Bekende fimiren uit het kerkelijk leven
geven hun mening
<^Orije menincjóuitincf
ZONDAGSBLAD 9 DECEMBER 1950
Nu Hervormde Kerkorde is aanvaard
Een nieuwe situatie en een algehele
vernieuwing, zegt prof. Berkelbach
(Van een onzer verslaggevers)
WIJ HEBBEN een aantal bekende persoonlijkheden uit de Ned. Her
vormde Kerk en ook daarbuiten gevraagd, in het kort hun indrukken éachterwordt göformülei
weer te geven omtrent de betekenis van het aanvaarden van de nieuwe preteert dit artikel
Kerkorde. Wij koren hiertoe acht vooraanstaande figuren in de Her- At de kerk eiseolfik Waarheid Gids. waar de Kerkorde
vormde Kerk. alsmede vier hoogleraren uit andere kerken. Hieronder nog in spanning verkeert, wat er nu pre- hiervan eigenlijk distancieert. De Kam-
ceven WÜ deze meninqen weer. cies besloten omtrent principiële pun- per hoogleraar drukte tevens zijn spijt
geven wij aeze mwimiyc de ,eertacht de fisoar yan v|ca_ er QVer uit dat de leertucht uitgesteld is.
Prot. dr S. F. H. J. Berkelbach en dat op één na aUe vrijzinnige leden ris. enz. en op het gebied van het paro- Prof. J J. van de Schuit te Apel-
van der Sprenkel, te Utrecht, die voor het ontwerp hadden gestemd. chlestelsel verwacht hij een felle partij- doorn, één van de meest bekende per-
de belangrijke functie van voorzitter van Dl H. Harkemo, te Zeist, geloofde strijd. sonen in de Chr. Geref. Kerken, zeide,
de Commissie-Kerkorde bekleedde, was niet dat deze Kerkorde de weg opent Dr p Lekkerkerker te dat de nieuwe kerkorde tot op zekere
zeer dankbaar, Ja', het zover is gekomen voor gezondmaking van het kerkelijk utrecht, formuleerde zijn oordeel' als hoogte iets geweldigs is voor de NederL
dat de Kerkorde strrks in werking zal leven. Hij verwacht voor de positie der vol^. „r wag andere weg voor de Herv. Kerk. ..Zij bedo. 't wel iets anders,
treden. HU zag daarin een vrucht van gereformeerde belijders in de Ned. Herv. Ned jjerv Kerk maar wU staan nu aan maar zij brengt niets anders, want de
het elkaar vinden ln de oorlogstijd. „In Kerk geen grote ^moeilijkheden, maar wel het begjn van Gen m0eilüke weg. Het richtingen zullen blijven bestaan
be
tekenis is voor de Ned. Herv. Kerk. HU
achtte de formulering van art. 10 ver
keerd en te zwak. „In da tien jaren,
waarin op de leertucht moet worden ge
wacht, kan er nog veel gebeuren," aldus
deze hoogleraar, die voorts zeide, dat de
dat de richting, waarin de Ned. Herv. Nieuwe Kerkorde ze^r vtel afwykt van
Kerk zal gaan. op de duur verwarring de Dordtse Kerken-ordening, omdat het
zal brengen, maar, zo voegde hij er aan presbyteriaal karakter niet voldoende is
toe. „God regeert ook in de Ned. Herv. gehandhaafd. „Misschien is er iets goeds
Kerk en het loopt dikwijls anders dan Van te verwachten, want wij moeten be-
wij denken. God kan met een kromme denken, dat de Ned. Herv Kerk niet in
stok een rechte slag slaan." één slag een belijdende volkskerk wordt
Dr G. P. van Ilterzon, te 's-Gra- en wU moeten oog hebben voor de moei-
venhage, die bekendheid geniet door zjjn lijkheden, waarvoor men zich daar ziet
arbeid op het terrein van het Christelyk geplaatst." aldus prof. Dijk.
onderwüs en zyn voorzitterschap van het Prof. P. D e d d e ns. hoogleraar in het
C.J.M.V., zeide op o~ze vraag, wat de kerkrecht aan de Theol. Hogeschool der
betekenis van de aanvaarding betekent, Geref. Kerken (Art. 31 K.O.), te Kam-
dat art. 10 niet het belangrijkste is. „om- pen, betreurde het zeer. dat de Nederl.
