m De nieuwe Ministers Z.es en zestig dagen leefde Nederland in gespannen afwachting Verdeling van de „koek" was voor drie formateurs een te grote puzzle één eeuw 43 kabinetten aan het bewind In NIEUWE LEtDSCHE COUHANT 3 ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1952 Dr Drees werd op 5 Juli 1886 geboren li deed in 1907 zijn intrede in het par- tnentaire leven als stenograaf bij de laten-Generaal. Als voorzitter vai tóeratie Den Haag van de S.D.A.P. tevens gemeenteraadslid en later wet- juder. Van 1933 tot 1940 was hy lid fc Tweede Kamer en in Juni 1945 mede- BTTiateur en onder-voorzitter van tbinet-Schermerhorn. Sindsdien bleef hij nnister, eerst op Sociale Zaken, later op lgemene Zaken (tevens premier). Mr Donker, die 52 jaar oud is, trad ids kort op als voorzitter van de .d.A.-fractie in de Tweede Kamer, larvan hij reeds in 1935 lid werd. Eer had hij zitting in de gemeenteraad ji R dam en de Prov. Staten van Zuid- illand. Hij was in Rotterdam werkzaam advocaat-procureur en toonde zich eer ap jurist, ook door zijn arbeid als voor van de parlementaire enquête- (nmissie in zake het beleid van de Ne- rlandse regering te Londen. het J. VAN DE KIEFT (P.v.d.A.) Financiën dat n^®>e 68-jarige Van de Kieft is vroeger ge. tde handel geweest en heeft over de van p wereld gezworven. In 1931 werd hy dellgenoot van het accountantskantoor 'vai»rssen en na oor*og directeur icht- pf-V. De Arbeiderspers. Sinds 1940 voor 1 lid van de Eerste Kamer, waar last-(ge tijd optrad als voorzitter var j^JJ plistische fractie. >erd. ge-I a Hel iheid. e dep Maar S. L. MANSHOLT (P.v.d.A.) stadlidbouw, Visserij en Voedselvoorziening De heer Mansholt (43 Jaar oud) is al 1945 minister van Landbouw. Voor- dui'tn was hij landbouwer in de Wieringer- „me*|er. Hij heeft in zijn jeugd de middel- j^ete.re koloniale landbouwschool in Deven- i i bezocht en was twee jaar employé op ft thee-onderneming op Java. J. G. SttntllOFF Sociaiy^Zal De heer Suurhoff^werd lp 23 Juli 1905 geboren in Amsterdam. Hij bezocht de Mulo en was van zijn 14de jaar af werk zaam als kantoorbediende en later als boekhouder. Door zelfstudie ontwikkelde hij zich, zodat hij in 1930 een leidende functie kreeg bij het N.V.V. (waarvan hij thans tweede-voorzitter is) Tweede-Kamerlid werd. Prof. dr L. J. M. BEEL (K.V.P.) Vice-premier en Binnenlandse Zaken De heer Beel (nu 50 jaar oud) kwam a zijn gymnasiumtijd in de gemeente administratie. In 1928 behaalde hy de meesterstitel en in 1935 de doctorsbul. Hij werd in 1945 minister van Binnenlandse Zaken, was van 1946 tot 1948 premier vertrok in dat laatste jaar als gedele geerde van het opperbestuur in Indone sië naar Djakarta. Na zijn terugkeer hij hoogleraar in Nijmegen en sinds De cember j.l. weer minister van Binnen landse Zaken. Mr J. M. L. Th. CALS (K.V.P.) Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen De nu 48-jarige mr Cals ontving zijn opleiding aan het gymnasium te Roer mond en R.-K. universiteit te Nijmegen. Later doceerde hij in zijn geboortestad staathuishoudkunde, staatsinrichting handelsrecht en in 1941 vestigde hij zich als advocaat in Nijmegen. In 1948 werd hy lid van de Tweede Kamer en in staatssecretaris van O., K. en W. A. C. DE BRUIJN (K.V.P.) Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie De heer De Bruijn is 64 jaar oud e was tot dusver leider van de Katholieke Arbeidersbeweging. Evenals min. Suur- hoff is hij opgeklommen door zelfstudie. Na de ambachtsschool volgde hij cursus sen in sociale en economische weten schappen, werd in 1914 bezoldigd secre taris van de R.