éénmaal (/U0& altijd (/W&
Herv. Kerk wenst ethische bemiddeling
en verwerpt profetisch geweld
Massale bijeenkomst van Hervormde
onderwijzers in Utrecht
W
Korea-gewonden terug in het
vaderland
nieuwe leidsche courant
maandag 3 december 1951
Advertentie).
frappant te ontdeklcen, dat van de 1000
King's Cross rokers er 896 ee
reeds King's Cross sigaretten
rpport)
deVifcj-
tr/yi
conclusie is
king's -g i vO raNG's
v80 cent per 20 stuks Ook in fraaie geschenkdozen van 50 stuks voor f2*)
Pioi. dr G. C. van Niltrik over „Hardegarijp"
i onzer verslaggevers)
'AT IS DE KERN van het school-conflict te Hardegarijp? In een uit
voerige rede op een zeer druk bezochte vergadering van het Werk
verband van Hervormde Onderwijzers in Nederland, welke Zaterdagmiddag
Lin het Jaarbeursgebouw te Utrecht is gehouden, heeft prof. dr G. C. van
Niftrik, van Amsterdam, op deze vraag een antwoord gegeven. Dit antwoord
hield in, dat de Hervormde Raad voor Kerk en School weigert zich te laten
vastleggen op de tegenstellingen van de 19e eeuw. En deze tegenstellingen
waren, zoals prof. Van Niftrik nader betoogde: het profetisch geweld en de
ethische bemiddeling, welke beide „richtingen" tegenover elkaar stonden
op de algemene vergadering van „Christelijk Nationaal Schoolonderwijs"
in Mei 1869, waarbij het er om ging de „bekende Christélijke en maat
schappelijke deugden" uit de wet van 1857 te schrappen. Volgens de hoog-
ind leraar was „Hardegarijp" een teken dat de geschiedenis zich herhaalt,
dat het huidig conflict een herhaling is van dat in C.N.S. in de
genoemden ook voorstanders
onderwijs waren, doch zij wensten het
Christelijk element in de openbare school
te versterken. Dit is naar sprekers me
ning het standpunt van de ethische be
middeling. Het radicaal profetisch geweld
loopt altijd gevaar te veronachtzamen de
invloed van het Evangelie dèar, waar men
niet staat op de basis van het objectief
belijden.
Geen antithese-leei
Het is voor dc Ned. Herv. Kerk, die
de bestaande schooltypen niet het ideaal
van de „school van Christus" ziet
daarom geen enkele type aanvaardt,
mogelijk mee te doen aan de verdog-
matisering van het profetisch geweld tot
de antithese-leer, zo zeide prof. Van Nif
trik met nadruk. Zoals de kerk thans op
weg is, is ook de school op weg, al heb
ben wij de „school van Christus" nog niet.
De kerk wil in ethische bemiddeling
erkennen wat goed is in de openbare
school, want deze is niet zo ont-christe-
lijkt als sommigen menen, en dan kan
de kerk, met een beroep op de Christe
lijke vrijheid, haar advies geven, dat de
vrijheid van de wet wordt gevolgd, al
kan de kerk die niet onfeilbaar is, zich
vergissen.
Terzake Hardegarijp, nu heeft de Herv.
Raad voor de Kerk en School verklaard,
dat een bijzondere school niet noodzake
lijk is. Er zijn twee C.V.O.-scholen in de
buurt en dient het Chr. onderwijs zich-
zelve met andere Chr. scholen
rentie aan te doen?
eeuw.
Zoals bekend is, heeft de kwestie Har
degarijp" nogal deining veroorzaakt in de
kringen van het Christelijk onderwijs.
Wat is gebeurd? De kerkeraad der Ned.
Herv. Gemeente in genoemd Fries dorp
heeft, toen er sprake was van de op
richting van een Chr. Nat. School aldaar,
aan alle gemeenteleden in een schrijven
geadviseerd niet mede te werken aan de
stichting van een dergelijke school. De
kerkeraad was van oordeel, dat geen en
kel schooltype het monopolie om de kin
deren op te voeden tot Christus bezit,
en dat de Doopbelofte op zichzelf de
ouders niet de verplichting oplegt hun
"""l kinderen te zenden naar een bepaald
[schooltype. De eenheid van de Avond
maalstafel zou, aldus dit schrijven, zijn te
verkiezen boven de eenheid van de be
stuurstafel. Dit advies werd verstrekt in
overleg met de Hervormde Raad voor
Kerk en School.
