Nieuwe Leidsche Courant | 1951 | 24 januari 1951 | pagina 1

Jlicuwe friksclje (Courant

f

Minister Stikker
de eigen

breekt z'n hals over
Kamerfractie

zijn

Generaal Kruis van
functie ontheven

Londen huivert om China
te veroordelen

't Standpunt der Regering
inzake Nw Guinea

Wist V

WOENSDAG 24 JANUARI 1951

BUREAUX: Steenstraat 37

Directie, Abonnementen- en Adver
tentie-afdeling: Tel. 22710 en Tel
23375. Redactie: TeL 20408.
Postrekening: 58936.

ABONNEMENTEN: 5.15 p. kwartaal;
1.72 per maand; 0.40 per week.

ADVERTENTIËN: 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)

Een en dertigste jaargang No 813?

Hoofdredacteur: Dr. E. DIE MER
Chef-Red.: H. W. J. ENSERINK
Directie: F. DIEMER

CHR1STEU1K-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken

.Stantoasticfi is gljrbleoen
tnyn hert la tcgljcaspacf

Dat is klaar

dacht men

Eindelijk de bom gebarsten

Verwacht wordt, dat het kabinet-Drees
in z'n geheel zal aftreden

(Van onze Pailemenlsredacteui)

NA DE NACHT VAN STAAL en de nacht van Sassen kunnen wij nu spreken van de nacht van Oud.

Er was gisteravond in de Tweede Kamer reeds lang spanning. Er hing crisis in de lucht, nadat mr Oud
(V.V.D.) bij het Nieuw Guinea-debat een motie had ingediend, waarin teleurstelling werd uitgesproken
over het feit, dat het Kabinet zijn aan de Staten-Generaal medegedeeld standpunt, dat de Nederlandse sou-
ivereiniteit over West-Nieuw-Guinea behoort te worden gehandhaafd, heeft prijsgegeven, zonder de Kamer
vooraf in de gelegenheid te hebben gesteld van haar oordeel omtrent deze wijziging in het regeringsbeleid
te doen blijken, welke handelwijze niet in overeenstemming is met hetgeen een juiste constitutionele ver
houding tussen Regering en Staten-Generaal behoort mede te brengen. Deze motie was ondertekend door
alle aanwezige leden van de fractie van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie. Topspanning kwam er,
toen vannacht om kwart voor twee minister Stikker het woord vroeg. Hij deelde mee, ook bij verwerping van
deze motie, wanneer de gehele V.V.D.-fractie er vóór zou stemmen, hier uit consequenties te zullen trekken,
hetgeen zijn aftreden betekent.

Eisenhower sprak weer
met Montgomery

Generaal Eisenhower heeft gistermid
dag te Parijs met maarschalk Montgomery
gesproken over de post, welke laatstge
noemde zou kunnen bekleden in de ge
nerale staf van het Atlantisch pact, aldus
verneemt AFP te Parijs.

Minister Stikker wenste zijn verkla
ring in het openbaar af te leggen, omdat
er in de Kamer van verschillende zij
den bezwaren waren gemaakt tegen he
feit. dat er zoveel in comité-generaal en
in commisies wordt gewerkt.

I Het kabinet is opgetreden als een pro-
gram-kabinet. Naar 's ministers mening
was er weinig verschil tussen dit kabi
net en een extra-parlementair kabinet
Bij de samenstelling is er naar gestreefd,
vier partijen in het kabinet vertegen
woordigd te doen zijn. Die vier partijen
hebben in het algemeen het kabinet ge
steund. De heer de Kadt had gesproken
over „onze ministers" en betoogd, dat
een socialistische mote tegen het rege
ringsbeleid de socialistische ministers
voor uitermate grote moeilijkheden zou
hebben geplaatst. Wat geldt voor een
grote kamerfractie en voor een grote
groep ministers in het kabinet geldt ook
voor een kleine fractie en een eenling in
het kabinet.