-K. Metaalbewerkersbond en in 1929 lid van de Eerste Kamer. Mr Luns was in New York gezant- schapsraad bij de vaste vertegenwoordi ging van Nederland bij de Ver. Naties. Hij bekleedde diverse diplomatieke in het buitenland, o.a. te Bern, Lis sabon en Londen. De heer Luns i jaar oud. De heer Algera studeerde rechten Groningen en werd daarna ambtenaar de provinciale griffie van Friesland te Leeuwarden. Van 1935 tot 1945 wai hy lid van de gemeenteraad van Leeu warden. Na de bevrijding was hij enige tyd burgemeester van die stad. In 1937 werd hij lid van de Tweede Kamer 1946 lid van Gedeputeerde Staten 1 Friesland. Hij is 50 jaar oud. Ir H. B. J. WITTE (K.V.P.) Wederopbouw en Volkshuisvesting Ir Witte is sinds 1 Mei 1946 burge meester van Bergen op Zoom, nadat hij reeds een jaar loco-burgemeester wa: weest. Tijdens zijn ambtsperiode werden in Bergen op Zoom 900 woningen ge bouwd. De heer Witte is op 18 Augustus 1908 geboren en dus 44 jaar oud. IR C. STAF (C.H.) Minister van Oorlog van Marine. De 47-jarige ir C. Staf studeerde aan de landbouwhogeschool te Wageningen. Hij werkte in het buiten land en bekleedde daarna tal van func ties bij de Nederlandse heidemaatschappij, laatstelijk als president-directeur. Hij directeur-generaal van de land bouw. In het vorige kabinet Drees was Staf minister van Oorlog en marine. De nu 52-jarige prof. Kernkamp is een internationaal bekend deskundige vooi Aziatische aangelegenheden. Hy is voor zitter van de commissie voor niet-zelfbe- sturende gebieden van de Ver., Naties. De heer Kernkamp werd in '36 te Utrecht bijzonder hoogleraar voor Indisch recht en in 1946 hoogleraar ln het Nederlands staatsrecht. Prof. Zijlstra is Woensdag pas 34 jaar geworden en zal de jongste bewindsman in de nieuwe regeringsploeg. Hij doorliep de Economische Hogeschool te Rotterdam (doctoraal in 1945) en werd 1948 benoemd tot hoogleraar ii theoretische economie aan de Vrye Universiteit te Amsterdam. Hij heeft zich bewogen in bestuurskringen va Europese federalisten. Mr Beyen (55 jaar oud) was sinds 1946 directeur van het Internationale Mone taire Fonds in Washington. Hij heeft ir Utrecht rechten gestudeerd en zat var 1918 tot 1923 op het ministerie van Finan- de laatste jaren als waarnemend thesaurier-generaal. Daarna ging hij over laar het particuliere bedrijfsleven en was lij o.a. enige tijd secretaris van de di- ectie van Philips. Goethe-prijs voor Carl Zuckmayer De Goethe-prijs voor letterkunde, die door de stad Frankfurt uitgereikt wordt, is gisteren toegekend aan Carl Zuck mayer. een voormalige Duitser die ir 1538 voor de nazi's vluchtte en Ameri kaans burger werd. De prijs bedraagt DM 10.000 en is door Zuckmayer beschik baar gesteld om reizen van jange Duitse schrijvers te financieren. Deze driej; lijkse prijs ging de vorige maal r Thomas Mann. Lindeteves verhoogt dividend tot 11 pet De Lindeteves N.V. heeft 1951 afge sloten met een saldo winst van f 1.818.633 (v.j. f2.113.714), nadat f51.159 is afge schreven (f60.628). Voorgesteld wordt een dividend var 11 pot in contanten. Het restaot var f221.648 wordt overgeboekt naar d-« dividendreserve (v.j. is 9 pot in contan ten uitgekeerd). Flitsen uit een tijd van gissingen (Van onze Pailementsiedatie) ZES EN ZESTIG DAGEN is het nu geleden, dat het tweede ministerie- Drees op de dag van de opzienbarende verkiezingsuitslagen zijn ontslag indiende en bijna al die tijd zijn moeizame pogingen gedaan, ons land aan een nieuw kabinet te helpen. De crisis duurde 18 dagen langer dan vorig jaar, maar een record is niet gevestigd, want in 1925 heeft Nederland zelfs een crisis van een half jaar doorgemaakt. Aan de thans bereikte oplossing heeft dr Drees ongeveer vier weken gewerkt, dr Bel twee weken, mr Donker drie weken, ir Staf één week en daarna sinds gisteravond opnieuw dr Drees. De eerste mislukking kwam na weigering van de A.