r
Hervormde Synode aanvaardde nieuwe
Kerkorde met 76-14 stemmen
Mijlpaal bereikt na een jarenlange
worsteling om elkaar te vinden
I
jtaliano
BANDJIR
ooer 9aoa
i r
Een einde en een begin
(Advertentie)
KRIMPEN VAN PIJN
door rheumatiek, spit, ischias, hoofd- en
zenuwpijnen is onnodig. Togal bevrijdt
U snel en afdoende van die pijnen. Togal
baat waar andere middelen falen. Togal
zuivert de nieren, is onschadelijk voor
hart en maag. Bij apoth. en drog. 0.83.
E GENERALE SYNODE der Ned. Hervormde Kerk heeft gistermiddag
het ontwerp Nieuwe Kerkorde, zoals het in tweede lezing was
iehandeld en geamendeerd, met 76 tegen 14 stemmen aanvaard. Hier-
ïede is een belangrijke mijlpaal in het Hervormd kerkelijk leven bereikt,
la jarenlange worsteling om tot elkaar te komen, een periode van uit-
- voerige polemiek en intens gesprek, staat de Ned. Herv. Kerk aan het
einde van een weg, hetgeen tevens een begin betekent,
De zitting, die vrijwel de gehele dag
al. fceslag nam, werd om 10 uur door de
o- praeses, ds H. J. F. YVesseldijk, geopend
2 2 met het doen zingen van psalm 1UU.
de Schriftlezing van Psalm 84, gebed en het
In floen zingen van gezang 149. Hierna werd
rd ippel nominaal gehouden, waaruit bleek,
en jat de Synode geheel voltallig was, aan-
ïn- gezien 90 leden aanwezig waren. Boven-
id. gien waren alle adviseurs aanwezig.
n* De praeses bracht allereerst dank aan
km le Commissie voor de Kerkorde, die twee
bar lang ingespannen arbeid aan de voor-
®n fereiding van het ontwerp heeft verricht
m in zich ook na de aanvaarding in eerste
de lezing veelvuldig met de materie heeft
tje killen bezig houden. In 't bijzonder noem-
(e de praeses prof. dr A. A. van Ruler,
n_ Mens talrijke adviezen van grote waarde
,u. tun geweest, en dr H. M. J. Wagenaar,
•s- |ie als secretaris der commissie de kerk
LiS tnschatbare diensten heeft bewezen. Wan-
■ht peer men weet, aldus spreker, dat de
in. kerkorde ten minste tien redacties heeft
?te lekend, dan mag rustig gezegd worden,
el- |at dr Wagenaar de hitte des daags heeft
ie- ledragenDank bracht spreker ook
Dit tan de centrale commissie van rapport,
uil tozonderheid aan haar voorzitter en se
lf i tretaris, dr H. J. Honders en ds F. H.
De Landsman. Vervolgens aan de vele com-
en sissies, die het ontwerp der Kerkorde
an in de amendementen en consideraties
10- hadden te bestuderen en ten slotte aan
•er het bureaupersoneel, waarvan zeer dik-
en fcijls veel extra werk is gevraagd.
si- Namens de generale synode betuigde
11- luderling De Geer de praeses dank voor
aa lijn zakelijke en geestelijke leiding.
:e" I Hierna verkregen de leden der synode
le gelegenheid hun stem betreffende de
kerkorde te motiveren. Hiervoor meld-
len zich 30 leden aan.
F Allereerst sprak dr E. Emmen, scriba
ze Her Synode Hij wees er op, dat alleen
e- let herstel der ambtelijke vergaderingen
es je weg kan zijn tot de. vernieuwing der
kerk. Herordening der kerk heeft alleen
[in indien allen verantwoordelijk willen
lijn voor het geheel. De kerkorde laat
log voldoende vragen open. Hoofdzaak is
[venwel, dat zij de gehoorzaamheid aan
let woord Gods nadrukkelijk stipuleert,
en [[iet zoals wel opgemerkt is, vaag en on-
en huidelijk. De nieuwe orde van samen-
ie- Lyen is ook van oecumenische betekenis,
'en lu er een belangrijke wisselwerking is
rs> lussen de Hervormde Kerk en de We-
ea-leidraad van kerken. Spreker adviseerde
'n loor het ontwerp te stemmen, omdat het
Ie mogelijkheid opent in vrijheid en
gebondenheid Kerk van Christus te zijn.
In gelijke geest spraken ds J. R. W o 1-
ensberger, assessor, en dr K. H.
Gravemeyer, algemeen gedele
geerde Dr Gravemeyer wees er op, dat
de doorbreking van de oude regiemen
appèl van gemeente-opbouw is
geweest tot reorganisatie en reformatie
der kerk. De Kerkorde geeft geen ga
rantie dat het nu goed zal gaan. De be
doeling is ook niet: een nieuwe Kerk,
naar een Kerk van Christus opnieuw.
Aarzeling.
Ds J. Vink (classis Hoorn) stemt
met grote aarzeling. Hij is
Advertentie)
ïhf
het lekkerste middel
7 tegen verkoudheid
30 cent
per 100 gram
(Advertentie/
'le knagende
heumatlsche pijnen in al Uw leden
loet ge in de oorzaak aantasten.
ie oorzaak is als regel onzuiver bloed,
egin daarom een Kruschen-kuur. Won-
erlijk die aansporende werking der
minerale zouten, die Kruschen bevat
die de bloedzuiverende organen dag
dag op toeren houden en daarmede
i natuurlijke krachtige werking geven.
