Gustaaf VI, Koning der Zweden, Goten en Wenden, 70 jaar ten ernstig mandie van zijn liefhebberijen een wetenschap maakte Kopenhagen. Met zijn moeder en zijn Scherpe tegenstellingen in V.N. over Indiërs De Prins oogstte economische successen in Columbia NIEUWE LEÏDSCHE COURANT 6 MAANDAG 10 NOVEMBER 1952 Acht en zestig jaar voorbereid voor taak T"T 1 99 1' fill 99 Gustaaf, Hertog van Jutland, die in Sybilla. Zijn vader kwam in 1947 om L vijf oudere zusjes woont de Kroon- /v prins op het slot Haga, waar hij een fVan een onzer verslaggevers) Z -. Amir ru TrcTTP t 2i nm? u tx r* _i «r opvoeding krijgt, die even modern is Lri! LN ZtbTIG JAREN heeft Gustaaf V, zich heeft hij dan ook in de jaren, welke daaraan vooraf ajg van onze Prinsessen. Grootvader voorbereid op de taak die hem wachtte: het gingen, reeds vaak een belangrijk deel van die plich- Gustaaf is een van de beste vrienden koningschap. Nog slechts twee jaar draagt hij de ten moeten vervullen. van kleine jongen, kroon van Zweden, wanneer op 11 November het Maar wie de koning ziet of spreekt, realiseert zich Zweedse volk de zeventigste verjaardag van zijn vorst nauwelijks, dat een bijna zeventigjarige voor hem Misschien zal het kind het reeds i gaat vieren. -- geten zijn, U1C C1 staat. De grote reis, die de vorst met zijn gemalin zullen het nooit vergeten, hoe Koning bij Waarschijnlijk is het uniek in heel de geschiedenis, onlangs nog ondernomen heeft en die hem via Schip- i Gustaaf VI, de kleuter-kroonprins eens rust gaat denken, pas de volle last van zulk een taak is zijn leven niet gemakkelijk geweest. En bovendien en zulk een verantwoordelijkheid te dragen krijgt. Al heeft hij het zich nooit gemakkelijk gemaakt. Hij werd op 11 November 1882 te Stockholm geboren als oudste zoon van de toenmalige kroonprins, de 24-jarige Gustaaf en diens gemalin, Prinses Vic toria van Baden. Later kwamen er nog twee zonen, Willem en Erik. In 1884 werd zijn vader vice-koning van Noor wegen. De jongen groeide op terwijl in Zweden en Noorwegen een politieke strijd woedde, die Scandinavië volkomen beheerste. De jeugd van de huidige koning is ge kenmerkt door de ernst, waarmee hij werd voorbereid op de taak, die hem als troonopvolger wachtte. Het is moeilijk te zeggen in hoeverre aard en aanleg en in hoeverre omgeving en opvoeding zijn karakter vormden. Zeker is, dat de jon gen opgroeide met een grote drang naar kennis, die door zelfdiscipline en volhar dendheid in strenge banen geleid werd. Wat, toen hij nog een jongen was, als liefhebberij beschouwd werd, groeide uit tot wetenschap en het was geen holle leuze, toen Gustaaf VI bij zijn troonsbe stijging tot devies koos: „Plicht boven alles". Het vaderland had hem al zovele jaren gevraagd aan deze plicht te vol doen, dat ze een vanzelfsprekendheid was geworden. Zijn navorsende aard, zijn wens om grondig de zaken, die hem be lang in boezemen, te bestuderen, heb ben de jongen tot een ernstig man ge maakt. Maar niet tot een kamergeleerde. Ook dat is weer te begrijpen, want zijn vader was een sportief man en zou zijn zonen zeker niet opvoeden zonder hun de waarde van goede sport te leren In zijn jonge jaren beoefende hij de athletiek, later speelde hij tennis, al blonk hij niet zo uit als zijn vader Koning Gustaaf V. Thans speelt hij nog graag zijn partij golf, een sport die zijn vader toen hij 88 was misprijzend „goed voor oude heren" vond. Koning Gustaaf VI hoewel een ernstig en rustig mens, heeft zich nimmer van zijn medemensen afgezonderd. Hij zoekt juist contact met mensen uit velerlei levenskring en weet een afwijkende