c
J
Onze Balans-Opruiming Textielgoederen
Radioleiders over de vraagstukken van
omroep en televisie
van VOLWAARDIGE KWALITEITEN en tegen FANTASTISCH
LAGE PRIJZEN, begint DINSDAG 2 JANUARI 9 uur.
Ziet onze speciale étalages.
PIJPFITTERS
De slagers van Leiden
en omstreken
1951
Leerling-Verpleegsters
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
9
ZATERDAG 30 DECEMBER 195Ï
Mensen die iedereen hoort
Nationale omroep-nergens een succes-
voor ons land ongewenst
In het Nederlandse omroepbestel zijn het de voorzitters der radiovereni
gingen, de directeuren van de omroepen en hun naaste medewerkers, die
de koers der vereniging bepalen. Voor of op de Oudejaarsdag zult u de
meeste van hen weer voor de microfoon horen. Zij spreken dan hun
oudejaarsredevoeringen uit. die een overzicht geven van wat voorbij
ging en aangeven wat in het komende jaar het belangrijkst voor de or
ganisatie is.
Ik heb verschillende van hen bezig ge
vonden bij de voorbereidende werk'
zaamheden,
Mr A. B. Roosjen, voorzitter van de N.
C. R. V. vertelde, dat het hem, zoals bij
alle redevoeringen, die h\j als kamer
gemeenteraadslid houden moet, steeds
doen is om het vinden van een pakkende
idee. En hoe merkwaardig het ook klin
ken moge, hy vindt die steeds bij
de ouden, die van radio niets afwisten,
doch in hun direct zeggen uiterst mo
dern waren. Cats, de Genestet, da Costa,
Potgieter, zü behoren tot de dichters, die
deze radio-voorzitter het liefst citeert.
Vraagt U hem, „waarom geen moder
nen?" dan zal hU antwoorden: „Noem
één, dle.de dingen even direct zegt!"
Mr Roosjen is voortgekomen uit he-t
onderwijs. Hij werd aan de Klokkenberg
te Nijmegen opgeleid, hij haalde zijn be
voegdheden voor L. O. Frans, Engels en
Duits: hij heeft wiskunde L. O. en M. O.
gedaan, staatshuishoudkunde en sta
tistiek M. O. en hü ging later nog rech
ten studeren. Al die bezigheden hebben
I hem voorbereid op de taak van het ogen
blik: behalve volksvertegenwoordiger lei
der van een radio-omroep zijn.
Tanend ideaal
Het terrein overeziend, gelooft de heer
Roosjen, dat de gedachte aan een natio
nale omroep in ons volk langzaam aan
het tanen is. Alleen de communisten heb
ben zich onlangs van de gedachte bediend
en dat is voor andere voorstanders een
veeg teken.
„Ons stelsel", zegt hü, „heeft In 25 Jaar
zyn gezondzijn bewezen". Professor Ger-
brandy had destü'ds gelük, toen hü het
karakter van de nationale omroep om
schreef als: „verband houdend met de
openbaring van de in Nederland levende
stromingen".
De helft van de Nederlandse luiste
raars is vrijwillig in de een of andere om
roepvereniging georganiseerd. Dat houdt
in, dat de andere helft financiële bezwa
ren heeft en zeker niet, omdat zij voor
standster van de nationale omroep is.
Pogingen om in Nederland nu nog een
nationale omroep in het leven te roepen
zün kansloos.
Op zün reizen door ons land, mr Roos-
I Jen sprak op vele steravonden, heeft hü
de geweldige belangstelling van allerlei
mensen voor de Nederlandse omroep zo-
als zü is, kunnen waarnemen. Zij bhjkt
ook uit de talrüke reacties, die hem per
soonlek bereiken na artikelen in de Om-
roepgids en na het uitspreken van radio
praatjes ter propagering van het zich
aansluiten bij de N. C. R. V. Op 14 De
cember 1949 boekte de N.C.R.V. het
200.000ste lid. Dit jaar kwam men boven
de 240.000.
