Jlieutue ITriJtsrije (iTouraiit
Het rotsblok van Stalin
begint te wankelen
OPRUIMING
Arbeiders in Zeissfabriek
te Jena staken
Wist U
Avifauna werd vandaag
failliet verklaard
VRIJDAG 17 JULI 1953
BUREAUX: Steen6traat 37.
Directie, Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling: TeL 31441
Postrekening: 68936
ABONNEMENTEN: 6.per kwartaal;
2.— per maand; 0.47 per week.
ADVERTENTIËN: 0 18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)
Vier en dertigste jaargang No 9788
Directie: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
Chef-Red.: H. W. J. ENSERINK
CHRISTELUK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstieken
,Staatuastirti fs ghfbfmn
tngn faerl In tegfjeaspoet*
Mr Roosjen:
stemming overbodig
HOOGTEPUNT „DER WILLE ZUR MACHT" BEREIKT
Een ingekapseld imperiumdat aan de randen
reeds is losgeraakt
(DOOR EDDY GILMORE,
IK HEB de Sowjet-Unie de grootste strijd
macht in de geschiedenis twaalf en
een half millioen man, volgens officiële
Amerikaanse berekeningen in het veld
zien brengen om de verschikkelijkste van
alle oorlogen te helpen winnen.
En ik heb diezelfde Sowjet-Unie, terwijl
een afgematte wereld naar vrede verzuchtte
openlijk zien overgaan tot een politiek van
imperialisme, heerszuchtigér dan ooit door
een tsaar is gevoerd. Dit alles is gebeurd
onder het bewind van wijlen Jozef Stalin,
de zogenaamde „man van staal", die Rus
land heeft gedreven „geleid" is niet het
juiste woord naar een machtspositie,
CORR. VAN ASS. PRESS)
welke het nooit tevoren had kunnen be
reiken.
Maar het hoogtepunt van niacht is thans
bereikt. Nu de grimmige dictator is heen
gegaan, vertoont de, als uit één enkel rots
blok gehouwen communistische partij van
Rusland, de geweldige, logge staatsmachine
van de Unie van Socialistische Sowjetrepu-
blieken, tekenen van onmiskenbare gespan
nenheid en overspanning en begint het strak
ingekapselde imperium aan de randen los
teraken. Dit gebeurde, terwijl ik leefde in de
Sowjet-Unie en onder een koel berekenende
staatscensuur probeerde van Rusland ver
slag te doen aan de buitenwereld.
Werwaarts .Rusland? Ndcolai Gogol,
;n groot Russisch schrij ver uit de laaitste
ïuw, heeft deze vraag gesteld, toen hij
zijn uitgestrekte, «triest en ongelukkig
vaderland vergeleek met een faoiika (door
drie paarden getrokken voertuig) die
ils over Ikop en roekeloos voortjaagt
aar de toekomst
Gogol kon zijn vraag niet beaniüwoor-
woorden. Hedendaagse kenners van de
Sowjet Unie kunnen het ook niet en ik
Waf gebeuit daar
ginds
Elf jaren zijn nodig geweest, om
het hier geplaatste artikel te kun
nen schrijven. Het zijn de jaren,
die Eddy C.lmore thans op weg
naar de V.S. als correspondent
van „The Associated Press" heeft
doorgebracht in Moskou.
Het gebrek aan normale nieuws
bronnen in de Sowjet Unie is een
nog groter belemmering dan de
censuur, om uit te vinden wat
daarginds omgaat. Gilmore zal dan
ook niet beweren, dat hij op alle
vragen het juiste antwoord kent,
maar hij heeft in elk geval zekere
bepaalde indrukken en die wor
den in dit belangwekkende artikel
samengevat.
die maar een verslaggever ben, kan het
venmin en betwijfelt of wel Iemand e:
>e in staat ls.
Stalin heeft Rusland gesmeed tot eei
•ereldmacht. Iwan de verschrikkelijk!
iad het voortgezweept langs een ver
schrikeiijke en bloedige weg. Peter de
Jrote heeft hetzelfde gedaan. Zij allen
lebben veel voor Rusland gedaan en
■eel aangedaan en ik twijfel er aa
van hen erg geliefd as geweest. Maar
reeds waren zij allen.