dat de kerk er zich toch niets van aan- Herv. Kerk thans een kerkorde ontvangt,
trekt, of dit nu wat scherper of iets die zeer sterk afwUkt van de Dordtse
leder inter- Kerken-ordening. De Ned. Herv. Kerk
i eigen ge- leeft nu niet meer bU de drie Formulie-
dachte," aldus deze grote-stadspredikant. ren van Enigheid, als uitdrukking
de kerk is althans een zeer waardevolle kleine verdrietelijkheden. bUv. by de te werk rondom Fundamenten "en tucht wordt niet gehandhaafd." De for-
winst van de oorlog bewaard gebleven"; verkiezing van ambtsdragers In dit ver- perspectieven en hei Dienstboek moet mulering van art. 10 is volgens prof. Van
i deze winst verloren gegaan, dan zou band wees Wj een z.i. te straffe door- nog komenzeide dat het gaat om de Schuit een rekbaar gegeven en z.i.
de hoogleraar de vraag zUn ge- voering van^ de wUkgemeenten. „Er is te de wat jq gemeenschap met de ademt deze nieuwe kerkorde in geen en-
IÉjSÊSÊ J belijdenis der vaderen" voor de kerk be- kei opzicht een Gereformeerd karakter.
tekent en merkte op. dat het vraagstuk Prof. dr W. J. Kooiman, te Amster-
ï^ambt en bediening nog niet voldoen- p'
classes is Kerk naar andere kerkverbanden i
gewerkt met het kerkrecht, zoals dit tot was van oordeel, dat velen, die tot deze W11 nemen steedg met intense belangstelling
nu toe nog nooit in de Ned. Herv Kerk groep behoren, voor moeilijkheden ko- Prot dr K. Dy k, te Amsterdam, een worsteling om een nieuwe Kerkorde
weest! waar de~ kerk dan terecht was weinig ruimte gelaten in de organisatie
gekomen. De aanvaarding betekent een en te veel ruimte in de leer." Ds Har-
nieuwe situatie en een algehele vernieu- kema voorziet een verschuiving
wing voor de kerk, aldus prof. Berkel- gereformeerde gezindte in de Ned. Herv. d dnnrdarht i
bach die zeide jat e— >r l ...n, ia Varl, m. r gnHora Irupl/i.arhanrlan an hjj
zeker als de woordvoerder
i de Evang. Luth. Kerk mag worden
Uil rmHorf» kprkon beschouwd, verklaarde, dat deze kerk
UU anaere KerKen halanaQtplIina van Ho
„m geschied. ."Sen groot aantal
is actief bU de arbeid betrokken, ook
jongeren wat van enorme betekenis moet
worden geacht." De Utrechtse hoogleraar
was niet bevreesd, dat men elkaar nu
zou loslaten en merkte nog op, dat het
i komt, hoe de Kerkorde wordt
staan. De Zeister predikant vreest vooraanstaand figuur
Wat zal Peking antwoorden?
de Geref. Ker- de Ned. Herv. Kerk had gevolgd, mede
in verband met de opstelling van een
nieuwe kerkorde in de Lutherse Kerk,
aan welke opstelling hard wordt ge
werkt. „Alhoewel er in onze kring op
bepaalde punten andere gedachten heer-
stellig de zaken niet op de spits sen. ongetwUfeld in de toekomst
Prol. di J. Seve
van de Geref. Bond in de Ned. Herv.
Kerk. achtte dat met art 10 van de
Kerkorde (het belijden) het karakter
z.i. de binding aan de belUdenis hier
mede wordt opgeheven. Men zegt.
zeide deze Utrechtse hoogleraar, dat
wel binding aan de belydenis is.