me ning te respecteren en zelfs te waar- Zelf een principieel geheelonthouder, zowel van alcohol als van tabak, zal hij zijn gasten deze genotmiddelen nooit onthouden. In tegendeel, wie voor lunch of diner bij hem genood wordt, krijgt zijn drankje aangeboden en graag heft de koning zijn glas, al is het dan met sinaasappel, of grapefruitsap, om een „skoal" uit te brengen. Daar kan overigens de hotelhouder Josef Zarb-Mitzi op Malta, waar de ko ning en koningin dezer dagen vertoefden van meepraten. De goede man verklaar de verrukt aan zijn vrienden „Ik heb nog nooit zoveel champagne geschonken, het is heerlijk!". Het bezoek aan Malta gold echter niet Mitzi's champagne, maar de kruiser Cleopatra, waar de broer van Koningin Louise, Viscount Mountbatten het bevel voert. Bloemen Tot de grootste liefhebberijen van de koning behoren planten en bloe- Zuidelijke weelde van planten en bloemen. Daar bloeien, ieder voor jaar, ook duizenden Hollandse bollen. Een van de beste herinneringen van de vorst aan zijn verblijf te Amsterdam gedurende de kroningsfeesten van Ko- Een lange reis werd in 1934 en 1935 gemaakt door het Nabije Oosten. Verge zeld door zijn gemalin, zijn dochter In- grid (die later Koningin van Denemar ken werd) en zijn zoon Bertil werden Griekenland, Turkije, Syrië, Irak, Perzië, Palestina, Egypte en Ethiopië bezocht. ningin Juliana in 1948 is zijn bezoek aan Aalsmeer. De massa's bloemen, die daar aan de veiling aangevoerd worden, maakten een onvergetelijke indruk. „Als ik even meer tijd had, ging ik nog eens in Aalsmeer kijken", zei hij tij dens het uur oponthoud op Schiphol, en kele weken geleden. Uit die liefde voor planten is echter meer gegroeid. Steeds verder ging de Prins zich eerst als student, later als groot kenner en geleerde, verdiepen in de schatten die de bodem kan opleveren. Ook in de schatten, die de bodem In het paleis van de Koning treft men talrijke fraaie vitrines aan, gevuld met kostbare kunst voorwerpen, waarvan hij zo vaak in stilte kan genieten. men. Graag neemt hij zijn bezoekers mee in de paleistuin en wijst dan de nieuwste aanwinsten aan. Ulriksdal, het slot even buiten Stockholm, waar de vorst als kroonprins reeds woonde heeft tuinen, die wonderen zijn van bloemen- en kleurenpracht. Het bui tenverblijf Sofiero by Helsingfors overtreft echter alles wat Scandina vië aan tuinen bezit. Hier aan de Sont, door hoge bergen beschut tegen de koude Noordenwind, is een bijna eed op de grondwet had afgelegd en beloofd een goed vorst voor „de Zweden, de Goten en de Wenden" te zijn. Het volk, bjj duizenden samengestroomd voor het paleis, verwachtte de Koning met de Kroonprins op het balcon. In een pakje met een lange broek, het golvend haar keurig in een scheiding gelegd, stond het jongetje klaar. Hjj moest door een lange gang naar het vertrek waar grootvader, in gala-uniform, met orde tekenen getooid, wachtte. Buiten het ge- roes van de menigte, rondom hem de hoogwaardigheidsbekleders en groot vader zo ernstig en vreemdhet werd het kind allemaal te machtig en snikkend vluchtte het naar de enige plaats die hem veilig leek: grootvaders troostende ar- Zo zag het Zweedse volk even later zijn vorst en het kind, dat de toekomst der natie symboliseert. Gustaaf VI van Zweden is een jong vorst, doch reeds een bejaard man. Zijn volk bidt hem nog vele jaren toe. Het is nu niet het ogenblik reeds op zijn re gering terug te zien, maar wel kan ge zegd worden, dat Koning Gustaaf VI in zich alle eigenschappen verenigt, die een vorst de eerste dienaar van zijn land doen zijn. Ieder jaar besteedt Koning