Honderd jaar geleden werd
eerste grond verkocht
Fris conservatisme of Bijbels denken
in een moderne wereld?
Para-parochiaal reservoir - Zichtbare
eenheid - Een antiquiteit? - Een manco
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
ZATERDAG 22 AUGUSTUS 1953
Haarlemmermeer viel droog
In de herberg bij het tolhek
E te Warmond
■ef.
óm Dr J. P. Heije werd later eigenaar van
eer Abbenes en Lisserbroek
ec-
ion (Van een onzer verslaggevers)
g'ej „Grote plas, grote plas! 'k Wou je leeggemalen was!verzuchtte
res,-; Nicolaas Beets in 1838. Niet tevergeefs: het Haarlemmermeer is leegge
malen en morgen is het reeds honderd jaar geleden, dat de eerste grond
werd verkocht! Dit gebeurde namelijk op 23 Augustus 1853 in de herberg
icn bij het Warmondertolhek en de belangstelling daarvoor was enorm, ook
al omdat niemand kon bevroeden, welke prijzen geboden zouden worden.
Maar weldra was de zaak beklonken en Nederland werd ruim achttien-
ke- duizend hectaren kostbare grond rijker!
18 Aan het droogmalen van het Haar-
>de" lemmermeer ls wel het een en ander
|a^_' vooraf gegaan, maar de noodzaak ervan
werd steeds groter. In 1531 had het oude
st5e Haarlemmermeer nog slechts een opper-
Morgen is het precies honderd
bij de Warmondertol de eerste
jaar geleden, dat in de herberg
grond werd verkocht van de
ruim achttienduizend hectaren
grote Haarlemmermeer polder.
Sindsdien kan ook hier worden
gezegd: „En de boer, hij ploegde
voort(gelukkig nog vaak
met paarden!)
w-Vennep, Hoofddorp, Vijfhuizen,
Zwanenburg en Badhoevedorp, en daar-
nog zes buurtschappen. Onge
tachtig procent van de grond wordt
de landbouw gebruikt en levert ieder jaar
een rijke oogst.
vlakte a
5600 hectare. Maar ten Zuiden
en J hiervan lag het oude Leijdse Meer en
aryj ten Noorden het Spieringmeer.
;be- In 1808 dus drie eeuwen later
1 te was het meer door afslag der oevers en
;sen- vervening reeds herschapen in één grote
- waterplas van 17.775 ha. Meer dan twaalf-
duizend hectaren land waren dus ver
zwolgen en daarbij waren zelfs drie dor
pen verdwenen: Vijfhuizen, Nieuwerkerk
en Rijk.
Jan Adriaensz. Leeghwater had deze
ellende reeds voorzien en liet in 1641 zijn
„Haerlemmer-meer-boeck" uitkomen. Dit
was nu niet direct een scherp omlijnd
St plan voor de droogmaking van het meer
zijns inziens moesten daar onder meer
160 achtkantige molens aan te pas komen
maar het was toch een vurig pleidooi
en voor de droogmaking van de grote water
dam plas tussen Leiden, Haarlem en Am-
ge- Na het boek van Leeghwater versche
el er nen nog meer plannen. Zo ook één in
N V-1742 van Nicolaas Samuel Cruquius, op-
on- zichter en landmeter van het waterschap
Rijnland en tevens arts en burgemeester
e van Spaamdam.
be" Het plan van baron Van Lijnden, die
aan" in plaats van watermolens, stoomwerk
tuigen wilde gebruiken, werd ten slotte
ee-oms^ree'cs 1820 aanSeprezen door de in-
p^i'genieurs C. Blanken en D. Metz. Laatst-
^u_ genoemde ontwierp in 1829 naar aan
gek leiding hiervan een nog uitvoeriger plan.
doch De geweldige storm van het najaar
hem van jggg gaj gchtgj. dg doorslag,
d 28 Groot was toen de schade. Meer dan
dent 7500 ha land was verzwolgen en zelfs
de straten van Leiden stonden blank.
Bij Koninklijk Besluit van 1 Augus
tus 1837 werd een commissie belast
met het inleveren van een ontwerp
en op 22 Maart 1839 werden het plan
en de wet tot droogmaking van het
Haarlemmermeer aangenomen.
