Vrachtauto heeft schipper
niet verdrongen
FRANCIS
Speeltuin „Om de doorbraak"
feestelijk geopend
Boekbesprekingen
UIT DE HOGESCHOOL
NIEUWE LEIDSCHE COUBANT
MAANDAG 17 AUGUSTUS 1953
Van trekschuit tot beurtschip
Vooral zware vrachten zijn nog
steeds lonend
(Van één onzer verslaggevers)
Hegelmatig ronkend baant de Cor II van de Leidse beurtschipper Th. Roth
füsz zich met ruim twintig paardenkrachten en een vracht van vijf-en-
veertig ton een weg door het water. In de stuurhut staan beurtelings schip
per Maarten Winkel die pas z'n zilveren jubileum vierde en de
schippersknecht Evert Hogervorst. De Cor II is een stug en pittig scheepje,
dat reeds kan bogen op vijftig jaar trouwe dienst en dat in de loop der
jaren geheel voor z'n huidige bestemming werd verbouwd en versterkt.
Rothfüsz en zijn mannen weten dus.
dat ze op de Cor II kunnen rekenen. En
dat mag ook wel, want wat is een beurt
schipper zonder een goede boot? Boven
dien moeten ze een traditie handhaven:
hun dagelijkse «chroefdienst op Utrecht
is tenslotte een regelrechte voortzetting
van de trekschuitdienst op Utrecht om
streeks 1700.
In de aard en de omvang van de beurt
schipperij is zo langzamerhand heel wat
veranderd en daar kan de heer Rothfüsz
van meepraten, die zelf al veertig jaar
in het boeiende bedrijf van de beurtschip
perij werkt. Hij heeft nog de tijd gekend,
dat een 'beurtschipper wekelijks honder
den adressen met paard-en-wagen of
handwagen moet afrijden om paketjes en
allerlei andere kleine vracht te halen en
te brengen
Maar met de Invoering van het vracht
vervoer per auto verdween de kleine
vracht uit de beurtschepen. Omstreeks
de dertiger jaren begon deze verandering
en thans is het zo, dat een beurtschipper
het niet meer van het volume moet heb-
»n. maar van het gewicht.
Dit betekent tevens, dat de beurtschip
perij nooit zal kunnen verdwijnen. Men
denke hierbij aan d% vrachten, die klein
;an omvang, maar zwaar van ge
wicht. Zelfs de zwaarste vrachtauto zal
hiertegen niet kunnen concurreren. Bo
vendien liggen juist vele grote bedrijven
het water en hebben een goed inge
richte aanlegplaats met uitstekende hijs-
installaties.
Wel Is het aantal beurtschippers
in ons land. vooral na de oorlog,
enorm verkleind. Sommigen gingen
over op het autoverkeer en anderen
combineerden zich met collega's.
Thans zijn er nog 450 beurtschipper»-
bedrijven In Nederland, met by elkaar
ongeveer duizend schepen.
Ook de concurrentie, die vroeger voor
velen funes' was. bestaat tegenwoordig
practisch niet meer en het beurtschip
persbedrijf is thans goed geregeld. Vroe
ger kon iedereen, die maar wilde, met de
beurtschipperij beginnen, wat thans on
mogelijk is. Voorts ziln er maximum-
vrachtprijzen vastgesteld en heeft iedere
schipper z'n eigen traject, waar niet van
mag worden afgeweken. Dit wordt regel
matig geeontróleerd door de rivierpolitie.
Geen haast
coasters met een totaal gewicht van meer
dan vijf ton moesten worden afgeleverd.
Omdat de Rijn vanaf Woerden alleen
nog maar geschikt is voor zeer kleine
schepen, liet de Cor II even voorbij
Alphen aan den Rijn de Rijn rechts lig
gen en vervolgde z'n weg door het Aar
kanaal.
En daar bij 't Tolhuis in Nieuwveen,
waar het 'Aarkanaal, de Drecht en de
Amstel bij elkaar komen, kwam de Cor
II, dank zij de sluisknecht Dirk. op Am
sterdams peil te liggen. Via de kronkelen
de Amstel. de Gaasp en het Amsterdam
Rijnkanaal dat thans twee maal zo
breed wordt gemaakt kwam de Cor II
tenslotte bij zijn bestemming: de Demka-
fabriek in Utrecht.
Hijskranen staan hier Waar om de Cor
lossen, die zich niets behoeft aan
te trekken van de grote vrachtschepen,
die op lossing Liggen te waöhtèn. Want
een beurtschipper heeft altijd voorrang!
De in Leiden vervaardigde „coquilles"
gietvormen zijn nog maar net uit het
schip gehesen of er zakt al weer een
nieuwe vracht voor Leiden in.
Het leven van de beurtschipper is dus
een leven van tegenstellingen. Tijdens de
vaart staan de twee schippers om 'beurten
in de stuurhut en van haast is dan geen
sprake. Altijd zijn ze aan de snelheid van
het schip gebonden, die niet kan worden
opgevoerd. Maar is eenmaal de tijd van
lossen of laden aangebroken, dan moet
hard worden aangepakt.
