Jlicuuie geitectjc OToumni
Dwaze toestand
beëindigd
Amerikaanse piloten bevinden
Russische handen
'el protest van Washington, waarin hun
terugkeer wordt geëist
zich
m
Dreef in Japanse Zee (22 uur)
Senator Robert Taft, 63 jaar
oud, overleden
Morgen invasie van circa
500.000 Oost-Duitsers
Nederlandse auto in Zweden
verongelukt
Wist U
„Plaats, Sire,..."
ÈATERDAG 1 AUGUSTUS 1953
BUREAUX: Steen6txaat 37.
Directie, Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling: TeL 31441
Vier en dertigste jaargang No 9801
Directie: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
Chef-Red.: H. W. J. ENSERINK
CHRISTELUK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
.StaatiasHdr l« $W!ma
n|D fatrt ia UgljeospoeT
Sowjetjagers schoten Superfort neer
\E REGERING der Ver. Staten beschikt over inlichtingen, waaruit,
aldus T.euter, blijkt, dat Sowjetvaartuigen een onbekend aantal
ferlevenden hebben opgepikt van een Amerikaanse B-50 bommen-
erper, die Woensdag op 65 km vóór de Siberische kust door Russische
gers is neergeschoten. In een scherp gestelde nota, door de Ameri-
lanse ambassadeur te Moskou, Bohlen, aan de Sowjetregering over-
ndigd, wordt om onmiddellijke informaties gevraagd over de toestand
geredden. Tevens wordt in de nota aan het Kremlin dringend ver-
:ht te antwoorden, wat het voornemens is te doen, inzake de terugkeer
geredden naar de Ver. Staten. Kort nadat de instructies voor deze
itestnota aan Bohlen waren verzonden, ontving Amerika een protest
de Russen door ons gisteren reeds vermeld waarin de beschul-
[ing wordt geuit, dat juist de Amerik. bommenwerper het luchtruim
hebben geschonden en het vuur geopend op de twee Sowjetjagers.
r ddels verluidt dat een Amerikaan-
torpedobootjager ten Zuidoosten
idiwostok de tweede piloot, kapitein
i Roche genaamd, heeft gered
vertelde, dat Russische jagers de
menwerper hadden neergeschoten.
Amerikaanse departement van Buit.
;n weet nog steeds niet, hoeveel
rlevenden zich in Sowjethanden be
den. Zoals altijd het geval is, lopen
lezingen totaal uiteen. De tweede
)t van het neergeschoten toestel
arde, dat het toestel boven zee werd
rgeschoten in het gebied van Wladi-
itok. de grote Sowjethaven
Te Oosten nabij de Koreaanse grens.
Sowjet-Unie beweerde in haar, door
vermelde protest, dat de^SIr";
irjet-jagers geraakt had. vervolgens
andere jagers was beschoten H
richting van de zee verdween,
eneraal Weyland, commandant
Amerikaanse luchtmacht in het Verre
ten, had tevoren te Tokio ontkend,
het vliegtuig de Sowjetgrens had
Dnden. Sowjetsohepen waren waarge-
de omgeving van vlotten,
irop overlevenden ronddreven.
hierboven genoemde, kapitein
he heeft elf uur in het water gelegen
heeft daarna nog eens elf uur gezeten
rubberboot, die hem door
erikaans vliegtuig was toegeworpen,
bemanning van het toestel telde 17
pen. Roche heeft kwetsuren opgelo-
bij zijn parachutesprong uit het i:
ld geschoten toestel.
Andere incident
I Russische regering heeft bij Ame-
geprotesteerd tegen het neerschie-
>an een Russisch transportvliegtuig
nabijheid van de Chinees-Koreaan-
»ns op 27 Juli, waarbij 21 Russen de
vonden. De Moskouse bladen publi-
en de tekst van een Russische pro-
)ta die door de wnd minister
Zaken, Gromyko, aan Bohlen werd
iandigd. De Russische regering
t, dat Amerika de schuldigen streng
:raffen en er zorg voor dragen, dat
dergelijk misdadig optreden" voort-
ichterwege blijft. Schadevergoeding
Poor advocaat geronseld
lederlander gevlucht
uit V.-legioen
fan schip gesprongen bij
vertrek naar front
veel avonturen is de 20-jarige Jan
gelaar uit Loosdrecht,. die in Frank-
was geronseld voor het Vreemdelin-
egioen, in ons land teruggekeerd.
