Nieuwe Leidsche Courant | 1950 | 30 november 1950 | pagina 3

RIBBEK, BER LITERATUUR,

die met overtuiging strijdt

Wat er op de Unie-conferentie

kon worden bereikt

Algemene reden: lege beurs

]95( NIEUWE LEIDSCHE COURANT

7

DONDERDAG 30 NOVEMBER 1950

Mensen, die iedereen hoort

Een

stuurman in de ijsschollen
der wereldpolitiek

Scholten voor de N.C.R.V.-microfoon,
de stap niet groot. Als de literauur haar
taak verstaat, weerspiegelt zij die volke
ren-vaart. Historisch bezien heeft zy
echter een politieke kant. Die speurt
prof. Scholten na, met de wetenschappe
lijke hulpmiddelen, waarover hij, als
hoogleraar in de parlementaire geschie
denis aan de Leidse Universiteit, be
schikt.

Evenals dr Ritter is prof. Scholten
Utrechtenaar. Hij was er, 25 j^ar oud al
in de politiek. Voorzitter van een A.-R.
Kiesvereniging en later oprichter (met

J(Van onze redacteur)

T7 AN A'VOND wil ik nu eens geen „deun", maar gedegen kost voorgezet
V hebben. Doch. waarop zal ik afstemmen? Is de keuze zo moeilijk?
ter- Er zijn toch namen, die klinken als een klok. die van dr P. H. Ritter Ir en
AN Pro*" mr k Scholten. Dr Spelberg, directeur van de V.P.R.O., is

gepromoveerd op een proefschrift, getiteld „De Radiogeiheente". Wist U
roor dat? Hij bedoelt er de vaste kem van luisteraars mee, die op bepaalde
roor uitzendingen steeds afstemt. Er zijn echter maar enkele sprekers rond
in wier microfoon zich iedere week een vast aantal luisteraars schaart,
•der ^tter litefoke adviseur van de A.V.R.O. en prof. mr L. W.

G. Scholten, de buitenlands overzicht-spreker van de N.C.R.V. zijn er
end twee van.

Sint Dr Ritter is lang en mager. Een zestl-
idat ger met de ondernemingslust van eer
een veertiger. Een man, die aUes is, behalve
n. een boekenwurm. Het merkwaardige v
ge- zijn werkkamer in Hilversum is, dat U
rAN zo goed als geen boeken vindt. Er ligt
een enkel exemplaar op het schrijfbu-
reau. Zoals er enkele brieven liggen.

Maar dr Ritter is zelf een arsenaal van
i boeken, Zij zijn „geest" van zijn geest
geworden en zo spreekt tot U een man,
i die het leven bekeken heeft van die
tienduizend kanten, waaruit boeken het
I bezien.

„De radio in Nederland", zegt dr Rit
ter, „is anders dan die in Amerika b.v.

De spreker, die zich hier tot de luiste
raars richt, doet dat als mens, die tot
a mensen spreekt. Vandaar die band, die
onderhouden wordt door honderden brie
ven van critici en instemmers. Dat is de
zichtbare kant van de luistergemeente:
die brieven. Soms informeren zij „naar
het beste zaad voor de kanarie" en het
is zaak ook die vragen, zij het langs de
afdeling „Vogelverzorging", een sei
antwoord te geven.

Die brieven zijn een waardemeter
de belangstelling der hoorders voor
onderwerp. Hoe de invloed van b.v.
boekbespreking op het kopen van
boek is? Dr Ritter kan er geen antwoord
op geven. Het gaat hem er om of hij een
boek mooi of goed vindt. Wat anderen
er van zeggen, laat hem koud. Tot het
ogenblik, dat hij zijn eigen commentaar
gegeven heeft. Zijn bedoeling is: het ac
tuele feit, waarover het boek handelt, te
verdiepen door het een historische ach
tergrond te geven. De crticus moet zich
steeds bewust zijn van en rekenschap
geven van zijn cultuuropdracht: de lui
steraars voor te lichten over goede boe
ken. En hij moet daarbij een zelfstandige
autonome geest zijn, die niet mag vast
raken in allerlei vooroordelen. i

Ons volk hecht aan|
het boek

Wat de moderne literatuur aangaat:
daarin is veel neerdrukkends en abjects,

1 maar als tijdverschijnsel is zij belang
rijk. Daarom mag de radio de modernen
niet wegduwen, maar zij moet hen ook
niet protegeren.

\F1| En bij al zijn werk moet de radiotnan

JLjI vooral bescheiden zijn, zowel in zijn oor- i

deel (dat overigens gefundeerd dient te j

11 wezen, anders heeft niemand er wat j
aan) als in zijn optreden naar buiten. Hij
dient zich te hoeden voor zelfoverschat-

I mo ting. Want verlies je het besef

zeer persoonlijke visie. Maar dr Schol-
ten heeft de ervaring opgedaan, dat z ij
luistergemeente zich juist daèrnm ovi
heel het land uitstrekt.