Dit was aanleiding voor de deining
i in de kring van het Christelijk onderwijs
en het Werkverband van Hervormde On-
derwijzers meende daarom, in overleg
met de Herv. Raad voor Kerk en School
een landelijke vergadering te moeten be-
Er leggen ter bezinning en bespreking van
oor het conflict. Uit alle delen van het land
waren hoofden van scholen, onderwijzers
(essen), rectores en leraren bij het mid-
lejel dflbaar onderwijs, leraren van kweek-
J scholen, afgevaardigden van vele onder
wijsorganisaties en tal van predikanten
"(naar Utrecht gekomen om te luisteren
®rd;naar de rede van prof. Van Niftrik, waar-
dl# in het standpunt van de Herv. Raad voor
Kerk en School zou worden weergegeven.
ed« Onder de honderden aanwezigen bevond
en zich ook de praeses van de Generale
Synode der Ned. Herv. Kerk, ds J. R.
ede| Wolfensberger, van Amsterdam,
Nadat de voorzitter van het Werkver-
band, de heer P. van Aalten, een in-
met leidend woord had gesproken, verkreeg
prof. Van Niftrik het woord.
De hoogleraar zeide in het geheel niet
bedroefd te zijn over deze vergadering
in tegenstelling met de kerkeraad van
Appingedam, die daaraan wel uiting had
gegeven in een schrijven aan de Gene
rale Synode en aan spreker. Hij was
zich tevens bewust van zijn verantwoor
delijkheid, alsmede van het feit, dat vele
personen zijn werkzaamheden als „Bar-
thiaan" in de kring van het Chr. onder-
eidj wijs met zorg gadeslaan.
School van Christus"
Prof. Van Niftrik begon met op te mer
ken, dat „Hardegarijp" een teken was
van het feit, dat er niets nieuws is onder
de zon, en van de grote verschuivingen,
welke zich in theologisch en kerkelijk
denken hebben voltrokken. De kerk
oefent een critische functie uit in de
samenleving, ook in de schoolwereld en
de Ned. Herv. Kerk moest vanuit het
Evangelie zowel de openbare als de Chr.
school bezien. Zij zoekt en vraagt naar
„de school van Christus", welke uitdruk-
king van dr Kuyper afkomstig is, en de
jke School met de Bijbel mag niet met deze
„school van Christus" worden vereenzel
vigd, aldus spr.
De schoolwereld is geen aparte kosmos
en zij leeft met de schoolproblemen niet
op een eiland. De school deelt in de be
weging van het kerkelijke, philantropi-
sche, paedagogische en wetenschappelijke
leven van deze tijd en de Ned. Herv.
Kerk weigert zich neer te leggen by welk
schooltype ook, hoe deze ook moge reilen
en zeilen. De kerk kan wachten en zal
alles stimuleren in de richting van een
betere benadering van de school van
verwerping. Als school kan de school
hoogstens leiden tot de drempel der kerk,
want de school als school hoort thuis in
de orde der schepping.
Prof. Van Niftrik, die de vrijzinnigheid
an de kerkeraad te Hardegarijp niet
wenste te verdedigen, noch de rechtzin.
nigheid van een orthodoxe kerkeraad, be
klemtoonde, dat de houding van de Raad
voor K. en S. in de zaak Hardegarijp niet
beoordeeld moet worden als een stand
punt van strategie of opportunisme; het
gaat hier volgens spr. niet om schipperen
of plooien. Het gaat om een hogere syn
these van profetisch geweld en ethische
bemiddeling, om een nieuwe doordenking
m de verhouding Christendomhuma-
sme, van verzoening en schepping.
Er is geen andere humaniteit dan die
welke met Jezus Christus is geconfron
teerd, doch de objectiviteit van het heils
werk van Christus reikt zover als deze
kosmos reikt, zo besloot prof. Van Niftrik
zijn met grote aandacht gevolgde rede.