Met de hand
Op 5 Mei 1840 kwam een grote menigte
bijeen in de Meerlaan bij Hillegom, waar
de voorzitter van de meercommissie, mr
F. v. d. Poll, de eerste van vele mil-
nond- lfoenen steken in de grond deed. Luid
jubelden de toeschouwers hierop hun
n ot vreugde uit: een eeuwenoude gedachte
ging werkelijkheid worden!
12.25 Eerst werd daarna de ringvaart gegra-
i LlOven, die gemiddeld veertig meter breed
1 JJjwerd en ongeveer drie meter diep. Dit
erbetwer'c werd geheel zonder machines ge
neva» daan, zodat het niet te verwonderen is
srspel dat het graven van de bijna zestig kilo
meter lange ringvaart acht jaren werk
vergde. De uitgegraven grond werd ge-
rrouv^ruikt om de ringdijk aan te leggen.
Dalei Ondertussen werden drie voor die tijd
i0 Mil reusachtige stoomgemalen gebouwd, elk
Hoor-van vierhonderd pk. De eerste werd ge-
tions,!Plaatst aan de Zuidzijde van
ll,2£op de Lisserdijk bij De Kaag en kreeg
de naam van de beroemde waterbouw-
Gra™ kundige en ontwerper
3rȏl'plan' Leeghwater. Het zware gebouw
Grarthwam te rusten op duizend dennepalen
11.46-» en vierhonderd eiken stammen.
De twee andere gemalen, Cruqui
Lijnden, kregen respectievelijk een plaats
Qr^n nabij het Spaarne en Amsterdam. Beets
Nwikon nu zingen: „Nu wordt de slokop op-
geslokt, nu raakt zijn rijk ten einde.
m°' Droog 1
t -1.01 Op 1 Juli 1852 werd de droogmaking
^,c^jten slotte een feit en het was toen vc
lOjx waar voor velen een blijde dag. Een
afzienbare moddervlakte strekte zich
8 00-binnen de ringvaart uit. Weldra was deze
i0 0Q-r een dicht begroeide en hier en daar nog
m; drassige wildernis. Het werd dus zaak,
spoedig met de bewerking van deze meer
dan achttienduizend hectaren grond te
beginnen.
Onder doodse stilte zette de notaris,
morgen honderd jaar geleden, daar in
die herberg bij het Warmonder tolhek,
srkoop in met duizend gulden per ha.
Hij daalde af, tot bij vierhonderd-en-
vijftig gulden met luide stem „mijn!"
werd geroepen.
Eerste kopers
Nu de eerste koper over de ring
vaart was, lieten vele anderen zich
horen en er gingen zelfs stukken weg
duizend gulden per ha. In 1855
was, na elf verkopingen, het grootste
gedeelte van de polder verkocht en
de regering had hiervoor ruim negen
millioen gulden ontvangen de
droogmaking had in totaal ruim der
tien millioen gulden gekost.
Tot de eerste kopers behoorde in 1853
ds J. J. van Voorst te Amsterdam, die
negenhonderdduizend gulden aan
land kocht. Na zijn dood kwamen de uit
gestrekte landerijen toe aan zijn dochter,
Maria Margaretha van Voorst, de echt
genote van de bekende Amsterdamse ge
neesheer en kinderdichter, dr J. P. Heije.
kwam hiermee in het bezit van vrij-
geheel Abbenes en een belangrijk
deel van Lisserbroek.
Op 11 Juli 1855 werden het waterschap
Haarlemmermeerpolder en de gemeente
Haarlemmermeer gesticht. De eerste
gemeester was mr J. P. Amersfoordt. De
bevolking werd steeds groter. Thans om
vat de gemeente de dorpen Abbenes,
De moord op de Woerdense
politieman
Ook tweede verdachte in
zaak-Van Eek bekent
Nadat Chris B. uit Bodegraven verleden
week bekende, de moord op de Woerden-
agent Van Eek bedreven te hebben,
heeft thans ook zijn broer Jan een beken
tenis afgelegd. Deze gaf toe, dat hij zich
tezamen met Chris aan verscheidene in
braken, onder meer te Harmeien, heeft
schuldig gemaakt. In zake de moord ver
klaarde Jan B., dat hy met zyn broer de
agent Van Eek ontmoette, die hen op
wachtte. Jan verzekerde dat hij voorop
had gereden en niet wist, dat Chris een
pistool bü zich had. Plotseling hoorde hü
achter zich schoten die Chris afvuurde.
Samen zün zü daarop gevlucht De ge
stolen goederen hebben zü op verschei
dene plaatsen verstopt. De recherche is
thans bezig deze goederen, deels volgens
'Üzingen van de gebroeders B., op te
sporen.
