liicuwe geihsctfe (tfimnmt Amerika zal in geen geval de defensie verminderen of vertragen Perzië zet anti-Britse actie onverminderd voort Wist U WOENSDAG 4 JULI 1951 BUREAUX Steenstraat 37 Directie. Abonnementen- en Ad vei tentie-afdeling: Tel 22710 en Tel 23375 Redactie: Tel 20408 Postrekening: 58930 ABONNEMENTEN: ƒ5.15 per kwartaal ƒ1.72 per maand; ƒ0 40 per week ADVERTENTIÊN: ƒ0.18 per millimeter (Bij contract belangrijke korting) Twee en dertigste Jaargang No 9268 Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER Chef-Red.: H. W. J. ENSERINK Directie: F. DIEMER CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken .Stantoastielj Is gftetleor myn hert in tcgljcnspoc LUCHTBESCHERMING: SCHUILKELDERS EN SIRENES ZIE PAG. 2 „Verslapping" kan leiden tot een ramp Nog vier jaar de worsteling met Stalin volhouden Ondanks de pogingen het vuren op Korea te staken, zal de Atlantische herbewapening niet verminderen. De Amerikaanse admiraal Forrest Sherman, hoofd van de vlootoperaties, en lid van de gezamenlijke staf chefs, verklaarde, dat een bestand op Korea genszins zal leiden tot een vermindering der strijdkrachten van de Ver. Staten. De plannen voor een strijdmacht van 3.500.000 man werden vóór de Koreaanse oorlog begon, gemaakt en die strijdmacht zal ook nodig zijn als de oorlog afgelopen is. Ook Charles Wilson, de leider der economische mobilisatie en Averell Harriman, Trumans persoonlijke adviseur, hebben aangedrongen op goedkeuring der voorstellen, namelijk 8V2 millard voor hulp aan het buitenland en 10 milliard belastingverhoging. Verslapping zou kunnen leiden tot een ramp. Harriman gaf voor de commissie van I gonnen en de Westelijke bondgenoten hun het Amerik. Huis van Afgevaardigden te defensie versterkten. Hij achtte het zeer kennen, dat de Sowjet-Unie de communis- aannemelijk, dat de communisten na een tisohe aanval op Zuid-Korea 3ls ..een eventueel bestand op Korea, hun „vre- grote blunder" beschouwt. (Althans het despogingen" zouden intensiveren om de resultaat van Rusland's rol achter de [andere landen tot grotere verslapping te schermen is een blunder. Red Met verleiden. Hij meende, aangei nadruk wees hij er echter op, dat de eventuele wapenstilstand op Korea in geen geval tot „verslapping" mag leiden, waarin hij zelfs een groot gevaar zag De Russen, aldus Harriman. waren niet genegen meer materieel te blijven leveren voor het voortzetten van de Koreaanse oorlog en gaven er de voorkeur a< materieel voor zichzelf te houden. Het was een enorme schok vc Russen geweest, dat Amerika as reusachtige bewapeningsprogram u Oatis tot tien jaar veroordeeld Medebeklaagden resp. tot 20, 18 en 16 jaar Vanmorgen is William Oatis, de Praag- te correspondent van Associated Press, wegens tegen de staat gerichte activiteit, tot 10 jaar gevangenisstraf veroordeeld. Vijf jaar hiervan zal hem bij goed gedrag worden kwijtgescholden. Zijn drie Tsje chische medebeklaagden kregen resp. 20, IS en 16 jaar. Ook gisteren is dit nieuwe slachtoffer van Praag doorgegaan met „bekennen". Oatis deelde mee geheime besprekingen te,hebben gehouden met Thans officieel: Luchtdoelartillerie na zes maanden naar huis De duur van de eerste oefening bij de lichte luchtdoelartillerie voor de lichting 1951 is thans officieel, zoals wij reeds eerder aankondigden, bepaald op twaalf maanden voor officieren en onderoffi cieren en zes maanden voor de overigen. Blijkens het Staatsblad van gisteren geldt deze termijn ook voor dienstplichtigen van andere lichtingen, die bij de lichte luchtdoelartillerie van de lichting 1951 dienst doen. Grijsaard van 75 jaar met mes gestoken Gisteravond heeft een 58-j. man in de Bloedstraat te A'dam een 75-j. ma een vechtpartij met een mes in de derbuik gestoken. Het slachtoffer ernstige toestand naar het ziekenhuis