Zilvervloot
Ove:
het algemeen bestaan de vrachten
de schepen van de heer Rothfüsz
tegenwoordig uit metalen Soms zelfs wel
eens uit edelmetalen. Eind vorig jaar
kreeg de Cor II bijvoorbeeld en niet
voor de eerste keer tienduizend kilo
zilveren guldens te vervoeren var
Nederlandse BankDeze waren
pakt in vaten van ongeveer vierhonderd
kilo per stuk. Dit vrachtje was een kolfje
naar de hand van Rothfüsz en zijn schip
pers Ze werken graag met zware vrach
ten, die zich gemakkelijk en vlug laten
laden en lossen. En de schippersvrouwen
zijn er ook bij gebaat: des te eerder ziei
ze hun mannen weer terug. Want het i,
een nadeel van de beurtschipperij, dat
de schippers weinig thuis zijn.
Wie haast heeft, kan beter niet
«en schip gebruik maken om op zijn
bestemming te komen. Met de Cor II
der twee schepen van Rothfüsz
hebben we een tooht meegemaakt, n
Utrecht: normale reisduur negen u
Die dag duurde de reis nog langer, c
dat bij de scheepswerf Boot in Alphen
den Rijn vier ankerkettingen
Agenda voor Leiden
Dinsdag
Döelenkazerne, 2 uur: officiële inge
bruikneming Koksschool.
Marekerk, 8 uur: Zondagsschool „Pre
diker", herdenkingsdienst 90-jarig be
staan.
Woensdag
Hoogl. kerk, half 8: Avondstilte.
Prediker, 8 uur: feestavond personeel
Zondagsschool.
Tentoonstellingen
Steenstraat 1 A: „1853—1953 H. A. Lo-
entz en H. Kamerllngh Onnea" (tot
^gustus).
De Burcht: schilderijen van B. C. v
nptinger (tot 31 Augustus).
Nachtdienst apotheken
ing Apotheek Nieuwe Rijn, Nieuwe Rijn 18,
e elefoon 20523 en de Doeza-apotheek,
ifpoezastraat 31, telefoon 20313.
(Advertentie)
C.F.A. AFD. LEIDEN
Zomervoorstelling
Ontspanningsavond
As. DONDERDAG 20 AUGUSTUS om
en 9.15 uur nm., draait in het
CASINO THEATER'
£3 (de sprekende ezel)
\Ia-
be-Een zeer aardige en geestige film, die U
oekpen avond vol humor zal bezorgen.
'i ahj
Tentcampagne gesloten
Op het terrein van de Doorbraak werd
l dejisteravond de laatste tentsamenkomst
laar «houden. Ala sprekers traden op dr P.
pre- Schoonheim, Hervormd predikant van
jah eiden, en dr H. J. Westerink, Geref.
irbijiredikant. Evenals bij de opening was
wie e belangstelling ook nu bevredigend. De
zikeer Smittenaar sprak een kort slotwoord.
wilJ Ook nu werd het gesproken woord af-
D1ewisseld door koor-, solo- en samen
hang. De leiding berustte bij de heer C.
z'^e Ru. Evenals iedere avond van de actie
sc rerd in de consistoriekamer van de Oos-
Tkerk een korte dankdienst gehouden.
er Moge de wens van ds Schoonheim, dat
anksdit terrein spoedig een evangellsatie-
hIei«bouw zal verrijzen, waarin ook de
nte- lugd een plaats kan vinden, spoedig in
t ti ervulling gaan.
burgerlijke stand van Leiden
ïtl.ek GEBOREN: Jacob zn van J. Wesselink
J. W. Schouten; Amtonius J. zn van
Noort en W. A. Hoogeveen;
A. M. dr van W. J. Freriks en
J- van den Berg; Abraham zn van P.
I. Ouwerkerk; Cornells F. zn
in der Steen en L. J. Wisse;
,'illem zn van A. Haasnoot en M. H.
^an Rheenen; Anthonius F. J. zn van
B. van der Horst en M. J. Siraa.
Vroeg in de morgen wordt de Cor II op het terrein van de Ketting-
fabriek geladen met „coquilles" (gietvormen). De schippers Evert
Hogervorst en Maarten Winkel helpen een handje.