Luisteraars van
diverse pluimage

Er zijn mensen van allerlei levensvisii
onder: communisten, pastoors, dominees,
van Russen-vrees bevende middenstan
ders en, zoals zij hem zelf schrijven „op
God en mijn medicijnen levende" ouden
van dagen, alsmede geïnteresseerde
dameskransen.

Toen prof. Scholten zich onlang:
schrap zette tegen de afbraak van d<
Koninklijke Marine werd zijn brieven
bus door brieven van allerlei marine
mannen en -vrouwen letterlijk verstopt.
En nadat hij over de houding van de
Paus inzake het communisme sprak,
vroegen pastoors afschriften van
rede. om die te laten circuleren.

Prof. Scholten geeft niet alleen
burger moed, door hem. in de wereld-
strijd, de onaanrandbaarheid van t}et
Christelijk geloof voor ogen te houder;
hij bemoedigt ook de krantenman.

Hij zegt: „Je moet voor dit werk ont
zaglijk veel lezen. Boeken, tijdsohriften
en vooral: v-anten En het prettige is,
dat er al weer zoveel goede en mooie
kranten zijn. Dat je steeds, door over
zichten en beschouwingen, nauwkeurig
op de hoogte gehoudpn wordt en een

Voorontwerp gereed

Optreden tegen te grote
macht van bedrijven

Verplichte inlichtingen

Het voorontwerp van de wet econo
mische mededinging is thans door d<
regering om advies gezonden aan de
Sociaal-Economische Raad. De wet zal
de samenwerking van ondernemingen
bevorderen of verbreken in het algemeen
belang- Zij vervangt de wet van 1935 op
de ondernemersovereenkomsten e
tijdelijk ingevoerde kartelbesluit.

Krachtens de wet van 1935 kan e
dernemersovereenkomst algemeen bin
dend of onverbindend worden verklaard.
Het nieuwe ontwerp kent deze maat
regelen ook. In de procedure zijn echter
enkele wijzigingen aangebracht. Boven
dien kunnen de overeenkomsten thans
ook worden geschorst in afwachting van
een definitieve beslissing.

Belangrijk is, dat volgens de nieuwe
wet ook kan worden opgetreden tegen
een economische machtspositie, ook wan
neer deze niet is gegrond in een rege
ling van de mededinging. Dit betreft
zowel de feitelijke als de rechtsverhou
dingen in het bedrijfsleven. Als een ol
meer ondernemingen een overwegende
invloed op de markt van goederen of
diensten hebben kan de minister
pen door gegeven bekend t« maken of
voorschriften te geven. Dit laatste slechts
•egens strijd met het algemeen belang.
Het tegenwoordige kartelbesluit kent
;n algemene bevoegdheid voor het
geven van voorschriften. Volgens het
ontwerp kunnen echter slechts aanwij
zingen worden gegeven op het gebied
de boycot van afnemers, de te bere
kenen prijzen en de leverings- en beta-
ities. Voor deze maatregelen,
behalve wanneer slechts tot schorsing
voorlopige aanwijzing wordt over
gegaan, moet de minister advies vragen
aan de commissie economische mededin
ging. De

Handelspolitiek: Beide partijen zullen
tegenover andere landen zelfstandig op-
treden.Desgewenst kunnen zij gezamen
lijke overeenkomsten sluiten met Euro
pese landen. In die gevallen kan het be
talingsverkeer in beginsel geleid worden
over de A-rekening bij de Ned. Bank.

Nederland en Indonesië hebben een
handelsovereenkomst gesloten van 1 Oct
1950 tot 1 Oct. 1951, waarbij Nederland
voor f 320 min. c.i.f. uitvoert, Indonesië
voor f 435 min. f.o.b.

Minister Soemitro schat het tekort op
de Indonesische betalingsbalans met Ne
derland op f300 min, hetwelk dus ten
dele gedekt wordt door het excedent van

BR-.Indonesies export, terwijl de rest gedekt

vast college I kan worden hetzij door Europese devie-
de regering zijn, dus j zen- hetzij door Amerikaanse,
geen commissie van de S E R. Bedrijfs-1 Pensioenen. Particuliere pensioenen
j regelingen zijn niet verbindend, wan- zijn niet besproken. Voor gewezen bur-
neer ze niet aan de minister worden gerlijk en militair overheidspersoneel
voorgelegd. Voor de economische machts- buiten Indonesië behalve Nieuw-Guinea,
positie zal een inlichtingenplicht bestaan j is een nieuwe regeling getroffen. Hier-

