1
Minister Staf wijt de vele ongelukken
aan te weinig „luchtmanschap"
Deze zou alleen maar verkregen kunnen
worden door verlenging oefentijd
:ork"
jlNKSTEREN
2
WOENSDAG 28 MEI 1952
Straaljagers in Eerste Kamer ter sprake
(Van onze parlementaire redacteur)
TN DE EERSTE KAMER is gistermiddag uitvoerig gesproken over de on-
gelukken, die zich de laatste maanden met straaljagers hebben voorge
daan. De heer Wendelaar (WD) maakte nl. gebruik van de behandeling
van het wetsontwerp inzake de verlenging van de duur der herhalings
oefeningen in de jaren 1952 tot en met 1954 yoor officieren en onder-offi
cieren, waarbij minister Staf achter de regeringstafel zat. De heer Wende-
laar dan sprak zyn en anderer ernstige verontrusting uit over het feit, dat
in de laatse zeventien maanden niet minder dan 19 (volgens onze telling
zelfs 20) straaljagers zijn verongelukt. Dat is practisch elke maand een en
als dat zo door zou gaan, dan zou er reden zjjn voor de vraag, of de offers
niet te groot zijn.
delijkheid dra-agt. De instructeur heeft
tot 'aak, onder alle omstandigheden de'
nodige aanwijzingen, inilichtingen en
waarschuwingen ;e geven en de leerling
over a-Lle mogelijke details te vrwtrueren.
De leerling heeft de taak. de instructies
nauwkeurig, streng en zonder enig voor
behoud uit te voeren. Bij de onderzoe
kingen is gebleken, dat soms de instruc
ties niet voldoende waren opgevolgd.
Aïes wordr gedaan om de bestaande In
structies telkens weer te verbeteren.
Bovendien is bij de vliegers een
„overmaat van energie" te constate
ren. Zij moeten steeds „in de hand
gehouden" worden en hun energie
moet worden afgeremd.
Ook hebben wij, evenals trouwens in
andere landen het geval is, een zeer
groot aantal jonge vliegers*. Niet
alleen in Nederland, ook elders gebeu
ren er veel ongelukken met straaljagers.
De minister vond de zaak op zichzelf
wel -e ernstig om met statistieken te'
werken, maar het was hem toch ge-
bleken, dat er overeenkomst bestaak
tussen de ongelukken, zowel naar aard
als naarr getal, in alle Westerse landen.
Het is ce gewoonte, te vliegen in for
maties van twee straaljagers. De vlieger
in he: ene vliegtuig moet geoefend zijn,
opdat de tweede vlieger van hem in-
struoties kan krijgen. Diit is echter
alleen mogelijk, wanneer er ook oudere
vliegers zijn. Zijn er veel jonger
hebben geen van de twee vlieger#
eigenlijk voldoende geoefendlheid.
Langere oefentijd
In verband hiermee is men bezig,
te pogen voor de straalvliegers te ko
men tot een langere oefentijd, byv.
van 5a 6 jaar. Ook in ander opzicht
wordt Mn de opleiding al het moge
lijke gedaan. De geestelijke en medi
sche verzorging is hier van groot be
lang, want juist bij de luchtmacht
Minister Staf beaamde im zijn ant
woord de ernst* van deze kwestie. Hij
vond: het een moeilijk geval. Inderdaad
zijn er veel ongelukken gebeurd. Enige
dagen geleden werden wij nog opge
schrikt door het neerstorten van 4
straalvliegtuigen op een dag. Wij hou
den ons er'dagelijks mee bezig, zei de
bewindsman, omdat wij moeten trach
ten voor deze veie ongelukken een ver-
kkring te vinden, waaruit de nodige
verbeteringen kunnen resulteren.
De minister stelde voorop, dat een
geoefende vlieger in een moderne
straaljager geen abnormaal risico
loopt. Maar wij hebben veel jonge
vliegers, die nog niet genoeg „lucht
manschap" (naar analogie van „zee
manschap") bezitten.
Bij iodfer ongeluk wordt, voor zover
mogelijk, nauwkeurig nagegaan, wat de
oorzaak kan zijn geweest; onvolkomen
heden m het materieel, de toestand,
waarin de vlieger verkeerde, de aard
van zijn geoefendheid.
Internationaal onderzoek
Een groep Internationale deskun
digen is gevraagd, een onderzoek
in te stellen. Reeds enige weken
geleden Ls dit verzoek gedaan om
alles zonder enig voorbehoud na te
Deze commissie heeft ln de voor
gevallen ongelukken geen bepaalde
lyn kunnen ontdekken, d.w.z., leder
ongeluk was verschillend van alle
Wel meende die commissie te moeten
wijzen op een vrij algemeen gebrek aan
luchtvaartervaringZij legde er de na-
dTuk op. dat zowel de leerling als de
instructeur een zeer grote veranwoor-
Advert
lurrtiAC
N TRACTATIE VÓÓR
IN UIXS DOZEN VAM 5Q STUKS
DE TWEESPALT
(Vervolg van pag. 1)
MAAR goed geen tweespalt op
eiaal en economisch gebied. Doch
is dit het belangrijkste? Waarschijnlijk
voor de heer Oosterhuis wèl. Maar hier
ligt Juist het belangrijke en principiële
verschil tussen hem en zijn „confes
sionele" collega's.