Foto N. van der Horst
Gevestigde en vertrokken personen
In de week van 10 tot en met 15 Augustus
str 11; W B S Berkhout, dokters
Singel 86; P J M G NiepothBik, Le
vendaal 166b; J J M de Boer, arts, Rijns-
b.weg 29; M Boezaard, mach bankwer
ker, de Genestetstr 28; E M Brugman,
dienstbode, de Sitterln 96; A J Braams
Brummel, Boshuizerkade 18: F Ober
Bijlsma, de Sitterln 54a; G H van Dalen,
h i/d huish, Herengrt 17; J van Dam en
Fam. schipper. Levèndaal 44; L van Drie
fam, classificeerder a/b „Elisabeth",
ligg Haarl.vaart t/o sportterrein; H W
Drieënhuizen, korp kok KM, Noord
einde 2a; D Elzenga en fam, techn be
ambte KM, Boshuizerkade 81; J van den
Eijkel, h i/d huish, Meloenstr 45; A A C
SpruytDe Geus en fam, Const Huy-
gensln 1; C de Graaf, touwspinner. Var
kenmarkt 32; D Groenewegen en fam,
breimeester, W Rozenstr 16b; J F C
Groot, analyste, Roodenb.str 9; J de
Groot, pottenperser, St Jacobsgrt 20; W
de Groote, rijwielhersteller, Roodb.str
D M Haak en fam, fabr.arb. Oude
Singel 164a; A B Hoornweg en fam,
mach bankwerker, Utr Veer 27; J Klev-
nenberg, Lijsterstr 14; C T Korfage. 1.1.
kraamverzorgster. Ie Binnenv.grt 30; A
Kroonenburg. dienstbode, Janvossenstg
75/77; L Labordus—Kuilenburg, B Bal-
lotstr 30; D M Kuivenhoven, militair,
Stieltjesstr 39; A C van Laar. los werk
man, Kortenaerstr 91; CE Lemmen,
dienstbode. Leeuwerikstr 49; R Lim-A-
Po, Lorentzkade 4; H F A Linders,
dienstbode. Evertsenstr 42a; A Nievel-
steinVan Mamsom en fam, Zaanstr 15;
T S Oen. Thorbstr 47; J Ouwerkerk.
Plantage 12; I M L Paddenburg. Nwe
Rijn 11; W Piersma. dienstbode. Rijnsb.-
C M F Pleyte en fam. rijks
ambtenaar. Bernhardkade 10; R G Ruig-
rok. Thorb.str 66; W M Rijsdam, dienst
bode. Hooigrt 15; H E Breman—Smedes.
Pietersk.hof 4; W M T Stoop, lerares
NO. de Sitterln 18: T L Tan. Lammen-
sch.weg 34; S Tichelaar, dienstbode,
Plants--n 73; W J H Verhagen, kok I
KM. Bronkh.str 49a; G H Verwers, Ka-
gerstr 16; W J Vink, huisknecht, St
Jorisstg 13; G II M A Vogelenzang,
landbouwer, Irenestr 1; E M de Vries en
fam. Ie Binnenv.grt 17; M J Vrolijk,
landarbeider, Ververstr 49; J H Wieg-
Haagweg 22; J de Wit, Thorb.str
37: A A Wobbe. W Singel 96; C W Wu.
koopman in textiel, Breestr 177; A Zand
bergen. Steenschuur 11; H G Bosman
Zonderop, naaister, Dozystr 12.
Uit Lelden vertrokken;
E M Alt, W Singel 27. Oegstgeest. Em-
malaan 23; G P van ZeijlArts, Madoe-
Boisotkade
Zuidlaan 1; M den Brok—v d Berg. Oude
Vest 107a, Katwijk. Lupinenhof 10; R H
Blom, Rapenburg 119, Amsterdam, Prin-
sengrt 825hs; J Breijer, Kaarsenm.str 7;
Noordwijk, Rembrandtweg 9; J C A
Geussens, Mezenstr 2. België; J H van
der G'ind en fam, v d Werfstr 33. Al-
blasserdam, Ruigenhil 56; J Th van
DiestHalvemaan. 4e Binnenvestgrt 68,
Voerendaal, Tenelenweg 50; H G Heuzo-
veldt, Pieterskerkgrt 3a, Amsterdam,
Leidsegrt 23; P Heijmans, Hoogl.kerkgrt
17, Vlisingen, Pr Hendrikweg 40; E Hui-
zinga, W Singel 81, Doorn. Parklaan 40;
L de Jong, Haagweg 16a, 's-Gravenhage,
Westduinweg 25; A P A Kalmeijer, Ka-
naalweg 161, Sittard. Rijksweg Noord 7;
J G Kraai. Joh de Wittstr 43. Enkhuizen.
Dijk 36; J T de Miranda. Da Costastr
De Bilt (UI, Gezichtsin 168; J M Mulle-
meister, W Singel 90, Hilversum, Ver-
meerln 40; W B van der Mijn. Zoeterw.-
singel 108. Rotterdam. Zonnebloemstraat
35b; F T J van Peski, Boisotkade 2. Rot
terdam, Vijverln 4; G J van de Poll.