Amerikaans echtpaar
bij Koningin
Groeten uit Lynden (V. S.)
voor Nederlandse volk
Koningin Juliana heeft de heer cn me
vrouw Le Cocq uit Lynden (V.S.) ont
vangen. die haar een brief van de bur
gemeester van Lynden hebben overhan
digd, waarin deze naar aanleiding van
de watersnood zün medeleven met het
Nederlandse volk en zijn hoop op een
spoedig herstel uitspreekt. Lynden, een
plaatsje van 2000 inwoners bracht des
tijds 9.000 dollars bijeen voor de ramp.
De inwoners zijn voor het grootste deel
van Nederlandse afkomst.
Koningin naar cultureel
vertoon in Arnhem
Koningin Juliana zal de cultuurmani
festaties bywonen, die Zaterdag 5 Sep
tember 's middags in het openluchtthea-
of bü slecht weer in het Nederlands
Openluchtmuseum te Arnhem gehouden
worden als slot van het tweedaagse con
gres o er cultuur en gemeenschap, uit
gaande van het Nederlands Cultureel
Contact, Kring 1950 en het Comité Ge-
westelyke Culturele Manifestaties, me
medewerking van het Prins Bernhard-
De Koningin zal 's avonds tevens d«
première bijwonen in de Arnhemse
Stadsschouwburg van de nieuw gevorm
de Oostnederlandse toneelgroep Theater.
Opgev.ierd wordt La Dame Duende (De
onzichtbare dame) van Pédro Calderon
de la Barca in de Nederlandse vertaling
en bewerking van Hendrik de Vries.
Hechtenis Van der
Neut verlengd
Het hoge hof van Neder-Saksen
Celle heeft gisteren besloten de hechte
nis van Van der Neut, één der uit Breda
ontsnapte oorlogsmisdadigers, te verlen
gen, in afwachting van een beslis
over zijn uitwijzing naar Nederland.
Postzegelrubriek
Het eenzaamste eiland ter wereld
Bevolking hoorde niet van wereldoorlogen,
maar heelt 25 postzegels 1
door G. Pee/en
DUIZEND KM ten Westen van Kaapstad, en 850 km ten Zuiden van
St Helena ligt temidden van vulcanische onbewoonde eilanden
groepen het eenzaamste eiland ter wereld Tristan Da Cunha. Er woonden
tot voor kort 140 mensen in een dorpje of nederzetting, dat Edinburg heet.
Deze eilanden werden in 1506 ontdekt door een Portugees Tristan d'Acunha,
die ze naar zichzelf noemde.
vanger moet de port betalen. Overigens
gaat dat maar om heel kleine bedragen,
omdat er practisch geen banden meer mei
het buitenland bestaan na honderd en
Daar het geen bodemschatten of koop
aar te bieden had, bleef de belangstel
ling voor dit eiland tot een zuiver geo
grafische beperkt. Tot in 1811 bleef het
onbewoond Toen kwam er een zeerover
zijn bemanning aan wal een zekere
Jonathan Lambert, die zich tot keizer van
het eiland uitriep en de wereld uitnodig
de handel met hem te komen drüven.
Tot hun ongeluk hadden deze ruige
knapen te veel whiskey mee van boord
genomen, waaraan ze in de barre een
zaamheid en onherbergzaamheid van het
eiland zo verslaafd raakten, dat ze alle
betrekkelyk vroeg stierven. Toen Enge
land in 1816 dit eiland in bezit nam. om
m garnizoen te legeren, met de be
doeling te voorkomen, dat het eiland ge
bruikt zou worden om Napoleon van
St. Helena te bevryden, was er nog maar
/an die oude piraten in leven. Maar
hij stierf nog datzelfde jaar
In 1817 trok Engeland zijn garnizoen
eer terug, maar een artillerie korporaal
William Haas, met zün vrouw en twee
rienden hadden geen zin het eiland te
verlaten. Uit dit kleine groepje is
hele kolonie gegroeid volkomen geïso
leerd van de buitenwereld, en slechts af
>e uitgebreid door een groepje schip
breukelingen. En tot voor kort, na 135
jaar, was het aantal bewoners 140 man.
Een gelukkige kleine gemeenschap, zon.
der geld, zonder belasting, zonder amb
tenaren.... het klinkt als een sprookje!