Doopbeloite
Bij de beantwoording van tal
schriftelijk gestelde vragen, merkte spr.
nog op, dat in de kwestie Hardegarijp
Christus."
Twee „richtingen"
Teruggaande in de geschiedenis merkte
prof. Van Niftrik op, „dat Kuyper op de
algemene vergadering van „Christelijk
Nationaal Schoolonderwijs" in Mei 1869
het heersende staatsidee „satanisch" heeft
genoemd en de vergadering was van oor
deel, dat het woord „Christelijk" uit de
toen geldende onderwijswet diende te
worden geschrapt. Groen van Prinsterer
en Kuyper stonden op het standpunt van
„alles of niets" het profetisch geweld
waartegenover Nic. Beets en Chantepie
-z; de la Saussaye het standpunt van de
de ethische bemiddeling vertolkten, aldus
spr., die betoogde, dat de twee laatst -
rh.
Ook geen bolwerken
Wy geloven niet in het bolwerk var
de Chr. school, noch in dat van de open
bare school, zo vervolgde spr., en wy
wensen de verdediging van één van bei
de bolwerken niet over te nemen. D«
Ned. Herv. Kerk, die de wereld wil zien
in het licht van Christus en van het ko
mend Koninkryk, wil daarom in deze tyd
niets weten van een antithese-leer,
gezien deze veel te veel wordt vei
zelvigd met de zaak der belijders. Zij
wenst geen fronten te betrekken, doch
wil getuigen van Christus tot ons gehele
volk en dan moet zy weigeren het Evan
gelie te maken tot een privé-bezit
één bolwerk.
Wat is christelijk
De Herv. Raad voor Kerk en School
probeert zijn weg te gaan naar het bevel
van Christus, zonder links of rechts te
zien. Het is geen eis van Christus overal
zoveel mogelijk Chr. scholen te stichten,
want het recht van Christus is nog niet
het recht van de Chr. scholen.
De tegenstelling tussen openbare school
en school met de Bijbel is tot nu toe
veelal samengevallen met humanisme
tegenover Christendom, doch de Ned.
Herv. Kerk erkent met vreugde, dat niet
alleen zij iets heeft ontdekt van het ware'
mens-zijn. Daar zit, aldus spr., een theo
logie achter, waarom de Raad voo
en S. op schoolgebied samenwerking met
humanisten zoekt. En wij zullen oog
moeten hebben voor de nieuwe situatie,
al erkennen wij dankbaar de arbeid
de pioniers in de Schoolstrijd.
Dit nader uitwerkende zeide prof. Van
Niftrik, dat het mensbeeld in Chr. krin
gen een wonderlijk mengsel is van Refor
matorisch beginsel en humanistische
levensbeschouwing en het zoeken van
ware mensbeeld heeft Christenen
humanisten op één hoop geharkt. Daar
uit is de intense belangstelling van de
Raad voor K. en S. voor de openbare
school te verklaren. En de nieuwe School
strijd wordt met verbittering gestreden,
omdat één of ander bolwerk meent het
ware te bezitteh. Zal nieuwe ramspoed
ons niet allen wegspoelen, dan is
zaak dat wij ons aaneensluiten.
Het gaat op de school niet alleen
het kind tot Jezus te brengen, zo zeide
de hoogleraar verder, doch ook oir
op te voeden tot ware mensen en
komen alle scholen gelijkelijk in de waag
schaal. Wat betekent het woord „christe
lijk" in de naam christelijke school? Wie
hier alleen de prediking van de belijdenis
laat beslissen, maakt de school tot
stuk van de kerk. Opvoeden voor
Koninkrijk der hemelen kan de school
niet, dat is een zaak van verkiezing of
niet de kerk heeft gesproken, doch dat
in het advies wel tot uitdrukking is ge
komen wat in leidende organen der Ned.
Herv. Kerk leeft. Inzake het standpunt,
dat vele Christen-ouders innemen, n.l.
dat de Doopbelofte de verplichting zou
inhouden de kinderen naar een Chr.
school tc zenden, zeide spr., dat de Herv.
