PRESENTJES van SINTERKLAAS
werden in 1600 verboden
„Het vullen der schoenen met slicker-
demick strekt slechts tot afgoderije"
Dynamiek bij Bach en Ravel
PEEK CLOPPENBURG
ATOOMSPOOK wekt oude loodmijnen
tot nieuw leren
Nenthead, Engelands hoogst gelegen
dorp, in dienst van de atoom-chemie
R 155 N1EÜWE LEIDSCHE CODHANT S VRIJDAG 30 NOVEMBER 1951
~rm
Dominees legen bisschop
DE DELFTENAREN mogen wel eens informeren of de oude stadskeur
van 1600, die in 1607 werd vernieuwd, wel degelijk buiten werking
js, want anders lopen zij kans een boete te krijgen als zij op de markt hun
inkopen gaan doen voor St Nicolaas. In die keur staat immers dat het
verboden is „op den 5en December, 't welck genaemt wort Nicolaesavond,
cramen op het marktveld op te slaen, in welke vercoft werden verscheyden
goederen, die men den kleinen kinderen dyets maeckt, dat denzelfden Ni-
oolaes hen luyden geeft, 't welckde luiden affleidende is van de ware
Godsdienst ende streckendde is tot superstitie ende afgoderije, dewelcke
in een christelicke gereformeerde stadt niet en behoort getolereert te
worden
Dit verbod werd uitgevaardigd in de
tüd toen de Spaanse bisschop en de domi
nees in Nederland elkaar nog niet
goed konden verdragen als tegenwo
dig. Op het ogenblik is de gemijterde
strijd tegen St Nicolaas als volksfeest. Al
hebben de dominees deze strijd uiteinde
lijk verloren, aanvankelijk boekten zij
enkele overwinningen. En één van die
overwinningen was het verbod om op de
Delftse markt St. Nicolaas-presentjes te
verkopen.
Een andere dominee veroordeelde het
bakken van sinterklaaspoppen, omdat dit
„papistisch" was. Hij gebruikte daarbij
als tekst Jeremia 7 vers 18, waar ook
gesproken wordt over „vrouwen, die het
deeg kneden om geheelde koeken te i
ken voor de koningin des hemels".
Weer een ander keerde zich op
kansel tegen „het vullen der schoenen
met snoeperij ende slickerdemick, daar
dit slechts strekt tot supersitie ende af
goderij
Verguldavondjes
Recht van spreken hadden de domi
nees, die waarschuwden tegen de
bruiken op de „verguldpartijtjes"* bU de
bakkers.
Die partijtjes, waarbij jongelui uit de
klantenkring genodigd werden om onder
vrolijk gezang en gekout de speculaas
poppen met verguld papier te versieren,
dateren al uit de zeventiende eeuw.
Helaas ging het daar lang niet altijd
zo netjes toe als op het befaamde avond
je bij bakker De Groot uit de Camera
Obscura, waar Hildebrand de lieftallige
Saartje, thans zonder mof, mocht weer-
Soms werden er liederen ten gehore
gebracht, die we hier niet graag zouden
neerschrijven en menig suikerhart sneu
velde, als de harten van de jongelui door
geestrijk vocht en minnevuur ontstoken
werden. Vaak eindigde zo'n avond dan
in een woeste danspartij. Hiertegen werd
zeer terecht gewaarschuwd, maar deze
misbruiken konden toch de goedheilig
man niet direct worden aangerekend.
Goet hylic man
De goede verguldavondjes waren
ders een uitmuntende gelegenheid voor
de Sint om zijn functie van „goet hylic
man" oftewel huwelijksmakelaar uit te
oefenen, want menige eerste ontmoeting
rond de verguldtafel vol vrijers en vrij
sters leidde tot een gelukkige echtverbin-
Maar de verguldpartijtjes met hun
licht- en schaduwzijden zijn verdwenen
en St. Nicolaas kan alleen nog maai
huwelijksmakelaar optreden door toe te
staan, dat onder zijn naam gebroken har
ten vergezeld van gedichten vol rozen
geur en maneschijn verzonden worden.