Is lever, nieren en ingewanden weer
p volle toeren hun functies verrichten,
unnen onzuiverheden in het bloed zich
eer vastzetten en daarmee is dan
e oorzaak van Uw pijnen in de kiem
esmoord.
'eem daèrom Kruschen. Regelmatig
hhoe eerder hoe beter
met zorg vervuld
bijstand, het regeerambt der diakenen,
de ouderling-kerkvoogd, die de zelf
standigheid der gemeente bedreigt. Aan
gezien ook na eerste lezing met bezwaren
niet voldoende rekening werd gehouden,
kan de classis Bommel niet anders doen
dan tegenstemmen.
In gelijke geest sprak ds J. Kievit
(classis Harderwijk). Ook bij hem zijn
de bezwaren tegen het ontwerp niet
weggenomen Het gaat vooral om de
belijdenis, ofschoon spreker moeite heeft
met zijn tegenstemmen. Liever behoudt
hij een goed geweten, dan in vrees te
""d^H. Winkel (classis Gro
ningen) heeft bedenkingen, die hem
soms naar de oude reglementen zouden
doen terugverlangen. Maar daar tegen
over is er meer dat hem doet voorstem
men. Een nieuw geslacht immers moet
de mogelijkheid hebben weer Kerk te
zijn. Die mogelijkheid biedt het ontwerp.
Prof. dr Th. Haitjema (classis
Groningen) herinnerde aan de reorga-
r.isatie-stTijd van jaren. Hij verheugde
zich over deze dag, nu de strijd ten
einde is gekomen en stemde van harte
D s Boer (classis Gouda) is tegen
het ontwerp. Hij heeft geen vertrouwen
het functionneren der belijdenis bij
de handhaving het vastgestelde Art. 10 der Kerkorde.
Voor ideale reiniging van
elk kunstgebit, ook plastic
Een PRODENT product, dus primal
het echt reformatorisch karakter De concessie aan de vrouw i^ het ambt
nna (huippredikster) kan hij niet aanvaar
den, evenmin als de raden en werkgroe
pen, die teveel uitvoeren en beslissende
macht hebben.
H Schroten (classis Rotterdam)
verklaarde zich, ofschoon met aarzeling,
voor het ontwerp, in het vertrouwen dat
de herstellende patiënt, die door God
aan de hand genomen wordt, de weg tot
verdere beterschap zal vinden.
Ds D. Bakker (classis Leeuwarden)
heeft natuurlijk bezwaren, zo merkte hij
op. Maar zij wegen niet op tegen de
mogelijkheden, die het ontwerp biedt.
Hij stemt voor het ontwerp. Niet als
vertegenwoordiger van de vrijzinnige
groep, maar als verantwoordelijk die
naar der Kerk.
Vervolgens motiveerden enkele advi
seurs hun aanbeveling voor het ontwerp,
waarna ds Meyers (classis Utrecht)
verklaarde, dat de formulering van Art.
10 hem te enenmale onvoldoende is en
hij o.a. op grond daarvan zal tègenstem-
der kerk. Spreker kan het geheel nog
niet goed overzien. Het dienstboek is
slechts ten dele aanwezig en het is te
zeer gebonden aan de historische tradi
ties. Aan verschillende principiële be
zwaren van zijn kant komt het ontwerp
niet tegemoet. De gehoorzaamheid aan
de H. Schrift kan fundamentalistisch
worden uitgelegd. Toch zal spr. voor het
ontwerp stemmen, omdat het de moge
lijkheid biedt samen kérk te zijn.
Ook ds mr F. C. Boenders (classis
Den Bosch) heeft lang geaarzeld of hij
zijn stem aan het ontwerp zou kunnen
geven Hij vraagt zich af wat er gebeu
ren zal met de collega's, die het belijden
der kerk niet zullen kunnen meespre
ken. Ondanks zijn bezwaren tegen de
justitiële jeertucht stemt hij voor, omdat
de kerk een instituut is, dat door God
jeleid wordt en hij in het geloof leeft,
dat God Zijn Kerk niet zal verlaten.
Ds Engels (classis Emmen) betuigde,
dat hij, schoon vrijzinnig, niet tot de
Zwinglibond behoort. Nietemin, hij is
er van overtuigd, dat het daar als elders
alleen gaat om de Waarheid Gods. Maar
men kwam niet tot een constructieve bij
drage, die het ontwerp Kerkorde wè!
biedt. Daarom zal hij voorstemmen. Ook
echter omdat hij, als behorend tot de
jongere generatie van het begin van zijn
ambtstijd af, geleefd heeft in het élan
van gemeente-opbouw. De dank, die hij
hiervoor aan de oudere generatie verij
schuldigd is. dwingt hem de Kerkorde
te aanvaarden. Bovendien biedt het ont
werp vele kanalen om een Christus-belij
dende gemeenschap in de wereld te zijn.