En de protestantse omroep zou ster
ker dan de Rooms Katholieke geweest
zijn, Indien de verdeeldheid, die er nog
altijd bestaat onder de protestants Chris-
telüke belüders, haar niet geremd had;
„Wat wü geven mogen, is vooral e
geweldig brok christelijke cultuur en e
hevorderen van het culturele leven onder
de eenvoudige christelijke mensen. Alleen
voor gramofoonplaten met eenvoudige
christelijke liederen „een programma
punt waar men in het land nooit genoeg
van krijgt, betaalde de N. C. R. V. dit
jaar f 50.000".
De samenwerking binnen de N.C.R.V.
tussen de veelheid van belüders van
schillende levensbeschouwingen is
weldig. Zü dient bestendigd te blüven. In
het belang van de omroep en het Ne
derlandse leven.
Wat de televisie aangaat: De heer
Roosjen behoort tot hen, die zich afvra
gen, of de geweldige uitgaven, die daar
mee gemoeid zün ln deze dure Üjd wel
verantwoord zün.
Een toestel kost f 600.- tot f 800. Daar-
bü komt die kükbüdrage, terwül men ei
op rekenen moet, dat de reproductie-
WILLEM VOGT
...lichaam wél, hoofd niet...
imp, een brandtüd van maar 1000 uur
eeft en dan uitvalt.
Een nieuwe lamp kost f175.
Een televisie toestel komt dus op f200
per jaar aan onderhoud en vernieuwing,
at een heel bedrag is voor kleine beur-
De regering moet, naar het oordeel van
r Roosjen beslissen, of zij dit accepta
bel acht en of zy niet anders over de
brug behoort te komen. De kans op bloed
loze programma's is anders óók erg groot.
V.A.R.A.'s Burger
De Voorzitter van de VARA, mr J. A.
W. Burger, opperde ook bezwaren tegen
de hoge kosten, die het televisie experi
ment zal gaan vergen. Hij is een grote
stoere man, mr Burger, oud-minister van
een der Londense kabinetten, zoals men
weet en hij heeft rondgekeken in alle
landen van het westen. Hij is van mening
dat de televisie een behoefte in het leven
zal roepen, die boven de mogelijkheid
van de massa uitgaat. Ik vraag mij vaak
af", zo zei hü, „of de televisie thans wel
zo wenselijk is als bepaalde me
voorgeven".
Hy is een tegenstander
tionale omroep („wat is dat en wat wil
len de voorstanders?"), maar wél be
pleitte hij, ook voor het komende jaai
een zo groot mogelijke eenheid en sa
menwerking onder de omroepverenigin
gen.
In het by zonder staat hem de bouw
van een groot studiocomplex voor de
geest, waarin alle verenigingne, zü het
ook onder eigen emblemen, haar werk
verrichten.
„Ons stelsel", zo zei hü, „is gelukkig".
Onlangs vroeg hy een Belgische minister:
„Hoe bevalt u de nationale omroep?"
Het antwoord luidde: „Sinds Spaak
weg is, veel beter".
„Dat bewüst dus, dat er iets mis is.
Een socialist zal de omroep waarschy'n-
lijk veel slechter geworden vinden, sinds
Spaak weg is. En in Denemarken zei eer
conservatief van zyn nationale omroep:
„Zij is socialistisch".
Ook daar dus geen tevredenheid met
en alles overkoepelend stelsel.
Die is in Engeland, waar niemand in
vloed kan uitoefenen op de BBC pro
gramma's evenmin te vinden, al is het
peil daar subliem.
De grote waarde van het Nederlandse
stelsel vindt mr Burger hst directe le
vende contact tussen omroep en luiste-
nr. Dat merkt hij zelf op de vele rei-
die hij naar de plaatselijke afdelin
gen maakt.
„Je krügt dan lof en blaam te horen"
zeS' hij, maar dat zal nooit zo erg zijn
als in Zwitserland, waar 91 procent der
bevolking ontevreden is over de natio
nale omroep daar.
