Nieuwe Leidsche Courant | 1952 | 15 november 1952 | pagina 3

Raad van Leiden neemt begroting voor
1953 metterdaad „onder de loupe"

Questroo is met de bevolking
een eindje „om" geweest

Burgemeester en wethouder
Menken antwoorden

Leiden heeft recht op een
behoorlijke compensatie

Dr Van de Hulst hoogleraar
aan de Leidse universiteit

Nieuwe expositieruimte aan de Breestraat

NIEUWE LEIDSCHE COURANT

3

ZATERDAG 15 NOVEMBER 1952

EERSTE RONDE TEN EINDE

Spraakwaterval die zelfs Johan Bodegraven
versteld zou doen staan

Op twee na hebben thans alle raadsleden hun gedachten uitgesproken over
de begroting 1953. Die is dus wel „onder de loupe" genomen. Gisteravond
zijn zelfs de burgemeester en wethouder Menken nog aan het woord ge
weest, om de sprekers en niet minder de spreeksters van antwoord te die
nen. In eerste instantie, zoals dat heet. Maandagmiddag komen de wet
houder Van Schaik, Jongeleen en Van der Kwaak aan de beurt en daarna
krijgen de raadsleden nog gelegenheid, in de tweede ronde het een en
ander te berde te brengen, maar dan alleen over die onderwerpen, waar
over ook in eerste instantie werd gesproken. Het ziet er naar uit, dat de
raad Maandag met de begroting niet.klaar komt. In dat geval wordt ook
Dinsdagmiddag en zo nodig Dinsdagavond vergaderd. Wij geven nu het
woord aan de eerste spreekster van gistermiddag.

Mevrouw V lj 1 b r i e t (Comm.) atten
deerde op de onhoudbare toestand bij het
rioolgemaal Parkstraat. Wanneer komt

het rapport van de Woningstichting? Spr.
behandelde vervolgens enkele sociale
aangelegenheden. Zij vroeg om medische
controle voor stadspatiënten, in het bij
zonder in geval van tuberculose, en cm
een fonds dat bijspringt als zieken een
ander, duurder huis moeten betrekken.

Is er een oorzaak, die de teruggang van
het aantal belastbare inkomens ver
klaart zo vroeg de heer Knetsch
(Prot.-Chr.). Worden de mogelijkheden
om minder-validen werk te bezorgen wei
voldoende uitgebuit? Misschien kan ook
aan deze mensen arbeidsvreugde worden
verschaft.

Voor een gemeentelijk tehuis voor
ouden van dagen (wens van mevrouw
Braggaar) voelde spr. niet direct, om
dat het particulier initiatief voorop moet
gaan, in dit geval van humanistische
zijde. Ten aanzien van de voetbalvelden
aan de Haarlemmertrekvaart rijzen en
kele vragen. Het Leids studiefonds krijgt
van Leldse particulieren slechts 450 per
jaar. De gemeer'e geeft ƒ3500. Spreker
vroeg een hoger drag in overweging te
nemen. De stijging van de ondersteu-
ningslasten is. naar spreker hoopt en
verwacht, te hoog geraamd.

Er moet meer aandacht worden be
steed aan de opleiding van geschool
de arbeiders, met name voor de
textielindustrie Vooral wevers wor
den gevraagd. Kan de textielschool
niet herrijzen? Ook de metaalnijver
heid heeft veel orders, maar onvol
doende werkkrachten.

Een bedrag van 75.000 voor steun aan
kleine zelfstandigen achtte spreker nogal
hoog. De gemeente stelt veel werknemers
aan op arbeidscontract. Waarom wordt
niet wat vlotter een vaste aanstelling ge
geven? In bepaalde gevallen is dat stel
lig aan te bevelen.

Dr Kortmann (K.V.P.) gaf eerst
een financiële beschouwing ten beste.
De schulden per inwoner bedragen in
Leiden ƒ983, dat is heel wat meer dan
in vele andere steden. Het bevorderen
van de industrie dient veel sterker te ge
schieden. Waarom is het klimaat voor
de vestiging en uitbreiding van industrie
in Leiden niet zo gunstig? Waarom ging
Baronie bijvoorbeeld wel naar Alphen en
niet naar Leiden?

V.V.V. doet al veel goed werk, maar
er moet nog meer worden gedaan,
zoals het organiseren van grote ten
toonstellingen in de Lakenhal. Vreem
delingen worden er door aangetrok
ken en de middenstand profiteert

Het ziekenhuisprobleem wordt elk jaar
nijpender. Gelukkig wordt het St. Ellsa-
beth-ziekenhuis uitgebreid. De plannen
voor een nieuw Diaconessenhuis worden
steeds concreter; spr. verheugde zich
daar ten zeerste over.

Dr Kortmann vroeg voorts meer hui
zen voor grote gezinnen en meer mid
denstandswoningen. Hij vestigde de aan
dacht op enkele verkeersproblemen. Ten
slotte wekte hij op tot krachtige samen
werking.