Koenestg 2. Vlissingen, Holbeinstr 7; A
Riedel en fam, a/b „Renaissance". Wou-
brugge. a/b nabij de Vlietkade; J P Rie
del en fam, a/b „Renaissance" Woubrug-
ge. a/b nabij de Vlietkade; C A Rietz-
schel, Warmonderweg 21, 's-Gravenhage.
de Sav Lohmanln 525; E H de Rooij, de
M v Streefkerkstr 51, Haarlem, Frederik
Hendrikln 49; G C Ruigrok. Haagweg 54,
Loenen, Zandpad 3; J N Schilder, 3 Octo-
berstr 45a, 's-Gravenha^e, Fr Maelsonstr
55; H C M van der Schoot. Bloemistenln
44. Hillegom, Weeresteinstr 84; C P Schij
ven. 4e Binnenvestgrt 10. Brunssum. Pel
grimsweg 55; F J M Seisveld. Haarl.str
22, 's-Hertogcnbosch. Hertog Janstr 14;
T H M Stam. Marisln la. Meppel, Emma-
str 1; M van Swaay. Gerecht 5. 's-Gra
venhage. Nw Parkin 84; G SchotTam-
minga, W Singel 27. Velsen. S v Gelder-
str 56; F A van Velsen. N Beetsstr 28a,
A'dam, Haarlemmer Houttuinen 77hs; J
Wanninkhof, Roodenb.str 61. België; G
de Weert en fam, Lammcns.weg 115, Am
sterdam, Th Schwarzeplein 7hs;
Wolf, Oude Rijn 44b, Oegstgeest, Nassau-
laan 30.
Prins Bernhard naar Delftse
antiekbeurs
Prins Bernhard brengt Vrijdag 21 Aug.
een bezoek aan de Oude kunst- e- an
tiekbeurs in het Prinsenhof te Delft.
Met vaste hand knipt mevrouw De Jong, echtgenote van de directeur van
de Kon. Ned. Grofsmederiji het lint door, met welke handeling de speeltuin
„Om de doorbraak" officieel ter beschikking kwam van de jeugd in dit
stadsdeel.
Foto N. van der Horst
Feestbetoon in hele stadswijk
„Lang gewacht en toch gekregen", deze zegswijze kan met recht slaan op de speel
tuinvereniging „Om de doorbraak", die op 9 Juni van het vorige jaar werd op
gericht in de stadswijk, waar de jeugd alle gelegenheid miste om zich op gezonde
wjjze in sport en spel uit te leven. Dat deze toestand zich nu ten gunste heeft ge
wend is te danken aan de onvermoeide ijver van het bestuur, dat van de gemeente
en talrijke particulieren de nodige medewerking heeft gekregen om de plannen tot
stichting van een speeltuin te verwezenlijken. Zaterdag was dc dag van de fees
telijke opening aangebroken.
deze stadswijk nooit de speeltuin
dwijnen, de jeugd kan er eenvoudig niet
meer buiten.
De genodigden verzamelden zich aller
eerst in de school aan de Zuidsingel en
gingen daarna in optocht naar de nieuwe
tuin. De afrastering ging toen al schuil
achter een dichte mensenhaag, die nog
met de minuut aangroeide.
Voorzitter J. Hollebeek kon daar wel
kom heten wethouder J. C. van Schaik,
ir De Jong van de Kon. Ned. Grofsmederij
met echtgenote, de ingenieurs Kruyt, en
Hoek, de heer Vjjlbrief van de Nuso, en
vertegenwoordigers van de Leidse bond
en de zusterverenigingen.
Allereerst kreeg wethouder Van Schaik
het woord. Hij merkte op, dat de stich
ting van speeltuinen in Leiden in een
snel tempo verloopt. Nauwelijks twee
maanden geleden werd de speeltuin Mors-
kwartier geopend, en nu deze. In dé ja
ren na de oorlog is het aantal speeltuinen
in Leiden geklommen van vier tot twaalf.
De oudste hebben hun zilveren jubileum
al achter de rug.
Enkele speeltuinen dragen een tijdelijk
karakter, zo ook deze. Maar de wethou
der had ook opgemerkt, dat niets de
neiging heeft zo lang te blijven bestaan
als juist het tijdelijke. Overigens zo
De heer D. Bergsma
onderscheiden
De 71-jarige heer D. Bergsma, wonende
Waldeck Pyrmontstraat 9, voor wie hi
gisteren 50 jaar geleden was, dat hij in
dienst trad bij de firma Pieck in de
Haarlemmerstraat, werd vanmorgen ge
huldigd. De heer D. ter Haar ging de
loopbaan van de jubiiariè na. Vervolgens
sprak de directeur van het bedrijf, di
J. C. M. Piéck, die de jubilaris eei
plichtsgetrouwe en grappige verkoper
noemde en hem een enveloppe met
houd overhandigde.
Nadat de jubilaris zijn dank had uit
gesproken en de heer ter Haar hém en
zijn echtgenote namens het personeel ge
schenken had aangeboden, werd het
d gevoerd door wethouder J. C. van
Schaik, die dc Friese stoerheid van de
eer Bergsma roemde.
Voorts kon hij mededelen dat het H.M.
de Koningin heeft behaagd de heer
Tgsma voor zijn trouwe en uitnemende
dienst de zilveren medaille, verbonden
de Orde van Oranje-Nassau, toe te
kennen.
