Honderd jaar nieuwe bloei
voor Leiden
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
VRIJDAG 7 AUGUSTUS 1953
LEIDEN INDUSTRIESTAD (III)
Leidenaars op stap
Secretaris Jan van Hout hield
eerste volkstelling
Wevers uit Vlaanderen, Stadsuitbreidingen
en eerste labrieken
Anno 1581 hield Jan van Hout in Leiden de eerste Nederlandse volkstel
ling in de zin, die wij daar tegenwoordig aan hechten, met vragen inzake
beroep en welstand. Daarbij bleek, dat Leiden weer volkomen was her
steld van de aderlating van het beleg. Natuurlijk was niet alle leed ver
geten, maar wat aantal inwoners betreft was er een grote wederopleving
en Leiden had zijn positie van industriestad van wereldvermaardheid
weten te behouden of te herstellen. Merkwaardig was de verdeling der
beide geslachten in het Leiden van 1581: Op elke 1000 mannen kwamen
1334 vrouwen voor. Dus ook toen al trok de textielindustrie een groot
percentage vrouwen aan.
tiereteinen, stametten, rassen, warpen
Met al deze nieuwe stoffen kwam er
in grootscheepse nieuwe welvaart. In
vijftig jaren tijds moest de stad driemaal
orden „uitgelegd": er werden in 1611,
>44 en 1659 nieuwe grachten en singels
bijgebouwd. Men begon te woekeren met
de ruimte, bouwde tweekamerwoningen
tegen de muren van de kerk, richtte vrij
gekomen religieuze gebouwen in to
lakenhal en stichtte prachtige nieuwe
bouwwerken, w.o. het waaggebouw er
het stadhuis. De beroemde Leidse Laken'
hal (thans museum) kwam in 1640 tot
stand, het stadhuis in 1662.
Gedenkraam
Deze snelle opkomst van Leiden i:
vooral het resultaat van het werk var
de koppige secretaris Jan van Hout. Lei
den had zich dan wel staande kunnen
houden tegen de Spanjaarden, dank zij
de onverzettelijkheid van burgemeester
Van der Werff maar de stad zat n
bevrijding op 3 October toch in diepe
ellende. Er waren duizenden nijvere bur
gers omgekomen en de lakenproductie
was tot een onbeduidende omvang ge
slonken. Leiden was een plattelandsstadje
van „kleine nering en vermogen" ge
worden en het aantal armlastigen, bede
laars en boeven was schrikbarend toe
genomen.
Er is over die armoe in 1577 een rap
port verschenen, dat vermoedelijk door
de stadssecretaris zelf is opgesteld. Het
is prachtige taal, die daarin staat. De
schrijver fulmineert eerst tegen de lui,
die onrechtmatig van de bedeling door
de „gasthuizen" profiteerden; dat zijn lui
die „metter coortse scheenen te worden
geplaecht als zij mer van 't wereken
hoorden spreecken", het zijn mensen, die
hun verdienste „voor de nacht onder 't
laecken helpen" en er voor zorgen „mei
het speek onder 't bedde te zijn ende 't
vet van de ketelen te schuymen."
Maar aan de andere kant stelt de
rapporteur vast, dat de rijke en ver
mogende drapeniers toch eigenlijk de
oorzaak van al deze ellende-zijn: zij
waren er immers op uit zich zelf te
verrijken; zij gaven „haere schamele
arbeytsluyden" nooit zoveel loon, dat
zij er van konden rondkomen. Zelfs
's Zondags moesten zij werken en in
arren moede gingen zij dan liever
bedelen.
Het rapport doet enkele voorstellen
de hand om de bedéling van de ar
beter te regelen en om werkgelegenheid
in Leiden te scheppen door aantrekking
van industrieën, die er nog niet beoefend
werden. In ander verband werkte de;
weverszoon Jan van Hout ondertussen
mee aan plannen, die snel tot een nieuwe
bloei van de Leidse lakenindustrie
den leiden.
