Jiicutwe £eütsrije GTourattt
Het programma
In uitgestorven stad kiest Libanon
een nieuwe president
Eerste doel: bestrijding van
de corruptie
grote
Lufthansa wordt met
spoed hersteld
Wist U
ZATERDAG 27 SEPTEMBER 1952
BUREAUX: Steenstraat 37.
Directie. Redactie Abonnementen- en
Advertentie-afdeling: Tel. 31441.
Postrekening: 58936
ABONNEMENTEN: 6.— per kwartaal;
ƒ2— per maand: 0.47 per week.
ADVERTENTIËN: 0.18 per millimeter
(By contract belangrijke korting).
Directie: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
Chef-Red.: H. W. J. ENSERINK
CHR1STELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leidea en Omstreken
Drie en dertigste Jaargang No 9545
.SUatoKUtftfs^etftvft
«ngn furt in Ugfjenspott"
is er!
Met tranen in de ogen
(Van onze correspondent Altred van Sprang
BEIROET (Libanon), September 1952.
IN DE TUIN van een prachtige villa in de koele bergen buiten Beiroet
staat een militaire wacht in grijze uniform met Garde Républicaine
op de schouder aangetreden. Een officier geeft commando:
„Presenteert geweer"1"
De tonen van het Libanese volkslied klinken.
„Strijkt de vlagI"
Een soldaat laat langzaam en plechtig de nationale driekleur langs
de witte vlaggemast zakken. Wat opzi' staat een oudere man in een
donker colbertcostuum. Onbeweeglijk staart hij naar de vlag. Er springen
tranen in zijn ogen. Als het dundoek opgevouwen is, neemt hij het in zijn
handen en drukt er zijn lippen op. Dan draait hij zich bruusk om en loopt
voorover gebogen het grote huis in. En daarmee is president Cheikh
Bechara el-Khoury een ambteloos en algemeen verguisd burger.
ietwat melo-dramatische herinnert aan de absolute verlatenheid
einde van de loopbaan van een man, die
bijna negen jaar aan het hoofd
jonge republiek gestaan heeft. In die
negen jaar hebben achting en vertrouw
j geleidelijk aan plaats gemaakt voor haal
I en minachting. En tenslotte
eerloos ontslag.
Uitgaansverbod
Beiroet is uitgestorven.
De kranten zijn verschenen met
volgende mededeling: Teneinde de orde
en rust in de stad te verzekeren geduren-
de de presidentsverkiezingen is het aan
1 iedereen verboden tussen vier uur in de
j morgen en drie uur in de middag op
straat te komen. Het resultaat van d
maatregel is opvallend. Het anders
I drukke Beiroet ziet er nu uit als
I spookstad. Er is geen mens buiten. Trams
en taxi's rijden er niet. De winkels zijn
allemaal gesloten. De politie en gendar-
mes houden streng toezicht op de nale-
ving van de voorschriften. Een paar hon-
derde meter van het hotel word ik dan
ook al aangehouden.
„Wat doet U op straatinfor-
I meert een politieman.
„Ik moet naar het pai'lement
„Heeft U een vergunning
I Ik laat mijn paspoort en een interna
tionale perskaart zien.
„Gaat Uw gang
I Het is een eigenaardige sensati
I een uitgestorven stad te lopen. De sfeer
Emil Roeston gezant
voor Egypte
De heer Sadek blijft tot nieuwe
functionaris is aangekomen
Naar de Nieuwe Leidsche Crt
verneemt zal tot gezant voor Egypte in
Den Haag worden benoemd Emil Roes
ton, die reeds binnen enkele weken in
de Hofstad arriveren.
De huidige gezant, Mohammed Ali
Sadek, die tegelijk met vier andere am
bassadeurs genoodzaakt is zijn post te
verlaten, is niet, zoals de eerste berich
ten luidden ontslagen, doch op pensioen
gesteld. De vijf diplomatieke vertegen
woordigers zijn allen op de een of an
dere wijze geparenteerd aan ex-koning
Faroek of ex-koningin Narriman.
