Het stroomloos maken van de
bovenleiding soms noodzaak
In Utrecht heeft men alle treinen
aan een touwtje
Ook op het water
de
Parijse organiste concerteerde in
Pieterskerk
Leidse Hervormden boden ds De Wit
een bromfiets aan
(MD®
NIEUWE LEIDSCHE COUHANT
3
DONDEBDAG 19 JUNI 1952
Problemen rond Leidens spoorweg-werken
(Van een bijzondere medewerker)
Men behoeft geen Leidenaar te zijn om te. weten, dat er met de spoor
wegen in en om de Sleutelstad iets gaande is. De oplettende treinreiziger
weet er alles van, hoe er aan het nieuwe stationsgebouw en aan de ver
hoogde baan wordt gezwoegd. De sfeer, die tussen Warmonder Leede en
Vinkbrug rond de spoorbaan hangt, brengt menigeen er toe, zijn blik te
[laten gaan over wat daar aan noeste arbeid is en wordt verricht. Nu de
|fase is aangebroken, waarin de hoge baan in gereedheid wordt gebracht en
de werktreinen met spoorstaven, funderingsblokken, portaalmasten en
straks met de reusachtige draadrollen voor de bovenleiding nu eens „hoog",
lan weer „laag" af en aan rijden, vraagt men zich vol bewondering af,
hoe dat allemaal reilt en zeilt, zo tussen het normale treinverkeer. En als
men dan nog hoort, dat zo nu en dan de electrische bovenleiding stroom
loos moet worden gemaakt, om bepaalde werken te kunnen uitvoeren, dan
krijgt de nieuwsgierigheid bijna de overhand. Welnu, zo verging het ook
ons en wij hebben het bordje „verboden toegang" op de keukendeur bij
N.S. genegeerd.
Het stroomloos maken van de boven
leiding kan men hier in Leiden niet zc
maar doen op eigen houtje en als mer
daar trek in heeft. Dan zou er heel
de war lopen met het nauwgezet
uisterend raderwerk van ons spoorweg
bedrijf. Toch kan het nodig zyn. Dezer
dagen werd bijvoorbeeld bij het viaduct
Haarlemmertrekvaart een reusachtige
leimachine opgesteld, die de palen moet
slaan voor de ontlastingsvloeren, waar
wij gisteren berichtten. Een kabel,
nodig voor het overeind houden van de
stellage, moest óver het electrische net
van de huidige spoorlijn worden gebracht.
Uit veiligheidsoverwegingen achtte men
het gewenst, de stroom tijdelijk af te
sluiten. Daarvoor was men dus aange-
op een treinloze periode en dat
niet veel op de druk bezette „oude
lijn" AmsterdamRotterdam
Het stroomloos maken van een klein
lukje bovenleiding heeft gelukkig niet
:ot gevolg, dat overal in den lande de
•lectrische treinen stil komen te staan.
Spoorwegen hebben daar wel degelijk
i gedacht en daarom is het bovenlei-
ingsnet verdeeld in een groot aantal
icties. Elk van deze secties kan door
liddel van schakelaars stroomloos wor-
iden gemaakt. Dit geschiedt vanuit een
ijftal centrale storingsbureaux, nl. te
.msterdam, Rotterdam, Utrecht, Eind
hoven en Zwolle. Wanneer dus voor de
rt^ [Leidse spoorwegwerken een bepaalde sec-
1. [tie stroomloos moet worden gemaakt,
it» igeeft men hiervan telefonisch kennis aan
r- de storingsbureaux te Amsterdam en
is [Rotterdam. Daar leest men op reusachti-
lit jge tablaux met gekleurde lampjes af,
;t, welke schakelaars moeten worden ge-
rd. draaid, om het betrokken netgedeelte
van het verdere net af te sluiten. De
Ij. beambte van het storingsbureau meldt
dit aan Leiden en daar weet men nu,
[welke schakelaars moeten worden ge-
idraaid om het verlangde stuk boven-
|leiding stroomloos te krijgen. Op deze
manier kunnen de Spoorwegen Ook span-
n- bingloosheid van het gehele net tussen
Amsterdam en Rotterdam bij een draad-
in breuk ergens in de buurt van Leiden
et voorkomen, door het euvel tot de be
trokken sectie te localiseren.