Op de preekstoel wordt zijn naam niet
meer genoemd en in de huiskamer heb
ben de bisschop en de dominees zich met
elkaar verzoend bij suikergoed en ms
Zweedse visserij ging door nauwe samen
werking hard vooruit
Buitenland loont veel belangstelling voor
de nieuwe methoden
In de na-oorlogse jaren heeft in Zweden bij de in- en uitvoer van vis een
opmerkelijke verschuiving naar de export plaats gevonden. Terwijl vóór de
oorlog de import twee maal zo groot was als de export, bestaat tegenwoor
dig een overschot.
heilige ook in de pastorieën een wel
kome gast, maar dat is wel eens anders
St Nicolaas op het ros
van Wodan
Geen wonder ook, want deze heilige is
op een illegale manier in onze gezinnen
binnengedrongen. In de vroege middel
eeuwen. toen het oude Germaanse bij
geloof officieel was verdwenen, maar nog
voortleefde in de harten van de eenvou-
digen, was de schimmel, waarop Wodan
door het luchtruim reed, vacant. Ook de
wilde rager, die. de schoen vulde met
goud, bestond niet meer volgens de pas-
Maar de kerk was verdraagzaam en
nam er genoegen mee, dat veel oude ge
bruiken voortleefden in een nieuw ker
kelijk gewaad. Zo kwam cie bisschop van
Myra te zitten op het ros van Wodan, en
voortaan was hij het, die binnenkwam
door de schoorsteen, vanouds de verbin
dingsweg tussen de huiselijke haard en
de geestenwereld daarbuiten.
Tegen slickerdemick
Moeilijker werd het na de reformatie,
want hoe kon men dulden, dat in het Ge
reformeerde gezin de verjaardag van een
heilige werd herdacht? De dominees
kwamen in het geweer en toen begon de
De opleving in de Zweedse visindustrle
is grotendeels het gevolg van de associatie
van de vissers op basis van producentele
coöperatie. Zowel vaststelling van prijzen,
verdeling van de winst, assurantie, aan-
koop van stookolie en controle op kwali-
teit, als de diepvriesinstallaties voor hel
verduurzamen of bewaren van het over
schot van de vangsten zijn werkzame
aandelen dezer coöperatieve organisaties.
Kleinere eenheden binnen ieder visserij
genootschap zorgen voor schepen, opslag
plaatsen, ijs enz. De wetenschappelijke
onderzoekingen nemen een belangrijke
plaats in. DoQr duizenden vissers worden
registraties gemaakt betreffende scheeps
uitrusting en tuigage, olie, ijs, benevens
tijdstudies, die een basis vormen
deze onderzoekingen.
De haring vormt het voornaamste deel
in de export van verduurzaamde
ingeblikte vis. Momenteel loopt de s
van IJsland-haring, de favoriet
het inbliken en verduurzamen, opmerke
lijk terug en men verwacht, dat de bij
de Zweedse conservenindustrieën ge
plaatste orders voor het lopende seizoer
voor de helft kunnen worden vol
daan. Ook in het Kattegat en Skagerrak
is de haringvangst minder overvloedig.
Een beter geluid komt van de Fladen-
gronden, waarvan thans ook haring
goede kwaliteit wordt aangevoerd. Het
aartepunt van de visserij gaat zich dan
k naar hier verplaatsen: bijna
,'art van de Zweedse haringvangst
wordt door de Fladen-gronden opge
leverd. Van 1945 af, toen de eerste
Zweedse schepen zich naar dit veraf ge
legen punt waagden om er hun geluk te
beproeven, hebben ze hier steeds haring
kunnen vinden en ieder jaar vissen zij
er van 20 Juli af drie maanden lang met
De Zweedse vissersvloot bestaat uit
kleine motorboten met een bemanning
VIA NAALD EN PLAAT
Van Magnificat naar Bolero
Voor de Kerstvesper in 1723 te Leip
zig schreef Bach op de woorden van de
Lofzang van Maria uit Lucas 1 zijn
„Magnificat". Oorspronkelijk had Bach
dit werk in Es-dur geschreven met al
lerlei tussenvoegsels, die betrekking
hadden op het Kèr'stfeëst. Om het werk
echter ook bij andere gelegenheden te
kunnen gebruiken, verwijderde Bach
later de tussenvoegsels en transponeerde
hij het Magnificat naar D-dur. In deze
vorm wordt het tot heden uitgevoerd
en het is wel een van Bach's meest ont
roerende werken geworden.