vervoerd, waar een operatie noodzake lijk bleek te zijn. De dader kon worden aangehouden. Beide mannen verkeerden onder invloed van sterke drank. De twist zou om vrouw ontstaan zijn. Wim Hageman krijgt een radiotoestel Op het artikel van Alfred van Sprang, waarin hij schreef over de gewonde Korea-vrijwilliger Wim Hageman, ontvingen wij direct vele spontane reacties. Een radiozaak heeft een radiotoestel aangeboden. Bovendien schreven vele lezers ons tot wie zij zich moesten wenden om'op één of andere wijze te helpen. Daarnaast bood iemand aan om zelf een toestel voor hem te bouwen. Zelfs een jongen van 15 jaar bood aan om 2 weken van zijn vacantia voor Wim te gaan werken. Hulde voor al deze reacties. Wij hadden een gesprek met de moeder en zuster van Wim. Daarbij bleek, dat een radio-toestel en een benedenwoning de grote wensen waren. Welnu, het radiotoestel is er en de benedenwoning is misschien te krijgen van „huisvesting" of van een of andere huiseigenaar? Als giften ontvingen we reeds van: XY f 10, J. F. f 5, M. J. B. f 1, N.N f 1, mej. J. W. f5, N.N. f 1. R. R. f2. H. L. L. f 5. N. V. v. A. f 1, E. H. f 2.50, W. f2.50, N.N. f 10, N.N. f 1, N.N. f5, mej. J. A. fl, N.N. f10, C. P. de V. f5. J de G. f 15 (bijschrift „ter navol ging"). Totaal f83. Een meisje van 17 jaar schreef, dat zij elke week fl zakgeld krijgt, en deze gulden elke week beschikbaar wilde stellen. Voor al deze medewerking zeer hartelijk dank. Kunnen wij als lezers van de Nieuwe Leidsche Crt. afspreken, dat we met elkaar zullen proberen even duizend gulden bijeen te brengen? Wim hoopt spoedig thuis te komen. Dan kunnen we met hem bespreken hoe we deze duizend gulden het best zullen besteden. Maar dan moeten we deze week dat bedrag bij elkaar heb ben. Kan dat? Aan u de daad. Ons gironummer is 58936. geen grote oorlog zou komen, dat de bondgenoten van Amerika in drie a vier jaar hun defensie zodanig zouden hebben opgebouwd, dat de militaire hulp van de V S. verminderd, zo niet volkomen ge staakt zou kunnen worden. De kwestie van Griekenland, Turkije en Spanje, in de verhouding dier landen tot de Pactorganisatie, wordt nog be sproken. Feitelijk, aldus Harriman, staan wij thans in de acute phase van een worste ling met het Kremlin voor een uiterste krachtproef. Maar, na deze inspannende periode van vier jaar, kan de wereld situatie ten gunste veranderd zijn. Het is mogelijk, dat dan het proces van ont binding achter het „IJzeren Gordijn" zal inzetten. Generaal Ridgway heeft een bezoek gebracht aan de president van de Zuid-Koreaanse republiek, Syngman Rhee in diens residentie in Poesan. Ze zullen daarbij ongetwijfeld ge sproken hebben over de positie der Zuid-Koreanen na een eventueéle wapenstilstand aan de 38ste breedte- Pari em en tsverki ezin gen „Bourgeois" blijit aan in Finland Kleine winst voor commu nisten De algemene verkiezingen in Finland, welke Maandag en gisteren werden ge houden, hebben geen grote verschuivin gen tot gevolg gehad. De communistische volksdemocratische partij behaalde een geringe winst, welke de roden echter nog waarschijnlijk 4 zetels in het parlement zal opleveren. De zetelverdeling zal vol gens de voorlopige uitslagen als volgt zijn (tussen haakjes de verdeling in het oude parlement): Sociaal Democraten 54 (54) Agrariërs 52 (56) Volksdemocraten42 (38) Conservatieven 27 (33) Zweedse Volkspartij 15 (14) Finse Volkspartij10 (5) De „bourgeois-partijen" (alle partijen, uitgezonderd de volksdemocraten en de sociaal-democraten) behouden hun kleine gecombineerde meerderheid. Emigrantenstroom wast Volgend jaar 20.000 naar Canada? Tekenen wijzen er op dat de belang stelling voor emigratie naar Canada gro ter wordt. Het laat zich aanzien dat 18.000 Nederlanders, onder wie vrouwe kinderen, zich voor emigratie in het vol gend jaar zullen