Hun pensionnering is daaraan te
wijten en niet aan een of andere poli
tieke activiteit. De heer Sadek zal de
zaak aan de legatie in Den Haag blijven
waarnemen tot de nieuwe gezant is
gearriveerd. Daarna vertrekt hy naar
Cairo.
Amerikaanse promo
veerde in Utrecht
Mrs Preston Copeland, de echtgenote
van mr George H. Copeland, pers-attaché
aaii de ambassade der Verenigde Staten
in ons land, is gistermiddag aan de rijks
universiteit te Utrecht gepromoveerd tot
doctor in de letteren en wijsbegeerte.
Zij had haar dissertatie gewijd aan een
psychologisch onderwerp, de projectieve
waarde van door kinderen vervaardigde
tekeningen, onder de titel: „A controlled
stad in oorlogstijd als alle inwo
ners zich in bange spanning verborgen
hebben. Bij het parlement in het centrum
heerst echter beweging. Kamerleden
en buitenlandse diplomaten komen aange
reden voor de speciale zitting. De hele
zaal is vol. De Kamerleden zijn er alle
maal op één na. De ene is de broer van de
ex-prcsident. Veel spanning heerst er
Er is achter de schermen eigenlijk al uit
gemaakt wie de nieuwe president zal
worden. Maar er blijft natuurlijk altijd
nog de mogelijkheid van onverwachte
ontwikkeling. Als dat gebeurt vreest n
dat er een poging gedaan zal worden
de commandant van het Libanese leger,
generaal Foead Chéab, te benoemen.
Het is een publiek geheim, dat Amerika
een dergelijke ontwikkeling zou toejui
chen. In verband met de defensieplannen
voor het Midden-Oosten prefereert Ame
rika te maken te hebben met een
taire dictator (zoals in Syrië en Egypte).
In Libaneense kringen voelt men echter
weinig voor de generaal. En bovendien
het kleine leger een bron van afgunst
jaloezie zonder genoeg invloed om w
kelijk te kunnen regeren.
De stemming begint.
Een voor een leveren de Kamerleden
hun briefjes in. Het is stil als ze geopenc
en geteld worden. Het blijkt, dat er één
blanco stem is. En er is één stem uitge
bracht op een outsider. De andere briefjes
dragen alle de naam van degene, dis al
vooruit gedoodverfd was als de nieuwe
president.
De voorzitter staat op.
„Afgevaardigde Camille Chamoun heeft
vier en zeventig stemmen verworven. Ik
verklaar hem hierbij President van de
Republiek Libanon."
Er klinkt applaus.
(Voor vervolg zie pag. 2).
Het werd hem te machtig
Explosie op Sibajak
vlak voor vertrek
Mr Gobius gaat werken
onder emigranten
(Van een onzer verslaggevers)
Kort voor het vertrek heeft zich op
de Sibajak, die gistermiddag uit Rotter
dam met 952 emigranten naar Nieuw-
Zeeland koers zette, een ontploffing voor
aardoor een deel van de schoor
steen werd weggeslagen. Met man en
macht werd gewerkt aan de reparatie,
zodat de inscheping normaal kon ver
lopen. De oorzaak van de explosie is
onbekend.
de passagiers was de secr.-
generaal van de Hervormde Synode, dr
- Emmen, die op het allerlaatste mo
ment, toen 't voorlaatste waarschuwings
signaal reeds had geklonken, hijgend de
loopplank opkwam. Dr Emmen maakt
dienstreis door Australië en Nieuw-
Zeeland om contact op te nemen met de ,.c,„scvclo 1X, llcl UcmKer!)0
Presbyteriaanse Kerk en de Ned. Herv. haar 40-jarig bestaan. Op die dag
a pjeert het hoofdbestuur in het Kurhaus
te Scheveningen des namiddag half vier,
gevolgd door een diner voor leden en
genodigden, o.a. de minister van Land
bouw. Sedert haar oprichting heeft de
vereniging zich een vooraanstaande plaats
weten tc veroveren tussen de andere
organisaties op bakkersgebied.
