Jlicuun? gtihsctfe(fotiranl
Honderd jaar
Chr. onderwijs
Generaal Naguib wil
dictator zijn in
Complot van officieren verijdeld en
politieke partijen ontbonden
voor drie jaar
Egypte
Oost-Duitsland wordt een
complete vazalstaat
Wist U
Bij de sterfdag
van Schaepman
COUPONS
ZaiexüjAU it JainuAm ïabvi
BUREAUX: Steenstraat 37.
Directie. Redactie Abonnementen- en
Advertentie-afdeling: Tel. 31441.
Postrekening: 58936.
ABONNEMENTEN: 6.— per kwartaal;
2.— per maand; 0.47 per week.
ADVERTENTIËN: 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)
Dri« en dertigste jaarg^n^ J
Directie: F. DIEMER
Hooidredacteur: Dr. E. DIEMER
Chet-Red.: H. W. J. ENSERINK
CHRISTELIIK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
.StaatvasMcli l< ghf&fepfn
tnyn bert la icgfjeaspoet"
Een half jaar na Faioeks val
DE WERELD wordt geteisterd door een ware complotten-epidemie.
De Sowjet-Unie, Oost-Duitsland, West-Duitsland, Oostenrijk en als
laatste geval, Egypte. Generaal Naguib in feite reeds dictator, die
koning Faroek aan de dijk heeft gezet, was zelf bijna het slachtoffer
geworden van een complot dat ten doel had, zijn regering omver te
werpen en zijn politieke beweging te annifleren. Juist op tijd heeft hij
echter krachtig kunnen ingrijpen. De 25 officieren, die het op hem gemunt
hadden, zijn gearresteerd. Er is een interregnum, dus overgangsperiode
van drie jaar ingesteld. Alle politieke partijen zijn veiligheidshalve ont
bonden en haar fondsen in beslag genomen. De tegenstanders van
Naguib hadden hun campagne op touw gezet tegen het z.g. „bevrij
dingsfront", dat speciaal tegen de Wafd-partij was gericht. Er schuilt
een zekere ironie in het Reuterbericht, dat de eerste verjaardag van
koning Ahmed Foead II van Egypte gisteren officieel, maar... „rustig"
te Cairo werd gevierd.
die korte sganenvattoig van een Cairo ontvangen, onbevestigde berichten.
officieel communiqué in zake he-
regmim" van generaal Naguib. Tevoren
deden geruchten de ronde, dat Mohamed
Foead Serag El Din, een vroegere secre
taris-genera a 1 van de Wafd, te zamen
met prins Abbas Halim een staaitegroeep
hadden uitgevoerd.
De minister voor de nationale voor
lichting, Foead Galal, gaf een uiteenzet
ting van de regeringsmaatregelen, die
'noodzakelijk zijn teneinde het democrati
sche stelsel in Egypte te consolideren.
Het eerste doel zal gelegen zijn in het
vertrek van de buitenlandse troepen uit
5 land, aldus Foead Galal. Sommige
politieke elementen, beïnvloed door
vreemde mogendheden, hadden het land
omlaaggetrokken naar corruptie
1 zij gebruikten geld voor hun intriges
onder de dekmantel van partijpolitiek.
Iedere verrader zal in die toekomst uiterst
Btreng gestraft worden, omdat het lands
belang geen risico's meer duldt.
Wij herinneren er aan, dat generaal
Naguib ruim een half jaar geleden
koning Faroek heeft afgezet en de rege
ring overgenomen. Toen werden de adel
lijke titels afgeschaft en belangrijke
landhervormingen in het vooruitzicht ge-
ïïeld. Spoedig daarop fungeerde hij reeds
vrijwel als „dictator" en ihij richtte zich
ipeciaal tegen de Wafd, de oudste en
iterkste partij 'in Egypte. Op de belofte,
fet de partijen zichzelf zouden zuiveren,
verden een groot aantal gearresteerde
'gevaarlijke) politici eohter we>
leid gesteld. Blijkbaar op gezag van
Mgerhand hebben de bladen van Cairo
commentaar gegeven op het ge
leurde.