De wereld vroeg namelijk in die dagen
naar ander laken, dan dat waarop Leiden
zich al eeuwenlang had toegelegd. Er
waren lichtere stoffen in de mode ge
komen, maar de Leidenaars wisten niet
hoe die moesten worden vervaardigd. En
omdat er toch volk te kort was in Lei
den, besloot het Leidse gemeentebestuur,
met Jan van Hout als uitvoerende kracht,
om wevers uit Vlaanderen aan te trek-
Gemeente-secretaris Jan van Hout,
aan wie Leiden tn donkere dagen
zeer veel te danken heeft gehad.
ken, die wél met de productie van deze
„nieuwe draperieën" bekend waren. Daar
had men de zware Engelse wol niet voor
nodig; als de Engelsen die niet meer
wilden afstaan, géén nood: dan behielp
men zich met de lichtere kwaliteiten uit
Spanje en de geiten- en kameelwol uit
de Levant.
Snelle uitbreiding
Met die Vlaamse wevers, wier nakome
lingen nog in Leiden wonen, kwam er
voor de stad een nieuwe bloei, ongeveer
gelijk aan de snelle uitbreiding, die de
Twentse steden te zien gaven in de 19de
eeuw. In 1574 telde Leiden nog slechts
15.000 inwoners, in 1600 waren het er
20.000, in 1622 was hun aantal toegeno
men tot 44.000 en in 1672 woonden er in
deze nijvere stad niet minder dan 70.000
zielen.
Men maakte in de 17de eeuw in Leideu
behalve zogenaamde Spaanse dekens van
lichte Spaanse wol een groot aantal stof-
PUZZLE
PROMINENTEN
1. Mej. J. M. Crama. Schutterstraat
20, Leiden: 2. L. Laukens. Donklaan
33. Voorschoten; 3. A. Kiel, Gerrit
Doustraat 37, Leiden.
In deze Leidse Lakenhal kan
altijd een gebrandschilderd raam bewon
deren, dat door de dankbare industrie
hier ter ere van Jan van Hout is ge
plaatst. Er staat op „Ter eeren godts ende
ghedachtenis des vlijts ende naersticheyt
bij Jan van Hout, secretarius, bethoont;
niet alleen tot vorderinge en onderstant
van de oude, maar ook in ontfangen plan
ten en queecken der gemeene draperijen,
tsamen maeckende de Hooftneringe deser
stadt Leyden, zijn dees glazen vensteren
alhier bij de voorsz. neeringen doen stel
len in den jare naer der gheboorte des
Heeren en Saelichmakers Jesu Christi
1602."
De grote verdiensten van de Se
cretaris bestonden niet alleen daarirt,
dat hij de Vlamingen uit Engeland
had aangelokt door poorterschap,
vrijdom van ambacht en ontheffing
van de gildeproef in vooruitzicht te
stellen, maar ook in de opstelling van
de keur (het reglement), volgens
welke de nieuwe poorters zouden
werken. Zij werkten als vrije nering
gildedwang bestond voor hen niet
meer.
Opkomst der labrieken
Nog eenmaal zou Leiden omhoog ko
men en Nederlands voornaamste laken-
stad worden. De drapeniers begonnen te
werken volgens een nieuw systeem; ter
wijl vroeger het als huisindustrie gespon
nen garen aan wevers en ververs en vol
ders voor de verdere bewerking
uitbesteed, ging men er nu toe
eigen werkplaatsen in te richten,
men ongeveer dertig wevers e
overeenkomstig aantal spinners e:
ders te werk stelde.
In 1650 tot 1672 voerden immigranten
uit Aken en Luik hier een prima kwa
liteit zwaar laken in, die weldra
het hoofdproduct vormde van de Leidse
industrie. Ook weeskinderen werden uit
Luik ..geïmporteerd". De fabrieken had
den behoefte aan goedkope arbeidskrach
ten met fijne vingers; zelfs kinderen var
zes jaar werden in de fabrieken als spin
ners te werk gesteld en weldra konden
de weeshuizen nauwelijks voldoende
„arbeidskrachten" meer leveren
De Leidse fabriqueurs lieten daarom
de wol tot garen spinnen door boeren
en boerinnen van het Hollandse platte
land tot onder de rook van Amster
dam en toen dat niet meer voldoende
Volgende week in Leiden
Collecte vereniging Het
Zonnehuis
De volgende week houdt de vereni
ging „Het Zonnehuis" in onze stad haar
collecte ten bate van de arbeid in haar
tehuizen en om te komen tot realisering
in haar ideaal: „Voor chronisch zieken
eer Zonnehuizen".
Er is wel niets wat de mens
vanzelfsprekend aanvaardt dan het feit
zijn gezondheid. Er wordt meestal
niet over nagedacht dat dit ook anders
in veel gevallen ook anders is.
