ZWiTSAL
3
In Duitse Oostzone wordt rechtszekerheid
wettelijk om zeep gebracht
Ned- militairen grendelen
Duitse laagvlakte af
estminster
2
DONDERDAG 11 SEPTEMBER 1952
Zijn er nog iechteis in Berlijn
Ontvoering van dr Linse daad van
politiek onverstand
(Van onze }-redacteur)
Een van de meest markante figuren uit het Duitsland van na de
oorlog, dr Th. Friedenau, is in ons land. In de Witte Sociëteit in Den Haag
heeft hU ons gisteren het een en ander verteld over de organisatie waarvan hy
voorzitter is, die der vrye juristen. Zijn interessante uiteenzettingen culmineerden
in de openbaring, dat van 1 October a.s. af Oost-Duitsland op het gebied der straf
rechtpleging andere banen zal volgen dan tot nu toe voor geheel Duitsland golden.
Er treden dan n.l. by regeringsdecreet een aantal bepalingen in werking, die be
doelen het gehele strafrechteiyke apparaat in handen van de communistische
party te brengen.
Van die eerste October a.s. af zullen
als rechters alleen benoemd mogen wor
den zij, die zich zonder voorbehoud voor
de opbouw van hft socialisme inzetten.
Socialisme betekent in Oostduitse termen
uiteraard communisme.
De politie en de staatsveiligheidsdienst,
die de Nazi-Gestapo opvolgde, dragen,
in tegenstelling tot de tot dusver gel
dende methode, de verantwoordelijkheid
voor het vooronderzoek. Het openb. mi
nisterie wordt door middel van een „be
richt" op de hoogte gesteld .van de zaak
cn de rechter dient, aan de hand var
die „aanklacht" het vonnis uit te spre
ken. Wee hem, als het vonnis milder is
dan de .JStaatsanwalt" eiste. En ook: a
hem als het vonnis scherper uitvalt.
In beide gevallen kan hy beschuldigd
worden van contact met de Vrije juris
ten en hij zal dan moeten vluchten.
Waarbij hij als vanzelf in handen
de vrije juristen in de Westzone
Duitsland valt. die alles over zijn amb
telijk leven weten en hem, naar gelang
zijn gedragingen, aan de rechtsprekende
Duitse instantie uitleveren.
Een rem en een aansporing
Het is op het ogenblik zo, dat 72 pet
der Oostduitse rechters ongeschoolde
„volks"-rechters zijn. Timmerlieden,
schilders en boeren zijn het, die om hun
partijgetrouwheid uitverkoren werden
recht te spreken. In een korte cu
ongeveer .gelijk aan het instituut dat by
ons gedurende de bezetting „burgemees
ters" afleverde, worden zij voor de zit
tende magistratuur opgefokt.
Bij het openbaar ministerie is slechts
drie procent der magistraten nog des
kundig. Zeven en negentig procent be
staat uit brave volgers der partijvoor
schriften.
Zodat met recht de klassieke vraag van
de molenaar aan Frederik de Grote thans
in Duitsland actueel is: „Zyn er nog
rechters in (Oost)-Berlijn?"
De Vrye juristen, de organisatie die
dr Friedenau stichtte, houdt zich bezig
met het toezicht op al deze ambtenaren,
op rechters, ministers, politie-autoriteiten
en anderen, die in enig opzicht macht
over anderen hebben.
Iedere dag worden er honderden
brieven met persoonlijke inhoud ver
stuurd uit het hoofdkwartier van de
Vrye juristen in Berlijn. Daarin worden
de geadresseerden attent gemaakt op de
geldende Duitse wetten en hen aan het
verstand gebracht, dat zij zich voor mis
dragingen zullen hebben te verantwoor
den Deze maatregel werkt uiterst pre
ventief. aangezien het uur der vergelding
voor iedere functionaris terstond kan
slaan. Immers het communistische regiem
kan hen snel in ongenade doen vallen.
Zoals hierboven opgemerkt, dan staan
de Vrije juristen met hun dossiers klaar.
Het gevolg is dan ook. dat talrijke vrou
wen, moeders en zusters van zittende
functionarissen in de Oostzone het hoofd
kwartier belegeren om te zeggen, dat
hun verwanten het niet zo slecht menen,
als men zou kunnen denken.
Een ander gevolg is, dat er tot in de
allerhoogste regeringskringen van Oost-
Duitsland toe medewerkers van de Vrije
juristen gevonden worden. Het percen
tage toegewijde communisten is dan ook
zeer gering. Anders dan in de Nazi-tijd
is er geen bovenlaag, die door dik en
dun het regiem volgt.
Od deze wijze, aldus dr Friedenau.
heeft de actie van de Vrije juristen er
toe bijgedragen, dat het bastion Sowjet-
zone voor het Westen behouden blUft.