-R. om mee te werken, de tweede van de P. v. d. A. en de derde van de K.V.P. zijn als het vorige plan. De P.v.d.A. Is hier echter niet voor te vinden. 4 AUGUSTUS. Prof. Beel vraagt krijgt ontheffing van zijn opdracht. oplossing te vinden door het onechte- partijloze-kind onder de deken uit te werken. De K.V.P. zou dan twee minis ters op Buitenlandse Zaken krijgen. In K.V.P.-kringen vond men „visser" Don ker echter een erg loos vissertje, omdat hij politiek zwakke K.V.P.-figuren aan zocht tegenover politiek sterke P.v.cLA.- Of de schuld van de stranding ook steeds bij de weigerende partij lag, een andere kwestie. Vast staat in elk geval, dat de verdeling van de „koek" grote moeilijkheden heeft opgeleverd, doordat de P. v. d. A. weliswaar geen bezwaar had tegen een nieuwe rege ringspartner, maar voor de eigen nistcrics het standpunt huldigde „Blijf zitten, waar je zit". Anderzijds wilde de K.V.P., die zich in een brede basis vastbeet, hiervoor niet zelf in de bij wagen gaan zitten. Hieronder geven wij enkele flitsen uit de bewogen historie van de formatie. 25 JUNI. Verkiezingen voor de Tweede Kamer. Verrassend zijn de uitslagen de grootste vijf partijen (met tus- haakjes de oude cijfers): K.V.P. Zetels 30 (32) 30 (27) 12 (13) 9 9) 9 8) Procenten 28,7 (31,0) 29.0 (25,6) 11,3 (13,2) 8.9 9,2) 8.8 8.0) Dr Drees de systematicus 27 JUNI. De Koningin geeft dr W. Drees opdracht tot het vormen van „een kabinet, dat geacht mag worden het ■ertrouwen van het parlement te ge nieten". 28 JUNI. Het hoofdbestuur van de V.V.D. verklaart, dat het bij de loop van de kabinetscrisis de vraag zal zijn of er een regering kan worden gevormd, die niet onder even grote druk van de Raad van Vakcentralen staat als tot dusver het geval was". Dit is voor dr Drees aanleiding bij zijn besprekingen mr Oud „links" te laten liggen. 10 JULI. Het gewijzigde program van dr Drees wordt door de Tweede-Kamer fracties van P.v.d.A., K.V.P. en C.H. goedgekeurd. Dr Schouten vraagt (en krijgt) nog over één punt opheldering, waarschijnlijk over de Nieuw-Guinea- paragraaf. 11 JULI. Ook de meerderheid van de A.-R. fractie gaat accoord met het pro gram. In politieke kringen heeft men de indruk, dat ten opzichte van Nieuw- Guinea de ijskasttheorie is losgelaten. Dit betekent, dat de regering zo nodig 'met alle vrijheid voor de deelnemende ministers) wèl een standpunt zal inne- 16 JULI. Dr Drees gaat zeer systema tisch te werk. Nu het program aanvaard is, wil hij de ministerszetels als volgt verdelen: 5 P.v.d.A., 5 K.V.P., 2 A.-R., 2 C.H. en 1 partijloze. 21 JULI. De AH. weigeren deelneming. Zij hadden één van de sociaal-econo mische portefeuilles gevraagd (waarbij gedacht werd aan Sociale Zaken) plus O.K. en W. of Binnenlandse Zaken. Dr Drees voelde hier niets voor, omdat de P.v.d.A., gezien de verkiezingsuitslag geen enkel departement wilde afstaan, dat zij in het zittende kabinet bezette. Daarom had de formateur aan de AH. Justitie en Buitenlandse Zaken aange boden en later Justitie plus Verkeer en Waterstaat. Behalve tegen deze verdeling van de koek hadden de A.R. bezwaar tegen een N.V.V.