B. en W. hopen redelijk verzorgingspeil
te kunnen handhaven
Belangrijke vraag: hoe regelt het rijk
de financiële verhouding?
Tonnen renteverlies door de
eisen van Ged. Staten
MCi-XE
Cijfers en feiten
S3
Eierenrover, knoeiende chauf
feur en werkend kind
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
WOENSDAG 10 SEPTEMBER 1952
Leidens begroting voor 1953
Onderwijs en sociale zaken vragen steeds
grotere bedragen
Toen het college van B. en W. op 18 Maart het besluit nam, 6 September
aan te houden als richtdatum der verschijning van Leidens begroting voor
1953, zullen de zes heren zelf wel even hebben getwijfeld. Betekende een
zo vroeg tijdstip niet een geforceerd teruggrijpen naar de vooroorlogse ge
bruiken In September de verschijning, in November de behandeling van
het ontwerpenfin, het was te proberen; 6 September was dan ook
maar een r i ch t datum. Geen wonder, dat men thans ter afdeling financiën
der gemeentesecretarie verheugd is, dat het lukte, de zesde September aan
te houden, zonder forceren. En op deze wijze is de normale gang van zaken
hersteld. Het „huishoudboekje" van de gemeente is weer bij en zal nu, naar
men hoopt, ook bijblijven. Dat op zich zelf is reeds een wetenschap, die ver
trouwen wekt. Dit zegt natuurlijk nog niets over de diverse posten van
het huishoudboekje, vooral niet omtrent de bedragen, die Leiden heeft
moeten of nog zal lenen om evenwicht te brengen tussen de inkomsten en
uitgaven. Want men kan gerust aannemen, dat het ook in Leidens grootste
gezin, de Sleutelstedelijke gemeenschap, een toer is de eindjes aan elkaar
te knopen, een minstens even grote toer als bij U thuis en bij ons thuis.
Nu is het eigenaardige, en ook het
dige, dat er voor dat gemeentelijk huis
houdboekje steeds meer belangstelling
gaat bestaan. Steeds meer burgers
onze goede stad nemen met inte
kennis van wat er zo al omgaat bij de
behandeling van de begroting. Op poli
tieke vergaderingen wordt ook het aantal
vragen om inlichting en verklaring als-
Dat is ook best te begrijpen, want meer
dan voorheen wordt beseft, wat er van
af hangt, of de gemeente over de nodige
financiën kan beschikken. Men denke
slechts aan de bouw van woningen
scholen, aan de uitvoering van beslist
noodzakelijke werken en ook van
minder urgente werken ter bestrijding
van de wèrkloosheid, aan tal van sociale
voorzieningen en de vele subsidies.
Het toestaan van credieten voor al deze
zaken kan slechts geschieden, als de be
nodigde gelden beschikbaar kunnen wor
den gemaakt. En vooral in de huidige
omstandigheden wil dit maar al te vaak
zeggen: als de gelden kunnen worden ge
leend. Hierin nu is Leiden de laatste
jaren wonderwel geslaagd en het is
al daarover, dat de inwoners zich mogen
/erheugen. Dank zij het werk van
houder Van der Kwaak en zijn staf heeft
Leiden een voorsprong verkregen op
dere gemeenten, vooral ten aanzien
de woningbouw, die immers berust op
;eldleningen.
Geleide,,boekje"
Vorige jaren kon men spreken var
geleide b r i e f, die B. en W. bij het ont
werp der begroting voegden om het al
gemene beeld te tekenen. Dit jaar
men de brief gevoeglijk een boekje
men, gezien de omvang van een pagina
of 28, een drietal staatjes inbegrepen. De
doelbewuste uitbreiding van brief tot
boekje had twee aanleidingen: ter wille
van de interesse van raad en burgerij
voor deze materie wilde het college de
inhoud er van populariserenen
INVESTERINGEN
Evenals voor 1952 is voor 1953
weer f 125.000 geraamd voor ka
pitaalsuitgavendit wil zeg
gen, en men lette daar goed op,
voor rente en afschrijving van nog
•te voteren credieten. Dit bedrag is
uiteraard slechts toereikend voor
de meest urgente nieuwe investe
ringen. B. en W. kunnen niet na
laten hun vreugde uit te drukken
over het feit, dat ook tijdens de
zwaarste financieringszorgen de
investeringen te Leiden doorgang
konden vinden. Als men bedenkt,
dat de gemeente verschillende be
langrijke werken onderhanden
heeft en in die omstandigheden
zelfs nog kans heeft gezien nieuwe
aan te pakken, dan is er wel re
den tot tevredenheid. In dit ver
band moge worden opgemerkt,
dat Leiden voor de spoorwegwer-
ken reeds f 2.97 millioen heeft
uitgegeven en voor de noodzake
lijke vergroting der productie
capaciteit van de electriciteitsfa-
briekf 15.42 millioen. Het
meest tot de verbeelding spreekt
in dit verband evenwel de wo
ningbouw met zijn vele millioe-
nen. Bij dit alles zijn de vragen:
Hoe zal 't gaan op de kapitaal
markt? En: welke medewerking
kunnen de gemeenten van de Re
gering verwachten ten aanzien
van die werken, waarvan de uit
voering urgent is?
