Nieuwe etage van Zoölogisch
laboratorium geopend
Seizoen van Onze Tuin werd
feestelijk afgesloten
Het doel en de organisatie
van het buurthuiswerk
NIEUWE LEIDSCHE COOTANT
4
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1952
Over een jaar wordt de Dukostaat in
gebruik genomen
In een overvolle collegezaal is gistermiddag de nieuwe etage van het zoölo
gisch laboratorium geopend. Aanwezig waren enkele leden van het cura
torium en de rector magnificus der Leidse universiteit, vele Leidse hoog
leraren van medische en philosophische faculteit, de gehele wetenschappe
lijke staf van het laboratorium, benevens studenten en biologen van andere
universiteiten.
Op geestige wijze vertelde de direc
teur van het laboratorium, prof. dr C.
J. van der Klaauw, over de historie van
de zoölogische wetenschap en de daar
voor in Leiden beschikbaar gestelde
ruimte.
In de vorige eeuw was er ééns in de
vier jaar een promotie, terwijl er tot
zelfs dn 1900 in geheel Nederland slechts
58 studenten in de biologie waren; ruim
do helft in Amsterdam en in Leiden,
Groningen en Wageningen elk 9.
Het waren dan ook de medische stu
denten, die meer ruimte nodig hadden
(17 per jaar in de tweede helft van de
vorige eeuw), zodat er ten slotte werd
bijgebouwd aan het „theatrum zoölogi-
onze cultuur, maar wat is cultuur?" al
dus vroeg spr. En zijn antwoord luidde:
„Dit laboratorium, deze nieuwe verdie
ping is cultuur".
Voor dc rijksgebouwendienst sprak
Ir C. F. C. Hcyning, die Het door
schemeren dat over niet te lange
tjjd nog verdere uitbreiding voor de
Leidse universiteit te wachten is.
De decaan der philosophische facul
teit, prof. dr H. J. Lam, uitte de wens,
dat het gebruik van de nieuwe ruimte-
de faculteit zal mogen strek-
Het jaar 1921 was een belangrijk jaar,
namelijk dat van het. Academisch Insti
tuut, waarbij aan ex-H.B.S.-ers toestem
ming werd gegeven wis- en natuurkunde
te studeren, terwijl de biologie meer er
meer een toegangspoort tot een prac-
tische betrekking werd. Zo nam de stu
die dn deze wetenschap toe en deed zich
het gebrek aan ruimte meer en i
gevoelen. En daarom is deze verruiming
zo belangrijk.
Spr. bracht voorts dank aan de heer
J. Platteel, vertegenwoordiger van de mi
nister van onderwijs, aan de Haagse en
Leidse rijksgebouwendienst en aan allen,
die aan de bouw hebben meegewerkt. Hij
uitte zijn spijt over het feit, dat de heer
J. Scheurkogel, chef van de afdeling
onderhoud, en uitbreiding, deze middag
niet aanwezig kon zijn, evenals prof.
Tinbergen en mevrouw Kuenen, welke
laatste door ziekte verhinderd was.
De president-curator, dr E. J. baron
de Vos van Steenwijk, memoreerde het
werk van professor Tinbergen en
telde op smakelijke wijze, hoe hij
professor Van der Klaauw alle zeilen
hadden moeten bijzetten om Den Haag
over te halen tot de nieuwbouw. Hij
sprak de hoop uit, dat er binnen afzien
bare tijd opnieuw uitbreidingen zullen
plaats vinden.
De rector magnificus, prof. dr J. J. L.
Duyvendak, zeide verheugd te zijn, dat
geld was gestoken in iets, dat uitslui
tend voor wetenschappelijk onderzoek
dient, in deze tijd van utilisme. „Wij ge
ven millioenen voor dc verdediging var
Bazar in Pniël
Volgende week Dinsdag, Woensdag en
Donderdag van 2 tot 5 en van 7 tot 11
uur wordt in het wijkgebouw Pniël aan
de Middelstegracht een bazar gehouden.
Het is een jubileumbazar, want volgend
jaar hoopt deze Hervormde wijkge-
meente te herdenken, dat het wijkge
bouw zestig jaar geleden werd geopend.
Het meubilair comité ziet uit naar een
passend jubileumgeschenk.
Gouden medaille voor
sergt.-majoor Engelsma
Vanmorgen Werd op het excercitie-
terrein van de Doelenkazerne de gouden
medaille voor 36-jarige trouwe dien:
door de garnizoenscommandant H. W.
Gerth van Wijk, uitgereikt aan
majoor der Intendance, A. J. Engelsma.
Tijdens een korte militaire plechtig
heid wees de garnizoenscommandant
op de belangrijkheid van deze onder-
schelding, dio zeker niet wordt verleend
uit puro formaliteit, maar
men wel degelijk in de dienst moet heb
ben uitgeblonken.
De plechtigheid werd besloten met
parade.
Na afloop hiervan werd in de cantine
een receptie gehouden. De majoor di
intendance, D. J. F. Hermens, sprak de
gedecoreerde waarderend toe.
Chr. sigarenwinkeliers bijeen
De afdeling Leiden van d>e Ned. Bond
van Chr. sigarenwinkeliers hield Don
derdag eeri vergadering. De heer P. Rus-
ticus uit Leeuwarden sprak over het on
derwerp „Waar gaan wij heen?" Juist
reu de tijden voor onze bedrijven verre
van rooskleurig zijn en er steeds meer
gevaren dreigen, is het van groot belang,
dat we ons organiseren, aldus spr. Niet
één mag er achter blijven. Na de pauze
werden vragen beantwoord
Burgerlijke stand van Leiden
GEBOREN: Adrianus A W, zn van A
A W van der Meijden en J den Hollan
der; Johan A C, zn van J C Bokx en C
L NicoLaas; Gerrit, zn v G van Sehoon-
derwoerd den Bezemer en Th. Calkho-
ven; Jacoba A, dr van Th de Kreek en
P Ubink; Pieter D, zn van A van Zeist
én H van Oosten; Elizabeth, dr van E
Fontein en E C Henzing; Johanna, dr
E J Fontein en E C HenzLng.