Z\j weten, dat achter het sociale er
economische iets anders staat, dat var
veel meer gewicht is, dat van beide het
uitgangspunt moet zijn: het princi
piële. Zij weten ook, dat dit uitgangs
punt vanzelfsprekend meebrengt in vele
dingen een andere weg, maar in elk
geval een ander doel.
Uitgangspunt van P.v.d.A.-N.V.V. moet
z\Jn: menselijke overweging en bereke
ning; uitgangspunt van de „confessione
le" vakbeweging is; Gods gebod. Doel
van de P.v.d.A.-N.V.V is: de socialistische
maatschappij. Doel van de „confessione
le" vakbeweging is: God en de naast t
dienen in dc arbeid.
Dat is de kardinale tweespalt, die Chr.
vakbeweging en N.V.V. scheldt. In prac-
tische zaken mogen zij soms eenzelfde
conclusie trekken of voorstel doen
ten principale lopen hun wegén uiteen.
DAT bepaalt ook de weg op politiek
terrein. De mannen en vrouwen
de Chr. vakbeweging hebben critiek op
sommige daden van de Chr. partijen.
Ruppert heeft daaraan ln zijn Zaanse re
de onomwonden uiting gegeven. Maat1 zfl
kiezen voor de Chr. partijen, want in 't
principiële.zijn zij daarmee ééns geestes
Van ..tweespalt" is dan ook geen
sprake. Wel van zakelijke verschillen.
Waarvan zij weten, dat de oplossing r
gelijk is, omdat de basis voor overe
stemming aanwezig ls. Die basis is
niet in de P.v.d.A. of N.V.V. En daarom
ligt daar de tweespalt.
Op dezelfde Hemelvaartsdag is het
niet tekenend? waarop de P.v.d.A.
haar leden bijeenriep voor een „nationale
démonstratie", waarbij'de Jeugd van de
P.v.d.A. geroemd werd om haar mede
werking op die dag was de Chr. jeugd
in een heel aantal vergaderingen bijeen
om de Hemelvaart te gedenken en zich
te sterken in het geloof in Hem, Die ten
hemel gevaren is.
Daar ontbrak de Jeugd van P.v.d.A.-
N.V.V. Die was te Amsterdam. De héér
Oosterhuls sprak, mede tot de Jeugd,
niet alleen op een andere plaats, maar
vooral met een ander uitgangspunt en
een ander doel. Daar moest de tweespalt
wel openbaar worden^
gehouden worden.
Oo*k t.a.v. die jomgs'.e ongelukken
in zo minutieus moeielijk onderzoek
worden ingesteld.
Wat het onderzoek van de Interna
tionale groep van deskundigen betreft,
wees de bewindsman er nog op. dat
deze commdBsde er op geattendeerd had,
Nederland een overmaat
veiligheidsvoorschriften hadden. De
nister besloot met de opmerking, dat al
het mogelijke gedaan zal worden
het aantal ongelukken zo veel mogelijk
beperken.
Bij de behandeling van dit wetsont-
erp (dat werd aangenomen met 29 te
gen 2 stemmen, de communisten warer
uiteraard tegen) is ook opnieuw df
kwestie van de herhalingsoefeningen t«
Oirschot aan de orde gesteld. De heer
Wendelaar (V.V.D.) had er op gewezen,
dat latere herhalingsoefeningen in deze
plaats vlot waren verlopen en dat mocht
ook wel pens in het openbaar gezegd
orden. Ook de heer Algra (A.R.)
het hiermee eens, maar wat de mislukte
oefening betreft wees hij er op, dat
zijn mening de grondoorzaak van
wantoestanden in Oirschot te vinden
l)et feit, dat de officieren en onder
officieren te weinig initiatief hadden ge
toond om een- door omstandigheden ont
stane situatie te overwinnen. Ook in oor
logstijd kan men voor bijzondere situa-
komen, waarbij naar bevind van
zaken gehandeld moet worden, zonder
orders
voerde
Minister Staf beaamde, dat er
nig initiatief i$ getoond, maar
ais verzachtende omstandigheid a
wij leven in een omschakelings- en re
organisatie-periode. Wij zijn bezig van
Engelse over te schakelen op een.
Amerikaanse organisatie en dat brengt
mee, dat er mensen op bepaalde posten
komen, waar zy nog niet voldoende zijn
ingewerkt. Overigens hoopte ook hij, dat
het reserve-personeel hoe langer hoe
er van doordrongen wordt, dat het
ook zelf alle krachten moet inzetten om
herhalingsoefeningen te doen slagen.