Voor Engeland is het zaak, de loop der
jebeuntenissen in Egypte nauwlettend te
rolgen. Immers: Britse en Egyptische
jtaatslieden zijn te Cairo bijeen voor een
bonferentie, om het Midden-Oosten in te
jchakelen bij de Westelijke defensie.
Haerbij is uitgangspunt, de toekomst van
Soedan. Mislukken de besprekingen
ar de Soedan, dan is er vrijwel geen
is, dat Egypte zal toetreden tot het
efensie-commando voor het Midden-
kisten. De houding van Egypte dienaan-
aandie zal van grote invloed zijn op de
ndene Arabisohe staten. Men zal zich
Evens herinneren, dat ook Pakistan ge
wist is tot het genoemde defensie-com-
ttando toe te treden, hetgeen reeds felle
immentaren bij India heeft uitgelokt.
Weef van Faroek
gearresteerd
Egypte gearresteerd. Aanvankelijk
werd hij genoemd als een der leiders van
de beraamde staatsgreep, waarvan de
Egyptische regering mededeling heeft
Ex-koningin van Egypte
voor penbaar Hoi
Voor de eerste maal in de mo
derne Egyptische geschiedenis, is
een voormalige Koningin voor een
Openbaar Hof verschenen. Giste
ren is prinses Fawzia benoemd tot
curatrice over haar moeder Nazll
cn haar jongere zuster prinses
Fathia. aldus A P. uit Caïro.
Tot nu toe zijn alle persoonlijke
kwesties, de koninklijke familie
betreffende, behandeld door de
thans ontbonden Kroonraad.
Prinses Fawzia, de voormalige
echtgenote van de Sjah van Perzië,
heeft het Hof verzocht, haar moe-
doer en. zuster onder curatele te
stellen.
Dertingers arrestatie
Nog meer slachtoffers?
Reuter meldt nader: West-Berlijnse
politieke kringen wijzen er öp, dat de
gearresteerde Dertinger zeer goede be
trekkingen onderhield met de in het pro
ces te Praag ter dood veroordeelde Tsje-
choslowaakse ambassadeur in Oost-
Berlijn, Fischl. Dertinger zou, zonder het
te weten, een tijdlang Britse agenten van
de Geheime Dienst hebben voorzien van
vertrouwelijke mededelingen over de
politiek van Oost-Duitsland en de
Sowjets. Als tussenpersoon fungeerde
de West-Berlijnse advocaat Eberhard
Plewe.
In verband met deze geruchtmakende
arrestatie verdient nog de aandacht, dat
Edith Kuhnert, een voormalig ambtena
res van het ministerie van Dertinger,
naar West-Berlijn is gevlucht. Volgens
onbevestigde berichten zijn ook Keilson
(voormalig perschef aan Buit. Zaken) en
diens echtgenote gearresteerd.
Tekort aan melkers leidt
tot mechanisatie
De veeteeltbedrijven in ons land heb-
ien een nijpend tekort aan ervaren
melkers en veeverzorgers. De Hollandse
Mij voor Landbouw wijt dit vooral aan
de noodzakelijke arbeid op Zaterdag
middagen en Zondags Bovendien heb
ben de sociale voorzieningen prikkels
weggenomen om een vaste betrekking in
de veehouderij te aanvaarden. Als ge
volg hiervan verwacht men dat het
melken met machines in de komende
tijd noodgedwongen met sprongen voor
uit zal gaan.
Het aantal inwoners van Kampen is
tot 25.000 gestegen door de geboorte van
Janna Hendrika Margje Prins, dochter
van het echtpaar H. J. Prins-Ten Kloos-
Dinsdag 20 Januari a s. is een
grote dag voor Amerika. Dan
wordt n.l. de ex-generaal Dwight
D. Eisenhower geïnstalleerd als de
nieuwe president van de ..States".