Wingelaar werd eind 1951 te
in Frankrijk gegrepen toen hij
Ier kaartje in de expressetrein Parijs
Drdeaux was gestapt. Hij had naar
havenstad willen gaan om een schip
'inden naar Canada, waar een zusje
ut. Maar geld had hij niet en zijn
waarmee hij onopgemerkt de grens
gepasseerd, was te Brussel gestolen,
s het Parool.
i rechtbank te Poitiers veroordeelde
tot zeventien dagen. Na zijn straf te
ten uitgezeten, werd hij vriendelijk
angen door de Franse advocaat, die
had bijgestaan. „Ik heb zelden zo
er gegeten", herinnert Wingelaar
De volgende dag liet de advocaat
een geel papiertje tekenen, dat be
id heette te zijn voor het Nederlandse
ulaat te Nantes. Maar het was een
ct voor het Vreemdelingenlegioen
ids vier en twintig uur later zat de
Nederlander in het depót van het
in te Bordeaux om daarna naar
seille te worden overgebracht.
kwam hij in het opleidings-
wordt geëist voor het verlies van levens
en eigendommen. Inmiddels heeft Wash
ington dit Russische protest van de hand
gewezen.
Amerika verklaart, dat het incident
zich heeft voorgedaan tussen de onder
tekening van de wapenstilstand en het
tijdstip, waarop deze inging. Volgens de
Amerikaanse inlichtingen werd het Rus
sische toestel ten Zuiden van de Jaloe
boven het Koreaanse gevechtsgebied
neergeschoten. De verantwoordelijk
heid voor het verlies van het Russische
toestel en de dood der 21 inzittenden
moet geheel aan de Russische regering
worden toegeschreven.
Vermelden wij nog, dat het Sowjet-
toestel het laatste vliegtuig was, dat vóór
de wapenstilstand neergeschoten werd.
Otto Remer moet Egypte
verlaten
De ex-nazigeneraal kwam op
vals paspoort het land
binnen
Ex-generaal Otto Remer, de man die
in Juli 1944 de aanslag op Hitier ver
ijdelde en na de oorlog de leiding had
van de thans verboden neo-nazistische
RÜkspartij, heeft van de Egyptische auto
riteiten bevel gekregen, het land zo snel
mogelijk te verlaten.
Remer, die in Duitsland tot drie maan
den gevangenisstraf was veroordeeld
wegens het beledigen van Duitse onder
grondse strijders, vluchtte enige maan
den geleden naar het Midden-Oosten.
Hij kreeg echter geen toestemming Egyp
te binnen te komen en reisde naar Syrië.
Enige tijd later gelukte het hem toch,
op een vals paspoort, Egypte binnen te
komen.
Busongeluk in Canada
eist 20 doden
Op de drukke verkeersweg tussen To
ronto en Montreal, bij Cornwall in de
Canadese staat Ontario, is een autobus op
een stilstaande vrachtauto gereden en in
het zes meter diepe Wiliiamsburgkanaal
terecht gekomen. Twintig van de 37 in
zittenden verdronken.
Negentien gewonden bij
twee autobotsingen
Toestand van vijf kinderen uit
Monnikendam ernstig
Negentien personen werden gisteren
gewond, van wie zes ernstig, bij twee
auto-ongelukken nabij Harderwijk en
tussen Utrecht en Hilversum.
De heer S. Koetsier uit Monnikendam,
die per auto met eontgenote en vijf kin
deren op de rijksstraatweg te Hierden in
de richting Harderwijk reed, ontmoette
een boerenwagen met paard, waarachter
twee auto's kwamen. Plotseling passeer
de een van deze auto's de bespanning,
waardoor een botsing met de auto van
de heer Koetsier onvermijdelijk was.