Gustaaf een groot bedrag voor aankopen van Zweedse kunstenaars op allerlei terrein. De vorst bezit een fraaie collectie modern aardewerk en glaswerk. Meermalen bezocht hij fa brieken en werkplaatsen om de producten te zien vervaardigen en sprak dan geruime tijd met de ontwerpers en arbeiders. Slechts een klein gevolg, waaronder de tegenwoordige Zweedse gezant in ons land, de heer J. de Lagerberg, vergezelde de Koninklijke familie. Geleid door Arabische chauffeurs trok men de woestijnen door en kampeerde in oases. Gustaaf Adolf heeft ven deze reis intens genoten. Het contaot met vreemde volken, de ontdekking van steeds andere oudheidkundige schatten, e omringd zijn door een zo intieme kring gaven deze rustige, ernstige grote blijdschap. Beheerst en vormelijk is Koning Gus- borgen heeft gehouden voor vele eeuwen, i taaf VI, maar noch koel noch eenzelvig. archaeoloog zegd wordt, dat hij tot de beste ter we reld behoort. In Zweden zelf nam hij deel aan onderzoekingen en opgravingen bi de nabijheid van Upsala, waar overblijf selen uit het bronzen tijdperk werden aangetroffen. Doch ook de Chinese cul tuur doorvorste hij en zijn verzameling Mingporselein van de eerste dynastie is enig. Toen hü 23 jaar oud was, huwde Gus taaf Adolf met de Engelse prinses Mar- gareta, precies negen dagen nadat, op 6 Juni 1905, Noorwegen de personele unie, die het gedurende bijna een eeuw met Zweden verbonden had, verbrak. In Margareta vond hij een echtgenote, die zijn liefde voor de natuur deelde. He laas stierf zij reeds in 1920, vijf kinderen achterlatend. Op 3 November 1923 hertrouwde Gus taaf Adolf, sinds 1907 Kroonprins, met Lady Louise Mountbatten. Verscheidene en lange reizen maakte het Kroonprinselijk paar. In 1926 wer den Amerika, China en India bezocht. In 1938 gingen zij nogmaals naar de Ver enigde Staten voor de viering van de 300-ste verjaardag van de eerste Zweedse immigratie. Eenvoudig man Een enorme mensenmenigte, men schatte 200.000 personen, was tijdens de feestelijkheden op een groot terrein bij Minneapolis verzameld om naar een toe spraak van de Zweedse Kroonprins te luisteren. Na afloop verspreidde de me nigte zich en deed men zich tegoed aan de nationale Amerikaanse lekkernij „hot dogs". Nieuwsgierig zag Gustaaf Adolf al die smullende mensen aan en toen een jour nalist zich verstoutte hem ook een worst je aan te bieden, nam hij het lachend aan. Voorzichtig nam hij een klein hapje, waarbij het vet hem al spoedig van de vingers droop. Met smaak hapte htj nog eens en verklaarde zich sindsdien een ware liefhebber van de „hot dogs". Een man, die het eenvoudige weet te waarderen, meer nog een man die het eenvoudige zoekt. Dikwijls trekt hij naar Norrland, slechts vergezeld door enige vrienden. Hij woont dan in een eenvou dige jachthut, waar de heren hun eigen potje koken en verder de dag doorbren gen met vissen en jagen. Een oord, waar iemand kan bijkomen van het drukke leven van representatie en plichten in Stockholm. Hiervan kunnen honderden Zweden ge tuigen, die tijdens de jongste bezoeken de vorst aan steden en dorpen contact kwamen. Hier was het kind, dat over zijn verlegenheid werd heengeholpen, daar een ambachtsman, die iets moest vertellen. Ieder jaar besteedt Gustaaf Adolf grote bedragen voor aankopen van jonge Zweedse kunstenaars op velerlei gebied. Zijn verzameling glaswerk is uniek. Te kenaars, schilders, edelsmeden, toon kunstenaars, zij allen gevoelen de be langstelling van de Koning, die werken koopt of hun concerten luistert. De Kroonprins Een klein blond jongetje is Kroonprins van Zweden. Prins