Om de lezer een indruk te geven
van de plechtigheid welke met de
z.g. inauguratie gepaard gaat, pu
bliceren wij een foto, genomen bij
Roosevelt's installatie op het Witte
Huis in 1945. Er waren 5000 ge
nodigden.
r werden 222 Ambonnese
gezinnen geadopteerd
Door de Eeuwen Trouw maakt bekend,
r 21.953 is binnengekomen voor de
'erstpakketten ten behoeve van de Am-
>nnezen. Door 186 Nederlanders werden
!2 Ambonnese gezinnen geadopteerd,
lar de 53 woonoorden zijn 4097 pak-
Ètten gezonden, zodat men alle gezinnen
vrijgezellen kon voorzien. Slechts
*0 moest de stichting uit eigen midde-
i aanvullen. Er leeft in de woonoorden
ote dankbaarheid voor de offervaardig-
i het Nederlandse volk.
Minister Donker:
'olen ten onrechte over
Ned. grens gezet
In bepaalde gevallen echter
„mensensmokkel" nodig
Minister Donker vindt 'het onjuist, dat
ee Poolse verstekelingen door de Kon.
Irechaussee bij Losser over de Duitse
ens zijn gezet zonder toestemming van
Duitse autoriteiten. Dit heeft de be-
idsman geantwoord op schriftelijke
agen van het Tweede Kamerlid Ver-
er (Arb.).
)e Polen, die uit Duitsland afkomstig
iren, kwamen reeds op 17 September
verstekelingen op een Noors schip in
tterdam aan. Zij werden enkele dagen
tgehouden en daarna weer aan boord
iracht. Toen het schip op 16 November
eis naar Amerika opnieuw in
Berdam arriveerde, bleken de beide
[nnen nog aan boord te zijn. Het hoofd
ji de Duitse grenspost in Gronau
pde er daarop in toe hen
pen, maar op de afgesproken dag werd
geweigerd wegens „nadere instruc-
k". Niettemin zijn beide Polen toer
fr de marechaussee naar Duitsland
Hvijderd. Aangezien zij echter niet ille-
U over de Oostelijke grens ons land
*en binnengekomen, hadden
^(s minister Donker weer naar nei scmp
worden gebracht. De Polen wer-
1 in Duitsland gezocht wegens roof,
pr in Losser en Rotterdam was dit
bekend.
uitsland neemt sinds enige tijd ille-
grensoverschrijders alleen terug, als
overschrijding kort tevoren heeft
its gehad. Daarom moet Nederland
;ens de minister In bepaalde geval-
wel tot informele terugleiding over-
n. De bewindsman is echter geen be-
ideraar van deze toestand en zal daar-
met Duitsland overleg openen
in verbetering te brengen.
Het proces-Oradour
,Es is nicht wahr!"klinkt thans
te Bordeaux
zeggen: „Ik weet niet of het juist is wat
majoor Lenz heeft verklaard, want ik
was helemaal niet in Oradour, toen de
misdaad plaats had
Twee soldaten, Fritz Pfeufer en Her-
ann Frenzel. bekenden vervolgens deel
te hebben uitgemaakt van een executie
peloton. dat 20 boeren in een schuur had
doodgeschoten. Frenzel, die 17 jaar was
ten tijde van de massamoord, verklaarde
te hebben gevuurd, zonder op een slacht
offer te mikken.
deelgenomen aan de massamoord
dorpje Oradour-sur-Glane. Bij deze moord
kwamen 642 mensen om het leve.i.