Tegen de overmacht der Chinese wt,
gehanteerd in de toekomst, omdat dan munisttsche troepen voert generaal Mc drUven, hetgeen ook blykt uit de, by de gesprek tussen beide kerken mogelijk
zal blUken wat de Ned. Herv. Kerk Arthur op Korea een wanhopige strijd. Assemblée ingediende resolutie, die zUn," aldus prof. Kooiman, die dit ge
waard is. HU was bo-endien van oor- Nu de Mken voor de verbonden spreekt van de „Chinese interventie" op sprek met spanning tegemoet ziet
deel, dat de stemmenverhouding, waar- U(jeri utlertt ongunstige wending Korea en het woord „aggressie" angst-
hebben genomen is er van vele zijden valLg vermijdt. Ook werd aan de Chi-
critiek op hem uitgeoefend. De nog nese volksrepubliek om een verklaring ervan een bedreiging der Chinese grens
"reen binding slechts kort geleden vergode held. wiens *erz°®ht' dat de Chinese troepen de 38ste geen sprake is. De wereld verkeert dus
3 ..schitterende strategie- de wereldpers ln breedtegraad in Korea niet zouden over- nog steeds in het onzekere, hoe het
voorzitter «erru/dcino bracht werd een nrnan schr,Jden Koreaanse conflict zich nu verder gaat
oH h.» p 9, Maar volgens de jongste berichten uit ontwikkelen. Truman en Attlce konden
9 j' ,.jT e.c Washington, bestaat er weinig kans, dat te Washington de loop der dingen even-
„t,ov.^avu, ..v» n.i.aKi oeweztn, aat al» ,9e ,tzVd ,n "2,c de Chinezen hun militaire successen niet min bepalen. Dit echter moet als een be
de Ned. Herv. Kerk verandert, omdat vastberadenheid wordt gevoerd om zullen uitbuiten, teneinde verdere con- langryk winstpunt worden geboekt, dat
de aggressie het hoofd te bieden, de oor- cessies af te dwingen. Over Korea valt thans met energie de opbouw van de mi-
top wel eens verloren zou kunnen toor- te onderhandelen, maar President Tru- litaire kracht der Atlantische gemeen-
aen op de slagvelden van Europa. En man zal, onder druk van Republikeinse schap zal worden ter hand genomen. Het
inderdaad, de aggressie in Azië kan men zijde, stellig niet dulden, dat aan het is zaak. dat er onverwUld een Atlantisch
de vraag is. hoe men art. 10 hanteert, onmogelijk scheiden van de dreiging, strategisch belangryke Formosa getornd leger komt onder commando van gene-
Wanneer het betekent binding aan de be- waaraan West-Europa is blootgesteld. Dit wordt. De vele bemiddelingspogingen om raai Eisenhower.
Ujdenis. zal geen enkele vrijzinnige het »s bij de besprekingen tussen Truman en een uitbreiding van de Koreaanse oorlog Het is mede onder de druk der jongste
onderschrijven. Voor de centrumgroep, Attlee terdege onder het oog gezien te voorkomen en waarvan Pandit Nehroe gebeurtenissen, dat Frankrijk het Ame-
met haar hoogkerkelijke opvattingen, die Maar in een situatie. aldus de van India de promotor was, hebben tot rikaanse plan voor het bewapenen van
thans de toon aangeeft. blUft alles zoals „Times", die doet denken aan de nu toe geen effect gesorteerd. Duitse gevechtsgroepen en de opneming
het is. Prof. Severyn was de mening toe- dagen, toen Hitler zUn veroveringstocht ®ok Pearson, de minister van daarvan in de Atlantische verdediging,
gedaan, dat deze Kerkorde niet is te ver- in Europa aanving, moet de aandacht er Buit Zaken van Canada, is voor een ver- heeft aanvaard Een overwinning, getui-
gelijken met de Dordtse Kerkenordening, primair op gericht blijven het ernstige zoenin8 der standpunten, enerzijds be- gendë van het realiteitsbesef," dat thans
want zU heeft noch een presbyteriaal. gevaar van een nieuwe wereldoorlog af ,ichaamd door Washington, anderzUds tegenover het gemeenschappelijk gevaar
noch een gereformeerd karakter. te wenden. Er werd dan ook overeen- door Moskou en Peking. waarbU men de de WestelUko mogendheden hun solida-
Prof. dr C. J Blccker, te Amster- stemming te Washington bereikt over de tegenstander ervan moet overtuigen, dat riteit dienen te verstevigen,
dam, een bekende figuur in vrUzinnige noodzakelUkheid, Europa als de eerste
kringen, wenste liever niet zo voor r1-
vuist weg zUn indrukken weer te geve
Hij oordeelde, dat er ontzettend veel ai
het Kerkordeprobleem vast zit, en d
dit zeer gecompliceerd is. „Het begint i
pas en wU zijn er nog lang niet. WU
moeten afwachten" zo luidde zijn
clusie
Ds C. M Lu te y 11. ie Groningen. pé"king'°d'je sinds'Tms als dé belangrijk" Er was enige vraag, met r.ame naar Koninklijke Olie en Unilever, naar
voorzitter van de Confessionele Verem-
ging. zeide op zichzelf genomen verblijd Kmen naar voren zyn ge- men zegt uit monetaire overwegingen. De omzetten bleven echter gering en
te zijn over de gevallen beslissing, doch BlUkbaar willen Moskou en Peking de koersverschillen beperkt.
