PAUL GRAY HOFFMAN
Bloemlezing der Nederlandse
klederdrachten
Wie
is
Belangrijke uitvinding van
Amerikaans ingenieur
Een prinses, die haar eigen
potje kookt
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
DINSDAG 15 APRIL 195J
de rechterhand van „Ike", die failliete boedels kan redden?
TTOFFAfAN. Deze naam, met een overigens zeer vertrouwde klank, van-
wege de druppels, is in de afgelopen weken nogal eens in de kranten
opgedoken. Hij behoort bij een 60-jarige Amerikaan, die enkele jaren ge-
leden nog bekend stond als de procuratiehouder van Sinterklaas, oftewel
als administrateur van het plan-Marshall. Tot voor kort was hij enkele
jaren wat men noemt „uit het wereldnieuws". Sinds 1950 hield hij zich nl.
als president van de Ford Foundation met ander menslievend werk bezig.
Thans doet deze grote self-made zakenman opnieuw van zich spreken. Hij
is de promotor van Eisenhower als candidaat voor het Amerikaanse pre
sidentschap en optimisten noemen hem als toekomstige vice-president of
ten minste minister van Buitenlandse Zaken. Zo ver is het echter nog niet,
ook al zijn we zo langzamerhand al met de gedachte vertrouwd geraakt,
dat Eisenhower in Truman's plaats het Witte Huis zal gaan bewonen.
die in 1935 president van het concern
werd, verkocht zoveel auto's onder het
beroemde motto: „Studebaker gaat door"
dat de schuldeisers betaald konden wor
den en de maatschappij spoedig een
winstje van een slordige twee en een
half millioen dollar kon boeken
Dit korte overzicht van Hoffman's
leven zou echter wel zeer onvolkomen
zijn, wanneer niet vermeld werd het
machtige pionierswerk, dat hij verzet
heeft als directeur van de organisatie,
die het plan-Marshall moest
lijken. Hij heeft de enorme organisatie,
die Europa moest helpen, er weer boven
op te komen, uit de grond gestampt.
Langer dan twee jaar heeft hij voor een
salaris van 20.000 dollar (altijd nog de
moeite waard..)) gewerkt, terwijl hij
bij Studebaker 96.000 kon hebben. Zoals
zovele andere Amerikaanse zakenlieden
heeft Hoffman eahter deze strop op de
koop toe genomen, toen Truman beroep
op hem deed
Kapitalisme
Z'N opvattingen steekt hij niet on
der stoelen of banken. Hij heeft
eens gezegd: „Mijn land werd groot
en sterk en m'n volk gaat het goed
onder een systeem, dat men gerust
bij z'n ware naam mag noemen: het
kapitalisme en de vrije onderneming.
meent Hoffman, ,yrijn de essentiële
vrijheren van de mens veilig en is de
gewone man tot een redelijke levens
standaard gekomen". Men zal in de
toekomst nog wel meer over deze
markante figuur vernemen. Het is in
elk geval reeds een rustige gedachte,
dat hij evenals Eisenhower
Alleen onder het kapitalisme", zo Europa een goed hart toedraagt.
Dit is de eerste vleugeltip brand
stoftank, welke is gemonteerd op
het Lockheed Super Constellation
testtoestel. Het gevaarte, dat 3000
liter brandstof kan bevatten, wordt
hier geïnspecteerd door de man
aan wiens brein het apparaat is
ontsproten, ontwerper Clarence A.
Johnson van de Lockheedfabrieken
in de Verenigde Staten.
Openluchtmuseum Arnhem bewaait
Paul G. Hoilman
Paul Gray Hoffman werd in 1892 te
Chicago geboren en grootgebracht
Western Springs aan de rand van deze
stad. Z'n ouders waren niet onbemid
deld, zodat de jonge Paul naar de uni
versiteit werd gestuurd, nadat hij met
gunstig gevolg de school in het nabij
gelegen La Grange had bezocht, doch
geenszins bijzonder was opgevallen. Wel
trok hij de aandacht door z'n brillante
voetbalspel en met één van de eerste
„paardloze rijtuigen" in z'n buurt. Dit
vehikel maakte blijkbaar nogal indruk
op de jongeman. Want na slechts
Jaartje rechten te hebben gestudeerd,
gooide hij z'n boekentas in een hoek
te gaan werken in de autoshowroom
Halladay op de Michigan boulevard te
Chicago, als.... portier, voor acht dollar
per week....