De hoogste in rang onder de beklaag
den, de oorlogsvrijwilliger en Rusland
veteraan Lenz, sergeant-majoor, de eer
ste die werd gehoord, wierp alle verant
woordelijkheid voor de misdaad van
Oradour ver van zich. Lenz verklaarde,
slechts te hebben toegekeken, toen de
burgers van Oradour werden doodge
schoten of in schuren gedreven. Ook toen
de kerk, die vol mensen was gejaagd,
in brand moest worden gestoken, was
Lenz afzydig gebleven. De verklaring
van de majoor werd door de ex-soldaat
Daab bevestigd; een andere soldaat maak
te van de gelegenheid gebruik om te
De Rus zou het nooit
vergeten
In verband met de arrestaties der
Joodse dokteren in Rusland, is het
volgende verhaal van A.P. buiten
gewoon interessant. De Russen spu
wen nu hun gal uit over de Jo
den, maar er is toch wel eens een
tijd geweest, 'dat dit anders was. Ja,
er heeft zich in het particuliere
leven van maarschalk Konief wel
eens iets voorgedaan, waarbij er
reden was een Jood zeer dankbaar
te zijn. Tijdens de tweede wereld
oorlog woonden in de Oekraïne de
medicus, dr Izhak Schenkar en
zijn echtgenote. De dokter zelf is
overleden, maar zijn weduwe ver
telt nu in het Joodse blad Maariv
te Tel Aviv. dat maarschalk Konief
eens door Schenkar behandeld
werd en onderworpen aan een ge
vaarlijke operatie. De operatie
slaagde en maarschalk Konief was
zo blij dat zijn leven gered was,
dat hij een dankbrief schreef met
de woorden: ,,Ik zal nooit verge
ten, dat U mijn leven gered heeft".
Sneeuwklokjes bloeien reeds
op Texel
In het Molenbosch op Texel staan op
enkele plaatsen de sneeuwklokjes in volle
bloei.
Narcissen, crocussen en tulpen staan
daar reeds boven de grond en enkele
heesters beginnen al uit te lopen.
De winter heeft Texel klaarblijkelijk
vergeten.
Nieuw monument voor Zola
te Parijs
De Paryse gemeenteraad heeft beslo
ten, dat een nieuw monument voor Zola
zal worden opgericht op de „Rond-Point
Mirabeau" ter vervanging van
nument. dat tijdens de bezetting door de
Duitsers is weggehaald.
Trein grijpt auto van
burgemeester
Drie gemeentelijke autori
teiten licht gewond
Op de onbewaakte overweg op de
Zwaagdijk nabij Hoor- is gisteravond
omstreeks 7 uur een auto, waarin de
burgemeester van Andijk, mr H. H.
Douma, de gemeente-secretaris en de ge
meente-opzichter zaten, door een uit de
richting Medembliik komende goederen
trein gegrepen. De auito werd enkele
meters meegesleurd, sloeg vervolgens
achterover de dijk ai en belandde in de
spoorsloot.
De drie inzittenden liepen slechts
lichite verwondingen op, doch de auto
werd zwaar beschadigd. Vermoedelijk is
het ongeluk te wijten aan de dikke mist.
De secretaris, de heer P. de Boer, die
over hoofdpijn klaagde, werd per autobus
naar Andijk vervoerd. De rijkspolitie
stelt een onderzoek in.
Belg moest in Ned. dienst
Kamercommissie misnoegd
over gemeente Waalre
De commissie van rapporteurs uit de
Tweede Kamer heeft haar misnoegen
uitgesproken over het feit, dat het ge>
meentebestuur van Waalre (N.-Br.) niet
bereid is een schadeloosstelling toe
kennen aan de heer J. Leyssen. Deze
•ner van Waalre heelt sohade geleden,
doordat zijn zoon, die de Belgische natio
naliteit bezit, in Nederlandse militaire
dienst is gehouden. De Staten-Generaal
of de minister van Binnenlandse Zaken
kunnen het gemeentebestuur echter niet
tot schadeloosstelling dwingen.
Stalin beveelt
Washington, Londen en Parijs slaan „zuivering"
met grote bezorgdheid gade
Kort en Klein
Een firma te Bolsward heeft een ter-
:in aangekocht in Diever en zal hierop
:n bungalowcentrum voor vacantiegan-
gers stichten met veertig a vijftig stenen
bungalows. De Algemene Nederland
se Grafische Bond belegt op 21 Januari
Utrecht een vakgroepsconferentie voor
vakgroep bezorgers van couranten
periodieken, daar deze mensen voortaan
ook ressorteren onder der werkingssfeer
van de ziektewet en het ziekenfondsen-
besluit. Duitse kommiezen vonden
vlak over de grens achter Enschede
drietal kisten met gesmokkelde exotische
vogels. Naar de herkomst wordt
onderzoek ingesteld. In Vlodrop (Lim
burg) ontplofte bij de familie M. in de
kachel een projectiel, dat waarschijnlijk
jarenlang als blindganger in een boom
heeft gezeten. De kachel vloog aan stuk
ken door de kamer. Twee leden va
familie werden gewond. Een dieren
arts te Zutphen kreeg dezer dagen een
weerzinwekkend geval te behandelen:
dame kwam bij hem met haar hond,
die niet meer eten wilde en erg lusteloos
Wat bleek? Onverlaten hadden het
dier de tong uitgesneden. Afschuwelijk!
