IHcume geihsche GTeuranl Hamid erkent dat hij Westerling stortte in Bandoengse avontuur De Sultan had zijn collega van Djokja willen laten doodschieten Voor prinses snel statuut van Réthy verlangd Dr J. van Baal gouverneur van Nieuw-Guinea Wist IJ Gelukkige keuze II DONDERDAG 26 FEBRUARI 1953 BUREAUX: Steenstraat 37. Directie, Redactie Abonnementen- en Advertentie-afdeling: TeL 31441. Postrekening: 58936. ABONNEMENTEN: 6.- per kwartaal; 2 per maand; 0.47 per week. ADVERTENTIËN: 0.18 per millimeter (Bij contract belangrijke korting). Directie: F. DIEMER Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER Chef-Red.: H. W. I. ENSERINK CHR1STELHK-NAT10NAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken .StinltuutklightitKa oip furt tn lijleaspnT Drie en dertigste jaargang No 9671 Stort Uw bijdragen, lenigt de nood Giro9575 De publieke tribune vulde zich tussen 8 en 9 uur met de 200 personen, die toegangskaart hadden ontvangen. Onder hen bevonden zich vele juristen, leden van de rechterlijke macht, politie, enkele vertegenwoordigers van ambas sades en journalisten. De correspondenten van de wereldpèrs- bureaux en van de in Nederland ver schijnende kranten, hadden geen toegangs kaarten ontvangen. Hamids echtgenote bevond zich op de publieke tribune. I Het Gerechtshof werd gepresidieerd Uitsmijtei werd door ruit gesmeten ren 24-jarige schoenmaker, die volgens de politie enigszins onder de invloed van sterke drank verkeerde, wilde 's avonds een restaurant aan het Rembrandt- plein te Amsterdam betreden. Toen hem dit door de portier werd geweigerd ontstond een vechtpartij, die eindigde op het moment dat de schoenmaker de portier door een ruit wierp. De schoenmaker nam de vlucht, maar werd achterhaald door een 22-jarige student. Opnieuw ver weerde de woesteling zich en nu werd de student het slachtoffer. Hij viel en kreeg een van zijn on dertanden door zijn bovenlip. De schoenmaker werd ten slotte toch aangehouden en ingesloten. De portier van het restaurant heeft een grote buit op het hoofd en mist drie kiezen uit zijn (kunst) gebit. door mr Wirjono, als leden hadden zit- Iting: mr Satochid Karta'negara en mi Hoesein Tirtaatmidjaja. Procureur-gene- raai is mr Soeprapto. griffier Rance I, Atmadja. Als verdediger van sultan Hamid II treedt op mr Soerjadi. De tenlastelegging Nadat het Hof aan een U-vormige tafel had plaats genomen, werd sultan Hamid 3j door een lid van de militaire politie bin- nengeleid. Hij kreeg een plaats op stoel. 9 De sultan zag er kalm en gezond uit. i Hij droeg een actetas. Het voorlezen van 5| de tenlastelegging duurde twaalf minuten. I De tenlastelegging tegen Sjarif Hamid fAlgadri, 43 jaar oud. geboren en geves- 9tigd te Pontianak, destijds minister van Staat en hoofd van het zelfbestuursge- j bied Pontianak, die zich in arrest bevindt 5f sedert 6 April 1950, meldt primair, dat j hij in Januari 1950 met het doel verzet 9j te plegen tegen de bestaande regering in Indonesië, een aanval deed met of zieh [voegde bij een bende, waarin zich o.m. iRaymond Pierre Westerling en andere I personen, wier namen niet genoemd kun- nen worden, bevonden. Die gewapend ■L verzet pleegden tegen die regering door het organiseren van een, op militaire I lleest geschoeide organisatie, genaamd de [A.P.R.A., onder leiding van Westerling. Nadat deze een ultimatum had gezonden. De tenlastelegging geeft dan de inhoud Bvan het ultimatum van Westerling, waar in gezegd wordt, dat de APRA zich uit het oogpunt van orde en rust niet kan verenigen met de ondemocratische wijze, waarop getracht wordt de negara's, in het bijzonder de negara Pasoedan, zon der dat de bevolking zich daarover vrije lijk heeft kunnen