F
i strijd tot stand
Slachthuis te Leiden kwam niet zonder
.•Directeur De Jong begon glorieus
en
eindigde dramatisch
Indrukwekkende Gentse show
op Flora '53
Schoolkinderen al vóór de
vacantie voor het scherm
KLM
wint het
Vijf-en-twintig jaar in Leiden
autotochten ouden van dagen
19)
nieuwe leidsche courant
3
zaterdag 25 april 1953
<i
Keuringsdienst kieeg zestig jaar geleden
veiantwooide vorm
Het vijftig-jarig bestaan vgn het slachthuis te Leiden zou aanleiding kun-
tèn zijn een beschouwing te wggen aan de geschiedenis van het stukje
'lees, dat we 's middags'of 's avonds (meestal of soms) op ons bord krijgen,
evJjnclusief zijn bereiding. Dat zou onmiskenbaar een boeiend relaas worden
'an wording tot consumptie. Maar we doen dit niet, omdat de geschiedenis
an het abattoir zelf al voldoende stof biedt voor een jubileumartikel met
ictorieuze, pikante en ook wel droefgeestige vermeldingen. Bovendien
ordt bij de viering van dit gouden jubileum herdacht, dat de keuring van
'ee en vlees op moderne wetenschappelijke grondslag zestig jaar geleden
Leiden haar intrede deed. Vandaar dat we de schijnwerper niet gaan
Juichten op het slachthuis, zijn inrichting en zijn werking, maar op het ont-
;taan en de geschiedenis er van. We zijn er van overtuigd, dat de lezer
!gen de achtergrond van de historische ontwikkeling de vooraanstaande
iositie van het slachthuis in onze samenleving des te duidelijker zal zien.
Het 'heeft tot 1893 geduurd, alvorens Centralisatie
Leiden een keuring van vee en vlees
it stand kwam, die aan de eisen vol- Het bleek spoedig, dat met de ïnvoe-
''"feeed. De hygiënische toestanden werden ring van de vleeskeuring zeker een stap
„,5en gevolge van het ontbreken van keu- in de goede richting was gedaan, maar
out:«« eteodc niot to dat deze keuring toch niet geheel naar
wenst kon worden uitgevoerd zo lang
de slachtingen niet waren gecentraliseerd
op een plaats, waar het keuren onder
de gunstigste omstandigheden zou kun
nen geschieden. Een ander bezwaar was,
dat de keurmeesters, die dr De Jong en
zijn adjunct-inspecteur assisteerden, in
dienst waren van het rijk. Als gevolg van
de veelvuldige overplaatsingen van deze
ambtenaren was stabiliteit in de per
soneelsformatie ver te zoeken. En inspec
teur De Jong drong in zijn rapporten
ook steeds aan op de verbetering van
de outillage.
Dr De Jong heeft zich bij zijn pogingen
om in Leiden tot oprichting van een
slachthuis te komen, kunnen beroepen
op de ervaring in andere landen opge
daan. Frankrijk, Italië, Zwitserland, Bel
gië en Duitsland staken ons in dit op
zicht de loef af. Hij wist zyn denkbeelden
zodanig aan het gemeentebestuur voor
te leggen, dat B. en W. op 21 November
1895 een voorstel aan de raad deden om
een onderzoek in te stellen. Op 14 Januari
1897 trok de raad de daartoe benodigde
gelden uit. Het onderzoek zou gaan over!
irettig, het te vermelden, maar Leiden
d in dit opzicht in een kwade reuk.
blijkt wel uit het „Rapport omtrent
toestand der keuring
deesch in Nederland", dat in 1894 het
jicht zag vanwege het hoofdbestuur
maatschappij tot bevordering der
.rtsenijkunde en waarin onder meer
rhildering van de Leidse uitwassen
ordt gegeven, die de lezer met afgrij-
vervult.
De keuring van de levende dieren
erd verricht op het plein vóór de Hoog-
indse kerk aan de zijde van de Nieuw-
;raat. Het gevolg hiervan was. dat zij
chfeel ongewenste publieke belangstelling
gingen. De keuring
vond plaats i
Slachtplaatsen, die ov<
verspreid en wi
:n overliet
de scholen uit-
an de geslachte
de particuliere
de gehele stad
toestand wel
Stempel
Gelukkig was de inspecteur van d<
trkee- en vleeskeuring, die op 1 Octobei
1893 zijn werk aanvaardde, een man mef
een vooruitziende blik. Niemand kon
echter vermoeden, dat deze benoeming
11 hem een zuiver wetenschappelijke loop
baan zou bezorgen.
