
is van de leden der beide Gemeenten. Als
zodanig dient het ook druk te worden
gebruikt. Inzonderheid werd de heer Smit
dank gebracht voor zijn mooie gift. En
nog zovelen meer, die op enigerlei wijze
hebben meegewerkt.
En nu de vraag: Hoe moet dit gebouw
worden gebruikt? Dit is het antwoord:
voor het koninkrijk Gods en om de jeugd
te behouden voor onze Kerken.
Gave en opgave
Hierna kreeg ds Poort, Hervormd pre
dikant het woord. Hij wees op de blijd
schap, die heersen mag. Maar ook op de
nog onvervulde wensen. Want dit gebouw
op zichzelf betekent niets. Het moet rente
j opleveren In het werk der beide Gemeen
ten. Er moet méér bereidheid komen
mede te werken. Het moet helpen positie-
tver Christenen te zijn. Echter ook: Dit
Vis een gebouw van ons tweeën. Laat dit
ftiet eenzijn stimuleren. Ook de samen
werking, die er nu reeds is.
tDU gebouw is door de Kerken echter
tliiet alleen gezet voor eigen kring. Het is
ook gebouwd voor de wereld. U ziet hier
in, dat de Kerk er is om de wereld te
.dienen. Dit gebouw is een gave. Dus ook
opgave! Wordt deze opgave volbracht,
[dan rust Gods zegen erop. Namens de
;-Hervormde Gemeente wenste spr. het be
stuur geluk en dankte de voorzitter voor
•«1 zijn werk.
Ds Wolven hierna het woord verkrij
gende, memoreerde het gebrek aan ver
gaderruimte, enkele jaren geleden. Ook
hij sprak er zijn blijdschap over uit, dat
Het mooie verenigingsgebouw,
waarmee Koudekerk door ge
zamenlijke offervaardigheid en
toewijding thans kan pronken.
Foto N. v. d. Horst
het Stichtingsbestuur. Maar ook een
vos. Want met slimheid wist dit be
stuur te bereiken, wat bereikt moest
worden. De derde stelle een bloedzui
ger voor. Want als een bloedzuiger
klemde het bestuur zich vast aan zjjn
werk.
Als vertegenwoordiger van het gemeen
tebestuur te Hazerswoude sprak wethou
der C. A. van Dam. Ondanks de scheiding
door de Rijn, is er zeer veel, dat Hazers
woude en Koudekerk samenbindt. Aan de
Rijndijk zijn we blij en dankbaar dat het
verenigingsgebouw er is.
De voorzitter deelde mede, dat ds van
Bansbergen, verhinderd was aanwezig te
beide Kerken dit samen gebouwd heb
ben. De scheiding op velerlei gebied is
hierin overwonnen. Laat dit als een schat
van boven in uw dorp worden bewaard!
Wensen zijn er, de vijfcentsaciie moet
doorgaan! En laat ook de burgerlijke ge
meente, de Kerken helpen met hun die-
Frisse wind
Hierna sprak burgemeester De Herder.
Hij begon met als antwoord aan ds Wol
ven, de toezegging te doen, dat het ge
meentebestuur overweegt, wat het kan
doen. Hij sprak zijn bewondering uit, voor
het resultaat vart devijfcentsactie. Ook woorden uit, die door de zaal
getuigde zijn woord van grote tevreden-j worden geraden,
held over het bereikte resultaat. Dit ge- j De heer J. E. Goedhart feliciteerde na
bouw is het getuigenis, dat er in Koude- [mens de Chr. kleuterschool. De heer G. S.
kerk een frisse wind waait. den Hollander onthulde, dat de 5-cents-
Namens de Geref. Kerk sprak dp heer actie gemiddeld f 2000 per jaar opbrengt.
P. Boer. Hij wenste het bestuur van harteDe collecte bracht f 98 op.
geluk. Teun van Bostelen declameerde, waarna
Spr. wilde drie gevelstenen metselen: I zeven jonge dames de laatste bijdragen
een uil, uitbeeldende de wijsheid vanleverden. Ds Wolven sloot de avond.
Namens de Kerkvoogdij van de Herv.
Gemeente sprak de heer Jac Vonk, pre
sident Kerkvoogd. Hij greep terug op de
bekende rede van de Koningin en wees
er op. dat in dit gebouw de wensen, daar
in vervat, tot werkelijkheid kunnen wor
den. Hij bood het Stichtingsbestuur een
ohèque aan van f 685,80, zijnde het resul
taat van de in de eerste jaren ingezamelde
giften.
Na de pauze sprak de heer Van der
Sterre, architect, een dank- en huldigings
woord. waarna Van knop tot bloem enkele
volksdansjes uitvoerden. De Geref. jon
gens- en meisjesclubs beeldden spreek-
Slakkenkolonie.
Eervol ontslag aan twee
burgemeesters
Op hun verzoek ic ingaande 1 Decem
ber eervol ontslag verleend aan J. M. H.