OVERLEDEN: G J de Mooij, wed Van
Egimond1, 68 jr; W J van der Pol, wedn,
79 jr; F Arnoldus, wed van Duk, 66 jr;
M J H Th Grimbergen, dochter, 5 we
ken; E Zaalberg, huisvr, van Ginjaar,
77 Jr.
Prof. dr D. J. Kuenen, die
breiding zijn scepter zal
hierna een kort overzicht
richting van zijn afdeling
doelstellingen der experimentele zoölo
gie. Tevens deelde hij mede, dat
een jaar de DUKOSTAAT in gebruik zal
worden genomen, hiermee voor het eerst
de nieuwe naam in 't openbaar gebrui
kend voor de acht cellen in het achter
ste vertrek, die een vinding zijn van de
technische hoofdambtenaar Duk en waar-
/er wij gisteren reeds schreven.
Nadat prof. Van der Klaauw de spre
kers had beantwoord, togen de geno
digden naar de nieuwe afdeling, die
door de president-curator officieel werd
geopend.
Geringe stijging van
werkloosheid
Op 8 November stonden bij net
arbeidsbureau Leiden ingeschreven 179»
werkloze mannen, waarvan 213op
D.U.W.-objecten waren tewerkgesteld.
Tengevolge van seizoeninvloeden on
derging de werkloosheid mannen
een zeer geringe stijging, welke in hoofd
zaak het gevolg is van de normale af
vloeiing van arbeidskrachten in de
bouwnijverheid, in verband met ae na
derende winter, te weten: schilders, stu-
cadoors, timmerlieden en grondwerkers.
Een vergelijking met het overeenkom
stige tijdstip van het vorige jaar leert,
dat nog steeds van een gunstige ontwik
keling gesproken kan worden (1805 op
8 November 1951).
Het aantal ingeschreven werkloze
vrouwen onderging een daling en be
droeg op 8 November 1952 143. Eveneens
minder dan het vorige jaar, te weten 22Ü.
Verweer tegen nalatige
huiseigenaar
Het voor rekening van de eigenaar ko
mend onderhoud van de woning Heren
gracht 14, die niet door de eigenaar wordt
bewoond, werd verwaarloosd, tot schade
van de bewoonbaarheid.
B. en W. hebben de eigenaar, de heer
J. Brandt, aangeschreven een nader om
schreven aantal onderhoudswerken bin
nen zes weken te doen uitvoeren. Daarbij
werd de waarschuwing gevoegd, dat, in
dien hieraan niet wordt voldaan, de wer
ken door de gemeente op kosten van de
eigenaar zullen worden uitgevoerd.
Daar de heer Brandt niet heeft gerea
geerd, heeft de gemeente de onderhouds
werken inderdaad uitgevoerd. De kosten
hebben 1 774.43 bedragen. De heer Brandt
weigerde dit bedrag te betalen, en ook
kwam hij in beroep tegen een dwang
bevel Hij heeft de gemeente gedagvaard
voor de Haagse rechtbank. B. en W. vra
gen de raad- nu machtiging hiertegen
te voeren.
Het meedoen van de vrouw is
van groot belang
Wijk 4 van A.R. kiesvereniging over de
verkiesbaarheid van de vrouw
Over de verkiesbaarheid van de vrouw heeft het Centraal comité van de A.R.P. een
rapport doen uitgaan. Aan de hand van het rapport behandelde mevr. H. Mulder-
Hemmes dit onderwerp gisteravond voor wijk IV van de A.R.-kiesvereniging.
Met enkele grote lijnen schetste spr..
de positie van de vrouw in de loop der
eeuwen. In onze kring, zo zei mevr.-Mul
der, was er aanvankelijk weinig belang
stelling voor het vrouwenkiesrecht. Het
bekende zwyggebod voor de vrouw uit
de brief aan Corinthe heeft vooral hier
toe meegewerkt. Terecht heeft men er in
de laatste tijd op gewezen, dat dit zwijg-
gebod betrekking heeft op het spreken in
tongen en profeteren In de Gemeente
van Corinthe.
In 1919 werd met algemene stemmen
het actief kiesrecht ook voor vrouwen
ingevoerd, In een in 1921 verschenen
rapport over deze kwestie werd het pas
sief vrouwenkiesrecht op grond van de
Schrift afgewezen. Ook in 1949 was dit
nog het geval, al waren de conclusies
Vooral tegenwoordig is het meedoen
van de vrouw, in verband met de vele
sociale wetten, van groot belang, aldus
spr. In dit rapport, dat als advies
de kiesverenigingen is toegezonden,
een nauwkeurige exegese van de hierop
betrekking hebbende Schriftplaatsen ge
geven.
Jeugdnatuurwacht óók
in Leiden
Propagandafilms in de foyer
In de foyer van de Stadsgehoorzaal
hebben gisteren de leerlingen van de
lagere scholen van de Professorenwijk
hun ogen uitgekeken op de mooie
tuurfilms. die de stichting Natuur
Jeugd in samenwerking met de stich
ting Leidse Jeugd-Actie daar vertoonde.