Dirk Aart de Jong heeft op de organi-
lesatie van de dienst en op de wording er
oe eerste jaren van het openbaar slacht-
s zijn stempel gedrukt. Hij werd ge
en in 1865 te Waddinxveen. Na op 20-
|arige leeftijd het diploma van veearts
hebben behaald, bekleedde hij gedu-
ende een jaar een assistentschap en
•estigde zich toen in Delft als veearts.
)rie jaar heeft hij daar praktijk uit-
VjJeoefend, totdat hij in 1839 werd be
noemd tot leraar aan de Zuidhollandse
lerhoeve voor zuivelbereiding te Ouds-
orn. In 1893 vertrok hij naar Leiden.
j Het betekent een zekere trots voor
/eiet slachthuis, dat zijn directeur bij K.B.
jan 16 Maart 1908 als eerste geroepen
^werd tot het amibt van buitengewoon
Boogleraar in de vergelijkende ziekte
kunde aan de Leidse universiteit. De
Tong bewees door de eminente wijze,
n>-aarop hij het nieuwe leervak doceerde,
"les te meer het bestaansrecht er van.
Desondanks werd na zyn overlijden deze
jgjleerstoel om bezuinigingsredenen op-
geheven.
eJ Keuringskring
n Toen in Leiden het slachtvee aan keu-
ting was onderworpen, maar dit op het
e ïmringende platteland niet het geval
vas, trachtte de stad de invoer van vlees
:o veel mogelijk te weren. De bevorde-
>Hpn£ van het handelsverkeer was een
ran de ourzalten van de beslissing, die
ie gemeenteraad in 1867 nam, om de
ojÉeuring geheel af te schaffen. Toen deze
n jwaling in 1893 ongedaan werd gemaakt,
l 'jfwam de kwestie van het invoerverbod
s feer ter sprake. Voor een volledige
iekeuring is het immers eerst nodig het
i lier levend te zien. Dé keurmeester is
i^neer aangewezen op een beschouwing
idPn de organen, zoals longen, lever, hart
rz$n nieren, dan op de beoordeling van het
tfigenlijke spierweefsel, dat vlees wordt
gjenoemd.
fOT Bij het in werking treden van de
rtdeeskeuringswet waren eindelijk
ille gemeenten verplicht de keu-
2afingsdienst te regelen. De invoer van
enngekeurd vlees behoefde dus niet
Dirk Aart de Jong (1865-1925),
si» zoals men zijn portret in de se
naatskamer van de Leidse uni-
versiteit kan zien. Hij heeft op
mi de organisatie van de keurings-
°j dienst voor vee en vlees en op
m; de wording en de eerste jaren
'jj van het slachthuis krachtig zijn
dt stempel gedrukt.
|taeer te worden gevreesd. De wet
gevorderde een stelsel van samen
werking tussen naburige gemeenten,
"^mdat op deze wijze een belangrijke
besparing op de uitgaven voor de
keuringsdiensten kon worden be-
T.'eikt. Wat de Leidse keuringsdienst
£|angaat, leidde dit tot de vorming
erian een kring, waarvan naast Leiden
Jls hoqfdplaats thans de volgende
infemeenten deel uitmaken: Alkemade,
^eiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten,
^armond, Wassenaar en Zoeter-
R'oude.
huis verbonden diende te zijn. Koelhui
zen waren in ons land nog onbekend.
Maar ook ten aanzien hiervan heeft de
eerste directeur de victorie behaald. Zo
behoort Leiden tot de kopgroep van de
gemeenten, die bij het slachthuis een
koelgelegenheid stichtten. De reeds eer
der ontstane slachthuizen van Rotterdam
en Amsterdam hadden geen koelhuis-
Amsterdam besloot in 1907 tot de bouw
er van, Rotterdam heeft nu een plan
daartoe.