Familieberichten uit
andere bladen
GESORENMevr. Van Holk-Simon Thoma.
z. Amsterdam: mevr. Heynvaan-Jordaan. z.,
Enschede: mevr. J C Hoek-Hupkens v d Eist,
d„ De Steeg.
OVERLEDEN: A E Bakker, vr.. 33 Jr.,
Lammers. man, 60 jr. Enache-
N Dyserinck-van Gllse v d Pais.
Aerdenhout: J H v d Berg.
tterdam: L C E Knlphorst.
in, Apel-
Tj. v d
Boersma.
derzijds wordt de financiële situatie juist
steeds ingewikkelder, zodat de tekening
van het algemene beeld voortdurend met
aandacht vraagt.
Wethouder Van der Kwaak heeft de
vertegenwoordigers van de Leidse
pers exemplaren van het ontwerp der
begroting en van het geleideboekje
overhandigd en hen enkele bijzondere
facetten er uit verklaard. Dat de uit
voering dit Jaar in het groen was ge-
rchied, wilde volgens de heer Van
der Kwaak nog niet zeggen, dat het
s-»in op veilig staat, integendeel! Maar
groen is ook de kleur van de hoop
en B, cn W. zijn stellig wel hoopvol
gestemd. Gesterkt door de zorgen van
het verleden, wil men de moeilijk
heden voor de toekomst moedig onder
ogen zien en aanpakken.
De laatste jaren was het zó, dat vei
schillende ramingen niet tijdig op de
juiste wijze konden worden vastgesteld.
Dat gold vooral wat betreft de ramingen,
die verband hielden met de financiële
verhouding tussen rijk en gemeenten, als
gevolg van het uitblijven van de nood
zakelijke richtlijnen van de zijde der
regering.
Ook nu ontbreken die richtlijnen nog.
en W. hebben evenwel gemeend, daar
op niet te moeten blijven wachten, nu
de praktijk van de laatste jaren heeft ge
leerd. dat deze richtlijnen slechts op
weinig vragen antwoord geven
geenszins kunnen voorkomen, dat
loop van een dienstjaar belangrijke wijzi-
zingen in de begroting moeten worden
aangebracht.
Er was een tijd.....
Er is een tijd geweest, dat de gemeente
zelf haar verzorgingspeil bepaalde,
dat zij in staat was ook zelf de nodige
dekkingsmiddelen voor haar uitgaven
wijzen. De financiële verhouding
met het rijk. zoals wy die op grond
de Wet noodvoorziening gemeentefinan-
ciën kennen, wordt evenwel meer geka
rakteriseerd door bepaalde uitkeringen uit
fonds van de gezamenlijke gemeen
ten. die haar slechts de vrijheid laten om
trent de wijze, waarop deze uitkeringen
het best kunnen worden besteed, te dis-1 !952
cussiëren.
Deze wijziging in het algemene beeld
mag evenwel voor de gemeente geen
aanleiding zün het standpunt te ver
laten, hetwelk z|J tot nu toe steeds
heeft verdedigd, dat voor haar pri
mair is een redelijk verzorgingspeil
en secundair de wijze, waarop in de
nodige middelen ter verwezenlijking
van haar behoeften wordt voorzien.
Het zijn in het bijzonder deze over
wegingen geweest, die B. en W. ten slotte
hebben doen besluiten de begroting zo
spoedig mogelijk in gereedheid te bren
gen. De extra inspanning, die hiervoor in
bepaalde gevallen moest worden gevraagd
wordt trouwens ruimschoots goedgemaakt
de voordelen, welke daar tegenover
staan. B. en W. zien namelijk niet over
het hoofd, dat het voor een regelmatige
voortgang van de werkzaamheden der
gemeente zeer gewenst is. dat de begro
ting tijdig wordt behandeld.
Algemeen aspect
Reeds werd opgemerkt, dat de gemeen
te bij de samenstelling van haar begroting
als uitgangspunt een bepaald verzorgings
peil dient te kiezen. Dit betekent hele
maal nog niet, dat alle behoeften in een
dergelijke begroting worden gedekt. De
gemeente heeft een verbruikshuishouding,
hetgeen met zich brengt, dat er in haar
ogen steeds een tekort aan wei
zijn indien men met welvaart althans
bedoelt: een evenwichtstoestand tussen de
behoeften en de middelen tot bevrediging
daarvan. Steeds zullen er wensen onver
vuld moeten blijven. Ook in de begroting
1953 is dat natuurlijk het geval.
Voor 1953 nu is uitgegaan van het ver
zorgingspeil 1952. Dat is ook logisch: een
nieuwe loonronde is niet te verwachten
en aan de stijging van de prijzen der ma
terialen is een halt toegeroepen.
Wat ook B. en W. echter niet in de
hand hebben, dat zijn ten eerste de
kosten voor sociale zaken en ten
tweede de verplichte kosten voor het
onderwijs. Voor 1953 worden deze
kosten in totaal op rond 650.000 méér
dan in 1952 geraamd. Daarop komen
wU nog terug.