Buigerijionds

Na eveneens tal van opmerkingen over
de gemeentefinanciën te hebben gemaakt,
sprak de heer Elsgeest (Prot.-Chr.)
over de behoefte aan industrie, over de
gestichten Endegeest c.s. (graag inzage
van rapporten!) en over het burgerij
fonds. Met de Buggestie van de heer Van
Dijk, om het geld van dit fonds voor
Kruisverenigingen te gebruiken, kon spr.
zich niet verenigen, omdat het kapitaal
niet mag worden aangetast. Maar voor
het gebruiken van de rente van dat
kapitaal voor een sociaal of liefdadig
doel voelde ook de heer Elsgeest veel.

Spr. bracht de belangen van de Kruis
verenigingen onder de aandacht. Er
moeten meer consultatiebureaux komen
en in het algemeen dient het werk in het
belang van de volksgezondheid te wor
den gestimuleerd.

De heer Van der Burgh (P.v.d.A.)
vroeg uitbreiding van de werkruimte
van het gemeente-archief. Hij deed daar
toe enkele ideeën aan de hand. Er moet
nog meer aandacht worden besteed aan
het gemeenschaps- en cultureel leven.
Voor de sport zijn meer velden en loka
len nodig.

Ten aanzien van de cultuurbeoefening
heeft de gemeente stellig een taak. Het

betoog van mr Geertsema werd door spr.
bestreden. Mr Geertsema staat, aldus
ipr., de oude liberale politiek van „laisser
faire .laisser passer" voor. Hij vroeg op-
ige punten in de stad
beeldhouwwerken te doen aanbrengen.

Politie

Eerst sprak de heer De Kier (Prot.-
Chr.) over de vordering van de behan
deling der promotievoorstellen voor het
gemeentepersoneel. Daarna zeide hij, met
enige zorg te
hebben kennis

H g<

antwoord
B. en W.
aangaande de

Leidse

corps. Hoe staat

het bij dit
- met de bevor
deringskansen
Is het juist, dat
jonge krachten
worden wegge
trokken door

B.DEKUH, ten^omdatdaar
de mogelijkheden groter zijn?
Wat wordt gedaan om niet alleen
mensen te krijgen, maar ze ook te
houden? Leiden houdt o.m. vast aan
de acht dienstjaren, voordat bevor
dering mogelijk ls, terwijl vele plaat
sen dit al lang hebben laten schieten
en met 4 of 5 jaar genoegen nemen
om zodoende mensen aan te trekken.
Veel waardering had spr. voor het
werk der politie. Juist daarom stelde hij
nog enkele vragen. De Leldse politie be
schikt over weinig hulpmiddelen, be
schikt niet eens over een zgn. herken
ningsdienst en voor vingerafdrukken e.d.
moet men naar Den Haag. Het fotogra
feren moet geschieden met een camera
oud type. In deze dingen moet
beslist verbetering komen.

De heer Schüller (P.v.d.A.) bracht
nog enkele oude wensen naar voren, als
mede verlangens ten aanzien van de
werkverruiming. De heer Van Iterson
liet, aldus spr., een sympathiek geluid
horen tegenover Openbare Werken, an
ders dan de heer Van Dijk, die spreker
gogle beschuldigde, en dat nog
wel als leider van de K.V.P.-fractie.
Er moeten inderdaad middenstands-
oningen komen, maar laten de midden
standers dan ook eens de handen ineen
slaan en samen huizen bouwen, bijv. als
ereniging. Ook deze spreker zag de
ragen over de voetbalvelden aan de
Haarlemmertrekvaart graag beantwoord.
De heer Schüller voelde niets voor grati
ficaties naar prestatie, bij jubilea van
gemeente-ambtenaren. De braakliggende
grond aan de Herengracht moet nu eens
bestemming vinden. Spr. nam ook
de onderbezetting bij de politie onder
de loupe, evenals de verbinding Noord-
Zuid, het probleem van studentenfietsen
in de Nieuwsteeg, de kwestie „een
podium voor B. en W." en de acoustiek
in de raadzaal.

Sanering

e n e s (P.v.d.A.) vroeg
de ouden van dagen,
j nodig verpleging van
daadwerkelijke tege-

Advertentie

SPECIALE AANBIEDING

EXTRA AANBIEDING

Een dokter nodig

De Zondagsdienst der huisartsen te
Leiden wordt morgen waargenomen door
de dokters Jansen, Jasperse, Langezaal.
Van Leeuwen en Nieuwzwaag.

Welke apotheek

De avond-, nacht- en Zondagsdienst
der apotheken te Leiden wordt van Za
terdag 15 November 13 uur tot Zaterdag
22 November 8 uur waargenomen door
de apotheek Duyster, Nieuwe Rijn 18,
tel. 20523, en de Doeza-apotheek, Doeza-
straat 31, teL 20313.

betere zorg vo
huisvesting en
de bejaarden

moetkoming in de dagelijkse huishoude
lijke zorgen. Het is beter, de ouden van
dagen elke dag wat te helpen dan hen
op te nemen in verpleeghuizen, zolang
dat nog niet nodig is.

Ruime aandacht besteedde spr. aan de
sanering der oude binnenstad. Er zijn
heel wat wensen naar voren te brengen.
Vooral de jeugd mag niet worden ver
geten: speeltuinen! Bij de sanering mag
het grondpatroon van Leiden als oude
historische Hollandse stad niet verloren
gaan.

Overspringend op de verkeersproble
men wees mej. Van Nienes vooral op de
gevaren van de Breestraat. Of de tram
óf de auto's (parkeergelegenheid) zullen
daar moeten wijken.