Naast de vijf vocale solisten (sopraan,
mezzo-sopraan, alt, tenor en bas), de
strijkers en het koor, vraagt het Magni
ficat een bezetting van 3 trompetten,
pauken, 2 fluiten, 2 hobo's, fagot, cem
balo en orgel. De Deutsche Grammophon
Gesellschaft heeft van dit werk een
zeldzaam mooie opname gemaakt (AVM
2407/2409) in de bij deze maatschappij
befaamde Archief-productie. In deze
Archief-productie zijn vertolkingen op
genomen, die muziekhistorisch zo ge-
irouw mogelijk zijn gehouden, zowel
wat betreft de bezetting als de klank
kleur der instrumenten. Het Magnificat
wordt uitgevoerd door de Singgemein-
schaft Rudolf Lamy met als instrumen
taal ensemble de Solisten-Vereinigung
der Bachwoche Ansbach o.l.v. Ferd.
Leitner. Hier is de ideale Bach-interpre-
tatie.
En zijn echter maar vier vocale solis
ten. De alt Gertrude Pitzinger, die zo
ongelooflijk mooi de aria „Esurientes"
vertolkt, zingt ook de mezzo-sopraan
aria „Et exultavit", die eigenlijk net iets
te hoog voor haar ligt. De andere solis
ten: Martha Schilling (sopraan), Heinz
Marten (tenor) en Gerhard Gröschel
ibas) geven niet alleen de echte Bach-
sfeer, maar zijn ook zangtechnisch te be
wonderen, evenals het koor. Deze op
name moet elke Bachliefhebber in zijn
beert hebben.
In dezelfde Archief-productie heeft de
D.G.G. een opname gemaakt van het
Brandenburgs Concert No. 3 van Bach,
eveneens gespeeld door de Solisten-Ver
einigung der Bachwoche Ansbach o.l.v.
Ferd. Leitner, de 39-jarige- dirigent en
Generalmusikdirektor in Stuttgart. Wat
Leitner hier in de oorspronkelijke be
zetting met 3 violen, 3 alten, 3 celli en
continuo bereikt, is van een hoogte, zo
als we die maar zelden horen. (AVM
2401).
Een van de elementen van Bach's mu
ziek is wel de beweging, soms spreekt
men wel eens van „mechanische bewe
ging". Doch in werkelijkheid is dit het
dynamische wezen dezer muziek. Het
dynamische wordt bij Bach echter nooit
een obsessie; het is meer een enorme vi
taliteit! die nimmer verflauwt en ook
niet moe maakt. Het dynamische kan
in de muziek ook andere vormen aan
nemen en kan dan een overspannen vi
taliteit aan de dag leggen. Zo b.v. als
in de „Bolero" van Ravel, waarvan His
Master's Voice een uitzonderlijke opname
maakte (DB 21193/94). Het werk werd
in 1928 geschreven voor de balletten van
Ida Rubinstein en 20 minuten lang hoort
men steeds herhalingen van het min of
meer Spaanse thema, dat telkens door de
instrumenten anders gekleurd wordt. Op
de achtergrond is dan het onafgebroken
rhythme van de trom. Een zeer obsede
rend werk. dat tot een enorme climax
wordt gebracht en waarin tenslotte de
vitalite.t wordt gebroken door een or
kestraal glissando: doodmoe stort alles
ineen. De vertolking door het Boston
Symphony Orchestra o.l.v. Serge Kous-
sevitzky i« uitnemend; geniaal wordt
hier de climax opgevoerd. Het is een van
de waardevolle nalatenschappen van de
onlangs overleden dirigent Koussevitzky.
En de grote technische moeilijkheden bij
de opname van dit werk zijn geheel
Ce.Basoskl.
van 68 koppen. De grootte van deze
schepen was destijds een belemmering
om op grote afstand te vissen, aangezien
de reisduur niet opwoog tegen de vangst.