De Sowjets begrijpen maar al te goed.
dat zij het nimmer houden kunnen, om
dat de totale bolsjewisering ervan on
mogelijk is.
De ontvoering van dr Linse
Uiteraard worden de Vrye juristen in
West-Berlyn niet ongemoeid gelaten. De
ontvoering van een van dr Friedenau's
naaste medewerkers, de Jurist dr Linse,
enige tyd geleden, is daarvan een bewys.
Deze ontvoering heeft evenwel een uit
werking gehad, die de Russen zeker niet
welgevallig zal zijn.
Toen het voornemen der Oostduitse
regering om een deputatie naar Bonn
te zenden, om daar over de éénwording
van Duitsland te spreken bekend werd
bü de Vrye juristen hebben zy dr Frie
denau terstond naar Bonn gezonden, om
van de Westduitse regering te vragen,
dat zy de Oostduitsers zou toelaten te
komen mits zy dr Linse mee zouden
brengen.
Er is alle reden om aan te nemen,
aldus dr Friedenau, dat de Westduitse
regering deze eis zal stellen.
Reeds zyn stappen ondernomen by de
Russische autoriteiten in Berlyn die mee
gedeeld hebben, dat dr Linse zich niet
in hun gevangenschap bevond. Het moet
dus voor de Oostduitse delegatie gemak-
kelijk zyn zich door dr Linse te laten
vergezellen. Het zou bewyzen, dat de
toenaderingspogingen gemeend zijn.
Overigens staat men daartegenover in
West-Duitsland sceptisch. Vooral nu uit
de mededeling dat op 1 October het
Oostduitse strafprocesrecht in zo sterke
mate van het Westduitse zal afwyken,
blykt, dat beide delen van Duitsland dan
twee soorten van wetgeving hébben. Wat
voor een samenvoeging nimmer bevor-
dcrlijk is.
De landsregeringen
opgeheven
De Oostduitse regering heeft bovendien
(Advertentie)
Schaafwonden?
onlangs de „landsregeringen" opgeheven
en de landsparlementen van Mecklen
burg, Brandenburg, Saksen enz. ont
bonden.
Om een schyn van democratie te hand
haven zyn „Bezirksverwaltungen" inge
steld. die door de plaatselijke S.E.D.-
functionarissen worden aangewezen.
De hoogste functies in de Oostduitse
staat, zoals het Oberbürgermeisterschap
van Leipzig en het Landesdirektorium.
zyn in handen van ondeskundigen, typis
tes byv. en arbeiders, die nooit anders
deden dan hun beroep uitoefenen.
De chaos is thans groter dan zy was
na de opmars der Russen. Er zyn tal van
dossiers van verdachten zoek en het ge
beurt niet zelden, dat men geen idee
heeft
gearresteerde eigen- totaal ontnemen!
ïyk zit. Dat is niet altyd in zyn voor
deel, want soms laat men hem zitten tot
de stukken boven water komen. Wat
uiteraard nimmer geschiedt!
On verschrokken
Dr Friedenau is een lange, magere
advocaat met een Joods uiterlyk. Zyn
moeder was n.l. Joodse en daardoor was
het hem, voor de oorlog, onmogeiyk iets
anders te zyn dan een zeer klein be
ambte. Hij bracht enkele jaren in ge
vangenschap door en werd door de Rus
sen bevrijd.
Hij maakt een enigszins timide indruk,
maar als hy spreekt, breekt door het mas
ker van ingetogenheid een onverzette-
ïyke moed door. die weldadig aandoet.
Hij is een van die figuren, die het
Westen in Berlyn goed vertegenwoor
digen.
In Nederland is hij de gast van mr A.
J. M. van Dal. secretaris van de Per
manente Commissie van het Internatio
nale Juristen Congres, dat van 25 tot
31 Juli in West-Berlijn is gehouden en
aldaar een onderzoek instelde naar de
omstandigheden, die in Oost-Duitsland
de vrijheid van de wereld bedreigen.
Er is uitgebreid documentatiemateriaal
ter beschikking gekomen.
De Nazi's, aldus dr Friedenau, ver
hieven het onrecht tot recht. De com
munisten hebben het recht tot nu toe
vertreden. Thans gaan zy in het voet
spoor van hun autoritaire voorgangers
het Oostduitse volk zyn rechtszekerheid
Een maaltijd voor slechts 50 ets
Mekka 't bekende Van Dungen's nootvruchten tablet
Ruim 30.000 man in actie
Grootste Westeuropese strijdmacht sinds
1945 volgende week op de been
DERTIG DUIZEND Nederlandse militairen zullen deze week West-
Duitsland binnentrekken o mvan 15 tot en met 21 September deel te
nemen aan de geallieerde oefening Hold Fast rondom Soest in Westfalen.