Op de Nederlandse torpedoboot Kor-
tenaer in Den Helder heeft een brand
gewoed in het ketelruim; vijf mar
die door de vlammen waren ingesloten,
ontsnapten aan de dood, doordat de
brandweer er op tijd bij was.
Na de arrestatie van George Dertinger,
de Oostduitse minister van Buit. Zaken,
die de strop wel niet z?l ontgaan, is men
begonnen het gehele regeringsapparaat
te zuiveren. De „oude garde", voor zover
zjj niet in de Sowjet-Unie werd geschoold,
moet worden vervangen door jonge,
frisse, „keiharde" Stalinistische krachten
Alle kleine partyen, die tot dusver moch
ten samenwerken met de communistische
S.E.D., zullen worden geliquideerd. De
chef der Oostduitse volkspolitie ver
klaarde, dat de klassenstrijd nog pas be
gonnen is. Reeds gaan er hardnekkige
geruchten, dat ook premier Grotewohl
zelfde lot beschoren zal zijn als Der
tinger, Washington, Londen, Parijs,
Rome slaan de gebeurtenissen in Oost-
Duitsland met bezorgdheid gade.
Westelijke commentaren geven te ken-
;n, dat de Sowjet-Unie de hoop op een
hereniging van beide delen van Duitsland
heeft laten varen en Moskou koestert 't
plan, ook van Oost-Duitsland een abso
luut totaal afhankelijke vazalstaat te
maken. Een Britse woordvoerder was
van oordeel, dat Rusland aan Oost-Duits
land de volledige status van een „satel
liet" kan verlenen door er een apart
vredesverdrag mee te sluiten. De poli
tieke ontwikkelingen in Oost-Duitsland
betekenen het antwoord van Moskou op
de aansluiting van het Duitsland (van
Bonn) bij het Westen. De Amerikaanse
autoriteiten in Washington wijzen op een
komende meedogenloze zuivering, en nog
meer arrestaties van niet-communistische
politieke leiders in Oost-Duitsland zullen
volgen.
Dertingers politieke vrienden in West-
Berlijn vrezen, dat hij, evenals destijds
Clementis in Tsjechoslowakije, tot de
strop zal worden veroordeeld. Reeds
noemt de Oostduitse C.D.U. Dertinger
verrader, wiens misdaden tot ir
zonderheden aan het licht moeten
den gebracht. Hij heeft deze misdaden be
gaan in een tijd van beslissing over oor
log of vrede. De strijd moet nog krach
tiger worden aangebonden tegen het
slag „geheime agenten", spionnen en sa
boteurs, zoals Dertinger er een was."
Vele ambtenaren vluchten en ook Al-
bert Hirch, belast met de Joodse aange
legenheden. is met zijn echtgenote naai
West-Berlijn uitgeweken. HLrch was af
gevaardigd door het Joodse hulpcomité
„Joint".
Het verraad te Wenen
Rode spionnen Maandag
voor hun rechters
Behalve de twee Amerikanen Verber
i Ponger is gisteren in Wenen een agent
an de Amerikaanse inlichtingendienst
gearresteerd in verband met een spion-
nagecomplot ten behoeve van Rusland.
Pislowitz, zo heet de agent, was volgens
Ass. Press wel in hechtenis genomen,
doch er was geen officiële beschuldiging
tegen hem uitgebracht Amerikaanse
agenten zyn reeds enige dagen bezig met
de ondervraging van talloze personen, die
de gearresteerden betrekkingen
derhielden.