F. J. Baron de Weichs de Wenne als
burgemeester van Meerlj en Wanssum
en aan L. H. Simons als burgemeester
van Haarlemmerliede en Spaaniwoude.
Uit de kerkelijke pers
Ervaringen met band-begeleiding in
Mexicaanse kerk
Er zijn redevoeringen die meer scherpzinnig dan steekhoudend zijn. Deze
uitdrukking bezigt Calvijn, als hij in zijn Institutie handelt over Woord
en sacrament. Prof. dr G. C. Berkouwer schrijft daarover in het Gere
formeerd Weekblad, omdat dit woord z.i. ook nu ons nog veel te
zeggen heeft.
Maar Paulus beroerde de menigte en
joeg de wereld in verwarring
Bij monde van haar grote getuigen
heeft de kerk dit sindsdien altijd gedaan.
Zo deed Augustinus het, en Luther en
Calvijn en Kohlbrugge en Barth. En
steeds stormden ze weer op, de filosofen
en theologen, de Joden en Jodengenoten,
en zij riepen wèg met hen, want zij
brengen het volk in beroering, zij ver
oorzaken opschudding en bederven onze
rust, terwijl het ons juist in de kerk en
de religie om rust begonnen is.
Het is nu eenmaal zo, ware prediking
brengt in eerste instantie nooit de rust,
maar altijd de ver-ontrusting. Geen
preek is zo gevaarlijk als die, waarvan
de mensen hebben genoten
Toch spreekt de bijbel van stilte en
rust voor de mensen. Maar dan wordt er
altijd een stilte' bedoeld na de storm,
een rust na de onrust. Peins daarover de
Bijbelverhalen en Schriftwoorden maar
eens af. Er is een stilte. die gewekt
wordt, geboren, opbloeiend in wereld en
harten, zij groeit op onder de beschut
ting van het Woord, het priesterlijke
woord van bijbel en verkondiging. De
gene die het kent is geneigd er mystiek
over te praten, het is dan ook een ge
heim, een Godsgeheim.
God schenkt dit geheim aan mensen,
die verontrust worden over zichzelf,
over hun leven, over hun opvattingen en
oordelen. Zo blijft er een rust over voor
het volk van God. dat is een armzalig
volk vol dwaze verwachtingen. Zij heb
ben het eigene laten vallen en hoorden
de stem van God, die hen riep.
Temidden van rinkelende telefoons en
ratelende schrijfmachines van kinder-
zorg en geldnood, temidden van het la
waai en de herrie, waann wij allemaal
min of meer fel, min of meer bezeten,
wegglijden, blijft er een rust weggelegd
voor het volk van God. Hij geeft het
zijn beminden als in de slaap."
Leer en leven
Ds B. Nederlof, voorheen Chr. Geref.
predikant in Dokkum en thans predi
kant bij de Chr. Ref. Church in Houston
(Brits Columbia, Canada) schrijft een
brief in het (Chr. Geref.) Kerkblad
voor het Noorden. Er blijkt nogal
verschil te zijn tussen de kerkelijke toe
standen in Nederland en Amerika.
Ds Nederlof noenvt een voorbeeld:
de eerstvolgende vergadering van de
classis Alberta moet hij een afstand af
leggen van Amsterdam naar Florence
(Italië)! Bij zulke afstanden dringt zich
bij hem eens temeer de vraag op: moe
ten alle Gereformeerde belijders niet
samen optrekken in dit onmetelijke land?
Ds N. schrijft voorts o.a.:
„Intussen, in de classis Alberta was
men blij met mijn komst als Chr. Geref.
predikant. Van de predikanten in de
classis Alberta zijn er nu drie die in Ne
derland vrijgemaakt waren, één was ge
reformeerd en een Chr. Gereformeerd,
de overigen zijn afkomstig uit de Chr
Ref. Church in de Ver. Staten. Ook zijn
er predikanten, die enige tijd hebben
behoord tot de Orthodox Presb. Church,
waarvan de professoren Van Til en
Stonehouse in Nederland het meest be
kend zijn.
Trouwens, hoe geheel anders het ker
kelijke klimaat in de Chr Ref. Church is
dan in Nederland, bewijst wel het vol-
Calvijn hekelt bijv. de volgende op
vatting: „óf wij weten dat het Woord
Gods, dat aan het sacrament voorafgaat,
de ware wil Gods is, óf we weten het
niet. Indien wij het weten, leren wij uit
het sacrament, dat daarna volgt, niets
nieuws. Indien wij het niet weten, zal
ook het sacrament, welke ganse kracht
in het woord gelegen is, het niet leren".
Calvijn gaat daar scherp tegen in, en
prof. Berkouwer herinnert zich ook van
deze tijd dergelijke gezegden. Bijvoor
beeld: „Wat heb je nu aan „kenmerken",
want als je gelooft, heb je ze niet nodig
als je niet gelooft, zal geen „kenmerk"
tot het geloof kunnen leiden". Het lijkt
inderdaad logisch en onaantastbaar om
zo te redeneren.