Toen Stalin sbierf, kon men bijna zien
verruimd adem gehaald wend 'dooi
loskou en bij zijn uitvaant kon men zien
let onttrekken aan de indruk, dat de
panning verminderde.
„Staldn"', zeide een taxi-chauffeur tot
nij op de dag vóór ik uit Rusland ver
rok „was teveel. Hij wist niet hoe hfj
tmenika moest aanpakken en hij dacht
lat hij het wel wist".
In de Westelijke wereld is zulk een
praak van de voorbank van een taxi
laai, in Rusland is zij in het bijzonder
ranneer zij tot een buitenlander is ge-
icht rondweg verbijsterend.
Ja, hert volk haalt ruimer adem.
Premier Georgi Malenkof en zijn mede
denkers weten dit en zij hebben zich op-
In KARPETTEN en
TRAPLOPERS
BIJZONDERE KOOPJES!
BULTHUIS BOTERMARKT 23
Gymnaestrada
gemaakt om er rekening mee te houden.
Zij hebben de politieke politie een slag
toegebracht door de vals beschuldigde
doktoren vrij te laten. Zij hebben de po
litie te schande gemaakt en haar metho
den veroordeeld. Zij hebben Rioemin, het
hoofd van de afdeling onderzoek een
afdeling dde in Rusland verantwoordelijk
oor heel wat terreur in de gevange.
geworpen en zijn onmiddellijke chef,
Ignatjef. een hooggeplaatst lid
van de communistische partij, ontslagen.
En terwijl zij er naar streefden het
hoofd te bieden aan de -trage maar zware
deining onder het volk, grepen zij naar
Lawreniti P. Beria, de superpolitieman,
was ndet gesticht over de loop, welke de
zaken namen, vooral niet, omdat hij er
zelf zijn lange, vale armen naar had uit
gestrekt, en Beria ging. Of, althans voor
het ogenblik is hij gegaan, maar met de
hulp van zijn politieke en/of het leger
zou hij terug kunnen komen en de heer
Malenkof plus misschien één of twee an
deren zouden een tijdje als de schurken
van het stuk fungeren. Maar dat lijkt niet
waarschijnlijk.
Alles zou andeis
moeten worden
Malenkof heeft een prijsverlaging be
volen. En een goede ook. Geen schijn
bare, zoals zovele andere. Sommige ver
lagingen bedroegen niet minder dan 50%
STALIN:
gepeperde polit
De prijzen zyn nog hoog, bijzonder
hoog. Maar zij liggen gunstiger en het
leven wondt gemakkelijker voor het Rus.
sische volk.
Vervolgens heeft Malenkof zijn amnes
tie afgekondigd en velen herkregen de
vrijheid, doch geen politieke gevangenen.
De communistische autoriteiten 'begon
nen de Westelijke diplomaten en het
handjevol Amerikaanse correspondenten
hofdijker in in sommige gevallen met
welwillendheid te behandelen.
Het sein wend gegeven voor een ver
andering van itaotiek in KoreaDe
Sowjets deden stappen om tot normale
betrekkingen met Zuid-Slavldë te komen;
de scherpe en soms lachwekkende scheld
partijen tegen het Westen verminderden,
i persdienst nodigde correspondenten
g door het Kremlin e
het Wolga-Don-ikanaal
De Britse en Amerikaanse ambassades,
aan welke was aangezgd dat zij de ge
bouwen. waarin zij jarenlang gevestigd
waren geweest, moesten verlaten, kregen
bericht dat zij desgewenst konden blij
ven. De Engelsen bleven, de Amerikanen
trokken in een nieuw gebouw.
het land met haar eohtg<
verlaten. Een Amerikaanse
was van eei
kreeg
V.S. te nemen. George Burdock, die
goed als een gevangene in de Britse am
bassade was geweest sinds hij had gewei,
gerd zich tie melden voor het ondergaan
van een naar zijn mening onrechtvaardig
ogelegde gevangenisstraf, mocht vertrek
ken. De harde reisbeperkingen werden
iets verzacht De regering-Malenkof be
loofde wijzigingen in het strafrecht,
eij verzachting betekenden. Zy gaf
het volk te verstaan, dat de „schrik
ie^de
heden.