Intussen zijn Verber en Ponger al in
Washington aangekomen, waar zij
een Amerikaans districtshof werden ge
leid. Formeel zullen de spionnen Maan
dag terecht staan. Beide beschuldigden
hebben reeds bepaald, welke advocaat zij
Canadezen testen Ned. musici
Luit. G. B. Quick, leider van de muziek afdeling van het Canadese leger, en de
Canadese militaire attaché in Den Ha ag, kol. Th. A. Johnston, zyjn gisteren
begonnen met de audities van 65 Nede rlanders, die gesolliciteerd hebben om
te emigreren onder voorwaarde, dat z\j dienst nemen in een muziekkorps
van het Canadese leger. Enige gegadig den blazen hun beste nootje voor.
DAT de 27-j. Nederlandse P. L. te
Wenen is aangehouden, daar hij zijn
hotelrekening niet kon betalen en hij
ook door de Nederlandse politie werd
gezocht wegens flessentrekkerij.
DAT de gemeenteraad van Schiedam
nog geen grond wil verkopen aan de
A'damse Bank-Incassobank voor een
bankgebouw, daar eerst het
rechtsgevoel van gegadigden, die zich
eei-der meldden, dient te worden be
vredigd.
DAT ongeveer 30 buitenlandse steen
koolmijnen haar nootjes en fijnkool
gaan wassen overeenkomstig het sys
teem van onze Staatsmijnen.
DAT dit jaar met Pinksteren in Ant
werpen een internationaal congres
esperantisten wordt gehouden, waar 2000
esperantisten uit 20 landen worden
wacht.
DAT in de St. Crt van gisteren bepalin
gen betreffende goedgekeurd materiaal
voorruiten van motorrijtuigen zijn
opgenomen.
DAT dezer dagen te Rotterdam de
20.000e woning na de bevrijding gereed
gekomen.
DAT Arnhem thans reeds over een
compagnie Nat. Reserve, een voltallige
grensbewaking, een afd. res.-ge-
meentepolitie en een voltallig korps
luchtwachtdienst beschikt.
DAT enkele honderden werklozen in
Heerenveen een klacht aan de gemeente
raad hebben gericht over de minder vlotte
uitbetaling van de uitkeringen.
DAT Nederland op 1 December jl.
10.425.892 inwoners telde.
DAT de besprekingen, diie minister
Algera volgende week zal voeren
zijn Duitse collega, in Baden-Baden
plaats hebben en verschillende adviseurs
van scheepvaart onze minister zullen
vergezellen.
DAT de aanvaring tussen het Ned.
schip Helder (3756 brt) en het Franse
i.s. Mekong, op 6 Oot. op de Schelde,
volgens de inspecteur-generaal voor de
scheepvaart niet te wijten is aan de be
manning van de Helder.
DAT de Stichting voor de Landbouw
(Raamweg 25—27, Den Haag) haar
werkzaamheden over 1951 heeft vastge
legd in een 427 bladzijden tellend jaar
verslag.
DAT twee Ensohedese jongemannen,
de bakkersknecht W. M. (26) en dé
electricien M. R. B. (22) zijn gearresteerd
wegens diefstal van partijen manchester-
stof ter waarde van f3000.—.
DAT in het Klein Park te Venlo waar
schijnlijk nog dlit jaar een standbeeld
voor de priester-staatsman mgr W. Nolens
wordt opgericht en er binnenkort reeds
een voorlopig standbeeld wordt geplaatst.
DAT als embleem van de 4e divisie
van ons leger is v astgeste ld een i
klaverblad-van-vier in een zwart
kant.
Ned. schip bijna gezonken
Unitas kreeg juist op tijd
hulp bij Ierland
De Nederlandse kustvaarder Unitas, die
bij de Noord-Westkust van Ierland op een
klip was gelopen en bijna zonk, zou van
daag in de Ierse marinebasis Derry in
het dok gaan. Het schip is naar deze
haven gebracht door de Britse torpedo-
bootjager Greole.