Vernuftige apparatuur
De Spoorwegen vinden al dat getele
foneer tussen stations en storingsbureaux
maar tijdverlies. Het nieuwste storings
bureau dat te Zwolle is nu op de
imeest vernuftige wijze ingericht voor
Icentrale afstandsbediening. De beambte
van deze post kan op zijn tableau uit de
kleur der brandende lampjes eventuele
istoringen direct afleiden en door het
draaien van schakelaars zélf de betrok
ken bovenleidingssectie stroomloos ma-
|ken. Dit werkt aanmerkelijk vlugger; 't
woordje „vlug" is nu eenmaal vetgedrukt
in het woordenboek van de Spoorwegen.
Veiligheid vóór alles
i Ook bij de Leidse spoorwegwerken
gaat men wat de veiligheid aangaat niet
over één nacht ijs. Daarom wordt, ook al
is zoals bij viaduct Haarlemmertrek
vaart met het oog op het werk de
sectie stroomloos gemaakt, de bovenlei
ding foch aan beide kanten van het werk
terrein nog eerts extra geaard. Mocht
dus iemand per ongeluk de schakelaar
omdraaien, dan kan er niets gebeuren.
Ook zou het kunnen voorkomen, dat de
kabel van de heimachine brak en op de
bovenleiding viel. Dit zou gevaarlijk kun.
nen zijn voor de arbeiders aan de hei
machine. Daarom heeft men de stalen ka-
bel extra geïsoleerd in een rubber slang,
zodat kortsluiting is uitgesloten. Met alle
eventualiteiten wordt dus* rekening ge
houden
de treinenloop zijn belast. „Trein- en lo-
comotiefdienstregelingposten" heten deze
bureaux eigenlijk, maar dat is voor onze
tijd een te grote mond vol, weshalve men
spreekt van het TLR-bureau. Op
"posten houdt men aan de hand van tele
fonisch binnengekomen opgaven de loop
der treinen bij, door het op doorzichtig
papier aantekenen van de positie der
treinen op bepaalde tijdstippen. Doordat
dit transparantpapier over de oorspron
kelijke dienstregeling is gespannen, kun
nen afwijkingen daarvan in één oogop
slag worden geconstateerd. Vertragingen
komen dus op deze manier dadelijk aan
het licht. Tevens kan men hier nagaan,
wat de gevolgen van die vertragingen
zullen zijn op de loop van andere aan-
Warboel..
Hoe men met al die werktreinen i
Leidse spoorwegwerken laveert en
venleidingen stroomloos maakt, zonder
dat het normale treinverkeer daar
menswaardige hinder van ondervindt,
Ihebben wij ook in de keuken van N.S.
ervaren. De wetgevende macht voor de
[treinenloop zetelt in Utrecht. De dienst
regeling van alle treinen ook de
tra werktreinen is door kundige knob-
jbels in Utrecht tot in de finesses uitge-
[we^t en in al haar gecompliceerdheid
op grafieken vastgelegd. Wat voor bui
tenstaanders een warboel van magere er
vette, van rode en zwarte, van getrok
ken en gestippelde lijnen mocht schijnen,
is voor de spoorman gesneden koek. Als
alles nu maar volgens die grafieken ver
loopt, is er geen wolkje aan de lucht.
Maar en dat geldt wel in sterke
mate voor een station als Leiden er
kunnen zich omstandigheden voordoen,
waarin de papieren niet hebben voorzien
en dan komt het aan op persoonlijk ini
tiatief. De stationschefs kunnen nu wel
iswaar de treinenloop zelfstandig rege
len, maar zij doen dit in overleg met de
inspectiebureaux, die met de controle op
sluitende treinen. Telefonisch worden nu
opdrachten aan de stations gegeven over
het al dan niet laten vertrekken van die
aansluitende treinen.
Het is duidelijk, dat ook het buiten
dienst stellen van bovenleidingsgedeelten
en het laten lopen van werktreinen voor
de Leidse spoorwegwerken in nauw over
leg moet geschieden met 't TLR-bureau.
Geen peuleschilletje
De touwtjes, waaraan de echt inspec
tiebureaux hun treinen hebben, komen
samen in een overkoepelende instantie te
Utrecht, het Overkoepelingsbureau ge
naamd. Daartoe beschikt het OKB (wij
leven in de tijd van de afkortingen!)
over mensen, die bij onophoudelijk tele-
foongeratel het hoofd koel weten te hou
den. Ook hier worden de treinen aan de
hand van telefonische berichten gevolgd
en wel door het prikken van gekleurde
spelden in grafieken. Het OKB weet dus,
wat er van minuut tot minuut op ons
spoorwegnet gebeurt.