uitspreken, te liqui deren. In het ultimatum werd erkenning de regering van Pasoedan verzocht ;en beslissing binnen zeven dagen gevraagd. Het ultimatum wees de ver antwoordelijkheid af voor de gevolgen, indien die beslissing voor bedoelde da tum niet zou zijn genomen. De primaire tenlastelegging zegt dan, dat Hamid een aanval gepleegd heeft op de eenheid van de strijdmacht van de republiek Indo nesia. die gestationneerd was in Ban doeng, en dat hij gepoogd heeft de stad en/of het parlement te bezetten, waarbij beklaagde als leider optrad, daar hy het oppercommando van bovengenoemde bende in handen had. Subsidiair wordt ten laste gelegd, dat Hamid op Dinsdag 24 Januari 1950 in Hotel des lindes, met het doel een op stand voor te bereiden of te vergemak kelijken. gepoogd heeft Westerling en/of (Frans Najoan over te halen of te be- invloeden tot het ontketenen van voren bedoelde opstand; namelijk Westerling en/of Najoan op te dragen een aanval te ondernemen tegen de ministerraad van de R.I.S., die vergaderen zou in het gebouw van de voormalige raad van In- dië; alle ministers gevangen te nemen; waarbij in een korte toespraak verklaard zou worden, dat de APRA-bcnde het ge bouw had omsingeld en dat elk verzet met geweld zou worden onderdrukt; en vervolgens de minister van Defensie en de secretaris-generaal van dit ministerie Ien de chef-staf van de Indonesische strijdkrachten, Simatoepang, dood te schieten. Meer subsidiair wordt ten laste gelegd. dat hij heeft gepoogd gegevens en mid delen te verkrijgen voor Westerling en Najoan en er hen van op de hoogte heeft gesteld, dat op 24 Januari om vijf uur 's middags de ministerraad in het gebouw van de voormalige Raad van Indië bijeen zou komen; dat hij hun een schets van de plaats der vergadering heeft overhandigd met een toelichting t.a.v. de zitplaatsen van de ministers, zodat Westerling en Najoan in staat zouden zijn bedoelde aanval te onder nemen en de subsidiair ten laste gelegde acties te ondernemen. Nog meer subsidiair wordt sultan Ha mid ten laste gelegd, dat hij heeft ge poogd, Westerling en Najoan over te halen en te beïnvloeden om een met voorbe dachten rade of een gewone moord te plegen op vorengenoemde drie personen en om onwettige vrijheidsberoving te be drijven ten aanzien van ministers, welk misdrijf of poging tot misdrijf niet ten uitvoer kon worden gebracht. Sultan Hamid aan het woord Na voorlezing ontkende sultan Hamid Gevolgen van een dolle bui T^ET PROCES tegen Sultan Hamid II van Pontianak, minister zonder portefeuille in het eerste en laatste kabinet van de R.I.S. (Republik Indonesia Serikat) is gister ochtend in 't gebouw van het Hooggerechtshof te Djakarta i onder zeer grote belangstelling begonnen. Rondom het gebouw aan de Lapangan Banteng, vroe ger Waterlooplein geheten, was reeds enige uren voor het begin der zitting een ongewone drukte te bemerken. De militaire politie en leden van de mobiele brigade zetten het erf van het gerechtshof af. Niemand, die niet in het bezit was van een toegangskaart, kon het erf betreden. Reeds om 6 uur verscheen een luxe auto met sultan Hamid. Er waren op dat ogenblik nog geen fotografen en cineasten aanwezig. Toen zij later aanwezig waren, konden zij geen opnamen maken, daar hun was medege deeld, dat in de rechtszaal niet gefotografeerd mocht worden. niet mis heeft: 40.000. Op de vraag of hij met Westerling wel eens over poli tiek heeft gesproken, zedde Hamid, dat zulks was gebeurd in December 1949. toen hy uit Djokjakarta was terugge keerd. Bij deze ontmoeting had sultan Hamid gesproken over de situatie te Djokja, de kabinetsvorming enz. Bij deze gelegenheid had Westerling gezegd, er tegen te zijn, dat Soekarno