Nu was aanvankelijk de motie ondui
delijk, omdat z(j slechts spreekt van
teleurstelling, terwijl het betoog van mr
Oud duidelijk afkeuring inhield, terwijl
tegelijkertijd was uitgesproken, dat het
woord van de regering niet meer wordt
geloofd. Prof. Romme (KVP) had een
nadere verklaring uitgelokt en daarop
had de heer Oud duidelijk te verstaan

s mij niet mogelijk, mijn politieke
werk te blijven doen, als ik niet meer
kan rekenen op de steun van de politieke
groepering, waartoe ik behoor.

Na afloop van de vergadering
verklaarde mr Oud ons, dat ook
na de verklaring van mr Stikker,
de motie zal worden gehand
haafd en dat alle leden van de
VVD-fractie er voor zouden
stemmen. Daarmee was dus het
vonnis over deze minister geveld.

Aankleed-partij

Voordien was uit het debat reeds ge
bleken, dat dr Schouten (A.R.) het er mee
was. Niet echter mr Burger (Arb.),
die meende, dat de motie feitelijk grond
slag miste. Ook niet prof. Romme (KVP),
die overigens de tekst van de motie niet
in overeenstemming achtte met hetgeen

Oud in eerste termijn naar voren
gebracht en voorts vond, dat zij van
perkte strekking was en daarom
politieke gevolgen noch voor het kabinet
noch voor minister Stikker alleen 'be
hoefde te hebben.

Mr Oud hielp hem later uit de droom
(en daarmee ook minister Stikker) door
te verklaren, dat hij er geen behoefte
had, zijn motie door prof. Romme te doen
aankleden: de ervaring met de aankleed-
partij van het accoord van Lingg^djati
nu niet zo bijster gunstig. Het dooi
hemzelf aangemeten jasje paste nog pre-
de motie was niet van beperkte
strekking en hield wel degelijk afkeu-

Ook de heer Tilanus wenste de motie-
Oud niet te steunen, omdat naar zijn. op
vatting de regering zich heeft gehouden
het in comité-generaal afgesprokene.
Hiermee staat dus wel vast, dat de motie
zal worden verworpen, al is daarmee de
positie van minister Stikker (en
schien van het gehele kabinet?) niet
gered.

(Zie vervolg pag. 5)

Prinses de Rethy, de gemalin van
Koning Leopold van België, verwacht in
Februari a.s. een baby, aldus wordt uit
welingelichte Belgische kringen ve

gegeven, dat het een motie van afkeu
ring was. Hierdoor, aldus minister Stik
ker, is voor mij een uitermate moeilijke
toestand ontstaan, ook zonder dat de
motie een meerderheid in de Kamer be
haalt. De politieke strekking ervan is
toch, dat de fractie van de WD het ge-
voerde beleid t.a-v. Indonesië en Nieuw-
Guinea in zo sterke mate afkeurt, dat
zij geen steun kan verlenen aan het ka
binet of aan de leden, die rechtstreeks
bij deze zaak zijn betrokken. De Ka
merleden hebben hun eigen verantwoor
delijkheid, dat hebben ook het kabinet
en zijn leden.

De consequenties

Daarop verklaarde mr Stikker, dat
hy consequenties aan de motie zou
verbinden, ook als ze niet de meer
derheid zou verkrijgen, maar als zij
de stemmen van de fractie der VVD

1 Vervolgens ging hij uitvoerig in op het

Welke verdere consequenties hieraan aanVankelijk ingenomen standpunt
verbonden zouden zijn, was mr Stikker verdedigde de stelling dat souvereini-
niet bekend. De functie van min. van Bui- teitsoverdraoht aan Indonesië niet mag
tenlandse Zaken is een sleutelpositie in piaats hebben, omdat dit land er geen
het kabinet. Hij moet, meer nog d~n eer. recht op heeft.

andere minister, de steun hebben van Ondanks alles moet getracht worden,
de partijen, die in het kabinet zijn ver- dat Oost en West ten aanzien van Nieuw-
teeenwoordigd, maar vooral van wie Guinea niet met elkaar in botsing ko-
zlch zijn politieke vrienden plegen te men. Een dergelijke botsing kan voor-
komen worden, omdat elk geschil is op
Het kan gebeuren, dat ik in mijn be- te lossen, hetzij op basis van het recht,
leid moet optreden in strijd met de op- hetzij door middel van een compromis,
vattingen van de fractie van de V.V.D.. De Nederlandse regering is tot beide op-
aldus de bewindsman. Als een dergelijk lossingen bereid.