Karei 't Humoer in Zuid-Afiika Ook Nederland trekt de bevoegdheid van de Assemblée in twijlel Terwijl in Zuid-Afrika de politieke tegenstellingen zich toespitsen, wordt in de „speciale commissie" van de V.N. het brandende vraagstuk van de positie der Indiërs behandeld. Tal van sprekers hebben het woord ge voerd, rnaar tot een besluit over een in gediende resolutie is het nog niet ge komen. Vijftien landen hebben een resolutie voorgesteld, die voorziet in de vorming van een „commissie van goede diensten". Vergaderverbod in 0. Kaapprovincie Organisaties van inheemsen kondigen nu een algemene staking aan In het Oosten van de Kaapprovincie zijn voor een maand alle openbare verga deringen verboden. Uitgezonderd die, welke geen verband houden met wette loosheid en het aanzetten tot geweldple ging. Als protest tegen een verzoek van de gemeenteraad van Port Elizabeth aan de regering van Zuid-Afrika, om een uit gaansverbod uit te vaardigen en bijeen komsten te verbieden, heeft het Afrikaan se Nationale Congres een algemene sta king van inheemsen aangekondigd. Het ministerie van Justitie maakte bekend, dat het aan 52 Afrikaanse leiders verbo den is, om gedurende zes maanden, ver gaderingen waar ook in Zuid-Afrika bij te wonen. Zulks krachtens de wet ter on derdrukking van het communisme. De tegenstellingen zijn dus weer ver scherpt. Twee grote organisaties van niet- blanken verklaarden dat op de tiiet- blanken in de gehele Unie een beroep zal worden gedaan, de staking in het Oosten van de Kaapprovincie te steunen Leiding bij deze actie hebben de bestu ren van het Afrikaanse Nationale Congres en het Zuidafrikaanse Congres van Indiërs. De staatszaken worden afgedaan achter de grote tafel in zijn vriende lijke werkkamerwelke tafel hem tot bureau dient. Deze laatste, uit drie leden bestaande, zou dan een hervatting der onderhandelingen tussen Zuid-Afrika, India ën Pakistan over de kwestie der .Indiërs moeten ver gemakkelijken. De afgevaardigden van Guatemala, Bel gië, Engeland, Israël, Denemarken, Rus land, Zuid-Afrika hebben over deze ge ruchtmakende zaak het nodige gezegd. Lord Llwellin, sprekende namens Enge land deelde mede, dat hij zich bij het in stemming brengen van de gehele resolu tie, van stemmen zal onthouden. Koetsjkarof van de Sowjet-Unie hield vol, dat de Zuidafrikaanse wet op de af zonderlijke woongebieden een schending van het Handvest der V.N. betekent. Jooste, de gedelegeerde van Zuid- Afrika, verklaarde tegen de resolutie haar geheel en tegen elke afzonderlijke paragraaf te zullen stemmen. Wij vestigen er de aandacht op, dat ook de Nederlandse delegatie in de V.N. haar twijfel heeft uitgesproken omtrent de competentie van de Assemblée, zich met de kwestie der Indiërs in Zuid- Afrika bezig te houden. Dr Patijn ver klaarde o.a., dat de Nederlandse delegatie zich van stemmen over de resolutie haar geheel zal onthouden, aangezien de competentie-kwestie te twijfelachtig is. Naar de corr. van het A.N.P. verneemt, zou men in kringen van de Nederlandse delegatie niet ongaarne zien, dat het hele probleem van de competentie der Assem- bleé ten aanzien van onderwerpen als deze aan het Internationale Gerechtshof zou worden voorgelegd. Himmlers masseur wordt voorlopig geen Zweed Dr Felix Kersten, die masseur va Himmler is geweest, heeft om toekenning de Zweedse nationaliteit verzocht, doch dit verzoek is niet ingewilligd. Kersten is in 1943 naar Zweden gekomen. Hy had aangevoerd, dat hij zijn invloed bij Himmler had gebruikt om vier in voor een Duits gerecht te Warschau ter dood veroordeelde Zweden te