president werd. Voorts deelde Westerling bij die gele- het ten laste gelegde met uitzondering genheid mede. dat hij een strijdmacht van een punt: Hij erkende n l. he hem h d gevormd, de A.P.R.A, en bood h(j ffj*!, ET h 'T n" h™M oPPerbevelhebbprsehap over Januart tfc minisferraad aah te vaflen. af" hHdmid ,dit Hij bekende voorts opdracht gegeven te liJ dlt aanbod van de hand wees. Wester hebben om de toenmalige minister van1 !,n= s!"ak b» d«<- ontmoeting tevens Defensie, Hatnenkoeboewono, alsmede de ®ver z|Jn voornemen, een aanval op Ban- toenmalige kolonel, thans generaal Si-1 doeng te doen. matoepang en Ali Boediardjo te doden. Desgevraagd deelde de sultan nog De president zeide: „Als dit zo is, er- mede. dat hij na deze samenkomst twee kent u ook het „meer subsidiair" ten keèr een ontmoeting heeft gehad mët laste gelegd. vice-president Moh. Hatta. ,.Ik zeide Sultan Hamid lichtte toe. dat het „sub- Boeng Hatta, dat Westerling een zeer sidiair" en „meer subsidiair" ten laste gevaarlijk persoon was", aldus beklaagde, gelegde verband houdt met het primair Hij had voorts aan Hatta gezegd niet te ten laste gelegd, namelyk de aanval op geloven, dat Westerling de kosten voor Bandoeng. Hij verklaarde geen deel ge-zulk een strijdmacht zelf kon opbrengen, had te hebben een deze aanval Sultan SuMan Hamld deelde voorta mede daI ontmoeting'met Hatta „ocma.b samenkomst met Westerling heeft gehad in Hotel Preanger te Bandoeng. rr 1 T tt °*eze gelegenheid verklaarde hij zieh tl O© kende U bereid, het opperbevel van de AP.RA. O °p zicïl te nemen mits zou worden vol- W es telling daan aan drie voorwaarden; Op de vraag, of hij de persoon van Ten eerste dat de strijdmacht uit- Westerling reeds kende, antwoordde de sluitend zou bestaan uit Indonesiërs, sultan, dat hij wist. dat Westerling lid ten tweede, dat hij volledig zou wor de Britse strijdkrachten en dat den ingelicht over haar dislocatie. ...j_ bewapening, - .,Au Chat Noir" te Djakarta te hebben ieren kennen, toen hij aan de. bar drank bestelde. hij de figuur van Westerling voorts kende i uit de gebeurtenissen in Zuid-Celebes- „Wat heeft Westerling daar gedaan?", vroeg de president vervolgens, waarop de sultan antwoordde, dat Westerling daar mensen heeft gedood. Indien hij het ten derde, dat hij worden ingelicht, uit welke bron de fondsen voor deze strijdmacht af komstig waren. Deze voorwaarden werden door Westerling ingewilligd. (Voor vervolg In afwachting hiervan zal de felle critiek zich voorlopig matigen NA DE VERKLARING van premier Van Houtte in de Belgische Kamer, schijnen partijen er de voorkeur aan te geven, nu verder maar eerst eens „af te wachten", zodat er momenteel een zekere ontspanning is inge treden. Kénnelijk wil men de zaak niet op de spits drijven. Wel is van libe rale en socialistische zijde aangedrongen op het spoedig vaststellen van eer speciaal statuut voor de prinses van Réthy en de, uit haar huwelijk met ex-koning Leopold, voortgekomen kinderen. Overigens is het best moge lijk, dat de socialisten een extra debat zullen vragen over het gerucht makende interview van „France Soir" met de koning. Reuter meldde, dat de regering vermoedelijk een persafdeling aan het Hof zal toevoegen, ten einde misverstanden en onnauwkeurige berichten over het koninklijk huis tegen te gaan. Het blad „France Soir" had intussen de foto gepubliceerd (ook door ons ge reproduceerd Red.), waarop men de verslaggever André Costes ziet. die met koning Boudewyn spreekt. Deze foto heet een duidelijke weerlegging te zijn van het Belgische betoog, dat koning Boudewyn nooit een intern Wilkes mag niet spelen in Parijs Het bestuur van de voetbalclub Turijn, waarin Faas Wilkes