•Somige in het Westen en het Oosten
zeiden, dat alles anders zou worden
Rusland, dat een werkelijke ommekeer
Maar de regering van de V.S. betoog
de, dat er slechts sprake was van
verandering van tactiek en dat mei
moestt kijken en op zijr hoede moest
De Britten, de Fransen en enkele
deren haakten naar een samenkomst
een bespreking met de Russen.
Ik ontmoette vlak vóór ik weg ging op
een partij een hooggeplaatste Rus.
„Gijlieden denkt, dat hier een revolutie
plaats vindt", zei hij. „Datis niet juist".
Maar hij voegde hieraan toe: „Wel
maliseren wij heel veel dingen".
En dat is waar.
(Zie verder pag. 7)
Partij v. d. Arbeid de
baas in A'dam?
Wensen 4 van de 7 wethou
derszetels te bezetten
Het ziet er thans naar uit, dat het
straks bij de wethoudersverkiezingen
in Amsterdam niet van een leien
dakje zal gaan. De socialisten zijn
van oordeel, dat het huidige getal van
zes wethouders tot zeven moet a
den uitgebreid en dat er van die 7,
4 tot de P.v.d. A. dienen te behoren,
Thans zijn 3 van de 6 socialist.
Naar verluidt, bestaat bij de K.V.P.
tegen uitbreiding van het wethou-
ierstal geen bezwaar, mits zij dezelf
de twee zetels mag blijven bezetten,
iie zij nu heeft. Echter achten de
Prot.-Chr. fractie en de V.V.D. uit
breiding tot zeven wethouders niet
nodig. Wat de communisten vi
staan, is nog niet bekend, maar P.v.
d.A. en K.V.P. bezitten in de raad de
meerderheid, zodat zij hun wil zou
den kunnen doordrijven.
Een indrukwekkende foto van
het 100 man tellende muziek
corps van de Amerikaanse lucht
macht hij 't Capitool in Washing
ton. Het corps zal morgen van
11 tot 3 uur optreden op het
vliegveld Soesterberg ter gele
genheid van het Navo-vlieg-
feest. Het maakt thans zijn vier
de tournee door Europa. Ook
twee jaar geleden heeft het reeds
Nederland bezocht.
Geredde piloot kwam
uit Voorschoten
De straaljager, die gisteren zoals we
meldden, in Bilthoven is neergestort, was
een Gloster Meteor van de vliegbasis
Soesterberg. De bestuurder, die zich door
middel van zijn parachute in veiligheid
wist te stellen, was de eerste-luitenant-
vlieger R. H. A. Schmidt Crans uit Voor
schoten.
Beatrix en Irene
bekeken New York
De Prinsessen Beatrix en Irene
hebben gisteren in New York het
hartje van Manhatten bezocht, waar
zij net als duizenden andere toeristen
de wolkenkrabbers en winkeletalages
bekeken.
Zij zagen ook een drie-dimensio
nale film, waarvan ze erg genoten.
De avond tevoren hadden zij een
korte wandeling langs Broadway ge
maakt om de duizenden lichtjes te
zien.
De Prinsessen zouden hedenoch
tend per auto naar Chatham in de
staat Massachusetts vertrekken, om
daar een vacantie van zes weken door
te brengen.
Onrust in Oost-Duitsland duurt voort
Het aftreden van de gehate regering
Grotewohl wordt geëist
IN OOST-DUITSLAND is de onrust nog geenszins geweken. Volgens de
Westberlijnse „organisatie van vrije juristen" worden er nog sit-
downstakingen gehouden in de Karl Zeissfabrieken voor optische instru
menten te Jena. Dé Amerikaanse radio in West-Berlijn, de Rias, maakte
bekend, dat duizend arbeiders van de Buna-fabrieken voor synthetische
rubber, in de omgeving van Halle, in staking zijn gegaan. De eisen der
Arbeiders zijn o.a. het aftreden der regering-Grotewohl en het houden
van vrije verkiezingen.