Toen de Greole de Unitas bereikte,
maakte de bemanning juist aanstalten het
Nederlandse vaartuig te verlaten. „Als de
Greole een half uur later was gekomen,
zou ons schip gezonken zijn", vertelde
stuurman Hein Minke uit Zuidhorn. De
Greole pompte de kustvaarder leeg en
vergezelde hem voor het grootste deel
van zijn vaart naar Derry. Toen de Uni
tas na een worsteling van dertien uur
Derry bereikte, lag zijn dek ter hoogte
van de zeespiegel.
Boek van Prinses Wilhelmina
in het Duits vertaald
Prinses Wilheknina heeft, zoals inder
tijd is gemeld, een boekje geschreven,
onder de titel „Christus, de grote onbe
kende". Dit boekje is door Baron Frie-
drich von der Ropp, woonachtig te Rott-
land, in het Rijnland, in het Duits ver
taald. Baron Von der Ropp heeft Vrijdag
tc Bonn aan journalisten een aantal
exemplaren van het door hem vertaald:
werkje ter hand gesteld.
In een begeleidend schrijven verklaart
Von der Ropp, dat het de wens van de
schrijfster is, dat „de in d.t boekje neer
gelegde denkbeelden uitsluitend de eer
van de Zoon Gods zullen dienen".
HET WEER IN EUROPA
Prof. dr L. W. G. SCHOLTEN
HET is op 21 Januari een halve eeuw
geleden. dat Schaepman stierf.
Slechts weinigen weten, welk een enorme
betekenis deze priester-staatsman heeft
gehad voor dé staatkundige ontwikke
ling der Rooms-Katholieken. Nog minder
is het bekend, hoe door zijn arbeid de
politieke richting van het Nederlandse
volk is bepaald.
De blijvende betekenis van Schaep-
an ligt namelijk niet op litterair ter
rain. hoewel velen met zijn dichtwerken
hebben gedweept. Evenmin hebben zijn
ouö-testamcntische of kerkhistorische
studiën hun waarde behouden. Hij was
.hoogleraar in 'geestdrift" dan dat
hij geschikt was voor het produceren van
wetenschappelijke resultaten.
Schaepman heeft het Rooms-Katholi-
sme staatkundig productief gemaakt en
_jn werkzaamheid gekanaliseerd :n een
moderne politieke partij. Wij willen dit
nader bezien.
5LGENS de omschrijving van Burke
heeft men onder een politieke partij
te verstaan een groep van mensen, die
zichzich verenigen op de grondslag van
een vast beginsel, om door gemeenschap
pelijke inspanning het nationaal belang
te dienen. Deze partij heeft dan in het
moderne staatkundige leven leiders te
selecteren, staatkundige denkbeelden tot
ontwikkeling tc brengen, invloed uit te
oefenen bij wetgeving en bestuur. Dit
alles is echter alleen mogelijk, indien de
leden van een partij leven in een bepaald
geestelijk klimaat.
Toen Schaepman zijn werkzaamheden
op staatkundig terrein begon omstreeks
het jaar 1870, was een Rooms-Katholieke
groepsvorming in beginsel reeds aan
wezig. De Rooms-Katholieken toch had
den sinds de Reformatie hun apart karak
ter, hun zeden en gewoonten, bewaard,
zodat zij ook leefden in een zelfde geeste
lijk klimaat
Maar de meesten van hen hadden nog
niet de consequenties getrokken van hun
geloofsovertuiging voor de staatkunde.
"\7"OOR een gedeelte kwam dit omdat
bij de Rooms-Katholieken een brede
groep gevonden werd op wie het gel
dende staatsbestel met zijn censuskies
recht geen beroep deed. Een geestelijke
middenstand ontbrak bijna geheel. Wel
n er voldoende vertegenwoordigers
het Rooms-Katholicisme onder de
adel en het burgerlijk patriciaat
Ten tijde van Willem I bevond deze
groep zich in een vijandige verhouding
tegenover de regering. Sinds de troons
bestijging van Willem II was dit veran
derd. Evenwel trachtte een brede groep
g. Groot-Protestantse partij de
Rooms-Katholieken in een uitzonderings
positie te handhaven.