Ds Van den Akker (classis Bom
mel) motiveerde in den brede waarom
hij als afgevaardigde van zijn classis het
meerderheidsbesluit dezer classis moet
uitvoeren en tegenstemmen. De bezwaren
gelden de functie van het belijden, de
opvallende plaats van de organen van
DsVan Dongen (classis Zutphen)
de heer Kleywegt (classis Nijmegen)
en de heer De Geer (classis Amers
foort) deelden mede dat zij met volle
vrijmoedigheid voor het ontwerp zullen
stemmen, evenals Prof dr K. H. M
kotte, die daartoe adviseerde, hoewel
hy gehoopt had dat deze dag onverstoord
Rotterdam wil toch een
luchthaven
Als één man de communisten daar
gelaten heeft de gemeenteraad var
Rotterdam zich gistermiddag uitgespro
ken voor de oprichting van een lucht
haven Rotterdam, waarin de gemeente
en de Kamer van Koophandel vertegen
woordigd zullen zijn en waarvan het doel
is te bevorderen, dat het door oorlogs
handelingen verloren gegane vliegveld
Waalhaven wordt vervangen door
luchthaven Rotterdam in de polder
Sohieveen.
Namens diverse fracties werd grote
teleurstelling uitgesproken over het feit,
dat de commissie SchieveenYpenburg
ïadviseerd heeft de tweede luchthaven
i het Westen niet te doen aanleggen.
Alle sprekers waren het er over eens,
dat met de aanleg van een Rotterdams
vliegveld niet alleen een plaatselijk,
maar ook een nationaal belang is ge
moeid. Zoals men weet, heeft het Rot
terdamse bedrijfsleven reeds spontaan
1 millioen toegezegd voor een lucht
haven aldaar.
10.000 werklozen meer
dan November 1949
In de loop van November steeg het
aantal werkloze mannen van 53.032 -tot
72.428, te weten 51.137 geheel werklozen
(vorige maand 42.566), 20.780 DUW-ar-
beiders (10.305) en 511 wachtgelders
(161). Dat betekent, dat het aantal
werklozen bijna 10 000 hoger was dan
in November 1949 (62.715).
De werkloosheid onder de mannen be
draagt thans 14 op de duizend (in Drente
43, in Overijssel 7, resp. het ongunstigste
en het gunstigste cijfer). De stijging
wordt veroorzaakt door het intreden van
het winterseizoen voor landbouw en
bouwnijverheid. De vraag naar man
nelijk personeel daalde van 19.617 tot
16678
Het aantal werkloze vrouwen daalde
van 5897 tot 5457 en de vraag
vrouwelijk personeel van 16.648 tot
16.254.
Loggers jagen weer
Doordat de vangsten van de IJmuider-
haringvoot, die thans in het Engelse Ka
naal vist, zeer gering blijven, loont het
vaak de moeite niet, de paar honderd
kisten over een verre afstand naar de
afslag te brengen. Daar de prijzen echtei
uitermate goed zijn, vertrekken de snel
ste schepen met de totale vangst van de
vloot van tijd tot tijd naar IJmuiden.
Een tegenhanger dus van het haring-
jagen in het voorjaar.
de blijdschap had kun-
Nadat nog een aantal leden zich voor
of tegen het ontwerp had uitgesproken,
tjracht, de voorzitter omstreeks 4 uur
het ontwerp in" eindstemming. Er werd
numinaal gestemd. Alle adviseurs ad
viseerden vóór het ontwerp. Van de 90
leden der synode brachten vervolgens
76 hun stem voor en 14 hun stem teg-
het ontwerp uit. Aangezien het vereiste
aantal voorstemmers 60 is, constateerde
de praeses, dat het ontwerp is aanvaard.
Vervolgens liet ds Wesseldijk zingen
psalm 105:3 en 5, waarna hij een gedeel
te voorlas uit 1 Kon. 18. Na een korte
toespraak en dankgebed besloot hij de
vergadering.
(Ons verstrekt door het persbureau
der Ned. Herv. Kerk).
Piloot werd in de neus van
zijn vliegtuig gezogen
Tijdens het proefdraaien van een
„Thunderjet"-gevechtsvliegtuig te De
troit werd sergeant Robert Lewis door de
luchtdruk de neus van het toestel inge
zogen. Alleen zijn voeten staken nog uit
het vliegtuig. Een werktuigkundige zag
het ongeval gebeuren, pakte zijn voeten
beet zette zich schrap tegen de inlaat-
klep en trok hem er ongedeerd uit. De
piloot had de motor stilgezet, omdat hij
voelde, dat deze zwaar ging. De inhoud
van de zakken van Lewis werd het toe
stel ingezogen, de ritssluiting van zijn
uniform gescheurd en zijn handschoenen
werden binnenste buiten gekeerd en af
getrokken door de luchtstroom.
Opvarenden Cyrenia 18 Dec. thuis
Het troepenschip Cyrenia wordt op
16 December in Marseille verwacht
700 militairen en burgerpersoneel van de
Koninklijke Marine, het korps mariniers
en het marine-etablissement. Op 17 De
cember zullen zij worden ontscheept en
per sp'eciale trein doorreizen naar Ne
derland, waar zij op 18 December wor
den verwacht. De afvoer naar de plaats
van bestemming wordt op het terrein van
de Rott. Lloyd geregeld op de voor troe
penschepen gebruikelijke wijze
Zeepost voor Oost en West
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk gepost moet
zijn, staan achter de naam van het schip
vermeld: Indonesië: ss. Ascanius (15
Dec.); Nieuw Guinea ms. Borneo (4
Ned. Antillen ss. Boskoop (14
Dec.); Suriname ms. Hersilia (21 Dec.)