redden. Ver. Staten willen Russische oorlogsschuld verlagen De Amerikaanse regering heeft het Kremlin medegedeeld, bereid te zijni rieuwe onderhandelingen over een gelang van de Russische „leen-en-pacht- wet"-schuld aan de Verenigde Staten te openen, indden de Sowjet Unie de 186 Amerikaanse schepen, die haar indertij- overeenkomstig de bepalingen van deze wet, ter beschikking zijn gesteld, terug geeft. In Juni j.l. bood de Sowjet-Unie beta ling van een bedrag van 300.000.000 dol lar aan. de Verenigde Staten vroegen 800.000.000. Het Amerikaaine ministerie van Bui tenlandse Zaken heeft dezer dagen klaaird, dat de Verenigde Staten bereid zijn het eerst gevraagde bedrag te vei De Engelse vrouwen en het kindertal In Engeland is volgens een regerings rapport één van elke vijf getrouwde vrouwen kinderloos. Slechts 4.4 procent heeft vijf of meer kinderen. In 1911 be droeg dit percentage 21,9. Emigratie naar Australië In verband met gerezen misverstanden inzake de afvaart van emigrantensche- pen naar Australië wordt officieel mee gedeeld dat de Johan van Uldenbarne- velt Dinsdag vertrekt en de Fairsea op 29 November. Koning Gustaaf VI van Zweden leest dagelijks heel wat kran ten. Behalve de hoofdartikelen en het politieke nieuws interes seren de vorSt vooral de kunst rubrieken. In het bijzonder heeft de schilderkunst zijn be langstelling, waarvan hij daad werkelijk blijk geeft door de studies van jonge kunstenaars te financieren. Gezangen in Gerei. Kerk Dan samenzang vóór de kerkdienst De Geref. Kerk van Overveen heeft in de Generale Synode bericht ontvan gen, dat geen vrijheid verleend kan wor- n in de eredienst gebruik te ma in de bundel „Geestelijke liederen schat van de Kerk der eeuwen", schrijven aan de Synode was er op aangedrongen het gebruik van deze bundel over te laten aan de plaatselijke kerken. De Kerkeraad heeft thans ie een arti kel in het Kerkblad der Geref. Kerken van de classis Haarlem zijn teleurstel ling uitgesproken over dit synodebesluit. Men n<-.emt het „op zijn zachtst gezegd onbegrijpelijk dat, als er in een ge meente behoefte is aan een Nieuwtesta mentisch lied, daaraan iets in de weg wordt gelegd". Besloten is nu toch te zingen udt „Geestelijke Liederen". „Indden dit niet onder dc dienst mar„, dan ervóór". In de ochtend van 23 November om kwart voor tien zal een begin gemaakt worden met het zingen van een aantal liederen uit de bundel „Geestelijke lie deren". De kerkdienst begint dan o<m kwart over tien, na een pauze van vijf minuten. „Niggies en neefs" komen zingen en dansen Honderd Zuid-Afrikaanse „niggies en neefs" (meisjes en jongens) zullen vol gens thans bestaande plannen begin Mei 1953 voet aan wal in Nederland zet ten. Als vertegenwoordigers van een jong cultuurland zullen zij in West- Europa volksdansen, liedjes en muziek presenteren. De jongelui zijn uit alle delen van de Zuid-Afrikaanse Unie ge kozen door een speciale commissie van de „Raad voor volkszang en volks spelen". Voorbereidingen voor ongeveer 10 voorstellingen, voornamelijk in de openlucht tijdens een 14-daags verblijf in ons land, zullen worden getroffen. Op de markt van Culemborg wordt een speciale „braaivlees"-avond gegeven, waartoe een Zuid-Afrikaanse vlees- fabriek reeds 25 schapen toezegde. Kamers van Koophandel over omzetbelasting Aan de stroom van adressen aan de Tweede Kamer over het ontwerp voor de wet Omzetbelasting-1952 is weer een toegevoegd door de Kamers van Koop handel te Amsterdam, Utrecht en in Noord-Brabant en Zuid-Holland, Zij achten het wetsontwerp moeilijk lees baar, het aantal delegaties van wet