In deze oefening grendelt het Noordelijke leger van de N.A.T.O. de West-
Duitse laagvlakte af, van oudsher de uitvalpoort van het Oosten naar het
Westen. Dit leger en het achterland worden beschermd door luchtstrijd
krachten, die in dezelfde periode de oefening Blue Alliance uitvoeren.
Tenslotte wordt van 13 tot 26 September bij Noorwegen de vlootmanoeuvre
Main Brace gehouden, zodat deze maand West-Europa de grootste parate
strijdmacht sinds 1945 op de been zal hebben.
landse zyde ook nog enkele Dakota's en
Austers aan deze oefening mee. Alle Ne
derlandse straaljagers hebben Neder-
Ie Klas
Wat was hij blij, die eerste dag,
dat hij naar school toe mocht.
Hij ging er heen met blijde lach,
maar.voelde zich bekocht,
toen hij het schoollokaal betrad....
Dat verveloze tussenpad,
die banken, hard en ietwat kaal,
nee, dit was toch niet zijn lokaal?
Maar juffrouw zei: Kom d'r maar i
Wat kijk ie sip.' Heb je geen zin?
Waarop klein-Jantje, rol verdriet,
en kwaad ook, riep: Dit ia het niet
Thuis zei m'n moeder nog zopas
Nou kom je in de Éérste klas
en waar zijn dan die kussens nou?
Ik ga terug hoor. Dag juffrouw.'
Robbie Radar.
■GLOBE"
SNIPPERS
Eerst een bericht voor de huisvrouwen:
de Deense mej. Herdis Larsen heeft met
succes haar titel van kampioene aard-
appelenschilster verdedigd; zy had voor
1 kg aardappelen twee minuten en 17 se
conden nodig. Wie doet het haar. na?
Dan iets voor krachtpatsers: George Den
ton, directeur van een Britse schoenfa
briek liet een bus van twee verdiepingen
over zyn voet rijden om een met staal
versterkte schoen voor industrie-arbei
ders te demonstreren: hy bleef onge
deerd! En nu iets voor sentimentalisten:
het testament van de Italiaanse Lucia
Lureschi bevat een bepaling, dat 80.000
lire bestemd moest worden voor de voe
ding van haar poes, zolang deze zou le
ven Dat diertje zit er dus warmpjes in,
anders dan de Alpenpassen in Oost-Zwit
serland, waar al meer dan 30 cm sneeuw
ligt. Van de koude Alpen naar het
warme Italiaanse Benevento: daar wordt
nog ieder jaar een kindermarkt gehou
den Ook dit jaar zijn er weer jongens
„verkocht" voor 8*4 10 dollar per jaar,
om op boerderijen te zaan werken- Van
morgen om acht uur hebben dr Adenauer
en Mosje Sjaret te Luxemburg het ver
drag op de Duitse schadevergoeding aan
Israël ondertekend. Het Libanese ka
binet is afgetreden omdat bleek, dat het
parlement niet van plan was, een motie
van vertrouwen aan te nemen De Vei
ligheidsraad heeft met 5 tegen 2 stem
men en 4 onthoudingen het Russische
voorstel, om 14 landen en bloc tot de
Verenigde Naties toe te laten, verworpen.
Yr In Roemenië is het gevaarlyk. een
schrijfmachine in bezit te hebben zonder
officiële vergunning. Er verschenen nl.
te veel illegale anti-communistische pam
fletten. Overtreding wordt met de dood
gestraft. Kroonprins Akihito van Ja
pan. die onlangs meerderjarig is gewor
den, zal in November tot troonopvolger
worden uitgeroepen.
Beëdiging van nieuwe
marine-officieren
Vrijdag in Den Helder de nleuw-beni
en beëdigen, die dit jaa
het KoninklHk Instituut
ben beëindigd Het zijn:
opleiding
de Marin«
Adelboi
J. J Vae:
J H J M, Lohmeijer W A
Schreur. S G Gooszen P r!
Dam. H J F.
lander H. P
Aan de onder Brits bevel staande le-
geroefening Hold Fast wordt deelgeno
men door een Engels en een Belgisch
legerkorps, waaronder enkele pantserdi-
5. Nederland is vertegenwoordigd
door een onvolledig legerkorps, bestaande
uit de derde divisie, legerkorpstroepen en
dc staven van de tweede divisie, in totaal
ruim 30.000 man. Deze drie legerkorpsen
len sameh de Northern Army van de
N.A.T.O. In Hold Fast is dit leger de
strydmacht van 't „vredelievende Blauw-
land". De aanvaller. „Groenland", be
staat uit andere eenheden van het Britse
Rynleger. De oefening zal in grote trek
ken hetzelfde verloop hebben als de
oefening Counterthrust van het vorige
een langzame terugtocht van
Blauwland, gevolgd door een tegenaan-
Luchtoorlog
De luchtmachtoéfening Blue Alliance
valt in twee delen uiteen: een deel van
de NATO-luchtstrydkrachten in West-
Europa, namelijk Belgische (Meteors en
Thunderjets). Engelse (Vampires en Me
teors) en Nederlandse (Meteors en
Thunderjets) squadrons ondersteunen de
operaties van de Northern Army in Hold
Fast. Een ander gedeelte, waaronder
Amerikaanse. Canadese en Franse lucht-
strydkraehten, oefent zich In de verdedi
ging van het achterland tegen „vyande-
ïyke" luchtaanvallen. Behalve een aantal
Thunderjets en Meteors doen van Neder
landse vliegvelden als bases.