Niet alle mensen die ziek worden, wor
den ook weer beter. Niet Ieder die een
ziekenhuis binnengaat komt er genezen
uit.
Er zijn talloze medemensen die
slepende ziekte hebbenen wie het
daarenboven ontbreekt aan de noodzake
lijke verzorging en verpleging. Hun deze
te verschaffen en daardoor een flinke
bijdrage te leveren aan de oplossing van
het probleem der verzorging en verple
ging van de chronisch zieken en blijvend
invaliden ln Nederland, is de doelstelling
m de Vereniging „Het Zonnehuis".
Deze vereniging beoogt protestants-
christelijke verpleging van chronische
patiënten, ongeacht hun kerkelijke ge
zindte ,in ziekenhuizen van een speciaal
type, „Zonnehuizen". Er zijn reeds twee,
binnenkort drie „Zonnehuizen", nl. „Het
Zonnehuis-Beekbergen" (het oudste en
grootste tehuis der Vereniging) en „Het
Zonnehuis-Zuld-Holland" te Schiedam. In
het najaar verwacht men het derde te
huis te kunnen openen in het centrum
des lands, nl. „Het Zonnehuis-Doorn".
Gezien het streven van de vereniging
n minstens in elke provincie een „Zon
nehuis" te stichten is het duidelijk dat
gehoopt wordt op een flinke opbrengst
der te houden collecte, die met veel en
thousiasme door de plaatselijke Zonne
huiswerkers is georganiseerd. Als ieder,
wie straks de collectebus wordt voorge
houden met dankbaarheid het feit van
de eigen gezondheid waardeert, twij
felen wij er niet aan of de organisatoren
zullen tevreden zijn.
Epidemie
Afgezien van het tekort aan arbeids
krachten, dat het gevolg was van de
snelle ontwikkeling van de Leidse indu
strie, had men er nog te kampen met de
ernstige gevolgen van een pest-epide-
die in de jaren 1664 en '1665
16.000 Leidenaren het leven kostte. Daar
er in het buitenland niet veel
voelde zich in laken te hullen, dat wel
licht door een pestlijder was gefabriceerd,
werd tussen de epidemieën door het
Leidse product voorzien van een speciaal
certificaat, waarin verklaard werd, dat
tijdens de vervaardiging geen pest in
Leiden heerste.
Voor de rest was het tijdens deze bloei
periode in Leiden best vol te houden.
Stakingen kwamen practisch niet voor:
als het werkvolk klachten had werden
wensen grif ingewilligd.
Zo exporteerde Leiden zijn kostelijke
weefsels naar Italië, Duitsland, Zwitser
land,. Frankrijk, de Balkan-landen, Klein-
Azië, Japan, Indië en Amerika en overal
stond het Leidse product in hoog
maar het bederf was al in kiem
aanwezig. Toen in 1672 de moeilijkheden
van alle kant besprongen toen
Frankrijk, Engeland en de bisschoppen
1 Keulen en Munster ons gezamenlijk
oorlog verklaarden, volgde de ir
storting sneller dan ca honderd jaar
voordien Leidens tweede bloeitijd w«
gekomen.
Agenda voor Leiden
Vrijdag
Hooglandse kerk, 8.15 uur: Wiener Sar
gerknaben (melodieën van Schubert, M<
:art, Brahms e.a.).
Afdeling Leiden Ned. Chr. R(eis)-Ver-
eniging, 2.30 uur: fietstocht naar Noord-
wijkerhout (verzamelen hoek Haarlem-
ïerweg—Rijnsburgersingel).
Terrein volkstuinvereniging „Ons Ge
noegen", 3 uur: kinderspelen.
Zondag
Pieterskerkplein, 's avonds 8.30 uur: Ge-
loofsappèl (ter voorbereiding van de
tentweek, georganiseerd door verschillen
de kerken en groepen in onze stad).
Maandag
Terrein „Doorbraak", 8 uur: tentsamen-
Idem, 3 uur: tentsamenkomst voor kin
deren.
Dienst der apotheken
De avond- en nachtdienst van de apo
theken te Leiden wordt waargenomen
door de apotheek Herdingh en Blanken,
Hogewoerd 171, tel. 20502, en de apotheek
Reijst, Steenstraat 35, tel. 20136.