geval zich voordoet, dan kan ik proberen, In het Nederlandse vooistel was e
de VVD-fractie te overtuigen, dat zij basis gegeven, waarop Nederland en In

SSSSSSS2* SHxErr

Hu meende te moeten «Bthmiden aand. vastge|egde zelfbeSctukkings-

opvatting, waartoe hu ten »a" ht tot zün recht kon komen.

de wereldpoUtiek na ernstige studie iE voorstel de bljstend de

gekomen. By de behandeling van de De ander orgaan in te roepen,

groting van Buitenlandse Zaken verlecJ®n bond geen van beide partijen om haar
week had de minister getracht de er - stand t prijs te geven De minister ont-
stige situatie te schilderen, zonder een kendg voorts dat de Unie geen SOUverei-
paniekstemming te wekken, waarin ae zqu kunnen d,ragen en daartoe niet

wereld verkeert. geëquipeerd zou zijn.

Om in die situatie een kabinetscrisis De bewindsman meende voorts, dat het
uit te lokken achtte mr Stikker hoogst b-j het vragen Van bijstand van de UNCI
gevaarlijk, vooral daar iedere aanwijzing pf een ander lichaam slechts ging om
ontbreekt, in welke richting dan een op een processuele oplossing, die het vroe-
lossing zou moeten worden gezocht. ger als ii0nVeranderlijk" aangekondigde

De verantwoordelijkheid voor deze ver- standpunt geen geweld aandeed,
klaring drukt mij zeer zwaar, aldus be- Wat de opdracht van de souvereinlteit
«loot mr Stikker. Ik heb tot dusver ge- aan de Unie betreft, meende de mvnis-
tracht mijn functie uit te oefenen metter, dat door de bepaling van de hand
terzijdestelling van persoonlijke belangen, having van het Nederlandse bestuur in

De Kamer stemt
Lot van minister Stikker
(en kabinet) bezegeld

De motie-Schouten werd verworpen
met 3260 stemmen. Tegen stemden
K.V.P., P.v.d.A. en Communisten,
de A.R., V.V.D.S.G.P., de heer Weiter

i de voltallige C.H.U.

De motie-Oud werd verworpen met
6626 stemmen. Daar echter de gehele
V.V.D.-fractie voorstemde, is hiermee het
an minister Stikker en daarmee in
feite van het kabinet bezegeld.

Scherpe Australische reacties
op Soekarno's rede

Bezetting van N.-Guinea
niet geduld

De Australische reacties op de rede
ir Soekarilo zyn zeer scherp. De minister
Buitenlandse Zaken, Spender, zeide,
dat de Australische regering een bezet
ting van Nederlands Nieuw-Guinea door
de Indonesiërs niet zou toestaan. Het
Australische publiek kan er verzekerd
van blyven, dat deze regering steeds
waakzaam zal zijn, waar het betreft de
bescherming van Australië's levensbe
langen.

Het parlementslid R. S. Kent Hughes
zeide: „Zo lang ir Soekarno blijft praten
over eisen, gesteund door pressie, schijnt
het voor Australië onmogelijk om voor
Indonesië de goede vriend te zijn, die het
zou willen wezen". De oud-minister*van
immigratie Calwell verwachtte een offi
ciële mededeling van de Australische
gering aan ir Soekarno, dat Australië
nimmer een Indonesisch beheer van
Nieuw Guinea zou toestaan. Nederland
moet dat land blijven besturen.

Het Amerikaanse hoofdkwartier in
Duitsland heeft bekend gemaakt, dat de
diensttijd voor Amerikaanse militairen
in het buitenland met zes maanden is
verlengd. De diensttijd is thans vier jaar.

De Franse, linkse bladen, „Humani-
té" en Liberation" zijn door de politie in
beslag genomen wegens het aansporen
tot oproerige volksverzamelingen.