Meest eervol
Dr De Jong heeft het als directeur
niet gemakkelijk gehad. De aanleiding
tot een strijd, die tot een dramatisch
resultaat zou leiden, waren de tekorten
op de exploitatie, die voortdurend stegen.
In 1906 f 3 551, 1907 f 9.088, 1908 f 8.646.
1909 f 10.084. Om de tekorten weg te
werken, deed het college van B. en W.
in overeenstemming met het advies van
de directeur op 19 Januari 1909 het voor
stel aan de raad om de tarieven te ver
hogen. Aangespoord door de nog steeds
paraat staande oppositie greep een deel
van de raad deze gelegenheid aan veran
dering te eisen in het beleid. Het resul
taat van de opgewonden debatten in de
zitting van 25 Februari 1909 was het in
dienen van een motie, die als volgt
luidde:
De raad besluit uit zijn midden
een commissie te benoemen van vijf
personen tot onderzoek van de vraag,
welke de oorzaken zijn van het grote
tekort, dat de exploitatie van het
slachthuis oplevert en op welke wijze
dat tekort kan worden verminderd
of gedekt.
Het rapport van deze commissie was
in Juni 1910 klaar. Men had er een lijvig
boekwerk van gemaakt. Nog vóór de ge
meenteraad had kunnen kennis nemer
van het rapport, achtte dr De Jong het
nodig, ontslag uit zijn functie te
zoeken. Dit werd hem op de meest
volle wijze verleend met ingang va
September 1910.
In een scherp gesteld verweerschrift
gaf hij ten afscheid zijn mening over
de hoedanigheden van het rapport van
oe commissie aan de openbaarheid prijs.
De toon van deze brochure was uiter
mate bitter. Men behoeft dan ook niet
te vragen, hoe zeer dr De Jong gegriefd
was door deze gang van zaken. Onge
twijfeld is dit een zwarte bladzijde in
de geschiedenis van het Leidse slacht
huis.
Handel in het koelhuis.
de inridhting en de werking van de open
slachthuizen in enige steden in
Duitsland. Bezocht werden oa. Kleef,
Wezel, Minister, Barmen, Solingen en
Trier. Reeds in September 1897 werd een
uitvoerig rapport uitgebracht
Op 16 Mei 1900 dienden B. en W.
bij de gemeenteraad het voorstel in
tot oprichting van een abattoir in
Leiden te besluiten. Het voorstel
werd in de sectievergaderingen ener
zijds met warme belangstelling be
groet, maar anderzijds waren er vele
tegenstanders, die vooral niet over
de grote financiële lasten konden
heenkijken. Enkelen waren zelfs de
mening toegedaan, dat het opleggen
aan de slagers van de verplichting tot
slachten in het slachthuis een symp
toom was van een socialistische ge
zindheid.
Zo belegde de A.R. kiesvereniging
Nederland en Oranje een vergadering in
de stadsgehoorzaal. Men nam hierin een
motie aan, die ter kennis van de leden
de gemeenteraad werd gebracht en
rin werd aangedrongen op verwer
ping van het voorstel. De afdeling Leiden
omstreken van de Ned. maatschappij
tot bevordering van de geneeskunst hield
echter een buitengewone vergadering om
haar instemming met het voorstel te be
tuigen. Kortom: de vóórgeschiedenis is
rijk gekleurd.
Maar in de zitting van de raad van 27
September 1900 werd toch tot oprichting
besloten. Met 18 tegen 9 stemmen. Op 15
November 1900 werd dr D. A. de Jong tot
directeur benoemd. Later was er voor
de tegenstanders nog aanleiding een
poging te wagen om het oprichtingsbe
sluit alsnog ongedaan te maken. In de
raadszitting van 2 Maart 1901 kwam een
daartoe strekkend voorstel van de heer
W. Pera en acht andere leden van de
raad in behandeling. Ingezonden waren
r. adres van instemming met dit voor-
(1 van de vereniging Leidens Belang
een petitie met niet minder dan 2171
handtekeningen. Het voorstel om het be
sluit van de raad tot oprichting van een
slachthuis in te trekken, werd na hete
debatten verworpen.