De balans opgemaakt

Voor de ambtenaren werd nog geen
regeling getroffen

De resultaten van de Unieconferentie zullen gelijktijdig in Indonesië en
Nederland worden bekend gemaakt. Uit een communiqué en mededelingen
der delegaties op een persconferentie, bleken deze resultaten o.a. de vol
gende te zijn.

de Hoge Commissaris zullen de interna
tionale gebruiken gelden. Deze kan dus
de gearresteerden bezoeken of doen be-

Positie der ambtenaren: De door de
eerste Unieconferentie ingestelde com
missie heeft een eindrapport aan de In
donesische regering overhandigd en hier
over zal spoedig worden beslist. Volgens
de Indonesische delegatie denkt men aan
verhoogde duurtetoeslagen, vermindering
der progressie van belastingen, doch dit
zal nog enige tijd duren.

Oriënterende besprekingen zyn gevoerd
over de wijze, waarop beide partijen,
elkanders onderdanen in dienst kunnen

Winsttran&fer: Het basisjaarcriterium
vervalt voor transfers van winsten na
1 Januari 1950; voor vroegere winsten
wordt het soepel toegepast. Volgens mi
nister Soemitro streeft men nu naar een
normale winsttransfer, tenzij overheids
maatregelen de bedrijfsresultaten bijzon
der hebben beïnvloed.

In het communiqué van de Unieconfe
rentie ontbrak elke mededeling over de
zaak, die in het bijzonder de mens inte
resseert, namelijk welke maatregelen er
zullen genomen worden om de Neder
landers in Indonesië te beschermen tegen
de herhaaldelijk geuite dreigementen in
verband met Nieuw-Guinea, en of de
Indonesische regering de boycot tegen de
Nederlanders zal toestaan.

Moh. Roem is vanmiddag per K.L.M.
naar Londen vertrokken. De Ned. miL
missie in Indonesië zal, naar hij ver
klaarde, 2000 man omvatten (Marine.
Leger en Luchtmacht).

Oudewaterse Bank-
affaire

In zijn requisitoir tegen de bankdirec
teur zeide de O. v. J. vanmorgen: „Ver
dachte is iemand die het zwaar achter
zijn ellebogen heeft en die volkomen on
geschikt is om bankdirecteur te zijn. Hij
heeft een doorgefourneerde oneerlijk-
heidszin. Het was een goed doordacht,
misdadig spel, zoals de rijksaccountants
in hun rapport schreven. Deze man. die
ieders volledige vertrouwen genoot en in
Oudewater in hoog aanzien stond, heeft
vele malen zijn cliënten aangeraden zeer
speculatieve fondsen te kopen."

Over het feit dat mr V. zo goed voor
zijn personeel was en ook voor anderen,
zei de officier, dat het gemakkelijk is
Sinterklaas te spelen met andermans
geld

Bijzondere toeslag voor pensioenen
van ambtenaren in werking

De wet tot verhoging van de ambte-
narenpensioenen met een bijzondere
toeslag is gisteren afgekondigd en treedt
met ingang van heden in werking. Zo
als men weet stelt de wet de bijzondere
toeslag op f90 per jaar, voor hen. die
de toeslag 1948 reeds ontvangen, en op
f50 voor de overigen. Uitgesloten zijn de
gepensionneerden, die een eigen pen
sioen van ten hoogste f4.800 of een we-
duwenpensioen van maximaal f2.200
genieten. De regeling heeft terugwer
kende kracht tot 1 Januari 1950.

Auto tegen stoomtram
twee zwaar gewonden

Op de Brielselaan te Rotterdam werden
gisteren twee personen ernstig gewond
bij een botsing tussen een stoomtram en
een vrachtauto uit Lekkerkerk. De auto
werd twintig meter meegesleurd en sloeg
tweemaal over de kop. De twee personen
in de cabine (de bestuurder was J. Hoeke-
meijer uit Lekkerkerk) geraakten be
kneld.

onder vallen niet Indonesiërs en vreemde
Oosterlingen. De betrokkenen krijgen
hun pensioenen, duurte- en kindertoe
slagen tot het nominale bedrag in Neder
lands courant. Het onderscheid tussen de
groepen I en I* is vervallen. Nederland
betaalt over de gehele linie 25, Indonesië-
75 pet. Dit geldt ook voor leerkrachten
i bijzonder onderwijs en personeel van
j Indische pensioenfondsen, of andere

len 1-

eigen tekort, dan ben je verloren." j dr J J. Schreuder) van de A R J A. Die
De bezielende kracht van het werk i had toen de oorlog uitbrak, al 200 clubs,
de radiogemeente dient te zijn: de j Zij kostten prof. Scholten enige jaren
Michielsgestel. Hjj was de laatste politie-