Strookjes, die veel waarde hebben
In het artikeltje „Strookjes, die veel
waarde hebben" in ons Zondagsblad van
Zaterdag jL is de toelichting weg ge
vallen, dat deze strookjes betrekking
hebben op het pensioenfonds voor de
landbouw.
(Advertentie)
VRIJDAG 8 DECEMBER 1950
(Advertentie)
Gezondheid met lepels.
Voor allen, die rich vermoeid en over
werkt gevoelen, want Sanatogen is
zuivere kracht en wordt gretig door
het verzwakte lichaam opgenomen.
SANATOGEN1^.
Het Zenuwsterkende Voedsel
Van het eri van School en Kerk
Beroepingswerk
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen: te Ouderkerk a. d. Amstel
P. van Lelyveld te Varsseveld; te Ernst
H. A. van Slooten te Wierden.
Bedankt: voor Waddinxveen W.
Bruyn te IJsselmuiden; voor Benthuizen
H. N. van Hensbergen te Schalkwijk.
Geref. Kerken.
Beroepen: te Kampen H. Pol te Bos-
Aangenomen: naar Amsterdam (vac.-
wijlen D. Sikkel) G. van Wilgenburg te
Aalten, die bedankte voor Overveen.
Geref. Gemeenten.
Beroepen: te Dirksland W. de Wit te
Middelburg; te Dordrecht F. Mallan te
Bruinisse.
Hongaarse hulpprediker in
De Hongaarse ds Kerekes is benoemd
'tot hulpprediker in de Ned. Herv. ge
meente van Zaandam. In 1942 reeds
kreeg hij een studiebeurs in ons land
toegewezen, maar door de oorlog kon
hij daar geen gebruik van maken. Eerst
in 1947 kwam ds Kerekes via Praag naar
Nederland om in Utrecht te studeren. In
Maart legde hij zijn doctoraal examen af
en volgend jaar reeds hoopt hij te pro-
DIAMANTEN DOCTORAAT
15 December zal het zestig jaar geleden
dat aan de universiteit te Leiden pro-
:erde tot doctor in de rechtswetenschap
pen de heer C. W. Schlingeman. oud-vlce-
president van het gerechtshof te 's-Graven-
hage, geboren te wolle en thans wonende te
's-Gravenhage.
GOUDEN DOCTORAAT
Op 14 December zal het vijftig jaar gele
den zijn, dat aan de universiteit van Leiden
promoveerde tot doctor in de rechtsweten
schappen de heer D. K. G. de Jong, geboren
mende te Laren.
Joodse H.B.S. weer in gebruik
genomen
Gisteravond is het oude gebouw van
Joodse H.B.S. in Amsterdam plechtig
eer in gebruik genomen. De Joden
vieren in deze dagen het Chanoekah-
feest, het inwijdingsfeest, reden te meer
dat deze plechtigheid een feestelijk ka
rakter had. In de hall w&rd een gedenk
steen, die tevoren door de vlag van
Israël was bedekt, onthuld ter herinne
ring aan de in de oorlog omgekomen
leerlingen, oud-leerlingen en leerkrach
ten.
Nieuwe hoogleraren
Aan de universiteit te Utrecht zijn be
noemd in de faculteit der letteren en
wijsbegeerte: dr mr K. Kuypers, leraar
het Chr. Lyceum te Bussum. tot
buitengewoon hoogleraar, en dr mr C.
an Peursen, referendaris bij het
ministerie van O. K. en W., tot lector.
UTRECHT, 7 Dec. Gepromoveerd tot
doctor ln de veeartsenijkunde: W Huisman,
boren te Koekange (Drente) op het proef-
•hift: Over het voorkomen van tot het ge
slacht „Salmonella" behorende micro-orga-
ismen bij p-ronde varkens.
ACADEMISCHE EXAMENS
LEIDEN*. 8 Dec. Geslaagd doet ex Ned.
recht: L R Montijn, Delft.
GRONINGEN. 7 Dec. Geslaagd: doet
rechtsgeleerdheid: J Hazewinkel te Bedum.
NIJMEGEN. 7 Dec. Geslaagd: doet En-
>ls W G M Hendriks te Aarle Rixtel.
AMSTERDAM (Gem. Univ.), 7 Dec. Ge
slaagd: doet plantkunde G Kooistra, Am-
:rdam; wiskunde D M Kan, Amsterdam}
tuurkunde P Smit. Broek ln Waterland en
armacie mej J A Erpenbeek de Wolff,
Amsterdam.
ROTTERDAM. 7 Dec. Geslaagd: doet
W Albeda. Rotterdam. F Kok. Den Haag,
T Zaayer, Voorburg en S Duursma. Apel-
HOE DE SCHEPEN REILEN EN ZEILEN
AALSDIJK 7 Brownsville, Alderamin 7 Kpap
Threepolnts; Algorab 7 Bahrein n Basrah;
Almkerk 11 Genua n R'dam; Alphacca 5
Montvideo n B Aires: Alwaki 6 Montevi
deo n B Aires; Amstelkerk 7 Freetown n
Monrovia: Amstelstad 7 Pt Said n A'dam.