Victorie
Aanvankelijk was als plaats van vesti
ging van het abattoir gedacht aan een
deel van het Schuttersveld. Tenslotte
viel echter de keuze op het Raamland,
gelegen aan de Maresingel. Het terrein
ongeveer twee en een halve ha
groot en werd eigendom van de gemeente
f 10.000. De oprichtingskosten wer
den geschat op f 400.000.
De door de gemeente-architect H. Paul
ontworpen plannen werden met een ge
ringe wijziging overgenomen door diens
opvolger, de heer G. H. de Vries Broek-
n, directeur van gemeentewerken, die
niet lang daarna, wegens vertrek naar
elders, zijn functie overdroeg aan de
nieuwe directeur, ir G. L. Driessen. De
heer Driessén heeft de gehele bouw van
i slachthuis geleid.
Dr De Jong had er meermalen op ge-
ezen, dat aan een slachthuis een koel-
Foto N. van der Horst.
Op 9 Juli 1910 erkende de regering zijn
verdiensten door dr De Jong te benoe
men tot ridder in de Orde van de Neder
landse Leeuw. Na zijn ontslag uit de
Leidse gemeentedienst volgde zijn be
noeming tot hoogleraar aan de rijksvee
artsenijschool. De combinatie van deze
functie met het hoogleraarschap te Lei
den bleek dr De Jong echter op den
duur te zwaar, met het gevolg, dat hij
zi.n werk in Utrecht in 1915 afsloot. Vijf
jaar later werd hij gewoon hoogleraar
aan de Leidse universiteit. De senaat van
de veeartsenijkundige hogeschool ver
leende hem op 10 December 1921 het
eredoctoraat. Op 30 Mei 1925 overleed
dr De. Jong.
Stuurman
De opvolger van dr De Jong was dr
Willem Stuurman. Een kneedbare figuur
was hij allerminst. Men zóu dit misschien
verwachten na het voorgaande te heb
ben gelezen. Ook dr Stuurman ging be
wust op zijn doel af en aan doorzettings
vermogen ontbrak het hem evenmin. Met
vaste hand heeft hij het bedrijf van 1910
trt 1942 geleid. Wegens het bereiken van
de pensioengerechtigde leeftijd moest hij
het werk neerleggen.
Zijn beleid kenmerkte zich wèl door
grote zuinigheid en voorzichtigheid in de
bedrijfsvoering. De adviezen aan het
gemeentebestuur droegen altijd het
karakter van volledigheid en nauwgezet
heid. Zeer nuttig werk heeft dr Stuurman
ook gedaan voor de dierenbescherming.
In 1932 bekroonde de regering zijn ver
diensten door hem te benoemen tot offi
cier in de Orde ven Oranje-Nassau. De
gemeente Leiden schonk dr Stuurman
de zilveren erepenning der stad.
De tweede wereldoorlog heeft ook
voor het Leidse slachthuis grote zorgen
meegebracht. Terstond na de bezetting
werden Duitse troepen in de stallen on
dergebracht. later nog in andere gebou
wen. Deze toestand heeft tot de bevrij-
cing geduurd. De Duitse bezetting heeft
echter niet kunnen verhinderen, dat op
een geheim plaatsje een radiotoestel
Stopd. waarmee regelmatig naar de
Engelse zender en radio Oranje werd
geluisterd. Bovendien had een illegale
groep een poos haar hoofdkwartier in een
der stallen en werden talrijke radiotoe-
stelen en rijwielen door verberging op
de terreinen aan de vordering ont
trokken.
De Duitsers hebben de veterinaire
dienst tamelijk met rust gelaten. Onze
wetten waren ook van toepassing op de
slachtingen ten behoeve van hun leger.
Onder het personeel van het slachthuis
waren bij de bevrijding geen verliezen
te betreuren. Twee onderduikers woon
den en werkten op het terrein. Een voor
zichtige handelwijze kon voorkomen, dat
het bedrijf werd geïnfecteerd door NSB-
personeeL
Toen de ambtsperiode van dr Stuur
man echter in zicht kwam, werd dit pro
bleem wel bijzonder klemmend. Wethou
der Max Verwey slaagde er in enkele na-
tionaal-socialistische candidaten voor de
post van directeur naar de achtergrond
te dringen en dr K. Reitsma tot direc
teur te laten benoemen. Dr Reitsma was
van 1938 tot 1942 veterinair inspecteur
van de volksgezondheid in algemene
dienst te Den Haag. Daarvóór was hij
directeur van de keuringsdienst voor vee
en vlees en het openbaar slachthuis van
de gemeente Rh eden.
