Hernieuwde actie tegen tol TALEN
te Warmond
Vrijheid in onderwijs en
opvoeding
Bezinning op problemen van
hedendaagse orgelbouw
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
MAANDAG 5 JANUARI 1953
„Hef moef klachten zegenen, willen Ged. Staten
iets kunnen doen"
Zaterdag heeft mr dr P. G. Knibbe aan zijn vooraf genomen besluit om na
1 Januari de actie tegen de tol te Warmond te beginnen uitvoering gegeven,
nadat reeds daags tevoren door de A.N.W.B. geconstateerd was, dat de tol
gaarder zich niet hield aan het tarief door Ged. Staten van Zuid-Holland
in een provinciale verordening in Juli 1950 vastgesteld. Deze verordening
was het gevolg van een reeds enige jaren gevoerde actie en van een of
ficiële klacht van dr Knibbe by het college van Ged. Staten, dat de eigena
resse van de tol, zonder daartoe gerechtigd te zijn, voor rijwielen, motor
rijwielen en auto's toltarief hief. Bij gebreken, onvolledigheid of onduide
lijkheid van het tarief kunnen Ged. Staten namelijk krachtens artikel 9
van de Verenwet (het tolrecht is oorspronkelijk een veerrecht) het toltarief
vaststellen, aanvullen of verduidelijken.
Met deze actie werd een geheel nieuwe
fase in de strijd om de tol ingeluid, zo
zei dr Knibbe ons Tot nog toe was, hoe
vreemd het klinken moge, nooit een
klacht bij Ged. Staten over dit
eigenmachtige toltarief-heffen ingediend
Meestal staarde men zich blind op het
schrikbeeld, dat men om een luttel be
drag een proces over een heerlijk recht
met al den aankleve van dien zou
ten gaan voeren.
De heer E. E. M. Menten te Warmond
had indertijd het plan, de tol voor
bepaald bedrag te kopen. De rente
de afkoopsom en tien pet afschrijving
zouden gemakkelijk uit de tolgelden be
taald kunnen worden. De tol zou da
tien jaar verdwenen zijn. De eigenaresse
was bereid te verkopen, maar noch de
A.N.W.B., noch de KN.A.C, noch ande
ren waren bereid om de gelden zo lang
te verstrekken.
Na deze mislukking zat er niets anders
op dan via de Verenwet en Ged. Staten
de verdwijning van de tol te bewerkstel
ligen. Klachten bij de politie over
feit, dat de tolgaarder de verordening
niet nakwam, bleven namelijk zonder ge
volg, omdat aan de opgemaakte proces
sen-verbaal geen gevolg werd gegi
De rechterlijke macht achtte het blijk
baar niet noodzakelijk zich er mee te be-
Klachten 1
De noodzaak om thans opnieuw klach
ten in te dienen berust op artikel 13 van
de Venenwet. Ged. Staten kunnen name
lijk het tolrecht vervallen verklaren, in
dien binnen een jaar nadat Ged. Staten,
nleiding
b ij he
hebben
gedrongen op getrouwe naleving van het
tarief, meer dan eens in strijd is gehan
deld met dat tarief. Uit dit artikel volgt,
dat eerst klachten, derhalve meer dan
één en zelfs liefst een reeks van klach
ten, bij het college van Ged. Staten te
Den Haag moeten inkomen, willen G.S.
kunnen aandringen op getrouwe nale
ving van het tarief Vóór die tijd kunnen
G.S. uit zichzelf niets doen.
Met het indienen van klachten is tot
nog toe gewacht, omdat de eigenaresse
van de tol zich tot de Kroon heeft ge
wend, met het verzoek de verordening
van de provincie nietig te verklaren. De
verordening behoeft echter de goedkeu
ring van de kroon niet en is derhalve
zonder meer geldig. Het is dan ook de
vraag, of de Kroon zich wel ooit geroe
pen zal gevoelen, ten deze in te grijpen.
Uit respect voor de Kroon is echter
denhalf jaar gewacht. Uit het voorgaande
volgt, dat er nu een aantal klachten bij
het college van G.S. moest inkomen ov<
het feit, dat de tolgaarder zich niet aa
het voorgeschreven tarief houdt.
De A.N.W.B. heeft dit laten consta
teren voor auto's, maar de klachten
moeten ook betrekking hebben op
fietsen, motorfietsen en vrachtauto's.
Degenen, die klachten willen indie
nen, moeten dit zo spoedig mogelijk
doen. Het doet er niet toe, of men in
Warmond woont of niet. Als G.S. aan
de klachten gevolg hebben gegeven,
en dit zullen z(j blijkens de woorden
van ir Wittenberg, lid van G.S., zeker
doen en de tolgaarder geeft aan die
aandrang geen gehoor, dan moeten er
weer klachten worden ingediend.
Eerst dan kunnen G.S. overgaan tot
opheffing van de tol.
Hoocnliik zal dan echter inmiddels tus
sen G S. en de tolgaarder overeenstem
ming over de overnemingssom verkregen
zijn. Voorlopig is het woord echter aan
degenen, die tegen de eigenmachtige tol
heffing bezwaar hebben.