speelt, heeft as KNVB medegedeeld, dat het overigens zeer tot zijn leedwezen, niet kan ingaan' op de suggestie om Wilkes te laten spelen in het elftal van de Nederlandse beroepsspelers, dat op 12 Maart te Parijs tegen Frankrijk uitkomt ten bate van d« slachtoffers van de watersnood in Neder land. De secretaris van de KNVB, de heer L. Brunt, stelt evenwel alle pogingen in werk om het bestuur van Turijn tot dere gedachten te brengen. Het ine de afwijzing van Turijn is, dat het elftal een slechte plaats op de ranglijst in de Italiaanse competitie inneemt. De belangstelling voor deze ontmoeting in Frankrijk, maar zeer zeker ook in Nederland buitengewoon groot. Men ver wacht, dat enkele duizenden Nederlan ders van wie er 350 in Parijs woon achtig zijn de ontmoeting zullen bij- Vermeldenswaard is nog. dat „La Libre Belgique" (RK) toegeeft, dat de koning de correspondent van „France Soir" Antibes heeft ontvangen. De vorst had inderdaad een kort onderhoud met de journalist en er werd ook een foto ge- Koning Boudewyn heeft, aldus het blad. echter geen enkele verklaring afgelegd en de stof voor het artikel, dat de verslaggever schreef, werd door hem opgetekend uit de mond van iemand uit de omgeving van de vorst. Koning Bou- dewijn zou zich, aldus dit blad, dus ge- ewiniga. heel aan de constitutionele regels hebben pagina 5).gehouden. koning een correspondent had ontmoet.dan zal er ..bezuinigd" moeten worden De onafhankelijke ,,Le Soir" schreef, I op andere posten en een nieuwe staats- dat „de dommg en schandalige veronder- lening uitgeschreven. En op de Scheveningse boule vard was het gisteren en vandaag zó Koningin en Prins naar Londen vertrokken Koningin Juliana en Prins Bernhard zijn vanmorgen om half tien van het vliegveld Soesterberg vertrokken voor een ééndaags bezoek aan Engeland. De sneltrein Brussel Amsterdam ontspoord De sneltrein BrusselAmsterdam is gistermiddag omstreeks half vier in het station te Schaerbeek ontspoord. De lo comotief en het voorste wielenstel van wagon zfjn ontspoord en in het grint vastgelopen. Persoonlijke ongevallen deden zich niet voor doch het treinver keer werd enigszins gestoord. gestaan. Behalve deze foto drukte „France Soir" ook een copie af van het verhaal, dat Costes schreef met de notities en cor recties, die door de adjudant van de koning, kolonel Quinet, waren aange bracht. Dit raadsel dient dus nog te wor den opgelost. Het Antwerpse socialistische blad de „Volksgazet" was van oordeel, dat Van Houtte België in de wereld voor schut had gezet. Roomse bladen toonden zich verbolgen omdat de premier in de pu blieke zitting had ontkend, dat er een vraaggesprek was gehouden en later in de wandelgangen had toegegeven, dat de stellingen van een paar kranten, die zijn hun lezers te vergasten op roddelpraatjes", geen formele tegenspraak i het parlement verdienden. Hieruit blijkt dus, hoe verdeeld de ge moederen nog zijn. Inmiddels is de regering weer bezig iet het probleem der gevaarlijke deeldheid, die in de gelederen vai R.K. Volkspartij (C.V.P.) is ontstaan te dienen wetsontwerp, verhoging van de inkomstenbelasting 5 procent. Zulks ter dekking schade, die de overstromingen hebben aangericht. In kringen van de „Wet- oordeelt men, dat de regering zal moeten zwichten voor de hevige wei stand, die tegen de heffing van nieu' belastingen bestaat Is zulks het geval, Een man met langjarige ervaring van land en volk Bij Kon. Besluit van 25 Februari is drimet het adat-onderzoek op Lombok. Jan van Baal, Md der Tweede Kamer, De Jappen maakten aan dat werk (een met ingang van 1 April 1953 benoemd I einde. tot gouverneur van Nieuw-Guinea. j Na zijn gevangenschap, die hij Onlangs meldden we