H thans slechts van „vrede" weten, op voor- Het is overigens merkwaardig, dat de- Wallstreet weerspiegelde de schokken-
T»I rifn'Hit t» u«no«n «n tl «!»r waarde, dat de V N. legers zich uit ze week de monetaire gevaren voor ons de internationale gebeurtenissen met be-
rx P ge Korea terugtrekken. Amerika Formosa lana nn Ha vnnrarnnH Invaman Haar UnaHilra Irnarnahnmmallnoan Ha on»*
werken Deze
vrUe wereld te ver-
Uerken. De vrije vol
leen alleen kunnen
Rechter de loop der ge-
bepalen. Helaas hangt
deze in veel grotere mate af van de com
munistische machthebber in Moskou
jf Verklaarde
I uitzicht
Financieel Overzicht van de weelcj
Amsterdam onbewogen in bewogen wereld
In de bewogen dagen achter ons bleef de Amsterdamse beurs onbewogen.
•ingen verklaarde volkome^achtór^rt! ?,p#,eeft e? communistisch China tot de deze oud zlin en wö meermalén we- dag bleek men onder de Indnik van de
10 tl ïtaan en hh heeh 4n ïoS ver- V.N-WOrdt toegelaten. Op die wyze ZGn op de achteruitgang van de mone- oorlogsgevaren, de andere van de toe
trouwen dat dit artikel zal worden toe- ^ordt ,de V N en Amenka het mc* op taire posïtle. Het is niet onmogelijk, dat nemende Inflatie De kosten van het le-
gepast In de geest zoals de oDstellera tevens de weg ge- de verklaringen van dr Holtrop de aan- vensonderhoud stijgen door algemene
he? hebben bedoeld H?j Detreurie be" ^tbrriding^hé" d?cht daar°p hebben ^vestlgd. De prUsopdrUvlng^ Het inpompen van een
dat de figuur van vicaris ln ecwuziede en een snelle uitbreiding van net meuw<? credietregeling moet men zien grote hoeveelheid koopkracht door be-
vorm was gehandhaafd cn hij noemde communisme over Europa. Afpersing a] m|ddej ter bestrijding van inflatie, wapeningsuitgaven roept allerlei geva-
deziTeen wangedrocht De leertucht. al- TeantsiSe'dSVSf"m'«v kunnen echt" de gedachte niet van ren op en het Is de vraag pf de regering
dus ds LuieUn. is een zeer teer punt en °^a"'^®nPertu^n xruman en Attlee ons afzetten dat men b« de bestrijding d»ve door afroming van winsten kan be
llier zal met wijs beleid moeten worden te Washington bereikt betekent echter ^an. dit kwaad te veel naar één kant zweren.
opgetreden Omtrent de c- ïtralisatie van „„„ns7ins da» Amerika daarvoor en heeft gekeken. Dr Holtrop wil er voor Cultuurwaarden waren Iets beter,
allerlei werk zeide hij. dat hiervoor moet yeel te hoge prijs wenst te betalen. En waken. dat verdere Industrialisatie niet H.V.A Iets hoger. Het Is mogelijk, dat
worden opgepast. aar deze funeste ge- de tiideliike vrede" zou te duur be- door ge'dcreatie, maar via de kapitaal- deze maatrchappi) In Afrika belangen
volMfi voor de kerk kan hebben. taald'zUn als ten slotte zou blijken, dat markt geschiedt Zo min als ik schroom krijgt ln vezelcultuur. Klaarblijkelijk wil
uu a r a de V N moest wijken voor pressie en zelde hU In beginsel geldcreatle men het roer wenden nu de bestaans-
wonder L»OOS Amerika zyn more,e positfe ,n ern. door de staat af te wijzen, zo min kan ik zekerheid voor het Nederlandse bedriifa-
us W. A. "Ze yd oer, de Rotterdamse stig geschaad zag. dlt van het bedrijfsleven gedogen. Niet leven ln Indonesië zo wankel blUft Het
predikant, die praeses is geweest van de Het ziet er dan ook niet naar uit, dat industrialisatie, maar monetair even- jaarverslag van Nlsu had weinig Invloed
eerste Gen. Synode na de oorlog en on- Washington. hierbU gesteund door de wicht Is primair Deze uitlating doet ons op de koers, hoewel meer dan 120 pet
der wiens praesidium het nnnvnnkelUke V.N., Korea zonder meer zal prijsgeven, opmerken, dat het bedrijfsleven zodoen- Vnn het aandelenkapitaal gedekt ls door