CORRESP. CONVERS.
(Nederl., Frans, Duits. Engels, Spaans,
Italiaans) Opl. Assoc.
Kon. Erk. PITMANSCHOOL
PLANTSOEN 65 TELEF. 26558
Agenda voor Leiden
Maandag
Snouck-Hurgronjehuis, 8 uur: K. en
O., opening cursus J. den Haan uit Den
Haag over moderne Amerikaanse letter-
Dinsdag
Stationsweg 43, half 3: vergadering
Kamer van Koophandel.
Huishoudschool Rapenburg 23, 8
K. en O., opening cursus Ziekenvoeding
door mej. S. Wybenga
Prediker. 8 uur: Zcndmgssamenkomst
G.Z.B.. ds J. Vermaas van Bodegraven.
Woensdag
Schouwburg, 8 uur: K. en O.. Rotter
dams Toneel brengt Hendrik IV.
Vlies. 8 uur: Expogé, fi'limavond
Levendaa'l 1. half 8half 9: zitting
prijzencommiesie
Tentoonstellingen
Lakenhal, 10—4 uur: Ars A'emula Na
tural (t.m. 11 Januari).
Nachtdienst apotheken
Apotheek Duyster, Nieuwe Rijn 18,
tel. 20523 en de Docza-apotheek. Doeza-
straa-t 31.' tel. 20313
Jan Roest catecheet-jeugdleider van
de Hervormde Gemeente
Gisteren weid hij daartoe bevestigd
Gistermorgen werd in een jeugddienst in de Hooglandse kerk de nieuwe
catecheet-jeugdleider van de Leidse Hervormde Gemeente, de heer Jan
Roest, geïnstalleerd. De dienst stond onder leiding van ds J. van der Wiel,
die voorzitter is van de commissie voor het jeugdwerk. De heer Roest zal
de helft van zijn werktijd besteden aan het godsdienstonderwijs op de
openbare lagere scholen en de andere helft aan het jeugdwerk van de Kerk.
Na de bevestiging door ds Van der
Wiel stelde Jan R est zdoh aan de Ge
meente voor. Slechts met weinig woor
den wilde hij zijn vreugde uiten over dit
ogenblik. Het was hem vooral een blijd
schap, dat de Gemeente (en speciaal de
jonge Gemeente) van dit ogenblik ge-
tuige mocht zdjn. De heer Roest zei ook
nog iets over het Gemeente-zijn in deze
tjjd. Een van de noden van de Kerk is,
"at er van dat Gemeente-zijn in de regel-
vaar weinig terecht komt. We kennen
I-kaar niet eens. Hoe zouden we e"
dan kunnen dragen?
De Bijbel zegt, dat we weer Gemeen
te moeten worden. Allen luisterend 1
de Bijbelse boodschap, a-Uien gehoor
vend aan Christus" opdracht. Het groeps-
ir. de Gemeente kaïn tot de
W. v. d. Glas nam afscheid
van gemeentewerken
De heet- W. van der Glas, Atjehstraat
12, heeft afscheid genomen van de dienst
van gemeentewerken, afdeling onderhoud
gebouwen, in verband met zijn pension
nering. Hij heeft 32 jaar bij deze dienst
gewerkt, eerst als timmerman en later
als voorman-timmerman. Bij het afscheid
dat plaats had in de versierde werkplaats
van de stadstimmerwerf, hebben achter
eenvolgens het woord gevoerd de heren
W. van der Plas, als opzichter vai
afdeling onderhoud gebouwen, H. J. Ba-
rentsen, al6 chef van de afdeling water
werken, J. Mollevanger, als voorzitter
van de personeelsvereniging, en A.
der Woerd als collega. De heer Van der
Glas, die veel waardering ontving voor
de wijze waarop hij zijn werk heeft ge
daan, kreeg als tastbaar blijk van deze
waardering een ets van de stadstimmer-
Burgerlijke stand van Leiden
GEBOREN: Cornelia U. C., dr van G.
van Dam en J. van Tol; Paulus J., zn
van J. Vinikestijn en A. Overdijk; Dolores
P. M., dr van J. L. Meerpoel en P. M.
van Haaster; Aleida Th. M., dr van C.
J. Menheere en H. W. van Kerkhof;
Marianne M., dr van W. J. Webber en
H. J. Wesselius; Johannes F., zn van J.
F. Keijmans en W. M. van der Kwaak;
Julius T., zn van H. Marmel9tein en A.
H Hevl.
Familieberichten uit andere
bladen
GETROUWD: B L Flohr en C L Rund-
berg. A'dam-Bandoeng. (Bij volmachtt.
BEVALLEN: Mevr. Muua-Thiea. z., 's Her
togenbosch: mevr. StuurOp-Sehut, d„ Eefde.