Zonder debat verenigde de Eerste Ka-
er zich gisteren met nog tal van andere
wetsontwerpen, bijv. de beschikbaarstel-
van 68 millioen voor de verrui
ming van de werkgelegenheid, de wet
molestschade binnenschepen, de overeen
komst met West-Duitsland in zake de
ontginning van kolen op Duits grondge
bied, de wet pensioenvoorzieningen
K.N.I.L. en voorzieningen t.a.v. vrouwe
lijke militairen.
De Eerste Kamer komt weer bijeen op
Dinsdag 10 Juni a.s. Waarschijnlijk komt
dan de wet tot herziening van de uit
voering der sociale verzekeringswetten
de orde.
Tekort of geen tekort
E.V.O.: Geen veergelden op
de Wèsterschelde I
De EVO, de Eigen Vervoerders Orga
nisatie, protesteert tegen de aangekon
digde tariefsverhogingen voor de veer
dienst Vlissingen—Breskens. Deze verho-
is gebaseerd op bet jaarlijkse tekort
f2,25 millioen, maar de EVO vindt
dat wegen, en bruggen, maar ook veren
betaald moeten worden door de gemeen
schap. Het bedrijfsleven heeft eenvoudig
recht op een verbinding tussen Walche-
»n Vlaanderen, tekort of geen tekort.
Het wegverkeer alleen al brengt aan be-1
lastingen vier maal meer geld op dan de
Staat voor de wegen nodig heeft, aldus
deze organisatie.
(ADVERTENTIE)
„PABOON, IK BÈN NIET
GECQSTUMEERD,"
zei de baron koeltjes.
Wanneer een edelman van z6
uitgesproken middeleeuwse komaf
•Is Baron De Kwasterover in
harnas naar een bal gaat, heeft hij
zich voor zijn doen, netjes in
gekleed, maar gecostviméérd, neen
gecostuméérd, is h$ niet.
Nu, netjes was hij wdl. De kwast
op z'n helm had hij ditmaal
eerlijk geleend van de huisschilder,
die het harnas nog
gauw even kletsnat -
de menie had
I gezet. Het gaf af,
maar dat gaf niet,
vond de baron. -
Feest is feest.
Ve kwasterover!
Jongedame met kindervragen op folder
Voor uitgeven van meisjesfoto
vrijspraak gevraagd
Slachtoffergaf stilzwijgend toestemming
door presentjes aan te nemen
IN EEN SOORTGELIJK geval als dat van de meisjes uit Dokkuyi, die
zonder haar toestemming in badcostuum op een prentbriefkaart werden
afgebeeld, is thans het slachtoffer (een meisje van nauwelijks twintig jaar
uit 's-Heerenberg. dat achter de kinderwagen van haar broer op de foto
was gekomen) door de officier van Justitie bij de Arnhemse rechtbank niet
moet hft moreel zo hoog mogelij.lt. gesteund, .maar in het ongelijk gesteld. Omdat het meisje bij wijze van
schadeloosstelling voor de foto een spiegeltje en een .sè^ie foto's hadaa^r
vaard, meende de officier dat zij haar toestemming tolverdere, publicatie
had gegeven. Daai'om eiste hij vrijspraak voor de winkelier G. Th. E., die
door de kantonrechter in TerWorg wegens de publicatie tot f 100 boete en
25 dagen rechtenis was veroordeeld.
Het meisje had in de buurt van 's-Hee-
renberg een kinderwagen met een spruit
haar broer voortgeduwd, toen een
passerende fotograaf door het aardige
tafereeltje werd getroffen en prompt een
plaatje maakte. De man verkocht de foto
de winkelier G. Th. E., die er
wel iets in zag. daar het meisje een kin
derwagen voortduwde van het merk dat
door hem in de handel wordt gebracht
Enige tijd later zag de broer een fol-
;r van zijn zusje in de etalage van de
kinderwagenhandelaar. Terstond ging
het zusje bij de winkelier protesteren.
De folder werd daarop door de winkelier
uit de vitrine verwijderd, maar later ver
scheen een advertentie met dezelfde foto
in een damesmodeblad. Pas toen had het
meisje de vervolging doorgezet. Er wer
den ook folders met de bewuste foto op
de Jaarbeurs verspreid.
De officier, mr Van IJsendijk: „Ik kan
me voorstellen, dat een meisje niet met
een kinderwagen in het openbaar te kijk
wenst te worden gezet".
Verdachte: „Dat is toch het ideaal
ieder meisje"
Officier: „Maar u bent ln ieder geval
aansprakelijk voor de publicatie".
De officier zei er op te hebben gere
kend, dat de fotograaf de zaaik wel met
het meisje in orde zou maken. Het meisje
had echter nooit een fotograaf gezien.