Riji
-11

liefde voor de mens. De radiovoordrach-
uitsl ten mogen geen colleges worden, want

dan luistert niemand
etter-] Wat de belangstelling voor literatuur
betreft: het is dr Ritters ervaring, dat
2- volk waarde hecht aan het boek. Aan de
-1; F innerlijke waarde ei
romho zijn uiterlijke verschijning. Er verschy-
rgen-

goede Nederlandse boeken,
niet genoeg, want er aijn te veel goede
schrijvers, die met hun manuscripten de
uitgevers afleuren, zonder tot resultaat te

i o komen. Zij worden door de vertalingen

I van niet Nederlandse boeken, die 80 pet
der uitgaven beslaan, verdrongen. Dat is

4-É

Prof. L. W. G. SCHOLTEN

betreurenswaardig Dr Ritter propageert
plaats het Nederlandse boek.
Vertalingen bespreekt hij heel zelden.
Behalve zijn bekende prozakroniek
„^If6 heeft hij des Vrijdags de rubriek: „Ons
v°lk en zijn dichters", waarbij mevrouw
Anny Schuitema declameert; des Maan
dags: „Wat gaat er om in de wereld" en
op Donderdag de rubriek „In kort be
stek" En dr Ritter heeft de leiding van
serie „Ronde Tafelconferen-

VVerk, dat veel voorbereiding vraagt
Waarbij dr Ritter door zijn echtgenote,
mevrouw Ritter-Landré, yverig wordt
geholpen.

De taak is daarmee niet af. Dr Ritter
een criticus, die zelf het heerlijk am
bacht van het schrijven druk beoefent en
beoefend heeft Aan de lange rij van uit-
laven van zijn hand zal een bundel op
bellen toegevoegd worden en eind 1951
aegin 1952 staat de nieuwe roman
.Douairière", een Stichtse familiehistorie,
geboren te worden. Zei ik u niet: een
Reijd zestiger met de ondernemingslust van een
de LZ Veertiger?

De „Vaart der Volken"

olkomn ^|n literatuur naar „de Vaart der
Volken", de rubriek van prof dr L. W. G

-6 ovt

3—1;
Noom 't
Maat
a nunc
A. v

ie we b{

ke redenaar onder de bezetting, die een
ander evangelie dan het nationaal-socia-
listische verkondigde. Dat was, toen dr
Colijn het land doortrok en in Utrecht
strandde op het Duitse verbod verder te
spreken. In de laatste toegelaten vergade
ring, sprak dr Scholten de slotrede uit.
Het zou vijf jaar duren vóór hij weer
aan het woord kwam.

Voor de N.C.R.V. microfoon sprak hij
al vóór 1940. Hij gaf toen zelfs een da
gelijks commentaar en de Studio waaruit
dat geschiedde, bevond zich bij hem thuis,
aan de Jan Willem Frisostraat in Utrecht.
De inrichting brak hy, na de over
weldiging, ijlings af, om te voorkomen,
dat ongewenste elementen uit zijn
woning propaganda zouden gaan maken
voor de radio.

Direct na de oorlog zette hij de oe-
schouwingen over de internationale ver
houdingen voort, maar toen éénmaal per
week, op Donderdagavond. Hij neemt
steeds een probleem ter hand, beschouwt
dat algemeen in historisch licht, en zoekt
het dus niet in een veelzijdigheid
onderwerpen, maar wel in de diepte
het vraagstuk En hij geeft uiteraard

Veroordeeld en gevangen
gezet

Het Amsterdams gerechtshof heeft
gistermorgen in hoger beroep ds B. E. J.
B. te Amsterdam veroordeeld tot ander
half jaar gevangenisstraf en zijn
middellijke gevangenneming gelast,
gezien het hof gevaar voor een poging
tot ontvluchten aanwezig achtte. De pre
dikant. die een minderjarige aan
ouderlijk gezag had onttrokken, was door
de Amsterdamse rechtbank èveneens
anderhalf jaar gevangenisstraf opgelegd.
In hoger beroep was drie jaar geëist.

Prikkellectuur verspreid
toch geen straf

De Hoge Raad heeft bepalingen uit de
politieverordeningen van Sittard en Til
burg, waarin het verkopen van zinne-
prikkelende lectuur is verboden, onver
bindend verklaard. De verordeningen
gingen verder dan het Wetboek van
Strafrecht.

Een kioskhouder van de spoorweg
boekhandel te Sittard, die zinneprikke-
lende bladen had verkocht en door de
kantonrechter, alsmede door de recht
bank te Maastricht was veroordeeld, is
thans ontslagen van rechtsvervolging. Een
kioskhouder, die in Tilburg voor een der
gelijke overtreding terecht stond, was
vrijgesproken.