Vloeien vegen
t"NIGE tijd bracht hij door met het
vegen van vloeren, zo lezen
Weltwoche en Kompas, maar het duurde
niet lang, of hij werd voor twaalf dollar
per week baas van de reparatie-afdeling,
die uit.... twee man bestond. Toen hij
weer promotie maakte, ging hij voor
hetzelfde geld demonstraties geven met
de wagens van Halladay. De hele familie
Hoffman verhuisde in 1911 naar Cali-
fornië, toen nog het land van belofte.
Paul, die zelf z'n reisgeld bij elkaar
moest scharrelen, voelde zich in het
rommelige Los Angeles spoedig goed
thuis. Het was daar heel gewoon, dat
kopers omgekocht of desnoods ontvoerd
werden. Hoffman knapte deze karweitjes
voortaan voor Studebaker op. Als een
razende verkocht hij auto's; nooit drong
hij op contante betaling aan. In ruil voor
glinsterende Studebakers kwam hij vaak
thuis met schitterende diamanten, prach
tige paarden en rijtuigen, hypotheken en
j ginaasappeioogsten. Hij wist met deze
zaken opnieuw zaken te doen en., met
In 1914 moest een auto-handelaar, die
een paar stuivers wilde verdienen, een
wonderlijke combinatie van autorenner,
uitvinder, fabrikant en humorist zijn. In
de winter van dat jaar vroor één van de
twee sinaasappelboompjes in het voor
tuintje van hel ouderlijke huis der Hoff-
mans dood. De jongeman adverteerde
'toen (zonder te liegen): „Verloor halve
sinaasappelaanplant. Moet auto van de
hand doen". Half Los Angeles schreef
op deze advertentie, hopend, voor een
zacht prijsje dat karretje op de kop te
kunnen tikken. De „pechvogel" bezocht
alle briefschrijvers persoonlijk en lever
de op die manier heel wat tweedehands
wagentjes af. Voordat de kopers wisten,
hoe zij er op een eerlijke manier inge-
tippeld waren, was de gehele voorraad
uit verkocht....
Doiothy
T\E enige koopjesjager, die geen auto
had gekocht, was een zekere Brown.
Het contact met deze heer bleef echter
niet onvruchtbaar, omdat er een dochter
in het spel kwam, die naar de naam
Dorothy luisterde. Een paar maanden,
nadat hij z'n sinaasappelenaanplant had
j Verloren, kreeg Paul er iets mooiers
voor terug: een alleraardigste vrouw en
een functie als leider van het Stude-
baker-concern te Los Angeles. Hij was
toen 22 jaar en de jongste man met zo'n
positie in Amerika. Later schonk z'n
levendige, vrolijke, roodharige vrouw
hem zeven kinderen (twee dochters en
j vijf zonen). Het grote huis der Hoffmans
was altijd vol leven, gelach en vertier..
Toen Paul pas in de autohandel zat,
had hij veel moeite gedaan om een „oud
beestje" aan een dierenarts te verkopen.
Met levensgevaar had hij de adspirant-
koper in de „rammelende ketelfabriek"
naar diens huis gebracht, op 60 km van
de stad. Dat was in die tijd nog een hele
onderneming. Heelhuids bereikten ze
echter het huis van de dokter. Deze wil
de de koop wel sluiten, maar vroeg voor
alle zekerheid aan Paul: „Als jij mij
was, zou jij die wagen dan kopen?" Dat
was een moeilijk ogenblik voor de jonge
man, die geen rooie cent bezat en dus
de provisie best kon gebruiken. Terwijl
hij het vopr en tegen van het liegen zat
te overwegen, viel z'n oog op een doek
aan de muur, waarop geborduurd stond:
„God hoort elk woord, dat je zegt". Er
werden die dag geen zaken gedaan.