De kleinere boten worden echter geleide,
lijk vervangen door een groter en steviger
type van 60 ton. De regering verstrekt
voor drie jaar interest-vrije leningen
voor de bouw van nieuwe schepen. Dank
zij deze maatregelen en goede e<
mische „planning", heeft de vissersvloot
zich tot een hoog peil opgewerkt. De
meeste boten zijn voorzien van motoren
van 100-300 P.K. Voorts heeft men radio
aan boord en echolodlna voor het op
sporen van de visscholen.
Reinheid
Reinheid wordt speciaal in het oog ge
houden bij de behandeling van de vis er
het gaat dan ook om de kwaliteit. Een
haringboot van gemiddelde grootte n
300-400 lege kratten mee, van speciale
rekken voorzien, en 10-12 ton ijs. Direct
iet vangen wordt de vis zorgvuldig
gesorteerd in de kratten, terwijl iedere
partij in een flinke hoeveelheid ijs wordt
gepakt. Zo arriveert de vis vers in de
haven zonder ook maar iets te hebben
•leden, De schepen brengen doorgaans
•tere prijzen in de buitenlandse havens
op dan andere boten, die op dezelfde
gronden vissen. In tegenstelling tot ande
landen, waar de trawlers meestal het
bezit zyn van de grote rederijen, bezit
de Zweedse visser zijn eigen schip er
leder deelt in de winsten van de ver
koop, wat stimulerend voor het werk is.
een groot coöperatief bedrijf wordt
de snelle en automatische lossing en be
werking van de vis vergemakkelijkt dooi
grote machines, die de vis op een grote
transportband naar de electrische hak-
machines voeren, waar de koppen worden
verwijderd. Met een minimum
handenarbeid worden de haringen onder
de hakmessen geplaatst, die zij snel 1
verlaten, waarna ze in manden terecht
komen. Binnen twee uur kan de inhoud
een vissersboot van gemiddelde
grootte worden gereinigd, gewogen, in
vaten gedaan en gepekeld.
Smorgasbord
Naast verse en zoute vis levert de
Zweedse industrie nog verscheidene
andere producten op. In de fjorden
het Skagerrak wordt een bescheiden
familielid van de haring gevangen, nl. de
„skarpsill" of sprot. Verwerkt tot ansjo
vis of sardientjes leveren zij een goede
bron van inkomsten op. Engeland e:
Komt U eens bij P C
de 2002 prachtige èn prac-
i tische Sint Nicolaas-ge-
1 schenken vrij bezichtigen.
Dan weet U, wat U „hem"
geven zult! Of koop de
P C-waardebon, waar
op de gelukkige na Sinter
klaas zélf kan komen
uitzoeken!
„O, kom er eens kijken!""
het verplicht U tot niets t
Beteren stuiken qeedhoper!
Acht schrijvers... één roman!
T^EN boek dat is een individueel ge-
J-J val. De auteur kiest zijn onderwerp
schrijft. Maar nü is een boek
verschenen, van de hand niet van één,
r van acht schrijvers. Ook geen ver-
zamelboek van opstellen of essays, maar
één roman, waarbij elk de draad opnam
waar zijn voorganger hem had laten
vallen. Die roman Is „De Doolhof" (uitg.
Het Wereldvenster, Amsterdam) en de
schrijvers zijn in alphabetische volgorde):
Anna Blaman. Antoon Coolen, Max
Dendermonde, Henriëtte van Eyk, Hella
Haasse. Alfred Kossmann. Adriaan
der Veen en Simon Vestdijk. Is de alpha
betische volgorde ook de volgorde, v
in zij hun hoofdstuk hebben geschreven?
Dat is voorlopig nog een geheim. De lezer
mag er naar raden, en wil dat een
al te zinledige bezigheid zijn, dan dient
men wel enige kennis van deze schrijvers
te hebben. Een soort „Boekenweekje"
Wie het probleem oplost en dus de
schrijvers in de juiste volgorde kan
geven, heeft kans in de uitgeloofde prijzen
te vallen.
Een verzamelroman derhalve. Is zij ge
slaagd? Stellig in zoverre zij het vakman
schap van de schrijvers heeft beproefd.
Gegeven was een hoofdpersoon van be
paald karakter en in dit opzicht vertoont
het -boek ook wel een zekere eenheid.