ontwerp Kerkorde ls aangeboden, be- terwUl ook de troepen van NtcArthur dc het slachtoffer dreigt te worden van liquide middelen ln Nederland. De beurs-
klemtoonde de woorden van de Svnode- niet in de steek zullen worden gelaten. d® voortdurende geldschepplng In lm- koers Is 95 pet. De Handelsonderneming
praeses in de slotzitting van gisteren n.L Ten aanzien van dit punt bestaat dus productieve sfeer door de overheid. De v. d. Linde Teves had een mooi verslag
dat hetgeen nu gebeurd was. een wonder blijkbaar geen misverstand meer tussen eindeloze parade van begrotlngstekor- cn 9 pct dividend, maar ook hier was de
Gods mag worden genoemd „In 1938 zUn Truman en Attlee Immers, de Britse ten is de feitelijke oorzaak van de wan- beursreactle onbetekenend. Indische
wl.' er dichtbij geweest maar toen was premier heeft duidelUk te kennen ge- kele positie van het geld en bet ware waarden zullen pas belangrijk fluctueren
de tUd nog niet rijp en er is veel overleg geven, dat zijn reis naar Washington in niet nodig geweest, de gezonde expansie a]s meer bekei d zal zUn omtrent de N.-
voor nodig geweest om deze „doorbraak" geen enkel opzicht te vergelijken valt van het bedrijfsleven ln gevaar te bren- Gulnen-conferentle
te bereiken Hij meende dat de bezwa- met de tocht /an Chamberlain naar gen als de grote slokop minder gunstig
ren van rie zUde van de Geref Bond te- Berchtesgoden. Ook hU erkende, dat de ware geweest Dr Holtrop noemde de
gen art 10 ter Svnode volkomen waren wereld er niet mede gebaat zou zijn credietgeving door de banken niet over-
weerlegd doch dat het er nu op aan onder pressie aan de absurde eisen der dreven groot, 75 pet boven die van voor
komt hoe dit instrument zal worden ge- Chinese communisten toe te geven. de oorlog. De credietexpansle van de
hanteerd In het belijden zo betoogde ds Het probleem ls nu of men onder de Staat is echter vele, vele malen groter.
Zeydncr. ls zowel het statische als het zware druk der nederlaag op Korea met Een goede bijkomstigheid van de nieuwe
dynamische begrepen en wat de kerk Peking moet ga^n „onderhandelén" of credletregellng achten wij het herstel derer>-
werkelijk belijdt wordt niet door eco wachten tot de militair-strategische situa- van de beleenbaarheld van effecten, De emissie der Ned. Kabelfabrlek te
K O uitgemaakt, maar door de trouw, tie op Korea veel gunstiger is. Een ge- voorzover niet voor aankoop van fond- Delft Is op de markt gebracht. De claim-
waarmedc de K O wordt beleden HU heel ander aspect van de zaak Is. of er sen Aan deze discriminatie wordt thans prijs beweegt zich onder de theoretische
zelde dat de -^nss'e over art 10 ter met de Chinese rommunlsten feitelijk ten dele een eind gemaakt, hetgeen de waarde. Hierbij speelt het dreigende
Synode op zeer hoog peil had gestaan wel te „praten" valt. Te Lake Success beurs toejuicht. kopertekort een rol.
De Ned Bank voor Zuid-Afrika gaat
haar Zuld-Afrlkaans bedrijf onderbren
gen In oen aparte onderneming en de
mededelingen omtrent de interne zaken
waren voor de beurs aanleiding de koers
dé nieuwe der 8tukken aanzienlUk hoger te waar-
Bijlage van de „Nieuwe Leidsche Courant" van Zaterdag 9 December 1950
BESTAAT NIET IN JOEGOSLAVIË
KRITIEK
maar niet in bijzijn van derde
Vrijwillige arbeid onder pressie
(Vai
9 speciale verslaggever)
BELGRADO. November 1950. Op de hoek vaa
boulevard van het Rode Leger probeert een ouc
r armzalige dinars bijeen te Bcharrelen door voorb
ilezier in als ik een opname van hem maak. Mai
isteld oi een jongeman spreekt me in het Duits ac
„Vindt u dat zo interessant
Ik knik instemmend. Onbegrijpelijk haalt hij zijn schoud»
aelijk niet. dat ik me voor deze bedelaar interesseer.