Uitgewezen jongen
verdronken

De 14-jarige Nederlandse jongen Joop
Funcke uit Alkmaar", die voor de tweede
maal uit Engeland werd uitgewezen, is
in de mond van de number bij Huil
boord gevallen van1' de City of Madras.
De jongen is vernioedelijk verdronken.

De eerste maal probeerde hij kort voor
Kerstmis Engeland 'als verstekeling bin
nen te komen. Hij werd enkele dagen
later naar Antwerpen teruggestuurd.
Binnen twee dagen wist hij opnieuw
blinde passagier aan boord van e
schip te komen. Hij kwam in Londen a
en werd naar een opvoedingsgesticht
Cornwall gestuurd, waar hij ook na z
eerste bezoek aan Engeland verbleef. De
jongen wilde er graag blijven. De auto
riteiten beslisten echter dat hij weer naai
Nederland terug moest.

Nog meer ontslagen verwacht

Verschil van inzicht met minister s'Iacob
over legeropbouw

DE CHEF VAN DE GENERALE STAF. generaal mr H. J. Kruis, is van
zijn functie ontheven. Als zijn opvolger is per 1 Februari voorgedragen
de kolonel der huzaren B. R. P. F. Hasselman, die bekend werd door het
proces-Louwers te Praag en thans nog inspecteur van de cavalerie is.
Volgens een officiële verklaring is minister s'Jacob tot de conclusie ge
komen, dat er teveel verschil van inzicht bestaat tussen hem en de
hoogste legerleiding omtrent de wijze, waarop onze strijdkrachten kun
nen en moeten worden georganiseerd. Daarom heeft de minister zich
gisteren na afloop van de ministerraad tot zijn leedwezen genoodzaakt
gezien generaal Kruis mede te delen, dat deze zijn post aan een ander
zou moeten overgeven.

Dit opzienbarende ontslag is voor de
plaatsvervangend chef van de generale
staf de luit.-generaal M. R. H. Calmeyer,
aanleiding geweest zijn ontslag in te

dienen, hetwelk hem gistermiddag is ver
leend. De minister heeft gen. Calmeyer
verzocht zich voor bijzondere opdrachten
ter beschikking te houden. Blijkbaar kan
de generaal er geen genoegen mee nei
dat hij voor de benoeming tot chef
de staf en opperbevelhebber is gepas
seerd. Men verwacht nog meer ontslag
aanvragen.

De minister is gisteren door de Konin-
;n in audiëntie ontvangen om haar
op de hoogte te stellen van de jongste
gebeurtenissen.

Vijf divisies

Het ontslag zou, volgens een inlich-
ng van bevoegde zijde, samenhangen
et een verschil van inzicht tussen
de minister en generaal Kruis over de
uitvoering van het plan voor de drie mo
bilisabele divisies. Generaal Kruis ont
wierp steeds weer nieuwe plannen om
ie mensen, het materiaal en de op
leidingsruimte te komen. De min
miste daarin de vaste lijn. Het conflict
uitte zich m verscherpte vorm na
bezoek van Eisenhower. Intussen is

Attlee bezorgt Amerika koude douche

„Wij laten ons niet in een oorlog meeslepen",
klonk het op de Labourbanken

PREMIER ATTLEE heeft in het Lagerhuis verklaard, dat Engeland blijft
vasthouden aan de kans op een vredelievende regeling met communis
tisch China. De Britse regering is niet bereid de consequenties te aanvaar
den der Amerikaanse resolutie „om China als aggressor te brandmerken".
Volgens Attlee moeten de Ver. Naties thans geen beslissingen nemen. Daar-
éntegen heeft Churchill gewezen op de ernstige gevaren, die zullen ont
staan, indien er een breuk ontstaat tussen de Britse politiek en die der Ver.
Staten, veroorzaakt door manoeuvres, welke kennelijk in het belang der
Sowjet-Unie zijn.