Raad voor K. en S. dit standpunt niet
deelt. De leuze „de school aan de ouders"
achtte prof. Van Niftrik in zijn eenzijdig
heid gevaarlijk en onjuist te zijn, waar
om deze leuze minstens gecorrigeerd dient
te worden. De school als onderdeel van
het kerk-instituut is voor spreker onaan
vaardbaar.
De Ned. Herv. Kerk is wars van de
gedachte, dat de invloed van de weder
geboorte niet verder reikt dan de kring
van de objectieve belijders, evenals zij
staat tegenover de gedachte, dat een over
winning van een Chr. organisatie, een
Chr. „bolwerk", een overwinning van
Christus zou zijn. Het einde van deze
theologie is in de Ned. Herv. Kerk, zo
verklaarde prof. Van Niftrik, zo niet ge
komen, dan toch in zicht.
Met de hoogleraar heeft nog mondeling
van gedachte gewisseld de heer P.
Jouwsma, van Enschede, hoofdbestuurs
lid van de Ver. van Chr. Onderwijzers,
die er tegen protesteerde, dat de kerke
raad van Hardegarijp. de verantwoorde
lijkheid voor de Doopbelofte op zich
neemt, terwijl deze aan de ouders be
hoort. De vrijheid om de kinderen op te
voeden naar de keuze der ouders kan,
naar deze spreker zeide, alleen verwezen
lijkt worden in de vrije Chr. school. De
voorzitter van de betrokken Chr. school
vereniging te Hardegarijp verklaarde
nog, dat de ouders een school wensen, die
doortrokken is van de Geest van Christus.
Landing te Valkenburg
ZATERDAGMIDDAG zijn elf gewonden van het Nederlands vrywilligers-
detachement in het vaderland teruggekeerd. Met het Engelse troepen
schip Empire Halladale kwamen zij 's morgens in Liverpool aan en werden
enkele uren later met een Dakota naar het vliegveld Valkenburg gebracht,
waar zij omstreeks drie uur behouden landden.
Rijnsburgse brandweer nam nieuwe
wagen in gebruik
Oude materieel heelt zn geld wel opgebracht
Van de elf teruggekeerden was er één
brancard-patiënt. Van de overigen kon
drie onmiddellijk naar huis toe,
terwijl de resterende zeven met auto's
aar de militaire hospitalen in Rotterdam
Utrecht werden gebracht.
Bij de ontvangst op het vliegveld waren
aanwezig de inspecteur van het vervoers
wezen, de gen.-maj. J. R. K. La gas, de
waarnemend commandant van het Van
Heutsz-regiment, waaronder de Korea-
strijders behoren, maj. S. Da Costa, rit
meester D. de Iongh, namens de inspec
teur-generaal van de Koninklijke land
macht en de lt.-kol. B. J. Buma,
de chef van de generale staf.
Door de legerpredikant dr D. K. Wie-
lenga uit Den Haag werd de teruggekeer-
hartelijk welkom toegeroepen,
maj. Da Costa met een enkel
woord aan elk het kruis voor recht
vrijheid uitreikte.
Tijdens het onderhoud, dat wij met
kelen van de gerepatrieerden hadden,
wij dat men over de zorg
Nederlandse zijde zeer tevreden was
Liverpool werden zij door de Engelse
medici overgedragen aan de Nederlandse,
die onder leiding stond van de officier
gezondheid derde klasse maj. M. Lay,
D.a. warme jassen voor de jongens had
meegebracht. Ook met de sociale zorg
r ingenomen. Deze is vooi
hen gelijk aan die van hen, die uit Indo
nesië zijn teruggekeerd. Ook over hel
soldij waren zij tevreden:
gehuwden 70 pet boven de nor
male jaarwedde, voor de vrijgezellen
35 pet;
voor elke actie-dag 18;
voor iedere maand in Korea of hos
pitaal f 100
Het transport
Over het transport per troepenschip
hoorden wij minder opgewekte klanken.