In de loop van de vlootoefening Main
Brace, waarover we reeds uitvoerig
schreven, wordt op de Deense kust in het
Noorden van Jutland een landing ver
richt door ongeveer Ü500 Amerikaanse
mariniers.
Zorgen
Wanneer men de N.A.T.O.-strydkrach-
ten, die vorig jaar voor de manoeuvres
beschikbaar waren, vergelijkt met wat nu
beschikbaar is, dan valt een belangrijke
vooruitgang te bespeuren, zo meent men
in militaire kringen. Het schynt echter
nog steeds niet zeker te zyn dat de in
Lissabon ontworpen doelstellingen voor
1952 (vUftig gevechtsklare divisies en
4.000 vliegtuigen) verwezeniykt kunnen
worden. En ook al zou dit lukjeen, dan
is het nog de vraag of het doel vóór 1953
(75 divisies) en 1954 97 divisies) na de
jongste staking in de Amerikaanse staal
industrie nog bereikt kan worden.
De moeilijkheden bij Jongerius
De landelijke Bedryfsunie moot de
Metaalindustrie heeft de ministerraad
gevraagd om regeringsmaatregelen tot
het instand houden van het Utrechtse
automobielbedrijf Jongerius, waar aan
85 arbeiders ontslag is aangezegd.
r Molen,
i. f A <Jc Bruyn.
M C Willemse.
A. C. H. Kuvck. H. J. Uui
A A van ERc. S Barcndi. G F d
J W Voet. R J Mulder. C F Det
M Ort. R Rélnt
;rnst. O K Kat
Tangerman. P A M.
Ostade. D. Krook.
F Steenhoek.
E E M Off err
Pij cke. M H. v
thaler. W Klar.
Nieuwkoop. J M i
n. H D de Kant. A
Sonsbeek, J F Sieger
Adelboi
lasse: J Rt
te. L. KalJ<
Adelborst
Mokken.
A. Wagenaor
Gelder. J W.
Schouten. L. N.
Dekker. H L B Mahleu.
in speciale diensten der eer-
Inklljke Marine Reserve: R J.
DE ANWB. heeft bij B. en W.
Amsterdam er op aangedrongen de
aar Zaterda door het
autobus drie personen
vfjf anderen gewond,
»en stroever wegdek.
Aalsmeerweg,
slippen van ee
werden gedood
Generale Synode der Gerei. Kerken
Niet-theologische hoogleraren hebben
geen recht op het ambt
(Van onze Kerknieuws-redacteur)
DE GENERALE SYNODE der Geref. Kerken te Rotterdam is gisteravond
niet gereed gekomen met de behandeling van de kwestie van het be
houd van het radicaal van het ambt van niet-theologische hoogleraren, die
predikant zijn geweest. De rapporteur van de commissie, ds C. N. van
Loo. is uitvoerig ingegaan op de opmerkingen, in de zitting van Dinsdag
gemaakt. In zijn verdediging van het voorstel der commissie om niet in te
gaan op de verzoeken tot het behoud van het ambt door bedoelde hoog
leraren, heeft hij zich in het bijzonder beroepen op de uitspraak van de
Synode van Leeuwarden (1920).
in dienst van het Zeister Zendingsge
nootschap treden om in Suriname onder
de Hindoestanies te arbeiden. Hy heeft
praak van deze Synode luidt,
:lasses niet lichtvaardiglijk de
:er van een dienaar des Woords
zullen laten behouden aan dienaren, die
hun ambt verlaten om naar een ander
beroep over te gaan, maar zich houden
zullen aan de regel, dat zulk een voor
recht alleen behoort geschonken te "wor
den aan zulke dienaren, die geroepen
worden tot een andere dienst ten bate
der kerken in het algemeen of tot een
zodanige arbeid, die een geestelijk ka
rakter draagt en met de verkondiging
van het Evangelie in verband staat."
American Cigarettes
zijn inderdaad
ietshéél toonders!