Als op een Zaterdagmorgen tussen
Leiden en Voorhout of tussen Valken
burg en Schin op Geul de bovenleiding
onklaar raakt, zal het OKB moeten in
grijpen. Autobusdiensten moeten worden
ingelegd om de reizigers te vervoeren,
kraan- en ongevallenwagens moeten
gerequireerd, locomotieven moeten hier
voor beschikbaar komen, internationale
treinen moeten worden omgelegd over
andere routes enz.
Daartoe is op het OKB precies bekend,
waar het rollend materieel zich op elk
ogenblik van de dag bevindt. Het heeft
ook het oppergezag over dit materieel.
Als dat nodig is, trekt men er aan een
touwtje en haalt een locomotief uit Krab-
bendijke, om een trein met bovenleidings-
mesten voor Leidens spoorwegwerken te
rijden
Geen peuleschilletje, dat spoortje-spe-
len-in-het-groot! Dat zal men op het
TLR-bureau of het OKB wel vertellen...
Agenda voor Leiden
Donderdag
Kleine Burcht, 8 uur: begin damwed-
strijden om het kampioenschap var
Leiden.
Irene, Oegstgeest, 8 uur: CH
Unie, spreker minister mr Mulderije.
Alphen aan den Rijn, Martha-
stichtiing, 7—10 uur: tentoonstelling t.g.v.
70-jarig bestaan.
Vrijdag
Alp hen aan den Rijn, Martfha-
stichting, 10—12, 2—half 6 en 7—10 uur:
tentoonstelling.
Tentoonstellingen
Volkenkunde. 105 uur: Vertrouwd
bezit van vreemde herkomst (tot 1 Oc
tober).
Nachtdienst apotheken
Apotheek Boekwijt, Breestraat 74, tel-
20552. en de Haven-apotheek. Haven 18,
tel. 20085.
Leidse studenten gaan
vazen
Eind Juni hoopt een aantal studenten
uit Leiden een tocht te maken met de
VanderSteng in de Zeeuwse wateren. Het
is een oefentocht; de studenten studeren
zeegeschiedenis. Het schip vertrekt Vrij
dagmorgen 27 Juni uit Rotterdam n;
Zierikzee. De deelnemers krijgen les o
getijstromen, peilingen, meteorologie, 5
enz. De oefening duurt drie dagen.
Oud-Leidenaais 65 jaar
getrouwd
Op 27 Juli is het 65 jaar geleden, dat
Franciscus Josephus Colla en Hendrika
Elisabeth Kluivers te Leiden in de echt
werden verbonden. Bruid en bruidegom,
die resp. 88 en 90 jaar oud zijn, gingen
hierna Leiden verlaten en in Amsterdam
wonen. Daarna verhuisden ze naar Bos
koop, waar ze nu al 55 jaar wonen.
Advertentie
De Colgate-labriek
Op 2
Juli opent de burgemeester het
gemoderniseerde gebouw
Naar wij vernemen, zal de burgemees
ter. jhr mr F. H. van Kinschot, op 2 Juli
's middags een machine van de N-V- Col
gate-Palmolive Handel-MU in gebruik
stellen en daarmee zal de nieuwe Leidse
industrie dan haar gebouw, de voorma
lige Edelachtbaar-sigarenfabriek, offi
cieel hebben betrokken.
Gedurende de achterliggende maanden
is er wel een en ander gebeurd in het
oude gebouw aan de Oosterkerkstfaat.
Niet alleen werd de gevel aan de Zijl
singel geheel verbouwd, maar ook in het
gebouw vonden ingrijpende veranderingen
plaats. Daar werden o.a- gebouwd een
laboratorium, fabriekskantoren en een
cantine- Zodoende ontstond een frisse
omgeving, aangepast aan de eisen, die
een modern bedrijf stelt
Als de fabriek officieel in gebruik la
genomen, betekent dit nog niet, dat dan
ook alle machines zullen draaien. Met
het installeren is nog enige tijd gemoeid,
zodat het half Juli zal worden, voor het
productieproces normaal zal zijn.
Marthe Bracquemond en Jiswalda van
Ittersum (sopraan)
Op haar Zuidhollandse tournée deed de Parijse orgelvirtuose Marthe
Bracquemond ook Leiden aan. Een paar honderd liefhebbers wisten gister
avond de weg naar de Pieterskerk te vinden. Ze zullen, naar onze vaste
overtuiging, zich hun gang niet hebben beklaagd.