Misschien is er zelfs wel iets van als
opzettelijkheid aandoende duidelijkheid,
wanneer de schrijvers ieder op de beurt,
doen uitkomen, dat ze het karakter
de hoofdpersoon toch vooral goed heb
ben begrepen Het karakter krijgt daar
door, .nèt, èlk hoofdstuk, iets méér
caricaturaals. De ontmanteling wordt in
het kader van deze typisch psychoana
lytische literatuur als schrijnender, tot
dat het laatste hoofdstuk daar is als een
langgerekte zucht, waarmede men uit de
beklemming ontwaakt.
TAAT slothoofdstuk is kostelijk. Het
■*-' brengt ons de ontnuchtering, juist
omdat het de hoofdpersoon, die hard
bezig was zichzelf in de doolhof te ver
liezen. ons weer voir ogen stelt als een
gewoon, ja vooral gewóón nuchter mens
Een kostelijke ontknoping en ontwarring
Maar is het het slot, dat op dit verhaal
pas'.e? Is dit het einde, zoals de andere
zeven schrijvers zich het hadden gedacht?
Ons dunkt van niet. En zo openbaart
zich in de kloof tussen die eerste zever
en de laatste achtste in scherpe duidelijk,
heid, wat tegelijk de zwakte is van deze
roman: een roman die is opgebouwd en
die hoe kon 't anders? te weinig is
gegroeid. In het streven naar eenheid in
karaktertekening heeft men de eenheid
in opzet natuurlijk niet kunnen vinden.
Maar ook dat was te verwachten. Het
geheel werd er wat rommelig door.
Wij zijn geneigd, in het ontbreken van
de eenheid in de opzet een der spannende
elementen van deze roman te zien. Span
nend is zij. Er zijn onder de schrijvers,
die er aan medewerkten, die in hun
„eigen" boeken na een bepaald of on
bepaald aantal bladzijden onvoldoende
boeien. Maar hier was het een kwestie
van competitie in klein en (vooral ook)
kort bestek. De eenheid had groter kun
nen zijn; de variatie is er te groter door
geworden. Om echter de acht schrijvers
te leren kennen en te leren beoordelen,
heeft men aan de knappe aardigheid van
deze verzamelroman niet genoeg. Ook
wat dat betreft, staat zijop zichzelf.
Eindbedrag Haak-In
ruim 3.016.000
Mr A. B. Roosjen, voorzitter van de
N.C.R(adio)V., heeft gisteren het eind-
bedraag van de Haak-In-actie in Am
sterdam overgedragen, nl. ƒ3.016.306,83.
Burgemeester d'Ailly, voorzitter van
de Stichting Koningin Wilhelminafonds,
deelde mede. dat het bedrag als volgt zal
worden besteed:
1. Steun aan de bouw van instituten
aan het A. van Leeuwenhoekhuis en het
Rotterdams Radio Therapeutisch Insti
tuut ƒ2.000.000; 2. Inrichting van centra
aan de universiteitsklinieken ƒ500.000;
3. Inrichting van sub-centra ƒ200.000;
4. Aankoop van radium, radio-actief ko
balt of andere bestralingsmiddelen
ƒ180.000; 5. Verbouwing van laboratoria
en röntgenafdelingen ƒ135.000.
(Advertentie)
Verenigde Staten zijn de
afnemers. Haringfilets in dozijnen ver
scheidenheden, kaviaar van kabeljauw
kuit, gerookte paling en zalm, makreel,
visgehaktballen en andere lekkernijen
vinden in het buitenland een belangrijke
afzet, speciaal in de Ver. Staten, waar de
Zweedse „smorgasbord" (cafetaria's) erg
in trek zijn. Bevroren kabeljauw en
schelvisfilet hebben ook een willige
markt in de Ver. Staten.
Een gepatenteerde diepvriesmethode,
die de gewone methode 20 tot 30 maal in
snelheid overtreft, conserveert alle vis-
en. In de herfst of winter kan nu
voorjaarszalm worden geserveerd, zo
als ware ze pas gevangen. Ver
scheidene vllegtuigladingen gingen in het
afgelopen seizoen naar ISngeland en
andere landen. Grote hoeveelheden vis
worden tot olie verwerkt. Tijdens de
oorlog voorzag een fabriek geheel Zwe-
van bepaalde vitaminen en zag nog
kans om grote hoeveelheden te expor
teren naar door de oorlog geteisterde
landen. Veel kabeljauw en afval wordt
door de fabrieken verwerkt tot vismeel,
kunstmest en veevoeder. De haringkop
pen verwerkt men tot kippenvoer.