aanmelden, zo wordt nomen van de Commissaris voor de Emi- Daarom worden er nu reeds maatrege len genomen. De meesten zullen in de eerste maanden van 1952 moeten vertrek ken om in het voorjaar en de gehele zomer van de werkgelegenheid ov het beste profijt te trekken. Het Canadese immigratiekantoor begint in Augustus al met de keuring. Voor twee derden zullen de emigran ten werk moeten vinden in de landbouw aanverwante bedrijven. In administra tieve betrekkingen is plaatsing zo goed als onmogelijk. Nieuwe „koffie" straks in de winkel Het door de Baarnse cherpicus W. A. Wolfs gevonden koffiesurrogaat, dat onlangs gemeld werd nauwelijks van werkelijke koffie te onderscheiden :ijn en bovendien zeer goedkoop kan zijn, wordt binnenkort op de markt ge- Een industrie in Deventer heeft de productie- en exploitatierechten voo: heel Europa verkregen en machines laten maken. Dezelfde firma verzorgt de port en de binnenlandse distributie. De uitvinder Wolfs verkocht, buiten Europa, de productierechten naar Australië. Krijgsgevangenen komen uit Rusland thuis Naar wij vernemen zullen 26 van de 65 uit Russische krijgsgevangenschap weer gekeerde Nederlanders vanavond om tien acht acht in Oldenzaal aankomen. Zij gaan vandaar naar het kamp Amersfoort en daarna, zo mogelijk direct hun woningen. De wapenstilstandstrein gereed Roden accepteren het voorstel van generaal Ridgway Voorbereidende besprekingen reeds op 8 Juli te Kaesong in Niemandsland DE NOORDELIJKEN hebben de uitnodiging van generaal Ridgway voor het houden van „voorbereidende besprekingen" over het staken van vuren tussen vertegenwoordigers van beide partijen, aanvaard. Als datum wordt genoemd Zondag 8 Juli en als plaats van handeling, Kaesong, in „niemandsland". Inmiddels wacht de wapenstilstandstrein reeds in Seoel. De gevechten duren in hevigheid voort. Pzijzenooilog in vele steden Bij aankoop van costuum een gouden horloge cadeau TIENDUIZEND kooplustigen hebben de laatste vier dagen hun slag ge slagen in een deftig modemagazijn aan de Reguliersbreestraat te Amsterdam, waar alle soorten kledingstukken, met uitzondering van merk artikelen, tegen halve prijzen van de hand worden gedaan. Intussen is de prijzenslag ook reeds naar andere zaken en steden overgeslagen. Een zaak Nieuwendyk herenconfectie op de Amsterdam, aldus de Vkrt, begon met 20 pet korting te geven. Anderen volgden met het cadeau geven van een gouden horloge of een Egyptisch linnen regenjas by aankoop van een herencostuum. Een Rotterdamse winke lier is nog origineler door bij het aan kopen van een nieuwe regenjas een be drag van 12.50 voor de oude te schen ken. De gebruikte jas wordt dan opge knapt en gaat naar een liefdadige instel ling. Huwelijksreis cadeau Venlo doet het anders. Enkele meubel- magazijnen bieden daar jonge paartjes by aankoop van meubilair en stoffering voor een bepaald bedrag een tiendaagse :is naar het buitenland aan. Omdat de oorzaak van deze pryzen- oorlog o.a. ook in een tekort aan orders is gelegen, wordt er door het ministerie Economische Zaken sterk op aange- De bevelhebber van het achtste leger, generaal Van Fleet, heeft te Poesan onderhoud gehad met de Zuid-Ko- nse president, Syngman Rhee. Als de onderhandelingen leiden tot het „sta- van het vuren", dan zal waarschijn lijk de volgende stap het terugtrekken der troepen zijn, aldus Van Fleet.. Syngman Rhee heeft verklaard, dat hij geen wapenstilstand aan de 38ste paral lel kan aanvaarden, want dit besluit zou dichter bij een derde wereldoorlog bren- Zoals reeds aangegeven, duren de ge vechten voort. Gisteren hebben 66 vlieg tuigen, Superforten, Thunderjets en Shootingstars een zware luchtaanval uitgevoerd op het vliegveld van Pjong jang, de Noord-Koreaanse hoofdstad. Volgens Reuter werd er 24.000 pond bommen uitgeworpen. Verbondenen en