Juweel van Europa in de schaduw
van de moderniteit
Waar Mozart geboren werd en zijn
muziek nog leeft
Af**"1
TRUMPY
Toch is het zo 1
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
2
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1952
SALZBURG, AUG. '52
TTET JUWEEL VAN EUROPA staat weer in het middelpunt der belang-
J- stelling. De stad aan de Salzach met haar onvergelijkelijke samen
vloeiing van bergen en architectuur, herbergt haar duizenden weer. In de
nauwe straten van Salzburg en op de grote renaissance-pleinen van de
oude bisschopsstad, is er een schier babylonische spraakverwarring. Salz
burg is de rustige, idyllische Mozartstad niet meer, maar een grote ver
gaarbak van allen, die öf uit schoonheidsliefde öf uit snobisme het leven
aan de voet van de Mönchsberg en aan de oevers van de Salzach willen
meemaken.
leven van Salzburg is. Zij moeten we
ten dat de barokke sfeer in Augustus
iets van haar historische schoonheid
heeft verloren en een moderner aspect
heeft gekregen. De dreunende trucks en
de glanzende luxe wagens van de Ame
rikanen hebben voor een groot deel die
oude sfeer aangetast en de flegmatieke
kauwgummi-kauwende Amerikaanse mi
litair is tussen deze klassieke architec
tonische en landschappelijke schoonhe
den een even ongewone verschijning als
de band. die hier in een café een boogie-
woogie speelt.
Barok
OALZBURG zal zibh moeten hoeden
voor invloeden van overzee, het zal
zijn eigen karakter moeten blijven hand
haven. he' zal de rust en de fijnheid
van de Barok moeten blijven dragen.
Dat is juist de charme, de bekoring de
zer stad. waar de klanken van Mozarts
muziiek nog in elke nauwe steeg rond
zweven en waar de Jedermann-roepen
nog weerkaatsen legen de renaissancisti
sche, bisschoppelijke gebouwen. Het dan
sende klokkenspel van de talrijke to
rens mag niet ondergaan in de cacopho-
n-ie van de moderniteit en de open, lang-
zaam-rijdende koetsjes met de magere
paarden mogen niet verdrongen worden
door de race-wagens van de haastende,
moderne mens. Dan is Salzburg Salzburg
niet meer.
Men kan %ne nu natuurlijk beschul
digen van een ongepast vasthouden aan
traditie, van een Salzburg-willen-zien in
de stof der historie. Maar die beschuldi
ging is onjuist; zij voelt niet dat er in
ons streven alleen maar piëteit is ten
aanzien van het werkelijke karakter
van de stad van Mozart en Reinhardt.
En piëteit betekent geen verstening van
de vorm, maar alleen een rein houden
van de gedachte. Salzburg zelf, de be
zetter en de bezoeker hebben de plicht
dit kleinood zuiver van geest te houden,
al kan men dan de vorm bijslijpen.
Kohinoor
T")AT is ook gebeurd met de kohinoor
van de Salzburgse juwcler.verzame-
ling de „Jedermann" van Hugo von
Hoffmannsthal (ons „Elckerlyc")De
verstening in de traditie van Max Rein
hardt is weggenomen, zonder eohter hei
karakter aan te tasten. Onder regie vgn
Ernst Lóthar is er een Jedermann ge
komen. die veel meer spreekt tot U er
tot mij. die de mens van deze tijd veel
directer appelleert op zijn geweten, die
veel sterker wijst op de zeer grote rela
tiviteit van brood en spelen ln dit le-
En welk een grootse voorstelling is er
door deze nieuwe belichting ontstaan,
vooral dank zij het geniale spel van
WSH Quadflieg als Jedermann
Lola Müthel als de Buhlschaft. Zo krijgt
de achtergrond van de Domkerk met
haar twee hemelwaarts wijzende torens
een veel betere symbolische kracht. Dit
jaarlijks terugkerende stuk bij
burger Festspiele is nu een hoogtepunt
geworden, oendat het ontdaan is van elke
onwaarachtigheid en sohijn-vroomheld.