reeds, dat deze benoeming was te verwachten. Dr J. van Baal studeerde te Leiden letteren en wijsbegeerte en promoveerde n 1943 op het proefschrift getiteld: ..Godsdienst en samenleving in Neder- landsch Zuid Nieuw-Guinea". In 1936 werd hij controleur van Me- rauke, waar hij tot 1938 werkzaam was. In dat jaar ging hij naar Ja-va als resi dent-secretaris. In 1941 werd hij belast DAT de 20-j. varensgezel A. Z. uit Meppel door de A'damse politie is aan gehouden wegens diefstal en oplichting in Dordrecht, Ruinerwold en Meppel. DAT tegen J. J. H. S. uit Weert en zijn zoon K. W. S., die met een mes, een bijl en een pistool de 25-j. Pool M. K. te lijf zijn gegaan, voor het Bossche hof resp. 3 en 2 jaar is geëist (Rechtbankvonnls: resp. 2 jaar en vrijspraak). DAT de stichting Winkelcentrum Rot terdam dit jaar de bouw van 66 winkels aan de Lijnbaan en Korte Lijnbaan zal beëindigen en dan wordt vervangen door vereniging Winkelpromenade Lijn baan die de gezamenlijke belangen be- DAT het Leeuwarder gerechtshof gis teren het beroep van B. Vooistra in zake concurrentiebeding met de coöp. condensfabriek Friesland behandelde (uitspraak over acht weken). DAT de orgelindustrie van de fa Bern, Pels en Zoon te Alkmaar. Dinsdag 50 jaar bestaat en het bedrijf binnenkort wordt uitgebreid met een metalen orgel- pij pmakerij. DAT de restauratie van de Onze Lieve Vrouwe-toren te Amersfoort dit jaar wordt voltooid e-n het carillon wordt uit gebreid van 33 tot 47 klokken. DAT in Turkije binnenkort proefbo ringen naar nieuwe grondwaterbronnen worden gedaan als gevolg van een reeks adviezen verstrekt door prof. dr J. Wes- terveld uit Amsterdam. DAT tegen de directeur van een dak- pannenfabriek te Belfeld. die arbeiders in een oven had laten werken bij een temperatuur van 81 graden Celsius, in Venlo f 100 boete is geëist. DAT wegens de knoeierij met de in voer van „geschenkauto's" uit Amerika, voor het A'damse hof tegen 4 personen bevestiging van het vonnis van de poli tierechter is geëis' (voor de 55-j. G. F., de 42-jK. W. K. de 48-j. F. B. P. en de 32-j. W. H. resp. 5, 5, 4 en 3 mnd). DAT in Assen is overleden het lid van ged. staten van Drente L. C. A. Fran ken (P. v. d. A.). DAT in de bekende zaak van P. de Boer uit Drachten tegen mr Hollander gisteren door het hof te Leeuwarden is geconcludeerd voor antwoord en de plei dooien zijn vastgesteld op 27 Janauari 1954. DAT de Ncd. torpedobootjager Piet Hein in de Koreaanse wateren 45.000 mijl heeft afgelegd en bijna 4.000 granaten heeft afgevuurd en thans op de thuis reis Malta heeft bereikt. DAT de Ned. Spoorwegen eind Maart op het Millioenenlyntje in Limburg een proef zullen nemen met zware diesel- tractie. DAT de wegving van vrijwilligers voor de bescherming bevolking in Zeeland ondanks de watersnood zoveel mogelijk gewoon doorgaat. DAT de burgemeester mr G. E. van' Walsum van Rotterdam gisteren de'j^ Westduitse havenstad Bremen heeft be- secretaris* gezin goed doorstonden, kreeg hy ander half jaar ziekteverlof. In 1948 keerde dr Van Baal terug naa-r Lombok als assis tent-resident. In 1949 werd hij werkzaam gesteld in Medan en in 1950 trok hij. met de Nieuw-Guinea-commissde naar Nw.- Guinea. Hy fungeerde als hoofd van het kantoor bevolkingszaken, keerde dat jaar met de commissie terug naar Nederland, werd lid van de Nederlandse delegatie in de speciale commissie voor de minder ontwikkelde gebieden der VerJfCopenh. Naties en woonde dus verschillende ver-'Londen gaderingen te New York en Genève bij.!