Roden vochten hardnekkig om het bezit heuvels ten Zuiden van Pjongjang. De Amerikanen dreven de Noordelijke verdedigers uit een doolhof van bun kers en loopgraven op het plateau, dat de toegang tot de stad beheerst. Na de aanval op Pjongjang werden nog drie belangrijke communistische vlieg velden met zware bommen bestookt. Zulks dient om het toenemen van com- unistische luchtactiviteit ten Zuiden an de Jaloe te voorkomen. Nachtvlie gers melden namelijk druk wegverkeer tussen Pjongjang en Sariwon, Wonsan in Pjonggang. Ook ten Oosten van Koemhwa en Westelijk van de kuststad Kansong werd hevig gevochten. Nader wordt door Reuter geseind, dat In het antwoord der Noordelijken staat: „Wy hebben Uw boodschap van 3 Juli ontvangen. Wij gaan er mee accoord drie verbindingsofficieren voor de bespreking te sturen, zoals U heeft voorgesteld. WU zullen ons voorbereiden op de voorlopige bespreking te Kaesong, indien U het er eens bent 8 Juli als datum vast te stellen." Een gedeelte der uitzending van radio-Pjongjang werd door atmosferische omstandigheden gestoord. Vrouw vergiftigd door kersentaart Drie arrestaties in Baarlo Een nog jonge vrouw, moeder van vier kinderen, is dezer dagen te Baarlo bij Tegelen (L.) onder verdachte omstandig heden gestorven. Het vermoeden bestaat, dat zij is vergiftigd door een stuk kersen- typisch Limburgs gebak. Naar aanleiding hiervan zijn N., de echtgenoot de overledene, de weduwe H., met de man een verhouding had, buurvrouw K. van deze weduwe in arrest gesteld. Een zuster van de weduwe uitgebreide verhoren weer zijn vrij gelaten. Het drama heeft zich vermoedelijk Woensdagavond afgespeeld. De echtge noot begaf zich teen naar de weduwe H. intussen kreeg zijn vrouw bezoek van buurvrouw van deze weduwe, d:e haar uitnodigde van een verse kersen taart te proeven. Nadat de vrouw enige stukken had gegeten en enkele koppen koffie had gedronken, werd zij onwel. Zij overleed bijna onmiddellijk. Dr Bingen uit Blerick ontdekte bij lijkschouwing verdachte omstandigheden. Op last van de justitie werd het stoffe lijk overschot naar het ziekenhuis te Venlo overgebracht, waar dood door ver giftiging bleek. Twee kleuters gedood onder auto Het vierjarig dochtertje van het echt paar Van Zelm te Zeist is gistermiddag, toen het onvoorzichtig de Javalaan al daar overstak, door een auto gegrepen en enige uren later in het ziekenhuis overleden. In het ziekenhuis te Assen overleed gisteren het driejarig jongetje v. d. H., dat Maandag tegen een auto was opge drongen, dat de militaire bestellingen, met name voor textiel en schoenen, thans zo spoedig mogeiyk worden geplaatst. Men streeft er naar deze orders zo veel mogeiyk te spreiden. Een directe steun aan de in moeilyk- heden geraakte bedreven, zoals büv. het instellen van minimumpryzen, ligt niet in de bedoeling. Weer geraamte gevonden in Bergen op Zoom Bij het spitten in de tuin achter de woning van de familie De Groot aan de Nicolaas Beetstraat 12 te Bergen op Zoom werden dezer dagen beenderen op gegraven. Bij het onder leiding van de recherche voortgezette onderzoek kwam vrywel een geheel geraamte te schijn. Enkele jaren geleden werd in hetzelfde stadsgedeelte een dergelyke vondst gedaan. Het vermoeden bestaat dat het pas ontdekte geraamte, evenals het vroeger gevonden gebeente, zich reeds enkele tientallen van jaren in de grond moet hebben bevonden. H. M. de Koningin en Prins Bern- hard brachten gisteren een bezoek aan de Utrechtse studenten, die hun 63ste lustrum vierden o.a. met de opvoering van Djenghis Khan. De Koninklijke gasten temidden van de senaat. Meisje beroofd van haar boodschappengeld Stukje chocolade kwam op 12 te staan... Op een geraffineerde wyze heeft een onbekende vrouw op de hoek van de Haarlemmer Houttuinen en de Buiten Brouwersstraat te Amsterdam een