Bambergs orkest. Hoe gaaf en hoe groots
liet hij de 7e Symphonie van Beetho-
klinken, en hoe transparant en spiel-
freudig ging het fijne ciseleerwerk van
Haydn's D-dur Symphonie. Zulk spel
herinnert aan de beste dagen
ConceT'gebouw-orkest en doet heimwee
opkomen naar de oude, langzaam-uitster-
vende generatie van Europese orkest-
Dan is er dit jaar als een der lelden-
Spel en zang
CALZBURG heeft tijden® zijn Fest-
spiele echter altijd meer hoogtepun
ten. Allereerst is er het optreden var
een uniek ensemble als de Wiener Phil-
harmoniker. dat wegens ziekte van Furt-
wëngler nu gedirigeerd werd door Cle-
de stukken het geestige en geniale spel
i Donizetti „Don Pasquale" met de
■ergelijkelijke en onvergetelijke Hilde
Güden als Norina. Wat deze zangeres
em en actie presteert behoor; nog
steeds tot het allerhoogste plan. Zij is de
verpersoonlijking van een ontwapenende
charme en een waarachtige kunst. Met
Ses o Bruscantini als Don Pasquale,
Carl Dönoh als Dottor Mala testa en
Helmut Krebs als Ernesto werd de-
voorstelling tot een vreugderijke
artistieke belevenis. En Mario Rossi was
hier de even kundige als muzikale or
kestleider.
Mozarts meesterwerk „Die Hochzeit
des Figaro" werd gedragen door de drie
grootste zangsterren van Oostenrijk: Eli
sabeth Schwarzkopf (Grëfin Almaviva),
Irmgard Seefried (Susamne) en Hilde
Güden (Cherubin). Dit trio was de vol
maaktheid zelve en Erioh Kunz daarbij
als Figaro was de meest ideale tegen
speler. Welk een schoonheid gaat er bij
zo'n zang en zulk spel open in Mozarts
Kunst, een kunst die de eeuwen trot
seerde en volkomen thuis hoort. In de
stad, waar de wieg van Mozart stond.
Moge het geboortehuis van deze compo
nist de blijvende stimulans zijn om de
sfeer van Salzburg zuiver te houden.
Geen metropool moet het zijn, maar een
toevluchtsoord voor kunstminnaars.
CORN. BASOSKI
Hilde Güden als Norina en Helmut Krebs als Ernesto i
Pasquale" tijdens de Salzburger Festspiele.
Plan voor betaling Duitslands
vooroorlogse schulden
Heistelbetalingen komen daarbij echter
in gevaar
Utrechtse vinding
Gebruikte warmte kan
gemeten worden
Het Prov. en Gemeentelijk Utrechts
Stroomleveringsbedrijf heeft thans warm
temeters in gebruik genomen, die (ein
delijk) zuiver genoeg werken om zeei
nauwkeurig het aantal gebruikte calo
rieën warmte bij de verbruiker in reke
ning te brengen. Het Pegus is nl. de eer
ste Nederlandse .stadsverwarming', die
al een kwarteeuw zeer vele particulieren
huizen en talrijke openbare en bedrijfsge
bouwen verwarmt.
Volgens ir A. J. Mijnlieff, de president
directeur van de Pegus, is afstandsver
warming wel duur, maar toch nog voor
deliger dan gewone centrale verwarming.
De nieuwe warmtemeter vermenigvul
digt het temperatuurverschil op een een
voudige wijze met de draaiing van de
(normale meerstralige) watermeter, met
als resultaat dat de verbruikte calorieën
op een telwerk kunnen worden afgelezen
op dezelfde wijzo als van een kwh- of een
gasmeter. De vinding is in de voornaam
ste landen van de wereld geoctrodeerd.
Ook Meppel, dat sinds enige tijd een af
standsverwarming exploiteert, Philips
(voor een villawijk waar het hogere per
soneel woont) en het bedrijf in Rotterdam
hebben er belangstelling voor. Bovendien
bestaat er kans op export.
Fins schip op Schelde
lekgestoten
Bemanning zou vandaag van
boord worden gehaald
Het Finse ss Ariana (4372 ton) is gister
middag ter hoogte van Baarland op de
"Westerschelde can de grond gelopen. Er
ontstond een groot g*t in de zijwand. De
bemanning zou vandaag van boord w
den gehaald. Er stonden vanmorgen
drie ruimen onder water.
Het cchip was onderweg van Oxelund
naar Antwerpen. Drie sleepboten zagen
gisteravond geen kans het schip vlot te
krijgen. Ook vanmorgen vroeg faalde «en
poging daartoe.
De Londense conferentie over Duits
lands vooroorlogse schulden, waaraan 28
landen met inbegrip van West-Duitsland
hebben deelgenomen, is beëindigd met
plan voor de betaling van West-
Duitslands vooroorlogse particuliere
schulden, groot 2.5 tot 3 milliard dollar
of 10 tot 12 milliard gulden in 42 jaar.
In ruil daarvoor wil men West-Duits
land een respijt van 5 jaar geven, voor
dat de aflossing begint van de na de oor
log aangegane schulden voortvloeiend uit
de door Amerika, Engeland en Frankrijk
verleende hulp.