OVERLEDEN: H B B Kelner, m. 34 J. Am-
«terdam; H J Hamer, m. 89 j. Zutphen; G M
Brouwer-van Arkel. v. 59 j. A'dam; J de
Ronde. m. 75 j. Schiedam; E Ch F Sars. m,
67 j Dordrecht: N Verschuur, m. 75 J. A'dam:
C de Roo-Sweerman. v. 59 J. A'dam: A
Raedt-Boerlage, v 86 j. Bloemendaal: C E M
Nietveld-Oostrop, v. 68 j. A'dam: J v Heil.
m. 63 j., A'dam: W van Hoogevest, m. 66 j
Utrecht.
ming van een gemeenschap bijdragen.
Met elkaar mogen we leven, ook als
leden van de Kerk van Christus. Spr.
hoopte, dat hij met al'le geledingen van
het jeugdwerk een goed contact zal heb
ben. Hij legde er tenslotte de nadruk op,
dat wij door God niet in dit leven zijn
gesteld om het zo goed voor elkaar te
hebben. We blijven emigranten. En ont
schip lijkt vaak meer op een modder-
G'schichten aus dem
Wienerwald
Een geheel gevulde Leidse schouwburg
heeft Vrijdagavond opnieuw ten zeeiste
genoten van de operette G'schichten aus
dem Wienerwald, gebracht door de
Hoofdstad-operette op muziek van Fritz
Kreisler en Johann Strauss. Over het ge
heel was het spel goed te noemen; de
zang kwam pas op de tweede plaats. De
regie was bij Otto Aurich weer in ver
trouwde handen. Fredy Salten leidde de
orkest- en zangensembles.
W. Koppes verliet de
markt- en havendienst
De heer W Koppes heeft wegens het
bereiken van de 65-jarige leeftijd afscheid
genomen van de markt- en havendienst.
Hij werd tijdens een korte plechtigheid
toegesproken door de directeur,* de heer
M. Weima, die er zijn spijt over uitsprak,
dat deze nog zo vitale man de dienst
moest verlaten. De heer F. van Dissel.
amens het personeel het woord voer
de. overhandigde de heer Koppes een en
veloppe met inhoud.
Natte textiel
Zaterdagmorgen gleed tegenover C. en
i. een aanhangwagentje met textiel van
en marktkoopman door de gladheid in
de Nieuwe Rijn. De brandweer wist het
wagentje spoedig weer op het droge te
krijgen, maar desondanks toch een be
hoorlijk schadepostje voor de eigenaar!
schuit de-n op een oceaanstomer. Maar
op die schuit staat een vla®, de kruis-
vl-ag van Christus. Daaronder mogen we
va-ren!
De dienst werd gesloten met het zin
gen van gezang 116 vs 3: God is Zelf
vooraan geschreden
Openluchttheater
in Leiden
.Als de plannen kunnen worden
uitgevoerd, zal Leiden eerlang een
openluchttheater krijgen, en wel in
de uitbreiding van de Leidse Hout,
ten Noorden van de Maredijk. Naar
we vernemen, zou het terrein tussen
de Leidse Hout en Oud-Poelgeest
voor dit doel zijn aangewezen.
Sijthoii huldigde haar
jubilarissen
Het behoort tot de goede gewoonten
van A. W. Sijthoffs Uitg. Mij N.V. orr
telkenjare de jubilarissen onder het per
soneel op een feestavond te huldigen. Tot
dat doel waren dan ook Vrijdagavond alle
A.W.S.'ers in de grote Burchtzaal ver
enigd en aangezien men ditmaal een bij
zondere jubilaris in zijn midden had, n.l.
de honderdste, in een periode van 25 jaar,
die tevens de directeur is, droeg deze
bijeenkomst een bij uitstek feestelijk ka-
Toen de heer Van Looy met zijn fam:
lie en de commissarissen der N.V. met
hun dames de zaal binnentraden, werden
zij begroet met een hartelijk „Lang zal
hij leven." Na de woorden van welkom,
uitgesproken door de voorzitter der ju
bileumcommissie, werd in vlot tempo
gevarieerd programma o.l.v. Roland
Wagter afgewerkt, dat zeer in de smaak
aarby vooral het parodisten-duo
Frans en Ger van Dusschoten veel bijval
oogstte.
Nummer 9 van het programma
meldde: Huldiging der jubilarissen,
as een gecompliceerde rol
weggelegd voor de heer Van Looy, die
beurtelings als directeur en als jubilaris
sprak en toegesproken werd. Namens de
Ned. Maatschappij voor Nijvenheid
Handel waren aanwezig de heer Verhey
Wijk, voorzitter, en mr W. de Clencq,
secretaris. Op de gebruikelijke wijze hul
digden zij vier der jubilarissen door het
overhandigen van de penningen, behoren
de bij de getuigschriften, die reeds op de
datum van hun dienstjubileum zyn uit
gereikt. Na afloop van deze huldiging
stonden de vyf feestelingen voor het ap
plaus te buigen, ieder belast met een
mand met fruit, die hun namens de
jubileumcommissie was aangeboden.
Jubileum P. A. van Oosten
Vrijdag heeft de heerP. A. van Oosten,
incasseerder bij het kantoor Leiden van
de Amsterdamsche Bank. herdacht dat
hij 25 jaar geleden in dienst trad van het
Noordhollands landbouwcrediet. welke
instelling inmiddels in de A. B. is over
gegaan. Ten kantore viel hem een harte,
lijke huldiging ten deel van de zijde van
de directie en van het personeel.