Tentoonstellingen
Steenstraat 1 A: „1853—1953 H. A. Lo-
rentz en H. Kamerlingh Onnes" (tot 30
Augustus).
De Burcht: schilderijen van B. C.
Ettinger.
Oranjerie Hortus 922 uur: aquarium
en terrarium (tot 7 Augustus).
Burgerlijke stand van Leiden
GEBOREN: Gijsbertus G, z v J A
Brugmans en A P Starrenburg; Wijnand,
z v P J Bouwman en G Sloos; Johannes
J, z v J Strijd en M v Nieuwenhuijzen;
Hendrik, z v A P Rodenburg en C M A
Karreman; Erick W, z v J van den Hoek
en C J Biesheuvel; Andreas B, z v A C
Witteman en P W Schrama; Alphonsus
A M, z v E J Zoons en T A M Martij n.
OVERLEDEN: G J Bracke, zo>
mnd; N Schats, huisvr v Roozendaal,
56 jr; C C E van der Pijl, vrouw, 47 jr;
M M Bouman, vrouw, 69 jr.
ONDERTROUWD: J H van Walsum
en T J L Wittkampf; P Schreuder
J E van den Eikhoff; C N Bousie er
A Siebert; H A N Rietkerken en M i
Leeuwen; G J Rosier en W M Rozier;
A van den Bogaard en S Kikkert; D D
F v Berge Henegouwen en T M R Velis;
J C Mooijekind en M F A Fromy; I Se-
lier en K H Mugge; L P Herfst en J F
van Eek; J Lingbeek en P F de Haas;
J Zwart en G de Wolf; R Lim-A-Po
van Kleeff; J Buis en A J van Vene-
n; A Zuijderduin en J Sierat.
Haagse Economische
Politierechter
Ontslagen van alle rechtsvervolging
Een 46-jarige winkelier uit Leiden wl.
op het matje geroepen bij de Haagse
Econ. Politierechter omdat hij op 5 Juli
1952 pakjes boter, kippeneieren en Goud
se kaas voorhanden had gehad. De verd.
gaf dit volmondig toe. Achteraf was ge
bleken dat verd. vergunning voor deze
artikelen had.
Het speet de officier van Justitie dat
dit niet bij het opmaken van het proces
verbaal was gebleken. Hij vroeg ontslag
jn rechtsvervolging en de Poïitierech-
>r was het hiermee eens.
Vice-admizaal Lockwood:
Nieuwe Am. dwerg
duikboot betekent
omwenteling
In vlootstrategie en -tactiek
Een nieuw type Amerikaanse „dwerg
duikboot", die door geheime brandstof
bijzondere kwaliteit wordt voort
gedreven, zal mogelijk een omwenteling
in de vlootstrategie en -tactiek teweeg
brengen, zo schrijft vice-admiraal Charles
Lockwood in een artikel in het Ameri-
aanse tijdschrift „Colliers".
Lockwood. die in de laatste wereldoor
log het bevel voerde over de vloot in de
Stille Oceaan, schrijft, dat de geheime
brandstof de duikboot een actie-radius
dan 900 km zal verschaffen en
haar in staat zal stellen verscheidene
dagen achtereen onder water te blijven.
De duikboot wordt geconstrueerd bij de
Fairchild-fabriek te Farmingdale in de
staat New York. Zij zou een bemanning
krijgen van vier kikvorsmannen, die. wat
hun eigen lijfsbehoud betreft, dezelfde
kans zouden hebben als bemanningen van
andere onderzeeboten.
De vestzak-duikboot zou een gewicht
krijgen van 25 ton, niet groter zijn dan
twaalf meter en er uitzien als een grote
torpedo. Zij zou gemakkelijk onder stalen
versperringsnetten door kunnen duiken of
doorboren en kunnen manoeuvreren
in water, dat voor grote onderzeeboten te
ondiep zou zijn.
Haar topsnelheid zou 16 kilometer per
ur aan de oppervlakte en ongeveer 19
km in niet te woèlig water bedragen.
Van dik hout zaagt men planken, ook in Leiden
Sport en Wedstrijden
Nederlandse militairen
bestreden elkaar
in het water
Zwemkampioenschappen
te' Overveen
De uitslagen van de in Stoops bad te
Overveen gehouden militaire zwemkam
pioenschappen luiden:
100 meter vrije slag: 1. marn. 2 R. Zijl
stra, afd. Marn. Doorn 1.01.9; 2. sergt F.