Het plan moet nu nog worden voorge
legd aan de commissie van Amerikaanse,
Franse en Britse deskundigen.
De voorzitter der Westduitse delegatie,
Abs, waarschuwde, dat het plan „getor
pedeerd" zóu wórden als „Duitslands
voormalige vijanden" verdere eisen be
treffende herstelbetalingen zouden stel
len. De Amerikaanse, Britse en Franse
gedelegeerden verklaarden, dat me
alle verdere hersteleisen rekening
houden met Duitslands bereidwilligheid
om de particuliere schulden te betalen,
dat zij geen garantie konden geven
betreffende de door hun regeringen te
nemen maatregelen.
De aflossing zal in den régel pas
5 jaren beginnen. De goudschulden
den op basis van Amerikaanse dollars
gebracht. Het kapitaal der schulden
wordt niet verminderd maar de rente
wordt tot verlaagd. Ook de achter
stallige rente wordt verminderd. West-
Duitsland zal bepaalde schulden sneller
aflossen als geblokkeerde marken
belegging in Duitsland aanvaard worden.
Kantonrechter te Maastricht
Plakverbod in strijd met
de Grondwet
Een plaatselijk bestuurslid van de
KVP en tjwee helpers, tegen wie geld
boetes waren geëist omdat zij verkie-
zing&biljetten hadden aangeplakt, zijn
door de kantonrechter van rechtsvervol
ging ontslagen.
De Alg Politieverordening te Maas
tricht bevat een algemeen verbod om
„enig aanplakbiljet op een publieke of
voor het publiek toegankelijke plaats te
bevestigen of te doen bevestigen". Dit
artikel achtte de kantonrechter in strijd
met de grondwettelijke drukpersvrij-
Vermovd'vldjk zal dv ambtenaar van
het O M. in hoger beroep gaan.
Chauffeur van krantenauto
verongelukt
Een botsing tussen een bestelwagen
'an de Volkskrant en een motorrijder
•an dezelfde krant heeft vannacht het
even gekost aan de 38-jarige dhauiffeur
A. G. Verburg uit Amsterdam. Verburg
motor op weg naar de Nieuwe
ZijAs Voorburgwal, waar hij kort na
drieën zijn dienst zou beginnen. De be
stelwagen was met de ochtendbladen
onderweg naar Zwolle en Groningen. Op
het Markenplein botste de motorrijder
met vrij grote vaart tegien de auto op.
Verburg werd tegen de grond geslingerd
n was vrijwel op slag dood.
Alles gaat radiografisch
Up-to-date" radio-show
in Engeland
Op Groot Brlttannië's negentii
tionale Radio Tentoonstelling, welke op
27 Augustus in Earls Court, wordt ge
opend zal voor de eerste maal onderwa
tertelevisie aan het publiek worden ge
demonstreerd. Andere attractieve demon
straties zijn: het doen opstijgen van een
(model-watervliegtuig door middel var
radio en een mobiel wetenschappelijk-
laboratorium om televisie-ontvangst te
verbeteren. Op de tentoonstelling zullen
de nieuwste snufjes op het gebied v
radio en electronisohe apparaten zijn
van de populairste attracties
zal ongetwijfeld de enorme stalen tank
r die glazen vensters van dit
iMen bezoekers een televisie-
lunnen gadeslaan die werkt on
der omstandigheden die vrijwel gelijk
d-ie waarmee men te doen heeft
op de bodem van de Oceaan. Televisie
schermen in de nabijheid van de tank
zullen het onderwaterbeeld reprodu-
Een interessante demonstratie be
looft ook een niieuwe methode voor hel
verbarden van staal te worden door mid-
een radio-frequent verwar
mingsapparaat.
Gedurende de tentoonstelling zullen
ook regelmatig demonstraties worden
gegeven met twee modelschepen die door
radio worden bestuurd uit een hut die
het einde van het bassin staat opge
steld. De reddingboten worden door mid-
radiosignalen neergelaten en op
en het hoogtepunt is het weg
schieten van een modelwatervlieg'-uig
het scheepsdek, waarna het door eer
kraan weer wordt opgetakeld dit al
les radiografisch.
Iraanse gezant naar zijn
land terug
Gistermiddag heeft de buitengewoon
gezant en gevolmachtigd minister van
Iran in ons land, de heer Hossein Navab,
land verlaten per vliegtuig
Teheran, waar hij zijn land gaat dienen
als minister van Buitenlandse Zaken.