Het is begrijpelijk, dat in het buiten
land veel belangstelling voor de nieuwe
Zweedse methoden wordt getoond, waar.
bij de wetenschap en industrie ten nauw-
in coöperatieverband zijn verbonden.
Van verscheidene buitenlandse autori
teiten en van de FA O. zijn reeds aan
vragen binnengekomen.
DE ontsluiering van het geheim van de vrijmaking der atoomenergie
trol de meerderheid van het mensdom bij verrassing. Een golf van
wilde toekomstdromen sloeg over de wereld. Fantastische atoommoge
lijkheden werden geopperd. Het zou weldra mogelijk zijn, hoorde men
verkondigen, om de ijskappen aan Noord- en Zuidpool tot smelting te
brengen. De wereldindustrie zou over ongekende en onbegrensde
gie-mogelijkheden komen te beschikken. Grote mail- en vrachtschepen
zouden van Europa naar Amerika kunnen varen op een hoeveelheid
brandstof, die in een doosje van enige kubieke centimeters zou kunnen
worden meegevoerd.
als een exploitabele loodertslaag werd
ontdekt, bloeide Engelands hoogst gele
gen dorp open nu ziet het
jyjAAR na iedere droom komt het
ontwaken en daarmede de terugkeer
tot de werkelijkheid. Hoewel het ook in
de sfeer der realiteit juist bleek en bleef,
dat de atoomenergie grote militaire en
industriële mogelijkheden in zich borg,
kwam men niettemin tot bescheidener
verwachtingeh wat betreft de omvang
dier mogelijkheden. Waarom? Omdat
zelfs de beste kok zonder eieren geen
omelette kan makenanders gezegd
omdat de „atoom-grondstoffen" uranium
thorium slechts in betrekkelijk ge
ringe hoeveelheden op aarde voorkomen
omdat zij slechts op een paar plaat-
in exploitabele hoeveelheden aanwe
zig zijn. Grote en rijke hoeveelheden
uraniumerts zijn (tot dusver) slechts be
kend in Tsjecho-Slowakije, de Belgische
ïgo, Noord-Canada en op enige ande
goeddeels geheim gehouden plaatsen.
Zeker, ook in tal van andere gebieden
vindt men uranium-houdende ertsen
het uranium-gehalte is daar zo
klein, dat men de thans bekende midde
len de winning van uranium niet lonend
'U zijn.
Geleerden hebben berekend, dat, zo
en er toe zou overgaan een belangrijk
deel van het wereldverbruik aan energie
te putten uit het „atoom" instede van uit
steenkool, aardolie en waterkracht, de
weinig bekende mijnen van radio-ac
tieve mineralen binnen enige Jaren zou
den zijn uitgeput. De nuchtere waarheid
is, dat behoudens nieuwe sensationele
ontdekkingen van radio-actieve minera
len de aardkost zo weinig winbaar
uranium bevat, dat de grootst mogelijke
zuinigheid op het stuk van uraniumver-
bruik geboden is.
Nenthead
yANZELFSPREKEND leidde dit in
zicht er toe, dat alom ter wereld
koortsachtige jacht naar uranium en
andere „atoomgrondstoffen" werd ont
ketend. Van wetenschappelijke curiositeit
is uranium immers geworden tot een der
belangrijkste grondstoffen op aarde!
Reeds zo wordt gezegd zijn er in
Australië belangrijke vondsten gedaan..
ook in ons eigen werelddeel speurt
naarstig naar „atoomgrondstoffen",
bij voorbeeld in Engeland.
Eeuwen geleden reeds werd lood ge-
onnen in de barre hooglanden, de „fells"
m Cumberland. In 1950 heeft een Britse
maatschappij de ontginning dier oude
loodmynen opnieuw ter hand genomen
wel met het doel, metalen te winnen,
voor de atoom-chemie nuttig zijn
Een der eerste plaatsen, die van de nieu-
ontginning profiteerde, is Nenthead,
gelegen op een hoogte van bijna 500 me-
Daar, in die streek, dateert de lood-
winning van de tijd, dat de Romeinen
heer en meester waren in West-Europa.