„Botsing tussen Oost en West vermijden"

Denoods bereid tot een compromis

(Van onze Parlementsredacteur)

DIT KABINET zal, gezien de voorgeschiedenis, nimmer de souvereini-
teitsoverdracht met betrekking tot Nieuw-Guinea aan Indonesië voor
stellen. Aldus verklaarde minister Van Maarseveen gisteravond in de
Tweede Kamer. De minister betoogde, dat ondanks allerlei gemotiveerde of
ongemotiveerde grieven, die er wederzijds tussen Nederland en Indonesië
bestaan, in het groot gezien de verhoudingen niet zo slecht lagen.

feite aan de hoofdgedachte van het vroe
ger in het openbaar verkondigde stand
punt is voldaan.

Verder beantwoordde de minister zo
hier en daar een hap en een snap van
hetgeen door de verschillende sprekers
gezegd Geen wonder dan ook, dat
heren Schouten, Oud. Wel ter en ds
Zandt in de replieken verklaarden, in
geen enkel opzicht bevredigd te zijn....

In zijn uiteenzetting over de toestand
in het Verre Oosten, en het initiatief der
Aziatische en Arabische staten, om „het
vuren op Korea te staken", wees Attlee
er wel op, dat ook hij poogde de eens
gezindheid met het Gemenebest, Amerika
en alle vredelievende landen te hand
haven. Het Chinese antwoord van
17 Januari j.l., hoewel teleurstellend, be
tekende geenszins een definitieve sluiting
van de deur. Bij de beoordeling van de

Roem steunt Rood China

De Indonesische minister van buiten
landse zaken, mr Moh. Roem, noemde de
voorstellen van rood-China betreffende
een staking van het vuren, zelfs bemoe
digender dan China's vroegere antwoord
op de voorstellen der Verenigde Natiën.
Hy drong voorts aan op toelating van
rood-China tot het lidmaatschap der
V N. en zeide. dat het voorstel om rood-
China als aggressor te brandmerken, niet
overeenkomt met de handelwijze, waar
aan de Indonesische regering de voor
keur geeft. De herbewapening van Japan
moet volgens hem besproken worden in
de commissie voor het Verre Oosten
(waarin Rusland zitting heeft). Op een
vraag of Amerika prestige verloren had
in Indonesië door zijn verliezen in
Korea, antwoordde hij: „Neen", evenals
de vraag of de rode successen in Korea
de populariteit van de regering te Peking
hadden verhoogd.

inhoud van het Chinese antwoord, diende
bijzondere waarde te worden gehecht
de speciale opvatting der Aziatische lan-

Deze zijn van oordeel, dat aan
munöstisch China de kans moet worden
gegeven, zijn rol als gelijke in de landen-
gemeenschap te spelen. Deze gedachten-
gang zal van grote invloed zijn bij het
bepalen der Britse houding ten aanzien
van de Amerikaanse resolutie in de V.N.
Toen Churchill het woord gevoerd had.
riepen aanhangers der Labour-regering
uit: „Wij zullen ons niet in een oorlog
laten meeslepen."

Reuter wijst erop, dat de belangrijke
verklaring van Attlee correspondeert met
de gevoelens van de Franse regering. De
democratische afgevaardigde, Rankin,
heeft bij het Amerikaanse Huis een
lutie ingediend, tot opzegging door de
Ver Staten van het lidmaatschap der
Ver. Naties. De V.N., waren volgens hem
een „der grootste mislukkingen in de
geschiedenis der mensheid."

De Amerikaanse Senaat heeft thans,;
evenals het Huis reeds deed, een reso
lutie aangenomen ten aanzien van com
munistisch China. Hierin wordt gezegd,
„dat de V-N. China als aggressor op
Korea" moet bestempelen- In een
tweede resolutie, die door de Senaat
werd aanvaard, wordt gezegd „dat de
V.N. het lidmaatschap aan communis
tisch China moet ontzeggen".

DAT de voorz. van de Eerste Kamer
gisteren bij het begin van de zitting de
overleden Oostenrijkse president,

Karl Renner, herdacht.

DAT G. A. Cox, gep. kapt. t.z. va
Kon. Marine, benoemd is tot dir. vai
Ned. Historisch Scheepvaartmuseum te
A'dam, daar W. Voorbeytel Cannenburg
ontslag heeft aangeboden.