Wereldrecord Vasten
De Indische fakir Burmah heeft gis
teravond het wereldrecord vasten weer
opgeëist, nadat hij het 71 dagen en twee
uur in een glazen kooi zonder voedsel
had gesteld. Hij wilde tot Zondag in de
kooi blijven, maar de doktoren zeiden,
dat zijn hart te zwak is, aldus A.P. uit
Palermo.
Het wereldrecord, dat Burmah in 1951
met 60 dagen vestigde, werd kortgeleden
door de Tunesische fakir Raykan verbe
terd tot 67 dagen, 16 uur en 2 minuten.
Nieuwe lichting": grotere
werkloosheid
Bijna 111.000 mannen in Juli
zonder werk
Het aantal geregistreerde werkloze
lannen steeg in Juli met 3991, namelijk
an 106.569 tot 110.560. Onder hen waren
31.133 DUW-arbeiders.
Deze stijging moet voornamelijk wor
den toegeschreven aan de inschrijving
„afgestudeerde" leerlingen
ambachtsscholen en van lagere
middelbare scholen, die in Juli het
cursusjaar eindigden. Het aantal
ingeschrevenen beneden 19 jaar steeg
et 3326. en kwam daardoor op 5999
Voorts vielen na 1 Juli een aantal in
verband met de invoering van de Werk
loosheidswet tot die datum uitgestelde
ontslagen.
Het aantal aanvragen voor mannelijk
personeel steeg van 12.310 tot 13.363.
De relatieve werkloosheid was eind
Juli het hoogst in Drente met
Zeeland met 16 werklozen per
100Ö mannelijke werknemers, terwijl het
rijksgemiddelde 36 bedroeg tegen 35 op
Het aantal werkloze vrouwen steeg
an 5536 tot 6597. De vraag naar vrouwe
lijk personeel steeg van 11.931 tot 12 514.
Theeverbruik in ons land
bijna gehalveerd
Het verbruik van thee in ons ïand be
draagt per hoofd der bevolking slechts
ongeveer 52 pet van het vooroorlogse. De
mensen houden er een andere
van zetten op na. Vroeger werd er royaal
thee in de pot gedaan, doch tegenwoordig
gaat het mondjesmaat. Dit verklaarde de
directie vandaag in de jaarvergadering
van de cultuurmij Goenoeng-Malang N.V.
te Amsterdam.
Tegen de 24-jarige EX-HULPBE-
STELLER P. G. uit Amsterdam is éér
jaar (waarvan 4 mnd. voorw.) geëist we
gens diefstal van ƒ20 uit een brief.
Van het eri van School en Kerk
Mr P. J. Oud nu benoemd
tot b.g. hoogleraar
De raad van beheer
Beroepingswerk
Ned. Herv. Kerk.
„snomen: naar Garderen dr
J. C. Hooykaas, voorheen predikant te
Arnemuiden, thans wonende te Scheve-
ningen; hij bedankte voor Brakel, Goede
reede en voor Hedel.
k tvoor Nijkerk B. Eysenga
te Barneveld.
Geref. Kerken.
Jeroepen: bij de Chr. Ref. Church
Clinton en Exeter (V.S.) G. J. Hoy-
tema te Monster.
lankt voor Veenendaal (vac. W.
d. Brink) J. H. van Halsema te
Tholen.
Chr. Geref. Kerken
iepen te Ede: cand. M. Vliestra
te Hoogeveen.
Kerkdiensten gestoord
door de ILSY
Eerste-Kamerlid Rip vraagt
maatregelen
Het (Voorburgse) Eerste Kamerlid Rip
(AR) heeft minister Wemmers er op ge
wezen dat tijdens de ILSY j.l. Zondag
tussen 5 uur en kwart over 5, dus tij
dens de kerkdiensten, in elk geval bo
ven Den Haag, Voorburg en Leidschen-
dam op zeer geringe hoogte werd gevlo
gen en door het zware gedreun e
veroorzaakte explosieve geluiden de
kerkdiensten in deze gemeenten op
ernstige wijze zijn verstoord.
Hij vraagt of de minister hiernaar een
onderzoek wil instellen en herhaling in
de toekomst wil trachten te voorkomen.
„Is de minister bereid er toe mede te
werken dat dergelijke demonstraties in
de toekomst niet meer op Zondag, doch
uitsluitend op werkdagen zullen worden
gehouden?", vraagt mr Rip bovendien.
die Ned. Ver.
Hoger Onderwijs in de Econo
mische Wetenschappen heeft thans op
aanbeveling van de senaat en op voor
dracht van de curatoren mr P. J. Oud
benoemd tot buitengewoon hoogleraar
het Nederlandse staats- en administra
tief recht.