acht jarig meisje beroofd van ƒ12, waarvoor het kind voor haar moeder boodschap pen moest doen. De onbekende vroeg het meisje de weg en wilde als beloning een stukje chocola in de portemonmaie van het kind doen. Het kind wenste haar beursje echter niet af te geven, waarop de vrouw het haar uit de handen pakte en er inderdaad paar stukjes chocolade in deed. Maar toen het meisje even later in de porte- monnaie keek, was het geld er uit ver dwenen. De vrouw was inmiddels weg gelopen en is nog spoorloos. Prins Bernhard doctor honoris causa De Senaat der Technische Hogeschool te Delft heeft in zijn vergadering 3 Juli jl. op voorstel van de afdeling der algemene wetenschappeh en op grond de bevoegdheid hem toegekend in art. 128 van de Hoger Onderwijswet, be sloten aan Z.K.H. de Prins der Neder landen, wegens „zeer uitstekende ver diensten" de graad van doctor in de technische wetenschap honoris causa te verlenen. De ere-promotie zal op een nader te bepalen datum in een plechtige bijeenkomst van de Senaat geschieden. De uitvloeiende olievlek De haven van Abadan zal met een regiment artillerie versterkt worden T~\E PERZISCHE REGERING heeft de tijdelijke directeur der Anglo KJ Iranian", Alec Mason, aangezegd, dat hij onmiddellijk zijn huis te Abadan moet ontruimen. Daar komen Perzische functionarissen in te zete len. Desgewenst mag Mason in dienst der heren van Teheran treden. De circa 800 Indiase en Pakistaanse employé's hebben de Perzische autori teiten meegedeeld, dat zij niet voor de nieuwe oliemaatschappij willen wer ken en het land zullen verlaten. Perzië gaat de garnizoenen versterken. De militaire maatregelen der Perzische •gering, waartoe ook de versterking van Abadan met een artillerie-regiment be hoort, dienen, aldus A.F.P., om eventuele incidenten en sabotagedaden te verhin deren. Mossadeq heeft in het Parlement iii«t veel succes gehad. Ondanks zijn ver zoek om met spoed een tweetal wetsont werpen betreffende de naasting der olie te willen aannemen, kwam het niet tot stemming, want een groot aantal leden schitterde door afwezigheid. Intussen heeft het Perzische Openbare Ministerie instructies geopend tegen en kele functionarissen van de „Anglo DAT de journalist, letterkundige en toneelschryver A. Jurriaan Zoetmulder, dir.-hoofdred. van het Eindhovens Dbl., op 10 Juli 70 j. wordt. DAT de Wageningse raad met 9 tegen 8 9temmen het voorstel van B. en W. ver wierp om medewerking te verlenen aar het bouwen van een Prot. streekzieken huis te Bennekom, waarmee dit zieken huisplan in een impasse dreigt te ko- DAT de A'damse rechtbank gisteren de 33-j. J. B. uit A'dam tot drie mnd, voorw. veroordeelde daar hij bij een spelletje kaarten een partner zo had ge duwd dat deze viel en enige tUd later t.g. daarvan overleed. DAT in een A'dams hotel een m gearresteerd die o.m. in Den Haag brom fietsen huurde en ze dan verkocht of inruilde. DAT het Tweede-Kamerlid Joh. G. H. Cornelissen ons land vertegenwoordigde en in Wenen gehouden congres van de internat, ver. van organisaties van kleinhandelaren in levensmiddelen. DAT oud-minister jhr. ir O. C. A. van Lidth de Jeude, oud-voorz. van de Alg. Bond van Forensen, benoemd is tot ere lid. DAT de Veluwse Boerendansers uit Putten op 24 Juli het jaarlijks vacantie- feest houden. DAT de gehuwde 36-j. beroepschauf feur Gerrit Pater te Winsum (Gr.) sinds 30 Juni wordt vermist en een ongeluk wordt gevreesd. DAT het m.s. John V (vroeger het Ned. schip Lena, 425 ton) buiten de ha ven van St Heiier (Jersey) is omgeslagen en gezonken en de bemanning, o.w Hollanders, kon worden gered. DAT deze week zowel in Dedemsvaart als in De Krim (Ov.) een geheime der in beslag kon worden genomen. DAT bij boekhandel Broese in de Nach tegaallaan te Utrecht t.b.v. gebrekkige kinderen 200 poppen worden verloot die