Het eten was slecht en onvoldoende, ter
wijl de Nederlandse gewonden onder de
zelfde medische behandeling stonden als
de overige passagiers, die gezond
„Ik had graag wat zuiveringszout gehad,
want ik had last van m'n maag", vertelde
ons een der elf teruggekeerden, „maar
ik kon netjes wachten tot 's middags twee
uur en in de rij gaan staan tussen de ge
zonden; dit, terwijl men het mij zó had
kunnen geven. Er was voor ons eigenlijk
helemaal geen speciale zorg. Het
enorm verschil met de Hollandse medi
sche dienst, die ons in Liverpool
Toen wij over deze klachten een praatje
maakten met generaal Lagas, zeide deze
ons, dat het vervoer had plaats gehad met
een gewoon troepenschip. Een schip dus,
waarmee gezonde manschappen worden
vervoerd. Dus geen hospitaalschip. En op
een dergelijke boot kan men natuurlijk
niet die medische verzorging geven, die
Als nu de rode haan gaat kraaien, is
Rijnsburg niet meer volledig afhankelijk
van andere gemeenten. Zaterdagmiddag
om drie uur heeft de vrijwillige brand
weer de „echte" brandweerauto gede
monstreerd. Een mooie wagen, die voor
vele in gebruik zijnde brandweerauto's
niet onder behoeft te doen. Men reed
voor de demonstratie naar de brandput
voor de WilhelminaschooL
Het optuigen ging natuurlijk nog wat
onhandig en zeer voorzichtig, maar dat
zal binnen afzienbare tijd wel anders
worden, want de spuitgasten gaan nu
wekelijks oefenen, totdat zij de zaak
bij wijze van spreken „slapende" kun
nen bedienen. De opmp kan 2500 liter
binnen één minuut bij een opvoerhoogte
van 80 meter brengen. De toren moest
er Zaterdag aangeloven; men wilde wel
eens weten, hoe hoog men kwam. Door
even helemaal door te draaien werd de
trans ruimschoots bereikt. Na de demon
stratie trokken de genodigden zich terug
in de raadzaal, waar de officiële over
dracht plaats vond.
De burgemeester, mr Höweler, wenste
de brandweerlieden van harte geluk met
deze prachtige aanwinst. Het werd hoog
tijd, dat we een nieuwe spuit kregen,
want het oude beestje, anno 1929, ging
gebreken vertonen. Geen wonder! Het
werd tot een ergernis om met dat ma
teriaal te werken. En daar kwam dan
nog bij, dat de auto apart stond van de
spuit. In October 1929 werd het oude
materiaal voor f3000 aangekocht. Het
heeft dus wel zijn geld opgebracht Bij
brand is de eerste klap een daalder
De burgemeester toonde ook respect te
hebben voor de prestaties van de brand
weerlieden in moeilijke omstandigheden
Zij hebben vaak voor de heetste vuren
gestaan. De commandant, de heer R.
Blankert, kreeg een extra pluim voor zijn
gedegen leiding. Er werd voorgesteld een
cursus te gaan volgen en voor de tech
niek van het blussen. De firma Bikkers
en Zn. te Rotterdam, die de bovenbouw
verzorgde, gaf enkele wenken.
De commandant dankte de gemeente
voor haar royale gift. De heer Hagen
doorn, commandant van de Leidse brand
weer, stelde voor veel te oefenen, waar
mee de heer Blankert het roerend eens
was. De commandant can Katwijk was
blij, dat op deze middag een pak van
zijn hart was gevallen. Hij wees ook op
de plicht het publiek wegwijs te maken
in het voorkomen van brand.
N.Z.H.-halte voor de
Stadsgehoorzaal
Het gemeentebestuur van Leiden heeft
de N Z.H.VJVI. toestemming gegeven, dat
tussen half 8 en 8 uur des avonds en na
afloop van de voorstellingen voor de
Stadsgehoorzaal kan worden gestopt voor
het uit- en inlaten van reizigers. Deze
regeling geldt alleen de stadsdiensten.
Sinterklaas bij het
„Zuiderkwartier"
Zaterdagmiddag heeft de speeltuinver.