Pieters, 43 ste mort cie, Oirschot 1.02.1;
3. adelb. 1 O. Rademaker, min. v. Mar.,
Den Haag 1.04.2.
200 meter vrije slag: 1. sergt. F. Pieters
43ste zw. mort cie, Oirschot 2.24.8; 2.
adelb. 1 O. Rademaker, Min. v. Mar.,
Den Haag 2.26.8; 3. marn. 2, R. Zijlstra,
afd. mariniers, Doorn 2.30.
400 meter vrije slag: 1. sold. C. de Wit,
sch. verbindingsdienst. Utrecht 5.14.8; 2.
sold. G. J. de Bruyn, 146 WTC, Loon op
Zand, 5.18; 3. N. Luchs, electr. mont. j
Kon. Marine, Oegstgeest 5.18.6.
1500 meter vrije slag: 1. sold. G. J. de
Bruyn, 146 WTC Loon op Zand 21.04.3;
2. sold. C.de Wit. sch. verbindingsdienst.
Utrecht 21.17.3; 3. vdg C. H. A. Razoux
Schultz, STE, Utrecht 22.25.5.
100 meter rugslag: 1. sold. C. Kievit
Mat. insp. VDB Utrecht 1.12.8; 2. sold. N.
Korevaar, SROTD Utrecht 1.16.9; 3. sergt.
J. Sonneveld, Kon. Luchtmacht, Soester-
berg 1,18.
100 meter schoolslag: 1. sold. J. Sievers
BKL, Amsterdam 1.20.8; 2. sold. B. T.
Leyendekkers, LUA-School, Amersfoort
3. korp. G. Otten, Kon. Luchtm.,
Breda 1.24.4.
200 meter schoolslag: 1. cadet Korp. C.
de Rijk, KMA, Breda, 1.59.7; 2. sold. B T
Leyendekkers. LUA-School Amersfoort
2.59.7; 3. sold. A. van Huiten, inf. school
Harderwijk 3.06.3.
Schoonspringen: 1. huzaar. F. Gnodde.
regt. Huzaren van Boreel, Amersfoort
112.01 pnt; 2. marn. 2 C. H. van Dongen,
afd. Mariniers, Doorn 101.73 pnt; 3. sold
D. Mookhoek, Kon. Luchtmacht, Nij
megen 92.16 pnt.
Geertje Wielema en Sievers
winnen te Hengelo
Een in het zwembad „Het Tuindorp"
te Hengelo (O.) gehouden 1 kilometer
zwemwedstrijd is bij de dames gewon
nen door Geertje Wielema (H.Z.C.. Hil
versum). In 15 min. 19.8 sec. sloeg zij
haar zusje en clubgenote Emmy Wie-
Wielema, die in 16 min. 3 sec. op de
tweede plaats beslag legde. Thea de
Vos (Wcusthag, Hengelo) werd derde
in 16 min. 4.8 sec. en Annie Meinsma
(H.Z.C., Hilversum) vierde in
23.4 sec.
Bij de heren zegevierde Jos Sievers
(H.Z.C., Hilversum), die eerder op de
dag te Haarlem de Nederlandse militaire
titel op de 100 meter schoolslag had ver
overd, in 14 min. 48.6 sec. Heuvelman
(H.Z.C., Hengelo) kwam in 15 min.
6 sec. op de tweede plaats. Van de Water
(H.Z.C., Hilversum) eindigde in 15 min.
11.4 sec. als derde en Henschke (H.Z.C.,
Hengelo) in 15 min. 30.4 sec. als vierde.