Ook zonder postzegels, want er
geen vaste verbinding met de rest va
wereld Slechts af en toe liep er
toevallig een schip binnen, dat dan de
post van jaren meenam en bracht. Geld
om de port te betalen is er niet, want op
het eiland gelden alleen aardappelen
dierenvelden als betaalmiddel De brie
gaan ongefrankeerd weg en de ont-
De Leeghwater op de Lisserdijk bij De Kaag, het eerste van de drie
gemalen, die werden gebouwd om het Haarlemmermeer droog te
malen. Aanvankelijk met een stoomwerktuig uitgerust, heeft het
gemaal sinds 1911 Dieselmotoren en bovendien sinds de jongste we
reldoorlog ook nog een électrische motor. Samen met het gemaal de
Lijnden bij Amsterdam kan de Leeghwater zo nodig thans per minuut
twaalfhonderd kubieke meter water uit de Haarlemmermeerpolder
malen. Het gemaal de Cruquius aan het Spaarne is niet meer in wer
king en werd ingericht als poldermuseum.
Foto N. van der Horst
Kerkelijke pers schrijft over
TN BAARN op de Nijenburgh, is onlangs
een conferentie gehouden van de Ge
reformeerde evangelisatie-predikanten
Daarover schryft prof. dr R. Schippers in
zyn kroniek in „Bezinning". Onder meer
werd de vraag gesteld „of wy wel mo
derne mensen zijn
„Prof. Wurth vertelde ijt Baarn, hoe hy
de laatste tijd telkens getroffen werd door
dat kleine woordje „nieuw1' in het Nieu-
de Testament. Er zjjn zeker perspectieven
een Calvinistisch Bybels denken in
moderne wereld; het oudé aanpas
singsvermogen van het Calvinisme, de re
ligie van zoveel emigranten en pioniers,
treedt mede als garant op bij het verlan
gen zulke perspectieven te realiseren
Reeds kerkrechtelyk is het merkwaardig,
dat de synodaal-presbyteriale kerkorde
zo weinig vast legt, zo weinig in handen
stelt van permanente instituten, zo gere
serveerd staat tegenover cumulatie van
traditionele machten, en bovendien tel
kens zo zeer de maatschappelijke ontwik
keling vooruit is geweest. Een belangryke
vraag is evenwel, of wij Gerefoimeerden,
ons daarvan nog bewust zyn of dat wü.
in een stuntelig verlangen om niet al te
ouderwets en toch ook weer niet al te
nieuwlichterig te zyn, maar het liefst
rondlopen in de afleggertjes van de be
schouwingen, die onze natuur- en tydge-
noten uit „de wereld" en vyfentwintig
jaar geleden als de nieuwste mode heb
ben aangetogen. Voortdurend ontwaar ik
symptomen van zulk „fris conservatis
me".... Het zit overal „Het rit bijvoor
beeld in het moralistisch elkaar op de
vingers kijken en overvragen. En tot myr
vreugde ben ik de enige niet, die het ook
aanwezig acht in veel liturgisch „vernieu-
wingsstreven".
p.p.-gemeente"
TpEN ANDERE kwestie, waar men zich
in Baarn mee bezig hield, is die van
de vorming ener para-parochiale gemeen-
te. Daarover schrijft prof. Schippers in
dezelfde kroniek o m. het volgende:
„Omdat dit een hele mond vol is, heeft
iemand op De Nüenburgh ik meen dat
het Volten was ons de term p.p.-ge-
meente aan de hand gedaan. Het gaal
over de vraag, of een kerkelijke integra
tie op betrekkelijk korte termyn mogelijk
is van hen, die al meer dan een geslacht
lang, van het Evangelie vervreemd en los
van de kerk en van de Christelyke le
vensvormen. zoals ze in onze cultuur ont
stonden. hebben geleefd. Buskes heeft
deze vraag in zyn kring aan de orde ge
steld en ook Hoekendijk lanceert keer op
keer de gedachte van de p p.-gemeente
Men is er op de Nijenburgh wat bang
voor. Het is net, alsof de evangeliserende
kerk zich de winst voor zichzelf niet wil
laten ontgaan, die er liggen kan in het
„nieuwe bloed" van de aanwinst door
„bekeerlingen". Er zit veel aan deze zaak
vast. kerkrechtelyk en confessioneel ook
En inderdaad is het een belangrijk ge
zichtspunt, dat men de bestaande ge
meente niet de moeite en de zorg, de
zelfcritiek en de openheid ten opziente
van eigen manco's mag besparen door
maar een reservoir op veilige afstand
haar te scheppen, waar dan voorlopig de
mensen in een para-kerkelijk samenleven
worden opgeborgen, die wèl willen luis
teren naar het Woord van God. maa
nu eenmaal in hun hele levensstijl er
in hun verwerken" van het Evangelie der
genade het allemaal anders aanleggen dan
de doorgewinterde Christenmensen
de officiële kerk."
