De metalen voor morgen
DE EZEL
r
IjlT
MIJNHEER
PIMPELMANS
Ym"
49. Gelukkig had mijnheer Pimpelmans
een opgewekt humeur. „Alles gaat in
het leven nu eenmaal niet op rolletjes",
zei hij. en toen de wagen gerepareerd
was en de kleermaker 'n mooi nieuw
jasje genaakt had, was alle narigheid
weer vergeten. En zo reed hij op een
dag welgemoed naar boer Alikruik, zet
te de wagen langs de kant van de weg
en stapte naar binnen om de biggen te
genezen.
52. Mijnheer Pimpelmans wachtte even
af. of de ezel soms zin had, op dezelfde
manier terug te gaan. als hij vooruit
gekomen was. Maar 't ging niet. hij
moest het zelf in orde brengen. En al
maar peinzend over dat zonderlinge
natuurverschijnsel reed hij naar huis.
Hij kreeg die nacht hevige nachtmer-
rie's, waarbij hij de ezel zó vlak voor
zijn ogen in tweeën zag gaan..
ke sneeuwlaag terecht. Van dat ogen
blik af rolde hij als een bal verder.
Al spoedig was hij aan alle kanten met
sneeuw overdekt; Ja. 't werd een com
plete sneeuwbal, die onder 't rollen hoe
langer hoe groter werd.
58. Tot opeens de reuzensneeuw
bal aankwam.. Met 'n geweldige vaart
stoof hij zomaar het tentje binnen, zo
dat de bezoekers dwars door de achter
wand heen vlogen, met bank en al.
Ze snelden nu echt heen en vlug ter
been. ookl Jan Do-mi-sol trok in de
consternatie zijn mooie trckharmonica
DOOK G. TH. ROTMAN
loer en deze twee lieve jongens meen
den, dat je mei zo'n ezel een fijne mop
uii kon halen. Stiekem slopen ze na
derbij, en terwijl mijnheer Pimpelmans
bezig was. zijn moeilijk en verantwoor
delijk werk te verrichten en de biggen
kininepillen voorschreef, spanden de
twee jongens de ezel uit..
53. Het werd herfst en het werd win
ter. Grauwtje had z'n kuren al aardig
afgeleerd. Op 'n mooie dag ging mijn-
neer Pimpelmans naar het schaatsenrij
den kijken. Door zijn kijker genietend
van het schone schouwspel, stond hij
rechtop in z'n wagen, boven op een hoge
heuvel. Diep beneden hem lag de rivier,
waar de schaatsenrijders heen en weer
56. Beneden op de rivier genoten de
schaatsenrijders, niets kwaads vermoe
dend. van hun heerlijke sport, toen
opeens tot hun grote ontzetting en con
sternatie de reuzensneeuwbal het ijs op
kwam stuiven. Na een eind met grote
sprongen voortgehuppcld te zijn. gleed
hij in vliegende vaart voort.
fantastische manieren aan 't kopje dui
kelen waren. Daar stond een eindje
verder mijnheer Meier in gebukte hou
ding zijn schaatsen wat vaster te bin-
de ezel er weer voor gespannen werd.
Mijnheer Pimpclmans verstijfde van
schrik, toen hij terug kwam! Die ezel
moest beslist behekst zijn. om zomaar
dwars door een boom heen te lopen, en
dat zonder één littekentje!
57. Op het ijs stond, dicht aan de
kant, een gczeUig tentje, waar de
schaatsenrijders konden genieten van
chocolademelk, anijsmelk, boterjanhagcl
en polkabrokken. 't Was er een echt
gezellige boel; Jan Do-mi-sol speelde
de harmonica dat het lust was en alle
maal zongen ze mee van:„Vlug ter been
snel ik heen."
del in de sneeuw zat. Nu kon hij met
een het achteruitrijden leren! En nét
was 't gebeurd, of daar werd ook de
baanveger opgepikt.. En steeds stoof de
sneeuwbal verderl
GRONDSTOFFEN WAARVAN MEN VROEGER
ZELFS NIET DROOMDE
yilles moet zwichten voor daemon „snelheid
Het gieten van metaal. Vele metaalsoorten worden
tegenwoordig gemengd met een weinig van de
nieuwe metalen, waardoor sterkte en bruikbaarheid
worden verbeterd.