Prof. Berkouwer vervolgt: „Hoe komt
Calvijn er dan toe toch te spreken van
niet-steekhoudend? Bij Calvijn is dat al
tijd de tucht van het Woord Gods ge-
t. Men moet z.i. niet van een be
paald punt van de weg (het Woord is
betrouwbaar) doorredeneren tot volgen
de conclusies met een gesloten bijbel.
Het gaat Calvijn nimmer om stellingen,
die op elkaar volgen alsof het wiskunde-
stellingen waren". Calvijn, aldus Ber
kouwer, ziet, dat God gedaan heeft,
wat in deze redenering voor zinloos
wordt gehouden. En prof. Berkouwer be
sluit aldus:
,Men moet tegenover de Openbaring
met z'n „scherpzinnigheid" altijd oppas-
Men staat er zó maar, voordat men
rg in heeft, buiten de zonneschijn
der Openbaring. Dat betekent niet, dat
ns denken moeten afbreken eri stop
zetten ea dat het in de Openbaring zou
gaan om tegenstrijdige dingen, maar men
oet wel z'n denken gevangen geven. Er
n nu-eenmaal heel wat lijnen getrok--
n, waar God buiten staat. Hij zweert
n eed. terwijl mensen zeggen: dat kan
toch eigenlijk niet, en dat hoeft niet,-
want Gods eerste spreken is betrouw
baar genoeg. Hij geeft de tekenen bij het
Woord om onze zwakheiden men
zegt: daar heeft men niets aan, want de
belofte is in zichzelf reeds duidelijk ge
noeg. Nu. dan klinkt Calvijns waarde
volle vonnis: meer scherpzinnig dan
steekhoudend!
Het is een uitdrukking om te onthou
den. Het is een signaal tot voorzichtig
heid en een stimulans tot het gevangen
geven der gedachten aan Hem, die zich
dieper tot ons heeft neergebogen dan
volgens „scherpzinnige" redeneringen
Na de vacantie
Men zou- zo graag de rust en stilte van
de vacantie ijiet zich meenemen..
deze verzuchting hoort men nogal eens-
Moeten wij deze stilte in dé drukke, ge
jachte wereld van deze dagen, dan zoe
ken in' dé' kerk, waar wy gesticht willen
worden, opgebouwd, verrijkt, rustig,
veilig'en stil? Daarover schrijft ds'D. ter
Steege van Santpoort in In de Waag
schaal!
„De bijbel zegt. dat wij zó nfet mogen
spreken. De- apostelen hebben het ln
ieder geval zo niet gedaan. Zij trokken
de wereld in en brachten opschudding.
Paulus en zijn vrienden trokken een we
reld in, waar filosofen de rust predikten
als het ideaalvan de wijze, waar Joden
de ru$t propageerden, die met God te
verwerven was door de ijver der wet.
Haagse politierechter
Mishandeling
Voor de Haagse Politierechter ver
scheen een landarbeider uit Leimuiden,
die zekere R. zou hebben mishandeld
zonder dat er enige aanleiding toe was.
Ervige getuigen bevestigden dit, maar
erdachte ontkende het eerst te hebben
geslagen.
De officier van Justitie vorderde 25
boete of 10 dagen en overeenkomstig
deze eis werd verd. veroordeeld.
Oneerlijke dienstbode
Een dienstbode uit Warmond had al
daar bij haar patroon, een houthande
laar, bankbiljetten gestolen uit
geldkistje. Zij was in de val gelopen
met een biljet, waarvan het nummer
bekend was. Voor de Haagse Politie
rechter legde verd. een bekentenis af.
Ze was nog nooit veroordeeld.
Na een eis van ƒ40 boete of 20 dagen
en veertien dagen voorwaardelijk 1
het ƒ25 boete of vyf dagen, alsmede
veertien dagen voorwaardelijk.
Agenten spraken elkaar tegen
In de nacht van 10 op 11 April j.l.
een heier uit Leiden onder invioed
sterke drank hebben gefietst op
Haarlemmerstraat. De verd. ontkende
beschonken te zijn geweest. Een agent
van politie verklaarde echter ais getuige
dat verd. slingerde en viel. Hij rook erg
drank en sprak wartaal. Volgens
deze getuige zou verd. niet naar
politiebureau zijn gefietst maar
hebben gelopen. Een andere agent
telde echter dat verd. keurig naar
gefietst. Het was hem nog
opgevallen dat het zo goed ging.
De officier van Justitie eiste 40 boeti
of 20 dagen. De Haagse Politierechter
merkte nog op dat verd. slecht bekend
staat. Hij veroordeelde hem tot ƒ25
Met luiwagen geslagen
Een winkelier uit Sassenhei..i stond te
recht bij de Haagse Politierechter omdat
hij zijn buurvrouw, mevr. R., met een
luiwagen op het hoofd had geslagen.