Oude groeven vindt men nog overal in
de hoger gelegen streken van Weardale
Teesdale, zomede bij Alston. Van gro
te omvang was de loodwinning er nooit
Zij droeg immers steeds een niet syste
matisch karakter. Pas in de laatste tijd
hebben geologen onderzocht (en gevon
den), waar nog noemenswaardige hoe
veelheden erts te vinden zouden zijn.
■jvrENTHEAD's economische geschiedenis
is tamelijk bont Perioden van wel
vaart (die samenvielen met geslaagde
exploitatie van de loodertsen) wisselder,
af met perioden van achteruitgang en
werkloosheid (die samenvielen met de
stopzetting der loodertswinning). Telkens
uit, dat de toekomst der ongeveer 700
inwoners voor de eerstkomende jareD
weer goed zal zijn, omdat men ontdekt
heeft, dat zich in de verlaten groeven
vrij grote hoeveelheden vloeispaat be
vinden en bovendien nog lood in aan
trekkelijke quantiteiten. Vloeispaat is
van grote betekenis voor de atoom-che
mie, zodat het juist is om te zeggen, dat
het Atoomspook Nenthead tot nieuw le-
De oude installatie daar ter plaatse is
reeds herbouwd en gemoderniseerd. Een
nieuwe vloeispaatmijn is geopend en ve
le oude groeven tot mijlen in de omtrek
van Nenthead worden opnieuw onder
zocht en in exploitatie genomen. Het
vloeispaat van Nenthead is van hoge
qualiteit. Het wordt vervoerd naar Avon-
mouth, waar men er (vloeispaat is na
melijk het mineraal, waaruit het element
fluor bereid wordt) fluorwaterstofzuur
uit vervaardigt, een der grondstoffen
jTOOM - ENERGIE, atoom-bom,
atoom-spookzy houden se
dert de eerste atoombommen op Ja
pan vielen, de mensheid in hun ban
gevangen. Koortachtig wordt er ge
zocht naar mogelijkheden op atoom
gebied. De atoomrace is ontketend en
in de kille regionen der „hoogste"
politiek leidt de atoomduivel vaak de
dans. Zelfs in stille, vergeten dorp
jes bespeurt men de Macht van het
Atoom. Dit leert ons de jongste ge
schiedenis van Nenthead, Engelands
hoogst gelegen dorp.
voor tal van fluorhoudende stoffen. Deze
stoffen zijn van groot belang voor de
atoom-scheikundigen, maar ook voor de
aluminiumindustrie en andere bedrijven.
Ten tweeden male
De huidige exploitatie der oude lood
mijnen en nieuwe vloeispaatmijnen is
een tweede „magische demonstratie" dier
oude groeven in de jongste tijd. Gedu
rende de Tweede Wereldoorlog liet het
Britse Ministerie van Voorraden (Minis
try of Supply) er namelijk zink uit ha
len. Het is begrijpelijk, dat de dorpelin
gen van Nenthead tevreden zijn en ei
zich over verheugen, dat de mijnexploi
tanten van weleer minder kennis en min
der technische hulpmiddelen bezaten dan
die van heden. Want ware dit anders ge
weest, dan zou Nenthead thans geen pe
riode van welvaart tegemoet kunneD
gaan.
(Advertentie)
VERRAS MOEDER
Een moderne Assepoester?
SSEPOESTER droeg glazen muiltjes,
maar ook de moderne vrouw zal nu
doorzichtig schoeisel gaan dragen. Echter
niet om te dansen met de schone prins,
maar heel prozaïsch om kousen en
schoenen tegen regen en modderspatten
te beschermen. In het buitenland draagt
de vrouw deze plastic slobkousen,
„Filmshoes" genaamd, al enkele jaren,
maar dit jaar zal ook de Nederlandse
vrouw kennis kunnen maken met het
lichte slobkousje, dat de solide, maar
onelegante overschoen wellicht kan
vervangen. Voor ons land een heerlijke
oplossing.