Toen de officier hoorde dat het meisje
;n spiegeltje en foto's van de winkelier
had aangenomen, merkte hy tegen haar
op:
„Ja.
als
toestoppen"
Meisje: „Het
beurd".
Officier:
sentjes was
ming".
Uitspraak
zich iets heeft laten
as toch eenmaal -ge-
Het
veertien dagen.
Van Tientallen lijders
aan Brandend Maagzuur
hebben er Dozijnen Renniei op
zak....
Altijd en overal ontmoet U lijder® aan
brandend maagzuur en U herkent ze
aande lof die ze voor Rennies heb
ben. Innemen doen ze die tabletjes on
opvallend. want water of wat ook komt
er niet aan te pas. Ze helpen van de ene
minuut op de andere. Ook U
(Advertentie)
Ce<X Cda-Bwet vlddmOatêrurnXS^ C3C3
Kerk en School
Beroepingswerk
Ncd. Herv. Kerk
sroepeiv te Dordrecht (vac.-R. ten
Kate) K. H. L, van Sélms 4e -SUvoTdtfr te
Emst B. G. A. v. d. Wiel te Tholen; te
Staphorst P. J. Dorsman te Schelluiden;
te Veendam (toez.) A. Mol te Wons (Fr
Bedankt: voor 's-Grevenduin-Capelle
J. v. d. Heuvel te Schoonhoven.
Geref. Kerken
Tweetal: te Utrecht (vac.-H. A. L. v.
tL Linden) G. M^yncp.te jlilvemun en R.
Ypma te Groningen..
Beroepen: te Avereest J. Dijk te
Raamsdonk; te Oud-Vossemeer en.-te Ens
(N.O.P.) T. J. Hagen- te Lemcle-Lemeler-
veld:- te Appelscha oand. J. Melse te Oost-
kapelle; te Dokkum (3e pred. plK. Ru-
nia te Marknesse; te Renkum-Heelsüm J.
Brouwer te Middelstum.
Chr. Geref. Kerken
Tweetal: té Middelharnis M. Baan te
Dordrecht en J. G. van Minnen te Hui
zen 4N.-H.).
Bedankt: voor Ulrum H. U. Wester
terp te Lutten a.d. Dedemsvaart.
Remonstr. Broederschap
vergaderde
Oecumenische contacten
Men schrijft ons:
In het conferentie-oord Woudschoten
kwamen 26 en 27. Mei de afgevaardigden
der Remonstrantse gemeenten met de
dagelijkse leiding der Broederschap bij
een voor de jaarlijkse algemene verga
dering.
Ter sprake kwam o.m. de vraag van
de Haarlemse gemeente, dat de Broeder
schap een uitspraak zou doen over de
verhouding Christendom en oorlog; deze
vraag werd voorlopig verwezen naar een
daartoe benoemde commissie, die nog
dit jaar de gemeenten'moet voorlichten.
Dr G. J. Hoenderdaal en dr J. A. de Ko
ning bespraken achtereenvolgens de po
sitie der Broederschap in het geheel dei-
Kerken in Nederland en de positie der
Broederschap en haar gemeenten in het
Vrijzinnig Protestantisme. In inleiding
en nabespreking bleek, hoe veelvuldig de
oecumenische contacten in de laatste ja
ren waren geworden, en van hoe grote
waarde men deze achtte, zowel in gods
dienstig als practisch opzicht.
Kadervorming in onze gemeenten was
het onderwerp dat door ds N. van Gel
der werd ingeleid. Vele goede initiatie
ven bleken te kunnen worden genoemd.
De noodzaak van „evangelische scholing"
blijkt ook wel allerwegen.
De leiding der vergadering berustte bij
haar voorzitter, prof. mr G. J. Wiarda.
Om-de--aard-van ons staatsbestel
Dr Lammers beschreef actueel
probleem: kabinetsformatie
Partijen mogen geen beslissende invloed hebben
op samenstelling van ministerie
IS HET IN HET ALGEMEEN geen gewoonte, in de kolommen van een
dagblad-uitvoerig in te gaan op een wetenschappelijke dissertatie, het
proefschrift- van nvr -G. J. Lammers, De Kroon en. de Kabinetsformatie, is
zo volkomen actueel, dat een uitzondering op de regel zeker te verdedigen
is. Het is namelijk een bekënd feit-dat de wijze waarop het jongste kabinet
door mr Romme is geformeerd, in brede kring stof heeft opgeleverd tot
ernstige critiek. In, het bijzonder betrof dit de wijze, waarop het domine
rend accent daarbij gelegd is bij functionarissen van de fracties der Tweede
Kamer. De functie van de Kroon scheen daarbij al te zeer te zijn gemini
maliseerd. Het is dus zeer te waarderen, dat het resultaat van het onder
zoek naar de invloed van het parlementaire stelsel op de functie van de
Kroon bij de kabinetsformatie juist .thans.verschijnt. Vooral nu over enkele
weken opnieuw een nieuw kabinet moet worden gevormd.