Beide auto'- werden geheel vernield. De
heer Koetsier, alsmede vijf kinderen be
neden de twaalf jaar, werden ernstig ge
wond in het Piusgesticht te Harderwijk
opgenomen. Mevrouw Koetsier werd
licht gewond.
De zeven inzittenden van de andere
auto, die bestuurd werd door de heer
Jansen uit E1 b u r g, werden allen even
eens licht gewond.
Op de Koningin Wilhelminaweg te
Groenekan tussen Utrecht en Hilversum
begon gisteravond een personenauto, die
in de richting Hilversum reed, na
passeren van een vrachtauto op de nat
te gladde weg te slingeren. Hij raakte
eerst een boom en reed daarna met een
klap op een kleine rode P.T.T.-wagen, die
van de andere kant kwam. De personen
auto, bestuurd door N. van E. uit Am
sterdam, kwam in een sloot terecht.
De vier Inzittenden, alsmede de chauf
feur van de P.T.T.-auto, A. J. uit Utrecht,
zijn allen met een hersenschudding en
diverse snijwonden naar het ziekenhuis
te Utrecht vervoerd. Beide auto's bleken
zwaar gehavend.
Twee Nederlandse toeristen werden
ernstig gewond, toen hun auto in de buurt
Bronzolo (Italië) in botsing kwam
een autobus. Hun namen zijn vol
gens United Press: George Stiller (38
jaar) en Hans Brovern (28 jaar). Beiden
werden in Bolzano in het ziekenhuis op
genomen.
Dodelijk ongeluk in
staatsmijn Emma
In een steengang op de 410 meter
verdieping van de staatsmijn Emma te
Treebeek geraakte gisteren de 51-jarige
locomotiefmachinist J. Smal uit Sittard
met zijn hoofd bekneld tussen zijn loco
motief en een zijwand van de galerij. Hij
werd daardoor zo ernstig gewond, dat hij
ter plaatse overleed.
De 47-jarige loodgieter B. Th. van de
P. uit Santpoort is van het dak van een
der gebouwen van het Provinciaal Zie
kenhuis aldaar gevallen. Hij kwam op een
7 meter lager uitstekende waranda te
recht en was op slag dood.
Ook Solex mag nu op
het fietspad
De minister van Tenkeer en Waterstaat
mr J. Algera. heeft thans ook de brom
fietsen van het merk Solex gelijkgesteld
met rijwielen. Dit houdt in dat ook de
ongeveer 10Ó000 Solexen in ons land
thans op het fietspad mogen rijden.
Deze fotonog slechts een jaar geleden genomen, toont Taft met zijn
echtgenote in zonnige dagen en men krijgt de indruk, dat Taft, wiens
„vie intime" voor velen onbekend was, bij zijn drukke werkzaamheden
een grote steun vond in zijn vrouw. Het siert de overleden Senator
dat ook zijn politieke vijanden hem waardeerden om zijn onkreuk
baar karakter, zijn intellectuele en morele capaciteiten, zoals de
Franse minister van Buit. Zaken, Bidault, hem kenschetste. Tafts
dood is een groot verlies voor zijn partij en zijn land.
Wordt de verhouding in de Senaat nu
48 tegen 48
ENATOR TAFT is te New York, in het
1 ziekenhuis waar hij verpleegd werd,
op 63-jarige leeftijd overleden. In het
laatste bulletin wordt gezegd, dat hij rus-
s heengegaan. Zijn vier zoons warer
zijn sterfbed. In opdracht van presi
dent Eisenhower werd op het Witte Huis
en de andere regeringsgebouwen te
Washington en in Ohio (hij werd te Cin
cinnati in de staat Ohio geboren) de vlag
halfstok gehesen. Eisenhower sprak
een tragisch verlies voor Amerika en
Foster Dulles, die gedurende meer
Twee-en-twintig uur lang dreef kaptein-vlieger John E. Roche in de
Japanse zee, vóór hij door een Amerikaans patrouille-vaartuig werd
opgepikt. De kaptein verklaarde, dat zijn B-50 bommenwerper met in
totaal 17 militairen aan boord, bij de Chinese kust door Russische
jagers was neergeschoten. Op de foto ziet men rechts generaal Wey
land, de opperbevelhebber van de Amerikaanse luchtmacht in het
Verre-Oosten, in gesprek met de slechts licht gewonde vlieger. Over
het lot van de andere inzittenden der B-50 tast men nog in het duister.