De f'ms, gemaakt door de heer P. Tijs-
sen, brachten de jeugd in contact met
het leven van de mieren en voerden de
jongens en meisjes mee op een wande
ling door het bos, waar de natuur onder
de leiding van een vriendelijke bos
wachter werd bespied. De directeur van
de stichting Natuur en Jeugd, de heer
C. H. Voorhoeve, leverde uitstekende
commentaar en wist de jeugdige schare
goed te boeien.
Na dc vertoning van de films sprak
de heer Voorhoeve nog een kort propa
gandistisch woord. Hij wees er de jeugd
op, dat de bordjes „Verboden toegang"
een gevolg zijn van de vernielzucht van
do Nederlanders. Ook de enorme be
dragen, die moeten worden uitgegeven
herstel vormden een krachtig ar
gument.
De jeugd kan zich als lid van de
Jeugdnatuurwacht opgeven bij de hoof
den der scholen.
25 Jaar bij Brill
De heer J. van Leeuwen vierde giste-
:n zijn zilveren jubileum bü de N.V. E.
J. Brill (Oude Rijn). Hij werd toegespro
ken door prof. mr N. W. Posthumus,
directeur, de heer F. C. Wieder jr, adj.-
directeur, en de heer-J. de Koning, chef
de zetterij. Er werden voel waar
derende woorden gesproken en ook mocht
de jubilaris geschenken in ontvangst
H. A. Renee kreeg wisselbeker
De tuindersvereniging Onze Tuin wendt pogingen aan om het stadsgedeelte van de
woningbouwvereniging Ons Doel met bloemen en planten een fleurig aanzien te
geven. Ook in het afgelopen seizoen is dat geschied. Gisteravond werd dit seizoen
afgesloten met het uitreiken van prijzen aan hen die zich het meest verdienstelijk
hebben gemaakt.
Deze wees nog eens in een lyrische toe
spraak op de vreugde, die de liefhebber
Maar dat het bestuur de leden nog niet
daar heeft, waar het hen hebben wil met
de liefhebberij, bleek wel uit het ope
ningswoord van de feestavond, die gis
teren in de Burcht werd gehouden. Het
werd uitgesproken door de voorzitter
van Onze Tuin, de heer P. Verver. Deze
oefende critiek op de leden, die wel op
de feestavonden aanwezig zijn, maar zich
aan het tuinwerk nog niet al te veel
gelegen laten liggen. Hij heette het lid
van verdienste, de heer M. H. Noteboom,
voorzitter van de woningbouwvereniging
Ons Doel, de Jury, het bestuur van de
woningbouwvereniging en de vertegen
woordigers van dc zusterverenigingen
apart welkom.
In de pauze werden de namen van de
prijswinnaars bekend gemaakt door de
heer Joh. Jonker, voorzitter van de jury.
zichzelf, door in de natuur te werken,
kan bereiden. Hij wekte op tot meer
activiteit.
De L.D.-wisselbeker werd gewonnen
door de heer H. A. Renee, P. de la
Couiistraat 38. De beste tuinder na hem
was Th. B. Kapaan, P. de la Courtstraat
4. Dat zij elkaar niet veel ontliepen, blijkt
uit het puntcnaantal. Zij hadden resp, 75
en 74'i punt. Er waren verder tien eerste,
vijftien tweede, een-en-veertig derde en
vijf vierde prijzen. De heer Noteboom
sprak een slotwoord.
Het feestprogramma werd verzorgd
door John Boclee met accordeon en
pianomuziek, de Mona's mrt Hawaiian-
muziek en het G. H. cabaret.
Streekconferentie C.J.M.V.
De provinciale commissie Zuid-Hol
land van het C.J.M.V. houdt op Zater-
22 November in samenwerking met
de kringen Katwijk en Sassenheim een
streekconferentie in het gebouw Irene
te Oegstgcest. De vergadering begint
om half 4. De heer M. Timmer, secreta
ris van de commissie, zal spreken ovei
„Het C.J.M.V., wat het is en wat het
wil". In de avondvergadering spreekt ds
D. Veldkamp van Den Haag over
pakken of aanpakken". De conferentie
wordt om 9 uur gesloten
Alphen aan den Rijn
De afdeling Sociale Zaken van onze gemeente, die haar taak steeds meer in on
vang ziet toenemen, wil de gemeenschap over allerlei zich voordoende probleme'
van voorlichting dienen. Daarom worden er, wanneer daar aanleiding voor is, bi
eenkomsten belegd. Dat was ook gisteravond het geval en in de trouwzaal van h>
raadhuis was als spreker aanwezig de heer C. Louwerse, secretaris van de Ned.
bond voor sociaal-cultureel vormingswerk, die een causerie hield over het z.g.
buurthuis- of dorpshuiswerk.
Spreker werd ingeleid door de wet
houder va-n sociale zaken, de heer A. J.
Dekker. De heer Louwerse wees er
eerst op, dat door de ontwikkeling der
techniek enz. 'het platteland met de zelf die
zaken in aanraking komt als de stad. De
samenleving vertoont een beeld, dat
grote problemen schept, imaar ook grot»
mogelijkheden heeft.
Spr. g-inig uit van het gezin en schetste
de toestand va-n een eeuw geleden. Grote
veranderingen voltrokken zich sindsdien
en meerdere functies, d-ie het ge-zin toen
kend-e, zij-n naar andere verbanden over
gegaan, Én n-u zijn we er allien wel van
overtuigd, dat het gezin een va-n de fun
damenten der samenleving moet blijven,
a-ldii-s spr.
De band, die traditie heet. verdween
en maakte plaats voor vrijheid, maar
waartoe?