De benoeming gaat op 1 September in.
Prof. mr I. B. Cohen, oud hoogleraar
i het agrarisch recht, het burgerlijk
recht en de inleiding tot de rechtsweten
schappen en vroeger advocaat o.a. in
Den Haag, vierde vandaag zijn 65ste ver
jaardag.
In Wageningen is, 78 jaar oud, over
leden de oud-hoogleraar in de land
bouwplantenteelt en oud-rector magnifi
cus te Wageningen, prof. ir H. K. H. A.
Mayer Gmelin.
- Groningen (le gedeelte).
EXAMENS TEKENEN M.O.
GRAVEN HAGE. Geslaagd: akte M.i
AAN Visser te Amsterdam, de heren
in Dij 1. A'dam e
(Advertentie)
wint altijd
Het lied der aethergolven
ZONDAG 10 AUGUSTUS 1952.
Hilversum 1 (402 m.) VARA: SCO Nleui
8.18 Gram 8 35 „Wat
12.00 Boulevardconcert 12.30 „Even a
Heren!" 12.40 Orgel 1.00 Nieuws 1.
1.25 Metropole orkest 1.55 Boekb
2.15 ..Tristan und Isolde", opera
.30 Vrouwenkoor 5 50 Sportjournaal 6.15
•ieuws en sport 6 30 Cabaret 7.00 Metropole
rkest en koor 7.30 Spontane reacties. AVRO:
00 Nieuws 8.05 „Die Bajadere", operette
05 „De Helderziende", hoorspel 9-15 Gram.
0.00 Gevar. muziek 10.30 Nederlandse liedjes
:n dansen 11.00 Nieuws 11.15 Weekoverzicht
1.25 Gev. muziek 11 4512 00 Gram.
Hilversum U (298 m). NCRV: 8.00 Nieuws.
J 15 Gram. IKOR: 8.30 Ned. Herv kerkdienst.
KRO- 9 30 Nieuws 9.45 Gram 9 55 Hoogmis
11.30 Gram 11 40 Idem 12 15 Idem 12 40 L
sk 12.55 Zonnewijzer 1.00 Nieuws
Weerberichten 12.34 Lichte muziek 100
Nieuws 115 Gram 1 30 Voor de soldaten r
Opcraconcert 4 00. 4.30. 5 00 en 5.15 Gri
5.4* Sport 5.50 Gram. 6.00 Kamermuziek 6.20
Gram. 6.30 Godsdienstig halfuur 7 00 Nieu<
7.30 Gram. 8 00 Hoorspel 9.05 en 9.40 Gra:
10.00 Nieuws 10.15 Verzoekprogr 11.00 Nleu'
05—12.00 Gevar. muziek.
Brussel 484 m. 12 08 Gram 1 00 Nieuws 1
4 30 Gram. 5
vs 8.55 Gram 9
11.25 Gram. 11
zijn gesl,
n (C
heren J A de Hei
Jaarbeurs te Lausanne van
13 tot 28 September
Van 13 tot 28 September zal te Lau
sanne de 33e Zwitserse najaarsbeurs wor
den gehouden.
Boekbesprekin
er -t zijne van 8.1
gebed 11.00 Niev
Gevar. progr. 10.45 Avond-
ws 1115—12.00 Residentie-
Hoorspel met
Sonnevanck werkt hard
voor uitbreiding
Volgend jaar al een kerkgebouw?
In Harderwijk is de jaarlijkse contact
dag van het sanatorium Sonnevanck ge
houden. De talrijke bezoekers hebben in
de grote tent op het sanatoriumterrein
weer een prettige samenkomst meege
maakt. De voorzitter ds C. J. Sikkel van
Amsterdam wekte in zijn openingswoord
op het bestuur krachtig te blijven .steu-
Want er moet een nieuw kerkge
bouw, een nieuw kinderpaviljoen, een
operatie-afdeling en een laboratorium
komen Het was een grote verrassing
toen de heer A. Schuring uit Rotterdam
namens zijn afdeling de eerste ƒ2000
voor het nieuwe kinderpaviljoen aan-
Ook ds C. van der Zaal uit Harlingen,
leider van het suppletiefonds, kon be-
langrijke mededelingen doen. De actie
voor een nieuw kerkgebouw met re
creatiezalen verloopt zeer naar wens.
Het is niet onmogelijk, dat reeds vol
gend jaar met de bouw zal kunnen wor
den begonnen. Het suppletiefonds telt
reeds 70.000 leden. Met aller medewer
king kan dit spoedig 100.000 zijn.