-man op Sociale Zaken. De heer Tilanus (C.H.) noemt de wei gering van de A.R. een klap op zijn hoofd, maar de heer Ruppert (A.R.), voorzitter van het C.N.V., verdedigt de afwijzing. 22 JULI. De Koningin ontheft dr Drees van zijn opdracht. Prof. Beel de peinzer 23 JULI. Prof. Romme (K.V.P.) en dr Drees weigeren een opdracht tot kabi netsformatie. Prof. Beel wordt belast met het vormen van „een kabinet". Hij de draad op, waar dr Drees die heeft afgebroken en houdt vast aan zetelver- oeling 5. 5, 2, 2, 1. 30 JULI. De P.v.d.A. steekt een spaak in het wiel. Volgens de plannen van dr Beel zou zij het minister-presidentschap moeten afstaan aan de K.V.P., die dan Economische Zaken aan de A.R. zou of feren- Verder zou van Sociale Zaken, dat onder socialistische leiding stond, een deel worden affgesplitst, n.L Volks gezondheid. De aangeboden vergoeding voor deze verliezen (Justitie) vindt de P. v. d. A. niet groot genoeg. 2 AUGUSTUS. Na een bezoek aan de Koningin, die inmiddels uit Orange is teruggekeerd, gaat prof. Beel „peinzen" over de vorming van een „extra-parle mentair" kabinet, dat dus los van de kamerfracties zou staan. Het program en de zetelverdeling zouden dezelfde Mr Donker de visser 5 AUGUSTUS. Mr Donker, fractie voorzitter van de P.v.d.A„ wordt belast met het vormen van „een kabinet' de komende dagen ontvangt hy keer op keer prof. Beaufort (K.V.P.). 21 AUGUSTUS. De K.V.P.-fractie „bijt' niet in de voorstellen van mr Donker, die zichzelf eerst met een broedende kip en later met een visser had vergeleken- Mr Donker geeft zijn opdracht terug. Mr Donker had het eerst in de rich ting van een drie-partijen-kabinet (zon der A.R.) willen zoeken, omdat de deken zijn mening niet vier partijen kunnen dekken zonder dat er één bloot kwam te liggen. Verder zou het kabinet i-parlementair moeten zijn. „Fat soenshalve" polste mr Donker toch twee A.R., prof. Donner en mr Algera. resp. Justitie en Verkeer en Waterstaat. Deze heren hapten evenwel niet toe, omdat de aangeboden departementen te licht" waren. Toen de K.V.P. bereid ileek, Economische Zaken aan de AH. af te staan, trachtte mr Donker nog een De na-oorlogse kabinetten Schermerhorn-Drees Drees (form. v. Schaik) Drees (form. Romme) ZITTINGSDUUR 24 Juni '45-3 Juli '46 3 Juli '46-7 Aug. '48 7 Aug. '48-15 Mrt '51 15 Mrt '51—1 Sept. 13) 1 Sept. '52 1) De sterkteverhouding van dit Kabinet was niet steeds dezelfde, maar dit is wel het gemiddelde. 2) Later geen „echte" C.H. 3) Exponent van de „derde macht". De formateur wijzigde nu zijn tactiek. Hij stelde voor. toch een partijloze fi guur te zoeken voor een van de beide posten op Buitenlandse Zaken. Het aan tal K.V.P.-zetels zou dan echter dalen van 6 tot 5. Om dit verlies op te vangen, bood mr Donker aan. Wederopbouw af tc staan 'aan de K.V.P. in ruil voor het „lichtere" ministerie van Justitie, dat aan door de formateur zelf bezet zou worden. De K.V.P. meende echter dat zij op deze manier een te klein part van ae koek zou krijgen en wees het aanbod af, mede i.v.m. de opvattingen van de formateur over de drie dubbeltallen die uit K.V.P.-kringen voor Buitenlandse Zaken naar voren waren geschoven. Ir Staf de baker 22 AUGUSTUS. Minister Staf (C.