rEN NUCHTER, volkomen zakelijk
ingesteld mens, doet deze foto
van de bekende Senator Nixon, can-
didaat voor het vice-presidentschap
der Ver. Staten, enigszins overdre
ven, sentimenteel aan. Men moet zich
echter de gevoelens van Nixon kun
nen indenken. Hem werd door zijn
politieke tegenstanders ten laste ge
legd, niet „fair" gehandeld te hebben
met 18.000 dollar, hem door politieke
politieke vrienden verstrekt. Strij
dende met hart en ziel voor de zaak
der Republikeinen en zich een eerlijk
man wetende, wordt het begrijpelijk,
dat op zeker moment de aandoening
hem overmeesterde. Volkomen over
stuur steunt Nixon het hoofd op de
schouder van zijn Califomische col
lega, William Knowland. Eisenhower
acht Nixon geheel gerehabiliteerd
Ver. van Werkgevers in het
bakkersbedrijf 40 jaar
MRS LYNN PRESTON COPELAND
Klein maar dapper
Investigation of the reliability and vali
dity of machover, a human figur drawing
projective test."
Promotor wa9 professor dr M. J, Lan-
geveld, hoogleraar in de paedagogiek aan
de rijksuniversiteit te Utrecht. Hij merk
te op, dat mrs Copeland bij zijn weten
de eerste Amerikaanse vrouw is, die op
dit terrein aan de Utrechtse universiteit
promoveert.
Als paranimfen traden op de echtge
noot van de promovenda en de raad aan
de ambassade der Ver. Staten, mr Wil
liam C. Trimble.
predikanten, die tot dusver geëmigreerd
zijn. Hij hoopt midden Januari naar ons
land terug te keren.
In gezelschap van dr Emmen reist mr
O. A. Gobius, die als secretaris van de
Hervormde Emigratie Commissie in Den
Haag in 3 jaar tijd 30.000 landverhuizers
heeft geholpen. Hij zal niet met dr Em
men terugkeren, maar zich in het Zuiden
van Australië vestigen. Twee jaar ver
bleef hij reeds in dit land na de oorlog.
„Het gevaar, dat een jong land ver-
materialiseert, is groot, omdat de opbouw
veel aandacht opeist. Vandaar dat ik wil
meehelpen het diaconaal gedeelte te ver
zorgen. Ik moet mij een werkkring schep
pen, want mijn weg is nog niet precies
uitgestippeld," zei de heer Gobius.
De Sibajak maakt zijn reis via Curasao
en het Panamakanaal.
Waarnemende Japanse dele
gatie bij de V.N.
Het Japanse kabinet heeft gisteren
besloten, een vaste delegatie bij de Ver.
Naties te benoemen, welke onder leiding
zal staan van- de Japanse gezant te
Washington.
Volgens een woordvoerder van het
Japanse ministerie van Buitenlandse
Zaken zal de delegatie als waarneem
ster optreden: de vorige week sprak de
Sowjet-Unie haar veto uit tegen de toe
lating van Japan tot de V.N.
Contract getekend voor
32 mijnenvegers
Totale bouwsom' bedraagt
plm. 140 millioen
In aanwezigheid van hoge Marine
autoriteiten hebben de minister van
Marine, ir C. Staf en de oudste di
recteur van Wilton-Fijenoord, ir S.
van West, gisteren te Den Haag het
contract getekend voor de bouw
32 mijnenvegers voor de Koninklijke
Marine.
Van deze schepen worden er, zoals
gemeld is, 18 gebouwd voor Ameri
kaanse rekening. De overige 14 wor
den bekostigd uit het tegenwaarde
fonds.