De officier van Justitie ging daartegen
in cassatie. Thans heeft de Hoge Raad
dit cassatieberoep verworpen.

Griekenland en Joegoslavië
hervatten contact

Griekenland en Joegoslavië hebben de
diplomatieke betrekkingen volledig her
vat, aldus radio-Athene. Dit is het resul
taat van besprekingen tussen Griekse en
Joegoslavische diplomaten te Lake Suc
cess.

hele massa speurderswerk, dat je an
ders zou moeten doen. kunt nalaten
omdat verschillende kranten dat voor
treffelijk verrichten.

De meeste kranten hebben al weer uit
stekende correspondenten op buitenland
se posten. Dat alles vergemakkelijkt het
werk van de radiospreker zéér.

De grote ervaring, die prof. Scholten
opdeed uit de vele brieven, die hem ns
alle uitzendingen bereiken (eenmaal eer
van 140 getypte vellen) is deze: dat mer
niets zozeer waardeert als de persoon
lijke overtuiging, die, onder alle reserves
dienaangaande, tot uiting komt. „Je mag
nooit vergeten, dat je, als radiospreker,
een gemonopoliseerde positie hebt en
niemand in staat is, je tegen te spreken

„De radio", aldus prof. Scholten, „heeft
geweldige mogelijkheden. Zij kan het
volksbewustzijn vergiftige^, maar ook de
geestelijke weerkracht ervan verhogen
Ik ben ervan overtuigd dat een revolutie
niet eindigt met een abdicatie, maar
ermee begint. Vandaar, dat ik me tegen
de marineafbraak keerde. Dat verster
ken van de geestelijke weerkracht geeft
de mensen rust. En levensmoed.

Wat denkt U van dit communistisch
lid der „luistergemeente"? Hij schrijft
mij herhaaldelijk: ik ben en blijf
munist, maar ik ben ook lid van
NCRV. En hij propageert het luisteren bij
anderen. Hij heeft al zes „ledenwerf
lepeltjes!"

de regering informaties vraagt

K.P.M. blijft varen op
Ambon

President-directeur in ons land
gearriveerd

Volgens het bureau der republiek a
Ie Z.-Molukken in Nederland, sta*

blijkens officiële scheepsberichten v«i»l, - -

dat de K.P.M.-schepen Waikelo, Wainga- j "ientfn> landspensioenen en -onderstan-
poe en Molenkerk nog enige dagen ge-(smartegelden. e.d.
leden voor de republiek Indonesië op. Burgerlyke en militaire R.T.C.-wacht-
Ambon hebben gevaren. De directie van i 8elden worden in Nederland en aan te
de K.P.M. te Amsterdam blijft ontken-w«zen andere landen betaald in Neder-
nen, dat zij daardoor in strijd heeft ge-lauds of buitenlands courant,
handeld met het verbod van de presi-De activa der drie weduwen- en wezen-
dent der arrondissementsrechtbank tefondsen e.a. worden aan Nederland over-
Amsterdam. I gedragen, dat de verplichting tot uitbe-

i De republiek der Zuid-Molukken heeft taling op zich neemt.

I haar advocaat, mr Berkhouwer te Alk- De verkregen rechten van het OIL
maar, doen weten, dat zij zich alle rech- personeel in Nederlandse dienst zijn
i ten om de dwangsom onmiddellijk te hierin opgenomen.

'executeren, voorbehoudt.

De president-directeur der K.P.M.. de Arnères: Voor de schuld in Nederlands
heer A. Hens. kwam gisteren op Schip- courant zullen vergunningen worden ver-
hoi- aan, doch weigerde zich over deze '^nd voor het volle bedrag, voor schuld
zaken uit te laten. j *n Indonesisch courant voor een derde

Als uitzondering kunnen transfervergun-

ningen worden verleend voor oommer-

Zaterdag beslissing over ciëie amères.

TJ Gumi-rekeningen: Deze worden ge

kermd splitst in inkomsten en kapitaalrekenin-

Mevr. Hertogh zal Zaterdag vernemen f™- 1,5 kunnen in Indonesië be-

of zö haar dochter Bertha zal terugkrij-w5?d<ïn, voor de kunnen aan

gen of niet, aldus meldt Ass. Press uit, natuurlijke personen Vansfervergunma-
Singapore. i ?en worden verleend tot 5000 per jaar,

De Nederlandse consul-generaal heeft' in®^an^e 1 Januari 1950-
van de politie te Singaipore de verzeke-l Crediet aan Indonesië: Indonesië zal
ring ontvangen, dat mevr. Hertogh af- I an-°P Nederlandse cre-
doende bescherming zal genieten voor; diet van ƒ200 millioen trekken.

Militaire missie: Hierover is een rege
ling voor drie jaar gesloten.
Gearresteerden: Voor de rechten van

het geval Bertha haar wordt toegewezen.