Opzichter in het zilver
De heer L. Segaar, opzichter bij de
markt- en havendienst, was Vrijdag 25
gemeentedienst. Door omstandig
heden had de 'zilveren jubilaris zich aan
officiële huldiging onttrokken. Het
iur van het jubileumfonds heeft de
heer Segaar toen maar thuis opgezocht.
hem een geschenk onder couvert
werd aangeboden.
Zendingsavond in Prediker
Dc hulpvereniging Leiden van de
G.Z B. in de Hervormde Kerk houdt
morgen in gebouw Prediker om 8 uur
zendingsavond. Spreker is ds J. Ver-
s van Bodegraven.
Jubileum aan openbare
school Driftstraat
Vandaag bestaat de openbare lagere
school aan de Driftstraat 25 jaar en mej.
J. J. Eggink, die sinds de oprichting van
de school onderwijzeres is, jub.leert dus
mee. Voordien was zij tien jaar onder
wijzeres aan de school aan de Duiven-
bodestraat.
Het hoofd der school, de heer F. J.
Riks, sprak mej. Eggink vanmorgen als
eerste toe. Vervolgens voerden wethou
der J. C. van Schaik, het oud-hoofd öe
heer M. J. Krot, de rijksinspecteur oe
heer J. Machielse, de gemeentelijk in
specteur de heer H. A. Vriend, de heer
W. Dool als voorzitter van de ouder
commissie, en de heer A. v. d. Broek,
voorzitter van de feestcommissie, het
woord. Zy allen roemden het werk van
mej. Eggink ten zeerste
Er volgen nu nog een feestmiddag voor
de kinderen en een feestavond voor de
ouders
Feestavond L.W.S.
De Leidse wolspinnerij heeft Zaterdag
in de Burcht een feestavond gegeven,
die werd verzorgd door de personeels
vereniging van de grofsmederij. The
metal music players zorgden voor pittige
muziek en de Konegroboys gaven eer
paar nummers goede acrobatiek. Confe
rencier was de heer J. Ligtvoet, die de
nummers leutig aan elkaar praatte.
Voorzitter H. W-entink heette speciaal de
gasten uit Rotterdam en Veenendaal
Films voor de jeugd
De Leidse Jeugdactie heeft c
vier dagen filmvoorstellingen g>
houden ten behoeve van de kinderen
de verenigingen voor vacantiebezig-
heden, de clubhuizen en de speeltuinver
enigingen. Onder eigen verenigingslei
ding kwamen de kinderen naar Casino
de Hogewoerd, waar de films draai-
van 9 uur tot half 11 en van 11 uur
tot half 1. De grote film was „Ezeltje
Bim". In totaal werden 1800 kinderen op
voorstelling vergast. „Ezeltje Bim"
n uitstekende jeugdfilm, die handelt
een Oosterse legende. De jeugd
heeft er van genoten.
Jac. K. Zierfuss
De heer Jac. K. Zierfuss, die dezer
dagen aan de lichtfabrieken afscheid nam
als technisch hoofdambtenaar, is verhuisd
de Cobestraat naar IJsselkade 25 en
heeft zich daar gevestigd als raadgevend
electrotechnicus. In intieme kring heeft
afscheid genomen van zijn naaste
medewerkers. Hij zal zich nu vooral wer
pen op zijn speciale studie: opwekking
electrische energie door windmolens.
Zo als men weet, wordt het plan-Zier-
algemeen als uitvoerbaar en van
groot nut aanvaard.
Geen klassenindeling meer
De kerkvoogdij van de Hervormde Ge
meente heeft besloten om de klassen
indeling bij huwelijksinzegeningen af te
schaffen.
Gemeenteraad van Leiden
De eerstvolgende vergadering van de
gemeenteraad van Leiden zal worden ge
houden op Maandag 19 Januari.
Slachtoffer van de gladheid
Zaterdagmiddag kwart over 5 is de 48-
jarige koopman J. A. uit Lombokstraat op
trottoir bij de Haven tengevolge
de gladheid gevallen. Hij liep een schou
derfractuur op.
Jongens van 12 tot 17 j'.
maakten stad onveilig
Inbrekersbende in Dellt gesnapt
De Delftse politie heeft een Inbrekers-
bende, die bestond uit vijf jongens
12 tot 17 jaar, gesnapt. De jeugdige
Verlaten maakten in December de stad
onveilig. Tientallen inbraken hebben zij
op hun geweten. Zij verschaften zich met
valse sleutels of door Inklimming toe
gang tot een wasserij, een school, een
laboratorium, een grossierderij, een kaas
pakhuis etc. De buit bestond uit chrono-
1 pakjes kaas, toffees
lantaarns. Bij huiszoeking kon bijna de
gehele bult worden achterhaald. Ter af
wisseling namen zij wel bromfietsen weg
enkele keer een auto,
zij dan gingen toeren.
De knapen zijn Zaterdagmorgen op de
jongste na, voor dc -officier van Justitie
Den Haag geleid.