Cultuur: wij moeten tot een nieuwe
waardebepaling van het begrip „parti
culier initiatief" komen, willen we niet
langs elkaar heen redeneren.

De heer Boezaard (Comm.) zag het
spook van een nieuwe prijsstijging na
deren. In dat geval graag compensatie
voor de ondersteunden. De moeilijkheden
zijn voor de werklozen toch al groot ge
noeg. Daarom moet ook meer geld voor
de werkverruiming worden uitgetrokken.
Volgens spr. hadden de gelden, uit
getrokken voor de Bescherming Bur
gerbevolking, nuttiger besteed kun
nen worden. Van de Sowjet-Unie be
hoeft men geen aggressie te verwach
ten. Daar ontgint men woestijnen en
is men steeds uit op de welvaart van
de arbeidersbevolking. Oorlogszuch
tige bedoelingen treft men er niet

Schandaal

Aan het dragen van de verantwoorde
lijkheid en het ne
leent de mens zijn waarde, aldus de heer
De Hosson K.V.P.Daarom moeten
de subsidies niet te vlug worden aange
vraagd en ook
niet te vlug in
gewilligd. De

kinderbijslag
voor kleine zelf
standigen kan
zonder meer 'n
zegen worden

ook een daad
van oprechte
Christelijke
naastenliefde.

De kleine mid
denstanders
moeten worden

SS'SSn'TE F. C. DE HOSSON.
B. en W. dienen aan hen te denken als
de gemeente wat kan laten verdienen.
Waarom worden in de nieuwe wijken
steeds winkels aan de coöperaties ge-

De stoep van de Sociëteit Minerva
dient to verdwijnen; de studenten
moet maar eens op hun plicht tegen
over de maatschappij worden gewe
zen. Dit obstakel op de Breestraat
is een gevaar, maar ook een schan-

Aan het einde van zijn betoog richtte
de heer De Hosson zich tot de heer
V/elzen, die overheidszorg ..van de
wieg tot het graf" voorstaat. Bij ons
streven naar perfectionnisme moeten we
)or zorgen, niet te verliezen, wat het
it waardevol in het leven is. Wy
dreigen steeds meer naar de overheid

Maar dat perfectionnisme zou de
mensen wel eens kunnen doen ver
geten, te hongeren en te dorsten naar
de gerechtigheid, waarover geschre
ven staat dat zij, die dat doen, zalig
zullen worden, omdat zij God zullen

Ook de heer Plena (P.v.d.A.) besprak
iet werkloosheidsprobleem. Hij maakte
enkele opmerkingen over wat andere
.dsleden naar voren hadden gebracht.
Het aantrekken van industrie is drin
gend nodig, evenals een textielschool.
De heer Piena was de laatste spreker
i de openbare middagvergadering. Na
jn woorden ging de raad over in ge
heime zitting, om 's avonds 8 uur weer
in het openbaar door te gaan.

Conferentie om ronde of vierkante
tafel gevraagd

In de avondvergadering was de heer
an Stralen (P.v.d.A.) nummer één.
Hy lichtte het voorstel inzake het noe-
van straten naar verzetsslachtoffers
toe. Spr. had het oog op niet algemeen
bekende verzetshelden. De leidinggeven
de figuren worden toch al geëerd. Maar
hun werk zou niet gelukt zijn, als zij
niet hadden kunnen steunen op die vele
„naamlozen", de „onbekenden". Spr. ver
zocht over dit voorstel géén stemming
uit te lokken.

We leven niet in een statische, maar in
?n dynamische wereld, zo ging spr. ver
der. De taak van de overheid is aanzien
lijk gewijzigd bij die van honderd jaar
geleden. Zelfs de liberale kring heeft het
.laisser faire, laisser passer" al lang
laten varen. Maar bij kwesties op het
gebied der cultuur komt het soms in eens
de hoek kijken. Dan lijkt het wel, of
de overheid op dit terrein geen taak
heeft. Zij heeft die wél, zij moet de cul
tuur bij het volk helpen brengen, goede
verantwoorde kunst. De overheid
moet stimulerend en coördinerend wer
en misschien hier en daar zelfs het
initiatief nemen.

Het voorstel, het vermenigvuldigings-
cijfer voor al het onderwijs op 1 te bren
gen, achtte spr. onaanvaardbaar. Na nog
enkele onderwijszaken te hebben bespro-
wees spr. op het grote belang van
Reuvens voor stad en omgeving. Er zijn
filialen nodig. Spr. wekte de raad ten
slotte op, zich geheel in te zetten voor
de gezamenlijke taak.

Ernstige gesel

Door de veelheid van raadgevers kan
iets goeds tot stand komen, aldus sprak
de heer Questroo (Prot.-Chr.) de
Spreukendichter na. Met raadgevers be
doelde hij hier de leden der commissies,
die B. en W. in tal van zaken kunnen
adviseren. Maar lang niet altijd worden
de commissies op tyd ingeschakeld,
meestal pas als de plannen al kant
klaar zijn.