Verd. betoogde dat de vrouw hem had
geduwd en dat zij hem had getart. De
vrouw was na het gebeurde geruime tija
ziek geweest, maar verd. voerde aar
de vrouw voordien reeds ziek was.
Ik krijg de indruk dat het slachtoffei
ook niet gemakkelijk is. zei de officier
van Justitie. De verd. is echter opvlie
gend en toont weinig inzicht. De officier
van Justitie eiste tenslotte f40 boete of
20 dagen.
Mr C. M. A. A. Mol, de raadsman-
schetste de omstandigheden die tot dit
voorval hadden geleid en betoogde dat
zyn cliënt in het geheel geen ruziemaker
was. Het vonnis luidde: f40 boete of 10
dagen.
Winkelier kocht gestolen goed
Omdat hij van September 1952 tot
Juni 1953 gereedschappen en onder
delen had gekocht, die van diefstal af
komstig waren, moest een 42-jarige
winkelier uit Leiden verschijnen
de Haagsche Politierechter. Hij kocht
het daarentegen van twee draaiers on
der de inkoopprijs.
Verd. vertelde wel getwijfeld te heb-
:n, maar later de zaak voor goed ti
hebben aangenomen. Voor dc politli
had verd. verklaard niet naar een legi
timatie te hebben gevraagd. Er wa:
courant goed bij, zo zei hij nu veront
schuldigend. Verd. had een blanco straf
register.
Hij heeft het bij herhaling gedaan,
merkte de officier van Justitie op. De
officier eiste 100 boete of 50 dagen
eertien dagen gevangenistraf voor
waardelijk. De rechter ging hierin mee,
accoord maar bepaalde de voorwaarde
lijke straf voor deze schuldheling op
:n maand.
Voor diefstal veroordeeld
Een chauffeur een landarbeider er
allen uit Leiden, hadden bij
boerderij een rol staaldraad wegge
en ter waarde van f200. Geen
het drietal was ooit voor een vermogens
delict veroordeeld.
De officier van Justitie meende dat het
egoïsme harder had gesproken dan de
leer dat men zoiets ndet doet. Hij
tegen ieder der verdachten f 50 boete of
25 dagen en veertien dagen gevan-gennis-
straf voorwaardelijk.
De raadsman betoogde dat het draad
er reeds jaren lag en dat verd. meender
dat d eigenaar er toch niets meer aar
had. Het werd voor elk van de verdach
ten f40 boeten of 10 dagen en veertien
dagen voorwaardelijk.
Lichte boete voor mishandeling
Een schilder uiit Noordwijk, die a
de Haagse politierechter moest verschij
nen wegens mishandeling van een
-kreeg f 5 boete of drie dagen.
gende: verleden jaar is aan Calvin Se
minary (de theol. school te Grand Ra
pids) een prof. Kuiper benoemd, die lid
was van de Orth. Presb. Church er
nog is! Zojuist las ik, dat hij door de
laatste synode is herbenoemd en nu wel
lid zal worden van de Chr. Ref. Church
Denk u zoiets in Nederland eens in! En
nu is de Orth. Pr. Church niet eens een
„zusterkerk", maar een „corresponde
rende Kerk", in Nederlandse termen
zouden we zeggen: we hebben met die
kerk geen „correspondentie". alleen
maar „contact".
De Nederlandse maatstaven passen
niet op Amerikaanse toestanden,
enige maatstaf, die overal geldt, is Gods
Woord en de daarop gegronde belijdenis
maar bepaalde historisch gegroeide ge
woonten en begrippen moeten daar-
wel terdege onderscheiden wotden!
Ook kerkrechtelijk »s er verschil. In
Nederland zegt men: een van beide: of
alle predikanten zijn over en weer
roepbaar, of ze zijn niet beroepbaar. In
de Chr. Ref. Church is een predikant
van een andere kerk slechts beroepbaar,
als de classis of een daartoe aangewezen
commissie toestemming heeft gegeven,
en na overkomst wordt dan in de classis
(of classis contracta) een onderzoek
gesteld naar de zienswijze van zulk
predikant, onverschillig of hij nu uit
zusterkerk, een corresponderende of nog
een andere kerk komt. Niet; waar komt
die man vandaan? is het belangrijkste,
maar wie is die man, hoe denkt hij. hoe
werkt hij, hoe preekt h-? En als deze
vragen bevredigend beantwoord zijn, is
men blij er weer een kracht bij te heb
ben. om het grote arbeidsveld te be
werken. Dat is werkelijkheidszin."