Vermiste honden
De SopWavereni®iTi® tot bescherming
in dieren wijst er op, dat zij pennin
gen verstrekt, mi berichten over ver
miste honden door de AVRO niet meer
worden uitgezonden. Van gevonden hon
den, die zo'n penning dragen is onmid
dellijk vast te stellen, wie de eigenaar is.
De heer N. Veldhoen, voorzitter van
de Haagse CH. raadsfractie, is Zaterdag
uit het ziekenhuis thuisgekomen, na een
longoperatie te hebben ondergaan: hij zal
nog lange tyd rust moeten houden
Conlerentie met hooiden van Chr. scholen
HE
ET BEGINSEL der vrijheid in onderwijs en opvoeding" is het thema van twee
tweedaagse conferenties met hoofden van Christelijke scholen, welke het
Christelijk Paedagogisch Studiecentrum resp. op 2-3 en 5-6 Januari In „Woud-
schoten" houdt. Drie facetten van deze probleemstelling werden bezien, nl, „De
zegen en verantwoordelijkheid der organisatorische vrijheid". ,JDe vrijheid in haar
betekenis voor de opvoeder en voor de pupil", en „Het vrijheidsbeginsel in de dage
lijkse opvoedings- en onderwyspractijk in de school".
leiding
Wat gebeurt er in
Indonesië?
De voorzitter van het C.P.S., de heer
P. van Duyvendijk van Leiden, wekte bij
de opening der conferentie naar aanlei
ding van Psalm 8 op tot bezinning op
onze plaats in de ruimte van de tijd.
Het vrijheidsprobleem heeft zijn komi
sche zijde, maar ook zijn philosophische,
ethische en paedagogische kant. Voor de
behandeling van dit laatste dient deze
conferentie.
De leider der conferentie, de heer Joh.
Tigehelaar, van 's-Gravenhage, sprak
nog een kort woord van introductie,
waarna de aandacht sterk geconcen
treerd werd op het le referaat, behan
deld door de heer E. H. Bos, hoofd-ln-
specteur van het L.O. Sprekend over de
zegen en verantwoordelijkheid der orga
nisatorische vrijheid, gaf hij als zijn
deel, dat men het feit van de financiële
gelijkstelling in de practijk te veel heeft
gezien als een eindpunt en te weinig als
het begin van een periode,
aan het begrip vrijheid van onderwijs
inhoud moest gaan geven. Dat heeft tot
gevolg gehad, dat het Christelijk onder
wijs in meer dan één opzicht jaren heeft
laten voorbijgaan, waarin het
aan zijn wezen beantwoorde voi
nig heeft gewerkt.
Al te veel is ln de Christelijke school
ïen negatief antwoord gegeven op de
vraag naar vrijheid. Vrijheid wil zeg
je zelf zijn, in wezen en openbaring
eenheid vormen, je ontdoen van elemen
ten, die vreemd zijn aan je wezen. Dat
positieve taak! En die taak zal de
Christelijke school met grote spoed
diepe ernst moeten gaan vervullen.
De referent spitste dit toe op verschil
lende punten en besloot met de waar
schuwing, welke prof. dr M. Bokhorst
reeds in 1944 in Londen uitsprak: „wij
hebben in Nederland tweemaal
schoolstrijd gehad, om de vrijheid t(
geven van onderwijs en om de finan
ciële gelijkstelling van openbaar
zonder onderwijs. Het is niet ondenk
baar, dat overheidsinmenging in de 0---o
•**"i het onderwijs de inzet wordt voor
i derde politieke worsteling".
Met i
TT ET HEENGAAN van de sultan
van Djokja als Indonesisch
minister van Verdediging betekent, voor
zover zich dit hier in Nederland nu reeds
laat beoordelen, een grote overwinning
van president Soekarno op een zijner
machtigste tegenstanders, terwijl een
andere tegenstander, Sjahrir, door een
compromis zyn positie wist te handhaven.
In grove trekken kan men het con
flict, dat de Indonesische staat in groot
gevaar brengt, schetsen als een tegen-
het in de secties besprokene, stelling tussen groeperingen, die i
Waterman naar Korea
en Suriname
Honderden militairen van
daag uit R'dam vertrokken
Aan de Lloydkade te Rotterdam heb
ben zich Zaterdag enige honderden
militairen ingescheept aan boord van het
stoomschip Waterman, bestemd voor
riname en Korea-
Met dit schip reizen naar Suriname de
eerste Suriname Compagnie, groot 147
man, onder commando van kapitein P.
L. A. van Gasselt uit Venlo. Naar Korea
gaan 153 man. met als commandant
ste luitenant D. W. C. van Ardenne uit
Den Haag, alsmede een Belgisch aanvul
lingsdetachement van 130 man. Twee
verpleegsters, n.l. de hoofd Milva Ge
neeskundige Dienst der 2e klasse M.
Hoekveen uit Maasdijk en de hoofd Milva
Geneeskundige Dienst der 3e klasse E.