Weerstanden
PROF. SCHIPPERS schrijft vervolgens
dat het bewustzyn, dat er wederzydse
weerstanden zijn tegen de noodzakelyke
integratie in het éne, ook zichtbaar éne
lichaam van Christus, voor de zelfkennis
van de evangeliserende kerk heilzaam
„Waar het hier toch vooral op aankomt
is, dat het Evangelie voor zover dat
aan ons ligt en in onze methodieken over
weging krijgen kan het eigen milieu
van hen. die voor Christus worden ge
wonnen, geheel doordringt en heiligt er
zegent, het saneert en opheft. Lang niet
ten aanzien van ieder, die reeds lang
van het Nederlandse Christendom leefde
en wiens voorgeslacht daar reeds var
vervreemdde, kan worden gezegd, da
zijn dagelijks milieu een volkomen var
de kerkelijke wereld afgesloten karakter
draagt Maar vooral als men denkt aan de
groep van de ongeschoolde arbeiders in
de grote steden kan niet worden ontkend,
dat zij een wat Van Krimpen in Baarn
noemde haast hiologische gebondenheid
hebben aan een milieu, dat voor de kerk
niet anders dan volgens geheel aparte
methoden bereikbaar is En dan zal het
er op aankomen, dat de kerk die
eigen methoden zoekt om de mensen
zulk een milieu aan te spreken met het
jaren.
SN leefde er rustig en in vrede, tot
1943, toen de Royal Navy en d«
Zuid-Afrikaanse luchtmacht er een draad
loos station en een meteorologische waar
nemingspost vestigden Toen hoorde mer
het eerst, dat de hele wereld buiten
hen in brand stond, en al voor de tweede
maal in deze eeuw!
Denkt u dat eens in: geen radio, geen
kranten, en geen weet van oorlogen, die
de hele wereld beroerden! Die militaire
posten vermeerderden de bevolking tot
200 man, maar waren ook oorzaak
dat het isolement enigszins werd ver
derd. In Maart van 1948 zyn er voo
eerst 6 inwoners van het eiland, dat door
de Engelsen als Kroonkolonie genaast
was, met een oorlogsschip meegevaren,
om een bezoek aan Kaapstad te brengen.
Dat was de eerste keer in hun leven,
dat ze een trein of een auto zagen! De
„oorlogsbevolking" verdween intussen
weer van het eiland. Alleen een kleine
meteorologische waarnemingspost bleef
Die wordt eens per jaar afgelost, door
Woord van God, er weet van heeft, wat
precies gebeurt, zodra het Evangelie
beslag gaat leggen op het hart van
i in zulk een niveau."
Moderne inzichten
OVER een aanverwant onderwerp
schrijft ds G. Fafié in het „Evange
lisch Luthers Weekblad". Hy beveelt het
stichten van kleine parochies (wykge-
meenten) aan.
„Wanneer men indertyd naar Prof. Slo-
temaker de Bruine had geluisterd zouden
we reeds 40 jaren dit zogenaamde paro
chiestelsel hebben bezeten en was opge
bouwd waaraan we nu nog pas aan
ten beginnen.
Hier openbaart zich direct al een onzer
zwakke zijden Het duurt in de kerk vaak
te lang alvorens goede en moderne
zichten, die aansluiten by de veranderde
situatie veld winnen
Wanneer een zakenman in 1950 nog net
zo zou denken en handelen als in 1900,
kreeg hij geen voet aan de grond. De
kerk echter sluit haar ogen maar
vaak te lang voor wyzigingen in de s
tuur van maatschappij en mensenleven
en stelt zichzelf daardoor buiten dat leven
als een antiquiteit, interessant om te
misschien, maar niet als een krachtcen
trum voor het dagelijks bestaan. De in
voering van het parochiestelsel, de verde
ling van de onoverzienbaar grote ge
meente in kleinere eenheden rondom
eigen wijk- of kerkgebouw en met
eigen voorganger en kerkeraad. probeert
enigszins het dorp in de stad te brengen."