André Caplet („Onze Vader", „Ave
Maria" en „Apostolieum")Deze muziek
Grote belangstelling voor feestavond
in de Burcht
Een dominee doet altijd te weinig, moet altijd maar meer doen. En als zijn
wijk zich dan zo snel uitbreidt als het Haagwegkwartier, komt een brom
fiets goed van pas. Het excuus „te veel wind vandaag" kan niet meer aan
gevoerd worden om gezellig thuis te blijven en zo kan dit geschenk het
werk in de wijk ten goede komen. Aldus ds J. de Wit, toen hem gister
avond in de Burcht een bromfiets werd aangeboden namens de wijkbewo
ners, de onderafdelingen, de zusters van het diaconessenhuis en vele andere
leden der Hervormde Gemeente van Leiden.
dien steeds dikker werd, eindelijk was
opgetrokken. Wat er achter dit nevelgor
dijn klaar gemaakt is, deed spr. versteld
staan. Lang zullèn mijn vrouw en ik, zo
zei hij, ons deze blijde dagen herinneren.
Ik hoop mijn ambtstijd hier in Leiden vol
te maken. Er valt een overvloed van
werk te verzetten en de mogelijkheid
hiertoe bestaat mede dank zij een wijk-
kerkeraad, waarop gerekend kan wor
den, aldus de predikant. Tenslotte dankte
spr. hartelijk voor dit geschenk en vooi
de vele attenties die hij daarnaast ont
vangen mocht en zei oen beroep te blij
ven doen op aller medewerking, opdat de
Rembrandtwijk een wijk wordt, die
steeds meer met de dominee en de wijk-
kerkeraad meeleeft.
Het ensemble Sempre Avanti met Jong
en Jolig gaf de avond een feestelijk ka
rakter door een repertoire van pittige,
frisse liedjes. Vooral de nummers „Dat
is de kunst" en Tinusman vielen erg in
de smaak. Door het toneelgezelschap van
Sempre Avanti werd het stukje: „Meneer
Pumps heeft een koe gevangen" opge-
Bij het begin van de avond heette de
voorzitter van het jubileumcomité, de
heer J. de Geus, ds en mevr. De Wit en
de directrice van het diaconessenhuis
speciaal welkom en sprak zijn blijdschap
over de grote belangstelling uit. Een apart
woord van dank richtte hij tot mevr. De
Wit, die veel voor de vrouwenvereniging
heeft betekend. Toen de heer De Geus
de bromfiets compleet met wegenkaart
en benzinebus en een album met de
namen van de schenkers overhandigde,
sprak hij de wens uit, dat God dominee
en mevr. De Wit en Rehoboth nog lang
mag sparen. Spr. gaf de jubilaris de raad
het vervoermiddel voorzichtig te berijden.
Ds De Wit zei in zijn dankwoord blij
te zijn dat de nevel, waarin hij nu al
enkele maanden rondt-.stte en die boven-
R.K. technische school
begint 1 Septeiïiber
Het is thans zeker, dat op 1 September
het onderwijs aan de R.K. technische
school, die aan de Van Zwietenstraat
komt te staan, zal beginnen. De toestem
ming voor de bouw is afgekomen en
houdt er rekening mee, dat men zich tot
het volgende jaar zal moeten behelpen.
De theorielessen zullen voorlopig worden
gegeven in de R.K. tekenschool aan de
Paul Krugerstraat, tenvijl men voor de
practijklessen de beschikking krijgt over
een deel van de fabriek van Zaalberg aan
de Veste straat.
Jubileum-viswedstrijd
van „Zaalberg"
Niet minder dan 105 vissers uit 21 per
soneelsverenigingen zullen Zaterdag deel
nemen aan de jubileum-viswedstryd, die
de visclub Zaalberg in de Nieuwe Vaart
houdt. Na afloop, om half 5. zal Werk-
mans Wilskracht de deelnemers naar
taurant Cronesteyn begeleiden, waa
prijzen zullen worden uitgereikt.
Jaarvergadering Mij der
Ned. Letterkunde
De Maatschappij der Nederlandse Let
terkunde hield gisteren in Leiden haar
185ste jaarvergadering.
De voorzitter, mr A. Mout, sprak over
het onvatbare in de litteraire kunst. Op
voorstel van het bestuur werden tot
lid benoemd (in verband met een halve
eeuw lidmaatschap en bijzondere verdien
sten) mevrouw A. van RhijnNaeff, prof.
dr C. G. N. de Vooys, dr Frank Lateur, dr
Herman Teirlinck en Alfons de Ridder
De vergadering besloot de prijs van aan
moediging, Lucy B. en C. W. van der
Hoogt-prijs genaamd, aan de dichter J.