Vreemde bidstond
Om in het buitenland te blijven, nog
een stukje uit het reisverhaal va
A. K. S(traatsma) uit Den Haag, die met
zijn echtgenote Mexico bezocht. In D
Hervormde Kerk schrijft hij o.a.
over een Zondagavonddienst in
kerkje daar.
verder op stond een kapelletje
met het opschrift „Iglesia Bethel", Be-
thel-kerk. Vertrouwde woorden in eei
vreemde taal. Wij vonden liederenbun
dels, en voor zover wij de Spaanse op
schriften konden ontcijferen, spraken zij
van het rijke evangelie van Je2us Chris
tus. Wij vonden ook de uitnodiging tot
een samenkomst op Zondagavond. Na
tuurlijk zijn wij er heen getrokken, al
verstaan wij geen Spaans. Wij vonden,
op het podium, naast de lessenaar, een
OUD-KATWIJK HERLEEFT
Ve
Ook lyriek op het kerkhoi
Het lijdt geen twijfel, of tot aan de Franse tijd plachten de Katwijkers van
het zeedorp hun doden te begraven in de Oude Kerk of daar rondom op het
kerkhof. In 1791 evenwel besloot de kerkvoogdij van de Hervormde Ge
meente te Katwijk aan Zee, handelend in de verlichte geest der Franse
overheersers, een nieuwe begraafplaats aan te leggen, buiten de toen
malige dorpskom. En zo werd bezuiden de zandweg van Katwijk-Binnen
naar Katwijk aan Zee, juist bij de splitsing van Voorstraat en Zuidstraat,
een groot stuk duin aan vier zijden ommuurd, terwijl aan de noordzijde de
kerkhofpoort kwam, bestaande uit twee pijlers, elk bekroond door een
zandkleurig doodshoofd, met imitatietouwwerk bevestigd op een voetstuk,
en vergezeld van een zandloper als beeld van het vergankelijke en tijdelijke
leven. Ertussen hingen de beide sluithekken.
Terzijde van de kerkhofpoort vermeldt
;n hier en daar door de weersinvloeden
bijna onleesbaar geworden steen met
zwierige schrijfletters:
Gebouwd
Ao 1791
als Kerkmeesteren waren
(gevolgd door, in Romeinse capitalen, de
volgende vier namen)
TEUNIS VARKEVISSER JacobZ
HUIG KRUYT BastiaanZ
GERRIT VARKEVISSER ReynZ
LEENDERT VLIELAND WilmZ.
Huig Kruitdat was de reder,
wiens bezittingen grensden aan Waaigat
Badstraat; en die op 19 April 1817 in
het bezit komt van „huis, erve, stallinge
•erdere getimmerten, voorheen ge
diend hebbend tot een logement genaamd
Hof van Holland" 1).
En herkennen we in Gerrit Varkevisser
niet de scheepsbouwer van de Voorstraat,
die op de werf, welke later geëxploiteerd
worden door de Taat'en, in 1803 de
bomschuit „Fortuna" bouwde voor Be-
noit, Van Zanten en Brandsen te Emden?
En dife zelf reder was van de bomschuiten
Emanuël en Onderneming, en schoon
vader van Willem TaatEn vin
den we Teunis Varkevisser niet in 1812
vermeld als „armateur", d wz. als re
derGe ziet het, lezer, de kerkvoog
den dier dagen kwamen allemaal uit de
hoek van de financiële élite!
Maar genoeg over deze mannen, wier
namen moesten pralen aan de kerkhof
poort van het zeedorp! We betreden de
dodenakker, en we kijken alleen maar.
Eerlang moet dit kerkhof tussen de vier
stenen muren er helemaal uitgezien heb
ben, zoals thans nog slechts het gedeelte
voor de minder kapitaalkrachtigen er
uitziet: een wit-okeren zandplek, waar
spaarzaam de helm vaalgroen wuift, en
waar eenvoudige witgeschilderde houten
bordjes op korte paaltjes de herinnering
levend houden aan de daaronder ter
aarde bestelde dierbaren.
Doch al heel spoedig heeft het onder
scheid in aardse welstand ook van deze
begraafplaats zich meester weten te ma
ken, alsof aardse welstand een criterium
zou zijn voor Hem, die komt om te
delen, de levenden en de doden
erscheidene Leldenaars toonden om
of andere reden een merkwaardige v(
keur voor het kerkhof in de duinen
we lezen: God is onze rots. Ergens
anders klinkt het als een Paasmorgen-
juichkreet: ontslapen in de volle verze
kering des geloofs! En wat is dit niet
eerlijk: Hier rust in de hope des eeuwi
gen levens Dirkje van DOf het
grafschrift op de laatste rustplaats
ds Joh. Krull: Het leven was hem
Christus
En dan kijk ik naar het schamele
stukje zand, veilig voor het oog va
die deftige stenen verborgen door
aangevreten ligusterheg: ergens
heeft een ongeschoolde hand in schrijf
letters zelf met zwarte verf de naam der
dierbaren op het herinneringsbord ge
schilderd, en op het steeltje in de grond
heeft hij nog net kunnen zetten „dag
vader"; en we lezen op die houten bor
den: In den Here ontslapenVeilig
bij JezusHier rust in zijn Heei
Heilandof: Hier rust in de hope des
eeuwigen levens
En wat te denken van het treffend
getuigenis boven een door regen en
weggesleten naam: Houdt in gedachtenis,
dat Jezus Christus uit de Dooden is
gewekt, 2 Tim. 2 vers 8Wat
rijkdom in dit rijk der eenvoudigen? Ze
kunnen een steen missen!