Uit deze vrijheid kwam de massificatie,
waarvan spr. als kenmerkende eigen-
ichappen noemde: onkerkelijkheid, on
verschilligheid, genotzucht. Deze massi
ficatie bedreigt dc gehele samenleving.
Dc vrijheid gaat verloren.
Daar nu moet strijd tegen gevoerd
worden, een gemeenschappelijke strijd,
vaan-bij sp-r. <ie uitzonderlijke positie
an de Kerk buiten beschouwing wilde
Hij durfde de stelling verdedigen, dat
het buurthuis (mits goed opgezet) het
middel is tegen de massificatie. Een mid
del. waardoor het gemeenschapsleven
eer zin krijgt.
Wat doet het buurthuis? Het helpt de
bevolking zichzelf te helpen. Het wiil
geen organisatie zij-n, maar een orgaan,
waarin de organisaties ten behoeve van
de gemeenschap tot samenwerking ko
men, om een bepaald doel, dat in iedere
plaats verschillend kan zijn, te bereiken.
In de uitwerking -hierva-n bleef spr.
wat vaag en er kwam dan ook een stroom
van vragen, die spr. door tijdgebrek n-iet
al-Ie kon beantwoorden.
Aan het einde van deze bijeenkomst,
die door predikanten, geestelijken, hoof
den van scholen, jeugdleiders enz. werd'
bijgewoond, concludeerde die heer Dek
ker. dat de waarde va-n deze bijeenkomst
vooral hierin gelegen was, dat ieder aan
het denken wordt gezet.
De Zondagsdienst
De Zondagsdienst van d-e huisartsen,
die aa-n deze regeling deelnemen, wordt
waargenomen door dokter H. van Koo-
ten, Wilhelminalaan 36, telef. 2079.
Leerhoeve gemoderniseerd
De bij de veehouders van Rijnstreek
en Haarlemmermeer welbekende vee-
koekenfabriek op coöperatieve grond
slag, de Leerhoeve, heeft in de laatste
drie jaar een bijna algehele vernieuwing
ondergaan. Twee jaar geleden werden
reeds een nieuw kantoor en een ni-
directie- en bestuurskamer in gebruik
genomen. Het vorig jaar kreeg mer
beschikking over een eigen garage. Van
daag zullen de geheel gemoderniseerde
technische installaties van de graanmale-
i veekoekenafdeling in gebruik wor
den genomen.
De directeur, de heer W. Plomp, als
mede de bedrijfsleider, de heer De Jong,
deelden ons mede van mening te zijn, dat
hier op dit gebied iets goeds en moois
tot stand is gekomen. De oude 180 p.k.
stoommachine is vervangen door 34 elec-
tromotoren van de meest uiteenlopende
sterkte, in totaal 432 p.k. De maalstenen
zijn vervangen door drie hamermolens,
die In een kelder onder het gebouw zijn
geplaats.t Hierdoor is tevens fabrieks-
ruimte verkregen. Daar zijn o.a. eer
derne weeginstallatie en een automatische
weger geplaatst. Dat is mede noodzake
lijk geworden door de van hogerhand ge
stelde eisen, inzake vermengingen
dergelijke.
Ongetwijfeld betekent dit voor het
houdend deel van de bevolking in
omtrek een goede stap naar een modern
bedrijf. Volgend jaar Juni zal De Leer
hoeve vijftig jaar bestaan.
St. Nicolaasactie van
de middenstand
In hotel Centraal is gisteravond de
Alphense St Nicolaasactie geopend. Be
halve het voltallige actiecomité waren
aanwezig afgevaardigden van de vrou
wenbonden, besturen van beide midden
standsverenigingen en directeuren van
de banken.
Het was de voorzitter, de heer J. v. d.
Bosch, wel aan te zien, dat de betrekk-
lyk geringe belangstelling voor deze
opening hem teleurstelde. Door een mis
verstand was de wel uitgenodigde bur
gemeester niet verschenen om de opening
verrichten. In zijn plaats luidde de
heer H. J. Jansen nu de actie met enkele
woorden in. Hij noemde het een verstan
dig bes'luit van de middenstand in deze
tijd een actie te ontplooien, die ongetwij
feld zal slagen, als ieder zijn beste beentje
voorzet. De ingezetenen moeten begrij
pen, dat zij in eigen gemeente even goed
terecht kunnen als elders.
De heer G. J. v. d. Kolk gaf een over
zicht van de in de loop van 29 jaar ge
zamenlijk gevoerde acties. Hij vestigde
de aandacht op de vorm van deze actie.
Men moet negen fouten aanduiden in een
tekening, die bij aankoop tot een bedrag
f 10 wordt verstrekt. Pe» bestede
gulden krijgt de koper een zegel; tien
zegels geven recht op een tekening. Bij
de tekening moet een slagzin worden
voegd van maximaal tien woorden. De
goede oplossingen moeten gedeponeerd
worden i'n een bus, die bij de Hervormde
kerk aan de Julianastraat komt te staan.
De heren C. A. Bos en H. van Deuren,
resp. voorzitters van de Alphense mid
denstandsvereniging èn de R. K. zuster
vereniging, spraken tenslotte hun beste
wensen uit voor het welslagen van de
actie. Ook hadden zij veel waardering
voor het werk, dat het St Nicolaas-actie-
comité heeft verzet.
Burgerlijke stand
GEBOREN: Hillegonda, d. v. F. Blom
en N. Pols; Leontine Ada, d. v. C. O.
Helmus en A. van Egmond; Gerardus
Petrus, z. v. A. van Gils en Johanna J.
Zevenhoven; Margrietha Elizabeth, d. v.