Redder van Stude
baker
jyA de eerste wereldoorlog ontwikkelde
Paul een niet te stuiten verkoop
energie en jaarlijks verkocht hij voor
zeven millioen dollar aan auto's. In 1925
werd z'n harde werken beloond met het
vice-presidentschap van het Studebaker-
concern en toen het in 1933 misging met
deze onderneming en ze failliet werd
verklaard, wist hij van de curator ge
daan te krijgen, dat hij nog mocht pro
beren, voor de schuldeisers te redden,
wat nog te redden viel. Hij leende links
en rechts zo'n kleine 100.000 dollar en
besteedde deze aan.... reclame, reclame
og eens reclameDat is de red
ding van Studebaker geweest. Hoffman.
Nationaal geschenk aan Prinses Wilhelmina
een kostbare verzameling
TOEN DE JONGE KONINGIN WILHELMINA in 1898 werd ingehuldigd,
zijn haar 240 costuums van de inheemse klederdrachten aangebo
deze werden in het Rijksmuseum te Amsterdam bewaard en verhuisden
in 1919 naar het Openluchtmuseum te Arnhem, waar zij in een apart ge
bouwtje bewonderd konden worden. De tweede wereld-oorlog kwam, de
poppen met hun kostbare kleding werden veiligheidshalve overgebracht
naar het juist gerestaureerde kasteel de Doornenburg in de Betuwe;
eveneens zeer kostbare collectie sieraden, welke in de goede oude tijd door
mannen, vrouwen en kinderen waren gedragen, werd in een bank-kluis te
Arnhem gesloten. De Duitse bezetting deed het kasteel de Doornenburg
in de lucht vliegen de kluis van de bank werd leeggeroofd. Niets bleef
er over van deze unieke verzameling.
Prinses Wilhelmina in bruikleen aai
op de Waterberg afstond.
..Mensengezichten"
Wat 'n vijftig jaar geleden wellicht met
niet al te veel moeite bij elkaar gebracht
was, is nu grotendeels niet meer te vin
den. Toch toog een aantal dames enige
jaren geleden weer aan het werk,
Koningin Wilhelmina by haar 50-jarig
regeringsjubileum nogmaals een geschenk
aan te bieden, bestaande uit een bloem
lezing der vaderlandse klederdrachten. In
October 1949 zijn de tachtig costuums aan
Prinses Wilhelmina aangeboden op het
terrein van het Openluchtmuseum te
Arnhem en wandelden een aantal dames
heren in de prachtige kleding
verschillende provincies door het Zaanse
dorpsstraatje, met de typische groen-
geschilderde houten huisjes.
„Maar" tachtig costuums? Tóchtig cos
tuums, zeiden de mensen-die-het-weten-
konden; want er bleef weinig over var
wat eens beschouwd werd als te horen
bij het leven-van-alledag.
Trouwens, men hield niet op toen
tachtig waren; moeizaam klom het aantal
ver de honderd en nog steeds werkt
door. Men speurt en zoekt, mer
koopt en bedelt en nog zijn er Nederlan
ders die niet weten, dat men zó maar:
costuums, schoeisel, sieraden, enutsen, tip-
doeken, hoeden, mitaines, enz. enz. aan
het „Landelijk comité tot verzameling
van Nederlandse volksklederdrachten"
(p.a. Openluchtmuseum, Arnhem)
den kan.
Automatisch wordt die goede gave dan
onderdeel van het nationale geschenk, dat
Deze nieuwe verzameling klederdrachten werd onlangs door het comité
Nederlandse Volksklederdrachten bijeengebracht in het Openluchtmuseum in
Arnhem, ter vervanging van de collectie, welke daar tijdens de oorlog,
werd vernield.
een warreling van witte mutsen en kap
pen. Onder die blanke hoofdtooi zitten
gezichten. Geen starre poppenkoppen
maar mensengezichten, vervaardigd door
de mcskermeester Eef van Maanen uit
Velp. Dat zij geen ogen hebben, vinden
sommige bezoekers een bezwaar. Maar
het is alsof deze mensenwat in zich
zelf gekeerd zijn, zij staan na te denken:
straks heffen zij wellicht het hoofd op
en kijken u aan. Of misschien best&dt
helemaal niet voor hen en gaan zij rustig
door met hun zelfbespiegelingen.