Zuiderkwartier met ongeveer 400 kinde
ken het Sinterklaasfeest gevierd in
1 foyer van de Stadsgehoorzaal Na
J openingswoord van de voorzitter, de heer
M. I. Smit kwam al spoedig de stemming
er in met het zingen van de bekende
liedjes. Toen kwam het gezelschap Kees
Verhulst uit Delft voor het voetlicht dat
programma van goochelen, pop
penspel en clownerie de jeugd kostelijk
wist te vermaken.
Het hoogtepunt van het feest waj
intocht van Sint Nicolaas met z\\
Piet Zij werden met bazuingeschal
daverend gezang binnengehaald. Na deze
intocht voerde de Sint een gesprek
met verscheidene kinderen, wat vanzelf
sprekend de nodige spanning bracht.
Onder zeer grote hilariteit werd de
clown Swipo in de zak gestopt De kin
deren kregen later op de middag een
tractatie en nog een andere verrassing.
Vermelden wij tenslotte de gewaardeerde
muzikale medewerking van The Travel
ling Brothers onder leiding van H. J.
van den Berg.
misschien wel wenselijk zou zijn. Het is
helaas niet altijd mogelijk om de gewon
den, voorals als het om een klein aantal
gaat met een hospitaalschip naar hun
vaderland te brengen. En dan komt er dit
nog bij: na him verblijf in de bijna vol
maakte Amerikaanse hospitalen in Japan,
vervoer met zo'n troepenschip
wel tegenvallen".
„Hoe wordt het gewonden-vervoer ge
regeld, generaal?"
„Door de Verenigde Naties. Wij hebben
daar natuurlijk ook een stem in, maa:
kleine stem uiteraard. Maar ik zal in elk
geval de regiments-commandant om
rapport over deze kwestie verzoeken, en,
indien dit nodig blijkt, zal ik zeker een
nader onderzoek laten instellen".
Voor de Noord-Italianen
ƒ4500 TEGEN ƒ0,0
De Zaterdag te Leiden gehouden in
zameling voor de slachtoffers van de
overstromingen in Noord-Italië heeft het
sprekende bedrag van f4500.55 opgele
verd. Het Rode Kruis is hierover natuur
lijk zeer enthousiast, temeer omdat er
geen onkosten tegenover staan. Tal van
zakenmensen verleenden spontaan hun
hulp- Zo werden voor de collectanten
broodjes, vlees, melk, suiker en andere
artikelen beschikbaar gesteld. En een
taxi-ondernemer liet zich ook niet onbe
tuigd. Hulde!
Openbare vendelavond
Leidse Oranje-garde
Na een mars door de stad te hebben
gemaakt hield het vendel Leiden van de
Chr. jeugdvereniging Oranje-Garde een
openbare vendelavond in het clubge
bouw aan de Oude Vest. De avond werd
geopend door hopman Regeer. De heer
Groeneveld uit Leiderdorp droeg zorg
voor een propagandistisch woord. Hot
mandolinegezelschap „Manki-banki's" gaf
e«=n stukje muziek weg, dat by allen
in de smaak viel. Verder was er
declamatie, en spel en een demonstratie
van Scheveningse hoornblazers. Om tien
uurwerd de avond gesloten met het zin
gen van het Avondlied, waarop men
dankbaar weer huiswaarts toog.
Agenda voor Leiden
Stadsgehoorzaal. 8 uur: Leidse Kunst
kring „Voor Allen", Gérard Souzay en
Jacqueline Bonneau
Dinsdag
Schouwburg. 7.45 uur: Ned. Comedie
brengt voor het L AK. „De bruiloft van
Figaro" van Beaumarchais.
TENTOONSTELLINGEN
Lakenhal, 10—4 uun „De 9" (tm. 8
December).
Nachtdienst apotheken.
Apotheek Herdinghen Blanken, Ho-
gewoerd 171, tel. 20502, en apotheek
Reijst, Steenstraat 35, teL 20136.
Leidens begroting '52
sluitend, maar...
Post onvoorzien slechts
5 7.175
Leidens begroting 1952 is verschenen.
Verheugend is het, dat de begroting
sluitend kon worden gemaakt Helaas is
echter voor onvoorziene uitgaven slechts
f57.175 geraamd Dat is wel een teken
van de moeilijke financiële omstandig
heden.