-H.) krijgt van de Koningin het verzoek, haar ir. te lichten over de mogelijkheden, die na de drie mislukte pogingen nog be- 23 AUGUSTUS. Uit Parijs wordt ge meld, dat het voortduren van de kabi netscrisis ongerustheid veroorzaakt bij de Noordatlantische Verdragsorganisatie. 26 AUGUSTUS. Koningin Juliana ont vangt de ministers Drees, Beel en Staf. Hieruit leidt men af, dat ir Staf niet met een toverstaf heeft gezwaaid en geen positief resultaat heeft geboekt. 27 AUGUSTUS. Drees en Beel plegen overleg in eigen gelederen. 28 AUGUSTUS. Prof. Romme (K.VH.) iet een lichtpunt. 29 AUGUSTUS. K.V.P. en P.v.d.A. inden elkaar. Het aantal minister-zetels al van 15 op 16 worden gebracht. Minister Staf verklaart: „Ik ben geen vroedvrouw, maar hoop toch een goede baker te zijn". Nadat ir Staf voor de tweede maal op Soestdijk verslag heeft uitgebracht, krijgt dr Drees opdracht een kabinet te vormen. Een blik in de historie Kortste levensduur was zestien dagen en langste vijl en een half jaar ET NIEUWE KABINET is het drie-en-veertigste sinds de ingrijpende grondwetsherziening van 1848. toen Nederland een echte democratie werd. Gemiddeld hebben de Nederlandse ministeries dus bijna twee en een half jaar de teugels in handen gehad. Het kortste was de zittingsperiode van het vijfde kabinet-Colijn. Dit werd in 1939 reeds na zestien dagen ten val gebracht, doordat de Tweede Kamer de motie-Deckers aannam, waarin het optreden van het kabinet werd afgekeurd. De langste tijd heeft het ministerie-Heemskerk Jr (19081913) aan het roer gestaan, namelijk ruim vijf en een half jaar. Prof. dr F. J. J. H. Rutten Mr D. U. Stikker (WD). Buitenlandse H£ De thans afgetreden ministersploeg be gon op 15 Maart 1951 haar werkzaam heden. Zij is dus 527 dagen aan het be wind geweest, met uitzondering van mi nister Beel, die pas op 6 December j.l. de leiding kreeg op Binnenlandse Zaken als opvolger van de plotseling overleden mr J. H. van Maarseveen. De bewindslieden uit het vorige kabi net, die niet in het nieuwe ministerie terugkeren z(jn: Mr F. C. G. J. M. Teulings (KVP) vice-minister-president en minister zon der portefeuille. Wereldtitel voor Amster damse wielrenner Piet van Heusden behaalde fraaie zege op Italiaan Rossi Dat ons land ln sommige takken vat sport, internationaal bezien, nog wel iets betekent, is gisteren o.m. op de wereld- k,m pioenschappen wielrennen te Parijs duidelijk geworden, waar -e 23-jarige Amsterdamse eleotricien Piet van Heus den de wereldtitel achtervolging bij de amateurs in de wacht sleepte. Hoewel het rijden van Van Heusden reeds sterk de aandacht heeft getrokken, viel dit succes toch als een donderslag bi; eer heldere hemel. Want voor de Neder landse kampioenschappen, die onlangs zijn gehouden, was Piet nog slechts als reserve ingeschrevenDat hij zich toen toch meester van de Nederlandse tittel kon maken, dankte hij aan het feit, dat de amateur Van Est gedwongen was uit te vallen. En dank zij dit uitvallen is hij dus in Parijs beland. Dit maakte de vreugde over zijn onverwacht succes vanzelfsprekend nog intenser. Van Heusden moest het in de finale opnemen tegen de kampioen van 1951, de ItaUaan Rossi Uiteraard gaf men de Amsterdammer in deze race weinig kans. En diegenen die tot de optimisten be hoorden, lieten hun hoop varen, toen het startschot had geklonken. De gebruinde Zuiderling startte zo snel, dat onze land genoot binnen enkele seconden meters verloor. Maar zij vergaten, dat de race over 4 km ging. De gebrilde Amster dammer begon steeds soepeler te draaien. Met weergaloos krachtige pedaaltrappen begon hij het