DAT mr D. J. Beekman, cand. te Lun-
teren, is benoemd tot notaris te Nijkerk.

DAT vier buschauffeurs, uit Bergen op
Zoom. Halsteren en Tholen, zijn gearres
teerd wegens een reeks diefstallen uit
goederenloods der N.S. in Bergen op
Zoom en de totale buit wel een halve
verhuiswagen zou vullen.

DAT bij Rhenen de resten van een
Frankische begraafplaats zijn ontdekt.

ran groot belang zullen zijn voor
kennis der heidense voorvaderen.

DAT Lottum (L.) het 100-j. bestaan
officieel viert op 2 en 3 Juni en later, op
12 en 13 Aug. nog eens met een sprook
jesachtig rozenfeest, waarbij veel wyn
wordt gedronken.

W

DAT de Friese veefokker R. Bootsma,
40 jaar oud, te Scharnegoutum, op zijn
fiets door een auto is overreden en ge
dood.

DAT de Maastrichtse rechtbank de 33-
jarige vrouw J. M. C.P. uit Valkenburg
tot jaar heeft veroordeeld wegens een
poging haar man te vergiftigen door een
gifstof in zijn koffie te doen (eis 7 jaar).

DAT in de a.s. lente onder Rucphen
(N.-Br.) een steenfabriek in bedrijf komt.
die tien jaar heeft stilgelegen.

DAT in de Nijmeegse valse-geld-affaire

jor de Arnhemse rechtbank straffen
zijn geëist tegen drie Groesbekers er
twee Nijmegenaren, welke variëren van
1% jaar tot twee weken voorw.

DAT het jaarcongres van de Ver. var
Ned. gemeenten op 6 en 7 Juni in Maas
tricht een bijzonder tintje krijgt door de
herdenking van de honderdjarige ge
meentewet en minister Teulings alsmede
vermoedelijk dr Drees aanwezig zullen
zijn.

DAT de KNAC de betrokken instanties
gevraagd heeft de nieuwe inhaalverbo-
den. vooral die in doorgaande routes, te
beperken.

DAT minister Mansholt 2 Februari i

DAT te Antwerpen plotseling is over
leden L. J. L. M. de Gruyter, directeur
mede-oprichter van P. de Gruyter en
Zoon N.V. te Den Bosch.

DAT te Rotterdam 82 jaar oud, is over
leden H. J. van Woensel, oud-directeur
oprichter van Van Woensel-Kaplaars
N.V.

DAT de Stellendam 13 gisteren hoog op
het Goereese strand is gelopen t.g.-
slecht zicht.

DAT de raad van Bergen op Zoom
blijkens een motie de ligging van
eventueel Schelde-Rijnkanaal zo wil heb
ben. dat er een zeehaven in het stadje
kan komen, een betere afwatering wordt
bevorderd en er terrein voor industrie
en tuinbouw kan worden gewonnen.

DAT de beruchte verkeersopstoppin
gen bij de Varkensmarkt te Amersfoort
nu door een nieuw stoplichtsyjteem zul
len worden vermeden.

besluit genomen om het drie divisie-plan
uit te breiden tot een vijf-divisie-plan.
Met de uitwerking zou al zijn begonnen
(Zie vervolg op pag. 5)

Alarmoefening om 7 uur
begonnen

9000 Man naar Oostrand
van de Veluwe

De dezer dagen aangekondigde alarm
oefening is vanmorgen om zevei
gonnen. Op dat tijdstip heeft de Com
mandant Strijdkrachten te Velde he
bevel gegeven tot onmiddellijke verplaat
sing van troepen ter sterkte van 900U
man naar de Oostrand van de Veluwe.

Deze oefening (wij herhalen dat ir__.
dus niet ongerust behoeft te zijn) heeft
ten doel, zoals men weet, om na te gaan
hoe snel door verschillende diensten
onderdelen zal worden gereageerd op
onverwachte alarmering.

De grootste activiteit werd ontplooid in
die centra, waar geoefende troepen gele
gerd zyn.