Het in evenwicht brengen van de be
groting heeft volgens B- en W. dan ook
bijzonder veel moeite gekost In 1952 zul
len nieuwe investeringen niet achter
wege kunen blijven. B. en W. hebben ze
evenwel tot het allernoodzakelijkste moe
ten beperken (rond f2 millioen). Gas en
electriciteit zullen, naast de woning
bouw, de grootste aandacht vragen. Ver
hoging der tarieven is onvermijdelijk.
Morgen hopen we op de begroting
nader terug te komen.
(Advertentie)
AUTOKACHELS
en andere accessoires
Zeer gewaardeerde
Sf. Nicolaas geschenken
Ruime keuze bij
Gebr. van Ulden
Afdeling Magazijn
HOGE RIJNDIJK 45
Telefoon 23041
Catecheethulpprediker
te Steenderen
De heer J. Sierat Jr. te Leiden heeft
zijn benoeming tot catecheet-hulppredi
ker bij de Hervormde Gemeente van
Steenderen (Gelderland) aangenomen.
Reeds a.s. Zondag zal hij door ds A. M.
Nortier, Hervormd predikant aldaar, in
zijn nieuwe werk worden ingeleid- De
heer Sierat heeft eerst de Hervormde
Gemeente van Hummelo (Gelderland)
gedurende twintig maanden als zodanig
gediend.
Opticiensdiploma
De heren J C. Roosen en J. Zaalberg
zijn geslaagd voor hot theoriegedeelte van
het vakbekwaamheidsdiploma voor opti-
Een „Amerikaanse" carrière
Directeur J. R. van Herwaarden 40 jaar
bij Hillegomse Kalkzandsteenfabriek
Bedrijf groeide tot grootste fabriek ter wereld
Aan het hoofd van de grootste kalkzandsteenindustrie ter wereld staat
de heer J. A. van Herwaarden. Zijn bedrijf bestaat uit Van Herwaardens
kalkzandsteenfabrieken N.V. te Hillegom en de N.V. Katwijksche kalkzand-
steenfabriek „Arnoud". Het was de heer Van Herwaarden, die er voor een
belangrijk deel in slaagde, de kalkzandsteen in te voeren als erkend bouw
materiaal. Onder zijn leiding groeide de personeelssterkte van de fabrieken
tot 500 man, terwijl de productie werd opgevoerd tot ongeveer 300 mil
lioen stenen per jaar.
De heer Van Herwaarden werd te I voor hun rekening nemen. Door de tijde-
"Til
Augustus
HU
P. Uiterlinden vanmorgen
in Zuid-Afrika
Zaterdagmorgen vertrok
hij van Schiphol
Vanmorgen om kwart over elf zou de
heer Piet Uiterlinden met zijn echtge
note op het vliegveld van Beaufort-West
in Zuid-Afrika aankomen.
Zaterdagmorgen om 8 uur vertrok hij
per KL.M.-bus uit Leiden. Bij de halte
aan de Haagweg stonden verscheidene
vrienden, onder wie mej. Meijering, di-
rigente van het kinderkoor „De Lente
klokjes". te wachten om hem uitgeleide
te doen. Omstreeks half 11 vond het
afscheid op Schiphol plaats en om 11 uur
ging de Prinses Beatrix de lucht in. Gis
termiddag om 3 uur landde de zilveren
vogel op het vliegveld van Johannes
burg. Toen namen de heer en mevrouw
Uiterlinden hun intrek in een hotel
aldaar. En vanmorgen om kwart over
8 werd de reis naar de plaats van be
stemming per vliegtuig voortgezet Te
Beaufort-West zou de heer Uiterlinden
worden begroet door vertegenwoordi
gers van de raad van de middelbare
school aldaar en door ds J- Wydeman,
de predikant van de Zuidafrikaanse
Kerk in deze plaats.
De nieuwe kerk, waarvan de heer
Uiterlinden organist zal zijn, zal op 1
1 Januari officieel in gebruik worden
genomen. Op die datum treedt hU ook
in dienst van de kerk. Omstreeks half
Januari hoopt hij zijn werkzaamheden
i aan de middelbare 6choot te beginnen.