Emigranten op Volendam
hebben mazelen

Vijftig van de 1200 Nederlandse emi
granten, die vandaag of morgen met de
Volendam in Sydney (Australië) zouden
aankomen, hebben mazelen, meldt Reu
ter. Zieken zullen onmiddellijk na aan
komst naar het ziekenhuis worden ver
voerd. De hospitaal-installatie op de Vo
lendam is uitstekend. Er zijn ongeveer
300 kinderen aan boord en het komt na
tuurlijk regelmatig voor. dat kinderen
aan boord van een schip mazelen krij
gen.

Vrijgesproken na eis van
acht jaar

De los-arbeider C. J. W. uit Nijmegen,
tegen wie acht jaar gevangenisstraf werd
geëist, omdat hij verdacht werd zijn
vrouw te hebben willen vergiftigen, is
wegens gebrek aan bewys door de Arn
hemse rechtbank vrijgesproken.

Acht gewonden bij auto
botsing

Gistermorgen is bij Vollenhova een be
stelwagen van de aannemer S., waarin
zich 14 personen op weg naar hun werk
in Emmeloord bevonden, tegen een dwars
over de weg staande tractor gereden. Drie
personen, H. Stoelwinder uit Blokzijl, me
vrouw T. de JongRijn uit Kuinre en J.
Ruiter uit Bantega werden zwaar gewond
naar het ziekenhuis te Vollenhove over
gebracht. Vijf andere inzittenden werden
licht gewond.

Burgemeester van Culemborg
benoemd

Benoemd is tot burgemeester van Cu
lemborg de heer H. A. J. M. van Ko-
ningsbruggen, thans burgemeester van
Harmeien en Veldhuizen.

Vaak, op een Woensdagmiddag, kunt versiteit op hun bul de academie verlie- schrift Want daar zit hem voornamelijk
ge in de buurt van de kamer, waar de ten, en dat toen het aantal studenten de de kneep. Je moet, om te kunnen promo-
academische senaat thuis hoort, en die helft van tegenwoordig was, dan ziet ge veren, een proefschrift schrijven. Als je
Sanaculum is geheten, een betrekkelijk direct, dat er een vermindering van je- de tekst dus op papier hebt staan, loop je
kleine schare gelukkige mensen zien. Zij welste is. Het laat zich raden, dat hier- er mee naar een uitgever of een drukker
gaan een plechtigheid bijwonen, die altijd voor een bepaalde reden is op te sporen, toe, en die vertelt je dan wel, hoeveel
goed afloopt. Daarom is het eigenlijk geen Er zou, wanneer men de onderverde- 0TaP moet kosten. Als hij beneden
examen, want de uitslag staat al vast. Ze ling van de promoties bekijkt 4 theo- d« twee duizend gulden blijft, mag je
gaan naar een promotie, waarvoor je, logische, 4 juridische. 17 medische, 16 n*et mopperen.

menselijke berekening, niet wordt natuurfilosofische en 6 literaire heel Voor alle mogelijke andere kleine on-
de cijfers te gissen zijn. Waar- kosten moet je toch ook een paar hon-
i natuur- derd gulden rekenen, en dan blijf ik nog
de spits? aan de lage kant. Daarom denken som
mige mensen niet eens aan deze moge-

onder deze

afgewezen. Daarom heerst

toeschouwers steeds ol van te voren een om staan de medici
feeststemming. Zij juichen natuurlijk niet, kundigen zo ongeslagen
maar zij stralen. Ze zijn immers getuige
van deze bijzondere gebeurtenis, die een
promotie nu eenmaal is, en die voor de
jcr.ge aanstaande doctor een hoogtepunt
in het leven Is.

En al is het dan vaak zo, op Woensdag
middag, en al komt het dan

Rond het Rapenburg

lijkheid. Wil je promoveren, dan is dus
I niet alleen nodig, dat je

I dat

dat je over contanten beschikt. Naar
laatste vragen ze, als je een ander

examen doet, nooit De eerste oplossing

literato- dus> dat de prijzen van de proefschrif-
weinig 'ijd na afloop van hun stu- ^en rxaar beneden gaan. Ik heb er laatst
dat het die op de academie? Het aantal medische een gezien, dat volgens_ een nieuwe