Eerst de mutsen en kappen, daaronder
de jonge en oude gezichten, daarna de
dracht. Die van de eilanden, uit de pol
ders, van de zandstreken. De meeste
kleuren zijn donker en rtemmig. Heel
vroeger is deze kleding vrolijker en
bundiger geweest. Maar naarmate
costuum uitsterft, uitsluitend door oude
gedragen wordt, neemt zwart, bruin,
paars en donkergroen de overhand. Wat
helemaal niet saai betekent. Kijkt u maar
naar de cape van de Scheveningse
wen (die gelukkig nog veel gedragen
wordt): zwart van buiten, maar oranje
rood van binnen voor werkdagen en dt
prachtigste pasteltinten van buiten met
een afstekende kleur van binnen voc
feestdag. Mutsen en sieraden, beugeltas
sen, tipdoeken en schorten, zij voi
de bevalligheid en speelsheid, maar
de waardigheid die aan vrouwenkleding
de bekoring geeft
Eerst vallen de poppen-in-hun-geheel
op: de mannen en vrouwen uit Groningen
en Friesland, Zeeland en Brabant var
de Veluwe en uit Limburg, de ingekap
selde baby-in-'t pak en de wufte Hoeve
lakense jongeling. Naast veel stemmigs
en deftigs is er toch ook nog veel kleu
rigs te zien: Marken, Urk, Bunschoten.
Staphorst, Volendam.
Prachtige details
I van het ensemble komt men vanzelf
op het detail: zoals die tere. witte
tulen tipdoek voor kerkbezoek. Naast
bloemenmotieven is er de monstrans
het symbool IHS ingewerkt.
Verderop een zijden halsdoekje
arme kleuren en de schittering van
gouden en zilveren kettingen, hangertjes
oorbellen. Een zwart-en-wit korfje om
een „snees" eieren te vervoeren. Een
zakelijk uitziende heldere wit katoenen
muts met keelbanden (kennelijk „ik houd
■ÉT van die modefratsen") en daarnaast
hoofdtooi van gebrocheerde linten
bloemen. Een droom van een bed jasje v
Coromandel sits, een paar mitaines:
tricot met kant afgezet; een platte
strooien kinderhoed opgedoft met c
'eren en strikken, een sombere rt
mantel met tresfiguren bewerkt, een
sierlijk stro-hoedje met kralen en linten
versierd. Wat een pracht en praal kuier
de vroeger, breeduit, over de weg of wipte
vlug een winkel binnen om nog gauw een
boodschap te doen. Wat een indrukwek
kende gestalten schreden langs de huizen
in dagen van rouw.
De mode...
yELERLEI VRAGEN rijzen: waarom
zette men in het winderige Friesland
zo'n enorme zonnehoed op 't hoofd en
droeg men in een deel van Limburg een
soort „zigeunerdoek" over 't hoofd gesla
gen als enige uitzondering op alle kap
pen en mutsen? Waarom draagt de een
pupekrullen en p&nny-haren, terwijl men
ginds angstvallig elk haartje verbergt
onder een metalen helm en weer elders
het haar in een donkere streep van het
voorhoofd terugslaat? Waarom zette men
b(j kerkgang een hoedje met veren bo
venop een witte muts, waaronder dan
weer streeksgewijs een oorijzer
praalde? Waarom is er verschil ir
Zeeuwse dreven tussen Protestantse er
R.K. zusters zowel in kappen als sie
raden?
i. Hoe ontstaat een mode er
willen alle vrouwen aan eer
mode meedoen en blijven zij toch ook
bepaald gewest, trouw
bepaalde tradities....?
einde gekomen aan Neder
lands volksklederdrachten; over een
jaar is er waarschijnlijk niets meer
te bespeuren, want het komt nog m
sporadisch voor dat kinderen
costuum gestoken worden. Vandaar, dat
wij voor deze verzameling dankbaar
moeten zijn.