Op naar de Trofeo Italia
De Nederlandse spelers voor
Nijmegen aangewezen
Voor het waterpolotournooi om de Tro
feo Italia, dat van 17 t/m 22 Augustus
a.s. te Nijmegen wordt gehouden, zijn
door de sporteommissie van de KNZB de
volgende spelers aangewezen: Bijlsma
'Haarlem), Cabout (GZC). Van Feggelen
Meeuwen). Fienee (Dolfijn), Van Gelder
IZ en PC), Keetelaar (Robben). Kore
naar (Merwede). Luchs (Robben), Sievers
HZC), Smol (HZ en PC) van der Toorn
(GZC)
Spaanse Kikvorsenmaken
reis door Nederland
De Spaanse waterpoloploeg, di? van 17
t/m 22 Augustus a.s. te Nijmegen aan de
strijd om de Trofeo Italia zal deélnemèn,
zal voor en na dit tournooi in verschillen
de plaatsen van ons land wedstrijder,
spelen. Op Vrijdag 14 Augustus zijn de
Spanjaarden de gast van AZ en PC te
Amersfoort, op Maandag 24 Augustus
komen zij te Steenwijk uit en op Woens
dag 26 Augustus worden zij door de
Futen te Amstelveen ontvangen. Wie de
tegenstanders van het Spaanse team
deze drie ontmoetingen zullen zijn
thans nog niet bekend.
Bovendien zal getracht worden op
Donderdag 13 Augustus het Nederlandse
militaire zevental in Stoops bad te Haar
lem tegen Spanje te laten uitkomen.
Eerst na aankomst van de Spanjaarden
Nederland 12 Augustus zal hier-
er echter een beslissing kunnen worden
genomen.
De Sleutelstad IZian I
2—6
Een sterke Zian-combinatie heeft hét
gepromoveerde eerste zevental van De
Sleutelstad laten zien. hoe het spel ge
speeld moet worden. Het plaatsen en pó-
sitie kiezen der gasten was véél beter
verzorgd dan dat der Leidenaars. Vlak
na het begin flitste Zian door de Leidse
verdediging heen (9—1) en binnen
kele minuten was het 0—2. Nadat Dool
een goede kans had gemist, werd keeper
Van Royen voor de derde maal geslagen.
Dool wist daarna een goed tegenpunt te
maken (13).
De Sleutelstad zette de tweede helft
in met felle aanvallen en Dool wist zo
waar de achterstand tot 2—3 te verklei-
Van Berkel miste even later de
kans van de avond. Toen Van Zijl
blunder beging werd het 2—4. Hierdoor
raakte de thuisclub even de kluts kwijt
dat kwam haar op nog twee doel
punten te staan (2—6).
Vooraf speelden de veteranen
adspiranten van De Sleutelstad tegen
elkaar. De jeugd kon veel van de „oud
jes" leren en verloor met 14.
Ongeval bij de training
voor motorraces
Donderdagmiddag is tijdens de training
voor de internationale motorraces te
Tubbergen de Snekenaar Pieter Reen
met zijn A.J.S.-machine op het circuit
nabij Kroezeboom uit de bocht gevlogen
1 enkele malen over de kop geslagen.
Na medisch onderzoek, waarbij g^en
ernstige verwondingen werden geconsta
teerd, kon de motorrenner per zieken
auto naar zijn woonplaats worden ver
voerd.
Schitterende tijden van de
athleten Whitfield en
Herman
Met de Amerikaan Mal Whitfield zorgde
de Belg Herman voor de hoogtepunten
an de athlctiekwedstrijden, wélke 21.000
lenscn trokken.
Whitfield, die algemeen beschouwd
wordt als de beste middenafstandloper
de wereld, legde de 800 meter op een
natte baan af in een minuut 48.4 sec. Een
fantastische 300 meter lange sprint be
zorgde Frans Herman, de Belgische niéu
we ster op de lange afstand, een prachtige
overwinning op de 3000 meter. Hij was
bijna zes seconden snéller dan no. 2. de
Fin Taipale.
Sportflitsen
- De 80-jarige Jules Rimet zal in 1954
afloop van het tournooi om het we
reldkampioenschap aftreden als presi-
van de FIFA.
Spelen voor doofstomme
sportlieden te Brussel
Ook Nederland zal vertegen
woordigd zijn
Van 15 tot 19 Augustus zullen doof
stomme sportlieden uit 19 landen zich
Brussel verzamelen voor de zevende int.
spelen. Ook Nederland is vertegenwoor
digd. Het programma omvat zwemm
voetbal, tennis, basket ball, wielrijden
schieten.
Het aantal deelnemers zal omstreeks
550 bedragen. Verder worden er 2.000
doofstomme toeschouwers uit het buiten
land verwacht. Koning Boudewijn i
schermheer van de spelen. Verwacht
wordt, dat hij bij de opening vertegen
woordigd zal worden door zijn broer
Prins Albert.