BAARN 7 St Point n A'dam; Bengkalis 5
Djakarta n Aden; Beverwijk 6 R'dam; Bll-
tar 7 Burlings n Djakarta; Bloemfontein 7
Kp Blanco n Southampton; Blommersdijk
7 R'dam; Boskoop 7 Hamburg;
CASTOR 7 Inagua n Baha eil.; Celebes 6 Ba-
iikpapan n Sorong; Ceram 7 Pertm n Cal
cutta; Caltex Pernis 7 Finlsterre n Rast.;
Caltex Utrecht 7 Kp Roza n R'dam: Cla-
vella 7 Kuriamuria eil.; Cleodora 6 R'dam
n Theemshaven; Congostroom 7 Takoradi
n A'dam; Coryda 7 Lissabon n Napels;
DELFLAND 7 St Vincent n B Aires.
EEMLAND 7 St Pauls Rocks n Las Palmas;
Erinna 6 Balikpapan n Manilla; Eendracht
7 Dungeness n Derlnce; Elmina 7 Lagos n
Duala.
FELIPES 4 Haiphong.
GROOTEKERK 7 Pt Elisabeth n Kaapstad.
HEEMSKERK 7 Genua n A'dam; Helder 7
Rio Grande n Curasao; Hera 7 San Juan
JAGERSFONTEIN 7 Aden n A'dam; Japara
KRL) 3 Boston n N York; Java 7 Pt Said
n A'dam: Jupiter 7 Lissabon n R'dam.
KELBERGEN 7 Kp St Vincent n Palermo;
Kota Gede 7 Guardaful n R'dam.
LAAGKERK 6 Aleppy n R'dam; Larenberg
7 Kp Tenez n A'dam: Laurenskerk 7 Aden
n Basrah; Leersum 6 Jacksonville; Lim
burg 5 Barbados: Loppersum 7 R'dam ni
Bagnoll. Lutterkerk 7 Genua n Basrah.
Advertentie
^l] voldoet altijd e/i altijd
f2.- per literfles Vrcuiyt Uw winkelier.
MAASHAVEN 7 Finlsterre n R'dam; Mal-
vina 7 Suez n Londen; Marlekerk 7 Sin
gapore n Manilla. Meliskerk 7 Genua n Ja
pan; Mentor 7 Ouessant n Patras; Mitrj
7 Abadan n Mombassa; Murena 7 Algiers
n Liverpool; Musi 10 Djakarta.
NESTOR 8 Ouessant n Antwerpen; Noord-
wijk 7 Caibarii
ODYSSEUS 8 R'dam; Oranjestad 8 Curasao
Cristobal; Overijssel 8 Marseille
isbane.
PR. FRED. HENDRIK 7 Belle Isle n R
ins Maurits 7 Dungeness n Valenc:
lilips Willem 7 Lattikla; Pr. Willem IV 7
.lencia n Cartagena; Pygmalion 7 Hamb
Djakarta; Ridder,
kerk 7 Gibraltar n Daressalaam.
SCHERPENDRECHT 7 Suez n Philadelphia;
Sliedrecht 7 Kp St Vincent n Abad;
Soestdijk 7 Belawan n Soerabaja; Stad
Arnhem 7 Ouessant n Sluiskil; Stad
dam 8 Finisterre n Savona; Sum.
tevideo;
4 Bela-
>n: Telamon 7 New York i
sto 7 Galveston; Tosari 7
N York; Tomini 4 Soerab.
VENUS 7 eil. Chios n Limassol; Vulcai
Palermo; Vrij burgh 1 Finisterre n Casa
blanca.
WAAL 6 Maracaibo n Jacmel Weltevreden 7
Colombo n Penang; Winsum 7 Huelva.
PASSAGIERS- EN TROEPENSCHEPEN
WESTERDAM 11 Hoek van Holland.
CAMERONIA 0 Aden n Rotterdam.
GROOTE BEER 8 Sorong n N Guinea.
INDRAPOERA 8 Finisterre n Rotterdam.
TABINTA 7 Lissabon n A'dam.
VEENDAM 1 Rotterdam.
WELTEVREDEN 7 Colombo n Penang.
CYRANIO 7 Pt Sudan n Marseille.
DORSETSHIRE 6 Malta n R'dam.
MALOJA 7 Minikoy n Amsterdam.
SOMERSETSHIRE 7 Minikoy n A'dam.
ORANJE 1 A'dam n Djakarta.
d door LEO BROEKSM IT
Het was Oemar, die zich niet kon
inhouden, toen hij zag, dat de ander
ruw de lade van het sepènkastj
opentrok.
Met een ruk draaide Van der Graaf
zich om. Het bedienden-Maleis
stond hij niet goed, maar Oemar sprak
hoog-Maleis, het zuivere Bahasa-Indo-
nesia. Hij sprak het met een Europees
accent zoals de blanke zelf had ge'
leerd en deze keek hem woedend aan.
„Maoe apa"?** Ik ben hier de..
Hij zocht naar het Maleise woord voor
„bezitter". „Ik ben de eigenaar", zei
hij, het Nederlandse woord gebruikend"
„Maar niet de bewoner", antwoordde
Oemar in dezelfde taal.
De ander keek hem verbaasd aan,
begreep het niet. Voor het eerst sedert
zijn terugkomst voelde Oemar de
doening, dat hij had gestudeerd.
„De wet maakt onderscheid tussen
eigenaar'en gebruiker", legde hij uit.
„U bent de eigenaar van deze woning,
maar u hebt ze ten gebruike afge
staan. Als u wilt binnentreden, hebt
u dus de toestemming van de bewoner
nodig."
lslekast;
wat wil jij.