Mijlpaal in de luchtvaartgeschiedenis:
De vleugeltank, ook voor toestellen,
sneller dan het geluid
zal opmerken, dat zo'n toestel er enigs
zins anders uitziet dan thans het geval
is. De vliegtuigen van de toekomst zullen
aan de vleugeleinden grote tanks met
brandstof meevoeren, die de toestellen
een geheel ander aspect geven. De ont
werper van dit systeem, van deze tanks
(tiptanks), is een Amerikaans ontwerper,
Clarence L. Johnson, chef van de onder-
zoeklaboratoria van de wereldberoemde
Lockheed Aircraft Corporation in Call-
Als de tijd van de „tiptanks" aan
breekt, aldus Johnson, wellicht in 1955
of 1956, zullen de luchtreizigers opmer
ken, dat het „tiptank"-vliegtuig veel
ter in de lucht ligt, en dat het werkelijk
een genoegen is geworden om te vliegen.
Voorlopig hebben de Lockheedfabrie
ken „tiptanks" ontworpen voor 2 Super
Constellations van de marine, welke zul
len worden uitgerust met nieuwe T-34,
turbo-prop motoren van meer dan 5000
pk elk. Op het ogenblik worden de tanks
op deugdelijkheid beproefd op een pro
totype Super Constellation, een testvlieg
tuig.
Het idee van de „tiptank" dat in 1938
aan het brein van Clarence Johnson Is
ontsproten, werd voor de eerste maal
toegepast op de tegenwoordige straal
jager F-80, ook wel Jet-straaljager ge
noemd. Dit toestel bewees, wat inge
nieurs reeds verwachtten: van 2000
ter hoogte kon een F-80, zonder motor-
kracht, 10 km verder uitzweven dan
zonder tanks ooit het geval was geweest.
De tank heeft een „draagkracht", die
zijn eigen vol-gewicht tenvolle compen
seert. Zo wordt noch gewicht, noch snel
heid geofferd aan de „tiptank", integen-
lange-afstandsvluchten te maken met een
kruissnelheid van 800 km of meer. Non
stop-vluchten rond de aarde zijn
zicht
Nieuwe Super Constellation transpor
ten met de hypermoderne Piston-
toren, die tot de snelste transporten ter
wereld mogen worden gerekend, zullen
30.000 liter brandstof moeten meevoeren,
waarvan het grootste gedeelte in de
vleugels. Voor de Turboprop-motoren zal
hetzelfde toestel bijna 40.000 liter nodig
hebben. „Tiptanks" kunnen 3000 liter
brandstof bevatten, terwijl de zgn. pod-
type tanks, de tanks welke onder de
vleugels hangen, 2250 liter Inhoud
hebben.
De vliegtuigen van de toekomst, aldus
de uitvinder van de „tiptank", zullen
zich tot een steeds grotere perfectie ont
wikkelen.
Oude glorie uit Europa
(Van een onzer verslaggevers)
Een vleugje romantiek uit het oude
Europa is dezer dagen weer opgewak-
kerd in Amerika, al was de oorzaak dan
verre van plezierig. Het begon met
de gang van de 42-jarige Catherine
Lorraine, Prinses Katalin van Hongarije,
naar het Gerechtshof te San Francisco,
ze een verzoek indiende tot rege
ling van de voogdij over haar beide
dochtertjes en van de bijdrage welke
de vader, aartshertog Albrechl, tot de
opvoering van zijn kinderen moest
eren.
Prinsessen en aartshertogen zijn
Amerika figuren uit een onbekende
wereld, ook al koken ze hun eigen potje,
hebben ze geldzorgen en maken ze i
elkaar, net als zoveel andere onge
lukkige mensen. Daarom werd Prinses
Katalin gefotografeerd, terwijl ze
Woordenlijst (700 pag.)
Ned. taal gereed
De woordenlystcommdssde, die o.m. tol
taak heeft de Nedrlandse en Belgische
regering te adviseren omtien: de samen
stelling van een woordenlijst ten ge-
bruike bij de voornaamwoordelijke aan
duiding en het bezigen van de genitief
vormen, zal nog deze maand haar rap
port uitbrengen.
De arbeid van deze commissie is r
gelegd ir een inleiding van ongeveer
veertig bladzijden en in een woordenlijst
ongeveer 700 bladzijden.
een bezorgde blik haar dochtertjes ty-
dens een weekend thuis (de meisjes zyn
op een kostschool) tracteerde op eer
lekker haipje.
De oudste, prinses Sarolta is 12 jaai
oud, de tweede prinses Katalin 10 jaar
Hun moeder heeft reden om zo zorgelijk
te zijn want het valt niet mee de meiskes
alles voor hun opvoeding te schenken.