Flinke daling van Leids
werkloosheidscijfer
Op 13 April stonden bij het Arbeids
bureau ingeschreven 1393 geheel werk
lozen, terwijl daarenboven 280 personen
geplaatst waren op D.U.W.-objecten. Dit
betekent in vergelijking met de vorige
week een daling van niet minder dan 140.
Oorzaak hiervan was het plaatsen
van een 60-tal arbeiders op een
grondwerk, terwijl vele plaatsingen
van bouwvakarbeiders tot stand kwa
men. Het aanbod van timmerlieden
en metselaars is practlsch uitgeput.
Door dit gunstige verloop in de laatste
maanden is reeds thans het laagste peil
van 1952 vrijwel bereikt. Het aantal
werkloze vrouwen bleef gelijk en be
droeg op 11 April 167
Lezing van prof. dr
Herbert Kübn
Dinsdag» 28 April hoopt prof. dr Her-
bert Kühn, hoogleraar in de praehistorie
aan de universiteit van Mainz, in het
rijksmuseum van oudheden een lezing te
houden over het onderwerp: „Auf den
Spuren des Eiszeitmenschen".
Prof. Kühn is vooral bekend door zijn
onderzoekingen over de kunst en de be
schaving van de praehistorische mens.
In de laatste dertig jaren bezocht hij de
grotten van Zuid-Frankrijk en Spanje en
heeft hij een groot aantal werken over
de mens van de ijstijd gepubliceerd, spe
ciaal over de rotstekeningen. Boven
dien is hij uitgever van het internationale
tijdschrift IPEK, een jaarboek voor prae
historische en ethnographische kunst.
In zijn lezing zal prof. Kühn voorna
melijk over de vondsten van de laatste
jaren spreken, die een geheel nieuwe
kunstwereld openbaren.
In één woordsprookjesachtig
Belgische ambassadeur verrichtte de opening
De Belgische sierteeltsector weet ook van wanten! Want gisteren opende
monsieur Graeffe, de Belgische ambassadeur, een show van Gentse spe
cialiteiten, die in één woord sprookjesachtig is. Naast de exotische orchi
deeën en Anthuriums vindt men daar nieuwe soorten Hortensia's, een grote
verzameling palmen, bonte en groene kasplanten en natuurlijk het product
waarmee onze Zuiderburen een wereldnaam en -faam hebben verworven:
Azalea's.
Voor het ogenblik der opening daar
was. had jhr mr dr O. F. A. H. van
pen tot Pannerden. de Belgische ambassa
deur met echtgenote hartelijk welkom
geheten: de samenwerking geroemd die
gedurende de opbouw van de show
de dag was gelegd en er op gewezen, dat
de afzetmogelijkheden voor de sierteelt
producten nog vele malen vermenigvul
digd kunnen worden. „Maar dan dienen
we ook de schoonheid van de bloemen
planten onder de aandacht van de m<
sen te brengen".
De heer Schrijver, die het secretariaat
vertegenwoordigde van het verbond der
bloemisten van Gent en het syndicaat
Belgische Hofbouwers, had bewondering
voor het uitgebreide programma van de
Flora-show, die werkelijk „elck wat wils'
biedt. Hij sprak er zijn vreugde over uit
dat ook België een plaats op deze ten
toonstelling had gekregen.
Monsieur Graeffe vond deze Flora nog
De doorlichting in Leiden
Zoals bekend, is eind 1952 een comité geïnstalleerd, dat zich ten doel stelt er voor
te zorgen dat de gehele Leidse bevolking wordt doorgelicht. Tot heden is naar
buiten nog weinig gebleken van de werkzaamheden. Maar het bestuur heeft niet
stilgezeten en heeft zich op verscheidene plaatsen georiënteerd. Voort» beeft het
allerlei voorbereidingen getroffen
gaan geven.
Dit bleek toen het gehele comité weer
vergadering bijeen was.