Als de wethouder de raad dan niet kan
inlichten over het „drama" van de voet
balvelden aan de Haarlemmertrekvaart,
zou spr. het wel doen. In de grond be

vindt zich een plaat blauwe klei, zodat
het water op de velden blijft staan. Daar
door kunnen er wel eendjes op zwemmen,
maar men kan er niet op voetballen.

Er bestaan ook plannen voor sportter
reinen in andere delen van de stad. Die
plannen zijn practisch klaar en dan
hoort de commissie er pas iets van. Is het
bouwcontingent voor 1952 nu al bekend?
vroeg spr. verder.

Mr Dirks heeft gezegd, dat de Leid
se bevolking achteruit loopt. De heer
Questroo was gisteravond nog een
eindje met haar om geweest (als vrij
gezel kan hU dat doen), maar hij had
van dat achteruitlopen niets gemerkt.
De moeilijkheid is wel, dat als ze
vooruit loopt, de bevolking steeds
tegen het huisvestingsbureau opbotst.
Leiden bouwt alleen maar voor bepaal
de categorieën. Andere groepen worden
vergeten (middenstand) en daérom gaan
zoveel Leidenaars naar elders, vooral
ir Leiderdorp. Oegstgeest en Voor
schoten. Spr. wekte op tot een ronde- of
vierkante-tafel-conferentie over de wo
ningnood. Het kan niet schelen, wat voor
tafel het is, maar er moet verandering
komen, want de woningnood is een ern
stige gesel voor ons volk.

Waar dat mogelijk is, moet de gemeen
te de Leidse middenstand inschakelen
leveranties of ambachtswerk. Met
klem drong de heer Questroo er op aan,
de Lakenhal zo weinig mogelijk ten
toonstellingen te organiseren, als daar-
zalen moeten worden ontruimd.
Niets is zo funest voor schilderijen e.d.
als telkens veranderen. Op dit terrein is
de Drieluik van Lucas van Leyden ons
meest waardevol bezit. Laat het alstu
blieft rustig hangen

Ook de heer VanWeerlee (P.v.d.A.)
drong aan op verlichting der zorgen van
de middenstand. Voorts op werkspreiding
en op het verrichten van schilderwerk
binnenshuis in de winter. De Leidse mid
denstand mag niet worden gepasseerd,
als de gemeente w^rk gunt. De bouw
van middenstandswoningen moet een
redelijke kans krijgen.

Agenda voor Leiden

Zaterdag

Gehele dag: Klaproos-collecte!

Volkshuis, 4 uur: Jo Hendriks-Kranen
donk draagt voor De Goudfazant, Chinese
legende van Fritz Rosenfeld.

Schouwburg, 8 uur: Litteris Sacrum
brengt De Cirkel van W. Somerset
Maugham

Maandag

Stadhuis, 2 en 8 uur: gemeenteraad,
begroting 1953.

Vlies, half 3: afdeling Leiden Ned.
vereniging van huisvrouwen, demonstra
tie breimachine.

Schouwburg, 8 uur. Ned. Coanedie met
De Kersentuin, aibonsnementsvoorstelling.

Foyer, 8 uur: Crans en Co., reisfilm in
kleuren met de „Johan" naar Australië".

Mare 43, 8 uur: 20-jarig bestaan Eerste
Leidse EH.B.O.-brigade, feestavond met
Jong en Jolig.

Voorschoten, Gebouw voor Ohr.
Belangen, propaganda-aivorod C.N.V.

Boenhaavezaal, Leids Kunstcentrum,
25 en 7—9 uur (t.m. 29 November).
Dinsdag
uur: gemeenteraadt beg re

opening jubdileumbazar-

Stadihiuis, 2
ting 1953.

Pnnël, 2 ui
meubiila ircoana té

Kleine Burcht, 410 uur o.m.: Ger de
Roos, leider K.R.O.-onkest zonder naam
zoekt naar talenten.

Rapenburg 61, Leidse onderwijs instel
lingen, half 5: vergadering van houders
van prioritedtsaandelen; 4.45 uur: alge
mene vergadering van aandeelhouders.

Snouck-Hurgronjehuis, 8 uur: Ge
nootschap NederlandEngeland, Lady
Forbes over Zuid-Afrika.

Fiikrvzaaü academie, 7.16 en 9.15 uur:
füimavond L.A.K.

Rehoboth, half 8: Ex Animo, jaarver
gadering

Oudheden, 8 uur: excursie Ned. Reis-
vereniging.

Schouwburg. 8 uur: Ned. Comedie met
De Kersentuin, abonnementsvoorstelling.

c Tentoonstellingen

Lakenhal. 104 dhr: werken van Wil
lem van der Helm (stadsarchitect, 1662—
1675). tm 30 November.

Universiteitsbibliotheek, half 10—
half 6: originele tekeningen van het
oude Leiden (t.m. 22 November).

Film over Paron in de
Zuiderkerk

Op' Maandag 24 November zal in de
Zuiderkerk de film over Paron, de be
kende Chr. school in Frankrijk, worde»
vertoond. Leiden heeft de primeur!

Stoep van sociëteit Minerva dient te verdwijnen
Aandacht voor de ouden van dagen
en de werklozen

den gesteld. Het departement gaf een
regeling voor de bevorderingen en het
is erg moeilijk, daarvan af te wijken. Het
rijk komt thans zelf terug van acht jaar
opleiding tot zes jaar. Gaat dit door. dan
kunnen enkele agenten worden bevor
derd.