In het duister
De wet noodvoorziening gemeente-
financiën loopt dit jaar af. Daardoor komt
de financiële verhouding tussen rijk en
gemeenten op losse schroeven te staan.
De gemeenten tasten nog geheel in het
duister omtrent de inhoud van de rege
ling, die in 1953 en eventueel in latere
jaren zal gelden. Het lijkt B. en W. even
wel niet gewaagd, de mening uit te spre
ken. dat een allen bevredigende oplossing
vraagstuk niet is te geven. In
het bijzonder niet, wanneer aan een der
gelijke regeling de eis zou worden ge
steld, dat zij voor een reeks van jaren
zou moeten gelden.
Indien men de verdiensten van de Wet
noodvoorziening gemeentefinanciën af
meet naar de resultaten van de gemeente
rekeningen over de jaren 1948 tot en met
de jaren, waarvoor zij heeft ge
golden dan is men volgens B. en W.
geneigd als zijn oordeel uit te spreken,
"at zy niet slecht heeft gewerkt. Zeker
i, dat de budgetaire positie van de ge
meenten vóór de laatste oorlog in het
algemeen ook allesbehalve fraai was.
Een bezwaar van de noodvoorziening
is evenwel, dat de bedoelde resultaten
eerst na veel moeite konden worden
verkregen en teveel werden geken
merkt door wat B. en W. zouden wil
len noemen de uitkeringen b|j wijze
van verrassing. Het Is dit element, dat
een normaal budgeteren in de weg
staat en voor de gemeenten, die zich
haar verantwoordelijkheid bewust
waren, een ernstige belemmering be
tekende voor de normale voortgang
van het bestuur van haar huishou-
Steeds moest tot de grootst mogelijke
voorzichtigheid worden gemaand, omdat
de weg door vraagtekens werd gemar
keerd. Pas door de aanwezigheid van een
reserve zou de betekenis van deze be
lemmering teruggebracht zijn tot die van
een normale rem.
Verrassingen?
Ook voor 1953 kunnen zich deze ver
rassingen voordoen. Bij het ontbreken van
een wettelijke regeling omtrent de finan
ciële verhouding tussen het rijk
gemeenten voor dat jaar. hebben B.
de onderhavige begroting opgesteld, uit
gaande van de veronderstelling, dat de
noodvoorziening ook nog voor 1953 zal
worden verlengd, hetgeen het college
plausibel voorkomt, en verder gebruik
makende van de weinige gegevens,
over B. en W. op dit ogenblik beschik
ken. Daarop voortbouwende, hebben B.
en W. er op gerekend, dat de uitkeringen
uit het gemeentefonds voor 1953 in totaal
zullen worden verhoogd met ƒ650.000.
Welke van de onderscheidene uitkerin
gen uit dat fonds en van de andere uit
keringen uit 's rijks kas voor 1953 ver
hoogd zullen worden en tot welke be
dragen dit het geval zal zyn, weten B en
W. op dit ogenblik nog niet. Om deze
reden heeft het college voorlopig
genomen, dat de bijzondere uitkering met
het genoemde bedrag zal worden ver
hoogd.
Met het noemen van dit bedrag r|Jst
reeds aanstonds de vraag, hoe het is
te rijmen met de hiervoor gemaakte
opmerking, dat het streven van het
college er op gericht Is geweest de
raming van uitgaven voor 1953, zo
veel als mogelijk was. te beperken
tot de credieten. welke ook voor 1952
zijn voorgesteld.
Een ruwe vergelijking tussen de jaren
152 en 1953 toont evenwel gemakkelijk
in. dat een verhoging van de uitkeringen
uit het gemeentefonds en in laatste in
stantie van de bijzondere uitkering vol
komen verantwoord is. B. en W. zetten
wijs( mede in verband met de R.K. am
bachtsschool) in 1953 118.000 hoger dan
in 1952.
Vergoeding kosten bijzondere scho-
»rt. 101) ƒ82.000 hoger.
Rente- en afschrijvingslast van en
kele noodzakelijke investeringen ƒ206.000
hoger. Hierbij denken B en W. aan grond
aankopen, bruggen, spoorwegwerken, scho-
:n en gymnastieklokalen.
Het totaal van de belangrijkste na
delige factoren, op de grootte waar
van B. en W. geen Invloed kunnen uit
oefenen, bedraagt dus ƒ773.000. Hier
tegenover kan slechts worden ge
plaatst een verhoging van de raming
der algemene uitkering uit het ge
meentefonds, die netto kan worden be
cijferd op ƒ124.000. Er resteert dus
een nadelig resultaat van ƒ649.000.
Zoals gezegd, hopen B. en W. tot dit
bedrag op een verhoging der bijzon
dere uitkering uit het fonds.
1951 en 1953
/oor 1953 aanvankelijk een verhoging
de bijzondere uitkering uit het ge
meentefonds, groot 650.000, moet worden
amd, als men weet, dat 1951 een batig
saldo van 1.043.848 heeft opgeleverd'
(Uiteraard kunnen nog geen cijfers ove:
1952 worden gebruikt). Ook hier illus
treren B. en W. met enkele ruwe cijfers
dit grote verschil.