W. Schulte Nordholt toe te kennen voor
zijn verzenbundel Levend Landschap.
Dr P. H. Ritter jr gaf nog een verhan
deling over het onderwerp: „Litteratuur
en Landschap". Prof. dr P. Minderaa te
Leiden werd tot voorzitter gekozen.
Het spel van Marthe Bracquemond ken
merkte zich, behalve door een typisch
Franse inslag, qua registratie en lucide
opbouw, door fijne smaak en briljante
intelligentie. De Franse musici beminnen
vóór alles de sohone klank, zijn uiterst
gevoelig voor timbres en streven intuïtief
aar harmonische verhoudingen.
Marthe Bracquemond bezit dit al-les in
de perfectie. Maar zij stijgt bovendien in
de voordracht boven dit voor de meeste
normale gemiddelde uit. Haar
spel is dikwijls sterk geïnspireerd en
verrukt in de beste ogenblikken in de
moderne werken! door een welhaast
profetische gloed.
Het programma stelde de toehoorders
vrij hoge eisen en was berekend op
behoorlijke muzikale ontwikkeling
een ontwikkeld gehoor. Wij mogen dat
wel: die durf, om de populaire platge
treden paden te verlaten. Deze Franse
organiste wenste haar Nederlandse
publiek blijkbaar niet te onderschatten.
Zij begon, nog wat stroef, met Buxte-
hude (Praehidium en Fuga), maar ir
diens Fuga in C was reeds alle aarzeling
geweken. Dit werk van de altijd iets
stroeve Liibeckse meester klonk kristal
helder en fraai doorzichtig.
De organiste eerde tevens ons land,
door één van de schoonste orgelcompo
sities van de Haagse conservatorium
directeur Hendrik Andriessen, in haar
programma op te nemen: zijn „Sonata da
Ohiesa" (kerksonate), variaties op een
wondermooi en devoot thema. De
slepende climax wist zij met groot effect
te realiseren, om in de finale een waar
lijk indrukwekkende hoogte te bereiken.
Men werd stil onder de stuwende vaart
der klanken naar de stralende apotheose
in het thema.
Daarna ging het spel zo mogelijk nog
crescendo. Een bijzonder mooi „Prélude"
Louis Vierne, drie „Interludes litur-
giques" (tussenspelen in de R.K. liturgie)
waarvan het tweede uitmuntte door
subtiele klaarheid en het derde
droomvisioen geleek, en een compositie
van de organiste zelf, namelijk het vierde
deel uit „Ombres sur la Passion": „Tout
est accompli" („Het js volbracht"), het
klonk alles bewonderenswaardig. Moderne
muziek, die de toegewijde hoorders door
de sublieme schoonheid gevangen hield.
Marthe Bracquemond ontwierp in haar
eigen werk een aangrijpend schilderij
(vanwege het sterk picturele karakter)
van Golgotha, in al zijn verschrikking
verlatenheid. Hoe treffend was hierin de
diepe pedaallijn, die soms eenzaam,
korte aanduidingen van een enkele stem,
zijn weg ging.
De organiste besloot met de „bevrij
dingstoccata" („Toccata de la Libera
tion"), door de componist, Louis de St
Martin (organist van de Notre Dame)
aan haai opgedragen na de bevrijding
van Parijs.
De sopraan Jiswalda van Ittersum
bleek over een krachtige, welluidende
stem en veel muzikaal begrip te beschik
ken. Haar interpretaties waren meestal
zeer verantwoord. Tenminste: in de
nieuwere muziek. In twee aria's var
Handel (één uit „Messiah") kon zij om
minder bekoren. Nu is de muziek var
de Engelse oratoriumgrootmeester vooi
de ruimte van de Pieterskerk ook onge
schikt. Vele détails gingen volkomen
verloren. Maar in Andriessens .Magna
res est Amor" en „Trois Psaumes'
Meeuwisse (delen uit de psalmen 24, 22
en 56) zong zij met veel overtuigings
kracht. Beter nog klonken de „Trois
Prières" van de fijnzinnige componist
interpreteert de Franse tekst (telkens
besloten met het vrome „Ainsi soit il"),
geniaal-eenvoudig.
De zangeres voelde de mysterieuze
sfeer nauwkeurig aan. Maar Caplets
kunst, hoewel sterk verwant met de
Middeleeuwse sfeer en dus passend in
gobhische kerk, is toch niet volkomen
berekend op een zo grote ruimte. Daar-
zij te intiem Ondanks de minder
goede acoustiek van de Pieterskerk
echter, gaven deze „Prières", dank zij de
keurige vertolking van zangeres
n-iste beiden, veel te genieten.