Het is niet uitgesloten, dat enigen hunner zich in Russische handen
bevinden.
Hongeimcnsennaar Wesf-Ber/ijn
Volkspolitie nam in Potsdam tal van
voedselpakketten in beslag
In
ken is het parool uitgegeven om Zon
dag op te trekken naar West-Berlijn.
is de bedoeling om ten spijt van
imunistische tegenkanting, in
dichte rijen de Westelijke zone binnen te
Noord-Afrika terecht^ Eind marcheren, teneinde daar de Amerikaan-
se voedselpaketten in ontvangst te ne
men. Men verwacht niet minder dan een
half millioen Oost-Duitsers. Vandaar dat
maatregelen zijn getroffen om de enorme
stroom op te vangen en langs de ruim
40 uitdelingsposten te kanaliseren. Dit
maakt dus de indruk van een grootse
demonstratie tegen het communisme, van
ware „hongermarsen". Inmiddels ver
luidt uit Westberlijnse kringen, dat de
communistische autoriteiten bezig zijn
met het oprichten van een, divisie, die
speciaal zal worden opgeleid voor het
onderdrukken van onlusten. Gewapende
eenheden worden ondergebracht in ka
zernes, in de buurt der grote industrie
centra, gelegen in Oost-Duitsland. Aan
he: hoofd hiervan komt Erich Mielke
te staan, een in Moskou opgeleide com
munist.
Gistere). ggVn in West-Berlijn 180.000
voedselpake. 2. itgej'eikt, aldus Reuter.
Gedurende de^WLv dagen dat de actie
thans duurt, stee^Vet aantal tot 800.000
paketten. In Potsdam en andere plaat
sen heeft de Oostduitse Volkspolitie
levensmiddelen in beslag genomen. Ook
publiceert de Oostduitse regering de
namen van „voedselhalers" om anderen
af te schrikken.
Wat de situatie in Potsdam betreft,
daar heeft de communistische grens
politie twee uur lang voedselpaketten in
beslag genomen. De politie, aldus A.P.
hield honderden mensen aan, die met
voedselpaketten terugkeerden. Het hele
station was afgezet en de voedselhalers
werden verwezen naar een lege loods,
a zal hervatten, waar zij hun paketten moesten inleveren.
groot aantal Oostduitse fabrie- Onmiddellijk begon toen de Westberlijnse
werd Wingelaar op de Pasteur
scheept naar het front in Indo-China
toen het sohip anderhalve km uit:
st was. sprong hij er af, samen met
itig andere militairen. Slechts hij en
I anderen slaagden er in, de wal te
iken. Als verstekeling op een Ned.
kwam hij in Bordeaux en vandaar
hij terug naar Nederland.
ieck (met rode blos)
keert terug
Na verblijf in Kurort
i
Kremlin
)-Boedapeat meldt, dat de Oost-
5 president Wilhelm Pieok vandaag,
jdrie maanden voor herstel in de
pwjet-Uinie te
pben vertoefd,
O.-Duitsland
dk is ook lid
bureau der.
e leiding staan-
'l Oostduitse So-
stische Een-
artij. de z.g.
eerste secreta-
S.E.D..
Ulbricht,
een vergadering te Chemnitz
iedeeld, dat de president volledig
if-eld en binnenkort zijn werkzaam.
politie de Oost-Duitsers via geluids
wagens te waarschuwen, niet via In
station Potsdam terug te reizen nas
hun woonplaats.