Hoofd en lichaam
Geen gesprek over radio, en radio-
vooruitzichten zonder AVRO's directeur
W. Vogt, te citeren!
Hü noemde de tegenwoordige omroep-
situatie ,een werkelükheid, die de oorlog
overleefde". „Zich daartegen te verzetten
zou zijn, met het hoofd tegen een muur
Een goed ding voor he-t komende jaar
noemde hü, dat er een Staats-secretaris
op onderwüs zit, die speciaal de belangen
van de radio behartigen zal
En wat de positie van de AVRO aan
gaat: „Zü heeft altyd willen zün, aldus
de heer Vogt ,een algemene omroep in
de zin van een geconcentreerd instru
ment, dat werkt naar maatstaven van
rechtvaardigheid.
Het gekke is, dat in de sector, die de
AVRO beheersen wil, geestelük gezien
althans, het hoofd gescheiden is van het
lichaam. Het hoofd zit in allerlei an
dere groeperingen, van prot .Christelyk
tot Rooms Katholiek. Het lichaam achtte
de heer Vogt even groot als dat van NC
RV en VARA.
MR J. A. W. BURGER
samen-af zonder l\jk
waarschünlyk. Die verwachtte echter
destüds de gramofoonplatenindustrie
ook. Maar zü werd beter. Van de radio!
Wellicht, dat het bü de televisie straks
net zo gaat.
Over het algemeen moeten wü Neder
land alles nog leren. Het gaat erom, dat
wij ons een oordeel vormen over de moge-
lykheden voor Nederland, maar die oor
deelvorming kost geld.
De weg vooruit moeten we stap voor
ap afleggen en waar we nog geen
practük hebben, moet men niet te veel
En dit is de KRO-directeur P. A. M. Speet (links) in gesprek met de NCRV-
man Gerard Hoek. In verband met zijn drukke werkzaamheden kon de heer
Speet ons niet te woord staan, maar te zijner tijd zal hij over zijn inzichten
in dit probleem het een en ander meedelen
detailleren. „Vóórzorg is verstandig", al
dus de heer Vogt, „beleid achteraf ver
kwisting".
De V.P.R.O.-stem
Zou ds Spelberg, de lange, gladgescho
ren directeur van de V.P.R.O. in deze
serie mogen ontbreken?
Hy komt er rond vooruit, dat de VPRO
i de oorlog gestreefd heeft naar een
radiogeheel, waarin de omroepvereni
gingen kleine VPRO'tjes zouden zün. De
VPRO wil, evenals de andere omroep
verenigingen, meedoen ln het omroepbe
stel van nu.
Zü heeft 120.000 leden, maar slechts de
helft daarvan is lezer van VrÜe geluiden"
En men is thans een campagne begon
nen, daarin verandering te brengen.
De reactie die de VPRO krügt van
haar luisteraars zün zeer uiteenlopend.
Naar de „Gesprekken met luisteraars"
luistert iedereen. Het doel ervan is: „On
der de mensen begrip en eerbied voor el
kaar te kweken. Na de oorlog is ds
Spelberg begonnen de boer op te gaan en
hü behield er prettige herinneringen aan.
„Eenvoudige mensen kwamen, enkel en
alleen om je eens te zien.
Dat is merkwaardig, want wat je geeft
is, eerlük gezegd nogal vervelend".
In VPRO-kringen denkt men wel aan
televisie, maar nog niet ernstig. „Als zü
komt, doen wü mee", zegt ds Spelberg.
Hü ziet de toekomst hoopvol tege
moet. Dit jaar voor het eerst begon
men met schoolradio. De oom Theo, Sas-
kia en Joost, die in dat programma op
treden, werden reeds populaire figuren
ln de wereld van-xSe jonge luisteraars!
DR SPELBERG
..eigenlijk vervelend.
GLOBE"
SNIPPERS
De laatste krant van het oude jaar
moet het bericht brengen, dat prins
Hans van Liechtenstein in Lindau (grens
Oostenry'k-Duitsland) is gearresteerd,
verdacht van het smokkelen van hor
loges. Twee buitenlandse diplomaten
zaten óók in het complot. Waaruit al
weer blijkt, dat het waar is als de men
sen zeggen „dat komt in de beste families
voor", Buenos Aires krygt thans
„Evita-winkels", genaamd naar mevrouw
Peron. Het zijn niet-winst-nemende
kruideniersbedryven. De belangstelling
ervoor schynt nogal uiteen te lopen. De
politie heeft daar n.l. een socialistische
massabetoging met traangasbommen uit
eengedreven. -jV Een aardbeving van twee
minuten vernielde op het Azoren eiland
Terreira vier huizen en verwondde een
w. Post, Telefoon en Telegraaf in
Oost-Berlijn worden op 1 Januari gena
tionaliseerd. -fr Plaatsvervangend hoge
nissaris in Duitsland voor de Ver.