Voor jonge agenten komt er binnen
kort een opleiding voor het regelen var
het verkeer. Vervanging van de oude
hulpmiddelen, aldus de voorzitter op een
andere vraag van de heer De Kier, is
kostbare geschiedenis. Is dat finan-

De burgemeester noemde in zijn ant
woord enkele vragen, in de secties ge
steld, die aan duidelijkheid veel te wen-
overlieten. Hij vroeg voor volgende
jaren een duidelijker taal. Van achter
stelling van de vrouwen in de raad kan

niet worden gesproken. Trouwens

de invloed van de vrouw blijkt toch tel
kens weer. hetzij direct hetzij indirect.
Het burgerijfonds is er nog en er zullen
eerlang voorstellen worden gedaan.
Op de Breestraat is het inderdaad
gevaarlijk. Over het al, dan niet ver
bieden van parkeren zal opnieuw
overleg worden gepleegd. De toe
stand is onhoudbaar, vooral op Za
terdagmiddag en -avond, met name
voor de voetgangers en de fietsers.
De tram ls daar ook vaak de oor
zaak van. De stoep van Minerva ls
een grote sta-ln-de-weg, die zal moe
ten verdwijnen. De stoep ls eigen
dom van de sociëteit en bU onteige
ning zal de gemeente een groot be
drag aan schade moeten vergoeden,
omdat dan een aanmerkelijke ver
bouwing nodig is, vooral ln verband
met de poort.

Leidens gemeente-archief heeft een
bijzonder mooie prenten-verzameling, die
inderdaad niet voldoende tot haar recht
komt. Er zal tot verbouwing moeten wor
den overgegaan. B. en W. zijn bereid,
deze zaak in 1953 te bekijken.

Ook de Lakenhal dient te worden ver
bouwd. Het gaat niet aan, telkens zalen
te ontruimen voor tentoonstellingen. De
kostbaarheden zouden dan telkens moe
ten worden weggeduwd of in de kelder
worden opgeborgen. Vooral voor de be
zoekende vreemdelingen ls dat niet pret
tig. De enige oplossing ls, er zalen bij
te bouwen in de tuin. B. en W. willen
hiermee wachten tot de nieuwe directeur
er is, zodat die zijn inzicht kenbaar kan
maken. Daarna zullen B. en W. met grote
nauwkeurigheid deze zaak beschouwen.

Bij het politiecorps bestaan vacatures
en het aantal zal zich nog uitbreiden,, als
per 1 Januari enkele krachten met pen-

Stolp komt op voor de kleine zelfstandigen

De heer Stolp (Prot.-Qhr.) stelde het
alternatief: geen dekking uit ihet ge
meentefonds aantasting van het rede-
Dijlk venz-ongüngispeil. Het zou z.i. van een
onjuist 'beleid getuigen, geregeld! met
'begrotingstekorten te werken zonder dat
daarvoor dekking Ikam worden verkregen.
Spr. wilde over
deae en dierge
lijke kwesties
graag nog een
verduddelijlkdng.

In de geleide-
brief verwacht
ten B. en W..

S. M. STOLP

roepen. Is dat
niet wat te op
timistisch? Het
staat wel vast,
dat 1953 een
nieuwe loon-
ron.de zal. bren
gen. Dat bete
kent belangrijke consequenties. Zien B.
en W. de mogelijkheid, ook dan een
beroep op het gemeentefonds te doen?
Spr. stelde deze vraag, omdat Leiden ge
heel buiten de sdhuidi van B. en W. door
de noodivoorzde nlng is achtergesteld,
vooral i.v.m. de nutsibedrytveni.

Waar bovendien verwacht moet wor
den, dat de winsten van de nuts
bedrijven (gas en licht) verder zul
len teruglopen, zal Leiden wel ln een
zeer ongunstige positie komen te
verkeren. De heer Stolp was van
mening, dat Leiden recht heeft op
een behoorlijke compensatie.

Ook de belastingopbrengst zal straks
veel minder worden. Met voldoening ver
nam spr., dat het aantal vrijwilligers
voor de reserve-gemeentepolitie in korte
tyd verdubbeld is. De bescherming be
volking bevindt zich nog in een toestand
van ontwikkeling. De burgerij werke er
spontaan aan mee» Het marktwezen geeft
een belangrijke vooruitgang te zien, maar
de toestand van de oude veemarkt wordt
haast onhoudbaar. In welk stadium ver
keert de voorbereiding van de nieuwe?
Voor het werk van de accountantsdienst
was spr. dankbaar. Ten aanzien van de
post „Kosten niet-uitgevoerde werken"
deed spr. een practische suggestie aan de