Het verschil berust op hogere ramingen,
noodzakelijk geworden door tijdsomstan
digheden of andere dwingende factoren,
ten aanzien van salarissen, rente en af
schrijving. sociale voorzieningen, straat
verlichting, bescherming burgerbevolking,
verschillende takken van dienst, onder
wijs. spoorwegwerken, bruggenbouw, sub
sidies. armlastige geesteszieken, onder
steuning van armlastigen, post onvoor
ziene uitgaven (ƒ269 000).
Daartegenover moest bijvoorbeeld de
opbrengst van schoolgelden worden
laagd met ƒ120.000 in verband met het
lagere schoolgeld. In verband met de uit
kering uit het gemeentefonds moet boven
dien een deel van het saldo van 1951 wor
den gereserveerd voor 1952.
Het verrassingselement speelde in 195:
ƒ476.000,— méér uit dan aangenomen
was wegens ondernemingsbelasting,
een aangename rol. Het rijk keerde
ƒ453.000 méér uit het gemeentefonds, ei
werd 135.000 méér aan schoolgelden ont
vangen dan begroot was, de verschillende
verzorgingsbedrijven gaven een extra
winst van ƒ220.000 en de belasting op
vermakelijkheden zorgde voor een hogere
opbrengst van ƒ73.000. Alles bij elkaar
kwam 1951 er dus niet slecht af,
B. en W. kunnen hun begroting nu
maal niet opbouwen op „verrassingen".
Leiden zorgde voor geld, maar
Financiering „lievelingshooidstuk" van
wethouder Van der Kwaak
Het is typerend voor de huishouding van de gemeente, zo schrijven B. en
W. verder in hun „geleideboekje", dat de problemen van financiële aard,
die om een oplossing vragen, gedurende de laatste jaren veel meer de
financiering van de kapitaalsuitgaven hebben betroffen dan het verkrijgen
van evenwicht in het budget. Het is overigens ook bekend, dat dit probleem
B. en W. veel hoofdbrekens heeft gekost.
In de laatste maanden ia er evenwel
een verbetering in de toestand ingetre
den, die het mogelijk heeft gemaakt
aanmerkelijke vermindering te brengen
het bedrag van de voor consolidatie in
aanmerking komende vlottende schuld.
De vraag rijst, waardoor deze toestand
ontstaan. Ongetwijfeld zijn daarvoor ve
schillende factoren aan te wijzen.
Het heeft de schijn, dat de rentevoet
voor geldleningen op lange termijn op de
kapitaalmarkt zich heeft gericht op 4%
pet, het percentage, dat door de ministers
"nnenlandse Zaken en van Finan
ciën voor leningen van de gemeenten is
toegestaan. De bereidwilligheid
institutionele beleggers om tegen deze
rentevoet aan gemeenten geldleningen te
verstrekken is althans zeer toegenomen.
Deze toestand ia begrijpelijkerwijs het
gevolg van de toeneming van het vertrou-
de financiën van het rijk, waar-
opmerkelijke verbetering van d«
deviezenpositie niet vreemd is. De plaat
singsmogelijkheid van obligatieleningen
werd nog in de hand gewerkt, doordat
de emittenten van deze leningen eer
plaatsingsprovisie van 2 pet was toege
staan.
Wanneer men bedenkt, dat deze emit
tenten de stukken, waarop by de open-
Cl, AOiie„ ^are inschrijving 'niet werd ingetekend.
overzicht uiteen, welke ramingen yr^, 8emakkp|iJk konden plaatsen b|J de
1953 hoger moeten zijn dan voor i 'ns"*utlonele beleggers tegen een koers,
n voor welke posten dus extra voor-w'"te bun nog een behoorlijke winst
zieningen moeten worden getroffen i.e. i w>arl?orerde' ls het begrijpelijk, dat de
bijzondere uitkeringen uit het gemeente- em,ssics laatste tUd niet van de lucht
fonds worden verwacht waren. Aan de andere kant Is het duide
lijk, dat de banken onder deze omstandig'
Nadelige iactoren
Deze „nadelige factoren" zijn:
1. Voor 1953 is achterwege gebleven
een beschikking over een deel van de
algemene reserve, verband houdende met
de berekende behoefte aan een bijzon
dere uitkering uit het gemeentefonds voor
elk der jaren 1951 en 1952 afzonderlijk.
In 1952 bedroeg deze ƒ100.000.
2. Kosten voor steunverlening aan be-
hoeftigen moesten ƒ206.000 hoger worden
geraamd.
3. Netto ten laste van de gemeente
blyvende kosten van verpleging van be
hoeftige geesteszieken: ƒ63.000 hoger.
A Subsidie voor het nijverheidsonder-
heden een provisie genoten, welke hoger
was dan het risico, dat zij daarvoor dien
den te dekken.