Staten is geworden Chauncey G. Parker,
lid van de directie der Intern. Bank voor
Herstel en Wederopbouw, -fr Paul Rey-
naud en zün Onafhankelyke Republikei-
bepleitten in het Franse parlement
de herbenoeming van een Franse gezant
in Spanje, -fr In de Amerikaanse auto
industrie worden volgende maand 6000
arbeiders, ontslagen. En er zullen er nog
op straat komen te staan. India
heeft de staat van oorlog met Duitsland
geëindigd, -ft De Griekse en Turkse gene
rale staven zullen aan de besprekingen
:r de. verdediging van.het Middelland-
zeegebied deelnemen, die binnenkort
in Washington worden gehouden. De
Belgische heer E. Lejeune werd officier
de Orde van Oranje Nassau om zijn
activiteit in het Nederlands-Belgische
zakenleven.
Bejaard echtpaar door
gas gestikt
Het bejaarde echtpaar G. is dezer dagen
n zyn woning aan de Waterweg in De
Bilt door gasverstikking om het leven
gekomen. De buren bemerkten, dat een
vreemde lucht door het huis trok en toen
zij op de benedenverdieping een onder
zoek instelden, vonden zij de heer en
r. G. dood op de vloer liggen. Op het
gasfornuis stond een pan water, die een
te groot bodemoppervlak had. Daardoor
is het gas niet voldoende verbrand en
ontstond kolendampvergiftiging.
1 De national security resources board
van Amerika heeft de United States
Steel Corp. gemachtigd, tot de bouw van
een staalfabriek ter waarde van 351 mil-
lioen dollar te Morrisville in Pennsyl
vania, welke jaarly'ks 1,8 millioen ingots
staal zal kunnen produceren.
Het weekblad „Vrijheid" js opgehe
ven wegens gebrek aan belangstelling.
Financieel Overzicht (van het jaar]
Een keerpunt in de financiële en
economische ontwikkeling
HET JAAR 1950 IS EEN KEERPUNT in de financiële en economische
ontwikkeling, het bracht de militaire aggressie in Korea en dit ver
oorzaakte een omslag van grote betekenis. Niet alleen door toenemende
onzekerheid en spanning door de risico's van een nieuwe oorlog, maar
ook door de consequenties van de weerbaarmaking van het Westen. De
goederenmarkten zijn onder grote grondstofaankopen aanzienlijk gestegen,
de financiële eisen der bewapening roepen nieuwe problemen op. In 1950
is de ommekeer van vredes- in oorlogseconomie begonnen.
Bij de behandeling van de belangrüke
facetten van deze toestand wyzen wü
eerst op de scherper wordende grond-
stoffenschaarste. Amerika is begonnen
met vorming van grote reservevoorra-
den en ook andere landen hebben dit
gepoogd, waardoor de goederenprüzen
opliepen. De betekenis hiervan voor
klein grondstoffenarm land als het onzei
ligt voor de hand. De prysstyging der
importen maakte onze strijd om het be> 1
staan moeilyker, daar onze nationale
exportproducten (vooral agrarische)
niet veel of minder zün gestegen en de
ruilvoet aanmerkebjk is achteruit ge
gaan. De prysstyging van de grondstof
fen verscherpt in ons land het probleem
van lonen en pryzen. Minder in het oog
lopend, maar des te belangrijker
moeilykheid om voldoende grondstoffen
te verwerven. De directie van Philips
verklaarde dat de materiaalvoorziening
niet zonder zorg is. Stork en Co. meldde,
dat ernstige moeilijkheden zijn gerezen
bij de grondstoffenvoorziening. Uit het
bedrijfsleven komen in toenemende
mate klanken van bezorgdheid. Nu wil
men dit internationaal wel in onderling
overleg regelen, maar een klein, arm
land heeft weinig in de melk te brokken.