Koningin Juliana ten' geschenke heeft gekregen van de vrouwenclubs in Ore gon (V.S.). DAT het federatief comité voor vogel bescherming een actie gaat voeren voor het behoud van de raaf, de wouw en de kwak. DAT de kristal-, glas- en aardewerk fabriek De Sphinx te Maastricht nog deze week de eerste groep van 25 ItaL meisjes uit Milaan zal tewerkstellen. DAT vóór 13 Juli, als Koningin en Prins de N.O. Polder bezoeken, daar voorlopig 18 ANWB-borden worden ge plaatst en de wegen door de polder voort aan voor beperkt doorgaand verkeer kun nen worden gebruikt. DAT by het wegbreken van een brie venbus aan het R.K. Liefdesgesticht te Bolsward een nimmer aangekomen brief kaart uit 1864 werd gevonden. Iranian". Zij worden beschuldigd van wettige handelingen. Voorts heeft de politie een onderzoek ingesteld naar de inhoud van alle safe-loketten der „Anglo Iranian". De productie der olie vermin dert dagelijks. Ook de olieproductie in Aghadjari, ten Noorden van Abadan, werd gestaakt. Alle tankers zyn uit Abadan vertrokken en slechts de Britse kruiser „Mauritius" ligt waakzaam op de rede. De situatie is er nog niet op verbeterd. De actie tegen de Britten duurt voort. Perzië heeft de correspondent van de Londense „Observer" gelast het land te verlaten. Henry Ford. president der „Ford Motor Copany" verklaarde, dat hij on danks de ernst der situatie, niet bang is voor een olietekort in de Ver. Staten. Drie hoeven en vijf schuren verwoest Een en twintig daklozen in Brabants dorp Gisteren zyn in Ravenstein (N.B.) drie gezinnen 21 personen dakloos geworden door een brand, die vermoe delijk door spelende kinderen is ver oorzaakt, door de felle wind werd aan gewakkerd en oversloeg op nabijgelegen gebouwen. Een kapitale boerderij, twee andere hofsteden en vijf schuren brand den af. De schade, ongeveer twee ton, wordt gedeeltelijk door de verzekering gedekt. De getroffenen zijn de gezinnen J. v. d. Berg, Th. Scheepens en J. Kuipers, onder 22.14. N.M. D- Een arrest over de Bedrijfsrechtspraak I DE Hoge Raad heeft op 12 Juni j-L een arrest gewezen, hetwelk betrek king heeft op de lekenrechtspraak die krachtens verschillende collectieve con tracten wordt uitgeoefend. Voortaan zul len die leken-colleges de ongeorgani seerden niet meer kunnen binden- Gaarne willen wij over de betekenis van deze beslissing iets zeggen. In de kring van het bedrijfsleven is steeds gepleit voor de onwikkeling der maatschappy „van onderen op". Dit is geen lege leuze, want er is in onze maatschappij een enorme hoeveelheid bedrijfsrecht van onderenop gegroeid- NU is deze c-a.o. al 45 jaar oud en al wat leeft groeit. Aanvankelijk sprak men alleen over de lonen, daarna kwa men andere arbeidsvoorwaarden: ver zuim, vacantie. overwerk e.d- Toen ging men 'denken aan de leerlingen-opleiding en aan pensioenfondsen. Een der loten aan deze stam was de bedrijfsrechtspraak. Wat is dat? La ten wij een voorbeeld geven. Drie pa troons- en drie arbeidersorganisaties sluiten een collectief contract voor een bepaalde bedrijfstak. Elk van de zes organisaties wijst een man aan voor de rechtspraakcommissie welke tot taak heeft om alle geschillen, die tijdens de duur van het contract mochten ontstaan, te beslechten. Die rechtspraakcommissie wordt dus een college van zes man. drie patroons en drie arbeiders. Wij noemen dit gelijke aantal werkgevers en werk nemers de P a r i t e i t en die rechtspraak commissie is dus een paritair college- Het eigenaardige is, dat hier de leek. de juridisch ongeschoolde, de gewone werkgever en de gewone arbeider, op de stoel van de rechter gaat zitten. ,EZE bedryfsrechtspraak hebben wy toegejuicht. Wy zagen er immers in een middel tot zèlfdoen. tot regeling van het gemeenschappelijk leven van onderenop Aan de bedryfsgenoten werd een gewichtige taak toegekend. Op