„Er zijn betere dingen hier
„Dat gelooi ik graag".
„Maar waarom maakt u juist daar e(
„Vanwege het contrast".
Het blijft allemaal duister voor hem.
Maarschalk Tito-boulevard en
lan met een weegschaal een
ngers te wegen. De man heeft
ouwelijks heb ik mijn camera
op. Het bevalt hem
r
EEN uur lang praten we daar op die
drukke hoek in het centrum van de
■tad. Er komen nog twee jongelui bij.
AUe drie studeren ze met een staaU-
beurs aan de Universiteit van Belgrado.
Ze beweren geen van drieën communist
te zijn. Daarmee bedoelen ze geen lid van
de Communistische Partij. Die is ook be
trekkelijk klein en select nu de communis
ten aan de macht zijn. Er zijn niet meer
i hall milUoen partijleden. Mai
icht millioc
lid
het
Persvrijheid
goeie
Een oude r
■luit zich bij
„Misschien
■telt hij voor.
baar niet erg
We praten
„Wat koi
Dat bren
irkeukei
„Het kan tenslotte niet ineens...."
Men moet de industrie van de grond af
opbouwen. Millioenen mensen hebben de
laatste jaren lesen en schrijven geleerd.
Allerlei nieuwe instellingen zijn opgericht
Het gaat etap voor stap verder.
„De menson werken hard hier...."
Dat geel ik toe.
„Heeft u de nieuwe universiteitsstad al
gezien iniormeren ze. „die hebben
vrijwillige arbeidersbrigades van jongeren
in hun vrije tijd gebouwd".
Ik ben er geweest. De geestdrift
Ze willen van alles weten.
„Bent u al lang hier
„Drie weken".
„En wat zijn uw indrukken....?"
Dat is do algemene VTaag. Ik geef er
j antwoord op.
..Er zijn goeie en min
gen zoals overal in
Dat beamen ze.
„Wat i
„Bijvoorbeeld de be
beid...."
Daaruit ontstaat een lange discussie. Ze
xijn het natuurlijk niet met me eens. Het
is moeilijk hen te overtuigen. Ze kennen
de vrijheid van bet democratische systeem
niet en voelen het gemis ervan dus ook
niet. Dat er geen politieke oppositie be
staat beseften ze niet eens.
..Maar niemand zou toch iets anders
willen betogen ze, „behalve de col
laborateurs met de Duitsers en de vijan
den van het volk. Maar die tellen niet
Ze kunnen zich niet voorstellen, dat wij
politieke tegenstanders wel tolereren.
Evenmin geven ze toe. dat er geen pers
vrijheid in hun land bestaat.
„De kranten schrijven toch elke dag te
gen de Sovjet-Unie
„Zekermaar vallen se ook wel eens
maarschalk Tito aan of maatregelen van
de regering....r
Ontsteld kijken ze me aan. En ze gelo
ven niet dat dergelijke dingen in andere
landen wel gebeuren.
fen. Zelfs met de wet<
vrijwilligheid maar ee
De studenten zijn name
„We hebben
ouderen hebbe
r heeft me getrof-
ichap. dat die
Ic verplicht in hun
e werken. Anders worden
ie uitgesloten. En een an-
e vrijwilligers zijn boeren-
in het platteland wegge-
»n in de stad te werk ge-
volledig vertrouwen in de
:ekert de oude man. „wij
i afgedaan ikzell heb
Zo ziet hei er allemaal even mooi ni
vaart dansen gemoedelijk mei hef v
elke dag tee
Waar die jongelui bij waren kon ik
natuurlijk niet vrijuit spreken ver
klaart hij. Hij is tenslotte eer gepension-
neerd ambtenaar en al kan hij van zijn
pensioen niet uitkomen, hij sou het tocb
met graag vi
„Heeft u h.
„Nee
„Laten we
In het'kille, c
it....r
i heel wat minder
tellig.
kop koflie
:afé doet hij e
loskiel
srhaal.
Kritiek
Steenkoud noem ik tenslotte afscheid.
„Goede reis wensen se me. Dan
slenter ik de drukke Maarschalk Tito-bou
levard met de vele winkels op. Maar even
later tikt iemand me op de schouder. Het
is de tolk van zoeven.