Familiegrot
Maar behalve van geloof spreken die
stenen, die beter dan het broze hout
de weersinvloeden, regen en zon en wind
van vaak meer dan een eeuw hebben
getrotseerd, ook van het leven van
wier aardse tent aan de voet ervan of
eronder werd ingebed in het rulle duin
zand.
We laten onze ogen dwalen door het
begraafregister van de Hervormde Ge-
ergens lezen we: 31 H Profr
meente,
Joannes Henricus van der Palm. Het
heel kort zeggen, dat de Leidse ho
leraar zich een familiegraf had aan
kocht op de Katwijkse dodenakker,
dan lezen we verder: 1819 den 18 N<
zijn Ev zoon begr. Genaamd Hendrik 1
bert van der Palm, oud 17 jaar
in gedachten zien wij de Leid ons
hoogleraar, en wellicht zijn echtgenoi
de oude kerkhofpoort uit het rjjtu 't
stappen, om achter de door acht begi
fenisdienaren gedragen kist naar het
iliegraf te schrijden; hoe zullen z ^es
gedachten getoefd hebben bij het j?
1807, toen hij zijn zoon Jan Willem vi
loor bij de explosie van het kruitschip
het Rapenburg
De gevoelige, door het leed reeds vro kJ"
beproefde Elias Annes Borger, die iej' j
jongere collega van Hendrik Albeia
vader ongetwijfeld mede getuige was v
deze bijzetting, heeft op treffende w$
de gevoelens vertolkt, die op die wind vee,
rige Novemberdag prof. Van der Palm tij
zijn vrouw bezielden 2):
Een éénig, wakker Zoon, v
onbevlekt gemcx
De kroon van 's Vaders huis t
Leydens School te gadij van
Sterft als een bloem des velds, ge
knakt door 's wandelaars v
En met hem sterft de hoop van
zijn roemruchten Vadi 1
Als Gjj eens, VAN DER PALM!
ter bedevaart zult gaai,
Naar HENDRIKS stil verblijf, door
zoo veel deugd gehetlij
En door een vasten muur van Kat- bi
wjjks duin beveilig Vfl
Zie dan de zee betoomd, hoe fel
haar baren slaa haa
En denk: het raakt hem niet; het
kind is in zijn rust
Gij weet het, waardig vriend! dat
duin zal eens verwaag ha
Maar zaad hebt gü gezaaid in 't zand' 1
van deze ku kon
Dat in den grooten oogst Gods
Englen zullen maaijJlos
Hoe weinig kon de begaafde jo
theoloog, classicus en dichter op
ogenblik bevroeden, dat nog geen ja»
later zijn eigen lichaam op deze zeil r(
plaats, „in 't zand van deze kust"
laatste rustplaats zou vinden
Daarover een volgende keer.
W. A. Pot
1) Alg. Ryksarchief Den Haag, Not
rieel arch. Katwijk, 5050 nr 728. In i ZOn.
pand zyn thans De Wolbaai en er
renmagazyn ondergebracht!
2) Dichterlyke nalatenschap va..
Borger. 2de dr., Leiden/Utrecht, 18^ci
p. 60: Ter gedachtenis aan Hendrik A
bert van der Palm.
VISSERIJGOLF
Stenen spreken
Het feit ligt er: tastbaar, in grote hard
stenen platen onder onze voeten, of in
ongelyke, overeindstaande stenen. En
vandaag da dag is het grootste gedeelte
van de ruimte binnen de vier kerkhof-
muren veranderd in één doodse steen- j c'lon Commission
vlakte. Als soldaten in het gelid liggen schappijen in Aberdeen
de graven aaneengerijd. Maar op deze
stille plaats, die in de laatste halve eeuw
geheel werd ingebouwd, en waar nu de
metalen slagen uit een smidse doordrin
gen, spreken de stenen.
Zu spreken weinig van het geloof, door
de eronder rustenden, beleden. Er is het
graf van een Leidenaar en zyn vrouw
„Hallo, hallo, het gaat over de roer
machine die ik bij U gekocht heb;
hoe moet ik dat ding afzetten?"
Opa Klijzing' record
in V.S. gebroken
Op het open nationale pijprokerscon
cours, dat Zaterdag in Purmerend is ge
houden, is de heer A. B. van Bommel uit
Den Haag nationaal pijprokerskampioen
geworden in de tijd van 89 min. 30 sec.