Kouwenhoven uit Sassenheim. maken de
reis tot Korea mee om daar haar werk
zaamheden op te nemen. Als commande
rend officier troepen treedt aan boord
van de Waterman op luitenant-kolonel
J Slagter uit Den Haag.
De Waterman reist via West-Indië
Korea en het ligt in de bedoeling het
schip op de thuisreis weer Korea-vrijwil
ligers naar Nederland te laten meene-
„De Schelde" bouwt een
grote tanker
In de loop van dit jaar zal de N.V.
Koninklijke Maatschappij De Schelde 'e
"'lissingen ln opdracht van de rederij
Ehrhard en Dekkers te Rotterdam be
ginnen met de bouw van een tanker van
18.300 ton, die voortbewogen zal worden
door turbines met een vermogen van
p.k. Het type lijkt enigszins op de
Anglo-Saxon tankers, die in ons land geen
onbekenden zijn. De tanker zal waar
schijnlijk eind 1954 gereed zijn.
137 Schipbreukelingen gered
in 1952
De motorreddingboten van de Kon.
Noord- en Zuid-Hollandse Redding Maat
schappij zyn vorig jaar 81 maal uitge-
hulp te verlenen aan schepen
of vliegtuigen. Er werden 137 personen
gered. Sinds de oprichting van dc maat
schappij zijn 7638 schipbreukelingen aan
land gebracht
werd hierbij gesproken
de stelling van de referent over he
gankelijk stellen van de Christelijke
scholen voor alle leerlingen van ons volk.
krachtens het imperialistisch karakter
van het Christendom.
De 2de referent, de heer Joh. Tigehe
laar, die sprak over de vrijheid in haar
betekenis voor de opvoeder en voor de
pupil, wees er op. dat men slechts kan
opvoeden door wat men is. De opvoeder
behoort dus zelf de geestelijke vrijheid
te bezitten. Vrijheid van de leerling sluit
het gezag van de opvoeder niet uit. maar
Er wordt in de opvoeding gezondigd
door te weinig gezag.
door te veel o
De laatste spreker, de heer H. A. Dous-
ma, van Leeuwarden, die het vrijheids
beginsel ln de dagelijkse opvoedings- er.
onderwyspractijk besprak, ging daarby
uit van de grondstelling, dat echte vry-
heid is die vryheid, welke «ij ontvangen
als een geschenk, wanneer wy verbonden
zyn met Jezus Christus, Die onze Vrij
spraak en Bevrijder is.
Onrust bij fabriek in
Leeuwarden?
Nog 2 man naar De Omme
landen in Groningen
Twee onderchefs van de melksuiker
afdeling der coöp. condensfabriek Fries
land te Leeu«*arden hebben ontsiaj ge
vraagd omdat zij in dienst zullen treden
van de LOöp. melkproductenfabriek De
Ommelanden te Groningen. Volgens het
Groningse bedrijf gebeurt dit uit protest
tegen het vragen van lyfsdwang ten
aanzien van de heer Vooistra, die onlangs
strijd met het concurrentiebeding
ergegaan van de Friesland naar
Ommelanden.
De heer A. A. Bouwers, commercieel
directeur van de Friesland, heef: echter
meegedeeld dat beide manr.en slechts als
motief voor hun ontslagaanvrage hebben
opgegeven, dat zy in Groningen meer
gaan verdienen. Van een Drotest Ls vol
gens hem geen sprake. Wel zijn beide
heren vrienden van de heer Vooistra en
heeft een van hen zelfs met de laatste
kamp voor politieke delinquenten
gezeten. Van onrust onder het personeel
"an de Friesland is geen sprake, zei de
iger Bouwers.
Intussen zou De Ommelanden in Har-
kema Opeinde dertig arbeiders hebben
aangeworven* om over omstreeks
maand het bedrijf weer geheel in
king te
lid zijn
blijven voortteren op de revolutie en
de elementen, die een democratische,
ordelijke, veilige en welvarende staat
willen opbouwen.
Het werd ontketend in het leger en
vervolgens uitgevochten in het parlement.
Het leger werd door de sultan met mede
standers als Simatoepang, Boediardjo,
Nasoetion, en met medewerking der Ne
derlandse Militaire Missie opgebouwd op
militaire bekwaamheid, gehoorzaamheid
en lichamelijk goede kwaliteiten. Doch
dit was voor vele, meest jonge, officieren
en honderdduizenden soldaten uit de
revolutietijd een bedreiging van hun
idealen en hun bestaan.
Hun aanhang in het nimmer gekozen
parlement, gegroepeerd rondom de Par-
tai Nasional Indonesia (Soekarno's oude
partij) veroorzaakte een schandelijke
actie tegen de Ned. Militaire Missie en
ook tegen de sultan, die men ten slotte,
toen het tot een kabinetscrisis kwam, niet
dorst te laten vallen. Deze gebeurtenissen
werden op 17 October j.l. gevolgd door
een staatsgreep, juist van de ordelievende
groep.