Hoewel het rijk het ongetwijfeld zal
hebben toegejuicht, dat de vlottende
schuld van de gemeenten op zulk
drastische wijze kon worden verlaagd,
heeft het er de schijn van, dat de regering
van mening is, dat dit resultaat te gemak
kelijk is verkregen, althans, dat de plaat
singsprovisie voor de banken te hoog is
in vergelijking met het risico, dat zy met
het overnemen der lening lopen. De hui
dige toestand heeft er namelijk toe ge
leid, dat de minister van Binnenlandse
Zaken zich bij circulaire van 31 Juli 1952
Herstel van Hervormd-kerkelijk bureau
aan Pieterskerkhof voltooid
Consistorie Pieterskerk krijgt weer haar
oorspronkelijke bestemming
D, restauratie van het hertreltlk bureau van de Hervormd, Gemeente aan het
Pieterskerkhof is to 8oed al, voltooid. De nieuwe Moe, meet no, wat drosen
en al, dat ook aekter de ru, is. kan de verhulling beginnen Een verhuiting in
heteelfd. perceel. het kantoor i, nu nog gevestigd in de consistorie van de
Pieterskerk. De overbrenging zal dus niet zo heel veel
maand gaat men er in ieder geval mee beginnen.
Het had ook niet later moeten zijn
i het lijf hebben. Deze
Immers is de consistorie van de Pieters
kerk het cêntrum van allerlei kerkelijke
activiteiten, waarvoor gedurende de res
tauratie een ander onderdak moest wor
den gezocht. Een gunstige factor was
zeker, dat de herstelwerkzaamheden voor
""•n groot deel in de vacantietijd vielen.
Een kerkelijk bureau is voor veel
ensen de entree van een kerkelijke
Gemeente. Voor vreemdelingen en ook
voor mensen, die zich in Leiden komen
vestigen Bovendien: hoeveel Leidenaars
doen dit bureau niet aan voor zaken van
allerlei aard Die entree mag er gerust
netjes uitzien. Het moet zelfs. Waarom
zou aan gebouwen van openbare licha
men alles worden gedaan om de zaak
aantrekkelijk mogelijk te maken en
i kerkelijke gebouwen weinig of niets?
Wellicht te lang. Maar
toch voor de dag komen. In al het
nieuwe is niets meer van het oude (in
de zin van onaesthetisch en ondoelma
tig) te bespeuren. Eenvoudig was de
opzet, maar juist die eenvoud heeft het
herstel doen slagen. Geen luxe; volle
dige aandacht voor wat werkelijk nodig
is. Dat was de basis van het restauratie
plan.
Wie straks het kerkelijk bureau be
zoekt. komt in een mooie, frisse en op
gewekte omgeving. Die niet alleen bij de
Pieterskerk hoort, maar ook b\j de Kerk
met een hoofdletter. Het pleit voor de
kerkvoogdij, dat deze gedachte de sti
mulans is geweest om dit herstel nu
door te zetten, ondanks de dure tUd
De ene stapel
na de andere...
tot de provinciale besturen heeft gewend
met het verzoek, aan besluiten, waarbij
openbare emissies door bankiers worden
overgenomen, geen goedkeuring meer
verlenen. Deze emissies zouden de i
nisters dus slechts voor goedkeuring
aanmerking willen zien gebracht, indien
zij a pari worden uitgegeven en niet
tegen betaling van een consortiumpro
visie door een bankier of bankiersconsor
tium worden overgenomen. Voor de zoge
naamde guichet-leningen ware, naast de
gebruikelijke makelaarsprovisie
pet, geen hogere guichetprovisie
staan dan y« pet.
De vraag komt op, waarom de minister
van Binnenlandse Zaken te samen
zijn ambtgenoot van Financiën, de
dingrijkheid van de gemeentebesturen
niet beter heeft beloond en bijvoorbeeld
deze circulaire niet heeft doen uitgaan op
een tijdstip, dat alle gemeente hun gehele
vlottende schuld zouden hebben gedekt
Een dergelyke toestand is immers ook
voor het rijk van groot belang. B.
hebben de indruk, dat de markt thans
ook op de nieuwe voorwaarden nog wel
over het nodige opnemingsvermogen be
schikt en dat overigens in de komende
maanden het antwoord op dese vraag
wel zal worden gegeven.
Consolidatietoesland
Uitgebreid zijn B. en W. ook ingegaan
op de consolidatietoestand van
meente. De positie is zó, dat mag worden
verwacht, dat de gemeente tot het tweede
kwartaal van 1953 geen financierings
moeilijkheden zal hebben aangenomen
dat geen nieuwe geldleningen zouden
worden gesloten. Omdat de investeringen
echter zoveel mogelijk normaal voortgang
moeten vindeh, zal het verstandig zijn,
de toekomst waakzaam te blijven.
De gemeente heeft tegen een aanmi
kelijk bedrag geldleningen kunnen slui
ten: ln 1951 voor ruim f 20 millioen
1952 (tot en met Augustus) voor bijna
f25 millioen. Het spreekt van zelf, dat
dit veel hoofdbrekens heeft gekost (st
werden niet minder dan 150 geldgever:
bezocht!) en wethouder Van der Kwaak
toonde zich dan ook verheugd, dat de
moeilijkheden zijn overwonnen. Deze
paragraaf van de begroting is zijn „11e-
elingshoofdstukje"!