HOE lang de mens reeds metaal gebruikt voor
het vervaardigen van werktuigen en voorwer
pen, is niet bij benadering te zeggen. Na de steentijd,
het tijdperk, waarin de oermens slechts steen, hout
of hoorn gebruikte, is een proces begonnen in de
bereiding van metaalsoorten, hetwelk tot op de
huidige dag voortduurt.
In haar nimmer-eindigende jacht naar de ont
sluiering van de geheimen van de natuur heeft de
moderne wetenschap opzienbarende ontdekkingen
gedaan op het gebied van de atoomstructuur (de
bouwstenen van de stof). De atoombom is er de
sinistere afspiegeling van. Toen de mens der 20e
eeuw een ruimer inzicht kreeg in de wijze waarop
deze bouwstoffen konden worden samengevoegd of
uiteengesplitst, ging hiermede hand in hand ecu
geweldige ontwikkeling van nieuwe metalen.
Wij staan thans op de drempel van het atoom
tijdperk, een tijdperk, waarin de atomaire krachten
zullen worden aangewend voor de verdere bescha
vingsontwikkeling ofmaar laat ons dat niet
hopen voor de algehele vernietiging.
Techniek en industrie zullen zich moeten instel
len op een nog snellere werkwijze, dan tot dusver
het geval was. Snellere machines zullen de mens
sneller verplaatsen en van benodigdheden voorzien.
Alles zal moeten zwichten voor de daemon „snel
heid". Vliegtuigen en raketten moeten groter wor
den gebouwd; maar ze mogen naar verhouding niet
zwaarder worden en ze moeten met ongekende
snelheden kunnen vliofgen. De motoren moeten het
verbrandingsproces sneller kunnen verwerken.,
Radio-, televisie- en radarapparaten moeten kleiner
en beter worden en ingesteld zijn op een versnelling
van het verkeer en van een snellere opeenvolging
van gebeurtenissen.
Voor al deze snelheden moet ook het materiaal
geschikt zijn en moeten metalen worden gebruikt
die sterker doch lichter zijn dan de oude, ons al lang
bekende. De ontwikkeling van de atoomkracht zal
op de techniek van ingrijpende invloed zijn. Nieuwe
grondstoffen-industrieën zullen ontstaan, die zich
met de fabricage van nieuwe metalen moeten richten
naar de behoeften van de gestroomlijnde wereld.
DE honger naar metaal is na de oorlog steeds
groter geworden. Men verbruikt het ook veel
sneller. In de Verenigde Staten wordt per hoofd der
bevolking 400 kilogram metaal, gewonnen uit 3000
kilogram erts, verbruikt. Vergeleken met 1900, ver
bruikte de Amerikaan in 1950 gemiddeld driemaal
meer koper en viermaal meer ijzer. Elke ton erts.
die aan de aarde onttrokken en verwerkt wordt, ui
voorgoed verdwenen. Binnen niet al te lange tijd
zullen vele bronnen uitgeput raken. Men is in de
Ver. Staten opgeschrikt door het rapport van de
Commissie voor het Materiaalbeleid (the Presiden
tial Material Policy Comm.) dat hiervan gewag
maakt. De Ver. Staten zijn thans 's werelds grootste
importeurs van koper, lood en zink, terwijl zij
vroeger de grootste exporteurs waren.
Er zijn verschillende wegen, waarlangs men de
materiaalbronnen die uitgeput raken kan vervan
gen. Men zal nieuwe materialen samen moeter.
stellen uit grondstoffen, waarvan men vroeger niet
had kunnen dromen dat men ze gebruiken kon.
Bauxiet bijv. behoeft voor de Ver. Staten niet meer
noodwendig de grondstof te zijn waaruit men alu
minium maakt, daar de technische chemie thans
aluminium weet te produceren uit klei, een grond
stof waarvan men voor eeuwen en eeuwen nog
fabelachtige voorraden voorhanden heeft. Voor
magnesium behoeft men niet bang te zijn; dat
maakt men uit zeewater en wellicht zal men er in
de toekomst nog wel andere metalen uit kunnen
afscheiden.
De moderne technologie is al ver met het onder
zoek naar het benutten van alle, meer dan negentig
bekende scheikundige elementen, waarvan een
derde reeds in de metaalindustrie gebruikt wordt.