Dat de toestand gespannen is, blijkt
ook uit het volgende:
Een Oost-Duitser, die in West-Berlijn
in de rij stond, vertelde, dat hij aan de
grensposten propaganda-biljetten had ge
kregen, waarin Btond dat de voedselhulp
een poging was om anti-communistische
agenten te werven. De pakketten leiden
„rechtstreeks naar spionnage, luchtaan
vallen en dood", zo stond er op. We na
men de pamfletten aan. stopten ze in de
zak er. gingen toch, omdat we het voed
sel zo nodig hebben. Maar anders zou
den we toch komen, alleen maar om de
communisten te laten zien wat we van
hen en hun dreigementen denken", aldus
de arbeider, die uit Maagdenburg kwam,
maar voor alle zekerheid zijn naam niet
prijsgaf. „Wij komen hier om tegen de
communistische regering te getuigen en
om de Juni-opstand voort te zetten", zo
verklaarde hij, terwijl een dozijn Oost
duitse omstanders instemmend knikte.
Tien gewonden
Ernstige botsing tussen A'dam en Hilversum
Tien personen werden gisteren gewond
ij een botsing tussen een Nederlandse er
en Zweedse auto bij Oerebro in Midden-
Zweden. Een van de vier ernstigst ge
wonden is de 34-jarige heer A. G. F. E
Regout uit Itteren bij Maastricht, die eer
bekkenfractuur en wonden aan zijn voor
hoofd en rechtervoet heeft.
De heer Regout, die op het kasteel
Meershsenhoven woont, werd vergezeld
door jkvr. Eugenie Metternich, wonende
op kasteel Hillenraad te Swalmen, er
haar tante, gravin Maria Mercedes Col-
lenberg-Metternich uit Baden in Duits
land. Laatstgenoemde is er het ernstigst
toe. Jkvr. Eugenie Metternich werd
slechts licht gewond.
De Nederlandse auto was op weg
Karlskoga in Vaermland. De bestuurder
schijnt te hebben vergeten, dat volgens
•keersregels in Zweden, maar men
links houdt, de andere auto voorrang had.
De chauffeur van de Zweedse auto bleek
geen rijbewijs te hebben. Beide a
zijn totaal vernield.
Op de rijksweg Amsterdam—Hilversum
zijn vanmorgen, even voorbij Muiden,
en een autobus in botsing
gekomen. De drie inzittenden van do per
sonenauto, de 50-jarige procuratiehouder
d. Z. uit Bussum, zijn 24-jarige
die j
het s
zat, i
zijn
Onder goederentrein
uit Polen gevlucht
Een jongeman, die gisteren door Ita
liaanse politie onder een goederenwagen
aangetroffen werd. heeft verklaard, da*,
hij op deze maneer uit Polen naar Italië
gekomen om aan de communistische
Treur te ontsnappen.
De 31 jaar oude Jan Zlesky vertelde,
it zijn vader door de communisten in
Polen was gedood en dat zijn moeder in
de gevangenis zat. Hij wera opgesloten tn
een arbeidskamp, waaruit hij twee maan
den geleden ontvluchtte. In goederen
wagons was hij door Hongarije en Zuid-
Sla vië naar Italië gereisd,.
De autobus van de firma Ledoux, v
in zich twee passagiers bevonden, kreeg
slechts enige deuken aan de voorzijde.
Christian Dior weer
op aller lippen
Het bericht, dat de grote Parijse mode
koning Christian Dior besloot de rokken
weer korter te laten vallen tot eve- be
neden de knie, heeft onder de vrouwen
van alle landen nogal deining verwekt.
Hoewel Engelse en Amerikaanse mode
koningen zich vierkant tegenover Dior
hebben geplaatst, wachten de modemaga
zijnen met spanning af wie de strijd zal
winnen. Hier ziet men Dior met een van
■ijn mannequins, die de nieuwe mode al
uitdraagt.
veertig jaar als vriend met Taft samen
werkte, schetste hem als een der grootste
Amerikaanse staatslieden.