Joh.
Dal was do
bedoeling nietl
Uit Amsterdam, waar de fabriek eerst
was gevestigd, kwamen twaalf man mee
naar Leiden. Thans werken reeds 14
meisjes en acht mannen uit Leiden i
fabriek. Langzamerhand zal dit aantal
worden uitgebreid tot de vroegere sterk
te. namelijk 70 man personeel- Ook op
het kantoor zijn enige Leidse meisjes
te werk gesteld.
Zaterdag A.R. avond
met dr Schouten
Zaterdag wordt in de Stadsgehoorzaal
een bijeenkomst gehouden van de cen
trale A-R-kiesvereniging te Leiden,
waarin dr J. Schouten, de voorzitter
van de A.R. partij, het woord hoopt te
voeren. Naast dr Schouten zullen nog
spreken de heren Chr. van den Heuvel
en mr dr N. G. Geelkerken. De muzikale
omlijstïng wordt verzorgd door de Chr.
muziekvereniging Concordia.
Er gaat een demonstratie aan de
gadering vooraf. Van 6 tot 8 uur wordt
een propagandatocht door de stad ge
maakt. De stoet bestaat uit honderd
fietsen en tien auto's. Omstreeks acht
uur zal men dan dr Schouten bij het
station afhalen. Hij heeft zich bereid
verklaard met de stoet naar de Stads
gehoorzaal mee te lopen De vergadering
begïnt om half 9.
Burgerlijke stand van Leiden
Geboren: Neeltje d- v- I. Regeer
Delmeer: Anna M. M. d- v. W. Roelandse
en M. D- van Oort; Jacob z. v. J- de
Mooij en J. v. d. Wiel; Peggy V. d.
T. B. Goeij en C. I. Lotz;. Willem H. z-
W. C. Karei en C. M. Vogels; Geertrui-
da K. d. v. K Kuivenhoven en
Bastinck.
Gehuwd: E. Koopmans en G- J- Sprock;
N. A. Bomhof en T. C. Wolters;
Schetsberg en C- J. Rooyakkers; H-
Zeist en S. Bodijn; A. H. W. van
Vooren en E. M. Th- van Kesteren:
ten Haken en M. J. la Lau: A. P de
Wekker en W. de Groot; N. Kop en
Tongeren; A. Luyendijk en M. van
Reijden; H. Ciere en G. de Romijn;
Robbers en W. Meijers; F. Flippo e
van Meteren; M. L. Heruer en G. van
Eijgen; B. van Gelder en C. C- Verkerk:
L. C. van Zonneveld en M- H. P van
den Bosch; F. Vermeulen en G- Geuke.
Gemeenteraad ran Oegstgeest
Beknotting van het
vrije woord
Onder voorzitterschap van de loco-
burgemees*er. óe heer J. den Ouden,
heeft de gemeenteraad gisteravond een
korte vergadering gehad. Van de N.V.
Bank voor Ned Gemeenten ontving de
gemeente een aanbiedmg voor een geld
lening van ƒ170.000 ten bate van de
bouw van een RK. meisjesschool. De
bedraagt vier procent en de loop
tijd is 25 jaar. Dat een ieder met dit
buitenkansje ingenomen was. bleek wel
hieruit, dat het voorstel zonder één
woord werd aangenomen.
In de rondvraag merkte de heer
B'.omsma op. dat 9tukken, die aan de
raad gericht zijn. ook aan de raad moe
ten wonden voorgeüegd. eventueel met
een praeadvies van B. en W. om ze
terug te verwijzen naar dit college,
als blijkt dat ze voor hem beeemd
zijn. Mr Valentgoed bestreed deze me
ning. Niet het adres is beslissend, maar
de p'.aarts. waar het stuk hoor'- Met ver
keerde adresseringen zou de raad de
wonderlijkste dingen kunnen beleven.
De voorzatter sioo: zich bij mr Vaèent-
goed aan.
De heer Oosterom had zich er over
verbaasd, dat de burgemeester als hoofd
van de politie geen toestemming aan da
politieke partijen had gegeven om met
geluidswagens reclame te maken. Hij
achtte dit een beknotting van bet vrije
woord. Wethouder Den Ouden beweer
de, dat dit een zaak is van het hoofd
van de poMtie, waarin ddt de wethou
ders naet had gemengd. De heer Bloms-
ma verzocht de heer Oosterom een
motie op te maken, waaruit zou blijken,
dat de raad het besluit van de bur ge -
mees-er betreurt. De heer Oosterom ver
klaarde zich ten séotte bereid in een
volgende vergadering, als de burgemees
ter aanwezig Is. op de zaak terug te
Don Giovanni voor K. en O.