Na de ondertekening overhandigde
vice-admiraal F. Stam aan ir Van
West een chèque ten bedrage van 10
procent van de 'totale bouwsom, die
ongeveer f 140.000.000 bedraagt.
Wilton-Fyenoord fungeert als hoofd
aannemer. De contracten tussen de
hoofdaannemer en de overige deelnemen
de werven werden terstond na de onder
tekening van het hoofdcontract getekend.
werven zijn: N.V. G. de Vries
Lentseh te Amsterdam, De Haan en Oer-
lemans te Heusden, E. J. Smit en zn N.V.
te Westerbroek iHoogezand), N.V. Gebr.
Pot te Bolnes. N.V. Scheepsbouwunie te
Groningen, N.V. Werf Gusto te Schie
dam, J. en K. Smits 6cheepsbouwwerf
N.V. te Kinderdijk, L. Smit en zn te Kin
derdijk, N.V. Arnhemse Stoomsleephel
ling-maatschappij te Arnhem, werf De
Noord te Alblasserdam, Verschure en
Co's scheepswerf en machinefabriek N.V.
te Amsterdam, scheepswerf De Groot en
Van Vliet te Slikkerveer en de Haar
lemse Scheepsbouw-maatschappij te
Haarlem.
Protest tegen Belgisch voorstel
Geen verhoging van
Nederl. lonen
en prijzen
Wrekgevers wenden zich tot
minister Zijlstra
een brief aan minister Zijlstra heb-
de vier grote organisaties van Ne
derlandse werkgevers met klem gepro
testeerd tegen het voorstel van bepaalde
Belgische industrietakken om het loon-
prijspeil in Nederland te verhogen in
verband met de Nederlandse concurren
tie in België.
Door deze verhoging zou niet alleen
exportpositie van Nederland ernstig
geschaad worden, maar ook het gezamen
lijke Beneluxbelang. Want België onder
vindt de moeilijkheden van zijn hoge
lonen en prijzen behalve tegenover Ne
derland ook tegenover andere landen.
Het enige gevolg van de gevraagde aan
passing zou dus zijn, dat Nederland met
dezelfde moeilijkheden te kampen krijgt.
Evenmin mag de Belgische industrie
beschermd worden door invoerrechten of
invoerbeperkingen tegenover Nederland,
want deze zouden lijnrecht in strijd zijn
de Benelux-afspraken, zo menen de
Nederlandse werkgevers. Ten slotte drin
gen zy er op aan, dat de regering met
nauw overleg zal plegen, speciaal in
verband met de komende Benelux-con-
ferentie.
Nieuw-Zeeland wil 3000
Nederlanders in 1953
Voorkeurmetaalarbeiders,
boeren en meisjes
(Van een onzer verslaggevers)
De Nederlandse emigratie-attaché in
Nieuw-Zeeland, de heer H. de Bruin,
die gisteren met de Sibajak naar zijn
standplaats terugkeerde, verklaarde ons
bij zijn vertrek, dat het aantal Neder
landse emigranten zal worden terugge
bracht tot ongeveer 300 in 1953.
Men heeft voorkeur voor bepaalde
groepen, t.w. geschoolde handarbeiders
voor de metaalverwerkende industrie,
bona fide boeren („geen amateurs alstu
blieft!") en ongehuwde vrouwen.
De toevloed van ongeschoolde werk
krachten heeft de Nieuw-Zeelandse
autoriteiten tot deze maatregel doen
besluiten.
De emigranten-attaché zei dat veel
aandacht wordt besteed aan de nazorg
van de „nieuwe" emigranten. In het
bijzonder de eerste acht, negen maan
den ondervindt men enige typische aan
passingsmoeilijkheden. In dit verband
prees de heer De Bruin de activiteit die
de kerken ten toon spreiden om de
nieuwe leden te helpen acclimatiseren.