D. G. de Jong en M. Stougie; Anna Hen-
drika, d. v. G. Sampiemon en P. C. van
Vliet; Hendrik, z. v. A. P. Verweij en
B. M. v. d. Pol; Margaretha Hermina, d.
v. Petrus J. Smorenburg en H. G. van
de Hurk; Gerrit, z. v. H. Spruijt en W.
Snel.
OVERLEDEN: Cornelia Bol, 59 jaar,
echtgenote van A. van Diggele; Alida A.
van Nes, 54 j., cchtgen. v. A. H. Smits.
ONDERTROUWD: Hendrik Zwijnen-
burg, 27 jaar en Neeltje G. C. van den
Akker, 23 jaar; Nicolaas C. Kapteijn, 25
jaar en Alida Chr. Spaan^ 22 j.; Klaas
Stapper, 44 jaar
32 jaar.
i Fokje R. Willemsma,
GEHUWD: Bernardus A. Ouwerkerk.
29 jaar en Geertruida Th. van den Berg,
23 jaar; Johannes C. C. Boekhorst, 29 j-
en Maria P. den Hollander. 23 jaar; An-
tonius L. H. Emmerik, 28 j. en Theresia
G. M. J. Verleun, 25 jaar; Gijsbert H.
Kortland, 30 jaar en Johanna Verhocff,
24 jaar; Doede J. Reinhart, 34 jaar en
Johanna Noorlander, 34 jaar; Willem J.
de Zeeuw, 56 jaar en Johanna Taselaar.
47 jaar; Dirk van Laar, 25 j. en Kunera
J. Quik 26 jaar.
Politiek is toekomstvorming
Leidse C.H. jongerengroep luisterde naar
prof. De Zwaan
Prof. dr J. de Zwaan heeft- in dc gis
teravond gehouden vergadering van de
Leidse Chr. Historische jongerengroep
gesproken over klippen cn ondiepten. Er
waren helaas maar weinig leden. Voor
zitter was de heer J. Schinkel.
De hoogleraar, die ook lid van de
Eerste Kamer is, gaf in zijn causerie een
populaire beschouwing van verschillen
de politieke en sociologische vraagstuk
ken. Hij zei onder meer. dat politiek toe
komstvorming is. En dat stilstand als
een onmogelijkheid moet worden aan
gemerkt. Afzijdigheid is een illusie, al
leen al door het gebrek aan protest.
Spr. legde .er de nadruk op. dat onze
maatschappij schreeuwt om Christelijk-
sociologisch denken, om een specifiek
Christelijke sociologie, die weet van de
levende God boven de overmacht van de
maatschappelijke krachten, die weet van
de ware mens dóór Jezus Christus. In
dit verband kondigde hij de verschijning
van het boek Moderne Maatschappij i
van de Leidse hoogleraar W. Banning.
Dit boekje gaaft ons in ieder geval wat
we direct nodig hebben, aldus prof. De
Zwaan: een oriëntering ten aanzien van
de feiten en verschijnselen, die ons allen
in hun greep hebben.
De Christelijke politiek is een hache
lijke zaak. als we niet goed ziin voorbe
reid. De oorzaak van de politieke malaise
onder de jongeren is, dat we eikaars taal
niet verstaan. We moeten kennis nemen
van de sociologische feiten en het socio
logische denken van onze tegenstanders.
Het gaat om de ziel van het volk, heeft
Slotemaker gezegd.
Over de C. H. U. zei de spreker, dat
de Unie een orgaan mist dat voor een
discussie in grote stijl en voor werkelijk
grote vragen zijn bladzijden zou kunnen
openen. We zijn allerminst klaar door
te zeggen: We zijn toch een Unie, aldus
spr. We hebben niet een orgaan, waarin
we wezenlijk onszelf kunnen zijn. En v*e
moeten toch op een of andere manier
kunnen tonen wat we zijn.
Prof. Pont over de rassenproblemen
in Zuid-Afrika
Uiterst moeilijke verhouding tussen blanke en niet-blanke
Zuid-Afrika wordt gekarakteriseerd door tegenstellingen. Geologisch ge
zien is het oeroud, terwijl de ontwikkeling uiterst jong is. De huidige be
volking vormt ethnologisch geen eenheid. Zo zei prof. dr D. Pont uit Pre
toria, die gisteravond voor K. en O. in het Snouck-Hurgronjehuis een lezing
hield over de verhouding van blanken en niet-blanken in Zuid-Afrika.
wil een groot gebied voor de niet-blanken
reserveren en industrieel ontwikkelen.
Er zijn, zo zei spr., 21a millioen blan
ken tegenover 10 millioen niet-nlanken.
Onder de blanken bestaat de tegenstel
ling tussen Afrikaans en Engels spre
kenden. Naar het oordeel van de Zuid-
afrikaanse Boer werd hem door de
Engelsen te weinig bescherming geboden
vooral tegenover de Bantoe's. De Boer en
de Bantoe waren voor de Brit zonder
meer onderdaan. De Boer wilde zich zelf
zijn, trouw aan zijn afkomst en
levens- en wereldbeschouwing. Vandaag
nog leeft de gedachte, dat de Bantoe het
staatkundige element is om de Boer
eigen identiteit te ontdoen.
Na de ontdekking van diamant en goud
ontstond er onder de Bantoe's een
nieuwe bevolkingsgroep, de industriële
werkers. De Bantoe verliest zijn achter
grond en wordt geproletariseerd. De
houding van blanken en niet-blanken
had een meer preciese bepaling nodig.