Dit zal in 1951 een belemmering voor
de ontwikkeling van de industrie zijn.
Tengevolge van het Korea-conflict is
de positie van ons land zowel nationaal
als internationaal achteruitgegaan, b.
het uitblijven der volledige Benelux door
de ongelijke positie van Nederland en
België. Er is geen reden te hopen, dat
de oorspronkehjke opzet der unie in
korte tijd te verwezenlyken is. De po
sitie van ons land in de Europese Beta
lingsunie is onbevredigend. Tot en
November is het passief resultaat
ons land met 97,5 millioen dollar ge
stegen, waarvan 30 min initial aid af
gaat. Men verwacht, dat binnenkort het
passief gedeeltelyk in goud of deviezen
gedekt moet worden.
Het tekort op de betalingsbalans
over 1950 vermoedelük fl milliard be
dragen, veel meer dan in 1949. Uit het
resultaat van 1950 blükt hoe uiterst
moeilyk het is voor ons land om het
huidige levenspeil te handhaven. Als da
bewapeningskosten meer gaan eisen
de Marshall-hulp ophoudt, zal het v
bruik in ons land tot lager peil moeten
dalen.
De positie der schatkist Is ondanks
overvloedig vloeiende belastingen niet
rooskleurig. Een nadere raming heeft
het begrotingstekort gesteld op een
kwart milliard. Terwijl belastingverla
ging ter aanmoediging van het econo
mische leven uiterst gewenst is, zal men
eerder nieuwe verlagingen moeten ver
wachten.
De strijd tegen inflatoire neigingen is
door de overheid aangewakkerd door
discontoverhoging en credietbeperking
teneinde het geldelijk evenwicht te hand
haven. Wij betwijfelen of men daarmede
volstaan kan.
De gang van zaken in Indonesië heeft
ernstig teleurgesteld, de koersen der cul
tuuraandelen verliepen dienovereenkom
stig cir zijn stukken lager dan einde 1949.
De voortdurende onrust in vele streken,
het gebrek aan overheidsgezag, de be
palingen op geldsanering en transfer,
en de onzekerheid aangaande de toe
komst. mede in verband met Nieuw-
Guinea, maken velen sceptisch t.a.v. het
Nederlands bedrijfsleven aldaar. Zolang
rust, orde en wil tot samenwerking
sen beide landen ontbreken, kan
geen gegrond vertrouwen in de toekomst
hebben ondanks het feit, dat de ver
hoogde productenprüzen het bedrüfs-
leven geen windeieren legt.
Het Nederlands bedrijfsleven heeft In
grote lünen vrü bevredigend kunnen
werken. Dit is bepaald een jaar, dat niet
tegengevallen is. De industrie wist
vooral in de export goede resultaten te
behalen en straks zullen de jaarversla
gen daarvan wel getuigenis afleggen. De
onzekerheid over de toekomst zal echter
een donkere toon veroorzaken, ter
wijl aan de inkrimping van reële reser-
tengevolge "van de belastingpolitiek
geen einde is gekomen.
De scheepvaart heeft zich behoorlijk
kunnen handhaven. De totale tonnage
is, vergeleken met voor de oorlog, op
zeer bevredigend peil, al zün er heel wat
oude schepen. De vrachten hebben zich
De effectenbeurs bleef onder de
schokkende gebeurtenissen vrij onbe
wogen i.v.m. het veranderd, karakter der
beurs. De overheidsmaatregelen hebben
de domper op de levendigheid gezet en
de deviezenwetgeving verhindert een
internationale ontplooiing. De emissie-
markt was zeer kalm. De grootste emis
sie was die der 3Vi pet converteerbare
obligaties Kon. Olie. terwül de staats
lening 1950 f200 millioen opeiste. Grote
uitgiften op de aandelenmarkt kwamen
niet voor. De mogelükheld om onder
deze omstandigheden grote objecten on
der te brengen, is hiervoor aansprake-
lyk.
De omstandigheden laten ons niet toe,
een vrolüker getint overzicht te schrij
ven, doch men moet zich rekenschap
geven van de nuchtere feiten. Reeds te
lang wordt de schyn opgehouden. Moei
lijke tüden zün in het verschiet. Ons
volk moge de kracht hebben om een
drachtig offers te brengen om ons en
onze kinderen onder 's Heren zegen de
voorwaarden voor een gelukkige toe
komst te schenken.