Opa Klijzing, die na 63 min. 3 sec. uitviel,
is ook door de Amerikaan Max Igree uit
Schenectady geslagen, die over 3*A gram
Burleytabak 102 min. 20 sec. rookte.
complete „band", met saxofoon en al....
Wij werden getroffen door de bezoekers,
mannen, vrouwen, oud en jong. die bij
hun bank knielden, lang eerbiedig, som
migen als Hanna, toen Eli haar vond.
En toen begon het met een lied, een
lied van negen coupletten. De vergade
ring stond op, de band zette in, het was
reusachtig! Men zong. in de letterlijke
zin, met handen en voeten en was er
volkomen in.
Wat doe je in zo'n geval als nuchtere
Noorderling? Een ogenblik hadden wij
moeite om onze ernst te bewaren, het
was te vreemd, te overrompelend. Dat
duurde niet lang. De melodie lag sterk in
het gehoor. zo, dat ik haar nog niet
kwijt ben. Dus stonden wij ook maar op
by het volgende couplet en wij neurie
den, stampten en klapten mee. Er zit
nog wel wat methodistenbloed in mijn
aderen, zo'n enkel keertje mag ik dat
wel. Bovendien was het in elk geval in
de geest van Psalm 150
Oog in oog
In het Gereformeerde Week
blad lazen we nog het volgende:
„Ons oog viel op een merkwaardig be
richt Met het oog op zijn linkeroog, dat
blijkbaar niet aan de hoogste eisen vol
doet, mag ds J. Dijk geen lcgerpredikant i
worden. Door de desbetreffende auto
riteiten is hy wegens dit physiek manke
ment. dat hem blykbaar in de normale
bediening van het ambt niet hindert,
ongeschikt bevonden en afgekeurd. Men
wrijft zich hierbij wel even de ogen uit,
want wat beogen dc legerautoriteiten
hiermee? Is hun geestelijk oog dan zo
verduisterd, dat zij niet meer onderschei
den dat ds Dijk allerminst naar het le
ger wilde om te schieten en zo? En zulke
blinde leidslieden moeten wij maar oog
luikend accepteren?"
Engelse werven mogen niet leveren
In Engelse «cheepebouwkringen is men zeer ontstemd over een beslissing van
t betrekking tot de opdracht, welkè scheepsbouwmaa
Lowestoft van Russische zijde hadden ontvangen vo
de bouw van een aantal modern uitgeruste motortrawlers tot een totale
van 85,2 millioen gulden. In de contracten werd vastgelegd, dat de schepen
worden uitgerust met de nodige installaties voor verwerking van vis
installaties. Bovendien moest een snelheid tan 12 knopen worden gegarandeei|
Tegen deze laatste voorwaarde had de
Restriction Commission belast met con
trole op de naleving van de embargo-
bepalingen voor de handel met de Sovjet-
Uniie en de satellietstaten bezwaar ge
maakt en bepaald, dat de levering slechts
voortgang mocht hebben, indien de sche
pen werden uitgerust met motoren, die
geen hogere snelheid dan acht knopen
konden halen. De Russische opdracht
gevers bleven echter op hun eisen staan
ten aanzien van de snelheid van twaalf
knopen en hebben hun opdrachten a;
Engelse scheepswerven geannuleerd.
Intussen zijn onderhandelingen gevoerd
met Deense scheepsbouwmaatschappijen,
met het gevolg, dat nieuwe contracten
werden gesloten met de Deense doreotii
nadat gebleken was, dat de Deense rege
ring geen bezwaren maakte. Men acht
geen gevaar aanwezig, dat deze bestelde
trawlers voor kustbewaking of andere
strategische doeleinden zouden worden
gebruikt, aangezien de Russische opdracht
gevers dan zeker geen kostbare visver-
werkende en koeltechnische installaties
in de bouwcontracten zouden hebben doen
opnemen.
In Engelse scheepsbouwkringen en ook
in de vakpers is men over deze gang var
zaken allerminst te spreken. Er wordt ge
wezen op enkele nieuwe aanvragen van
de zijde der Sovjet-Unie bij verscheidene
vooraanstaande Engelse scheeps'
voor de bouw van vijf snelle graansche
pen en schepen voor ertsver 1 adarig
van de begroting per schip is vast„
op gemiddeld 7 millioen gulden. De
Restriction Commission heeft tot heden
de toestemming voor deze opdrachten
aangehouden, maar de Russifeohe op
drachtgevers blijken volgens de protest-
berichten iu de Engelse vakbladen onge
duldig te worden en hebben reeds onder
handelingen met Noord-Duitse werven
geopend, nadat bij Informatie gebleken
was, dat de regering te Bonn bereid is
aan dergelijke handeltransaoties mede
werking te verlenen.