Het kan vreemd gaan in de wereld
Het scheen, dat de sultan van Djokja.
als overwinnende partij uit de strijd
kwam, doch achteraf beschouwd was het
Soekarno. Door reizen naar Z.-Sumatra,
Soerabaja en Bali, door het afzetten van
militaire commandanten in Z.-Sumatra,
Oost-Java en Makassar, door de bijeen
komst van het naar huis gezonden par
lement, werden al spoedig de verhou
dingen veranderd. De sultan kon slechts
min of meer rekenen op vier divisies,
terwyl drie divisies de gehoorzaamheid
weigerden.
Moeizaam werd gezocht naar een com
promis tussen beide partijen Kolonel Na
soetion. een der krachtigste medestanders
van de sultan, verdween en werd ver
vangen door kolonel Bambang Soegeng,
zyner grootste tegenstanders. De bu-
ix van generaal Simatoepang werden
ontbonden. Het conflict om overste Wa-
uaarby het kabinet de sultan in
de steek liet, gaf de doorslag. De sultan
heeft ontslag genomen. Zyn vrienden in
het kabinet, de ministers van de partij
Sjahrir, zagen kans door een soort
compromis te blijven.
Vermoedelijk zullen de gevolgen ern
stig zijn. Wel is waar is ger.eraal Sima
toepang nog niet uitgeschakeld, evenmin
als Boediardjo, doch het is te verwach-
dat de Ned. Militaire Missie naar huis
wordt gezonden en dat revolutionnair
verleden de grondslag zal «-orden van
het leger dat een steeds onveiliger land
- tot rust moet brengen. Een felle
Vele organisten op congres in A'dam bijeen
(Van een onzer verslaggevers)
Onder auspiciën van de Ned. Organis-
n Vereniging zijn eind vorige weeU
veel Ned. organisten in Amsterdam bij-
•n geweest voor het congres, dat gewyd
aan de hedendaagse orgelbouw.
Voorzitter George Stam was zeer ver
heugd over de grote belangstelling
dit congres, waar men de verschillende
sprekers een groot aantal vragen had
voorgelegd. Deze zUn o.m. welk systeem
mechanisch, pneumatisch, electro-
pneumatisch het juiste is: «aar de
juiste plaats van het orgel in de kerk
oe een twee-manuaals orgel dient
vorden opgesteld, alsmede vra-
Dver het fundamentele pedaalregis-
over barok-orgels en over nieuwe
mogelijkheden in de orgelbouw.
De Duitse organist en componist Sig-
frid Reda heeft in een doorwrocht- iet
wat filosofisch betoog, zich bezig gehou-
Het bollenvak in dit jaar
In voorverkopen worden al behoorlijke
prijzen besteed
Het bollenvak koestert voor 1953 geen
pessimistische verwachtingen Er is over
de gehele linie tulpen, narcissen en
hyacinten een vlotte handel met prij
zen. die voor verschillende soorten hoger
liggen dan in het afgelopen jaar het ge
val is geweest. Dat is dus voor bollen, die
nog moeten groeien en eerst deze zomer
geleverd worden. Voorverkoop noemt
men dat.
Wat is daarvan de oorzaak? Om te be
ginnen was Engeland in 1952 zwaar ge-
contingenteerd en liep de handel met
ran®
Regen-
„scherm"
Frankrijk stroef. Maar aan het eind van
het seizoen bleek, dat het overschot zeer
klein «-as. Men is er van overtuigd, dat
de k«-ekers heel wat betere prijzen voor
hun bollen hadden gekregen, als het
Duitse en het Franse contingent eerder
bekend was gewee:
kleine verhoging van de export komt.
zitten de exporteurs al voor n tekort
'lollen. Dat zal. zo zegt men. ook het ge-
al zijn, als het gewa:
t een redelijke kans, is dat de export
'ergroot zal worden? Men zegt onder
meer, dat er kans is op een groter
tingent voor Duitsland. En Engeland
zeker niet minder afnemen dan in het
voorbije jaar Verder is er de verwach
ting. dat Amerika weer iets meer zal ko
pen, omdat de laatste jaren de afzet daar
voordurend is toegenomen
Er zyn mensen in de bollenstreek, die
menen, dat de wetenschap op het gebied
van stoken en spuiten zo ver is gevor
derd. dat de kwekers het woord ..mis
gewas" rustig uit hun woordenboek kun
nen schrappen. Het gros van de kwekers
denkt daarover echter anders Weliswaar
is men van veel minder factoren afhan
kelijk dan vroeger, maar de mogelijkheid
slecht gew
I nog van een
lijd aanwezig.
Wereldraad over de rassen
politiek
„De rassenpolitiek die de Zuid-Afri
kaanse regering thans volgt is onchris
telijk en de Wereldraad van Kerken dient
haar te veroordelen. Als men zwijgt zou
dat de indruk kunnen wekken, dat
deze politiek aanvaardt." Dit verklaard
een studiegroep, die rapport heeft
gebracht aan het Centrale Comité vai
Wereldraad, dat zijn besorekingen
Lucknow (Noord-India) heeft geëindigd
De rapporten van de studiegroepen zijn
slechts met kleine wijzigingen aanvaard
Een andere studiegroep dronc aan op
voortzetting van de pogineen om door
onderhandeling vrede in Korea tot stand
te brengen.