Geen prediking
Aartsbisschop Fisher:
Geen hereniging, wel
meer contact
rede, die de Anglicaanse aarts
bisschop van Canterbury, dr Geoffrey
Fisher. gisteren in Boston heeft gehouden
de algemene vergadering van dei bet Evangelie als
Protestantse Episcopale Kerk in
Staten, verklaarde hij dat er op het
ogenblik tenminste in het Westen
weinig gedaan kon worden voor een her
eniging van de kerken, die het volledige
opgaan van de ene kerk in de andere met
zich mede brengen. Maar het streven naar
onderhouden van contacten tussen de
kerken onderling zou meer reden tot
hoop geven.
Onze inspanning, zo ging de aartsbis
schop voort, moet erop gericht zijn een
ier te zoeken, waarop wy, zonder
principes geweld aan te doen. kun-
komen tot nauwer onderling contact.
Daarvoor is niet nodig dat de ene kerk
alles in de leerstellingen van de andere
onderschrijft.
Tot lector In het Italiaans aan de Gem
'niversiteit van Amsterdam is benoemd dr
Morpurgo, lector te Groningen en pri-
aat-docent te Amsterdam. Tot lector in de
ledische psychologie i
Vesterman HolsUJn uil
Ds Van Loo zeide, dat de sprekers in
het debat weinig zyningegaan op de
argumentatie van het rapport. De uit
spraak van „Leeuwarden" bedoelt men
sen. die in hun nieuwe beroep ook nog
tot taak hebben het Evangelie te predi
ken, aldus spr. Dit kan toch niet gezegd
worden van hoogleraren, die college ge
in de wysbegeerte, logica enz. Het
joit vol te houden, dat deze arbeid
prediking is. zoals bedoeld wordt in art.
van de K.O. De commissie kan het
ook niet mee eens zyn, dat er geen
vaste regel t.a.v. deze kwestie zou be-
Met betrekking tot de in het debat ter
sprake gebrachte geesteiyke verzorgers in
stichtingen en de leger- en vlöotpredi-
kanten, betoogde de rapporteur, dat de-
toch de voortdurende prediking van
- belangrijk onder-
de Ver.[deel van hun taak bezitten De arbeid
bedoelde professoren raakt de ker
ken in het algemeen wel, doch zy staan
daarmede niet in dienst van de kerken
in het algemeen. Dat hun arbeid een
evangeliserend karakter heeft, zoals
trouwens alle christeiyke wetenschap,
geeft hun nog niet het recht, hun radi
caal te behouden, aldus ds Van Loo, die
voorts zeide. dat deze hoogleraren zich
zelf aan de ketting hebben gelegd.
Volgens de rapporteur hebben de Part.
Synodes, die deze zaak aan de Synode
hebben voorgelegd, geen weg gewezen
om tot het beoogde doel te geraken en
hebben zy geen nieuwe gezichtspunten
naar voren gebracht. Ds Van Loo deed
eeh dringend beroep op de Synode, zich
te houden aan de oude, beproefde rege
ling.
Uitzondering
De Synode heeft voorts het verzoek
van ds J M. W S c h a 1 k w ij k, te He-
melum, behandeld. Deze predikant zal bfurt komJn d -ch de chr Boere„.
i Tuindersbond en de Chr. Landarbei-
de Synode verzocht toch predikant i
Geref. Kerken te mogen blijven. De Sy
node heeft uitgesproken, dat aan dit ver
zoek niet kan worden voldaan, maar dat
dit niet behoeft uit te sluiten, dat, indien
één van de Geref. kerken hem daartoe
zou willen uitnodigen, er geen bezwaar
tegen bestaat hem in de bediening d°s
Woords en der sacramenten te laten
voorgaan, waartoe de Synode, bij wijze
van uitzondering, aan de kerken de vry-
heid en het recht verleent, en evenmin,
dat hij mettertijd ook weer als dienaar
des Woords in de Geref. Kerken beroep
baar wordt gesteld.
Bemer'naswert
Ned. Herv. Kerk
Beroepen: te Bleskensgraaf R. W.
Steur te Ouddorp.
Geref. Kerken
Beroepen: te Strijen (by accl.) W.
Seinen te Naarden; te Ooltgensplaat (bij
acclcand. L. Loosman te Urk; te Tynje,
te Twijzel en te Suawoude cand. R. van
Reenen te Soestdijk; te Borne cand. J. C.
Baumfalk te Metslawier; te Doetinchem
C. Kamper te Bleiswijk
Toegelaten: de classis Warffum
heeft peremptoir geëxamineerd en toe
gelaten tot de dienst des Woords en der
Sacramenten cand. T Siebesma. beroepen
predikant te Hornhuizen-Kloosterburen.
Geref. Kerken (Art. 31 K.O.)
Beroepen: te IJmuiden C. van Leeu
wen te Zaltbommel; te Alblasserdam-
Nieuw Lekkerland G. Boersema te Kat-
wyk a. d. Ryn.