JN de beide eerste hoofdstukken maakt ontwikkeling is gekomenZo
de schrijver enkele opmerkingen
'de ontwikkeling vèn de constitutionele
instellingen in Nederland en over de par
lementaire ontwikkeling' in het buiten
land. Zij dienen hém om aan ie tonen,
dat de grondwet van 1848 naast verster
king van de volksinvloed handhaving van
een dualistisch stelsel heeft bedoeld.
Waarschijnlijk was het juister, hier de
uitdrukking van niet-monistisch te ge
bruiken. Maar ook zo kan de conclusie
zeer goed dienen voor een betoog, dat de
Nederlandse constitutie de zelfstandigheid
Koning en Staten-Generaal heeft
gewild.
Vervolgens wordt een nu en- dan zeer
summier overzicht gegeven over de op
lossing van de kabinetscrises, voor zóver
deze betrekking heeft op de functie van
de Kroon. Vooral de beschrijving van de
laatste jaren geeft hier veel nieuwe ge
gevens, die voor een belangrijk deel ge
put zijn uit het grchief-Nolens, waaraan
ook dr Verhagen bij zijp behandeling
van.de formatie van het kabin<>t-Ruys de
Beerenbrquck in 1918 veel bouwstoffen
voor zijn dissertatie heeft ontleend. In dit
artikel gaat het echter vooral om de
conclusies.
De kernvraag
yEER TERECHT verklaart mr Lam
mers, dat de kernvraag van het do or
hem gestelde probleem gezien moet wor
den in het al of niet plaats vinden van
overleg tussen de formateur en de frac
ties. Het gaat namelijk over het samen
spel van Kroon en Parlement, twee zelf
standige machten. Tot dit samenspel is
de volksvertegenwoordiging pas in staat
indien er een juist partijenstelsel tot
Onder auspiciën van de Haagse Oecumenische Raad sprak de bekende
Duitse predikant ds Martin Niemöller in de Grote Kerk in Den Haag.
Hiervoor bestond een overweldigende belangstelling. V.l.n.r.: ds M. N.
W. S.mit van. de Ned. Herv. Gemeente te Den Haag, Pastor Niemöller
en Pastor Kaetzke van de Duitse Evangelische Gemeente in Den Haag.
Het lied der aethergolven
KRO 7.00 Nieuw
7.45 Morgengebed.
900 Voor de huis
Schoolradio. NCRV
féndl
29 MEI 1952.
HILVERSUM I (402 m).
7.15 Nederlandse
.00 G:
KRO 11.00 Voor
Gram. 11J0-' „AU de ziele luistei
leker
03 Lunchconcert 12.55 Zonne
wijzer 1.00 Nieuws. 1.20 Promenade Orkes
en soliste. 1.50 Het Int Eucharistisch Con
gres te Barcelona. NCRV 2 00 Gram. 2.4;
Voor de vrouw. 3.15 Gram. 3 30 Pianorecital
4.00 Bijbellezing, 4.30 Gram 5 00 Voor. d<
jeugd. 5 30 Surinaamse volksmuziek. 6 0(
Nieuws. 6.15 Koorconcert, 6.40 ,.Op de stel-
g" 650 Gram. 7,05 Levensvragen en pas-
•aal antwoord. .7.20 Kamerkoor. 7.40 Radio-
ant. 8.00 Nieuws. 8.10 Gev. programma
9 00—9.35 Famlliecompetitlc. 10.15 Buitenl
4 was echter gekeerd, zodat de kinderen yan Rei- rit? Nee.'Z'n zusje Truus? Nee, ook niet. En ook
Ida Meijer was echter niet minder ondeugend, sing, die overal zwierven, er niet over zouden niet een, knecht van de buren. Hij moest eens
wat de vader, die z'n enige kind tot in de grond gaan. zien, wie dat wel was. Zodoende kwam hij ook
verwende, in z'n ernstige momenten wel eens ver- Daar zat de kleuter nu, op de ruwe, droge klei- aan de waterkant, waar hij enigszins verlegen
wonderde. Soms sprak hij er wel eens over met grond, met haar voetjes vlak bij het bekroosde bleef staan. Een poosje keken de twee kinderen
z'n vrouw en zei, dat hij niet begreep, waar ze water. Ze keek vol verbazing om zich heen en elkaar aan zonder wat te zeggen. Toen knikte
die streken vandaan had. Maar z'n vrouw ant- voor zich uit. Daar vertoonde zich voor haar oog de kleine jongen en het meisje knikte terug. Weer
woordde, dat elk kind op die leeftijd zo was. Doch een geheel nieuwe wereld. Voor het kind, dat een poosje stilte en daarna zei de kleine Jan
2elf was ze ook wel eens te toegeeflijk. Slaan nog nooit van het erf af was geweest, waren de heel zacht: „Dag." Hetgeen de ander eveneens
deed ze nooit, de enige straf was een vermaning, grenzen de bessenwal, de dam over de sloot, wel- met een fijn stemmetje „dag" deed zeggen
Zodra de kleine Ida een beetje lopen kon, ont- ke altijd afgesloten was met een hek en daarach- Nu kreeg de jongen weer wat meer moed. „Ik
snapte ze, als ze de kans had, naar buiten, zo- ter de weg. waarover vreemde mensen gingen en heet Jan", zei hij. „en ik woon daar", voegde
dat moeder Meijer, om te voorkomen, dat ze in dan de grote tuin, waar ze wel eens -aan de hand hij er trots aan toe, een kleine vuile vinger uit-
Verstoorde Jeugdliefde
i daar."