Zelf werkt ze in een warenhuis om aan
de kost te komen, waar ze net genoeg
verdient om heel sobertjes te leven.
Eigenlijk is haar hele leven met roos
kleurig geweest, al waren er tyden dat
nieuwe glorie daagde- Ze is nJ. de doch
ter van een groot Hongaars landedelman
en trouwde met aartshertog Albrecht,
een achterneef van de laatste Hongaarse
Koning Karei IV. die tegelijkertyd Kei
zer Karei I van Oostenrijk was.
De glorie van koning- en keizerschap
was toen ook al reeds lang vervlogen,
want in 1918 had Karei de wyk geno
men naar Zwitserland. In 1920 trachtte
hy door een putsch weer op de troon
te kooien, doch de geallieerden dachten
er anders over en vebanden de
naar Madeira, waar hij onder zeer
daohte omstandigheden overleed. Zyn
adjudant, een zekere Werkman, schreef
er zelfs een boek over, waarin hij dat
wat algemeen gefluisterd werd, ni. dat
er vergift in het spel zou zijn, uitvoeng
behandelde.
Dat waren zo zijn moeilijkheden, zyn
achterneef heeft de zyne en diens ex-
vrouw en kinderen de hare, maar het
is alles even oabeoydenswaardig.
De nieuwe tank heeft dus vele voor
delen. Zy versterkt de vleugels en het
grote gewicht (ruim 1700 kg, gevuld)
neutraliseren de kracht, die de vleugel
altijd tijdens de vlucht opdrukt. Hierdoor
wordt dus weer de genoemde grotere
stabiliteit verkregen, die het vliegen tot
een genoegen maakt.
Indien het nodig mocht zyn, zullen de
„tiptanks" ook kunnen worden gebruikt
op „supersonic", d.wr, sneller dan het
geluid vliegende, toestellen. De Ameri
kaanse Lockheedfabrieken hebben dit
bewezen met hun experimentele straal
jager, de XF-90.
De Synode sprak
Men schryft ons van Hervormde zyde:
TTET valt moeilyk enkele indrukken
Ai weer te geven van de vorige week
gehouden Synodevergadering, omdat deze
zovele zijn geweest en het programma
zo overladen, dat het alle krachten van
de Synodeleden heeft gevergd.
Twee zaken hebben vooral de aandacht
gehad, ni. de financiën en de school
kwestie. Omtrent het eerste punt zijn
zeer tot genoegen van de Synodeleden
uitvoerige gegevens verstrekt, waaruit i«
gebleken, dat de zaken van de Ned.
Herv. Kerk sober worden beheerd en de
uiterste zuinigheid wordt betracht
Het is verstandig geweest de school
kwestie niet al teveel vast te koppelen
aan de zaak-Hardegaryp, aangezien deze
laatste een aanloop is geweest om de
gehele kwestie grondig te behandelen.
Was Hardegaryp niet gekomen, dan was
het school-debat toch op een later tyd-
stip gehouden moeten worden.
Wy zyn dankbaar, dat de Synode mei
algemene stemmen heeft uitgesproken,
dat een voorbehoud moet worden ge
maakt t.a.v. de argumentatie, welke door
de kerkeraad van Hardegaryp is gegeven,
alsmede betreurd, dat hieruit misverstan
den zyn voortgevloeid.
wy betreuren het echter, dat de meer
derheid van de Synode het door de Raad
voor Kerk en School aan de kerkeraad
gegeven advies om niet mede te werken
aan de oprichting van een Christelyke
school heeft goegekeurd.
Verder is het jammer, dat een amende
ment van ds L. Kievit, te Putten, om in
de uitspraak op te nemen, dat in de
feiteUjke situatie de Hervormde Kerk
een byzondere verhouding tot en waar
dering voor de Christelyke school dient
te hebben, ls verworpen (19 v. 29 stem
men). Gelukkig is een tweede amende
ment van ds Kievit om in de uitspraak
der Synode terzake de vermaning tot de
ouders, die voor de Christelyke school
zyn, op te nemen, dat zy hebben te
waken, dat het Evangelie van Jezus
Christus de overhand houdt over allerlei
usanties en tradities, aanvaard (28 v, 21
stemmen).