Belangrijke gebeurtenis op muzikaal gebied
De muziekdramatische kunst werd in Nederland steeds stiefmoederlijk
behandeld, en zo is ook de operalitteratuur voor de meeste muzieklief
hebbers een zelden of nooit betreden domein gebleven. Wel tracht de Ne
derlandse Opera sedert enkele jaren op zeer loffelijke wijze in deze toe
stand verandering te brengen, doch haar activiteit moet zich uiteraard be
perken tot enkele grote steden. Men kan dan ook slechts warme hulde
brengen aan het bestuur van K. en O., dat het voor vele Leidenaars moge
lijk maakte om in Den Haag in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen
Mozarts meesterwerk Don Giovanni te gaan zien.
Drinkwater Elf Gemeenten
wordt duurder
De stichting drinkwaterleiding De Elf
Gemeenten zag zich genoodzaakt de prijs
van het water met 40% te verhogen. Dit
houdt verband met de investering van
grote kapitalen, die zijn gemoeid met de
vernieuwing van het buizennet. Sedert
de oprichting van de stichting In Sep
tember 1931 was de prijs practisch niet
verhoogd.
Dahlia- en fruitkeuring in
September
Evenals vorig jaar zal dc Leidse
dahliavereniging „Johan Mater" In Sep
tember een dahliatentoonstelling hou
den. Gelijktijdig ls er een fruitkeuring
van de amateur-fruitteeltclub „Prof ir
Sprenger".
Haags gerechtshof
Chauffeur stal zakcentje in de duinen
Voor diefstal van electrische kabel uit
de duinen was een chauffeur uit Katwijk
Zee veroordeeld tot een gevangenis
straf van twee maanden, waarvan de
helft voorwaardelijk. Hij was van dit
vonnis in beroep gekomen bij het Haagse
Gerechtshof. Samen met een vriendje
was hij Duitse kabels gaan stelen „voor
een zakcentje". U was een beetje ont
spoord in die tijd, merkte de president
op.
Het rapport van het Ned. genootschap
voor reclassering was zeer gunstig en er
werd een voorwaardelijke straf geadvi
seerd. De procureur-generaal schetste,
hoe verdachte zich in café's aan drank
te goed deed en meende, dat het vonnis
moest worden bevestigd. De verdediger
bepleitte een voorwaardelijke straf. Uit
spraak 2 Juli.
Opperman ontkent looddiefstallen
Omdat hij onschuldig zou zijn aan de
looddiefstallen, waarvoor hij in eerste
instantie tot een maand gevangenisstraf
was veroordeeld, was een opperman uit
Alphen aan den Rijn in beroep gekomen
bij het Haagse Gerechtshof. Hij erkende
wel bij de verbouwing van de Chr HBS
in Alphen te hebben gewerkt Hier was
o m. lood van het dak gehaald, maar dat
zou hy beslist niet hebben meegenomen.
Wel zou hij lege cementzakken hebben
verkocht, maar dit mocht Een opkoper
verklaarde als getuige echter, dat hij wel
lood had gekocht van verd. in de periode
van Maart tot September 1951. Hij had
de aankoop ook in het register genoteerd.
Een andere getuige, collega van verd„
trok aanvankelijk zijn vroegere verkla
ring in, dat hü verd. wel met zakken had
zien lopen, waarin iets zat Toen de pro
cureur-generaal echter met een vervol
ging wegens meineed dreigde, bedacht
hU zich. Dat is goed afgespoken voor de
zitting, maar het ging niet op, zei de
procureur-generaal en eiste bevestiging.
Uitspraak 2 Juli.
Enkele maanden geleden werd Don
Giovanni aan het repertoire van de
Nederlandse Opera toegevoegd; dat daar-
een zeer belaugrijke stap voorwaarts
werd gedaan, zal wel niemand betwyfe-
len, die deze avond bijwoonde- Zeker,
met alles was volmaakt, niet alle moge-
lykheden werden gerealiseerd, op som
mige punten kan men het met de muzi
kale leiding oneens zyn, dit neemt niet
weg dat de realisatie van dit meester
werk der muziekliteratuur, door de Ned.