Blijft Avifauna in
Alphen
Naar w(j vernemen, toont de gemeente
Alphen aan den Rjjn de laatste t(jd zulk
een belangstelling voor het internationale
vogelpark Avifauna, dat hieruit kan
den afgeleid, dat men het vogelpark niet
zal laten vertrekken. Zowel voor de ge
meente als voor de crediteuren acht men
het namelijk de meest efficiënte oplossing.
Maar volgens dc directie van Avifauna
zal de gemeente in dit geval toch zeker
een bedrag van een half mlllloen gulden
hiervoor moeten besteden.
Uiteraard heeft het gemeentebestuur
zich tot heden hierover nog niet verder
uitgelaten. De besprekingen wérden trou-
alleen nog in het college van B. en
evoerd. Maar hoewel de laatste ver
gadering van de oude raad eigenlijk al
eind vorige maand werd gehouden, is het
niet uitgesloten, dat de raad voor 1 Sep
tember nog een keer bijeen zal moeten
komen om een beslissing inzake Avifauna
te nemen, aangezien de curatoren vóór
die datum willen weten waar ze aan toe
zijn en of de veiling wel of niet moet
doorgaan.
Overigens is het nog de vraag of de
gemeente eventueel Avifauna in of bui
ten de velling om zal kopen. En ook over
de verdere plannen van de gemeente. In
dien ze Avifauna inderdaad in beheer
krijgt, is nog niets bekend.
Ds I. Sybrandi overleden
Te Winsum (Gr.) is in de ouderdom
van 88 jaar overleden ds J. Sybrandi,
em. predikant van de Geref. Kerk van
Stiens. Ds Sybrandi diende tevoren de
gemeenten van 's-Gravendeel en Mil-
dam. In het kerkelijk leven in Fries
land nam hij een vooraanstaande plaats
in. Na zijn emeritaat in 1937 vestigde ds
Sybrandi zich te Huizum, waar
stoffelijk overschot vanmiddag werd be
graven.
Zeepaardje in kuilnet
bij Termunterzijl
Visser P. W. Westerhuis uit Termun
terzijl heeft dezer dagen tussen de vangst
in zijn kuilnet in de Eems een zee
paardje aangetroffen. Dit is wel een
zeer grote zeldzaamheid. Sinds mensen
heugenis is er in de Eems nog nooit een
zeepaardje gevangen, aldus meldt Trouw
Het gevangen paardje is 15 cm lang
een volwassen exemplaar kan 20 cm
halen en galoppeert nu in een aqua
rium in het Delfzijls museum, waar het
in lengte van jaren zal blijven, wan)
men is van plan het later op te zetten.
In Leiden zün thans 5000 gezinnen bU
het speeltuinwerk betrokken, met samen
meer dan 10.000 kinderen. Bijzonder ver
heugend achtte spreker het, dat juist in
dit werk de mensen elkaar zo prachtig
kunnen helpen. Zo wordt de ware bur
gerzin aangekweekt. Ook hier hebben
veel ouders de handen uit de moi
gestoken. De wethouder kondigde
dat de gemeentelijke subsidie voor dit
werk zich altijd op een niveau zal be
wegen, dat met de eisen van de tijd over
eenstemt.
Namens de landelijke organisatie, de
Nuso, sprak de heer Vyibrief. Hp be
lichtte de schrille tegenstelling tussen
vroeger en nu. Op dit terrein moest dé
jeugd eertijds in de ketoenfabriek lang
durige arbeid verrichten, nu is daar
goede ontspanning voor in de plaats ge
komen. Hü spoorde alle belangstellenden
aan niet alleen nu. maar ook In de toe
komst, alle mogelijke steun te verlenen
Namens de organisatie bood hij twee bal
len en èen slaghout aan.
Geschenken
De presidente van het damescomité
trad nu naar voren om een hele waslijst
geschenken af te werken. Allereerst bood
zij een vlag aan, die dOór twee kinderen
plechtig in de mast werd gehesen. Na
mens leden, donateurs en vrienden bood
zij vervolgens een bank, tafel en stoelen
voor het eigen gebouwtje aEin. En tot
slot kon zij de verheugende mededeling
doen, dat er weer 100 nieuwe leden en
50 donateurs zijn gewonnen. Dit brengt
het ledental tot boven de 400.
Eén aantal jonge meisjes van het club
huis De Sperwers voerde ter afwisseling
enige dansjes uit, op muziek van
accordeons.
Mevrouw De Jong, echtgenote va
directeur van de Grofsmederij, knipte
het groen-gele lint door, dat de speeltuin
nog afsloot van het plateau, en werd
daarvoor door één der kinderen met een
fraai bouquet anjers beloond.
Terwijl de muziek vrolijk speelde be
zichtigden de genodigden de speelwerk-
tuigen, en toen kregen de scharen jon
gens en meisjes, die al die tijd geduldig
hadden gewacht, de gelegenheid hun lang
begeerde speeltuin in gebruik te nemen
Dat dit met zeer groot enthousiasme is
gebeurd behoeft geen betoog.
Het bestuur heeft na afloop van
opening nog in de Zuidersingelschool ge
recipieerd. De buurtbewoners hadden,
ter ere van de opening, de vlag uitgi
stoken.