Vr(je Evang. Gemeenten
Bedankt: voor Den Helder (als pred.
in alg. dienst) J. I. van Wyck te Gouda.
Naar 6e leerstoel voor
Calv. wijsbegeerte
De Stichting Bijzondere leerstoelen
voor Calvinistische Wijsbegeerte heeft by
B. en W. van Amsterdam een verzoek
ingediend te worden toegelaten tot op
richting van een leerstoel aan de ge-
meentelyke universiteit. Zoals men weet
wordt de Wijsbegeerte der Wetsidee ge
doceerd in Leiden, Utrecht, Groningen,
Delft en Rotterdam.
Ook Wageningen zal eerlang
Advertentie)
Oude Kunst
en Antiekbeurs
MUSEUM „HET PRINSENHOF" DELFT
27 Augustus Lm. 17 September
»e beurs is geopend dagelijks
an 10 uur 's morgens tol hail 6
middags. Bovendien Dinsdags
n Donderdagsavonds v. 7—10 u.
Het lied der aethergolven
VRIJDAG 12
un I. 402
8.00 Nleu
9 05 Gra
VARA: 7.00 Nii
I 8 18 Gram. 8 50
9 35—9 40 Witer
ierle. 10.05 Morgenwil-
I. muziek. AVRO: 10.45
gezuiverde en geconcentreerde soda
PftaaAt z&eft, cUis.,.ge£atf
Dominee Ekkers heeft het voor zichzelf moei-
nu ja, met deze rekent hij ook wel af. De kerk
en de dominee's en de ouderlingen kunnen voor
lyk.''t Preken maken is hem nog nooit zo zwaar Z1Jn P*?°pjJ*eJen1rir.
gevallen als deze laatste weken. Hij voelt zich „Goedenavond, Jongeneel.
gedeprimeerd, de storm der Meidagen heeft de
êüknuS drijft IX voort'in Miiï dte'hero want ik wou eens met u komen praten. "Als hei bracht?"
beangstigt. Hij voelt de dingen zo anders dan Kh.kt.vvilik wel op een andere avond „Ieder doet dat op zijn
„Vindt u, dat u daar hoort, broeder Jongeneel?"
„Waarom zou ik er niet horen? Ik ben vrij
man."
„Bewijst u op die manier de Here dank voor
het feit, dat Hij uw leven sparen wou en u
geheel ongedeerd bij vrouw en kinderen terug-
Als
meent,
komen. We spreken dan nu af, wanneer dat dat ik ondankbaar ben, heeft u het mis. En als
zal zijn." u mij voor een ongelovige aanziet, heeft u het
„Schikken doet het me altijd en nooit. Net zo- ook mis. Ik geloof misschien meer dan u. maar
als u 't wilt uitleggen. Maar nou u er toch bent, in de kerk kom ik niet meer. Daar hoeft u niet
Heren" welHeht te kraehtic" Vroeeêr schreef hii zou ik zeBSen: k™ binnen. Zo lang zal het niet over te praten. Als ik zoiets zeg, meen ik het.
SS?» "lfinC" ^m,kk.l'tgk neer g.„ had bÏÏ het We zullen wel gauw uitgepraat zijn. denk En wat ze verder ever me vertellen laat me
Siberisch. Ik ben een fatsoenlijke kerel. Er zit
ten er heel wat in de kerk, die dat niet kunnen
zeggen. Dat ik in De Zwaan kom, is de schuld
van mijn vrouw Al die maanden heb ik naar
haar en de kinderen verlangd. Ik was blij, dat ik
naar huis kon en hoopte het thuis weer net zo
te krygen als vroeger Maar nee, vrouwlief zit
me zonder ophouden aan m'n kop te zaniken
dat ik naar de kerk moet en aan tafel moet
bidden en uit de Bijbel lezen nou en dat ver
tik ik. Hallo, vrouw, ja, er is bezoek. Kom er
t. f- bij, als je kunt. 'k Zat over jou te praten en
ten, zo voortwerkende, geen mindere kaas van gesprek een bevredigend slot krijgt. Uw vrouw iemand achter z'n rug bekletsen is niet netjes
slagen hebben dan in vorige jaren, wanneer hij niet^ thuis?^' t Ltt 4 Schiet een beetje op. We hebben haast
Al pratend is Jongeneel naar de deur gelopen.
hij ze vermag te zeggen en hij zegt vaak din
gen, die hij beter had kunnen verzwijgen. Hij wil
getuigen tegen wat hij veroordeelt, doet het
eigen ogen niet krachtig genoeg en voor an-
•en wellicht te krachtig. Vroeger
zijn preken zo gemakkelijk neer en had bij het
herlezen slechts een enkele zin te veranderen
Nu verscheurt hij soms meer bladen dan er over
blijven, moet dan opnieuw aan het werk, voelt
zich bij het uitspreken onzeker, zegt het vaak
anders, dan het er staat en twijfelt er tegelij
kertijd aan, of dat goed is. Zijn gezondheid lijdt
er onder en hij veroudert sterk. Nu Harders hem
echter weer ter zijde staat, voelt hij zich ver
ruimd.