De 9000 militairen worden
nacht ingekwartierd in een aantal ge
meenten in het gebied tussen Arnhem.
Zwolle en Ede De burgemeesters
betrokken gemeenten verlenen
kwartiermakers, die reeds ter plaatse
zijn, zonder voorbehoud medewerking.
Aan de oefeningen nemen deel alle
derdelen, die behoren tot een normale
gevechtsgroep, zoals verscheidene batal
jons infanterie, escadrons cavalerie, af
delingen artillerie, compagnieën

•bindingsdienst. genie, de geneeskun
dige dienst, aan- en afvoertroepen
Het vervoer langs de weg en per spoor

zodanig geregeld, dat het normale
keer er weinig last van zal hebben. D."
oefening eindigt morgenmiddag. D
onderdelen keren dan naar hun garn:

Antwoord aan Rusland
overhandigd

De ambassadeurs van Amerika, Enge
land en Frankrijk hebben gisteren te
Moskou aan Wysjinski de antwoorden
van hun regeringen overhandigd op de
Russische nota inzake een viermogend-
hedenconferentie over Duitsland Vol
gens welingelichte kringen te Parijs
hebben deze landen met het Sowjet-
voorstel ingestemd, maar verzocht ook
andere zaken van wederzijds be
praten.

Kabinetscrisis

Uit het wantrouwensvotum van de
WD-fractie in de Tweede Kamer
tegen het gehele kabinet heeft minister
Stikker de consequentie getrokken, dat
hij moet heengaan. Wie zijn elders in dit
blad gepubliceerde verklaring hierom
trent leest, zal de juistheid van dit stand
punt duidelijk zijn. Hiermee gaat een van
de sterkste bewindslieden uit het huidige
kabinet heen. Uit een kabinet, dat als
team niet de ruggegraat toont, die onder
de huidige omstandigheden meer dan ooit
nodig is.

Minister Stikker heeft zich niet willen
uitlaten over verdere consequenties van
zijn besluit Toch heeft hij in zijn verkla-
ing duidelijk gezinspeeld op een volle
dige kabinetscrisis, waarvoor hij de ver
antwoordelijkheid geheel op de schouders
an mr Oud en de zijnen laadde.
Het uittreden van minister Stikker
heeft tot gevolg, dat een der pijlers
waarop het kabinet steunde, is weggesla
gen En het is onmogelijk, dat onder de
ban van het wantrouwen van de VVD in
ditzelfde kabinet een andere minister van
deze politieke richting gaat optreden.

Prof. Romme heeft destijds reeds boze
woorden gezegd over het feit, dat de
Christelijk-Historische minister Schok
king werd vervangen door een bewinds
die niet uitgesproken Christelijk-
Historisch was. Daarmee was de basis
het kabinet aangetast Met het aftre-
van minister Stikker is er weer een
poot van de kabinetsstoel doorgezaagd.

Dit moet noodzakelijk tot gevolg heb
ben. daar de basis totaal is verbroken,
dat het gehele kabinet zijn portefeuilles
beschikbaar stelt.

De tijden zijn ernstig. Een kabinets-
isis in een dergelijke periode is, om
...r Stikkers eigen woorden te gebruiken,
hoogst gevaarlijk. Maar nog gevaarlijker
inneer in zulke ernstige tijden
voortgesukkeld wordt met een zwak
kabinet.

Kruis' ontslag

Het gedwongen aftreden van generaal
Kruis heeft uiteraard in Den Haag
diepe indruk gemaakt Wel was reeds
lang bekend, dat er tussen regering en
legerleiding een vrij grote tegenstelling
bestond (reeds onder minister Schokking
werd er uit de Tweede Kamer op aan
gedrongen, dat hij zich van zijn militaire
adviseurs zou ontdoen indien hij het niet
met hen eens was), maar gezien de ver
klaring van minister Stikker, vorige week
in de Kamer gedaan, dat de defensie
voorrang zou hebben, had men deze af
loop zeker niet verwacht

De tegenstelling had zich de laatste tijd
voornamelijk toegespitst op de kwestie
de parate troepen. Generaal Kruis
had daartoe bij de regering plannen in
gediend. Minister s'Jacob wenste echter
niet verder te gaan dan tot de vorming
drie divisies, die aan het eind van
dit jaar in geval van mobilisatie zouden
kunnen worden opgeroepen.