de beste eigenschappen van ons volk werd een beroep gedaan. Die paritaire colleges werkten ook daarom zo goed, omdat zij als het ware vanzelf noopten tot zelfbeheersing, tot zelftucht Die pariteit immers, dat ge lijke aantal werkgevers en werknemers, maakte het noodzak^lyk dat beide par tyen van geval tot geval tot eenzelfde conclusie kwamen Wanneer by een be paald geschil tussen een werkgever en een werknemer de werkgevers^ al bij voorbaat partij gingen „trekken" en de werknemers daartegenover het pleit gin gen opnemen voor de arbeider, dan zou het rechtsprekend college tot mislukking gedoemd zijn, want dan zouden natuur lijk de stemmen s taken. Wil zo'n redhtspraakcommissie slagen, dan moe ten patroons en arbeiders elkaar vinden- De paritaire commissies zyn de grote 'propagandisten voor sociale zelfbeheer sing en sociale vrede. Er is echter meer- Die rechtspraakcom missies werken vlug. eenvoudig en goed koop. heel anders dan de officiële recht spraak bij de kantonrechter. Deze laatste rechtspraak is een duur, langzaam en de bedrijfsgenoten vreemd instituut. Ik zeg dit niet op eigen gezag, maar met een citaat van de vlak na de oorlog overleden grote Nederlandse jurist prof. mr P- Scholten: „In de bedrijfsrecht spraak vinden de bedryfsgenoten de weg terug tot het recht, een weg, die voor hen in de overheidsrechtspraak verlo ren scheen". De ontwikkeling van de bedryfsrecht spraak wordt dus door ons ten zeerste toegejuicht. Met vreugde hebben wij gezien dat die rechtspraak tot grote bloei is gekomen en daarbij mogen wy wel In het bijzonder vermelden de rechtspraak in de typografie, waar de heer H. Die- mer sinds 1923 het voorzitterschap van het hoogste rechtspraakcollege bekleedt. ET leven staat echter niet stil en in de jaren dertig doemde een nie-uw probleem op. toen gesproken werd "ver een wetsontwerp inzake algemeen erbindendverklaring van de collectieve arbeidsovereenkomst. Zoals men weet betekent deze verbindendver klaring dat de bepalingen der c a o. niet alleen gelden voor de georganiseerden, maar ook voor de ongeorganiseerden. De vraag kwam nu op: Zal men ook de bepalingen inzake de bedrijfs- rerhtspraak verbindend verklaren? Kan dat wel en mag dat wel? Kón dat wel met het oog op de Grondwet, die zegt dat niemand mag worden afgetrok ken van de rechter die de wet hem toe staat? Zou men hier niet de ongeorga niseerden aftrekken van de hun wette lijk toekomende kantonrechter? Móg dat wel. als de Grondwet het verbiedt en is het niet vreemd wanneer de geor ganiseerde patroons en arbeiders recht gaan spreken over ongeorganiseere vak genoten, tegen wie ze toch in het alge meen een zekere wrok koesteren? Het is geen wonder dat van 1936 tot 1939 over dit vraagstuk een harde strijd is gevoerd. Het juridisch bezwaar werd door de organisaties bestreden op grond van het feit. dat hier werd rechtgespro ken in een vorm die naar hun inzicht niet viel onder de rechtspraak waarover de Grondwet het had. En wat de partij digheid van de georganiseerden betrof, deed men een beroep op het algemeen fatsoensbesef en op de practyk. Die par- tydigheid zou wel meevallen. Hoe dit zy: In 1939 heeft minister Romme de sprong gewaagd en de recht spraakbepalingen in de c a o. voor de typografie algemeen verbindend ver klaard. Sedertdien zy'n vele andere be drijfstakken gevolgd. Ook de Rijksbe middelaars hebben na de oorlog in een aantal „regelingen" deze vorm van recht spraak aan de georganiseerden en onge organiseerden opgelegd. Mr P. Borst (Slot volgt) Koel weer Tot morgenavond verwacht De Bilt: Aanvankelijk zwaar bewolkt met enkele buien, later ver spreide opklaringen en over wegend droog weer. Over wegend matige wind uit Noordelijke richtingen. Koel weer. (Opgemaakt'te

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1951 | | pagina 1