thuis zijn orders heeft gegeven Lien moet Anl
OEN DE
VESTING VIEL
D. MENKENS-t>. d. Spiegel
„Zo. Dat is een goed ding. Tenminste, als
„Jawel. Ze brengt de kinderen naar bed. Moet
nemen, moet moeder afleiding bezor- ze ook ^van de partij zijn? Of komt u voor mij heeft ^dfe"geopend, roept in de richting "van de
gen, voorts moet ze er voor zorgen, dat Joop alleen?" trap- Harders vindt het niet onaangenaam, dat
„Ik kom hoofdzakelijk voor u, maar heb er er even gepauzeerd moet worden. Jongeneel was
natuurlijk niets tegen, als zij bij ons onderhoud vroeger een geschikte baas, een trouw kerkgan-
'egenwoordig is." 4 ger, een goed huisvader. Deze toon is de zijne
„Ik ook niet. Er is mets tegen en ook mets niet. Er moet wel tamelijk wat gebeurd zijn
In elk geval duurt het langer, als we op dat hij zo doet. Dit
thuisblijft en werkt stelt hij zich in op zijn
herderlijk werk. Behalve enige zaken van min
der belang zijn er de bezoeken aan Baak en Jon
geneel. Om Jongeneel's gedrag lydt een heel ge
zin, dus dient die het eerst aan de beurt te ko
men. Niet zo heel lang duurt het. of er is tijd haar moeten wachten.
voor de schilder vrij gemaakt.
Harders begeeft zich vrij vroeg op weg. Dat
moet wel, want als het waar is, wat er verteld
wordt, raat de man elke avond naar „De Zwaan"
Inderdaad staat Jongeneel gereed om zijn huis
te verlaten, als hij ouderling Harders komen
ziet. Aha! Hij begrijpt! Hij had al lang zo'n
broeder verwacht of de dominee in eigen per
soon. Het laatste was hem liever geweest, maar
„Is uw tijd zo beperkt?"
„U zag zelf, dat ik de deur uit wou."
„En daar is haast bij?"
,,'k Wou om half acht in „De Zwaan'
•m te biljarten."
Zó heeft nog nooit een afgedwaald gemeent
'id tegen ouderling Harders gesproken Deze Jo:
geneel heeft in dienst we) alle Groen! m
nieren vergeten, naar het schijnt.
gewone HBH
schilligheid als gevolg van het zo andere leven
en de gesprekken met andersdenkenden, och nee
wanneer dat het was, stak een man als Jonge
neel niet zo resoluut van wal. In zo'n geval is
zijn, er meer een ontwijken dan een aanvallen. Zou
hij misschien komen met van ouds bekende op ini
merkingen als: is dat een rechtvaardig God, die 11"
zo'n oorlog toelaat? Die doen tegenwoordig
°Pgpld. Alsof een heilig God de zondige L?;
ïldie zou ziin. mi
13.30 Dam
Gram 14.55 Vt
5.30 Voor de Jeugd.
ïdedelingen. 12.J
euws 13 15 Mede
iuziek. 14.00 Kookpr
atles 18.45 „Denk
VARA: 16.(
17100 Gram. 17 2
18.00 Nieuws 18 15 Felic
i de bocht". 19 00 PU
atje. VPRO: 19.30 Cai
reking. 20 15 Voordracht. 2'
0 Causerie. VARA: 21.00 4
fel. harp, viool
23.00 Nieuws 23.15—24 00 Gro
Hilversum II, 298 m. KRO: 7.00 Nieuw
7 15 Ochtendgymnastiek. 7.30 Gram 7.45 Moi
gengebed 8 00 Nieuws 8 15 Gram 9 00 Voc
de huisvrouw 9 35 Gram. 9 45 Schoolradio
1000 Franse muziek. 1030 Omroeporkest.
11.00 Voor dc zieken. 11 40 Mannenko
Angelus. 12.03 Gram. 12.30 Land-
bouwmededelingcn 12.33 Salonorkes'
17.00 Voor de
Kinderkoor 17.35 Ai
Militaire causerie 18 10 Plan
muziek. 1852 Act 19.00 Nlei
19 30 Gram 20.25 D<
jeugd. 17 15
JZiek 18 00
18 30 Gi
24 00 Gramofooni
21 40
l. 22 20 Klankbeeld
23 00 Nieuws. 23
12.00 Rhythm
BBC
15.30 Strijk-
rberich'
ten uw) Nieuws 13.10 Grai
Welsh Orchestra 15 00 Hoorspi
trio en piano IB 30 Filmmuzl.
de kinderen. 17 55 Weerberichten. 18.