Verder merkt ds Fafié o.m- op, dat de
moderne inzichten hebben geleerd, dat de
men, zich meer tot zijn geestelijk eigen
dom maakt door zelf iets te doen, dan
door passief te luisteren en voor zich te
laten doen-. „Meer en meer zal de predi
kant dan ook als zijn taak moeten zrer
het bezielen en pastor zijn voor een zich
steeds uitbreidende kring van ouderen
jongeren, die samen met hem de kerk
gaan vormen als een levend organisme
waarin ieder lid naar gave en tijd zyn
haar plaats vindt om God te dienen
den naaste tot een zegen te zijn."
Kerk en pers
WIJ CITEREN ten slotte het volgende
stukje uit een artikel van prof. di
D Nauta in het „Centraal Weekblad". Het
handelt over de Geref. Oecumenische Sy
node, waarover wij dagelyks berichten
Voor de Synode begon, schreef prof
Nauta o.m
Niemand zal ontkennen, dat het samen
komen van een synode als waarvan hier
spraKe is, een belangrijke gebeurtenis
verdient genoema te worden. Daarom
moet het te meer opvallen, dat de pers
er tot dusver vrijwel het zwygen over
bewaard heeft. Velen zijn er onkundig
van, wat deze week in Edinburg gebeurt,
of hebben, indien zy het al wisten, toch
hun gedachten er niet opzettelyk bij be
paald Dit bleek mij nog onlangs bij ge
sprekken met verschillende personen, die
overigens gewoon zün van harte mee te
leven met wat op kerkelyk gebied zich
afspeelt.
De reden van dit verschynsel. dat ik
meen te moeten betreuren, moet
stellig niet zoeken in een nalatigheid
de persmensen. Zy zyn daarvoor veel te
veel gebrand op een gelegenheid om
hun lezers nieuws te verschaffen,
christelijke persmensen willen gaarne
oecumenische synoden en dergelyke
tellen, veel liever nog dan anderen hun
krantenkolommen vullen met prestaties,
die de renners in de beruchte Tour de
France weten te verrichten.
Het zijn evenwel de kerken, die tekort
geschoten zyn in het verstrekken vai
gevers en in het toezenden van commu-
niqué's aan de pers. Ik krijg wel eer
indruk, dat men van die zijde het belang
van brede publicering niet genoegzaam
inziet. In alle geval staat het voor myn
besef vast, dat de kerken in veel sterkere
mate dan zulks pleegt te gebeuren, het
middel der publiciteit door de grote pers
te baat moeten nemen. Ook meen ik te
moeten constateren, dat in het gegeven
geval de oorzaak ten dele schuilt in de
omstandigheid dat de oecumenische sy
node een vast bureau of secretariaat ont
beert. Was dat aanwezig geweest, dan
zoudefi wy ongetwijfeld reeds geruime
tijd geleden allerlei mededelingen over
Edinburg in de pers aangetroffen hebben
Dit punt zal mijns inziens de aandacht
der synode moeten hebben. Zij zal m het
belang van de goede zaak. die zij beoogt
dienen, op maatregelen moeten zinnen,
dat in het vervolg de pers tijdig over de
nodige gegevens omtrent een synode be
schikt en ook dat regelmatig artikelen
kunnen verechynen over a>13es wat met
de zaak der oecumenische synode in ver
band staat, ook gedurende de tijd dat tij
niet bijeenkomt
en Zuid-Afrikaans schip, dat de enige
erbinding vormt tussen het eiland en de
buitenwereld. Een makkelyke dienstre
geling: eens per jaar! De mensen waren
dan ook volkomen gelukkig zonder post
zegels. Ze bezaten alleen een datumloos
poststempel met enkel Tristan Da Cunha
op, dat op de brieven gestempeld
werd. als bewijs van onmacht tot fran
keren van de spaarzame post.