In Engelse vakkringen wijst men erop.
dat op deze wijz - kostbare opdrachten
voor de Engelse scheepsbouw verloren
gaan en juist in een periode, dat
opdrachten zeer welkom zijn, aangezien
anders binnenkort enkele werven genood
zaakt zouden worden wegens gebrek aar
nieuwe opdrachten aan een deel van he
werfpersoneel ontslag te verlenen.
Visoorlog in Engeland
De IJslandse trawlers varen al geruim»
tijd Grimsby voorbij, ook al hebben z<
vis voor de markt daar in de uimen
Dat is het gevolg van het geschil tussen
Engeland en IJsland over de visserij in
de IJslandse wateren. De IJslandse rege
ring heeft enige tijd geleden verboden,
dat Engelse trawlers onder de Engelse
kust komen, waar zij al vyftig jaar had
den gevist. De Engelsen zeiden op hun
urt, dat IJslandse trawlers geen vis
ln Gnimsby zouden mogen afzetten of
dat zij anders bij binnenkomst van eer
IJslander zouden staken. Zo gaat tegen-
woordig- de IJslandse kabeljauw naaj
Duitsland
George Dawson, een Engelse million-
nair urt het Oosten van Londen heeft zich
nu met de zaak bemoead. De vele mil-
lioenen ponden, die hij na de oorlog
handel in leger-eurplusgoederen heeft
verdiend, zouden voldoende zyn om de
hele IJslandse vangst op te kopen en de
Britse huisvrouw van vis te voorzien,
denkt Dawson. Dawson kocht in Grimsby
een loods en toen hy geen ys kon krygen
een ysfabriek en toen hy transportmoei-
lykheden ondervond een vloot vracht-
tenslotte ook nog een grote vis-
rokerij. Zo wordt
wacht, dat deze week de eerste IJsland
naar de haven zal worden gedurigeei
Eén van de grootste Britse grossiei
firma's heeft haar kabeljauwpryzen
afwachting van de aankomst al »ot 50
per pond verlaagd. Zy wil, dat Daw*
verlies zal lijden. Maar Dawson zegt, d
hij het uitzingen kan. En de Britse hui
vrouw glimlacht daarby. Aldus verhai
de Londense correspondent van H.V.V,
Gisteren
De markt van Dinsdag werd bezoc
door de Flamingo (1350 haring), de 1
gen (1600). de Job Gouda (750) en de Ant
(300 makreel, 70 schelvis, 20 kabeljauw i
gul en 10 diversen). De aangevoerde hl 1
ring was niet veel bijzonders door
Zuidkwaliteit, die verreweg overheen
en de export hield zich dan ook afzijd v
van de markt. Menig partijtje is blijve
staan. Makreel liep van f 13,-
slappe soorten tot f 18,- voor di
kwaliteit.
De Haarlem bracht vanmorgen 1600 ki| i
ten haring in de afslag, plus 150 stul n
stijve kabeljauwen. De Gelria w
1600 kisten present en de Post Boy hadi
1400. Voorts verscheen de KW 76.
Morgen
Voor de Donderdagmarkt was gisten
thuisstomend de Eveline, die vermoedelij
de Maria van Hattum als concurrente
krygen. Het laatstgenoemde schip ha
tenminste al 600 kisten makreel i
haring binnen.
Slecht
De weersomstandigheden waren
dag niet best: onstuimig en buiig. Er k<
dan ook haast niet gevist worden e
kleinere krachten moesten gaan steke| j
Gepeperd
Kabeljauw was er Dinsdag ma
weinig en wat er was is dan ook tege
gepeperde prijs van de hand gegaan. L
kisten zaten by de f 175,- en de regel fe
deden van f96,- voor minder mooie rije
tot f 140,- voor een topry. Alles is haa
naar België verkocht en daar had me
eveneens belangstelling voor de grov
schelvis, die voor de grootmiddel f
gold, terwijl de enen en de grote schel
vis, ongeveer f 80,- opbrachten.
Paar
Behalve van een paar dagschultji
beetje was er geen tong of schol i
markt.
De schelvis van de Antje heeft gistere
ook goed geld opgebracht. Lekkere braa
deed tussen f 33,- en f 35,- en de slappei
en maakten altijd nog van f
f31.-. Een enkele kist zwarte kool haald
makkelijk de f 80,- per 125 kilo.
Negen dagen
De drie Dinsdagse trawlers hadden
allemaal drie dagen over gedaan en-
besommingen waren wij meldden
gisteren reeds gedeeltelijk Flaming
f_18.000; Bergen f 21.300 en Antje f 10.901
een weekreisje maakte de J#
Gouda het aardige bedragje van f 11.200.
Puf
Met ingang van gisteren is de „puf" va
de garnalenvissers voor veertien dage
tegelijk verkocht. Koper van de hel
party is de firma Jac. Visser tegen f 1.
nand van 30 kilo.
Garnalen
Grimsby ver- f 0,63 tot f0,54
1 f0,92 tot f 1,24 deden