"TIE DISCUSSIE, waaraan de meeste
-L' Synodeleden hebben deelgenomen, is
over het algemeen op hoog niveau ge
voerd. De voorzitter van de Raad voor
Kerk en School, ds R. Dykstra, heeft in
uitvoerig betoog het beleid van de
Raad trachten uiteen te zetten en te ver
dedigen. Het moet gezegd, dat hy dit op
een buitgewoon verdiensteUjke wijze
heeft gedaan, hoewel sommige van zyn
argumenten voor de voorstanders van
Christelyk onderwijs niet afdoende wa
ren. Het betoog van ds Dykstra kwam
in hoofdzaak hierop neer, dat de Raad
in het algemeen sympathie heeft voor
het Christelyk onderwijs en in meerder
heid uit voorstanders van dit onderwijs
bestaat Dit wil z.t echter niet zeggen,
dat de Raad per se voor het Christelyk
onderwys moet kiezen en tegen het
openbaar onderwys. Gevreesd werd, dat
de voorstanders van de openbare school
dan kopschuw tegenover de Hervormde
Kerk zouden komen te staan.
Hier gingen feiteiyk de wegen uiteen.
Een deel van de Synode wenste een uit
spraak van voorkeur voor het Christelyk
onderwys en tevens zoveel mogelijk
ontkerstening van het openbaar onderwys
en een ander deel wilde geen voorkeur
uitspreken voor een der beide school
typen.
XTET valt te verstaan, dat de voor-
standers van het Christelyk onder
wijs teleurgesteld naar huis zyn gegaan.
Zy hadden zo gaarne gezien, dat de
Hervormde Kerk, die hen, ondanks alle
gebreken, van harte lief is, het zover had
kunnen brengen, dat wat toch feitelyk
door hen als een vanzelfsprekendheid
wordt beschouwd, een besliste keuze voor
de scholen met de Bybel zou zyn gedaan.
De voorstanders van het Christelyk
onderwys. die zich o.i. hierby nooit zullen
kunnen neerleggen, zullen zich opnieuw
moeten bezinnen op het grote goed ons
door onze voorvaderen nagelaten. Er is
by ons, laten wy het elkander eerlyk
zeggen, teveel zelfvoldaanheid gekomen,
alsof, wanneer wy een school met de
Bijbel hebben, de zaak in orde ls. Laten
wy evenals Paulus Jagen naar het vol
maakte: hy was ook niet tevreden met
het tegenwoordige uit zyn tijd.
Daarnaast ls de verdeeldheid en soms
concurrentie van de scholen met de
Bybel onderling iets wat ons moet ver
ontrusten. Dat mag en moet ons manen
tot voorzichtigheid, hetgëen in de Synode
vergadering ook als bezwaar tegen het
Christelyk onderwys ls aangevoerd. Wij
hebben ons te verootmoedigen tegenover
God.
Moge daarnaast steeds een gebed op
gaan voor de besturen en het onder
wijzend personeel van de scholen met de
Bijbel, opdat zy hun hoogstverantwoor-
deiyke taak en roeping mogen verstaan
om temidden van deze verscheurde en
verwarde wereld de kinderen van ons
volk op te voeden In de vermaning en
e des Heren.
P.I.T. sticht een centraal
propagandabureau
Om de propaganda en de lectuurvoor
ziening van het Prot Interkerkelyk
Thuisfront meer te centraliseren en te
intensiveren, ls een propagandacommis-
sie gevormd, bestaande uit J. A. Nap te
Rotterdam, W. C. F. Scheps te Den Haag,
eerste luit W. G. Tibben uit Zwolle en
majoor ds L. S. v. d. Weg te Den Haag.
Daaraan zyn toegevoegd de secretaris
sen van het PJ.T. en van de Ned. MiL
Bond Pro Rege, mr P. J. Reyling te Den
Haag en W. Nieuweboer te Utrecht.
Uitvoeringsorgaan van deze commissie
een centraal propaganda-bureau, dat
gevestigd is: Nieuwe Gracht 90. Utrecht
Directeur ls O. de Moor te Voorburg.