Dc belangen van de kleine zelfstan
digen dienen in bijzondere mate te
worden behartigd. Spr. meende, dat
de gemeente vaak pas helpt, als hun
credlet al is aangetast. Vele kleine
zelfstandigen kennen de weg niet.
Spr. verzocht B. en W. daarom, ln
grote lijnen mede te delen, ln welke
gevallen zU op hulp kunnen rekenen.
Ten aanzien van het particulier initia
tief is geen andere waardebepaling nodig.
Er zijn nu eenmaal twee uitgangspunten.
De heer Stolp vroeg de heer Van Stralen
een nadere uiteenzetting van de woor
den „onbekende oorlogsslachtoffers". Hij
betwijfelde of het voorstel-Van Dijk
(vermenigvuldigingscijfer) het gewenste
resultaat zal opleveren. En welke con
sequenties brengt het mee t.a.v. de be
groting? Misschien is het verstandig, dat
E en W. met het oog daarop het voor
stel in praeadvies nemen. Spr. zei tot de
heer Boezaard, dat de Sowjet-Unie ge
reed staat voor de aanval

De mens, aldus spr. tot de heer Van
Weizen, is niet in staat een maatschap
pij te vormen, die aan het ideaal beant
woordt. In eigen kracht
niets, maar anders wordt het.
wij ons buigen voor de geboden Gods.
Daarom wenst spr. B. en W. en de raad
toe, dat de hulp worde verwacht van
Hem, Die het al regeert. Dan zal „God
in de hemel het ons doen gelukken".

De heer Lardee (P.v.d.A.) wees er
op, dat de electriciteitstarieven binnen
kort zullen worden verhoogd met 25 pro
cent. Tot 240 kwh is men vrijgesteld.
Maar wat doet men voor de midden
groepen en de grotere gezinnen? Krijgen
die ook een mildere toepassing? Om de
baldadigheid onder de jeugd te bestry-
aen, moet een grotere activiteit worden

ontplooid. Een hogere subsidie voor Leid
se Jeugdactie en Vacantiebezigheden zou
worden toegejuicht. Voor het werk on
der de jeugd schakele men zoveel moge
lijk de speeltuinen in, ook in de winter.

Bij zijn uitgebreide financiële beschou
wing, waarin veel niet met de gemeente
maar met de landspolitiek verband hield,
bracht de heer Zunderman (P.v.dA)
hulde aan „Piet Lieftinck". Op het ge
bied van cultuur en sport is al heel wat
tot stand gekomen, maar er is ook nog
veel te doen. K. en O. doet voortreffe
lijk werk. Toen mr Geertsema over de
wethouder van onderwijs en de cultuur
sprak, dacht spr. aan een jongen die krij
gertje speelt en daarbij te hard van sta
pel loopt Spr. was teleurgesteld, dat mr
Geertsema zich zo heeft laten gaan. Mis
schien doet de wethouder van onderwijs
m zijn enthousiasme te veel, maar vaak
zet hij zijn eigen persoon op zij voor het
algemeen belang. Spr. hoopte, dat mr
Geertsema alsnog zou erkennen, dat hij
♦e hard gelopen heeft.

Hekkensluiter van de eerste ronde
was mevrouw De Meyer De Wal
.P.v.d.A.). Zij hoopte, dat de wethouder
van financiën weinig last van „stop
lichten" zal hebben. De woningnood moet
goed aangepakt. Voorts vroeg spr. om
een busverbinding met de buitenwijken,
om een tweede overdekte zweminrichting
waarin wedstrijden kunnen worden gehou
den, om 't meer en vaker inschakelen van
de vrouw en om de spoedige bouw van
een nieuwe veemarkt met beursidee
en overdekte hallen. Mevrouw De Meyer
roerde nog enkele onderwijskwesties
aan, vroeg de Woensdagmarkt te hand
haven en dankte ook de stenografen en
de pers voor hun werk.

Aanvullende raadsagenda

Aan de agenda voor de dezer dagen te
houden raadsvergadering worden de vol
gende punten toegevoegd: Het voeren
van verweer tegen een door J. Brandt
ingestelde vordering tot vernietiging van
het tegen hem uitgevaardigde dwang
bevel om herstelkosten van een hem toe
behorend huis te betalen.

Wijziging van de begroting 1952.

Mr Woudstra voor do
C. H.-Unie

De afdeling van de Chr. Hist. Unie zal
een nabespreking houden over de in de
gemeenteraad van Lelden over de be
groting voor 1953 gevoerde debatten, en
wel op Maandag 24 November 8 uur in
het wijkgebouw Levendaal. Men heeft
mr C. J. Woudstra, voorzitter van de
Prot.-Chr. raadsfractie, bereid gevonden
de bespreking in te leiden.

cieel wel verantwoord? Sommige van die
hulpmiddelen worden slechts twee of
drie maal per jaar gebruikt. Leiden
werkt prettig samen met de rijks-identi-
ficatiedienst in Den Haag. Spr. wilde
deze kwestie toch nog eens met de com-
issaris bespreken.

De vele studentenfietsen in de Nieuw
steeg zorgen inderdaad voor een onhoud
bare toestand. Bescherming van de bur
gerbevolking moet helaas worden voor
bereid. Aan de heer Van Stralen vroeg
.vaar de straten moeten komen, die
verzetsslachtoffers zouden worden
genoemd. Daartoe moet een speciale wijk
worden uitgezocht, anders gaan deze
straten verloren tussen andere. Als U.
meneer Questroo zo besloot de bur
gemeester zich ongerust maakt over
de achteruitgang van het zielental, ligt
hier dan geen taak voor de celibatairs?