Met inbegrip van de 952 passagiers
van de Sibajak bedraagt het aantal
Nederlandse emigranten, dat zich sedert
1946 in Nieuw-Zeeland vestigde, onge
veer 9000. Slechts een zeer beperkte
groep van hoogstens twintig personen
kon niet wennen en keerde daarom
naar Nederland terug, verklaarde do
heer De Bruin ons.
Het zesde rapport van de Parlementaire Enquête-Commissie is ver
schenen en daarin staat weer heel veelwaarover men zich verhazen
of ergeren zal. Maar gelukkig maakt dit lijvige boekwerk van 1500 blz.
ook gewag van mooie dingen, zoals de houding van deze dame, mevr.
L. van Overeem, die in dienst van het Ned. Roode Kruis het lot van
tal van Nederlanders in Duitse gevangenissen wist te verzachten. El
ders in de krant kan men er meer over lezen.
Een nieuwe (lucht) lente
De te vormen maatschappij sluit reeds contracten
voor verkeersvliegtuigen
11/rET AMERIKAANSE VAART herstelt Duitsland zijn positie op het con-
-1-»A tinent van Europa. Zeven jaar na beëindiging van de oorlog, maakt
de West Duitse minister van Verkeer, dr Seebohm, plannen bekend voor
de nieuwe Duitse burgerluchtvaart. Een speciale maatschappij is gevormd,
die als kern moet dienen voor de, te vormen, luchtvaartmaatschappij. Het
kapitaal, dat 6 millioen mark groot zal zijn, wordt door de federale regering
en door de regeringen der staten bijeengebracht. Een nieuwe Duitse lente,
een nieuw geluid: de thans gevormde maatschappij heet „Gesellschaft für
Luftverkehrsbedarf".
De Duitsers mogen echter eerst vlieg
tuigen bezitten na de ratificatie der ver
dragen van Bonn; bovendien moeten zij
dan nog de toestemming hebben der Ge
allieerden. Aangezien de levertijd zeei
lang is. worden thans reeds vliegtuigen
besteld. De Duitsers hopen in het a
jaar klaar te zijn en gaan er van
dat de Hoge Geallieerde Commissie geen
bezwaren heeft.
nieuwe Duitse luchtvaartmaatschap
pij zal contracten mogen sluiten met
buitenlandse firma's voor de aankoop
toestellen. Volgens minister Seebohm
zal de toekomstige luchtvaartmaatschap
pij ongeveer 30 vliegtuigen nodig hebben,
i.l. 15 tweemotorige toestellen voo
binnenlandse en de Europese lynen; 15
viermotorige machines voor de oven
diensten.
Het ligt ook in de bedoeling te gaan
vliegen op Zuid- en Noord-Amerika er
het Verre Oosten. De Westduitse spoor
wegen en de posterijen willen financieel
de nieuwe „Lufthansa" deelnemen.
Vele buitenlandse firma's en luchtvaart
maatschappijen hebben de Westduitse
regering reeds offertes gedaan. In dit
verband delen wij nog mede, dat ook de
directeur van de KLM, dr A. Plesman, in
Bonn vertoeft, waar hij zich oriënteerde
door contact met minister Seebohm
premier Adenauer. Wat de geruchten in
de bladen betreft, als zou dr Plesman
de Duitsers een aantal tweedehands
Lockheed Convair 240-toestellen en
Advertentie
DAT op 1 October bij de viering van
het 75-j. bestaan der A'damse Stadsrei-
niging tevens het 50-j. dienstverband
van H. de Hilster wordt gevierd.
DAT op Zaterdag 4 October in A'dam
het 35-j. bestaan van de Bond tot het
Redden van Drenkelingen wordt ge
vierd
DAT 20 organisatoren van de Gro
ningse beleefdheidsactie gisteren in
Parijs zijn ontvangen door het bestuur
van de Franse „kruistocht voor vrien
delijkheid" en door de eerste burgemees
ter van Parijs.