Nieuwe directie Institute
of Social Studies
Naar de N i e u we Leiósche Crt
verneemt, zullen prof. S. Hofstra en mr
J. Ie Poole resp. als directeur en adjunct
directeur van het Institute of Social Stu-
Den Haag. worden opgevolgd door
prof. J. J. L. Duyvcndak en prof. C. C.
Berg uit Leiden. Deze functiewisseling
houdt verband met een reorganisatie.
Prof. Hofstra heeft zijn ontslag bovendien
gevraagd om zich meer aan zijn studie
kunnen wijden. Zoals men weet, Is hij
hoogleraar in de sociologie aan de ge
meentelijke universiteit te Amsterdam.
Ook heeft hij zijn functie neergelegd als
directeur van de Stichting voor inter
nationale samenwerking der Nederlandse
iniversiteiten en hogescholen. Als zodanig
al hij voorlopig worden vervangen door
dr P. J. A. Idenburg.
Wegens werk in de mijnen:
Mildere straf voor 90
pol. delinquenten
Bij KB Ls op een 90-tal politieke delin
quenten. die gedurende een aantal jarer.
vrijwillig mijnarbeid hebben verricht ln
de Nederlandse kolenmijnen en die daar
door hebben bijgedragen tot verhoging
de productie van die mijnen, enige
vermindering var. straf toegepast, va
riërend tussen één maand er. negen
maarden Hierbij is rekening gehouden
het aantal jaren, dat de betrokkenen
in de mijden hebben gewerkt, alsmede
ieders gedrag gedurende die periode
Bezetting en Bevrijding, door
mr S J R. de Moncby. Uitg
N V. Van Stockum en Zn, Den
Haag. (Prijs ƒ1,50).
De integere, ook door zijn fiere hou
ding tijdens de Duitse bezetting zo ge
ziene oud-burgemeester van Den Haag
mr S J R de Monchy, heeft zijn per
soonlijke ervaringen in de jaren 1940—^45
neergelegd in een klein boekske
schrijver noemt het op schrift stellen
deze belevenissen bescheiden als hij is
het aandragen van wat materiaal voor
het hoofdstuk der stedelijke geschiedenis
„Persoonlijke oelevenissen". zo schrijft
hij. „van iemand, die geen grote rol heeft
gespeeld, noch kon spelen; die alleen en
met anderen vele plannetjes maakte, die
door de loop der historie kalm op zijde
werden geschoven". Maar de echte Ha
genaar za] met "eel genoegen kennis ne
men van hetgeen in deze mémoires op
levendige en onderhoudende wijze wordt
R. W
„Improviseren op het orgel"
door Hennie Schouten. Uitg
Supertune, Laren N.-H. (58
blz.).
De bekende organist, schrijver en L
aan het Amsterdams Conservatorium
Hennie Schouten heeft het eerst
Nederland verschenen boekje over
improviseren op het orgel geschreve
daarmee wederom blijk gegeven van
helder inzicht op orgelgebied. Is
tweedelige „Techniek van het orgelspel"
het standaardwerk geworden op dit
rein, het boekje over improviseren zal
niet minder door alle organisten en o
studerenden worden verslonden. Elke
kerkorganist heeft nu eenmaal met in
provlsatie te maken en al is voor in
provisatie een bijzondere begaafdhei
nodig, toch kan heel wat worden geleerd
om een bepaald muzikaal gegeven op
meer verantwoorde wijze te bewerken
Hier ls nu een uitnemende handleiding
gegen om, zoals de schrijver in het voor
woord opmerkt, aanstaande organisten te
helpen de techniek van de elementaire
improvisatie te leren beheersen. Aan de
hand van talrijke opgaven geeft Hennie
Schouten een zeer instructieve verhande
ling over de verschillende vormen voor
Improvisatie, zowel de homophone als de
polyphone. Dit boekje is goud waard voor
alle organisten en zo 'belangrijk is dit
deel van het muziekonderricht. dat er ook
reeds een Engelse vertaling is verschenen.
Corn. B.
Korte verklaring der H. Schrift.
J H. Kok N V. te Kampen.
In de bekende en ooor velen geraad
pleegde Korte Verklaring der Hei.ige
Schrift ls thans verschenen het Hoog
lied. opnieuw uit de grondtekst ver
taald en verklaard door prof dr G Ch
Aa!ders (gebonden f4.25) Er zijn her-
di ukken verschenen van de Brief aan de
Hebreeën dior prof dr F. W Grosheide
(/6.25>; Jesaja door prof dr J Ridder
bos (ƒ6.95) en I. 11 Timotheus. Titus,
Filemoa (ƒ6.25).
R. W.
K.L.M. volgeboekt voor
Christchurch-race
Reeds 65 passagiers, onder
wie 50 emigranten
Christchurch (Nw-
Zeeland) is nu vrijwel geheel volgeboekt.