Daardoor lag de taak van Schaepman
jor de hand. Hij had een geestelijke
middenstand aan te kweken. Bovendien
moest hij bij de Rooms-Katholieken en
de niet-Rooms-Katholieken de gedachte
levendig maken, dat de eersten ook tot
het Nederlandse volk behoorden en zelfs,
aldus Schaepman. binnen dat volk de
oudste rechten hadden. Bovendien moest
hij de staatkundige consequenties ontwik
kelen van de Rooms-Katholieke gods
dienstige principes. En dit alles had hy
partijverband te realiseren.
T»EN EINDE dit doel te bereiken, had
Schaepman in de eerste plaats be
langstelling te wekken voor het staat
kundig gebeuren. Hy maakte daarvoor
gebruik van de pers, eerst van De Tijd
en toen dit moeilijkheden gaf. van de
regionale pers. vooral van Het Noorden.
De Rooms-Katholieken hadden in te
zien, dat de politiek hun zaak was en
dat hun taak in het heden lag. Rooms-
Katholieke toeschouwers konden in-
Deze zelfde gedachte werd ook de
grondtoon van zijn redevoeringen. Merk
waardig is, dat hij zich daarbij vooral
richtte tot de middenstand. Tijdgenoten
en medewerkers beweren, dat Schaep
man eerst wat huiverig stond tegenover
de vakbeweging. Ook was zijn stijl van
schrijven te moeilijk voor de minder
ontwikkelde.
Tegelijk met dit alles trachtte, hij een
organisatie op te bouwen. Heel veel was
er nog niet en wat er was, had meestal
:n beperkt doel.
Schaepman riep overal regionale or
ganisaties in het leven, het eerst in Fries
land. Maar deze partij moest worden een
staatspartij. Hij wilde een geheel van
staatkundige leerstellingen, die, hoewel
gegrond op de godsdienstige overtuiging,
toch afhankelijk waren van plaats en
(Voor vervolg zie pagina 2).
lil
H
oS
Sf Q
ii!
Oslo
Kopenh
Londen
Brussel
Partjs
Nice
Bcritjn
FranK
MUnchen
^ürich
Wcr u
half bew.
licht bew.
geh. bew.
motr.
mist
onbew.
geh bew.
geh. bew.
NNO 1
WZW 2
windstil
windstil
windstU
NW 5
WZW 1
winds lil
windstil
ZO 1
OZO 2
-4 0
-1 0
0 0
6 0
3 04
1 4
-0 0
11 0
1 01
-1 0 4
-2 03
-10 0
-3 2
(Advertentie)
8 DAGEN
Haarlemmerstraat 172-174-179
1000DEN KOOPJES
ZIE SPECIALE ÉTALAGE
Echtgenote van Finse premier
naar ons land
Mevrouw Sylvi Kekkonen, echtgenote
van de Finse ministerpresident, zal op 22
Januari a.s. in ons land vertoeven, ten
einde die dag 's morgens om 10 uur de
doopplechtigheid te verrichten bij de te
waterlating van het vracht- en passa
giersschip Finnpulp <6400 ton), dat be
stemd is voor een rederij te Helsinki. De
tewaterlating geschiedt van de werf Jan
Smit Czn N.V. te Alblasserdam.
Rustig weer
Tot morgenavond verwacht De Bilt:
Op vele plaatsen nevel of
4-:■frg mist, maar ook enkele ver-
spreide opklaringen. Over.
w'egend droog weer. Zwakke
tot matige wind, in hoofdzaak
tussen Zuid-West en Zuid.
Lichte dooi tot temperaturen om het
vriespunt.
Opgemaakt om tien uur.
ZON EN MAAN
Zondag: zon 8.39 tot 17.03 uur; maan
9.58 tot 21.24 uur. Maandag: zon 8.38 tot
17.04 uur; maan 10.13 tot 22.52 uur. Op