De voorzitter, wethouder Menken,
deelde mee dat reeds voor de zomer-
vacantie de meeste schoolkinderen wor
den onderzocht. Gebleken was dat het
toestél van de stichting „Fotu", waarmee
het onderzoek wordt verricht, half Juni
enige weken vrijkomt. Om dit produc
tief te maken had de stichting aan het
plaatselijk comité verzocht, vooruitlo
pend op het algehele onderzoek in het
najaar, dan reeds een bepaalde groep,
bijv. de scholen, aan de beurt te doen
komen. Dank zij de medewerking van
alle hoofden van scholen voor lager en
uitgebreid lager onderwijs (deze scholen
worden bezocht door rond 14.000 kinde
ren) kan aan dit plan uitvoering wor
den gegeven. Deze groep komt dan voor
het scherm in een periode van ongeveer
drie weken, aanvangende vermoedelijk
16 Juni
Aan het gemeentebestuur is een aan
vraag gezonden om medewerking van
de gemeente. Daarin is o.m. gevraagd
de kosten van het onderzoek, bedragen
de f 1.05 per persoon, van de school
jeugd door de gemeente te doen betalen.
Aangezien dit nagenoeg in alle plaatsen
geschiedt mag aangenomen worden, dat
ook Leiden dit zal doen. Verwacht wordt
dat dit voor de anderen een stimulans
zal zijn zich later eveneens voor dit on
derzoek aan te melden.
Tm zo mogelijk de gehele bevol-
ln Sassenheim ligt een bloemenmazaiek, dat aanspoort zich aan te
melden voor de Bescherming Burgerbevolking. Deze oproep in kleuren-
moet wel resultaat afwerpen
Foto N. van der Horst.
ruchtbaarheid aan dit werk te
king te doen deelnemen, moet de stad
worden verdeeld ln wijken en blok
ken en iedereen persoonlijk worden
bezocht. Hiervoor zal nog heel wat
werk worden verzet, niet alleen ad
ministratief, maar er zullen zeer veel
vrijwilligers nodig zijn om enige da
gen als propagandist op pad te gaan.
Om een en ander uit te werken en
te leiden is naast het bestuur een
aantal werkcomité'» gevormd, waar
in alle leden van het grote comité
zijn ingedeeld. Er zijn vier werk
comité'». t.w. voor de jeugd, voor
ouden van dagen, voor het bedrijfs
leven en voor de overige bevolking.
Voor de werving van propagandisten
zullen alle organisaties, die door hun
vertegenwoordiger in het comité zitting
hebben, worden ingeschakeld om 800 a
1000 man te leveren. Het is namelijk de
bedoeling dat iedere propagandist niet
meer dan 25 30 gezinnen behoeft te
bezoeken. Op deze wijze zal dit niemand
veel tijd kosten, maar moeten zich ook
voldoende vrijwilligers melden. Tevoren
worden zij voorgelicht en allen zullen,
wanneer ze op pad gaan een zo nauw
keurig mogelijke instructie meekrijgen.
Reeds nu is een opwekking daaraan
medewerking te verlenen, zeker op haar
plaats. Ieder op wie binnenkort een be
roep wordt gedaan, wekken wij gaarne
op zich beschikbaar te stellen.
Centrale stierenkeuring
te Alkmaar
De centrale stierenkeuring te Alkmaar
genoot belangstelling uit alle provincies.
Bovendien waren er tal van buitenlan
ders. die met grote interesse de keuringen
volgden. De bedrijfsvoering in verschil
lende fokbedrijven is er op ingesteld, dat
een aantal dieren beschikbaar is voc
export, zodat in deze keuring ook het
reclame-element niet ontbrak. We heb
ben de indruk, dat deze opzet geslaagd
is door de goede kwaliteit der dieren en
de kwaliteiten van de show op zichzelf.
De fok-inrichting in Noord-Holland
draagt enigszins een apart karakter. Dat
is altijd zo geweest Maar wij hebben de
indtjuk, dat deze hoe langer hoe meer
naar die van de andere provincies ook
naar die van Friesland toegroeit. Bijna
alle Noordhollandse stieren hebben reeds
Fries bloed. Dat is tot stand gekomen
door aankoop van vooraanstaande stie
ren in Friesland, maar ook door paring
van beste Noordhollandse koeien
stieren in Friesland.