In 1952 werd dat
anders. Twaalf ze
gels van St Hele
na kregen de op
druk Tristan Da
Cunha, (van Vx p.
tot 10 sh.) en een
nieuw land in de
postzegelalbums
was ontsloten. Nu,
met de kroning
kreeg ook de
kroonkolonie Tris
tan Da Cunha zyn
kroningszegel (zie
afb Er waren er zoveel verloren ge
gaan, dat men blijkbaar alle zeilen wou
byzetten, om toch nog maar met een
groot aantal kolonieën voor den dag te
kunnen komen! Het moest toch nog wat
lijken, en de bladders en deuken van het
Brits imperium moesten zo goed moge
lijk gecamoufleerd worden voor de bui
tenwacht
Daartoe kregen atollen als speldeknop-
pen op de kaart, Tokelau eil. byv. en
Pitcairn (124 inwoners!!!) hun eigen kro
ningszegels, en ook Tristan Da Cunha
mocht niet achterblyven, en thans draaien
op de persen in Lorden al weer de nieu
we zegels, de definitieve, met de eigen
landsnaam, en het portret van de vorstin,
weer twaalf m getal, zodat de gelukkige
inwoners thans binnenkort de beschik
king hebben over 25 verschillende post
zegels in een tijdsbestek van nog geen
Mi jaar! Maar of ze daar al beschikbaar
zijn? Hindert niet! Men kan ze by de
„Crown agenten" in Londen bestellen! U
ziet, het zyn niet alleen dwergstaatjes als
San Marino en Monaco die de kneepjes
kennen van het melkkoetje, waarover ik
u eerder schreef!
Financieel Overzicht [van de week
Rumoerig Perzië, stakend Frankrijk en onrustig
Marokko brachten beurs niet uit evenwicht
HOEWEL DE EFFECTENBEURS deze week niet te klagen had over een
gebrek aan nieuws in de komkommertijd, kon de handel zich door
een gebrek aan zaken niet ontplooien. Het nieuws uit Perzië, de langdurige
stakingsgolf in Frankrijk, de onlusten in Marokko hebben de effecten-
markt niet uit haar evenwicht kunnen brengen en het koerspeil vertoonde
aan het einde der week weinig verandering.
De val van Mossadeq kan van beteke
nis worden voor de internationale petro-
leum-industrie. Gelyk bekend, behoorde
Iran vóór de controverse met Engeland
tot de voornaamste productiecentra der
wereld. Het uitvallen van de Perzische
olievelden heeft men grotendeels weten
op te vangen door een uitbreiding der
productie elders (b.v. Irak) De mogelyk-
heid bestaat nu. dat het nieuwe bewind
in Iran tot overeenstemming komt met
Engeland over een hervatting d<
ductie en export der Perzische olie. Dit
zou dan leiden tot een vermeerdering der
olie-aanvoer op de wereldmarkt en afge
wacht moet worden in hoeverre de olie
prijzen daardoor beïnvloed zouden
den Wel dient men rekening te houden
met een ver gaande samenwerking tus
sen de grote internationale concerns,
waardoor eventueel de inschakeling der
Perzische olie langs lijnen der geleidelük-
heid zou kunnen plaats vinden.
Maar in ieder geval nam de effecten
beurs enige reserve in acht tav. Ko-
ninklyke Petroleum, welke maatschappij
overigens vrijwel niet rechtstreeks betrok
ken is bij de Perzische olievelden.
De conversie van obligaties Koninklijke
heeft de laatste maanden goede voort
gang gemaakt Deze week werd een aan
vrage ingediend voor de officiële note
ring van f10 millioen nieuwe aandelen
Koninklijke, waaruit men kon afleiden,
dat „zodra begonnen wordt met de af
gifte van de nieuwe nummers ter con
versie van obligaties, er per saldo nog
slechts f66 millioen van laatstgenoemde
stukken uitstaan (eind 1952 f152 mil
lioen). Het concern heeft derhalve dit
Jaar wel „de wind in de zeilen* gehad
offi de voor de maatschappij zeer voor
delige conversie-transacties uit te voe
ren. In hoeverre er dit jaar nog een extra
aflossing van obligaties door het concern
zal geschieden, moet, in het licht der
jongste ontwikkeling, worden afgewacht.
"pvE OVERIGE internationale aandelen
waren eveneens niet veel veranderd.
Slechts cert. Unilever moesten enkele
punten prijsgeven tengevolge van bui
tenlandse ruilorders. Van Philips ging
bet gerucht, dat een grote Argentijnse
order zou zijn geboekt, maar het koers
peil werd er weinig door beïnvloed, hoe
wel het publiek toch wel wat orders had
gegeven.
Cultuurwaarden lagen verwaarloosd ln
de markt en de hausse van vorige weken
is omgeslagen ln een lichte baisse. De
berichten uit Indonesië zyn niet opwek
kend. Het verslag van de president der
Javasche Bank heeft tot een gereser
veerde houding van het publiek geleid.