DAT aan burgemeester M. Cox van
Heeze (N.-Br.) de erepenning van de
Stichting 1940'45 is uitgereikt.
DAT de Ned. cineast Max de Haas
binnenkort naar Indonesië vertrekt om
in opdracht van de Indonesische rege
ring een film op voorlichtingsgebied te
maken.
DAT de landgoederen Campelhof te
Enschedé en Ginkel In de gemeenten
Leersum en Amerongen niet meer voor
het publiek geopend zijn.
DAT de Zuidafrikaanse ambassadeur
P. I. Hoogenhout drie dagen lang Gel
derland heeft bezocht als gast van de
Gelderse kamers van koophandel.
DAT de commissie-B voor georgani
seerd overleg omtrent militair personeel
der Kon. Landmacht zich accoord heeft
verklaard met het ontwerp-besluit
zake verbintenissen bij het reserve-
personeel
DAT de chef van de Nèd. marinestaf,
vice-admiraal A de Booy, aan zijn
Franse collega tetegrafisch zijn deel
neming heeft betuigd met het vergaan
van de onderzeeboot Sybille.
DAT eind October op de hoek Korte
Hoogstraat—Spinhuisstraat te R'dam,
waar vóór de oorlog het Hemagebouw
stond, de eerste paal wordt geslagen
voor het nieuwste en grootste Hema
gebouw van Nederland.
DAT in het Groothandelsgebouw te
R'dam het eerste café-restaurant is ge-
DAT de Nederlanders ir N. H. M.
Tychon (van de Staatsmijnen) en lr J
J. Derksen (van het directoraat-gene
raal energievoorziening) deel uitmaken
van een Europese studiegroep inzake
het transport van aardgas
DAT het seizoen van de Alkmaarse
kaasmark; tot April is gesloten en er dit
jaar 150000 a 200.000 bezoekers zijn ge-
DAT de vierde beurs voor mode en
huishouding Femina, die t/m 8 October
gehouden wordt, gisteren in de Ahoy'-
hallen te R'dam is geopend door mevr.
J. M. van Walsum-Quispel. de echtgenote
de burgemeester.
6-machines hebben aangeboden, infor
meerden wij bij de K.L.M., die zulks na
drukkelijk tegensprak.
De strijd op Korea
Acheson verdedigt zich
tegen „Ike"
Communistische verliezen
1.698.909 man
Dean Acheson, de Amerik. min. va
Buit. Zaken, heeft zich verdedigd tegen
de beweringen van Eisenhower, dat hij
in 1950 „communistische infiltratie" in
Zuid Korea zou hebben aangemoedigd,
door in het openbaar Korea niet te noe
men, toen hij de „defensieve grens van
de Ver. Staten" aangaf. Acheson ver
klaarde dat Eisenhower hem verkeerd
geciteerd had. De generaal, die in 1950
stafchef was, aldus Acheson, was
indertijd volkomen eens met de ziens
wijze van het departement van
Zaken, die hij nu heeft bestreden. Met
deze uiteenzetting, aldus Reuter, heeft
Acheson voor het eerst deelgenomen
aan de verkiezingsstrijd.
De Amerik. Senator Jenner heeft, te
oordelen naar A.P. te kennen gegeven,
dat het Amerik. min. van Buit. Zak^n
aanstuurt op een wapenstilstand op
Korea tegen 15 October. Een woord
voerder van het State Department gaf
toe, dat er met alle macht aan
wapenstilstand gewerkt wordt, sedert
de onderhandelingen begonnen. Het
maakt absoluut geen verschil, of doze
wapenstilstand tot stand gebracht wordt
vóór of na de verkiezingen.