Door het overlijden van Taft telt de
Senaat thans nog 46 Republikeinen;
zijn 47 Democraten en een onafhankelijk
lid. Dit onafhankelijke lid van de Senaat,
Wayne Mon>e, heeft nu verklaard, dat hij
zich moreel verplicht voelt om over orga
nisatorische kwesties met de Republikei
nen mee te stemmen. Door dit standpunt
van Morse is het vrijwel zeker, dat de
Republikeinen ook na de dood van Taft
hun meerderheid in de Senaat zullen be-'
houden. Waarschijnlijk echter zal de
Democratische gouverneur van de staat
Ohio, Lausche, een lid van zijn partij aan
wijzen als opvolger van Taft. Hierdoor
zouden de Democraten over 48 zetels be
schikken.
Daartegenover staan 47 Republikeinen
en Senator Morse, aangenomen althans,
dat de opvolger van de onlangs overleden
Senator Tobey (een Republikein uit
Hampshire), ook een Republikein zal zijn.
Als Morse met de Republikeinen mee
stemt, aldus Reuter, is de verhouding 48
tegen 48 stemmen. In dat geval kan vice-
president Nixon als voorzitter van de
Senaat de balans ten gunste der Republi
keinen doen doorslaan. Ook komt de
kwestie aan de orde, wie de overledene
moet opvolgen als Republikeins fractie
leider in de Senaat, thans onder leiding
van William Knowland.
(Voor zijn levensbeschrijving verwijzen
wij naar een artikel elders in dit num
mer).
Vuurzee bij Den Bosch
Brand in mandenfabriek:
twee ton schade
Omwonenden met emmers w<
op rieten daken
Voor minstens 200.000 schade Is
gericht bij een nachtelijke brand in de
grootste mandenfabriek van Nederland,
het bedrijf van de Gebr. Prinsen en Van
Halder te Haarsteeg bij Den Bosch. On
geveer 1500 vierkante meter loodsen en
pakhuizen, volgeladen met vele tonnen
teenhout. gingen in vlammen op. Ook
duizenden manden en een grote partij
geteerde spoorbielzen vormden vooi
gemakkelijke prooi,
rzee kon kilometers in de
trek worden waargenomen. Vanwege de
vonkenregen zag men in de naaste
geving overal bewoners op de daken
hun huizen zitten met emmers water.
Vooral bij de vele rieten daken wai
uiterste waakzaamheid geboden.
rr~l overmaat van ramp kon de brand-
door onvoldoende druk op de water-
te hulp snelde, was
'er een afstand var
leiding nauwelijks i
sche brandweer, die
genoodzaakt water
1 km aan te voeren.
De werkplaatsen
leven gespaard.
kantoorruimten
DAT tot directeur van gemeentewer
ken te Schiedam benoemd is ir J. v. d
Akker, thans adj-dir. te Leeuwarden.
DAT op de komende najaarsbeurs, van
1 tot 10 Sept. in Utrecht, de medische af
deling niet als vorig jaar op het Vreeburg
maar in de Bernard-hal aan de Croese-
laan gehouden wordt
DAT de directeur van de aardewerk
fabriek N.V. De Sphinx te Maastricht,
J. J. Tans, 17 Aug. zijn gouden dienst-
jubileum viert en Donderdag 6 Augustus
recipiëert.
DAT personeel van de staatsmijn Mau- DAT van vandaag af in een bunker bij
technische brailleclub oprichtte
de blindenbibliotheek te Grave te
technische boeken in braille
schrift.
DAT minister Mansholt het int Neder
landkamp van de A.J.C. te Vierhouten
met een toespraak bij het kampvuur
over de voedsel- en landbouw-organisatie
der V.N. heeft gesloten.
DAT 250 gebruikers en eigenaren van
grond op het eiland Tholen aan de Eerste
Kamer hebben verzocht het wetsontwerp
in zake de herverkaveling in het ramp
gebied nog niet te aanvaarden, daar de
gevolgen nog niet kunnen worden over-
Parnassia aan het Bloemendaalse strand
wordt tentoongesteld, wat er zoal in en
bij de Kennemerduinen en het strand te
vinden is (bijzondere vogels, vissen,
schelpen fenz.).