Toen in 1910 vier koloniën tot één domi
nion verenigd werden, waren er twee
onverzoenbare standpunten. In de oudo
Kaapkolonie kende men de politieke
iijkheid; de andere gebieden waren v
de politieke ongelijkheid. In 1936 werd
cok in de Kaap de politieke ongelijkheid
aangenomen. Nu bestaat er niet alleen
een politieke, maar ook economische
apartheid. De apartheid is voor velen
axioma. De niet-blanke wordt in
regering vertegenwoordigd door
blanke. De blanken voelen zelf, dat vi
en omvang van deze vertegenwoordiging
op den duur niet te handhaven zijn. Er
is een minderheidsrichting, die alle ver
schil wil opheffen. Een andere richting
wil een absolute territoriale scheiding.
Een derde richting, min of meer het
regeringsstandpunt vertegenwoordigend.
In
van het Leids Kunstcentrum
vele opzichten een verrassing
De najaarstentoonstelling, die het Leids Kunst Centrum van heden af in
de Boerhaavezalen houdt, is in twee opzichten een duidelijke stap vooruit.
Op de eerste plaats was er veel werk ingezonden en op de tweede plaats
dat werk bijna allemaal van een dergelijke qualiteit, dat niet geaar
zeld hoefde te worden, of het kon worden geaccepteerd of niet. Bovendien
waren er enkele nieuwe gezichten onder de exposanten, zodat deze najaars
tentoonstelling in vele opzichten een verrassing is.
Nieuwelingen zijn mevr. J. C. Dekker,
J. W. Oosterkerk en Joseph Mertens. Het
werk van mevr. Dekker zal stellig door
velen worden geapprecieerd. Het is
krachtig van kleur en compositie, terwijl
zjj op deze expositie ook enkele aquarel
len heeft hangen in de oude, vertrouwde,
Impressionistische trant, teer-vrouweljjk
an kleur en sfeer. Van Oosterkerk be
donderden wij vooral z\jn knap teken
werk. De olieverven konden ons minder
bekoren.
man echter, waarover gesproken
zal worden, is Mertens. In een oudere
periode cubistlsch („Het aangezicht der
twintigste eeuw"), in zijn jongste periode
volkómen abstract. „Archimedicn at-
mospherica", „Archimedica met vliegen
de schotel", „Archimedica projectlca" en
,Het signaal" zijn volkomen cerebrale
schilderijen, composities van figuren uit
de beschrijvende meetkunde, verwant aan
de graficus Escher cn slechts jn zoverre
deze verschillend, dat Escher waar
schijnlijk nooit de kleur zó intens in het
probleem zou kunnen betrekken.
BU de kunstenaars, die al meerdere
malen bij het L.K.C, exposeerden, valt de
ontwikkelingsgang van Giselle van Essen-
Kuster op. Haar abstracties hebben
dit in tegenstelling tot Mertens weinig
met het verstand en alles met het gemoed
te maken. Soms lüken haar composities
daardoor wat verward, maar ze bezitten
een onweerstaanbare charme. Ook al z'un
de kleuren niet direct aansprekend: bruin,
grijs, wit, zwart. Dat Giselle echter haar
uilgesproken kundigheid op dit terrein
niet heeft verleerd, bewijzen de tien mi
niaturen, moderne navolgingen van de
antieke, pikante vrouwenkopjes op por-
celein in een „lijstje" van dik blank
eikenhout.
Een verheugenis was het weerzien met
de Noordwljkse schilder H. A. Bal. Zijn
werk heeft niets aan kracht en expressi
viteit ingeboet; zijn deformaties zijn nog
altijd verantwoord; de sfeer van dit werk
is nog steeds zeer gevoelig.
Minder enthousiast waren wl) over het
werk van H. de Voogd, wiens „Kande
laar". een doek in felle gele en rode kleu
ren, uitgesproken onevenwichtig aandoet.
„Bacchanaal" was als compositie wel ge
slaagd.
Will H. TweehuUsen, wiens werk de
Leidenaars zo langzamerhand wel ken
nen, is eveneens in een ontwikkelings
stadium. een phase, die wü al eerder bij
hem signaleerden. Zijn abstracties zijn
niet opvallend gedeformeerd, maar heb
ben het „droge" gekregen van „notities",
in lijnen en kleuren opgetekend tijdens
een gesprek, en als vanzelf gegroeid tot
boeiende composities. Zie hiervoor „De
haven van Katwijk", een opvallend olie
verfschilderij, dat voor het kunnen van
deze schilder spreekt. Eigenaardig is, dat
daarnaast de gouaches een „weg terug"
schijnen naar het Lmpressionnisme, iets
ooral opvalt in het gezicht op het
casino van Monte Carlo geheel ln de hoek.
Van Walter Bosch zouden we willen
opmerken, dat hij zijn stijl door de jaren
heen getrouw schijnt te blijven, al komt
er een wat meer realistische trek in zijn
doeken. Overigens is het een stijl, die er
zijn mag.
Verder Is er charmant werk van Lucia
Stelnbach, die lussen haakjes ook wel
eens iets machtlgers dan lieflijke parken
en zuidelijke landschappen weet te ma
ken; zie het groots opgevatte doek
„Goldberg-gebied". Er is gemakkelijk
aansprekend werk van Corrie van der
Baan, van W. Beekman, van Suze Cre-
tier-Ladan, van haar vader, Daan La-
dan, van de dromer F. de Nocker, van
P. v. Weerlee en van J. v. Zonneveld.
De laatste zorgde voor een verrassing in
het gepointilleerde landschapje. Van der
Post is een schilder, die steeds meer gaat
durven en in zijn knappe aquarellen Jo-
panse invloeden vertoont. En tenslotte
J. v. d. Berg, een man, die waarlijk
tekenen kan.
De inzending beeldhouwwerk is deze
keer ook belangrijker dan vorige malen.