'op die dap zijn. toen U hit totale Hebbcn t"rizten

aantal ntrt zo bor troel. Dat kant - 'en 20
uw gemak uitrekenen, als u weet, du* ..«.o

academtache Jaar op zijn Hoop., acht of STSï

negen maanden lang
meteen

methode was gemaakt. Zoiets als foto
zij krijgen toch meestal ook beroepen, copie, en ze hebben me verteld, dat het
brandmVnleïZpiZiïiiïi die eanprootpadeelta van huo f«d ëizen. de helft v_an vroeger kmtte. Dat U al

het juiste cijfer ie beerediten. oer-
tel ik, dat vorig jaar 47 lieden de doctors- dingen na te denken 0/ naar een
hoed te Leiden verwierven. Ze gingen de Saan 'issen Er is misseh.
academie binnen als meester of als docio- algemene reden op te geven: de beurs.
randus, ze stapten er als doctor weer uit. Het lijkt me helemaal niet nodip, e
Twee simpele lettertjes, die ze nu voor jammerklacht over de spoedige leegte c
hun naam mogen zetten, maar met z'n uw en mijn en ons aller geldbuidel a
tweeën vormen zij het bewijs, dat de dra- te heffen. Maar het moet me toch v
ger er van zijn academische studie vol- her hart, dat ik het vasthouden
tooid heeft.

paalde stelregels bij een promotie, i

bedrag van f27.000 voorgesteld
vijftien renteloze voorschotten uan f 1600.
sn Die moet je dus terugbetalen, maar je
in kunt beter zes jaar lang 25 gulden per
in maand achteruit leggen, dan helemaal
in niet promoveren. Tenzij je er anders over
e_ denkt, en dan kan ik niemand ongelijk
r_ geven, want het zijn hele happen.

bezw

getal niet is. Maar als ik dan verklap,
dat er in 1940, dus tien jaar geleden 51 deerde
mensen met het grootzegel van de uni- krachU

uind, dat de jonge afgestu- val iets aan gedaan. Wij hebben in Let-
jf vrouw weerhoudt, zijn den een Universiteitsfonds. Dat kan er
spannen voor het proef- misschien ook eens over denken.

BANDJIR OVER JAVA

Ons nieuwe feuilleton, waarmee wij
vandaag beginnen

Toen Oemar Kerto te Leiden zijn studie voltooid had, keerde hij
terug naar de desa zijner ouders. Maar dat werd een grote teleur
stelling: hij was de sfeer van zijn jeugd geheel ontgroeid. Hij ging
naar Batavia. Als pas afgestudeerd advocaat zou voor hem zeker
plaats zijn op een van de vele Nederlandse handelskantoren. Zijn
sollicitaties liepen echter op niets uit.

Onverwachts ontmoette hij Hetty Verhagen, een Hollands meisje,
dat hij te Leiden had leren kennen. In haar ouderlijke woning vond
hij een gezellig tehuis. Toen Hetty in het oerwoud verdwaalde,
redde Oemar haar van een wisse dood. Als hij het meisje van zijn
liefde spreekt, moet zij hem afwijzen. En sinds die avond hebben
zij elkander nooit meer gesproken.

De oorlog brak uit en de Jappen overstroomden het schone land.
Een zee van ellende werd over Java uitgestort. Verhagen, zijn vrouw
en dochter werden in een kamp opgesloten en als dieren behandeld.

Mr Oemar Kerto nam aanvankelijk in de nationalistische bewe
ging een vooraanstaande plaats in, maar ook dit werd voor deze
idealist een grote desillusie. Door een mede-T.N.I.-officier werd
hem het licht z\jner ogen ontnomen en met inspanning van zijn
laatste krachten wist Oemar een Nederlands hospitaal te bereiken.
Daar stierf hij. Luitenant Leo Verhagen, een broer van Hetty, be
loofde hem zijn zuster te vertellen, hoe haar vroegere vriend was
heengegaan. Op het ereveld Menteng Poelo, tussen de graven van
Nederlandse soldaten, vond Oemar Kerto zijn laatste rustplaats.

Dit is, in grote trekken, de gang van ons nieuwe feuilleton, ge
schreven door Leo Broeksmit, voor onze lezers een goede bekende.
Een aangrijpend verhaal, dat ons een blik geeft in de Indonesische
volksziel. En dat ons vaak op ontroerende wijze doet meeleven het
vreselijke lijden, dat de oorlog en de „bevrijding" bracht over Ne
derlanders en vooral over de arme bevolking van Indonesië.

Regeringsvoorlichting meer
via de Kamers?

De regering moet gesprekken met het
volk voeren door tussenkomst var
Kamers en niet door middel van
tentoonstelling als Mijlpaal 1950 te
hem. Verscheidene Tweede Kamer-leden
uiten deze mening in het voorlopig ver
slag over de begroting 1951 van Alge
mene Zaken. Anderen vonden, dat de
regering in haar voorlichtende taak niet
moet worden belemmerd. Van de finan
ciële gevolgen van Mijlpaal 1950
het rijk zou men graag op de hoogte
worden gesteld.