De Volkspolitie zou er te Jena niet
in geslaagd zijn, de staking te breken
uit meerdere plaatsen in Oost-Duitsland
wordt van actie melding gemaakt. An
derzijds wordt nog gemeld, dat in Jena,
een dreigement van de Russische stads-
commandant, elke tiende arbeider t(
zullen neerschieten, de arbeiders weei
naar de werkplaatsen terugdreef. Op
nieuw worden er echter in Oost-Berlyn
concessies gedaan. Zo heeft de Oostber-
lijnse burgemeester Ebert meegedeeld,
dat circa 1000 personen, die wegens
nomische delicten tot gevangenisstraffen
waren veroordeeld, zijn vrijgelaten.
Voorts heeft Ebert maatregelen aange
kondigd om de betrekkingen tussen kerk
en staat te verbeteren. Er zijn volgens
hem 700.000 mark uitgetrokken voor ver
beteringen op hygiënisch gebied in ge
nationaliseerde bedrijven. Intussen blij-
duizenden Oost-Berlijners naar de
hulpmarkt in Kreuzberg bij de sector
grens stromen, teneinde hun hongerige
maag weer wat aan te vullen. De West-
duitse regering werkt aan een verder
program om de Oost-Duitsers aan voed
sel te helpen.
DAT de Ned. sergeant-majoor-vlieger
B. Gottschalk vermoedelijk begin Augus
tus uit Amerika in het Marinevliegkamp
Valkenburg terugkomt met het helicop-
tercertificaat.
DAT drie nieuw gekozen raadsleden
niet tot de raad van Baarland (Z.-H.)
konden worden toegelaten, omdat zij hun
geloofsbrieven te laat hadden ingediend,
en thans anderen zijn benoemd.
DAT de DUW-arbeiders uit het kamp
America (de Peel) zijn overgebracht naar
het kamp Sevenum, om ruimte te maken
voor kinderen uit het rampgebied, die
hier hun vacantie komen doorbrengen.
DAT de 40-j. monteur J. M. te IJmui-
den driemaal door een brigadier van
politie in de benen is geschoten, omdat
hij, na dronken te zijn thuisgekomen, zijn
vrouw en dochter met moord en dood
slag bedreigde.
DAT de hoofdingenieur-directeur van
de Rijkswaterstaat in Noord-Holland, ir
J. H. v. d. Burgt, van zijn functie is ont
heven en naar Middelburg is overge
plaatst, omdat hij geld, bestemd voor het
Noordzeekanaal, heeft gebruikt om zijn
directeurskamer opnieuw in te richten
voor 30.000.
DAT 300 leden van het Kon. Instituut
van Ingenieurs een tweedaags bezoek aan
Schouwen en Duiveland brachten.
DAT in Oirschot van 5 tot 8 Aug; het
5e heemkundig werkkamp van Brabants
Heem gehouden wordt en de Oirschotse
schilders gelijktijdig in de raadskelder
exposeren.
DAT de Ned. kampeerwagenclub 22
Juli in het A'damse Bos voor het eerst
in ons land een int. kampeerwagenreünie
houdt, waaraan alleen al uit Frankrijk
120 caravans deelnemen.
DAT het inwoneraantal van de N.O.-
polder tot 15.000 is gestegen door de ge
boorte van Petronella Joha Maria, doch
ter van H. J. KalkmanDierkes.
DAT morgen en volgende week in
Dordrecht feestelijk herdacht zal worden,
hoe 19 Juli 1572 in de Statenzaal de
eerste vrije statenvergadering begon.
DAT minister Suurhoff 7 Aug. de eer
ste buis zal leggen voor de waterleiding
in Barneveld.
DAT de buitenlandse deelnemers aan
de zomercursus van de Academie vooi
Int. Recht in Den Haag het komende
weekeinde een bezoek aan Friesland
brengen.
DAT gistermiddag om 13.28 uur. het
tijdstip waarop het bombardement van
22 Febr. '44 begon, het nieuwe uurwerk
van de gerestaureerde St Stevenstoren te
Nijmegen in werking is gesteld.
DAT Bendt Rom te Kopenhagen tot
vertegenwoordiger van de Alg. Ned. ver.
voor vreemdelingenverkeer in Denemar
ken is benoemd, als opvolger van de eer
vol ontslagen A. Behrendt.
DAT de 74-jarige millionnair Pieter
Koerts uit Michigan, die in ons land was
aangekomen om nog eenmaal zijn ge
leden.