DAT het Tweede-Kamerlid Haken
(Comm.) schriftelijk aan de ministers
Mansholt en Suurhoff heeft gevraagd,
welke maatregelen zij denken te nemen
i.v.m. de schade, die aan de bloemen-
kwekerijen bij Beverwijk wordt aange
richt door inaustriegassen.
DAT het Princessehof, het Leeuwarden
se gemeentemuseum, na een in- en uit
wendige restauratie, welke 50.000 kostte
vandaag heropend is.
Wisselend bewolkt
Tot morgenavond verwacht
De Bilt: Wisselende bewol
king met enkele verspreid
optredende buien. Over
wegend matige wind tussen
West en Noord-West, Weinig
verandering in temperatuur.
(Opgemaakt om tien uur).
ZON EN MAAN.
Zondag: Zon: 5.03 tot 20.29 uur. Maan:
22.53 tot 14.43 uur.
Maandag: Zon 5.04 tot 20.27 uur. Maan:
23.28 tot 16 04 uur. Zondag 2 Aug. L.K.
van het Volkspetitlon-
ook vandaag, in 1953, ons te be
zielen.
Het gaat om dezelfde vrijheid en om
dezelfde Bijbel.
"VTAANDAG zal het 75 jaar geleden zijn,
dat Elout van Soeterwoude in de
Blauwe Zaal van het paleis Het Loo de
sindsdien klassiek geworden woorden
sprak tot Koning Willem III: „Plaats,
onder zulk een voordracht Uw ko
ninklijke handtekening nooit!"
Deze woorden waren ontleend aan het
volkspetitionnement, dat, getekend door
304.000 ouders, die middag de Koning
werd aangeboden als een smeekbede om
bescherming tegen het wetsontwerp van
Kappeyne van de Coppello, dat de natie
meer van Jezus Christus en alle
nationale tradities dreigde te vervreem
de bijzondere school met de Bij-
leste door staatsovermacht zou
vernietigen. De 19 dikke folianten (waar
onder drie delen gevuld met adressen van
tal van Hervormde en Chr. Gereformeer-
kerkeraden), vormden het slot van
actie, die reeds in Maart van dat
jaar tegen het wetsontwerp van Kap
peyne was begonnen, eerst in de Tweede
Kamer, daarna in de pers. Kappeyne's
wetsontwerp was allerminst een „Scherpe
resolutie", het ging veel minder ver dan
hij bij zijn Kamerrede in 1874 had doen
verwachten. Er werd nu niet gesproken
minderheden, die dan maar onder
drukt moesten worden. Er was alleen
sprake van wat meer personeel,
wat meer tractement, wat meer toezicht,
betere gebouwen. Maar al deze din
gen zouden worden betaald uit 's rijks
schatkist en er zou nog veel meer vol
gen. En diezelfde schatkist zou voor de
scholen met de Bijbel gesloten blijven en
het christelijk onderwijs de dood
moeten sterven. Het zou gezien de wet
telijke vereisten onmogelijk worden chris
telijke scholen te onderhouden. Met de
belangen en wensen van het christelijk
onderwijs werd niet gerekend.
T)E BEDE om recht van de voorstanders
van christelijk onderwijs werd met
tartende hooghartigheid afgewezen. Al
werd het duidelijk, dat de bedoe
ling van het liberalisme was de in de
grondwet gewaarborgde vrijheid van on
derwijs tot een illusie te maken. De
ipenbare school werd het een en het al.
Bijzondere scholen onderhouden, was
alleen mogelijk voor de zeer rijken. Zo
bleek het wetsontwerp toch een scherpe
esolutie te zullen zijn.
Daarom tekende heel de Christelijk-
historische richting in de Tweede Kamer
protest aan tegen dit wetsontwerp „in
aam van Hem, in Wiens kracht zij, ook
igenover een overgrote meerderheid, on
beschroomd durven optreden tot hand
having van het recht der Natie op waar
achtige vrijheid van onderwijs."