Delft geboren op
voelt zich echter een echte Rotterdam
mer, omdat hij van kort na zijn geboorte
af in de Maastad woonde. Daar bezocht
hij de lagere school en was in 1911 werk
zaam bij het gemeentelijk telefoon
bedrijf.
Op zekere dag zat hij in een leeszaal
een krant te lezen, toen zijn oog viel op
een advertentie van de kalkzandsteen
industrie. Hij had nog nooit van deze
stenen gehoord, die toen nog niet het
algemeen vertrouwen van de bouwers
hadden. Daarom vroeg hij de bibliothe-
om inlichtingen en deze gaf hem
het rapport, dat een staatscommissie juist
het nieuwe materiaal had samen
gesteld. Toen hij solliciteerde, wist hij
al het een en ander van de steenindustrie
af en het was misschien daarom, dat hij
werd aangenomen als vertegenwoordiger-
correspondent. Zo werd hU belast met
het buitenwerk en begon de strijd om de
kalkzandsteen „er in te brengen".
De heer Van Herwaarden, die aanvan
kelijk dus slechts een lagere-schooloplei-
dlng had, studeerde in zijn vrije uren
moderne talen en techniek. Toch had hij
één diploma, n.l. voor stenografie. Hij
slaagde er voor als een van de beste. Een
medecandidaat op dit examen was cfer W.
Drees, die toen nog kamerstenograaf
moest worden
Zyn zelfstudie stelde de heer Van
Herwaarden in staat, in 1924 de colleges
aan de technische hogeschool te Berlijn
te volgen. Deze kennis had hy nodig voor
he vormen van een productieproces van
de steen, dat vandaag de dag nog onver
beterd wordt toegepast, al ondergingen
de machines natuurlyk wijzigingen.
Van 1919 tot 1923 was de heer Van
Herwaarden ook directeur van de inmid
dels opgeheven Leidse kalkzandsteen
industrie, die aan, de Rijnkade stond. In
1925 richtte hij de Katwijkse kalkzand
steenindustrie op. De fabriek te Hille
gom kwam in 1917 onder zijn leiding, zo
dat Katwijk en Hillegom onder één
directie kwamen.
De productie nam enorm toe, zodat de
prijs nog meer kon worden verlaagd, ter
wijl de kwaliteit werd opgevoerd. De
industrie en bollenteelt gingen hand in
hand. Voor de kalkzandsteen werden 150
hr binnenduinen afgegraven, waardoor
geestgronden ontstonden, die zeer
schikt zijn voor de bloembollenteelt.
De gezamcniyke productie van
Nederlandse kalkzandstcenindustrieën be
draagt 700 millioen stenen.
Katwijkse en Hillegomse bedrijven 50
ïyke remming ln de huizenbouw draai»
de fabriek niet meer met dag- en nacht-
Aan de heer Van Herwaarden werd
door de Zuidafrikaanse regering verzocht
adviserend en practisch op te treden.
Hij liet het by het adviserend gedeelte
wilde Nederland niet verlaten. De
jubilaris was gedurende vier Jaar lid van
het dageiyks bestuur van de Prot -Chr.
werkgeversorganisatie en maakt nog deel
uit van het bestuur der vereniging van
Ned. kalkzandsteenproducenten Hij is
commissaris van het centraal verkoop
kantoor voor de kalkzandsteenindustrie
en lid van de bedrijfsvereniging voor
sociale zaken Voorts heeft hy zitting in
d Kamer van koophandel en fabrieken
J. A. VAN HERWAARDEN
voor Rijnland, is voorzitter van de sub
commissie voor bouwmaterialen, lid van
het Ned- economisch instituut, lid van de
commissie van bysiand vooi bouwmate
rialen en lid van de hoofdcom.n.ss e van
de normalisatie ln Nederland.
In de door hem geleide bedrijven krygt
het personeel een aandeel ln de winst en
ii kwam een pensioenfonds tot stand,
waarin uit de eigen bedrijfsmiddelen
f 1 millioen werd gestort.
De heer Van Herwaarden. d:e erelid
is van de Westduitse kalkzandsteen-
fabrikanten. recipieert op 15 December
in hotel „Kasteel Oud-Wassenaar".