Men denke zich eens in, wat de gevol
gen zouden zijn geweest, als deze geld
leningen niet tot stand waren gekomen.
in geen geld gehad voor
Leidens deel van de spoorwegwerken; de
uitbreiding van de lichtfabrieken
hebben gestagneerd (stopzetting dreigde
reeds!); en wat nog meer spreekt: de wo
ningbouw zou aanzienlijk zijn vertraagd.
Nu hoopt men hieraan in het voorjaar
eer een flink duwtje te geven.
Renteverlies
De omstandigheid, dat Ged. Staten
reeds enkele jaren van de gemeentebe-
verlangen. dat investeringen niet
eerder worden gedaan dan nadat de ge
meenten de daarvoor noodzakelijke finan
cieringsmiddelen op lange termijn be
schikbaar hebben, schept voor de ge
meenten merkwaardige consequenties.
In normale tijden was het gebruikelijk,
dat de financiering op lange termijn van
de investeringen der gemeenten eerst
plaats vond, wanneer deze reeds belang-
gevorderd, m.a.w., wanneer
flink bedrag was uitgegeven.
Aanvankelijk werden de kosten gefinan
erd met goedkope kasgeldleningen.
Deze handelwijze vond zijn motivering
de rentebesparing, welke op deze wijze
werd verkregen, zomede in de omstandig
heid, dat de financiering op lange termijn
geen moeilijkheden opleverde, omdat er
steeds aanbod van lang crediet aanwezig
Daarenboven vertoonde de rente-
op de kapitaalmarkt eeh zeer stabiel
karakter.
Ook is het van belang te vermelden,
dat de gemeenten in die dagen niet de
zorg hadden voor de financiering van de
woningbouw, omdat het rijk constant
voor de middelen zorg droeg.
In de huidige omstandigheden is de
I toestand juist tegenovergesteld. De ge-
meenten moeten reeds de beschikking
hebben over de lange leningen, voordat
zij de daarmede te financieren uitgaven
hebben gedaan.
De gemeente Leiden beschil^.in ver
band met deze eis over een zeer ruime
kas die zij voornamelijk rendabel maakt
door het verstrekken van kasgeldlenin
gen.
Aangezien de kasgeldmarkt op dit
ogenblik zeer ruim is. is het niet moge
lijk een rente te verkrijgen welke hoger
is dan m pet 'sjaars. Er moet zelfs op
gerekend worden dat de kasgeldrente in
Vóór de laatste oorlog hebben de ge
meenten een tijd gekend, dat bijna jaar
lijks moest worden getornd aan de sub
sidies voor instellingen in het belang
van de jeugdzorg en op sociaal en cul
tureel terrein. Het stemt tot tevreden-
heid, dat in deze moeilijke tyden niet
tot verlaging behoefde te worden over
gegaan en in bepaalde gevallen zelfs tot
een belangrijke verbetering kon worden
gekomen.
Minder leuk is, dat B. en W. er aan
moeten herinneren, dat de regering nog
steeds voornemens is. de electriciteits
herzien, lees: verhogen.
De kosten voor de straatverlichting
moesten voor 1953 36.253 hoger worden
geraamd dan voor 1952. B. en W. hopen,
dat eind volgend jaar de hele stad zal
zijn verlost van de straatverlichting door
middel van gas.
B. en W. hebben de inkomsten uit de
N.V. Leidsche Duinwatermaatschappij
opnieuw ƒ40.000 lager geraamd. Het
laat zich aanzien, dat de N.V. in de toe
komst als bron van inkomsten voor de
gemeente geheel zal opdrogen.
De uitgaven wegens steunverlening
door de dienst voor sociale zaken bewe
gen zich nog steeds in stijgende lijn. Het
aantal ondersteunde armlastigen bedroeg
medio 1948 - 649; 1949 - 707; 1950 - 822;
1951 - 995; 1952 - 1158. De stijging wordt
mede veroorzaakt, doordat de gedeelte
lijk-invaliden zich steeds moeilijker in
het productieproces kunnen handhaven.
In de komende maanden hopen B. en
W. de raad een voorstel tot wijziging van
velstandstoezicht voor te leggen. Ook
de voorbereiding van de wijziging der
verordening op het stadsschoon bevindt
zich in een vergevorderd stadium, als
mede van de herziening van het regle
ment van orde voor de raadsvergaderin
gen. In studie is een algehele, omvang-
ry.ee herziening van de verordening op
het bouwen en slopen. En we mogen er
in dit verband wel aan herinneren, dat
B. en W. ook spoedig met plannen zul
len komen ten aanzien van het bijzon
der kleuteronderwijs.
Het behoeft geen betoog, dat in de
huidige omstandigheden de bestrijding
der werkloosheid de aandacht van B. en
W. blijft opeisen. Dik geldt tevens voor
de sanering van de oude stadsgedeelten.
Reeds hebben wij gemeld, dat de be
groting voor 1953 sluitend is, met een
totaal aan inkomsten en uitgaven van
ƒ25.255.923. Voor onvoorziene uitgaven
"268.625 geraamd, ongeveer twee ton
:r dan vorig jaarOp de weg, die
moeten gaan, staan vele stoplichten,
aldus wethouder Van der Kwaak, maar
groen is gelukkig de kleur, die het meest
voren springt.