Er worden bij de opening geen volks
liederen gespeeld. In plaats daarvan wor
den 1000 postduiven en aan balonnen be
vestigde nationale vlaggen opgelaten.
Vruchteloze pogingen om
Kanaal over te steken
Vi«r zwemmers en drie zwemsters
gaven de strijd op
Zes zwemmers en zwemsters zijn gis
terochtend vroeg bij Cap Gris Nez gestart
voor een poging om het Kanaal over te
zwemmen. Het waren de Deense Elna
•Anderson, de Engelsen Margaret Feather,
Victor Birkett. Fred Gill en Kenneth
Wray, en de Schot Ned Barnie. Tezelfder
tijd ging te Dover de Engelse Kathleen
Mayoh in zee. om te trachten het Kanaal
in omgekeerde richting over te steken
Allen hebben echter hun poging op moe
ten geven. Na zeven uur en tien minuten
staakte Gill de strijd. Ruim een uur later
gaven ook Elna Anderson, die het
de zesde keer probeerde, en Birkett, die
vorig jaar de tocht volbracht, het op. In
het zicht van de „haven", namelijk op 5
km van de Engelse kust „strandde" Wray.
Hij was toen 12 uur en 18 minuten in het
water geweest. 2 uur later moest Mar
garet Feather opgeven. Kathleen Mayoh
kwam het gestelde doel het meest -nabij,
maar op 1 km van de kust moest zij zioh
na 17J/4 uur in de volgboot laten hijsen.
Barnie. de oudste van de zeven (56 jaar)
hield het het langste vol. Maar ook 'hem
gelukte de poging niet: na 18 uur c
minuten gaf hij op, op 3 km afstand
Dóver.
D.O.S.R.D.W.S.
De finale van het L.D.W.S.-tournool
tussen DOSR en DWS wordt Zaterdag
om 6.30 uur in Roelofsarendsveen ge
speeld.
Ned. schip Robert bij Deense
kust vlotgetrokken
Het Nederlandse motorschip Robert
uit Rotterdam, dat Woensdag bij het
Deense eiland Sprogoe in de Grote Belt
aan de grond was gelopen, is gistermid
dag vlot gekomen en naar Nyborg
(eiland Funen) gesleept voor een onder
zoek. Naar verluidt, is 't schip niet lek.
Lichtfestijn Middachten tot
eind Augustus verlengd
De duur van het lichtfestijn Middach
ten is verlengd tot Zaterdag 29 Augus
tus. Tot die datum zal het eeuwenoude
kasteel Middachten 's avonds verlicht
zijn. Binnenkort wordt de 30.000ste be
zoeker verwacht
Motorfietsen van Maserati
Maserati, de befaamde Italiaanse auto-
fabriek. gaat motorfietsen bouwen! Het
eerste model, dat in productie wordt ge
nomen, is een sportieve 158 cc viertakt
met viersnelllngsbak en verend frame.
Maserati zal ook een 125 cc tweetakt op
de markt brengen.
door Aleid van Rhijn
15
Als men in Leiden een wandelstok
draagt, is men student. Als men in
Tirol een wandelstok gebruiktis
men toerist.
De Breestraat aflopen en een sin
geltje pikken kunt ge heel goed zon
der zo'n ding. Maar als ge de flan
ken van de Kaiser gaat beklimmen,
kunt ge er niet buiten. Neemt u dit
van mij aan.
De andere ochtend gingen we dan
ook dadelijk een bergstok kopen. Om
daar een winkel voor te vinden, be
hoefden wij niet lang te zoeken. Ell-
mau heeft namelijk maar één winkel.
Daar kunt ge een pond zout kopen,
maar ook een costume. Een half ons
rookvlees en kroontjespennen. Een
hark maar ook een pocketbook. En
al deze artikelen staan gestouwd in
een huisje, zo groot ais een matige
burgermanswoning. De winkel staat
vol tot aan het plafond, maar ook de
gang en de slaapkamer en de kelder.
Over zakken bloem en overalls, foto
toestellen en bakken aardappelen
kruipt de brave winkelier om voor u
een doosje punaises te zoeken, of een
postzegel van tien schilling.
Ge moet geen haast hebben en
waarom zou u ook? want het
Bijenkorfje staat altijd vol mensen.
Wij kochten er onze stokken, be
nevens een kleurig blikken plaatje
van Ellmau am Wilden Kaiser, dat
de schoenmaker verderop wel even
zou willen vastspijkeren op onze stok.