De driftige woede van de blanke
loste zich op in afkeer en minachting.
„Een deurwaardersklerk uit Batavia,
een inlandse zaakwaarnemer, die mij
de wet wil leren," schimpte hij.
„Pardon, meester in de rechten. Ik
ben namelijk wèl afgestudeerd in
Leiden", verbeterde Oemar. „Maar dat
verschil tussen eigenaar en gebruiker
had u als derde-jaars student óók wel
kunnen weten".
„Ik heb niets te maken met de praat
jes van een inlander!" beet de ander
hem toe. „In Leiden kunnen jullie een
grote bek hebben. In Holland weet de
bevolking niet, dat ze jullie er onder
moeten houden om brutaliteiten te
voorkomen. Maar we zijn hier op Java.
Omdat jullie lid van het studenten
corps mogen worden, denk je zeker
dat je nu gelijk staat met ons."
Oemar bedwong met moeite zijn
drift. „Ik zou niet graag gelijk staan
met u. Als advocaat sta ik natuurlijk
hoger dan een gesjeesde derde-jaars!
En waar ik als mens sta, zal God be
palen. Ik ben er rustig op."
Van der Graaf voelde een kille
woede in zich opstijgen tegen deze
bruine kerel, die zijn regering had
toegelaten te studeren en die de mede
studenten als gelijke hadden behan
deld om hem r.u te kunnen beledigen.
„Jullie God Allah en z'n knecht
Mohammed hebben voor jullie
schien wel een speciale negerhemel",
zei hij grof. Hij zag de neusvleugels
trillen in het vertrokken bruine gelaat
tegenover hem. Zijn hand gleed naar
z'n achterzak, maar hij zou geen wa
pen nodig hebben om zich te
dedigen.
Oemar ademde diep. Toen voelde hij
de woede van zich afglijden.
„Ik ben gedoopt", antwoordde hij
langzaam. „Zelfs deze belediging kan
mij dus niet treffen. Uw God is Dezelf
de als mijn God. Maar dat is ook het
enige punt van overeenkomst tussen u
en mij. Ik haat u. Ik weet dat het
keerd van mij is, maar ik kan niet
anders. Mensen als u zouden nooit ii
Indië moeten komen". Zijn kalmte
keerde terug.
„In Nederland worden Indië-gangers
vaak medisch gekeurd, of hun hart en
longen voor de tropen geschikt zijn.
Men moest hen ook geestelijk testen,
of hun mentaliteit wel geschikt is.
Eén man van uw soort kan in één jaar
meer bederven, dan tien goede mensen
in hun gehele leven kunnen op
bouwen."
Deze laatste woorden sprak hy echter
tegen een ledige ruimte, want de
blanke was naar buiten gelopen, toen
een stem uit de achtergalerij zijn naam
riep: „Hier is je sigarettenkoker, Kees."
Het was zijn vrouw, die de zilveren
doos omhoog hield. „Je had hem in je
toetoepjas laten zitten."
Met een gegromde verwensing liep
de toean terug naar zyn villa.
Hoofdstuk H
Na het bezoek aan de familie voelde
Oemar zich zo onwennig in de kleine
desa, dat hij het een opluchting vond
toen het treintje, dat hem naar Batavia
zou brengen, zich met een ruk ir
weging zette. Zijn moeder had stil ge
snikt, maar de loerah scheen zeer in
genomen met Oemars vertrek. Dc
broers en zusters hadden verlegen ge
grinnikt Met een zucht liet Oemar
zich op de bank vallen en bekeek dc
adressen, die hij in Batavia zou bezoe
ken. Batavia! De Europese stad in het
Javaanse land. Daar zou hy, de Euro
pees opgeleide zoon van het Javaanse
volk, zich thuis moeten voelen. Bata
via, waar de grote Nederlander Jan
Pieterszoon Coen, met machtig in
zicht in de ontwikkeling van Indië,
van de desa Jacatra een stad maakte,
die het centrum van de archipel zou
worden. Batavia! Oemar had er da
genlang naar verlangd en toen de trein
de hoge overkapping was binnengere
den, bleef hij voor het station staan,
alsof hij nog niet kon geloven, dat hij
werkelijk zijn bestemming had bereikt.
Om hem heen rumoerde het bezige
leven van de grote zakenstad. Veel
auto's, veel reclameborden, veel haas
tige voorbijgangers. Vóór hem de
grote kantoorgebouwen met de drukte
der in- en uitlopende bedienden. Als
in de costuums niet het wit der tropen-
kleding had overheerst, zou Oemar
zich in Amsterdam kunnen wanen. En
later, op zijn wandelingen door oud-
Batavia met z'n smalle straten en z'n
trapgeveltjes, zou hij nog sterker ge
troffen worden door de hechte band
tussen de eerste koopmansstad van hel
kleine Nederland en die van het uitge-
strekleTnsulinde. Hij nam een taxi er
liet zich naar een eenvoudig hotel
brengen. Na een bad ging hij de stad
in. Hy had verschillende adressen van
belangrijke bedrijven verzameld en die
wilde hij zo spoedig mogelijk bezoeken.