Bovendien wordt dit sterk in de hand
gewerkt door de K.I. Bij de jongère
stieren zat er nog wel wat kaf onder het
koren, maar er waren ook heel wat veel
belovende exemplaren. Over de 2- en
jarigen kan hetzelfde gezegd worden.
grootser en „stoutmoediger" dan de voor
oorlogse. Nederland is inderdaad bloe-
menland. Ook de Belgische ambassadeur
prees de „onbaatzuchtige vriendschap"
om de Belgische kwekers gelegenheid te
geven hun producten hier te exposeren.
Hij wilde niet ingaan op de moeilijkheden
die zich in de internationale handel op
tuinbouwgebied voordoen. Maar hij was
er van overtuigd, dat de samenwerking
op Flora '53 een gunstig teken is in de
richting der oplossing. „Bloemen
niet scheiden".
brengen!'
De inzendingen
De show kan eigenlijk in drie groepen
onderverdeeld worden en wel: dt
orchideeën, de azelea's en de groene er
bonte kasplanten. De grote collectie or
chideeën heeft een plaatsje gevonden ir
de erehal. Daar staan de statige Catt-
leya's, de rijkbloeiende Cymbidiums, de
trotse Odontoglossums, de elegante Cypi-
pediums met hun sierlijke „Venus-schoen-
tjes", de voorname Miltonia's en nog veel
meer soorten.
Het arrangement in het bloemenpaleis
is sober en juist daarom aantrekkelijk.
Langs de kanten prijken de palmen
vele soorten, terwijl men op de vo
grond brillante Anthuriums ziet met edel
gevormde bloeischeden die een afmeting
hebben als nauwelijks voor mogelijk
gehouden. Daar staan ook diverse nie
soorten Hortensia's en voor het overige
het Azalea wat de klok maar wenst te
slaan. Men ziet zowel Japonica's als In-
dica's in een prachtig kleurenassortiment
intens-lila, oranje-rood
zalmkleuren de boventoon voeren.
En bovendien toont men ook struik-
En hier is de rijkstuinbouw
school in Lisse weer. Met een
kleurentapijt, dat zeker dui
zenden ogen zullen bewonde
ren. De letters op de voorgrond
vormen de woorden Weten
schap steunt Export. Een waar
heid, die een van de pijlers is
van het succes van de Bollen
streek.
Foto N. van der Horst
t
Dames Ridgway en
Wilson bezochten
bollenstreek
Gisteren zijn Mrs. Ridgway, echtgenote
van de opperbevelhebber der NATO-
strijdkrachten. en Mrs. Wilson, de echt
genote van de Amerikaanse minister van
Defensie, die thans in Parijs vertoeft
voor de Atlantische conferentie, geheel
onverwacht naar Nederland gekomen om
een bezoek te brengen aan de bollenvel
den. Het programma voor dit bezoek was
hetzelfde als de vorige week bij het be
zoek van de generaal en mevrouw Ridg-
Óm 11 uur bezochten de dames de
Keukenhof. Na rondleiding door de heer
Van Waver en werd geluncht. Des mid
dags is een bezoek aan Flora gebracht.
Vao Ned. zijde zyn de beifie dames ont
vangen door mevrouw Staf, de echtgenote
van de minister van Oorlog, en mevrouw
Kranenburg, de echtgenote van de staats
secretaris van Oorlog. De bezoeksters zyn
nog gisteren naar Parijs teruggekeerd.
flora 1953
Reeds 'n kwart millioen
bezoekers
Ondanks het koude weer in de eerste
vier weken heeft het betalende bezoe
kersaantal van de Flora 1953 reeds het
kwart millioen overschreden. Nu de tul
pen, naast de narcissen en hyacinten, in
volle bloei staan stijgt het aantal bezoe
kers met de dag.
pyramidevormen. De grote groepen
Azalea's worden gescheiden door collec-
groene en bonte planten, zoals Bro-
melia's, Crotons. Sansevieria's, bonte
Annanas en Ficus (de bekende rubber-
plant). Een indrukwekkende show, die
stellig veel belangstelling zal trekken.
Advertentie)
EEN
OVERALL A
èn in prijs... èn in kwaliteit...