Er hebben zich ongeveer vijftig emigran-
vijftien andere passagiers aange
meld Onder de emigranten zullen zich
tal bruidjes bevinden, die r
haar echtgenoten
Het toestel, de
DC-6A Liftmaster Dr Ir M. H Damme.
enige honderden kilo's speciale
post meenemen en geschenken van de
KLM. en andere instanties voor de auto
riteiten in Nieuw-Zeeland.
Behalve gezagvoerder H. A Kooper za!
de Liftmaster nog ten minste twee andere
piloten aan boord hebben, onder wie J F.
Griffith en J Noomen. Een van de drie
stewards en stewardessen zal mej Rietje
Kreemer zijn. de stewardess met d*
dienstjaren bij de KLM De na-
mep van de overige bemanningsleden (in
totaal tien koppen) zijn nog niet bekend.
Het cabinepersoneel wordt onderweg
zeemaal verwisseld Op welke landlngs-
aatser. dit zal gebeuren, houdt de KLM
nog geheim, daar de route voorlopig een
verrassing moet blijven.
Kinderwagen te water
baby verdronken
Bejaard echtpaar in Zuilen door
bus overreden en gedood
Het dertien maanden oude kindje van
het echtpaar Schreuders te Dordrecht
Vrijdagmiddag in het Wantij aldaar
verdronken. Een buurmeisje, dat de baby
rondreed, liet de kinderwagen even on
beheerd staan waardoor deze te water
raakte. Toen een politieagent en 'n brug-
'achter er niet in slaagden het tuigje
an de baby onder water los te maken,
is de kinderwagen na anderhalf uur
dreggen opgehaald. De levensgeesten van
het kindje waren toen reeds geweken.
Ir. Zuilen, (Utr.) is Vrijdagavond hét
bejaarde echtpaar J. W. Harreman
Lovestein, resp. 71 en 72 Jaar. bij het
oversteken van de Amsterdamse straat
weg onder een N.B.M.-bus geraakt.
Mevr. H. overleed ter plaatse, haar echt
genoot na aankomst in het ziekenhuis.
Een blinde dame. mevr. JansenWillem-
se. eveneens uit Utrecht, die mede bij
de aanrijding betrokken was. is in zeer
ernstige toestand naar het Stads- en
Academisch ziekenhuis overgebracht
Tumult in Eindhoven
Zwemmers drongen door
in damesbad
Honderden zwemmers trokken zich
dezer dagen niets aan van de strenge
bepalingen ln het zwembad De IJzeren
Man te Eindhoven en drongen in groten
getale door in het damesbad. Het per
soneel stond machteloos tegen deze mas
sale ongehoorzaamheid en riep de hulp
van de politie ln. Hoewel deze aanvan
kelijk niet drastisch wilde ingrijpen, zag
zij zich later toen de tegenstand van
duizenden weerspannige baders ernstige
vormen aannam genoodzaakt het gehele
zwembad te ontruimen, aldus De Tel.
Vrijdag zijn de poorten van De IJze
ren Man weer geopend. De Elndhovense
politie houdt bij voorbaat een oogje in
het zeil.
Wartnéér men genoodzaakt is veel te
lezen en té schrijven en vooral wanneer
dit in een gejaagd tempo moet geschieden,
kan men gemakkelijk van tijd tot tijd een
fout maken. Onze Nederlandse taal is zo
moeilijk dat het de best geschoolde, ook
ondergetekende, wel eens overkomt, iets
te schrijven dat niet geheel door de beu
gel kan. Als ik daarop aanmerkingen
maak, is dit niet uit leedvermaak of om
dat ik meen het zoveel beter te kunnen,
maar eenvoudig om tot groter waak
zaamheid aan te sporen.
„Ik spaar de roede niet, ik heb mijn
taal te lief".
Als iemand b.v. zegt: Ze
nie
het goede t
dat
Dit geldt
zijn. sluit
oor de advertentie
leider wordt ge
vraagd, in staat in- en verkoop geheel
zelfstandig te k u n n e n behartigen. Want
wanneer men tot iets in staat is, dan kan
Een ander betuigt zijn dank aan een
leraar in het spreken die hem van zijn
spreekangst heeft genezen, doch ook door
zijn lessen in staat heeft gesteld in het
openbaar te kunnen spreken. Dit heeft
zelfs iets van „een openslaande porte
brisée-deur".
Dan zijn er werkwoorden die weinig
gebruikt worden en daardoor wat in het
duister van het bewustzijn raakten. Dit
was het geval bij de man die schreef:
„Bovendien kunnen de communisten met
een enkel zuiver schot van hun artillerie
en met hun bazooka's de fragiele
cha pe
paald bewonderenswaardig is in dit a
band.
Tot deze zelfde groep hoort de fout in
de volgende zin: „Wie heeft Dekker op
die koude dag na zijn 42ste perjaardag
naar Den Haag gebracht? Het is tot dus
ver steeds onbekend gebleven, maar wij
hebben deze geschiedenis nage-
pluis d". Ik vermoed dat Douwcs Dek
ker toen pas verhozen was. daar hij al
leen de weg niet meer kon vinden.