Een ander derde deel heeft als legering (vermen
ging) al enige tijd grote invloed op de besparing
van het materiaalverbruik. Het laatste derde deel
begint nu, als gevolg van de atoomkennis, zijn
komst in te luic^n.
DIT zijn de metalen voor morgen. Metalen, die
een absolute ommekeer in het massale verbruik
zullen veroorzaken. „Wonder"-metalen, zoals
Titanium, dat men synthetisch (kunstmatig uit ver
schillende stoffen) kan bereiden, zoals men thans
reeds plastics bereidt. De nylons zijn tenslotte ook
hard op weg de zijde en later de kunstzijde over
bodig te maken. En in vele gevallen zijn deze
kunststoffen beter en goedkoper dan het product
dat zij vervingen.
De metallurgie (metaalkundige wetenschap)
heeft enkele van deze zeldzame metalen reeds zover
ontwikkeld, dat ze al in bepaalde takken van in
dustrie toegepast worden. Naast Titanium zijn dit:
Molybdenum, Silicon, Vanadium, Zirconium, Ce
rium, Germanium en Lithium.
Titanium is door zijn sterkte en lichte gewicht
uitermate geschikt voor de vlieguigbouw. De veilig
heid van het vliegen hangt in hoge mate af van
het gewicht in de lucht en de weerstand van het
materiaal van het vliegtuig tegen hoge snelheden.
Als door het gebruik van atoomenergie in plaa.s
van de zeer ontvlambare gasoline het gevaar voor
brand verkleind wordt, zal het vliegen veiliger
worden, dan het rijden in auto of trein.
De nieuwe, zeer lichte metalen verruimen boven
dien de mogelijkheid de vliegtuigen te vergroten,
zodat deze geschikter worden voor massaal vervoer.
Titanium en Molybdenum zijn beide de hiervoor
geschikte metalen. De stalen onderdelen van de moto
ren, vervangen door deze metalen, zouden een hitte
Toekomstbeeld. Hangende sneltreinen, een fantasie
van de Amerikaan Radebauch. Deze treinen zullen
worden gemaakt van nieuwe, zeer lichte
maar sterke metalen.
Het bewerken van uranium op de draaibank. Bij
het behandelen van dit nieuwe metaal dienen bij
zondere voorzorgsmaatregelen te worden getroffen.
kunnen verdragen van resp. 1800' en 3200' F. Voor
het fabriceren van raketten, welke steeds verder in
het heelal zullen doordringen, zouden deze metalen
een uitkomst zijn, vooral het Molybdenum, wanneer
dit vermengd wordt met Vanadium. Deze legering
is ook voor onderdelen van straalmotoren van onge
kende betekenis. Ditzelfde Vanadium is tevens een
prima materiaal voor de productie van glocidraden
van lampen en vacuumbuizen.
In de electronische techniek gebruikt men thans
voor het eerst het wondermetaal Germanium.
De radioamateur uit de twintiger jaren, die met
zijn grote spoelen en kristal-detector zat te knoeien,
had nooit kunnen dromen dat ditzelfde kristal, thans
in gemetalliseerde vorm, onder de naam Germanium
de grote radiobuizen vervangt. De radiotoestellen
van de toekomst zullen niet groter zijn dan lucifers
doosjes en toch hetzelfde genot verschaffen als de
huidige grote supers. Zij zullen bovendien een onbe
perkte levensduur hebben. Denk eens aan de mil-
lioenen radiotoestellen; wat een hesparing aan ma
teriaal zal de toepassing van dit nieuwe metaal
geven.
HET meest tot de verbeelding sprekende metaal is
wel het Selenium. Dit is een fenomenaal metaal,
dat niet geschikt is voor het vervaardigen van voor
werpen, maar dat niettemin een ontzaglijke invloed
heeft op de vervaardiging van andere producten. Dit
eigenaardige metaal, dat zelfs uit bepaalde planten
wordt bereid, is uitermate lichtgevoelig, d.w.z. dat
het licht in staat is de electronische structuur te
veranderen. Hierdoor kan men er, wanneer het al»
laag op een ander metaal wordt aangebracht, prach
tige electrische gelijkrichters van maken. Televisie
en radio profiteren er dagelijks van. De bekende
Voor vervolg pag. 6)
Voorspelling voor het jaar 2000. Een beeld van een
gestroomlijnde wereld. De moderne chemie zal een
grote rol spelen in het ontdekken uan nieuu'e
mogelijkheden.