Over Indo-China en Malakka werd
gezegd, dat de „koloniale mogendheden"
het recht op zelfbeschikking dienden te
erkennen van de volken in Oost-Azië. De
vrijheidsbeweging mag echter niet ln
handen van de communisten komen.
Voorts wordt geconcludeerd, dat ln India
het kastenstelsel zich tot in dc kerk
doorzet.
De Ude Januari nadert
Geen gratie voor het
echtpaar Rosenberg
De Amerikaanse rechter Kaufman
heeft Vrijdag een beroep, het echtpaar
Rosenberg, dat wordt beschuldigd vat
aïoomspiormage, vrij te spreken, afge
wezen. Het echtpaar bevindt zich in d<
Sing Slng-gevangenis en zal op 11 Januari
a.s. -vorden terechtgesteld door middel
van de electrische stoel.
De rechter zei. na zijn weigering, het
vonnis te herzien: „Ik ben nog steeds van
oordeel, dat hun misdaad erger is dan
moord.
Verdachten van Woerdense
moord nog in hechtenis
De hechtenis van de verdachten van
de moord op de agent van politie Van
Eek in Woerden, K. V. en D. van H.,
thans door de rechter-commlssaris
in Utrecht met dertig dagen verlengd
Gelijk men weet. «-erd enige weken ge
leden een appèl ingediend bij het Am
»gew
i ook sterdamse gerechtshof voor hun ontnld-
blijft toch al- dollijke invrijheidastelling, hetgeen toen
j werd verworpen.
den met de samenhang der orgelmuziek
met het orgel als instrument Geen klak
keloze imitatie van bepaalde historische
orgeltypen wenste hy. maar bezinning op
het wezen van het orgel als zodanig. Het
karakteristieke van dit instrument zag
hij vooral in het tegen elkaar zetten en
afwegen der diverse klankkarakters en
groepen, in plaats van het bereiken van
een zo gedifferentieerd mogelijke klank-
dynamiek.
De Zaandamse orgelbouwer D. A. Flen-
trop toonde een voorstander te zyn van
het mechanische sleepladen orgel, waar
op het ideale contact tussen speler en
instrument bereikt kan worden. Uiter
aard speelt de dispositie een grote rol;
elk klavier zal zijn volledige prestanten-
koor moeten hebben.
De Utrechtse orgelbouwdesfe-undlge dr
N A Vente pleitte voor herstelling van
elk instrument, zo mogeiyk in zyn oude
styl en dispositie.
Natuurlyk is het niet alleen by spre
ken gebleven, maar kon er ook worden
geluisterd naar orgelspel. Via een radio
toestel luisterden de aanwezigen naar een
concert dat Adriaan Schuurman gaf op
het onlangs door Mense Ruiter gebouwde
orgel voor de Maranathakerk te Den
Haag en de Goudse organist Willem
Goedhart gaf een korte bespeling op het
orgel van de Spuikerk. Zaterdag werd er
nog gerefereerd door de Deense orgel
bouwer Sybrand Zachariassen en door de
Utrechtse organist Lambert Erné
De chocoladereep gaat
er uit
Hoewel de uitvoer naar Duitsland en
Engeland in 1952 sterk beknot is gewor
den, zijn de Nederlandse cacaofabrikan
ten er ln geslaagd, de uitvoer van cacao
boter in 1952 vrijwel te handhaven en
die van cacaopoeder zelfs te verhogen.
Alleen de export van chocolade is iets
verminderd. De fabrikanten hebben
steeds bij mondjesmaat gekocht. Van
Jar.uari tot September werd 33 884 ton
cacaobonen ingevoerd tegen 47 90.5 een
iaar tevoren. 9500 ton cacaoboter (10.730)
8415 (7229) ton cacaopoeder en 8380
(10655) ton chocolade. In sommige lan
den «*ordt chocolade een luxe-artikel. In
Nederland was het publiek voor de oor
log een groot verbruiker van chocolade
repen van 5 cent per stuk, doch nu de
repen 20 cent kosten, zoekt men andere
versnaperingen.
In 1952 lager omzetten ter beurze
dan in 1951
Op de Amsterdamse effectenbeurs Ia
voor f 707.6 millioen nominaal aan obli
gaties verhandeld in 1952 (1951 897,2
min), cn voor f 327,4 min <t 388.8 min)
aandelen benevens 134.444 (189.285)
stuks certificaten van Amerikaanse sha
res. Het A.N.P.-C.B.S. gemiddelde dael-
jï van 144.12 tot 136.78.
Tsjechisch schaakmeester
vraagt asyl in Zwitserland
De Tsjechische schaker Kottnauer dit
42 jaar is en thans In Zwitserland 'ver
toeft. is van plan niet meer naar zyn
land terug te keren. HU heeft de Zwit
serse regering om «sy! gevraagd. Wan
neer dit asvlrecht «*ordt toegestaan zal
Kottnauer niet meer naar Tsjechoslöwa-
vertrekken De schaker was werk-
bU het ministerie van Opvoeding te
F raag. met welke opvoeding ht) het ken-
neiyk niet kon vinden.