Ach so, Holland!" riep de schoen
maker uit, terwijl hij Ellmau am Wil
den Kaiser vastnagelde. ,JDa bin ich
ja auch gewesen! Wahrend der Be-
stezung! Schönes Land, Holland!
Nimwegen, Rotterdam, Herzogen-
busch!"
Nou ja, de man kon het ook niet
helpen, dat hij gedwongen lid was
geweest van Hitiers dievenbende,
maar je kunt dat toch altijd beter
voor je houden, dacht ik zo.
Die morgen kwam er niets van on
ze eerste bergtocht. We gingen eerst
eens het dorp verkennen, dat ge ge
makkelijk in een kwartier kunt om
lopen.
Rond het witte kerkje waren gra
ven, en een oud heertje de rusten
de dokter, vernamen we later
legde wat bloemen op een graf aan
de voet van een eiken kruis, waarin
gegrift stond, dat aldaar „unser lie-
ber Karl" rustte.
Een vriendelijk man, deze gewezen
dokter. En hij vertelde ons van de
schoonheid van dit goede land. Hij
wees ons, over de huisjes van Ellmau
heen, naar de grimmige toppen van
het Kaisergebergte.
„Dit gedeelte heet de Wilde Kai
ser. Omdat hier nogal gevaarlijke
toppen zijn. Daar, die driehoekige
top, is de Fleischbank, dat zegt u al
genoeg. En daarnaast de Totenkirch'l.
Op één dag stortten er negen toeris
ten neer. Allemaal van die Zondags
klimmers. Zonder gids. En zonder
ervaring. En als er één gaat, gaan ze
allemaal. Koning Leopold van Bel
gië kwam hier ook vaak. Logeerde
ook bij Hochfilzer. Was een knap
klimmer. Heeft al deze toppen be
klommen. De Fleischbank is de moei
lijkste. Veel loodrechte wanden. Mijn
zoon Karl was ook een echte klim
mer. De Fleischbank over was 2?n
lievelingstocht. Maar op zekere dag,
vier jaar geleden is dat nu alweer,
is het misgegaan. Hoe het kwam,
kom je natuurlijk nooit te weten. De
beste klimmer kan iets overkomen.
Nu ligt hij hier. Ik heb speciaal
deze plek gekocht, omdat hij van hier
uit net op de Fleischbank kijkt".
De man sprak zonder droefheid.
In Duitsland vinden ze de dood
op 't slagveld een mooie dood.
Maar de Tirolers houden 't, wat dit
betreft, meer op de bergen, geloof ik.
Gevraagdschilderij van
dokter of medische practijk
De Kon. Ned. Maatschappij voor Ge
neeskunde wil graag een schilderij of
tekening of prent hebben, waarop de arts
of de medische practijk uitgebeeld wordt.
Daarom heeft zjj ter gelegenheid van de
jaarvergadering, die in October aj. in
Den Haag zal worden gehouden, een
prijsvraag voor alle beroepskunstenaars
uitgeschreven. De Jury bestaat uit de
heren mr L. J. F. Wijsenbeek. directeur
de Dienst voor Schone Kunsten in
Den Haag, G. J. Voskuyl, Paul Citroen,
H. Wlegersma en dr A. Melchlor. Vóór
1 October a.s dienen de Inzendingen bij
het Gemeente-museum te Den Haag bin
nen te zijn.
longen door vallende
lak gedood
Verdronken visser gevonden
De negenjarige P. Peters uit de Stijn
Buysstraat te Nijmegen. d±e op da
muur van de achtertuin van een woning
de Sint Annastraat zat om te kijken
-ar het afhakken van boomtakken, is
door een zware tak. die middendoor
brak. getroffen. De jongen werd van de
muur geslingerd en bleef bewusteloos
liggen. Hy werd naar een ziekenhuis ge
bracht. waar hij is overleden.
Gisteren is het stoffelijk overschot ge-
oorgen van de 39-jarige slachter E. M. uit
Amsterdam-Oost. die in de nacht
van 4 op 5 juli met twee vrienden in een
roeiboot had gevist by de Strekdam op
het Buiten-IJ. Bij een hevige rukwind
was de toot vol water gelopen. De man
nen probeerden zwemmend de vaste wal
te bereiken, hetgeen aan slechts twee
van hen gelukte.