GEMEENTE LEIDEN
Officiële publicatie
Gemeentebegroting 1953
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen, zulks ter voldoening aan
het bepaalde in de artikelen 238 en 253
der gemeentewet, ter openbare kennis,
dat de begroting der plaatselijke inkom
sten en uitgaven voor het dienstjaar 1953.
alsmede de begrotingen voor dat jaar van
de taken van dienst, aangewezen krach
tens artikel 252 der gemeentewet, op de
secretarie der gemeente voor een ieder
ter lezing zyn nedergelegd en tegen be
taling der kosten algemeen verkrijgbaar
zijn gesteld.
Leiden, 9 September 1952.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd.
De Burgemeester.
F. H. VAN KINSCHOT.
De Secretaris,
WEIJER
Loco-Secretaris.
STREMMING VERKEER.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter openbare kennis, dat zij
hebben besloten het Noordeinde met in
gang van 10 September 1952 voor de duur
der werkzaamheden aldaar, gesloten te
verklaren voor het verkeer in beide rich
tingen met alle voertuigen, rij- en trek
dieren en vee.
Agenda voor Leiden
ar: Kooiwijk-
öazar.
Burcht, 8 uur. feestavond afdeling
Leiden A.N.I.B.
HoogL Kerk, half 8: Avondstilte.
Levendaal 1, half 8—half 9: zitting
prijzen commissie.
Harmonie, half 8: Jaarvergadering al-
deling Leiden Ned. volleybaibond.
Oegstgeest, Huize Bijdorp, 8 uur:
acLtste Bijdorp-concert.
Donderdag
Rehoboth, 8 uur: afdeling Leiden
VERON.
Vr(jda<
P.T.T.-ontspannin-gszaal Boommarkt, 8
uut: opening schaak vierkamp om Gal-
vanokoning.
Hi 11e gom, beursgebouw, half 1:
opening internationale dahlia-tentoon
stelling.
Tentoonstellingen
Volkenkunde. 105 uur: Vertrouwd
bezit van vreemde herkomst (tot 1 Oc-
Nachtdlenst apotheken
Apotheek Van Driesum, Mare 110, teL
20406, en de Zuider-apotheek, Lammen-
schansweg 4, tel. 23553.
Dag der kleine zonden
Een bloemenverkoper uit Noordwijker-
hout moest voor de Leidse kantonrechter
erschijnen. omdat hij op 15 Mei te
Noordwijk op verboden (geest)grond ge
lopen had. De kantonrechter vond dat
het ergste niet, maar wel nam hij het de
kwalijk dat hij eieren van de schol
ekster had gezocht en deze had meege-
een vraag van de ambtenaar van
het O M. verklaarde verdachte, dat hy
deel van de eieren had opgegeten cn
rest verkocht. Even later moest hij
onder grote hilariteit toegeven, dat hij
zelf niet geloofde wat hij daarnet had
gezegd
De ambtenaar vond het meer dan er
gerlijk, dat men nesten van beschermde
vogels, die met grote moeite in stand
gehouden worden, uithaalt. Hij eiste voor
dit feit 20 boete of acht dagen, en voor
het lopen op verboden grond 5 boete of
twee dagen. Het vonnis luidde 10 en 3
boete, bij niet betaling te vervangen door
i totaal vyf dagen hechtenis.
Een chauffeur van een autobus uit
Nieuwe Wetering moest voor het hekje
•erschijnen, omdat hij op 15 Juni op de
Lege Rijndijk geen vooraang had ver
leend aan een bromfietsbestuurder, die
uit de Sieboldstraat kwam. De brom
fietser ging trouwens ook niet vrijuit,
want hij had geen richting aangegeven
moest zich deswege, verantwoorden
Het O M. was er van overtuigd, dat de
bromfietsberijder de meeste schuld had.
hij had onder het ryden aan zyn vehikel
itten prutsen. De raadsman van de bus
chauffeur. mr dr Van Binsbergen, wees
op. dat de bromfietser geen verstand
zijn fiets had. de chaffeur was daar-
i het slachtoffer geworden. Hij vroeg
daarom vrijspraak. Het vonnis voor de
chauffeur luidde 6 boete of twee dagen
i voor de bromfietsrijder 10 boete of
Geknoei ln werkboekje.
Een chauffeur uit No6rdw|jk had te
lang gereden met zijn wagen op 13 en 14
de komende maanden nog verder zal
dalen omdat de geldmarkt nog ruimer zal
worden, voornamelijk als gevolg van de
aanzienlijke verbetering van de kasposi-
e van het rijk.
Wanneer men in aanmerking neemt dat
de gemeente op dit ogenblik circa
f 15.000.000 aan kasgelden heeft uitge
leend tegen een percentage dat varieert
l!a tot 17» 'sjaars en zjj deze gelden
heeft ontvangen tegen een rentevoet van
gemiddeld 4!, pet 'sjaars. zal bet duide
lijk zijn dat deze financieringswijze voor
de gemeente een zeer belangrijk rente
verlies betekent, een renteverlies van
•n! Het is de vraag of deze prijs in
de huidige omstandigheden niet te hoog
or het risico, dat «U daarvoor gedekt
heeft. Zoals reeds gezegd is. is zij even-
el het gevolg van de eisen, welke Ged.