Als eerste stond de Nederlandse Handel
Maatschappij op zijn lijstje, het mach
tige bedrijf, dat zich over geheel Indië
uitstrekte en welks initialen de koop
mansbeurzen van Amsterdam, Londen
en New-York beïnvloedden. In de koele
marmeren hal keek hij een ogenblik
toe, hoe vanuit de lichte kantoorzalen
achter de loketten het zakenleven werd
bestuurd, zoals het leven van een stad
vanuit een electrische centrale. Naast
hem werd een gesprek beëindigd: „Het
spijt de maatschappij, maar een ver
der uitstel kunnen wy niet toestaan.
Uw firma heeft nog acht dagen om te
suppleren, anders moet de maatschap
pij tot executie overgaan." De stroom
werd afgesneden. Eén draai aan de
knop, een aangetekende brief en een
bedrijf zou stil vallen.
(Wordt vervolgd).
310 8 Moi
Tarakan
(Advertentie)
a..J
UNTER
eerlijk!
MARKT- EN V1SSERIJBER1CHTEN
DELFT, 7 Dec. Aanvoer 13 runderen,
28 nuchtere kalveren. 121 varkens. 526 big.
gen, 3 schapen. De prijzen waren: voor kalf-
koeien 700850, nuchtere kalveren 35—55,
biggen 1830, lopers 70, magere varkens per
kg levend gewicht 1.40—1.60. De handel was
kens en biggen kalm, en
eren vlug.
ZEE, 7 Dec. Aan de
afslag: KW 44 met 390 k, KW 42 met 264 k.
KW 33 met 163 k; prijzen: volle haring 31.
steurharing 25.50—26.50.
KATWIJK AAN ZEE, 8 Dec. Vangstbe-
richten uit volle zee: Engelse wal: KW 147—
7 k, KW 170—10 k. KW 60—25 k; ln het Ka-
:rd niet ge\
IJMUIDEN, 8 Dec. Prijzen per kg
tong 2.75—2.55, gr m tong 1.92—1.79, kl
tong 1.80—1.68, kl tong I 1.66—1.33, kl tong
H 1.40—1.11, tarbot I 2.26—1.90: per 50 kg:
tarbot II 63, tarbot Hl 55. tarbot IV 52—41,
gr schol 91, kl schol II 61—36.50, verse ha
ring 15.50—10.70, makreel 17.15—17, wijting
23—20. Aanvoer: 1530 kisten, waaronder Lr
kisten haring.
IJMUIDEN, 8 Dec. De KW 170—1960.
IJMUIDEN, 8 Dec. Besommingen: ven
haringloggers: KW 3-2370, SCH 15—4500, VL
70—3900, VL 207—485. VL 85—1660; trawllo-
gers: IJM 74—3320: kotters: KW 27—815, KW
94-805, KW 77—680. WR 7—1870. WR 67-1960.
SCHEVENINGEN, 8 Dec. Binnen te
Schevenicgen met verse haring: SCH 99 200
kisten, SCH 305 150 kisten. SCH 78 160 kis
ten, SCH 225 200 kisten. SCH 120 170 kisten.
SCH 121 170 kisten, SCH 84 160 kisten. SCH
79 200 kisten. SCH 310 100 kisten. SCH 19
Vangstberlchten van hedenmorgen uit z
SCH 116—30 k thuisstomend. SCH 47—5
SCH 339—4 k h vl, SCH 4—8 k h vl. SCH
—60 kisten. SCH 23—100 k. SCH 104—100 k.
SCH 262—10 k.
LEIDEN, 8 Dec. Kaasmarkt. Goudse
kaas le soort 217—225, 2e soort 216—220;
voer 57 partijen. Leidse kaas le soort 203
205; aanvoer 6 partijen, handel goed.
LEEUWARDEN. 8 Dec. Kaasbeurs. Vol
vet 2.12—2.13. Edam 40 1.94—1.95, brood-
aas 1.93—1.95. Handel goed.
WATERSTANDEN
DEN HAAG. 8 Dec. Keulen 5.47—4)38,
Ruhort 8.140.46. Lobith 14.40—0 23. Nijmegen
93—0.06, Arnhem 11.46—0 08, Eefde 6.45
i, Deventer 535 -r 0.05, Borgharen 42.85—
Belield 13.92—0.18. Grave 6.23—033.
iwen open te Roermond, Belfeld, Sambeck
Uth.
SIROOP
BONNEMAJ
Aefyt.'
II III U Uil I I niiü
Het lied der
aethergolven
ZATERDAG 9 DECEMBER.
HILVERSUM I <402 m.)
KRO 7.00 Nieuws. 7.15 Morgengebed en Ut.
kalender. 7.30 ZenderslulUng. 9.00 Nieuws.
9.10 Voor de hulsvrouw. 9.30 Waterstanden.
9.35 Gewijde muziek. 10.00 Voor de kleuters.
10.15 Symphonette orkest en sohsten. 11.00
Voor de zieken. 11.45 Gram. 11.50 Godsdien
stige causerie. 12.00 Angelus. 12.03 Amuse
mentsorkest (123012.33 Land- en Tulnbouw-
mededelingen). 1235 Zonnewijzer. 1.00 uur
Nieuws. 130 Gram. 2.00 Pianoduo. 230 En
gelse les. 2.40 Amateursuitzending. 3.15 Kro
niek van letteren en kunsten. 3.50 Gram. 430
Luchtvaartcauserie. 4.30 „De schoonheid va a
het Gregoriaans". 5.00 Voor de kinderen. 6.00
Filmmuziek. 6.15 Het Jagers-equadron van de
Nederlandse Luchtmacht. 6.25 uur Guus
Jansen met zijn solisten. 6.4S uur Sportr
praatje, „Dit ls leven", causerie en voor de
jeugd. 7.00 Nieuws. 7.15 Actualiteiten. 7.11
Lichte muziek. 7.52 Journalistiek weekover
zicht. 8.00 Nieuws. 8.05 Radloschaakwed-
stnjd Noorwegen-Nederland. 8.06 De gewo
ne man. 8.12 Gram. 8.15 „Lichtbaken". 8.40
„Steek eens op heren." 9.00 Gev. program.