Voorts waren er o.m. toespraken van
de geneesheer-directeur dr D. Bergsma
en de geestelijk verzorger van het sana
torium ds H. R. Pel.
Radmar en Marjory
Kapiteins schuldig aan
strandingen
De Raad voor de Scheepvaart .te Am
sterdam heeft gistermiddag de strandin
gen van het Engelse s.s. Radmar (3667
ton) en het Panamese s.s. Marjory (2323
ton) op de Maasvlakte bij Hoek van
Holland behandeld.
Der inspecteur-generaal voor de Scheep
vaart was van mening, dat de ramp met
de Radmar voorkomen had kunnen
worden als de loods mee naar buiten
was gegaan. Naar zijn oordeel was de
stranding vrijwel uitsluitend te wijten
aan de zeer slechte navigatie van de
kapitein.
Wat betreft de ramp met de Marjory
as de inspecteur-generaal van oordeel
dat ook deze ramp voorkomen had kun
nen worden. Ook hier zou het aan de
schuld van de kapitein te wijten zijn. dat
de Marjory aan de grond liep. De raad zal
later uitspraak doen.
5.10, 515
7.30 Gram. 7.58 Id<
9.20 Hoorspel 10 35 Kamermuziek 11.35
8.15 Lichte n
10 35 K:
11.45—12.00 Nieuws.
MAANDAG 11 AUGUSTUS 1952
Hilversum I. 402 m. AVRO: 7 00 Nieuws
.15 Gram. 8 00 Nieuws 815 Gram. 9 00 Mor-
enwijding. 915 Gram. 9 30 Voor de huls-
10 Orgel en zan
18 Gram 1.00 Nk
te-orkest 2 00 ..Wat
1100 „6 Maandi
frlka" 11.15 Ka
ig 12 33 In 't sptonnetji
annetje
1.25 MU-
2 30 Voordracht
Engeland, BBC
10 Critieken 12.
1.10 Causerie 1
ik 2.00 Gev. muziek 3.30 Hoorsp
t 4.45 Boekbespreking 5.00 Vo
4.05 Musicalonder 5.30 Gram. 6 00 Nieuw
615 Kampioenschappen Ned. Accordeon-so
listen 6.50 Gram. 6.55 Piano 7.10 Koor ei
solisten 7.45 Gram. 8 00 Nieuws 8 05 Gev
55 I Programma 8.55 Concert 9 35 „Tristan un<
Isolde", opera (2e acte) 11.00 Nieuws. 11.1
de kindi
6 15 Klankbeeld 6 30 Kame
dienst 825 Liefdadigheid;
chten 6.00 Nlei
7.45 Kcrk-
8.30 Hoor-
9.15 Klankbeeld 9 45 „La
Bohème'
dracht 10 52 Epiloog 11.00—11.03 Nieuws.
Engeland, BBC 1500 en 217 m. 12 00 Ver
zoekprogr. 1.00 Gev. progr. 1.30 Idem 2.15
„One minute please" 2.45 Gram 3.45 Klank
beeld 4 15 Gev progr. 5 00 „Kound Britain
Quiz" 5.30 Sport 6.00 Gram. 6 30 Hoorspel
7 00 Nieuws en radiojournaal 7.30 Gev
muziek 8.30 Community hymn-singing 9.00
Gev. progr. 10.00 Nieuws 10.15 Pianomuziek
10 30 Orgel 11 00 Gram. 11.30 Gevar. mu2lek
11.56—12.00 Nieuws.
D IV jongen dit graag deed in de grote vacantie. Hier schoolmeester geworden zijn, vermindert het aan-
Neen, dat gebeurt niet. Als Dick afgestudeerd da'. „be" i« mePfer' Hier zit tal .""«complete onderwijzers met twee."
zijn militaire dienstplicht heeft vervuld, moet
hij ondervinden, dat Indië hem evenmin kan ge
bruiken als het moederland. Dat is een bittere pil. n" ^'ll1
Natuurlijk wist hij, dat de toekomst niet roos- - ergert
kleurig was, daar hadden ze in Delft meer dan
voldoende over geboomd en op gescholden, maar
ieder voor zich koesterde de hoop, dat hij op de - - -
een of andere manier nog wel zou slagen. Dick boeft te zeggen,
was daar bijwijlen overtuigd van geweest, onge
wend als hij aan tegenslag was. Wanneer je voor
je taak staat, als je werken wilt voor een klein
salarisMaar niemand heeft hem nodig.