Wat de strijd op Korea betreft, een
formatie Superforten heeft met succes
het communistische bcvoorradingscen-
trum, ten Zuiden van Hamhocng aan de
Koreaanse Oostkust gebombardeerd. Ook
ten Noord Westen van Pjongjang wer
den 100 ton bommen uitgeworpen. De
militaire verliezen van Chinezen en
Noord Koreanen bedroegen op 13 Sep
tember, in totaal 1.698.909 man Woens
dag deelde het Amerik. dep. van Defen-
iiecTJ?.(!.!:.wd-®t.?*-^.mer'k VPrll««n tot
bedroegen.
19 September 118.569 i
(Advertentie)
DAT er een
geschenk aan t
beihziekenhuis
jaar bestaat c
militairen zijn 6.„
comité J. Blom, Laanstraat 28, Baarn)
actie gaande is om een
bieden aan het St Elisa-
e Semarang. hetwelk 25
waar honderden Ned
LOODGIETERSBEDR1JF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Fa D. KRET en Zn.
WEERBERICHT
Wisselend bewolkt
Tot morgenavond verwacht
De Bilt: Wissenlende bewol
king met plaatselijk enkele
buien. Matige, tijdelijk vry
krachtige wind tussen Zuid-
West en Noord-West. Onge
veer dezelfde temperaturen
als vandaag. (Opgemaakt om
10 uur).
Verontrustende
staking
TVA DE OORLOG kecnen wij in Neder-
land een tijdperk van arbeidsvrede.
Reeds vóór de oorlog was er in de top
meer overleg tussen de representanten
der grote vakcentralen van arbeiders en
die der werkgevers. In de bezettingstijd
is de band nauwer aangehaald. En na de
bevrijding heeft de samenwerking in de
Stichting van de Arbeid het overleg in
geregelde banen geleid.
Dat is de algemene zijde.
Deze ontwikkeling was mogelijk, door
dat de N.V.V.-organisaties in de 20er
jaren een zwenking hebben gemaakt
Ouderen onder ons herinneren zich wel
licht nog, hoe roerig het N.V.V. was in
de tijd, dat de heer Steenhuis dit ver
bond presideerde. De spanning was niet
a de lucht. De heer Kupers, die veel
er een zakelijk vakverenigingsman
s, heeft de moderne organisaties echter
rustiger banen geleid. De „moderne"
vakbeweging is daardoor veel meer ge
gaan in de richting, die de Christelijke
reeds van het begin af gewezen heeft
Ook aan werkgeverszijde was iets ge-
Lange tijd was in de „neutrale" werk
geversorganisaties de liberale geest op
permachtig. En Christelijke werkgevers,
die geen eigen organisatie hadden, voeren
in dat kielzog mee.
Met name toen, na 1918, meer lijn in
de Christelijke werkgeversorganisatie
kwam en vooral ook, toen de Christelijke
patroonsvakorganisatie veld begon te
winnen, werd de situatie beter.
Men kan dus zeggen: zowel de socialis
tische arbeiders als de liberale werk
geversorganisaties leefden uit de ge
dachte van de klassenstrijd. Die gedachte
althans de practijk er van werd
losgelaten.
TT ET BESEF, In de oorlog gevoerd en
na de oorlog sterk aanwezig, dat we
elkander nodig hebben om ons land te
herbouwen en om het door de na-oorlogse
misère in betere tijden te brengen, was
dit alles bevorderlijk. Hieruit is de
arbeidsvrede in ons land te verklaren.
Toen ze er eenmaal was en men in
de groei der bedrijfsorganisatiegedachte,
in de stichting van bedrijfspensioen
fondsen e.d. zag. dat overleg cn samen
werking de beste resultaten boden, werd
de bedrijfsvrede mee een belangrijk doel
de organisatie van werkgevers en
arbeiders.