Staten stellen. Overigens heeft niemand
kunnen voorspellen, dat deze ontwikke
ling zich in enkele maanden zou vol
trekken.
Dat het hiervoor genoemde bedrag ad
f 15.000.000 slechts tijdelijk zo hoog is er.
'e naaste toekomst snel zal vermin
deren, wordt door B. en W. nader uit
eengezet. Het perspectief is inmiddels zo
danig. dat de gemeente over enige tijd
niet opnieuw een beroep op de kapitaal
markt zal behoeven te doen. Grote waak
zaamheid blijft echter geboden, gelijk wy
al schreven.
I. en W besteden ook aandacht aan de
•rschrUding van credieten voor kapi
taalsuitgaven. nl. door de loon- en prijs
stijgingen. met 20—25 procent Bij de al
gemene beschouwing wordt ten slotte
ingegaan op de reserves, een nieuwe
paragraaf in de gemeenlehuishouding.
Mei en daarom had hy het maar het beste
gevonden, in zijn werkboekje te knoeien.
Verdachte gaf toe, dat hij de werktijden
hsd veranderd. De ambtenaar verklaarde
riet te kunnen begrijpen, dat de bepalin
gen. gemaakt in het belang van de chauf
feurs, door diezelfde chauffeurs worden
ortdoken. Hij eiste 40 boete. De kan
tonrechter maakte er ƒ20 of acht dagen
Een inwoner van Noordwijkerhout had
zich niet aan de bepalingen van de leer
plichtwet gehouden. Zijn zoontje had
breef in de schoolbank moeten zitten,
maar verdachte vond het veel beter dat
het ventje geld in huis bracht. Hij had
zijn vrouw gestuurd om deze zaak met
het kantongerecht te regelen. Zij ver
klaarde, dat dit feit voorgekomen was,
doordat haar man vier jaar lang niet
heeft kunnen werken.
Het O. M. wilde rekening houden met
de benarde financiële omstandigheden
van het gezin. De eis luidde 15 boete of
vyf dagen. De kantonrechter was nog
iets milder en maakte er 10 of vier
dagen van. Het kind zal echter naar
school moeten worden gestuurd.
Gevonden voorwerpen
Kampeermes, kompas en fluit, regen
pijpen. schort (gebloemd), badmuts, kin
derspeelpop, sleutels, damesjapon, porte-
monnaie, damestas, handschoenen, bin
nenband van kinderstep, militaire tas,
armband, etui. schaartje, capuchon, tafel
kleedje, kindertasje (wit), glazen buisje,
pet, meisjesjas. ceintuur, kinderbroekjes.
Alpinomuts, dolkmes, rozenkrans, siga
renaansteker, nummerplaat (auto), bril.
visdobbers. muntbiljetten, actetas. hoes
van parapluie, vulpenhouder, kinder
jasje. haarkam, rijwielsleuteltje, dames-
jas. kinderjekker, étui inhoudende
schaartje enz., dames-zwempak, pakje
luchtpostpapier, schroevendraaier, snel
binder van rijwiel, leesboek, kinderstep.
rieten tasje, kindermuts, broche (bloem
motief). een paar schoenen, insigne
bloedtransfusiedienst, atlas, ziekenhuis-
kaart, camouflage-regenjassen, porte
feuille. ridderkruis Orde Ned. Leeuw,
windjack, motorkap, halsketting (paar-
len), étui met inhoud, kinderkous, heren
hoed, geldsbedrag, zonnebril, sport-
broekje. doos zeep of zeeppoeder, knop
van autoportier, reclamebord, kindervest.
bankbiljetten, kruisje van rozenkrans,
sjaal, zilveren ring, kinderrokje (wol),
kinderslofje, steunzool, gedeelte van een
damesjapon, gymschoenen, oranjewim
pel.
Terug te ontvangen en Inlichtingen te
verkrijgen aan het hoofdbureau van
politie. Zonneveldstraat 10, op Woens
dag- en Zaterdagmiddag van 2 tot 4 uur.
Veertig jaar bij de
N. Z. H.
De heer W. C. de Wekker, ambachts-
-ian eerste klasce by de N Z.H.V.Mwo
nende Resedastraat 5 alhier, hoopt eind
september zyn veertigjarig jubileum bij
deze maatschappij te vieren.
In de sportwereld is de heer De Wek
ker ook geen onbekende. Hij heeft aan
heel wat marsen deelgenomen Toen hü
zes maal had deelgenomen aan de af.
standmarsen van de Haarlemse wandel
sport vereniging, kreeg hy de zilveren
i kroon. Ook nam h|j deel aan de jaar-
|l|jkse bloembollenmarsen van de Leidse
wandelsportvereniging, waarvan hy be-
stuurslid Ls. Op de Vierdaagse te Nij
megen veroverde hy een gouden me
daille. De wandelspnruector zal straks
vanzelfsprekend ook belangstelling tonen.