..Weeu blij. dat je nog zo jong bent", zegt zijn
vader, als die merkt, hoe moeilijk hij de tegen
spoed verdraagt. „Er zijn genoeg kerels van der
tig, die al lang een gezin hadden willen stichten
en nog steeds niet behoorlijk aan de slag kunnen
komen. Er zijn ook vaders van gezinnen, die aan
kant zijn gezet."
„Een fraaie troost", moppert Dick. „U bedoelt
zeker, dat ik nog een jaar of wat moet wachten,
eer ik aan het klagen kan slaan. Maar ik klaag
nu. Ik heb al zo lang geld gekost, nu wil ik *«"■-
dienen. Ik wil niet langer afhankelijk zyn."
„Dat zul je toch moeten," krijgt hij ten ant-
thuis. Hier geeft je vader je geld voor een nieuw „As enkelt de schoolmeesterskinderen school
pak en gaat je moeder het met je kopen. Uit vis- meesters eworden waeren, zouen d'r niet te veul
sen gaan met Baak, dat zou nog het beste zijn. wezen."
zich in Groenkerk niet aan, om- „En als dan al die andere jongens timmerman
aat men er niet van weet. Als Baak maar niet of schilder of weet ik wat geworden waren?
zo spraakzaam was. Baak heeft op alles zo'n won- Daar lopen er ook honderden van leeg."
dere kijk en heeft nooit geleerd, dat men zijn me- „Dat kén", beaamt Baak, ,.maar as de mensen
OEN DE
VESTING VIEL
door D. MENKENS-v. d. Spiegel
wordt ge- ebleven waren in de stand, waer de Here ze in
eplaatst had, was het nooit zo'n bende eworden as
nou Alles mos leren en van al die geleerdiggeid
kreeg je de mesines en de mesines zetten de
warklui aen de kant en de warklui lieten toen ook
d'r jongens maor weer leren en zo kwammen d'r
nog meer eleerden en die konnen toen nog meer
mesines uitdenken. En ze bedochten nog een hille
boel d'r bij. Ze vonden de kunstmist uit en dat
maekte, dat de grond veul meer opleverde as
vroeger, d'r waren niet genoeg mensen om de
de boel op te eten, het kostelijke eten wier wegge-
i de kneep. Mijn vaeder
kennen brengen,
zal je daer wel wat teugen
ik ben visser eworden. Ik eb me brood en oef niet Rajr ^a^® praet je niet van de sokken. Waren et
met me anden in me zak te zitten. As ik nou. om *mdeïfn ,Gods'.die al_die meuwiggeden uitvon-
wat te noemen, schoolmeester was eworden, j6?' e* n\®t- De kinderen der mensen,i_
woord. „Dat zul je moeten, omdat God het van dan ijep t'r nou nog een schoolmeester meer zon- wa"n de spruiten van Kam, zoss ie wel we-
je eist. Je lot ligt besloten in Zijn hand." der wark." bennen met de uitvindingen begonnen,
Dick weet dit. Daar heeft hij zich aan vastge- En dan was een ander hier visser Of ziin er denlc maer an die mooie zeuns van Lamech. De
grepen al jaren lang. Maar Dick ia jong en Je- „en wirktef vSrs'" vaer een moordenaer de zeuns uitvinders. Me ou-
zond en krachtig. Dick wil werken. nDat eleu( ik nlet 0i et mos wcze„ van d)e Zui- aue vxaal'eil™ m8 antweurd °P
„Gelukkig, dat we je nog alles kunnen geven, erzee. Zie je, die mensen mótten een ander baen- Er zou lnderdaad hee, wat tegen B k, d
wat je nodig hebt", zegt moeder. „Je hebt eten, tje zoeken, maer die kennenet met elpen. Die wa- nering m te breneen ziin maar Dirk mict rr Ho
kleren, zakgeld, wat wil je meer?" ren liever visser ebleven. Maer al dat aere goed. moedSoe. Nut sSt 'met je weerieggingtn
„Werken", kreunt het in hem. O, al moest hij dat de oogte in wil toch njetj want voor elk van zjjn menjngen heeft
de spade gebruiken, al moest hij achter de ploeg „Je bedoelt zeker, dat ik ook had moeten wor- hij teksten en schriftverklaringen. Bovendien
lopen Als ze nog in Veenewoud woonden, ging hij den, wat myn vader is, hé.' Maar dan stond ik nu breng je hem met zwijgen het vlugst op een ander
gewoon by een boer aan de slag, zoals hij als net zo goed aan de di'k. Dat jy en ik geen chapiter.