de tochtsloot zou vallen, haar aan een leiband
bond, opdat ze niet te ver kon gaan. Ida echter
had al spoedig gezien, hoe haar moeder de lus
maakte en weer lostrok. Op een warme Julidag
ze was toen drie jaar wachtte ze, tot haar
moeder naar boven was gegaan om de bedden
op te maken, waarna ze het touw lospeuterde
van de deurklink. Toen liep ze, het touw achter
zich aanslepend, de bessenwal in. Deze wal, die
aan de Zuidkant van het huis lag en in de rich
ting van de tuin der buren liep tot aan de tocht
sloot. die de scheiding tussen beide erven vorm- -
de, was voor haar een luilekkerland. Daar had Reen eind aan kwam. Doch nu zag ze iets geheel bent jjj woont bij onze buurman Meijer he?'
ze al zo vaak naar uitgezien. Ze wist dat daar anders: een grote wei, net zoals dij hun naast Dit begreep het kleine meisje nog niet- goed.
vandaan al die rode, witte en gele vruchten kwa- 'iet hui:ï dat kleine stukje, maar hier graasden Wij je met mg spejen9» vroeg de kleuter op
die de plukkers en pluksters in grote man- twe® geiten en er waggelde een verdwaalde eena de wei ;iKom maar eens kijken; ik heb een
gew0ïen rond En verderop stond nog een hors En daar t hobbelp d enne «W. voetbal. Z'n
door
MAARTJE ZELDENRIJK
vader of moeder in was geweest en waar
stekend naar dc grauwe woning.
„O", -antwoordde het meisje, „en
Op haar beurt wees zij achter
bessenwal
„Woon jij in die bessenwal?" vroeg hij ongelo
vig. Z'n zusje had hem Wel eens verteld van
kabouters en elfen, die in de grond woonden, maar
dat was zij toch niet.
„Nee", schudde ze mét haar blonde lokken,
„daar achter staat mijn huis en daar woon ik
met m'n pa en moe enne., allemaal."
„Ja", knikte Jan wijs, „ik weet wel.
den naar het achterhuis brachten
een handvol kreeg. Daaroyi wilde ze zelf eens hardlopend over de brede wei naar de tocntsioot Z'n ouljste broer, die nu ruim zeventien jaar
rondlopen en eten. Nu had ze de gelegenheid toe de Plek waar zij zat. Het meisje, dat had in een gulle bui een kiejne leren voetbal ge
en liep zo hard, als haar kleine beentjes haar met geen andere mensen dan haar vader en kocht met-binnenbal en al en die aan zijn jong-
konden dragen naar de begeerde bessenstruikén moeder en de knechts, die haar allemaal vertroe- s^e broertje gegeven, met de raad erbij "Zich
Voorzichtig liep ze tussen de heesters rond, heel tolden, had omgegaan werd nu enigszins bang. maar goed te oefenen, dan mocht hij, als hij groot
behoedzaam de takken ontwijkend, want daar za- ült was een vreemd kindje. was, met de andere jongens 's avonds op het
ten van die scherpe stekels aan, die zo venijnig De kleine Jan Reising, want die was het, had weiland mee voetballen.
prikten. Ze zag nog wel een enkele vrucht han- zich wat verveeld, omdat z'n oudere broers en „Ik kan niet bij je komen", zei de kleine Ida
gen, maar die zat dan zo ver weg, dat ze er zusters, of naar school of mee naar de tuin wa- Ja, dat was zo, daar had de drie-jarige jongen
niet naar durfde grijpen, uit vrees voor de ste- ren gegaan en nadat hij eerst de geit een paar niet aan gedacht. Hen scheidde een brode, diepe
kels. Dan maar eens verderop kijken. malen met een stok had geslagen, was hij op tochtsloot. Maar z'n oog viel.op de plank. Meteer
Zodoende kwam ze achter in de wal bij de rigen avontuur eens verderop gelopen. wist hij wat hij doen moest,
tochtsloot, waar ze wat ging zitten, omdat ze zó Toen had hij daar in de verte iemand aan de „Ik zal de deel keren", juichte hij. „dan kiy I-730
geworden was. Een eindje verder lag een waterkant zien zitten. Verbaasd stond hij een ia er over lopen." IssoVi
overzicht. 10.35 Gram 10 45 Overdenking.