Bloemen-Sleutelstadtocht
op Nieuwjaarsdag
Op Nieuwjaarsdag wordt de Bloemen-
Sle>utelstaótocht gehouden van Aalsmeer
naar Leiden en terug over een afstand
van 70 km. Deze tocht gaat via de West-
einderpolder, het Brasemermeer en de
Kagerplassen. Dé startplaatsen zijn van
10 uur af geopend te Leiden (hotel „Bel-
lcvue"), te Oude Wetering (paviljoen
„De Brasem") en te Aalsmeer (hotel „De
oude Veiling".
De moeilijkheden in Gerei. Ver.
voor drankbestrijding
Het hoofdbestuur van de Geref. Ver
eniging voor Drankbestryding heeft met
één stem meerderheid besloten om de
samenwerking in de nationale Blauwe-
Weekcommissie voorlopig op te schorten.
De provinciale Groningse bond, die voor
stelde alle samenwerking ongedaan te
maken, wordt in de gelegenheid gesteld
op de jaarvergadering in 1951 opnieuw
met een voorstel te komen, dat neerkomt
op het besluit van Amersfoort 1949. Zoals
bekend is. heeft de jaarvergadering 1950
een voorstel aanvaard om dat besluit on
gedaan te maken.
SPORT EN WEDSTRIJDEN
Kess Broekman kampioen van
Noord-Holland
Door alle drie afstanden te winnen,
,1. 500 méter in 49.7 sec.. 1500 meter in
min. 36.8 sec., en 5000 meter in 9 min.
1.1 sec. wist Kees Broekman gisteren
beslag te leggen op het kampioenschap
an Noord Holland, hetwelk te Bergen
erd verreden.
Tweede werd Chardon en derde Lange-
dyk.
Kees Broekman start te De Lier
Nieuwsjaarsdag zal Kees Broekman
deelnemen aan nationale schaatswed
strijden in zün woonplaats De Lier. De
wedstrüden beginnen des morgens om
11 uur. Er zal gereden worden over do
afstanden 500. 1500 en 3000 meter.
Euwo blijft leidon in Luzern
De resultaten van afgebroken par
tyen uit de derde ronde van het inter
nationaal schaaktornooi te Luzern luiden:
Grob (Zwitlïri.)Pilnik (Angentinië)
V4; Kaliwodo (Oostenryk)Chris-
toffel (Zwitserl.) >,4ij.
Dc uitslagen van dc 4e ronde waren:
ChristoffelKupper (Zwitserl.) V4V4;
Kaliwoda—Pilnik 0—1; Giustolisi Italië)
Blau (Zwitserl.1 >*—>,4; dr Euwe
(Nederland)Grob (Zwitserl.) 10.
De stand na de vierde rande luidt
thans: 1. Euwe, 4 pnt.; 2. Pilnik, 3 p.;
3. Blau, 2V4 p.: 4. Christoffel. 2 p.; 5 6.
Giustolisi en Kupper. ieder 1\4 p.; 7.
Grob 1 p.; 8 Kaliwoda M p.
direct: BEKWAME
(C. V. M O N T E U R S)
Schriftelyke sollicitaties met spoed,
richten aan de afdeling Personeel
van WERKSPOOR N.V., Juliana-
parklaan, Utrecht.
wensen U een
voorspoedig
Ook in het nieuwe jaar
zullen zij U gaarne van
prima vlees en vlees
waren voorzien
Want een vleesmaaltijd is altijd een feestmaaltijd
Jl®. iTICH?IN0 hbbren loo-lozenoord
ERMELO, op de bosrüke Veluwe, kunnen voor de ve
zorging van achterlüke kinderen en ouderen
rekt. Bij aanschaf van
medewerking worden
wordt niet vereist. Gunstige salarisregeling. Dienstkle
ding wordt ten dele gratis verstrekt. Bü aanschaf van
de gehele uitzet kan desgewenst medewerking wo
verleend. Sollicitaties aan de Geneesheer- Directeur