DAT Venlo een tweede haven krijgt
(bouwkosten ƒ23.560) waarbij in de toe
komst een industrieterrein en woonwijk
worden aangelegd.
DAT t.g.v. de Vierdaagse de weg Nij
megen— Mook Vrijdag 24 Juli van 13 tot
18 uur (of zo nodig langer),
verkeer in beide richtingen gesloten is.
DAT In A'dam de 37-j. chauffeur H.
V. en de 31-j. C. V. zijn aangehouden,
in het bezit van twee koffers en een tas
met textiel, gestolen uit een in Blaricum
geparkeerde auto en toebehorende aan
Australische toeristen.
DAT de 10-j. kleinzoon van dr Ples-
man te Ouderkerk de eerste steen legde
voor 88 woningen, waarvan 78 bestemd
zijn voor het KX.M.-personeel en de
rest voor dat van Fokker.
DAT 80 kinderen uit het rampgebied
per trein uit R'dam naar Hongarije zijn
vertrokken, waar zy een vacantie zullen
doorbrengen onder auspiciën van het
Landelijk Comité voor Volkshulp.
DAT een Fries en Friezin per sjees,
onder escorte van 8 ruiters, uit Donia-
werstal de sleutel overbrachten naar dc
tentoonstelling Friesland in het centrum'.!
die t/m 30 Aug. in Amersfoort wordt
gehouden.
Vermelden wij nog, dat het congres
van de socialistische „Internationale" te
Stockholm bijeen, een telegram zond aan
de arbeiders in Oost-Duitsland, waarin
adhaesie werd betuigd met het verzet
tegen de tyrannie.
Vooruitzichten van
dividend
HET lijkt ons opmerkelijk, dat de aan
delen in 1953 meer belangstelling gaan
trekken dan de obligaties. We willen
hiervoor de aandacht vragen, omdat voor
het bedrijfsleven deze kwestie van grote
betekenis is.
We hebben gezien, dat de overheid nk
de oorlog maatregelen trof teneinde te
bereiken, dat de inkomsten en uitgaven
evenwichtig werden. Dit kwam zoals
bekend, de aandeelhouders niet ten goede.
De kapitaalstroom is daardoor in een an
dere richting geleid. Wc zagen zelfs, dat
nieuwe investeringen gefinancierd moes
ten worden met obligaties of credieten
van de Herstelbank.
In de U.S.A is hetzelfde op te merken
en dit wordt geweten aan de zware belas
tingen. Aldaar bestond in 1952 80 pet der
emissies uit obligaties. Aangezien obliga
tiekapitaal een vaste rentelast met zich
brengt, is dit een bedreiging voor de
economie van bedrijfsleven en land.
Het is daarom te laken in de Sociaal
Economische Raad. dat het advies over de
dividendstop luidt: na een jaar opheffen.
Immers, waarom niet nu opheffen, als we
zien dat er nog te weinig belangstelling
voor aandelen is? Zij die dividenden ont
vangen zijn over (het algemeen degenen,
die hun geld voor nieuwe investeringen
beschikbaar zullen stellen. De opheffing
van de dividendstop nog uit te stellen
om psychologische redenen, lijkt geen
sterk argument.
Juist nu de belangstelling voor aan
delen iets toeneemt, zou de S.E.R. een
ander advies hebben kunnen geven ten
einde te bevorderen, dat de eenzijdigheid
van de belegger afneemt. Het lijkt ons
overigens lang niet zeker, dat de Rege
ring het advies overneemt.
/"\P de beurs is het algemene index-
cyfer voor aandelen sinds Januari
1953 met meer dan 10 punten gestegen;
dit is 8 pet.
Bij de toenemende interesse voor de
aandelen mogen we wel even stilstaan.
De spaarmogelijkheden zijn toegenomen,
naar we uit de cijfers van de spaarban
ken zien. De kapitaalmarkt werd ruimer
en het rendement voor obligaties daalde
daardoor.
Als verdere oorzaak zien we het feit,
dat de dividenduitkering, geheel of ten
dele in de vorm van aandelen, niet meer
voorkomt. De opheffing van de specula
tiewinst-belasting maakt de poging aan
trekkelijk nu te trachten koerswinst te
behalen. Het feit. dat de liquiditeit is
toegenomen, doordat de noodzaak, zeer
grote voorraden wegens schaarste aan
te houden, nagenoeg vervallen is, is ook
een belangrijke bron voor verklaring van
de toegenomen vraag naar aandelen.