11.00 Nieuws. 11.1512:00 Gramofoonmut.
HILVERSUM II (29S m).
AVRO 7 00 Nieuws 7 15 Ochtendgymnas
tiek. 7.30 Gra
VPRO 750 Dagi
Gram. 9.00
Voor de hi
9.00 Morgenwijd:
wat U 1
ïioo
■leierij kan
man verdragen?" 12.00 Plan
t spionnetje. 12.33 Musette orkest. 100 uu:
Nieuws. 1.20 Metropolé orkest. 2.00 „He
Testament van een Zonderling" hoorspel
2.40 Gram. 3.00 Voor de zieken. 4 05 Hersen
gymnastiek 4.30 'Amusementsmuziek. 8 0'
Voor de jeugd. 5.30 Gram. 5.45 Reg uitz.": Dl
H. J. dc Graaf .Sultan. Agung in Java's Gou
den Eeuw". 6.00 Nieuws. 6,15 Sportproble-
men: 6.25 Lichte muziek. 653 Voor 'de kin
deren. 700 Miljtaii
IJS:
9.20 „Gezellig
.30 D>
11 30—12.00 Za
ENGELAN
1100 Ltohte
1.00 Nie
iool en
BBC Home Service, 330 m.
uziek. 12.20 Voor de boeren
oeider» 12.55 Weerberichten.
Mededelingen. ;20 Film-
WHPOTKttreptj-
3 10 Racereporta
I Hoorspel. 5.00 t
srberlc)
3 25 Lichte r
I Nie
sfrideré
6 15
eert. 8.30 Gev. programma.
9.15 Causerie. 10.00 Gev.
:ensehappeli.1k overzicht. 1<
kinderen. 200
de soldaten 3.45 Gev. muziek. 4.15 Mrs
Dagboek 4 30 Causerie. 4.45 Kooper-
t 530 Orgel. 5.45' Sport 6.00 Variété
6 45 Hoorspel.
45 Hoorspel 9.15 Plano. 930 Gev -p
1)00 Nieuws. 10J5 Act. 10 20 Dansmu
00 Voordracht. 11.15 Orgel. 11 56—12 00
1230 Omroeporkest en Solisten. 1.00 uur
ieuws. 1 20 Omroeporkest en solisten. 2.00
ieuws. 2 05 Pianorecital. 2 JS Hoorspel. 4 40
il". opefa.-U.l6—11 30 Nieuws,
BRUSSEL 464 m.
12 05 Omroeporkest' 1.00 Nleyws. 1.10, 2.00.
)0 en -4.0Q Gram. 3 00 Niéuws, 5.15 Lichte
uz.lck. 6.30 Grjm. 7.00 Omroeporkest. 7.45
cuws 3.CO Gram, 9,00 Concert. 10.30 Gram,.
50 Nieuws.
BRUSSEL 324 m.
11.45 Klassieke muziek. 12.30 Wèerberich-
------- 12.42 Gr«m.
2 45 Verzoekprogra
plank over de drie meter brede vaart, de pfank poosje te 'kijken. Wie was dat? Z'n broertje Ger-
(Wordt vervolgd)
•olijk progranim
■cl-Affika 7 50 Gram 8 Of
oekprogr. 9.00 Conci
10.45—IipO Gromofoonmuziak."
klaarbaar dat de Kroon het accent legde
in de jaren die onmiddellijk op de grona-
wetsherziening-1848 zijn gevolgd.
Door de ontwikkeling van moderne
staatkundige partijen werd dit echter
anders. Kuyper, de leider van een straf
georganiseerde partij, wenste invloed bij
de vorming van een kabinet. Zijn liefde
een staatsbestuur in Engelse trant
daar niet vreemd aan. Bij de for
matie van het kabinet-Bos in 1913 bleven
de partijen echter in gebreke, waardoor
Cort van der Linden tot een extra-parle
mentair kabinet zijn toevlucht moest
•n. Na de invoering van de even
redige vertegenwoordiging in 1917 ging
het slechts een enkele maal goed. In de
regel kwamen de kabinetten tot stand
zonder voorafgaande binding aan een uit
spraak van de Kamerfracties. Het kabinet-
Beel van 1946 maakte hierop een uitzon
dering, evenals het laatste kabinet-Drees,
bü de vorming waarvan de formateur
Romme zich bepaalde tot het zoeken van
bindend contact met enkele fractievoor
zitters.
het thans zittende kabinet afkeurt. Hij
ziet de zelfstandigheid der Kroon in ge-
gebracht. als de fracties der Tweede
Kamer, al of niet by monde van haar voor
zitter, zich binden adn de inhoud van een
hun door de formateur voorgelegd pro
gramma en vooral, als zü zich daarna nog
in zake de keuze van de aan te zoeken
personen de beslissing voorbehouden.