£'dam. Tn Januari 1951 keerde hij naar Nieuw- Guinea terug. Bordeau In de zomer van 1952 bezocht hy opNice x>rreis naar New York opnieuw ons Warscha land. Toen werd hij even-we! Indisch 2erUi'J deskundige in de AR. Kamerfractie. TV benoeming van dr J. van Baal tot gouverneur van Nieuw- Guinea hebben wij dezer dagen reeds aan gekondigd. Thans is zij officieel gewor den. Met ingang van 1 April as. zal dr Van Baal gouverneur van Nieuw-Guinea zyn. Het is onze overtuiging, dat de re gering in hem een gelukkige keuze heeft gedaan. Nieuw-Guinea mag aanspraak maken op een goed en bekwaam gouverneur. Het land heeft het nodig. Het vraagt een man, die het land kent en die van het volk houdt. Het vraagt een man. die in zich de eigenschappen verenigt om zulk een gebied op de rechte wijze te besturen. Het vraagt een man, die weet wat hy wil zon der in eigenzinnigheden te vervallen. Het vraagt ook een man, die van vasthouden doorzetten weet. zelfs wanneer de pro blemen nog ingewikkelder worden dan 'j nu reeds zijn. Dr Van Baal is zulk een man. Het valt is niet moeilijk, te zeggen waarom wij is over deze keuze verheugen. In de eerste plaats om de man zelf. Men mag hem zekere verwachtingen hebben. Men kan hem met vertrouwen zijn be langrijke post zien innemen. Hij zal de steun behoeven van allen die. hier en ginds, de belangen van het Nieuwguinese land en volk voorstaan. Wij zouden ons vergissen, wanneer die steun hem niet in ruime mate zou worden ge geven. Onzerzijds wensen wy hem voor zijn belangrijke taak het beste. En wat het beste is. is voor hem geen geheim: is de zegen van boven, die ook hy ontberen kan. is nog een reden waarom wy ons deze keuze verblijden. Die reden hangt samen met het feit. dat de keuze ditmaal gedaan is uit een bepaalde kring. We kunnen het nog beter zeggen: By deze keuze is een bepaalde kring door broken. In de afgelopen jaren hebben reeds al te veel benoemingen plaats ge had, waarbij het voornaamste motief wel scheen te zijn, dat de benoemde behoorde ran beide grootste regeringspar tijen. Het Koninkrijk heeft er de nadelen ondervonden. i is het anders gegaan. Van dit symp toom van een nieuwe koers moge zij dat blijken te zijn zal ieder weldenkend t genoegen kennis nemen, op achteruit gaat, is de Tweede Kamer, Van dit hoge college maakte de benoemde nog slechts korte ty'd deel uit, hij had zich ook daar reeds doen kennen als iemand, die van de Nieuw guinese aangelegenheden uitstekend op de hoogte was. In Nieuw-Guinea wordt de hoogste post vervuld, maar in de Kamer van Honderd schept zijn vertrek leemte. Moge het voor de geachte afgevaardigden een aansporing zijn, zich nog beter dan voorheen in de belangen land en volk van Nieuw-Guinea in te werken. Nieuw-Guinea verdient HET WEER IN EUROPA Helsinki Oslo München Het nieuwe Kamerlid wmm Drs C. P. Hazenibosch, hoofd van de Sociaal-Economische dienst bij het CNV zal dr Van Baal waarschijnlijk opvolgen als lid van de AR Tweede Kamerfractie. In October 1950 besloot d-rs Hazén-bosch de Stichting van de Landibouiw, waar hij werkzaam was te verlaten, en in dienst treden bij het CNV. Hij was destijds van de Nederlandse Vereniging van Christelijke Kantoor- er. Handelsbedien- Reedis in Augustus 1950 deed het CNV een beroe-p op de heer Hazenbosch, toen de algemene vergadering hem koos tot secretaris van het dagelijks bestuur, i De gekozene bedankte evenwel voor deze functie, die was vrijgekomen door •rtrek van de heer D. W Ormel als de Stichting WEERBERICHT Aanhoudend mooi weer ■m Tot morgenavond verwacht De Bilt: Droog weer met weinig bewolking, maar ln de nacht en ochtend plaatse lijk mist. Weinig wind. On geveer dezelfde temperatu ren als vandaag. (Opgemaakt om tien uur). I Arbeid, ZON EN MAAN Vrijdag: Zon 7.31 tot 18 16 uur; maan [17.07 tot 6.59 uur. Op 28 Februari V.M.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1953 | | pagina 1