2 00 Gra
II. 298 l
00 Voordracht 2 3!
NCRV- 7 00 Nli
ïram. 7 45 Een woord
ws 8.15 Gewijde mu
or de zieken 9 30 Voo
im. 10.00 Orgel 10.3
C. Bakkenist: ..D<
verdwijnen", discussie 7 30 Gram. 7.40 Ra
diokrant 8 00 Nieuws 8.10 „BeschermlnG
Burgerbevolking" 8.15 Vocaal nsemble er
-rgel 8.45 „Muziekinstrumenten van de ver-
ehillende volkeren" 9 00 Metronole Orkesi
40 „Zoeklicht od Zuid-Amerl-
■■■H 1015 Pianorect-
1100 Nieuws
luziek 155 Sport 2.00 Com
4.00 Interviews
Weer-
Vioolri
JVo
irlchten 600 Nl.
rle 6 30 Gev mu:
7.30 Symphonie-ork»
lek 7.00 Voor de Jeugd
ansmuziek 1.15 Militair
kinderen 2.00 Concert 3
5 Lichte muziek 4.15 Mrs
30 Hoorspel 6 00 Lichte
30 Woordenspel 9 00 Gc\
list 11 56—12 00 Niei
ogramma 8 00 Hoe
tal 3 00, 4 00
Voor de landboi
4.50 Grai
6 30 Voor
750 Grar
Gr.m 1.00 Nieuws 1.18 „Les N'oces de
0 0Per« 158 Gram. 2.00 Nieuw:
4 00 Kamermuziek 5.02 en 5.30 Gram
Amerikaanse uitzending 7.01 Gram.
Iden. 8.00. 8.50 en 9.30 Gram. 9.40 Oreert
11.25 Gram. 11.45—12.00 Nieuws.
het eten van aarde, zullen velen
wellicht denken aan een episode uit
het boek van Pearl Buck, „De goede
Aarde", waarin wordt weergegeven
hoe, tijdens een ernstige hongers
nood in Noord-China, een gezin zich
in het leven tracht te houden door het
eten van soep die uit aarde en water
is toebereid.
Het staat vast, dat honger aanlei
ding kan geven tot het eten van aar
de. Dit is waargenomen in Zuid-
Amerika, maar ook in Europa, bijv.
tijdens de geweldige hongersnood die
Midden-Duitsland in 1617 teisterde.
De berichten van die tijd spreken van
„bergmeel" dat in grote hoeveelheden
werd gegeten. Een elegante benaming
overigens voor een treurig ver
schijnsel.
Maar niet alleen uit nood wordt
aarde gegeten, doch in verschillende
delen van- de wereld wordt zij ook als
lekkernij genuttigd. De negers van
West-Afrika beschouwen bepaalde
soorten aarde als een delicatesse, even
als sommige papoea-stammen in
Nieuw-Guinea. Ook de oorspronke
lijke bewoners van Nieuw-Zeeland en
Japan, de Maori's en Aino's, eten met
welgevallen aarde en van sommige
Perzische stammen wordt hetzelfde
bericht.
Aan het eten van deze letterlijke
en figuurlijke „grondstof" zijn ook
vaak bepaalde religieuze en magische
voorstellingen en verwachtingen ver
bonden. Dit kan aanleiding geven
vrouwen, die in verwachting zijn, aar
de te doen eten. Om deze redenen con
sumeren de fellahvrouwen in Egypte
het vruchtbare slib van de Nijl. En
ook in Indonesië voeden vele vrouwen
zich met het symbool der vruchtbaar
heid.
Op Java wordt de aarde zorgvuldig
van zand en steengruis gereinigd en
nadat de „ampo", zoals dit genoemd
wordt, enige tijd bezonken is, worden
er koekjes en pijpjes van gekneed, die
na met een zoutoplossing bespren
keld te zijn worden geroosterd.
En dan te weten dat wij in een on
bezonnen ogenblik het aanbod van de
tuinman om ons aarde voor f 16 per
kubieke meter te leveren, hebben af
geslagen als zijnde te duur! Het was
gewoon géén geld. Want het zou uit
gekomen zijn op 1.6 cent voor een
maaltijd van 1 liter. En waar eet
tegenwoordig voor die prijs?
Toch zouden we ons wellicht het
hoofd van een familie regenwormen
wanen, indien een dergelijke pot ter
tafel kwam?
Wat die regenwormen betreft, de
meesten onzer zullen weinig sympa
thie hebben voor deze glibberige
kronkelaars die by regen in grote
getalen boven de grond verschijnen.
En het gekste is, dat de regenworm
niet eens tegen regen kan!
Daarover Maandag.
(Nadruk verboden)