Opera o.l.v. Joseph Kripps, op een hoog.
ja op een internationaal niveau ligt
Sinds de première van de Don Giovanni
te Praag in 1787 is dit werk aan de
meest uiteenlopende interpretaties onder
hevig geweest; en zulks is begrypelyk.
Immers volgens de titel is de opera een
„dramma giocoso", een grappig stuk dus,
een opera buffa. Doch de inhoud heeft
elementen, die allerminst grappig zyn,
al ontbreken typisch burleske elementen
geenszins.
uit de Spaanse literatuur afkomstige
Don Juan-stof had nog by Molière en
Goldoni een bijna uitsluitend komische
belichting gekregen, Mozarts tekstdichter
Daponte brak ten dele met deze traditie,
(evenals Gluck reeds in 1872 had ge
daan) door vooral in de tweede acte uit
gesproken tragische momenten toe te
voegen, met name de kerkhofscène en in
de verschyning van de stenen gast. In
Mozarts partituur zyn zowel komische
als tragische elementen aanwezig; boven
dien liet de componist by de Weense pre
mière zelf al de tweede helft van de
finale, een echt buffo-fragment, weg. In
de vorige eeuw was men steeds meer
geneigd op deze tragische kant de nadruk
te leggen, in onze tijd accentueert men
graag juist het komische karakter.
Ook Kripps neigt hier sterk toe, het
geen mede in de régie tot uiting kwam.
Hy slaagt er evenwel byna steeds in de
eenheid van styl te bewaren. Zyn
Mozart-opvatting is beheerst, strak, dyna
misch en tintelend, in" één woord klas
siek, en niet romantisch. Zyn intenties
werden zowel door het orkest als door de
solisten en het koor in het algemeen be
grepen en gevolgd.
zo werd het mogeiyk dat vanaf de
dreigende d-moll-passages in chromati
sche styging van de ouverture een
mysterieuze spanning werd geschapen
die zelfs aan de meest komische scènes
geladenheid verleende welke moest
culmineren in de finale, waar de com
mandeur in de gedaante van het stand
beeld. als een verschyning uit een andere
wereld, de grenzen van tyd en ruimte
schynt te doorbreken om het oordeel
over de ontembare en a-morele levens
drang van de held uit te spreken. En toch
ls dan de tweede helft van de finale, een
stralend presto, waar de overige perso
nen een moraliteit komen verkondigen
die zelfs de componist niet au sérieux
schynt te nemen, dan niet onlogisch; het
behoort tot de geest van de 18de eeuw.
Kripps heeft van het beschikbare mate
riaal der Nederlandse Opera zeer veel
weten te maken. Scipio Colombo creëerde
Don Giovanni, die wellicht soms iets
teveel met zyn burleske knecht Lepo
rello gemeen had, doch die overigens
alle kwaliteiten had van deze daemoni-
sche levensgenieter. Zangtechnisch was hy
uitstekend, evenals Donna Anna, vertolkt
door Gré Brouwenstyn, die van deze
rol een waarlijk onvergeteUjke creatie
heeft gemaakt. Behoudens enkele zwakke
momenten behoorde haar rol tot het
beste wat we op operagebled hier te
lande hebben gezien.
Leporello, vertolkt door Erich Kunz,
as voortreffelyk zowel in muzikaal als
dramatisch opzicht, een echte buffo-
figuur. Chris Scheffer maakte van de
ondankbare, wat weinig dramatische
an Don Ottavio iets belangryks, al
hoede hy zich voor onzuivere intonatie.
Gerard Groot gaf stellig relief aan de
figuur van de commandeur, al bleef hy
wat bescheiden in de finale.
Nel Duval, die Zerllna's rol waarschyn-
Ujk onverwachts moest vertolken, heeft-
zangtechnisch stellig vele kwaliteiten,
doch wist de Juiste toon niet geheel te
vinden; zy bleef te geaffectéèrd en te
weinig naïef voor dit boerenmeisje.
Masetto werd door Jos Bureksen redelyk
vervuld; Greet Koeman beschikt over
vele mogeiykheden. al is haar stem-
omvang beperkt De rol van Elvira ligt
haar echter niet overal.
Een woord van byzondere lof verdient
- van der Vies voor de voortreffelyke
mise en scène; costuums, décors, wisse-
van décors, het was alles perfect in
orde. Hoewel ln de ensembles soms
enkele onregelmatigheidjes te bespeuren
waren, heeft ook het koor oXv. H. van
Wlellnk recht op onze lof. Het seizoen
werd voor K en O. op byzonder geslaag
de wijze met deze opera-opvoering af
gesloten.
J- van der Veen.