gevende macht te groot en hebben be zwaar tegen de zgn. integratie-heffing. Ook zijn zij het niet eens met de be paling, dat het heffingspercenUge voor leveringen aan particulieren lager zal zijn dan dat voor levering aan ondernemers. Voorts bepleiten zij, bij uitvoer de onder nemer een restitutie van bijv. 1 pet te verlenen ter tegemoetkoming in de kos ten, die de omzetbelasting meebrengt in de vorm van zeer zware administratieve verplichtingen. Verbod op invoer van Nederlands vee zal spoedig worden opgeheven Hoewel het er eerst' op leek, dat de Zuidamerikaanse reis van Prins Bern- hard uit economisch oogpunt minder langrijk zou zijn dan die van 1951, blijken er ook nu belangrijke economi sche belangen mee gemoeid te zijn. Dat bleek wel uit mededelingen die de Prins dezer dagen aan de A.N.P.-correspondent deed. De Prins vertelde dat de autoriteiten van Cartagena, de hoofdstad van Columbiaanse staat Bolivar, bezorgd zijn over het elk jaar toenemend verlies var strand. De Prins had diepgaande ge sprekken met deze autoriteiten. Er kan nu verwacht worden dat de Columbiaanse regering Nederlandse deskundigen zal uitnodigen hier een nieuwe strijd tegen de zee te komen voeren. De Prins voerde eveneens langdurige besprekingen op het Columbiaanse ministerie van Landbouw. Dit had een gunstig verloop en verwacht kan worden dat het verbod op de invoer van Neder lands vee (wegens mond- en klauwzeer) spoedig zal worden opgeheven. Ook sprak de Prins met Columbiaanse mijndeskundigen, die verlangend schenen een Nederlands-Columbiaanse maat schappij voor de exploitatie van de kopermijnen op te richten. Enorme drukte Dezer dagen verschenen tweedui zend personen in plaats van de zeshon derd genodigden op het bal, dat de minister van Buitenlandse Zaken in het paleis San Carlos gaf. Er ontstonden moeilijkheden in de straten van Bogota met zijn reeds overvol verkeer. Zelfs de auto van de Prins, geëscorteerd door militaire motorrijders, kon zich slechts met moeite een weg banen door de over volle nauwe straten. Voor het bal een aanvang nam, werden aan dr F. A. de Graaff, secretaris van de Prins, de adjudant van de Prins G. Sonderman, C. C. Geertsema en A. F. Eibers en de heer Sesink van de Rijks politie door de minister van Buitenlandse Zaken de versierselen van commandeur in de orde van Boyaca overhandigd. Voorstel van Kamerleden Verkeersexamen voor bromfietsers Verdient het geen aanbeveling, dat, ge zien het snel groeiende aantal bromfiet sers, voor deze mensen een verkeers- cursus verplicht wordt gesteld met even tueel aan het einde van die cursus een examen? Deze vragen hebben vele leden van de Tweede Kamer gesteld in het thans verschenen voorlopig verslag over de begroting 1953 van Verkeer en Water staat. Zeer velen vestigen voorts de aandacht van de minister op het feit, dat zelfs op drukke uren in de stations verscheidene loketten gesloten blijven. Ook blijken er volgens hen dikwijls te weinig bedrukte kaartjes aanwezig te zijn. Zuidhollandse geheelonthouders vergaderen in Voorburg Woensdag vergadert in het Fjord gebouw aan de Zwartelaan te Voorburg de Ned. Chr. Geheelonthoudersver eniging Zuid-Holland. Ds A. Hoekert opent de vergadernlg met een wijdings uur, waarna het huishoudelijk gedeelte wordt behandeld. Ds W. G. v. d. Ree treedt af als voorzitter, maar is herkies baar. Na een gezamenlijke koffiepauze spreekt de heer J. Wartena over „Plaat selijke keuze". De heer A. Oosterbroek houdt een inleiding over het internatio nale drank bestrijderswerk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1952 | | pagina 6