De mening, dat de dividenden over 1953
lager zullen zijn dan in 1952, lijkt ons
onhoudbaar en we wijzen op enige argu
menten daarvoor. De winsten in 1952
waren lager dan in 1951, de dividenden
echter hoger, respectievelijk gemiddeld
9.07 en 8.94. De oorzaak is grotendeels te
zoeken in het feit. dat men tot consoli
datie overgaat, en de interne financiering
voor uitbreiding, minder van de winst
vergt. De uitgekeerde dividenden over
1951 en 1952 lagen verder belangrijk be
neden het mogelijke niveau en de divi
denden waren een zeer gering deel van
de behaalde winsten.
Derhalve kan men ook bij gelijkblij
vende of lagere winsten een zelfde divi
dend verwachten. Dit te meer, daar de
N.V.'s in verband met toekomstige emis
sie-kansen de aandeelhouders niet van
zich mogen afstoten!
Directie tekende appèl aan
Vanochtend heeft de civiele Kamer
van de Amsterdamse rechtbank on
der presidium van mr B. de Gaay
Fortman het uitstel van betaling in
getrokken, dat tot volgend jaar Mei
verleend was aan de N.V. Britimij
Vogelpark Avifauna te Alphen aan
den Rijn en deze maatschappij in
staat van faillissement verklaard.
Dit zal het laatste seizoen zijn,
waarin het publiek het vogelpark,
dat deze zomer nog normaal geopend
blijft, zal kunnen bewonderen. Het
zal wegens een schuld, die op het
ogenblik drie kwart millioen gulden
bedraagt, in October a.s. worden ge
liquideerd.
De rechtbank benoemde tot rechter-
jmmissaris mr U. W. H. Stheema
tot curatoren mr C. D. van Vliet ei
A. Th. E. Kastein, die reeds bewindvoer-
lers waren sedert in November aan
'ogelpark op verzoek van de schuldeisers
'oorlopig uitstel van betaling werd ver
leend. In Febr. j.l. werd dit uitstel defini
tief gegeven, en wel tot Mei 1954. Het
verzoek tot intrekking van dit uitstel is
tot de rechtbank gericht door de bewlnd-
voerderes. daar de directie van het
vogelpark onbevoegd „enige daad van
beheer of beschikking betreffende de
boedel heeft verricht zonder medewer
king, machtiging of bijstand van de
bewindvoerders" en daar zij heeft nage
laten te doen „wat naar het oordeel der
bewindvoerders in het belang van de boe
del moet worden gedaan".
De faillissementsverklaring heeft geen
enkel gevolg t.a.v. de hoedenzaken van
de familie Van den Brink, die een aparte
C.V. vormen. De curatoren zijn voor
nemens deze hoedenzaken gewoon te
blijven voortzetten.
De verificatie-vergadering der schuld
eisers van wie er velen uit Alphen aan
den Rijn afkomstig zijn is vastgesteld
op 18 September a.s. in het Paleis van
Justitie te Amsterdam. Dit betekent dat
het vogelpark in October definitief zal
worden opgeheven, want op de hypo
theekhouder rust de wettelijke verplich
ting. dat hij binnen een maand na de ver
gadering de onroerende activa (waarin
de vogels zijn begrepen) moet hebben
verkocht en
De directie van Avifauna zal tegen
dc beschikking van de rechtbank appèl
aantekenen bij het Amsterdams gerechts
hof. Volgens de curatoren is de liqui
datie echter zeker, ook al zou het Hof
beslissen, dat het uitstel van betaling
niet onmiddellijk zal worden ingetrokken.
OPRUIMING
BADKLEDING
lELff 157 <7
Breestraat 147 Leiden
To; morgenavond verwacht
T0® Bilt- Veranderlijke bewol-
yking met op vele plaatsen en_
kele regen- of onweersbuien.
IT Matige tot vrij krachtige Zuid-
westelijke wind. Iets lagere
middagtemperaturen.
(Opgemaakt om tien uur).