Wethouder Menken

Wethouder Menken had

S. MENKEN

n heel rij-
vragen te
beantwoorden.
Het al of niet
aanstellen van
een jeugdpsy-
chiater bij de
G.G.D. heeft de
volle aandacht
van B. en W.
Het probleem

„Stads- en
Acad. Zieken
huis" duurt

is niet de schuld
van B. en W. Er
is een uitvoe
rige briefwisse
ling

gematigd optimistisch. Vooral in de tex
tielsector is thans vraag naar arbeids
krachten. B. en W. hebben aandacht voor
het vraagstuk, hoe de werkloze» hun
.vrije tijd" moeten vullen.

De zorg voor de bejaarden heeft ook
de volle aandacht. Het particulier initia
tief moet nummer één blijven. Laten de
kringen, die hiervoor in aanmerking ko
men. om de tafel gaan zitten, om te kij
ken wat men doen kan voor een „woon
oord" voor de ouden van dagen. Met een
gemeentelijk tehuis wilde spr. voor
zichtig zijn, omdat de vraag niet zo groot
meer is als een paar jaar geleden- En de
opzet er van mag men niet onderschat-

Aan de uitbreiding van het aantal con
sultatiebureaux voor zuigelingen en
kleuters wordt gewerkt. Een enquête
van de vakbeweging heeft niet bewe
zen, dat een crèche nodig is. Het onder
zoek van de mogelijkheid er van moet
binnenkort zijn beslag krijgen.

Het contact met de middenstandscen
trale is goed. Een post van f75 000 voor
de hulpverlening aan kleine zelfstandi
gen is beslist niet te hoog. Zij willen
meestal graag in hun zaak blijven en niet
werknemer worden. Dit is een zaak met
heel tere kanten. Wie armoede lijdt, lijdt
pijn. Wie zelfstandig geweest is en werk
nemer moet worden, lijdt nog pijn er bij-
Het genoemde bedrag wordt niet zo
maar in de zaken gestopt. Dit werk ge
schiedt in stilte, maar het is het geld
waard-

Mr Geertsema heeft, aldus vervolgde
spr., gevraagd om gratificaties naar pres
tatie- Spr. kan daar onmogelijk aan be
ginnen bij een 1600 ambtenaren en werk
lieden der gemeente. Op het terrein van
de voorlichting der gezinnen ligt wel
licht nog een taak voor verschillende
instanties. Er wordt al veel gedaan. Spr.
achtte het aantal arbeidscontractanten
bij de gemeente niet te hoog.

Op de duur moet het kunnen, dat
ouden van dagen worden geholpen met
het huishoudelijke werk en met de
warme maaltijden, zoals mej Van Nienes
voorstond. Het was spr. echter nog niet
duidelijk, hoe dit moet worden uitge
voerd. Wat de sanering betreft, bij de
planning is ook de sociograaf ingescha
keld.

Voor verlaging van de badhuista
rieven ln de eerste helft van de week
voelde de wethouder niets- Leiden
kruipt nu eenmaal op Zaterdag in
het bad.

Dan wilde spr. liever propaganda voor
de badhuizen gaan voeren, byv. onder de
studenten, voor de eerste dagen der
week. Tegenover hen. die beslist op Vrij
dag of Zaterdag in het bad moeten, is
het ook onbillijk de tarieven dan hoger
te stellen dan in het begin van de week.

zeer principieel punt geweest, waarop
spr. niet nader kon ingaan. Nu is het
stadium van onderhandelen ingetreden.
Maar het zal nog lang duren, voordat de
overeenkomst er is.

De post voor steun aan werklozen
werd door de wethouder toegelicht,
zodat duidelijk werd. dat deze post
verhoogd moest worden, hoewel de
werkloosheidswet er thans is. Mis
schien is 4 a 5 ton voor deze post
inderdaad te hoog geschat het is te
hopen maar Leiden heeft nu een
maal een groot aantal hardnekkige
werkloosheidsgevallen.

Uiteindelijk betekent deze post slechts
een verrekeningsbedrag met het rijk-
Spr. toonde zich over de werkloosheid

Christen-vrouwen hielden
propaganda-avond

In de Harmonie heeft de afdeling Lei
den van de Ned. Christen-vrouwenbond
gisteren een propaganda-avond gehouden
onder leiding van de presidente, mevr.
Houwing. Zij gaf een uiteenzetting over
het doel van de bond. De leden van het
zangkoor verduidelijkten dit nog met een
improvisatie: „gesprek in de trein".

Na de pauze zong dit koor onder lei
ding van mevr. Van Katwijk een serie
liedjes van uiteenlopende aard, afgewis
seld met volksdansen. Het verdere pro
gramma werd gevormd door spelletjes,
pantomime en dergelijke.

Orde en wanorde in het heelal

In het groot-auditorium van de Leidse universiteit heeft gistermiddag prof.
dr H. C. van de Hulst een rede gehouden bij de aanvaarding van het ambt
van buitengewoon hoogleraar in de wis- en natuurkunde, welke tot titel
droeg: Orde en wanorde in het heelal. Hij deed dit aan de hand van drie
voorbeelden: de planetenbeweging, de zon en de gaswolken in de melkweg.