Graag „iets extra's"
Het Leidse Comité „Autotocht Ouden
van Dagen aller Gezindten" schrijft ons:
Het ós dit jaar precies een kwarteeuw
geleden, dat ons comité voor het eerst
een autotocht voor ouden van dagen
organiseerde. De animo daarvoor is van
het begin af van de zijde der oudjes
bijzonder groot geweest en ook over ge
brek aan belangstelling en medewerking
van de kant der autobezitters, die zich
zelf en hun auto's geheel belangeloos ter
beschikking stelden, hebben wij nooit te
klagen gehad.
Mede als gevolg van het feit. dat de
gemiddelde leeftijd van de Nederlander
en naar wij mogen aannemen dus ook
van de Leidenaars zich in stijgende
lijn beweegt, ddent niettemin geconsta
teerd. dat de toename van het aantal
gegadigden geen gelijke tred hield met
het groeiend getal automobilisten, met
als logische consequentie, dat in toe
nemende mate moest worden gebruik ge
maakt van autobus-ondernemingen, het
geen. ondanks gereduceerde tarieven,
zware offers stelde aan de kas.
Wanneer men weet, dat ondanks de
belangeloze medewerking van zeer velen,
het vorige jaar. toen meer dan 800 oudjes
aan de tocht deelnamen, de uitgaven het
bedrag van f 1500 ïuimschoots overschre
den en anderzijds het comité over geen
andere middelen beschikt dan die. welke
het jaarlijks van sympathiserende stad
genoten ontvangt, dan kan men gemak
kelijk begrijpen hoe moeilijk het is de
touwtjes steeds weer aan elkaar te
knopen.
En dit Jaar ls het nog wel een jubi
leumjaar. waarin het coimité zo graag
„iets èxtra's zou willen doen".
Teneinde daartoe de allereerste voor
waarde te scheppen, heeft het comité aan
het gemeentebestuur verzocht ditmaal
een huds-«an-huis-collecte te mogen hou
den en het college van B. en W. heeft die
toestemming spontaan verleend.
Deze collecte zal in de komende weck
worden gehouden en in de eerstvolgende
dagen kunnen de ingezetenen dus een
bezoekje verwachten van een der comité
leden of hun assistenten met het verzoek
voor het goede doel een bijdrage t»
schenken.
Alleen van wie nabij meemaakte, wat
deze jaarlijkse uitgaansdag ln het leven
van honderden Leidse oudjes betekent,
kan beseffen hoe zij nu al weer hun
kerend naar deze dag uitaien.
Toen zij het vorige jaar na afloop van
de tocht vernamen, dat 1953 een jubi
leumjaar zou zijn, ging een vijftal hun
ner spontaan de huizen der bejaarde
deelnemers rond en het gevolg van hun
actie was. dat als ondergrond van de
jubileum-kas aan het comité een bedrag
van ruim f 250 kon worden overhandigd.
Moge de burgerij de volgende week op
deze grondslag voortbouwen, opdat de
komende autotocht in begin Juni nóg
meer dan anders een feestelijk karakter
zal dragen.
Weer zwanen in de
Rijnsburgersingel
Gisteren werden aan de Rijnsburger
singel nabij „Amicitia" twee zwanen te
water gelaten, die onze burgemeester,
jhr mr F. H. van Kinschot namens het
gemeentebestuur in ontvangst had ge
nomen van de voorzitter van de perso
neelsvereniging der lichtfabrieken, de
heer H. van Woudenberg. Deze zwanen
dienen ter vervanging van Leida en Lei-
do, die in Januari om het leven kwamen.
Behalve de wethouders de heren D.
v. d. Kwaak en A. J. Jongeleen gaf ook
de directeur der fabrieken, ir Y. Ykema.
van zyn belangstelling blijk.
Dit bericht geldt ter vervanging van
ons bericht van gisteren.
Welke apotheek
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken te Leiden wordt van Zater
dag 25 April 13 uur tot Zaterdag 2 Mei
8 uur waargenomen door apotheek Boek-
wyt. Breestraat 74. tel. 205Ö2 en de
Haven-apotheek, Haven 18, tel. 20085.
Een dokter nodig
De Zondagsdienst der huisartsen wordt
morgen waargenomen door de dokters
asperse, Kortmann. Simons en Stoffers.