Generaal Kruis en met hem de gene
rale staf was van mening, dat er zo spoe
dig mogelijk parate troepen moesten zijn.
Als sterkste argument van de generaal
gold, dat in geval van oorlog gerekend
moest worden op overvallen met lucht
landingstroepen en het optreden van een
vijfde kolonne, en in dat geval zou men
met troepen, die nog gemobiliseerd moes
ten worden, steeds te laat komen. Er
moesten dus troepen zijn die steeds
paraat, dus onder de wapenen waren.

Daarom wilde Kruis nu reeds twee
drie brigades hebben, die geoefend zou
den worden onder een divisiestaf. Vol
gens hem kon dit, indien de diensttijd tot
twee jaar werd verlengd, de lichting
1949-11 met 1 April niet met groot verlof
huis zou worden gezonden en een
gedeelte van de Indonesië-veteranen zou
worden opgeroepen. Het oproepen van
twee of drie origades zou de opleiding
ieuwe lichtingen niet in gevaar
brengen.

Over de noodzaak van parate troepen
behoeft tussen de generaal en de minister
geen verschil van mening te hebben be-
i, over de mogelijkheid tot uitvoering
het plan bestond dat verschil zeer

De regering is van mening, dat dit plan
verband met de huidige financiële en
economische omstandigheden niet uit
voerbaar is.

Na het bezoek van generaal Eisen-
iwer, de publicaties in Amerikaanse
bladen en de woorden van de minister
president in de Tweede Kamer was de
controverse dusdanig verscherpt, dat
overeenstemming niet bereikbaar scheen.

Generaal Kruis, die blijkbaar niet ge
neigd was uit eigen beweging heen te
gaan, is daarom van zijn post ontheven.
Vermoedelijk zal hierbij ook invloed ge
had hebben de critiek, die op de generaal
werd uitgebracht naar aanleiding van het
gesol met de lichting 1949-11, die eerst
huis werd gestuurd, toen weer werd
opgeroepen en pas geruime tijd nadat ze
onder de wapenen geroepen was, met
oefenen kon beginnen.

lang 1

De hele stad met griep te bed

Bijna alle duizend inwoners

Godthaab, de hoofdstad van Groenland,
liggen met griep te bed. In verschillende
delen van het eiland zijn al veel mensen
aan deze ziekte overleden.

Zeventien personen zijn om
leven gekomen, toen bij Toriosa
Spanje een vrachtauto bij een onbe
waakte overweg tegen een trein op
botste.

Een officiële motivering van het ont-
ag aan generaal Kruis is nog steeds niet
gegeven, maar te bevoegder plaatse wordt
betoogd, dat er tussen minister s'Jacob
en generaal Kruis voornamelijk sprake is
geweest van verschil van inzicht omtrent
de uitvoering van het drie divisie-plan,
een verschil, dat voornamelijk het tempo
betrof.

Dat ook de sous-chef van de generale
staf. luitenant-generaal Calmeyer zijn
ontslag heeft aangeboden, kan men ver
klaren uit het feit, dat hij zich gepasseerd
gevoelt doordat kolonel Hasselman tot
chef-staf is benoemd. Maar de reden ligt
ongetwijfeld dieper. Men kan gevoeglijk
aannemen, dat het plan-Kruis ook het
plan-Calmeijer is. Daar de regering dit
plan niet aanvaard heeft, bleef voor de
sous-chef alleen de weg open van het
aanbieden van zijn ontslag.

Lichte vorst

Tot morgenavond verwacht
De Bilt: Overwegend droog
weer met plaatselijk mist.
Overigens overdrijvende
wolkenvelden afgewisseld
door opklaringen. Vannacht
op vele plaatsen lichte vorst.
Morgen overdag temperatu-
eeste plaatsen enkele graden
boven het vriespunt. (Opgemaakt te 10 u.)

ZON EN SLAAN
Donderdag: Zon: 8.32—17.14; Maant
19.58-09.44. 30 Jan. L. K.

i op de n