Daarnaast stond, dat men meer en meer
gedeeldheid van de organisaties naar
principiële inzichten aanvaardde. Wel
die in het „algemene" kamp
als de oorzaak, waardoor deze
ontwikkeling mogelijk was. Men beseft
niet, dat ze er is, omdat nu de Christe
lijke beginselen invloed hadden zowel in
de arbeiders- als in de patroonskring.
Maar men aanvaardt het feit. En de
onderlinge bestrijding van de organisa
ties maakte plaats voor waardering en
lenwerking.
WIJ SCHRIJVEN dit, omdat wij ver
ontrust zijn door een staking, die
wel is waar in één onderneming in het
Noorden des lands woedt, maar die be
wijst, dat de oude geest zowel in de
werkgeverskring als in die van de
socialistische vakbeweging nog niet ge
heel verdwenen is. Wij doelen hier op
de staking bij de Zuivelfabriek De Om
melanden te Groningen, die nu reeds een
maand duurt.
De directeur van deze onderneming
schijnt „een baas" te zijn. Voor de fabriek
heeft hij veel gedaan. Ze is van een ver
waarloosde coöperatie tot een der groot
ste en modernste zuivelfabrieken in Ne
derland geworden, die jaarlijks voor een
20 millioen gulden melkproducten pro
duceerde. voornamelijk bestemd voor de
export. Maar hy voelt niet veel voor
overleg en organisatie. Ook in de werk
geverskring schijnt hy overal buiten te
staan.
De landarbeidersbonden hadden ook
veel moeite met hem. De meeste arbeiders
waren lid van de socialistische bond en
er schijnen er een aantal tussen te zitten
met een E.V.C.-mentaliteit. Een kleine
groep arbeiders was lid van de Christe
lijke Landarbeidersbond en de Christe
lijke Bedrijfsgroepencentrale.
TYTAT IS er nu gebeurd?
De socialistische bond heeft zonder
overleg met de andere organisaties, een
ultimatum aan de directie gesteld en op
21 Augustus een staking geproclameerd.
Zijn hoofdbestuur heeft daarbij aan de
leden der Christelijke organisaties uit
kering aangeboden, mits zij lid werden
in de „moderne" organisatie.
De Christelijke organisaties hebben
zich natuurlijk niet achter deze staking
geplaatst. De meeste van haar leden
werken door. Hun aantal is versterkt
met andere, aangeworven krachten. De
fabriek draait door, zij het zeer gebrek
kig. Het gaat hard tegen hard in deze
staking. Er wordt zwaar gepost De wer
kende arbeiders worden ..bewerkt". Soms
hardhandig cn met plakkaten: „Hier
woont een onderkruiper", op hun ramen.
De directie harerzijds beschouwt de
stakende arbeiders als ontslagen en heeft
de fabriek zelfs te koop aangeboden.
■aarbij als voorwaarde werd gesteld, dat
geen der stakers ooit in de fabriek zou
mogen terugkeren.
Bemiddelingspogingen van de Commis-
iris der Koningin en van de Ryksbe-
middelaars zyn gestrand, enerzijds op de
de socialistische bond: allen
terugnemen, anderzijds op het stand
punt van de directeur: alleen die ik ge
bruiken kan.
TYIT ALLES is wel oHcomen in strijd
met de ontwikkeling, die wij boven
schetsten. Daarom verontrust deze sta
king ons.
Hier is een werkgever (maar dat is
een individueel geval), die de waarde
van organisatie en overleg met de ar
beidersorganisatie niet beseft. En hier is
een socialistische organisatie ten dat is
ernstiger, omdat het een organisatie
is), die blijkbaar nog leeft uit de klas-
senstrijdsleer en die daarby poogt, de
Christelijke organisatie te negeren en
weg te drukken.
Vooral dit laatste is een verontrustend
verschijnsel.
ZON EN MAAN
Zondag: zon 6.36-18.25; maan op 16.24.
onder 29 September 0.39 uur.
Maandag: zon 638—2822; maan onder
139, op 16.47. Op 3 October VJH.