Deze regenbeschermers worden
kocht in plastic huisjes, waarin ze keu
rig opgeborgen rün endat zakje met
slobkousjes neemt net zo veel plaats in
beslag als een zakdoek. Dat is gemak
kelijk als men uitpaat.
De „Filmshoes" zyn zo gemaakt dat ze
niet kunnen uitscheuren: de randen zijn
niet gestikt, maar gelast.
En dan kunt U „Filmshoes" natuurlijk
ook gebruiken om Uw avondschoentje in
auto of taxi te beschermen, en het slob
kousje biedt ook nog warmte, want de
gure wind kan er niet doorheen dringen.
Dat het een flatteus geval is, kunt U op
de foto zelf beoordelen...*
Rijksambtenaren krijgen
j 5.- looncompensatie
(Van onze Parlementsredacteur)
De daarvoor in aanmerking komende
rijksambtenaren zullen een salaris-com
pensatie krygen wegens overschrijding
de 5 pets „verbruiksbeperking". Ge
zocht is naar een administratief zo een
voudig mogelijke opzet. Allen krijgen
sen zodanige uitkering, dat zij na aftrek
van loonbelasting een bedrag van f5.-
in handen krijgen.
De regeling zal worden uitgevoerd,
tegelijk met die van de tegemoetkoming
in de premie voor de ziekenfondsverze
kering, waaromtrent binnenkort een K.B.
zal verschijnen.
Aan de lagere publiekrechtelijke orga-
ten (provincie, gemeente) zal worden
•erzocht een overeenkomstige gedragslijn
te volgen.
Aldus verklaarde minister Teulings
gisteren in de Tweede Kamer.
Tekort aan monteurs bij de
zeemacht
Er bestaat bij de Zeemacht grote be
hoefte aan vuurleidingmonteurs, radio
monteurs. electromonteurs en wel in het
bijzonder in de rang van korporaal-
Om deze tekorten zo vlug mogelijk te
dekken, is de mogelijkheid geopend, jon
gelieden in beroepsdienst aan te nepien.
die een betere vooropleiding hebben ge
noten dan zij, die totdusver voor deze
dienstvakken werden aangenomen.
Zo mogelijk zullen deze jongelieden
worden aangenomen in de stand van ma
troos der eerste klasse en zij zullen na
het doorlopen van een versnelde oplei
ding tot korporaal zo spoedig mogelijk tot
die rang worden bevorderd.
Weer uitgeleverd aan België
Meine Pot met valse pas
naar Nederland
Meine Pot, de vroegere Nederlandse
consulaire ambtenaar in Brussel, die in
Juni jL in verband met de affaire-Wester-
ling-Sweerts in België werd gearresteerd,
is dezer dagen in de trein uit Brussel
aangehouden Hij probeerde op een vals
paspoort in Nederland te komen, doch
is inmiddels weer aan de Belgische auto
riteiten uitgeleverd.
Pot vertelde aan de marechaussée, die
hem direct herkende ondanks het feit
dat zijn baard verdwenen was, dat hij
zijn ouders wilde bezoeken i.v-m. hun 40-
jarig huwelijksfeest. Daarna zou hij weer
geruisloos naar België zijn verdwenen.
Hij werd enkele dagen in Roosendaal en
Rotterdam opgesloten.
Pot werd i.vjn. de affaire-Sweerts ia
België tot een voorwaardelijke straf ver
oordeeld. Hij verkreeg asyl in België.
Daarom heeft men hem weer aan de Bel
gische justitie overgedragen.
Doeve versiert nieuwe
K.L.M.-viiegtuigen
De schilder J. F. Doeve beeft ontwer
pen gemaakt voor enige decoraties op
panelen van doorzichtig plastic in de
negen niéuwe Super-Constellations van
de KLM die in 1952 en 1953 zullen wor
den afgeleverd. Tot nu toe werd de af
werking van de details steeds op de
vliegtuigfabriek verricht, maar thans heeft
zoals we reeds meldden het interieur
de toestellen een meer eigen cachet
willen geven en daarvoor de stichting
Kunst en Bedrijf ingeschakeld. Deze
stichting heeft de opdracht dus gegeven
aan Doeve.