Hans Melis werd gestyleerder en Lo Mo
lenaar zond een mooie groep ln, „Huwe
lijk". waarvan het alleen maar jammer
is, dat z(j niet dof, maar glimmend z
werd afgewerkt. Ook H. A. Bal is
tcgenwoordigd door beeldhouwwerk. De
deformaties van zijn drie chamotte-fi-
guurtjes zijn even verantwoord als die in
zijn tekeningen en schilderijen.
Op de tentoonstelling is verder nog
heel mooi handweefwerk te zien van het
atelier van Ria van Oerle („De gouden
spin") en aardewerk van Meindert Zaal
berg en Marcel Keezer, ieder in z\jn
genre op zijn best en blllkbaar in een
zeer creatieve en aan vondsten rijke pe
riode.
De binnenhuisarchitect A. Huisman
zond enige tekeningen in, ontwerpen voor
de Inrichting van de raadszaal te Horst.
De expositie werd hedenmiddag door
wethouder J. C. v. Schalk geopend.
O. Th. R.
De gebieden der blanken zullen niet ge
heel van niet-blanke werkers worden be
roofd. Het gebied van de niet-blanken
zal zelfbestuur krijgen.
Men staat voor grote moeilijkheden;
onder de blanken leeft echter de vaste
wil de Christelijke beschaving ongeschon
den aan het nageslacht door te geven en
de niet-blanke rechtvaardig te behande
len. Indien de blanke zich in Zuid-Afrika
twil handhaven, zal het land nog lang
'immigratiegebied moeten blijven, zo zei
spr tenslotte.
L1SSE
Gouden echtpaar
Het echtpaar P. Buurman—Vaas, Julia
nastraat 131, hoopt op 27 November zijn
gouden huwelijksfeest te vieren.
Jubileum
De heer H. Tigchelaar. eerste opzichter
bij de P.T.T. hoopt op 25 November zUn
40-jarig jubileum te vieren.
Hengelaarsvereniging
Onder voorzitterschap van de heer Van
Diest hield de hengelaarsvereniging Ad-
vendo een ledenvergadering. Het enige
agendapunt was bespreking van het con-
tributievraagstuk. Besloten werdl de con
tributie nog te laten zoals ze is.
Onderscheiding
Mevrouw C. Pynacker—Kirch, presi
dente van de St Elisabethvereniging. heeft
gelegenheid van het gouden jubileum
der vereniging van de Paus het gouden
kruis Pro Ecclesia ontvangen.
Benoeming
Burgemeester De Graaf is benoemd tot
plaatsvervangend lid van de kiesraad.
Feestverlichting
Gedurende de winkeliersactie, die be
gint op 22 November, zal de Kanaalstraat
des avonds in feestverlichting worden ge
zet.
Burgerlijke stand
GEBOREN: Robertus H. C..
Slootweg en A. G. Tromp; Margaretha
A. F. Schenk en G. H. v. Dijk;
Aleida M., dr van Ai G. Fakkel en E.
Keijzer; Cornells G. J., z. v. C. J. Bel en
C. K. Opdam; Jan Th., z. v. Th. van Eg-
mond en N. van Egmond; Petronella A.
M.; dr v. G. P. Randsdorp en M. P. A.
van Wieringen; Andreas, z. v. C. v. d.
Klauw en A. H. Augustinus.
OVERLEDEN: Petronella W. Kroon,
wed. v. L. J. B. Kollewijn, 90 j.
Zondagsdienst
De ^Zondagsdienst der huisartsen
wordt waargenomen door dokter Haase
jr, Achterweg.
ALKEMADE
Zondagsdienst
Zondagsdienst in de, gemeenten
Alkemade en Leimuiden wordt morgen
waargenomen door de artsen Van der J
Bijl, Muskens en Hupkens.
BENTHUIZEN
Burgerlijke stand
GEBOREN: Arie, z. v. B. A. Boevé en
G. de Bruijn.
ONDERTROUWD: Ambrosius Boef te
Alphen aan den Rijn en Anna Kors.
OVERLEDEN: Jansje van Keeken, 78
j., wed. van J. van Velde (Alphen a/d
Rijn.
HAZERSWOUPE
Winkelweek
De middenstandsvereniginigen hebben
besloten weer eën winkelweek- te hou
den, die ln het teken zaïl staan yam de
bietencampagne. Er wordt onder oneer
grote optocht gehouden, waaraan
veel bedrijven zullen deelnemen.
Collecte
De collecte in de Herv. Gemeente ten
bate van de Hervormde bond' voor in
wendige Zending heeft ƒ314 opgebracht.
KOUDEKERK AAN DEN RUN
Groene Kruis
Maandagavond zal de afdeling van het
Groene Kruis in hotel De Bruin een Ie-,
denvergadering houden. Er is onder
meer een causerie over vitaminen-
Opbrengst
De verkoop van de vrouwenvereniging
De Liefde Sticht, ten bate van het res
tauratiefonds der Hervormde Gemeente,
heeft f 1893 opgebracht- Een moedgevend
resultaat!
LEIMUIDEN
Predikbeurt
Hervormde Gem.: 9.30 u. ds Kruijne.
Gezinsweekbjjeenkomst
In het kader van de gezinsweek der
Ned. Gemeenten van Leimuiden en Rijn-
saterwoude sprak in het Nutsgebouw te
Rijnsaterwoude dokter Jongebreur, hoofd
van de schoolartsendienst Alphen aan den
Rijn, over de verhouding tussen jongens
en meisjes. De meisjes kwamen eerst bij
een en later de jongens. Ds Van Soest,
Herv. predikant te Rijnsaterwoude, open
de beide bijeenkomsten. Er werden veel
vragen gesteld. Ds Kruijne sloot.