Nieuws. 18.15 Sport 18 20 Marsen en
jH" 19.30 Symphoni
21.30 C
lore
:lek. 17 30 Fanfare-orkest 18 15 Amuseme
ïiuziek, 18 45 Hoorspel 19 00 Nieuws en
Jjournaal 19.25 Sport 19 30 Twintig
21 15 Lichte
22 20 Lichte
Salonorkest 23 56—24 00 Nit
ld 20.45 Gev
50 Nieuw
00 Voort
tnkrljk. Nat. Progr. 347 m. 12.30 Orkest-
ïrt 13 00 Nieuws 13 20 Hoorspel 13 56
lische uitzending 18.30 Amerik ultzen-
nondorgelspel 14.00, 14 45. 15 10 en 15 15
15 30 Kamermuziek. 15.50 en 16.15
i 17 00 Nieuws 17 10 Lichte muziek
18 00 Gram 18.05 Causerie 18 20 Gram 18.30
mens verantwoording schuldig zou zijn.
dersbond plannen hebben iets
studenten daar te doen, wil de stichting
Amsterdam voorrang geven.
Verlof van ds Loos voorlopig
verlengd
Gelyk men zich herinnert was aan ds
J. Loos, predikant by de Ned. Herv. Ge
meente van Hilversum, door de kerke-
van de wykgemeente A (rondom de
Hervormde Kapel) een voorlopig verlof
verleend tot 1 Sept. j.l. Daar er nog steeds
diepgaande verschillen van opvatting be
staan tussen kerkeraad en predikant
heeft eerstgenoemd college het bijzondere
verlof van ds Loos voor onbepaalde tyd
verlengd, meldt Trouw.
Inmiddels is ds Loos weer naar Enge
land vertrokken om besprekingen te voe
ren met vooraanstaande personen uit de
Anglicaanse Kerk.
Toch is het zo!
keiier graag tachtig cent voor een
bepaald artikel en het komt niet in
uw hoofd op de bediening van andere
klanten te vertragen door de winkel-
chef onder de ogen te brengen, dat
hij weliswaar het getal tachtig heeft
genoemd, doch dat u zich in ernst af
vraagt. waarom hij niet „acht-ig"
heeft gezegd, geiyk hy bij „zeventig"
eveneens zou hebben gedaan. Neen,
dergelijke vragen stellen we gelukkig
niet, omdat wy ons in het normale
spraakgebruik weinig rekenschap ge
ven van de onregelmatigheden in de
woordvorming, en aldus kunnen we
mèt onze boodschappen en zónder
ruzie de winkel verlaten. Want ruzie
zouden we beslist gekregen hebben
door te beweren dat tachtig onregel
matig is. Het tegendeel is het geval.
Want de tientallen, die thans ge
vormd worden door achter de tel
woorden het achtervoegsel „tig" te
plaatsen zeven-tlg, negen-tig
hadden in de West-Germaanse dia
lecten voor de tientallen boven 60
ook nog een voorvoegsel, byv. in het
oud-Saksisch het woordje „ant".
Dienovereenkomstig was zeventig in
het oud-Saksisch „antsibunta". Door
gebrek aan klemtoon degenereerde
dit voorvoegsel „ant" tot een enkele t.
Verschillende Middelnederlandse
(en ook latere) geschriften hebben
deze eenzame t nog in ere gehouden
door de getallen 70 en 90 als „tseven-
tich" en „tnegentich" aan te duiden.
In „tachtig" is de t dus geheel regel
matig behouden gebleven, maar in de
andere tientallen is die letter vrywel
geheel verdwenen. Niet helemaal
echter, want in enige dialecten in ons
land wordt die t nog gehoord. En zelfs
u, die haar niet zult uitspreken, zelfs
u ondergaat nog dagelyks haar In
vloed Spreekt u het getal 70 maar
eens uit, dan zult u bemerken dat u
seventlg zegt De kracht van de t heeft
n.l alle eeuwen getrotseerd en de
zachte z tot een harde s gemaakt,
evenals bij „sestig".
Dc getallen die we hierboven noem
den. waren dus: LX, LXX. LXXX en
XC. zo worden ze althans in Romein
se cijfers geschreven Maar deze cy-
fers worden alleen op bouwwerken
en ter aanduiding van hoofdstukken
in boeken nog wel gebezigd. Maar
voor het overige houden we ons lie
ver aan de i-ec eenvoudiger Arabi
sche cyfers 60. 70. 80 enz. Mógen wy
u nu weer ^en6 een illusie ontnemen?
De aldus genoemde Arabische cyfers
stammen niet uit Arabië!
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