Daarom adresseerden Christelijk Natio
naal en Patrimonium aan de Koning en
de Staten-Generaal. Daarom werden
allerwegen bidstonden gehouden, werd
petitionnement voorbereid, tekenden
in één week meer dan driehonderddui
zend ouders, adresseerden talloze kerke
raden, kwam heel het Christenvolk in
actie.
Het Volkspetitionnement van 1878 was
>n smeekschrift aan de Koning om een
School met den Bijbel. Men wilde aan
anderer recht niet tekort doen. Men vroeg
verbod van de openbare school. Men
vroeg alleen de Koning „om zulk een
regeling van het schoolwezen, dat voort-
de armste evengoed als voor
de rijkste Uwer onderdanen, in Uw goede
land de mogelijkheid besta, om, desver-
langd, voor zijn kinderen een school te
hebben met den Bijbel."
is wat gevraagd werd, de vrij
heid om zijn kinderen metterdaad chris
telijk onderwijs te doen genieten, om
verplicht te zijn ze te sturen naar
school waar in naam der neutraliteit
het Evangelie contrabande was of waar
er nog gesproken werd van
Christendom, bedoelde een Christendom
„dat de Griek geen dwaasheid en de Jood
geen ergernis was."
TI/TEN kent de geschiedenis. Na het
hoopvolle onderhoud, dat de delega-
die het petitionnement overhandigde
met de Koning had gehad, volgde op 17
Augustus toch de ondertekening van het
wetsontwerp. Groot was de verslagen
heid. Maar zie, het petitionnement, dat
het eind was van een actie van enkele
maanden, werd nu het begin van een
strijd die tientallen van jaren zou duren.
Dr Kuyper, een van de motoren van de
actie, die van de Koning niet aanwezig
mocht zijn bij de aanbieding (hij had
critiek geoefend op het feit dat Willem
III, terwijl het over zo belangrijke dingen
ging, rustig in het buitenland bleef) had
het diezelfde dag Lohman reeds voor
speld. „De Koning zal tekenen," zo zei
hij in de paleistuin, „maar over tien
jaren hebben we een rechts ministerie
dat de wet ongedaan zal maken."
Het Volkspetitionnement werd een
keerpunt. De Unie „Een School met den
Bijbel" werd gesticht, de Unie-collecte
werd georganiseerd, politiek sloot men
zich vaster aaneen. Samen met Rome
bond men de strijd aan tegen het schier
oppermachtige liberalisme met zijn on-
deelde staatsschool. En in 1920 werd
het voorlopig einde van de strijd bereikt
de financiële gelijkstelling.
VU IJ. mensen van 1953, kennen de strijd
van onze vaders en grootvaders al
leen van horen zeggen. We weten niet
wat offeren voor het christelijk on
derwijs betekent. We sturen onze kinde
als vanzelfsprekend naar de christe
lijke school. We hebben zelfs keus. Dat
geeft reden tot grote dankbaarheid.
Maar dat zo ver gevorderd zijn, houdt
5k een gevaar in. Dit gevaar, dat we
het wel geloven. We behoeven voor een
school met de Bijbel niet meer te vech
ten. Dat doet de liefde verslappen. En
de waakzaamheid!
De strijd om de christelijke school, de
'ffervaardigheid van de christenouders
oor hun school, heeft de voorstanders
an het openbaar onderwijs doen inzien,
an hoe grote betekenis het is, dat de
school gedragen wordt door de ouders,
de eerstbelanghebbenden. Ze doen daar
hun voordeel mee. En wij? Wij laten de
scholen veelszins over aan de besturen.
Niemand make zich een illusie. We zijn
met het christelijk onderwijs nog lang
niet De financiële gelijkstelling is er voor
het lager onderwijs, ten dele ook voor
het middelbaar en hoger onderwijs. Maar
het nijverheidsonderwijs, het landbouw
onderwijs, de streekscholen uit de nota-
Rutten zijn nog steeds gebieden waar de
vrijheid van onderwijs, waarvoor men in
1878 opkwam, nog niet is verkregen, of
opnieuw wordt bedreigd.
Daarom dient het geloof van de man-