Met alle vooruitgang door het
me hebben de arbeiders nog nooit zo wei
nig kunnen kopen. Eon normale werkman
telt niet meer mee. Steeds meer moet hij
te komen Hyoar exéa-'bonkaarte^ Ook dé
boeren zijn ontevreden. Met de certifica-
irschalk Tito en de minister van Scheep-
i iedereen is terreden. Maat het is niet
Joegoslavië
„Er zijn tienduizenden mensen, die geen
bonkaart krijgen...." voegt de man er
aan toe. Dat is waar. Van de bevolking
van bijna zestien millioen hebben slechts
ruim vijf millioen een bonkaart. Daar vaL
len echter ook de boeren onder. Die ko-
sel. Maar niettemin moetpn toch vele klei
ne lieden op de zwarte markt leven om-i
dat ze in de ogen van de staat geen pro-'
ductief werk verrichten.
Verbeferingi
ten, die i
>ogst i
staat
krijgen, kunnen
de winkels kopen. En de middenstanders
hebben het helemaal slecht Velen leven
van de verkoop van hun bezittingen. Win
keliers en ambachtslieden met een eigen
bedrijfje wordt het levjn steeds onmoge
lijker gemaakt door zware belastingen.
Toekomstmuziek
i kan ik u van dienst zijn
r. „de jongelui spreken blijk-
g goed Duits
verder.
dat fototoestel....?"
t ons vanzelf op de prijzen.
I te ontkennen, dat het leven
n Belgrado. Maar ze kijken er
dat ik voor één maalüjd
betalen als zij
1 de prij-
versiteit. En als ik ter
zen in Nederland opsom zij!
wel even stil van. Vooral als zo vernemen,
dal er geen bonkaarten meer zijn.
„Maar het wordt hier ook wel beter
verzekeren ze. Dat gelooft de oudo man
ook. In alles is hij het eens met de jonge
lui. Het is vooral de schuld van de droog
te. En van de cominformstaton. Maar als
over een paar jaar de eigen fabrieken ge
noeg produceren wordt het allemaal be-
Er zijn meer klachten.
Zonder vorm van proces verdwijnen
mensen in de gevangenis. Een brief uit
het buitenland wekt dikwijls al de achter
docht van de politie op. Huisbewaardors
moeten dergelijke dingon direct melden.
Men kan wol kritiseren, maar niemand
waagt het in het bijzijn van derden. En
zo zijn er vele kleine dingen, die het leveq(
onaangenaam maken voor degenen, die
niet met hun hele persoon het communis
me aanhangen. En dat zijn er velen.
„Daar merkt u weinig vanals u
hier zo een paar weken bentbetoogt
de oude man met een ernstige trok op zijn
gezicht. Daar heeft hij gelijk in. Maar aan
de andere kant is er de laatste tijd een
onmiskenbare verbetering waar te nemen.
Men laat de mensen iets moer vrijheid. Zes
maanden geleden zou hij hot niet eens
gewaagd hebben met me te praten in een
café. En wie toen in dienst van oen bui
tenlandse firma was werd speciaal door
de politie in do gaten gehouden. De toe
nadering tot het Westen hoeft aan derge
lijke toestanden toch een einde gemaakt.
„Ma<
„Ma<
't blijft moeilijk in Joegosli
zucht de man.
oor de deur
't i
de
Een van de paradepaarden, waarmee men de zegeningen van hel communistische
regiem wil demonstreren. Is de bouw van blokken moderne arbeiderswoningen.
Wat dat betieit xgn de arbeiders inderdaad heler dan ooit ai.
odsol uit Amerika ia
toch aangekomen
Schamper lacht hij.
„Dat welmaar wat zullen wij daar
van krijgen?"
Die twijfel koesteren velen. Men weet
uit bittere ervaring hoe weinig er van een
gelijke distributie in Joogoslavië terecht
komt. Aan belolton hocht mon geen waar
de meer. Men wil de feiten «ion.
„Eerst do partijleidersdan hot leger
en de politievervolgens do schok-
werkersen als er lots overblijft ko
men wijl"
Dat is de gebruikelijke volgorde. Mem
hoopt, dat het nu anders zal gaan. Maar
als het niet zo is sullen weinigen zich er
over verbazen.
ALFRED VAN SPRANG,,
CNadruk verboden^.