Velen drongen aan op inkrimping van
de Regeringsvoorlichtingsdienst, waar
voor niet minder dan f793.000, en de
buitenlandse inlichtingendienst, waar
voor by na f909.000 is uitgetrokken.

Jhr v. dGoes contra
gen. Kruis

Over de uitlatingen van generaal Kruis,
in de trant van „Een straffe training van
soldaten is minstens zo belangrijk als het
bewaken van byzondere grasjes, sprietjes
en vogeltjes" heeft het Tweede Kamer
lid Van der Goes van Naters aan ministei
s'Jacob schrifteiyk vragen gesteld. Het
Kamerlid zegt, dat de goede verhouding
tussen het departement van Oorlog e
natuurbescherming herhaaldelyk door
redevoeringen van generaal Kruis,
chef van de generale staf. is verstoord.
De h0er Van der Goes verzoekt de mi
niste* er een eind aan te maken, daar de
generaal z.i. hier een gebied betreedt, dat
buiten zyn bevoegdheid ligt. en dergelijke
uitlatingen juist tegenzin tegen de lands
verdediging oproepen.

Huis kant en klaar mee
naar Australië

In Zaandam worden sinds enige maan
den pre-fabricated bungalows gebouwd
voor emigranten naar Australië. Deze
huizen bestaan uit een woonkamer, twee
slaapkamers, een keuken en een badka
mer. Netjes verpakt in kisten kan het
huis meegenomen worden. De invoer is
toegestaan. Het dak moet er in Australië
opgemaakt worden, dat is goedkoper. De
bouwer heeft zyn ontwerp aangepast aan
de bestaande richtlynen. Op zulk soort
huis krygt men in Australië gemakkelyk
een hypotheek, die hoger is dan de aan-
schaffingskosten. Er zal binnenkort een
brochure over verschynen. De prys van
zo'n woning is f4800.

Super-a/oomprogram
in Amerika

De Amerik. „commissie voor atoom
energie" heeft een program opgesteld
voor de verhoging der productie van
atoombommen, belopende.. 1.250.000.000
dollars. In Zuid-Carolina is een terrein
uitgekozen voor de ontwikkeling van de
waterstofbom. Waarschynlyk zal Truman
nog vandaag het Congres verzoeken, om
byna 1000.000.000 dollar voor uitbreiding
der productie aan electriciteit en atoom
energie in de Tennessee Valley.

Engeland en de Zondag

Het Engelse Lagerhuis heeft besloten
met 389 tegen 134 stemmen, dat de ker
mis. die een onderdeel zal vormen van
het „Festival of Britain", het volgend
jaar niet op Zondag geopend zal zyn.

Korf en Klein

De ministerraad heeft afscheid
van staatssecretaris mr W. H. Fockema
Andreae genomen en minister Drees
heeft hem hartelijke woorden toegespro
ken. Vannacht was de zee m de
Scheldemonding en voor Hoek van Hol
land zo ruw, dat de loodsdiensten daar
enkele uren gestaakt moesten worden.
Zaandam had in 1949 een batig saldo
van ruim ƒ600.000. Dat is byna drie ton
meer dan in 1948. Voor velen een
jaloezie-verwekkend bericht, zo op net
eind van de maand. En van het
ministerie van Economische Zaken komt
de geruststellende verklaring, dat de
draad- en kabelfabrieken niet stilgelegd
zullen worden tengevolge van de koper
situatie. Weg dus met die rimpels, -sïr
Vrijdag komen er 500 Duitse kinderen bij
Oldenzaal in ons land aan. Ze worden
bij pleegouders ondergebracht, verspreid
over het hele land. Amsterdam neem', er
honderd voor zyn rekening, -fr Aan de
gepensionneerde voorman-magazijnbe
diende by het prov. ziekenhuis te Sant
poort is de zilveren O.N.-medaille ver
leend. -fr In de ouderdom van 92 jaar
is te Breda overleden jkvr. E. M. F. van
Slsse van Ysselt, douairière van mr C.
baron Speyart van Woerden, -fr Honderd
dames uit Breda zyn bezig met het
knopen van een tapyt, bestemd voor de
nieuwe trouwzaal van het Bredase raad

de Arna uit Noorwegen, vol ryst aange-^
komen. Tot nu toe werd dit product
slechts in kleine hoeveelheden als by-
Benelux confereert in Den Haag leding aangevoerd. De lading van de
tt ij a io tt v I, Arna bestaat uit 7000 ton. afkomstie uit

Van 14 tot 18 December wordt ut Den Brits-Indië. A Tegen de Nijmeegse taxi-
Haag een Beneluxconferentie gehouden chauffeurs G. v d H en H. W. u
Er komen acht Belgische ministers naar j 5 maanden celstraf geëist wegens h«t
achterhouden van een tas met aieraden.

Den Haag, o.m. premier Pholien.