Ook komt het voor dat Iemand, klaar
blijkelijk met een onvoldoend cijfer voor
rekenen, op de lagere school, in de jour
nalistiek is geraakt, wat op zichzelf geen
beletsel kan zijn voor een goede car
rière. Zó iemand dan schrijft: „Verder is
daar nog het feit, dat 32 pet van de
Amerikaanse meisjes beneden de twintig
trouwt, terwijl 18 jaar de leeftijd is,
waarop de meeste meisjes trouwen. Ik
ben zelf ook niet zo sterk in rekenen,
maar ik ben toch aan het peinzen ge
raakt over deze vraag: Als slechts 32
percent van die meisjes beneden de t
tig trouwt, hoe is het dan te verklaren dat
ten minste 51 procent op 18-jarige leeftijd
in het huwelijksbootje stappen? Mis
schien hebben ze een ander talstelsel in
Amerika, maar duidelijk is het mij niet
geworden.
Dan, om met Charivarius te spreken,
heeft men „der Geist der stets verne
Deze zegt: „Niemand, die lang aa
waterkant vertoefd heeft zal écn dezer
verschijnselen nooit hebben opgemerkt.
De bedoeling zal wel geweest zijn mede
te delen dat iedereen het wel eens zal
hebben opgemerkt.
Sommigen kunnen geen weerstand bie
den aan de bekoring van volslagen on
zinnige modewoorden, waarvan ze bij
enig nadenken de dwaasheid moeten in
zien. Dit was het geval bij hem die
schreef: „De eerste maal hoorde ik Zalss
spreken in de Apollo-hal, waar ik door
een toeval nog inkwam, want reeds om
zes uur het aanvangsuur was half acht
was deze enorme ruimte afgeladen
vol. Men probere zich eens eer. afgelsden
Apollo-hal voor te stellen, nadat men
eerst zich heeft afgevraagd, wie ze dan
wel opgeladen had.
Weer een ander, die waarschijnlijk heel
laat of heel vroeg heeft geschreven, zegt:
„In een weekblad beloopt men steeds
dc kans, dat een artikel bij verschijning
al weer verouderd is".
Gevaarlijk is het ook wat slordig ^net
zijn bepalende bijzinnen om te springen
Een onzer bekendste alle-dagschrijvcrs
deelt mee: „Op een gegeven ogenblik
schoof een man de draaideur binnen, die
aan een band om zyn schouders een ap
paraat torste. Een mooi toneel om op
een plaatje te vereeuwigen, vooral die tor
sende draaideur zou het goed doen.
En dat Homerus ook wel eens slaapt
blijkt uit een artikel van een journalist
om wie de grote bladen gevochten heb
ben en die schreef: „Er zal menige legen
de moeten worden gebroken, o.a. de
legende dat de beste Nederlanders hen
zijn, die na de Dolle Dinsdag zieh door
allerlei manipulaties een brevet van goed
vaderlanderschap wisten te geven" Ja,
hun hadden groot ongelijk dat te doen.
De taal der sport zondigt nog al eens.
vooral, wanneer de schrijver in geestdrift
geraakt Ik lees in een zeer verzorgd
blad: „Nog juist voordat een lage mist
bank opdoemde uit een kalm golvend®
zee en zich verspreidde over de Espla
nade van Dieppe, zette Voorting met een
jubelend gebaar van zijn 11 n-
k e r h a n d, de kroon op het succes vaa
deze vier min of meer glorieuze dagen".
Nu heb ik wel eens van jubeltenen ge
hoord. maar het jubelende gebaar van de
linkerhand ging toch boven mijn voor
stellingsvermogen.
Ook schijnt men soms te vergeten dst
degene, diegene enz. rooit alleen kunnen
gebruikt worden, maar dat er steeds een
beoalend woord op moet volgen. Tegen
deze regel zondigde de man die schreef:
„Ik kan mij volkomen indenken in de
gevoelens, die velen onder ons bewaren
en koesteren wij zien de tekenen
boven de graven en de vlaggen hslfstok.
En tegen diegenen kan men ook n:et
zeggen: vergeet het nu maar".
Hier had hen moeten staan, want
diegene, die kan wèl gebruikt worden,
maar niet diegenen gevolgd door een
werkwoord.
Ik eindig met een fout. waarover ik a]
eens een geheel artikel heb geschreven:
het verkeerde gebruik van dan en als.
Als voorbeeld haal ik aan ditmaal geen
krant, maar een roman: „Mathurin deed
zijn best, luidde nog eens, thans langer,
aanhoudender en heviger en ging daarna
voort te vertellen dat er niets zo goed
was onder de omstandigheden, waarin
men verkeerde, dan een groot glas
cognac en een enorme pan gebakken spek
met eieren (Edmond Nicolas: De Heer
van Jericho).
Men ziet het: Onze moedertaal ls moei
lijk. maar dit is een reden te meer om
zich voortdurend rekenschap te geven
van wat men zegt en schrijft.
Den Haag Dr F. C. DOM1NICUS.