Indonesië leeft ver boven de draagkracht
de gemeenschap en noodzakelijk ls
het. aldus genoemd verslag, dat de
7-urige werkdag wordt afgeschaft in het
rme land en dat meer buitenlandse
steun wordt verkregen.
Het is ernstig te betreuren, dat de
Indonesische autoriteiten de buitenlandse
hulp niet meer stimuleren. Het verslag
der Nat. Handelsbank merkte op, dat er
onzekerheid is op belastinggebied, de
transferkwestie, wat betreft sociale zaken,
het kort de directie van deze bank
toonde zich weinig optimistisch gestemd.
De Ned. Ind. Suiker Unie (NISU)
klaagde in het verslag erover, dat de on
gebreidelde acties der vakverenigingen
de stabiliteit van het bedrijf ondermijnde,
verder over de moeilijkheden om Neder
landse werkkrachten in het land te krij
gen, terwijl inlandse krachten met vol
doende scholing onvoldoende aanwezig
rijn.
Dergelijke moeilükhcden kunnen uiter
aard het buitenlands kapitaal niet aan
moedigen, evenmin als de redevoeringen
in president Soekarno.
Door berichten inzake nieuwe stakin- en 37 grote tentet
gen werd de terughoudendheid nog gro
ter. De koersteruggang bleef echter tot
dusver beperkt.
De obligaties van Indische gemeenten
lagen flauw in de markt. Het uitblijven
van de uitloting der obL Soerabaia, wel
ke uitgesteld werd, doet hieraan geen
goed.
de handel beperkt. Bü vele fondsen ziet
men de koers „gedaan en bieden" geno
teerd, hetgeen wyst op voortdurende
vraag.
De dividendverhoging door de By en-
korf van 6 op 8 pet leidde tot een koers-
stüging voor deze aandelen. Eveneens
werden gevraagd de aand. Cartonfabriek
Scholten. in verband met de herkapitali
satie van 50 pet Hoeks Machinefabriek
daarentegen werden aangeboden, nadat
de directie het gerucht over een komende
herkapitalisatie had tegengesproken.
Scheepvaartaandelen bleven vrijwel
onveranderd, ondanks het bericht inzake
een lichte verbetering 'op de vrachten-
Op de beleggingsmarkt werd de vaste
stemming gehandhaafd. De nieuwe
pet Staatslening noteerde omstreeks
1% pet boven de uitgiftekoers. Nog
nimmer heeft een emissie van staatsobli
gaties zoveel inschry vingen tot zich ge
trokken als ditmaal. De lening werd on
geveer 6-maal o vertekend.
Wel een bewys hoe ruim de geldmarkt
op het ogenblik is. Hoewel risicodragend
kapiatla wel enigszins in ruimere mate
voorhanden is, blijft de tegenstelling tot
de hoeveelheid risicomijdend kapitaal
toch wel groot De traagheid der aanpas
sing van het rendement op aandelen en
vaste rentedragers is opvallend en moet
o.i. mede worden toegeschreven aan d®
voorzichtigheid, waarmede men de voor
uitzichten van het zakenleven beschouwt.
Overigens dient men in aanmerking te
nemen, dat de beleggingslichamen alj
levensverzekeringmaatschappijen, spaar
banken e.d. hoofdzakelyk zich beperken
tot obligaties.
Koningin op het Loo tót
einde van deze maand
De Koningin zal tot het einde van deze
maand met de jongste twee prinsessen
op Het Loo verblyven. De Prins zal de
volgende week enkele dagen naar Het
Zoute in België gaan en aldaar het in
tern concours hippique bij te wonen. Op
31 Augustus zal de gehele koninklijke
familie in paleis Het Loo verenigd zü»
om de verjaardag van Prinses Wilhelmina
gezamenlyk te vieren.
Eerste schip met goede
ren naar Griekenland
Rode Kruis heeft al f 65.000
bijeen gebracht
Er is tot nu toe 65.252.27 binnenge
komen op girorekening 777 van het Ne
derlandse Rode Kruis voor de hulp aan
Griekenland. Het vorige bedrag was
55.511.77.
Het Rode Kruis zal nog twee ton koffie
kopen, die spoedig na de aankoop naar
Griekenland zullen worden verstuurd.
Met het ».s. Jupiter van de KNSM is
vanmorgen uit Amsterdam een zending
hulpgoederen vertrokken.
De zending omvat 1800 dekens, partüe»
zeep, babyvoedmg, gecondenseerde mém