verloren terrein te her winnen en na 2 km had hij bet aanvan kelijk verlies in winst omgezet. De Italiaan vocht verbeten terug, maar moest in Van Heusden zijn meerdere erkennen. Toen de eindstreep onder Van Heusdens wielen doorgleed, had de oud-wereld kampioen nog een dikke 200 m te rijde*1De Amsterdammer liet de prachtige tijd van 5 min. 9.8 sec. noteren. In de halve finale reed hij dezelfde tyd tegen de Italiaan Campana, die 70 meter op Van Heusden tekort kwan.. De fraaie oven. inning werd door de Nederlanders in het hartje van Parijs op nadrukkelijke wijze gevierd. Op de hul diging. die in een restaurant in de Rue de Vaugirard plaats vond, waren o.a. aanwezig jhr I. L. van den Berch van Heemstede, lid van de sportcommissie van dc K.N W.U., en de renners Arle van Vliet, Jan Derksen en Jan Pronk. Zaken. Mr H. Mulderije (CHU). Justitie. Prof. dr P. Lieftinck (PvdA), Financiën. H. H. Wemmers (partijloos „exponent van de derde macht"). Verkeer en Waterstaat. Mr J. In 't Veld (PvdA), Wederopbouw en Volkshuisvesting. Prof. dr J. R. M. van den Brink (KVP), Economische Zaken. Mr A. M. Joekes (PvdA), Sociale Zaken. Ir L. A. H. Peters (KVP). Uniezaken en Overzeese Rijksdelen. Prof. dr A. H. M. Albregts (KVP), minister zonder portefeuille, belast met de productiebevordering. De staatssecretarissen in het vorige kabinet (van wie nog niet zeker is of zij ook in het nieuwe ministerie zitting zul len hebben) waren: Mr dr A. A. van Rhijn (PvdA), Sociale Zaken. Dr P. Muntendam (PvdA). Volks gezondheid. Vice-admiraal H. C. W. Moorman (KVP). Oorlog en Marine. Mr F. J. Kranenburg (PvdA), Oorlog. Mr J. M. L. Th. Cals (KVP), Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. Mr N. S. Blom (partijloos), Buiten landse Zaken. L. Götzen (van AR huize), Uniezaken en Overzeese Rijksdelen. Zuiveringsperikelen Beul van Breendonck werd begenadigd België zou voor een nieuwe regerings crisis staan. Aanleiding hiertoe zou zijn de begenadiging van de „beul van Breen donck", een besluit, dat bU de socialisten, voormalige verzetslieden en personen, die in Duitse concentratiekampen gezeten hebben, een storm van verontwaardiging heeft verwekt. Uit betrouwbare kringen werd verno men, dat de Belgische minister van Justi tie, Pholien. door de waarnemende eerste minister Van Zeeland dringend naar Brussel ontboden is. Minister Pholien be vindt zich op het ogenblik met vacantia in Mexico. H(j zou zich moeten verdedi gen tegen de beschuldigingen, die in ver band met de begenadiging van Belgische oorlogsmisdadigers en collaborateurs tegen hem zijn Ingebracht. Te Brussel is bekend geworden, dat een Belgische collaborateur, die aanvan kelijk ter dood veroordeeld werd. Is vrij gelaten. Het is Adrien van Coppenolle, die tijdens de Duitse bezetting hoofd van de Belgische gendarmerie Is geweest. In Mei 1948 werd Van Coppenolle wegens samenwerking met de vijand door een militair tribunaal ter dood veroordeeld. De straf werd ln Juli van het vorig Jaar veranderd ln levenslange opsluitLng en Juli van dit Jaar in 20 Jaar gevan genisstraf. Twee weken geleden werd Ven Coppenolle voorlopig op vrtje voe ten gesteld, daar zijn gezondheidstoestand slecht was en een derde van zijn straf had ondergaan. HU bevindt zich thans in het buitenland. (Dit nieuws is afkom stig van het West-Duitse persbureau D.P.A. Belga meldt, dat van officiële zijde nog geen bevestiging werd verkre gen).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1952 | | pagina 3