Men kan in het licht van -de historie,
in het wezen van onze staatsvorm en
in de anti-revolutionn'aire opvatting over
verhouding van Overheid en Staten-
Generaal ook moeilijk tot iets anders con
cluderen. Onze nlet-monistische staats-
dreigt op dit punt door een monis
tische te worden vervangen. Op zichzelf
zou dit nog te overkomen zijn, maar juist
dat niet-monistische karakter stemt over-
met onze volkstraditie en dient dan
ook doelbewust tot de handhaving van
ïze geestelijke vrijheid.
De consequentie van de kabinetsforma-
s van 1951 leidt dus tot aantasting van
het karakter van staat en volk. Het proef
schrift van mr Lammers geeft tot het
bewijs van deze stelling overvloed van
materiaal.
Er is echter meer. Men kan zich name
lijk de vraag stellen, waardoor sinds 1913
Slechts,een .enkele maal een kabinet na
voorafg"aapde binding aan enkele Kamer
fracties töt stand'icwam. Werkte hier een
algemene <pqrzaak?-
Mr Lammers gaat deze vraag bijna ge
heel voorbij en mist daardoor de kans
zijn voortreffelijk betoog nog belangrijk
te ondersteunen. Eensdeels komt dit. om
dat hij te weinig aandacht heeft geschon
ken aan de invloed van de invoering van
de evenredige vertegenwoordiging met
het lastenstelsel, anderdeels omdat hij
slechts weinig rekening heeft gehouden
met de invloed van buiten-parlementaire
organen als de pers op het staatkundig
gebeuren.
1931 werd reeds een poging tot vérklaring
gedaan, die door de daaropvolgende prac-
tijk geheel werd bevestigd.
Dank zij het geldende Ujstenstelsel be
slist de samenstelling van de candidaten-
lijst voor een belangrijk gedeelte over
de samenstelling van de fractie. De volg
orde op dé lijst ivordt vastgesteld door de
partij-instanties wier motivering zich ge
heel of bijna geheel aan de openbaar
heid onttrekt. Indien de partijbeslissin-
gen verder nog voorafgegaan worden
door een advies, dat in zeer besloten en
kleine kring wordt opgemaakt, well:
advies uit den aard der zaak practiseu
beslist, is daardoor de volgorde op de
l\)st en daarmede de samenstelling van
de fractie gelegd in handen van een ge
heim college, dat, zoals mr Lammers
terecht opmerkt geen staatsrechtelijke
verantwoordelijkheid draagt. In wezen is
dit een sterke aantasting van het demo
cratisch karakter van ons staatsbestel.
Wanneer nu deze fracties zich ook
het recht gaan aanmatigen, beslissen
de invloed uit te oefenen op de sa
menstelling van het kabinet, is in da
grond der zaak het centrum van ons
staatkundig beleid verlegd naar be
sloten partijinstanties. Dit is in strijd
met de dragende gedachte van onze
constitutie en zeker met de antirè-
volutionnaire opvatting over de ver
houding van Kroon en Volksver
tegenwoordiging.
Reactie
^IEN wy het goed. dan is de frëquentie
an extra-parlementaire kabinetten te
als een reactie op deze ombuiging
het Nederlandse constitutioneel be
stel. Het niet-monistisch karakter van
onze staat wil zich handhaven. In dit
verband is het zo zinrijk, dat mr Lam
mers ook wijst op andere wijzen van
aantasting van niet-monistisch karakter
onze staat. Hij had er aan toe kun-
voegen, dat ook de reacties daartegen
velé zijn. De belangrijkste is wel de ver
groting van de betekenis der Eerste Ka-
Men denke aan de behandeling van
het Belgisch verdrag en het drama van
Curasao, maar meer nog aan de grotere
waardering die het verhandelde in dit
lichaam niet alleen in het land, maar
ook in regeringskringen geniet.
Ook zou het verhelderend kunnen wer
ken. indien men de sympathie voor het
.volksreferendum hierbij betrok. Toen ka
binet en volksvertegenwoordiging nauw
verbonden waren, steeg de waardering
voor het referendum met de dag, om
partijtyrannie te breken. Toen echter de
extra-parlementaire kabinetten gingen
overheersen, verdween het referendum
vrijwel.geheel uit de belangstelling.
Uit den aard der zaak gingen wij niet
over tot een technische beoordeling van
het proefschrift. Wij wilden slechts wij
zen op de grote betekenis van deze studie.
Door haar rijkdom van materiaal en üe
heldere wijze van behandeling kan zij
van grote betekenis zijn voor de politieke
ontwikkeling in de naaste toekomst.
Prof. dr L. W. G. Scholier^