RIJNSATERWOUDE
Plattelandsvrouwen over de vrouv
De afdeling van de bond van platte
landsvrouwen kwam in het Nutgebouw
bijeen. Spreekster was mevrouw Van der
Windt—Peereboom Voller "met het on-
dérwerp „Wat is typisch vrouwelijk?"
Vooral ging mevrouw Van der Windt de
verschillen tussen man en vrou\v na'
de terreinen van het gevoel ép de
tuïtie Intuïtie hebben alle vrouwen
ze werken er mee in het gezin, bij het
terzijde staan van de man. Ze weten bij
voorbeeld buiten het verstand om dat er
gevaar dreigt, dat het niet goed zal gaan.
De man heeft meer tijd nodig om dit te
onderkennen. Het verstand dient echter
mee te spreken. Er moeten tenslptte be
wijzen zijn. Jonge mensen moeten weten,
dat man en vrouw beiden verantwoor
delijkheid dragen voor het gezin. Ook de
staat is een groot gezin. Het vreemde is
echter, dat de- staat hoofdzakelijk door
mannen wordt bestuurd, aldus spr-, die
van mening is. dat in besturen van grote
instellingen, gemeenteraden, diaconieën,
comité's enz. meer vrouwen dienen
worden ingeschakeld.
LEIDERDORP
Feestavond ouden van dagen
Gisteravond kwamen de ouden van da
gen met de dames én heren, die van de
maakt, in het dorpshuis bijeen voor een
•r een autotocht met hen hebben ge-
gezellige vergadering. De toneelgezel
schappen Thalla, Ons Genoegen en Liefde
het Toneel, het dubbelkwartet van
de buurtvereniging Limeika en de amuse
mentsband The Rhythme Club gaven be
langeloos hun medewerking.
De voorzitter van het organisatiecomité,
autotochten, de heer S Reijerse, heette do
ouden van dagen,, de chauffeurs en de or-
ganisaoren van ed tochten hartelijk wel
kom. Een bijzonder woord van welkom
werd gericht tot B. en W. van Leiderdorp.
Het uitgebreide programma werd vlot af
gewerkt. Jong en oud hebben er van ge
noten. In de pauze werd koffie met koek
geserveerd, terwijl de heer P. de Jong
de room zorgde. Een aardige geste!
Dc avond werd laat gesloten. Allen had-
ïn er echter een latertje voor over.
Afscheid
De Hervormde jeugdraad heeft afscheid
genomen van de heer W. Rijlaarsdam, die
in dienst moet.
TER AAR
Gemeenteraad
Dinsdagavond half 8 vergadert de ge
meenteraad'. Op de a-gen-da staat onder
meer: subsidie-aanvragen, voorstel geld
lening va-n ƒ200.000 bij Bank Ned. Ge
meenten, idem benoeming gemeente
werkman in vaste dienst, idem tot vast
stelling verordening reinigingsrechten.
WOUBRUGGE
Gemeenteraad
Dinsdagavond - 25 November half acht
vergadert de gemeenteraad. Op de
agenda staat onder meer: aanbieding be
groting 1953, onttrekking aan het ver
keer van de brug over de Woudwetering;
huisreummering Kerkweg.
SASSENHEIM
Predikbeurten
Hervormde Gemeente: 10 u ds Jonge-
boer, 2.30 u. intrede ds Walvaart, 5 u
idem.
Geref. Kerk: 9.30 en 5 u- ds v. d. Berg.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 4 u ds Visser.
Ned. Prot Bond: 10.30 u ds Snaaijer,
Leiden-
Bevestiging en intrede
De nieuwe Hervormde predikant,, ds
Walvaart, hoopt, na in de ochtenddienst
bevestigd te zijn door ds Jongeboer V3n
Lisse, morgen zijn intrede te doen in de
middagdiensten van half drie en
Let op verkeersregels
Zeer veel automobilisten maken nog
fouten met het eenrichtingverkeer door
de Hoofdstraat. Op de borden staat dui
delijk aangegeven, dat aan de linker
zijde van de straat het wachtverbod
geldt. Men mag daar dus alleen uit-'
instappen of laden cn lossen. De politie
ziet scherp toe op het naleven vai
regels.
Voor vluchtelingenhulp
De collecte voor vluchtelingenhulp
heeft f 1844.02 opgebracht.
Zondagsdienst
De Zondagsdienst der hurt's artsen wordt
waargenomen door dokter Kwint.
VALKENBURG
Ledenvergadering transportarbeiders
In de zaal De Vries kwam de afdeling
van de Chr- bedrijfsgroepen-centrale f
algemene ledenvergadering bijeen. Deze
stond onder leiding van de heer P- Vis-
scher. Bij de bestuursverkiezing werd de
voorzitter herkozen. De heer Visscher
sprak de hoop uit, dat er meer belang
stelling onder de leden voor de organi
satie zal komen. Met algemene stemmen
besloot men de jaarvergadering gemeen
schappelijk te houden met de afdeling
der landarbeiders. De heer Van der Wal.
hoofdbestuurslid, gaf een uiteenzetting
van de wachtgeld- en werkloosheidswet,
die pér 1 Juli in werking is getreden.
Uitgesteld
Door ziekte van mevrouw Baas kan de
opvoering van Assepoester volgende
week niet doorgaan. De programma's
blijven geldig.
D. R. A. van Langen
In de vacature, ontstaan door het over
lijden van heer P. S. van Boven, :s de
heer D. R. A. van Langen, Den Haag,
benoemd tot hoofdinspecteur van
Brandweerwezen, met ingang van
November.