Prof. Van de Hulst begon zijn rede met te verzamelen over de vanouds be
er op te wijzen, hoe reeds in de oudste
tijden de onderzoekers gefascineerd wer
den door de maangestalten, de verschij
ning van ochtend- en avondster, zon- en
maansverduistering enzovoort. In al deze
verschijnselen trachtte men enige orde
te vinden. Het was tenslotte Kepler, die
de waarnemingen van Tycho in enkele
eenvoudige wetten over de planetenloop
wist samen te vatten.

Ook Galilei en Newton hielden zich er
mee bezig, hoewel deze laatste onder
meer inzag, dat een planetenbaan geen
volmaakte meetkundige figuur, een el
lips, is door de aantrekkingskracht van
andere planeten. Newton zelf heeft reeds
de sterkste storingen, die optreden in de
beweging van de maan, met zijn hypo
these van de algemene zwaartekracht be
rekend. De overeenstemming met de
waarnemingen was bevredigend, maar
weer andere ongelijkheden bleven be
staan. Vele generaties van sterrekun-
digen hebben hieraan gewerkt. Met het
gevolg, dat thans de theorie der planeten-
banen een warwinkel is, weliswaar een
goed doordachte en tot in de puntjes be
heerste warwinkel, maar toch iets dat
wel heel weinig lijkt op het ideaal
een harmonische wereldbouvv, dat r
nen als Kepler voor ogen hadden.

Vervolgens stond prof. Van
Hulst lang stil bij een geheel nieuwe
tak van het sterrekundig onderzoek:
de radiosterrekunde. Dit is geen
nieuwe wetenschap, maar een nieuwe
waarnemingstechniek om gegevens

Onder historische gewelven

In het afgelopen jaar is het perceel
Breestraat 113 aangekocht door de
kunsthandelaar Gerard van Spaan
donk. Onder dit huis bevinden zich
gewelven, die van grote historische
waarde zijn gebleken. Van de twaalf
de tot omstreeks de zeventiende
eeuw heeft op deze plaats een ver
sterkt woonhuis gestaan, dat diende
tot residentie van de aan de graven
van Holland onderhorige militaire
gouverneur van Leiden.

Aan de hand van de bouwstijl van de
gewelven heeft men de ouderdom kunnen
vaststellen: twaalfde of dertiende eeuw,
maar ten aanzien van het doel heeft men
steeds in het duister getast. Het onder
monumentenzorg staande huis mocht
niet worden verbouwd, zodat het voor
zakendoeleinden ongeschikt was. De
heer Van Spaandonk heeft een verzoek
tot Monumentenzorg gericht om restau

ratie te verkrijgen. De historische waarde
bleek zo groot te zyn. dat ook het rijk
een subsidie toezegde. Onder leiding van
de architecten Van der Mark en Baart
de la Faille, resp. van gemeentewerken
en het rijksbureau voor monumenten
zorg, is men in Augustus met het werk
begonnen.

De gemeente-archivaris, mr R. van
Rooyen, is bij zijn onderzoek tot sterke
aanwijzingen gekomen, dat de gewelven
hebben behoord aan het kasteeltje van
de militaire gouverneur van Leiden. Tij
dens het onderzoek kwam vast te staan,
dat het niveau van de Breestraat vroeger
twee meter lager is geweest.

De heer Van Spaandonk wil van deze
ruimte een expositiezaaltje maken Het
architectenbureau Paardekoper en Barn-
hoorn, dat het eigenlijke woonhuis res
taureert, zal daartoe een ingang van de
kunstzaal naar de gewelven maken.

Als zich geen tegenslagen voordoen,
zal het gebouw in Februari voor zijn
nieuwe besomming ln gebruik worden
genomen.

kende astronomische objecten. In
deze nieuwe tak heeft ook Nederland
een belangrijke plaats weten te ver
overen. Dat is te danken aan het
werk van een stichting, waarin ver
scheidene technische en wetenschap
pelijke instanties samenwerken en
ook de Leidse sterrewacht een actief
aandeel heeft.

Na uitvoerig gesproken te hebben over
de gaswolken van de melkweg, vroeg de
hoogleraar aandacht voor de spiraal-
structuur in de melkweg. Prof. Van de
Hulst sloot zijn betoog met drie conclu
sies. t.w. 1. Er is wetmatigheid ln het
klein, maar geen harmonie in het groot;
2. de sterrekundige zoekt niettemin de
grote patronen; 3. de grillige patronen
onthullen de historie, omdat hierbij de
herhaalbaarheid essentieel is.

Biogralie

Hendrik Christoffel van de Hulst, een
zoon van de bekende kinderschrijver W.
G. van de Hulst, werd in 1918 te Utrecht
geboren. Hij studeerde wis-, natuur- en
sterrekunde aan de Utrechtse universi-

;n was gedurende zijn laatste studie
jaren assistent aan de sterrewacht. In
1946 promoveerde hU tot doctor in de
wis. en natuurkunde op een proefschrift
getiteld „Opties of spherical particles".
Kort daarna vertrok hU naar Amerika,
waar hij van 1946 tot 1948 post-doctoral
fellow aan de universiteit van Chicago
was. Gedurende de zomermaanden gaf
hij college aan de Harvard University.

In 1948 werd dr Van de Hulst benoemd
tot lector aan de rijks-universiteit te Lei
den. De laatste jaren maakte hy korte
reizen voor studiedoeleinden naar Frank
rijk, België en Amerika.