.9.53 „Wat zou u dpen". 10.00 Populair con-
:ert. 10.30 „WIJ lulden dc Zondag in". 11.08
Nieuws. 11.15 Nieuws ln Esperanto. 11.22—
12.00 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM n (298 m).
VARA 7.00 Nieuws. 7.15 Ochtendgymnas
tiek. 7.30 Sluiting. 9.00 Nieuws en weerber.
9.12 Gram. VPRO 10.00 Medische causerie.
10.05 Morgenwijding. VARA 10.20 Voor ds
irbelders ln de continubedrijven. 11.40 Cello
in plano. 12.00 Metropole orkest. 12.30 Land-
•n tulnbouwmededellngen. 12.33 Gram. 1.00
lieuws. 1.15 Dansmuziek. 2.00 Voor de Jeugd.
2.30 Instrumentaal kwintet. 230 Streekuit-
zending. 3.15 Accordeonorkest. 3.45 „Van da
het graf", causerie. 4.00 Gram. 4.30
Sportpraatje. 4.45 Kamerorkest en soliste.
.30 Voor de Jeugd. 6.00 Nieuws. 6.15 VARA-
Varia. 630 Pianospel. 6.40 Reg.ultz. „Zoek-
op de Westerse defensie". 7.00 Artistie
ke staalkaart. VPRO 7.30 ..Passepartout". 7.40
„Het oude testament ln deze tyd". causerie.
7.55 „Deze week", causerie. VARA 8.00 Nws.
8.05 Actualiteiten. 8.15 Gev. programma. 9.15
Weense muziek. 9.45 Socialistisch commen
taar. 10.00 Instrumentaal kwartet. 10.20 uur
„Onder do pannen", hoorspel. 10.40 Gram.
10.00 Nieuws. 11.15 Wercldschaaktournool te
Amsterdam. 11.3012.00 Gram.
ENGELAND BBC Home Service 330 m.
12.00 Orkestconcert. 1.00 Gram. 1.25 „Have
a go". 1.55 Weerberichten. 2.00 Nieuws. 2.10
Gev. programma. 230 Arbeidersorkest. 3.30
OrgelspeL 4.00 Schots orkest. 5.05 HoorspeL
6.00 Voor de kinderen. 6.55 Weerberichten.
7.00 Nieuws. 7.15 Sport. 7.30 Lichte muziek.
8.15 Interviews. 8.45 Parlementair overzicht.
9.00 Gev. muziek. 10.00 Nieuws. 10.15 Hoor
spel. 11.45 Avondgebeden. 12.00—0.03 uur
Niet
ENGELAND BBC Light P
1500 en 247 m.
12.00 HoorspeL 1.00 Parlementair overzicht.
1.15 Lichte muziek. 1.45 Sport. 2.00 Militair
orkest. 2.45 OrgelspeL 3.15 Orkestconcert. 4.0#
Sport. 5.00 Lichte muziek. 5.30 Orkestconcert.
6.00 Filmbeschouwing. 6.30 Sport. 7.00 Jazz
muziek. 7.45 Causerie. 8.00 Nieuws. 8.25 uur
Voetbalpraatje. 8.30 Klankbeeld. 9.00 Boek
bespreking. 9.15 Lichte muziek. 1030 Orkest
concert. 11.00 Nieuws. 11.15 Lichte muziek.
0.56—1.00 Nieuws.
BRUSSEL 324 en 484 m.
12 00 Lichte muziek. 12.30 Weerberichten.
12.32 Lichte muziek. 1.00 Nieuws. 1.15 Vlaam
se liederen. 130 Gram. 2.00 Causerie. 2.18
Romantische muziek. 3.00 Gram. 330 Orgel
en zang. 4.15 Ethnische muziek. 5.00 Nieuws.
5.10 AccordeonspeL 5.25 Gram. 5.30 Causerie.
6.00 AecordeonspeL 6.15 Lyrische muziek. 8.38
Voor de soldaten. 7.00 Nieuws. 7.30 Gram.
7.50 Radlo-feullleton. 8.00 ..Albert Herring-,
opera. 11.00 Nieuws. 11.05 Gram. 1135—12 00
BRUSSEL 484 m.
12.05 Omroeporkest. 1.00 Nieuws. 1.10 Ver
zoekprogramma. 2.00 Bel Canto. 315 Ver
zoekprogramma. 430 Dansmuziek. 5.10 Idem.
6.30 AecordeonspeL 7.00 Klassieke muziek.
7.40 Gram. 7.45 Nieuws. 8.00 Omroeporkest ca
solist. 9.00 Gram. 930 Lichts muziek. 10.08
Nieuws. 10.15 Dansmuziek. 10.55 Nieuws.
11.00 Gewilds muziek. MLH Nieuws.
