Emigreren? Jawel, maar alleen
de doorzetter heeft kans
Enorme hoeveelheid overbodig
werk, zegt A.N.W.B.
Kwekers mogen niet mopperen, maar
exporteurs jubelen niet hard
Indonesische fiscus bedreigt
gerepatrieerden
ACHTER HET BEGIJNHOF WOONDE
EEN KUNSTSCHILDER
President Truman sprak over de
dingen van de dag
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
a
ZATERDAG 18 NOVEMBER 1950
Tussen Nederland en Australië liggen
vele, vele uren ploeteren
(Van onze Australië-correspond ent)
MET TWEE TREDEN TEGELIJK komt een kennis in de nog vroege
ochtenduren bij me thuis de trappen op stormen. „We gaan emigre
ren, we gaan weg. We gaan naar Australië, gisteravond hebben we het
maar beslotenTwee handen strekt .hij in dolle feestvreugde boven
z'n hoofd; hij springt door mijn huiskamer, grijpt de telefoon en gaat
„relaties draaien". Mijn vrouw en ik hebben elkaar aangekeken. Vijf
maanden lang hebben wij getobd over de vraag of we nu heus zouden
gaan; nachten hebben we wakker gelegen en gepraat, totdat we er allebei
„down" van waren.
Heel secuur en veilig zit nu m"n „lan
dings permit" opgeborgen in de map bij
de vele, zeer vele papieren die bij een
emigrant behoren aSs een ontalaigbewlje
van een gevangene.
En daar springt me een man in de
kamer rond, die vrij en Mij vertelt, „gis
teravond maar even te hebben besfloten"
om weg te gaan.
Zijn wij nu zulke tobbers van emigran
ten en bruist het echte emigrantenbloed
in m'n springende kennis of
En dan denk ik aan de talri^ce uren,
waarin ik op een akelig bankje in een
even akelig lokaal heb zitten wachten,
totdat het mijn beurt was bij de emigra
tie-ambtenaar te verschijnen
Dan denk ik aan dat gezin met elf
kinderen, waarvan de vader me opge
wekt vertelde, dat hij over vijf dagen
per vtiegtuig met z'n gezin naar Austra
lië zou vertrekken. Na het bezoek bij
de Australisohe arts kwam echter de te
leurstellende mededeling: afgekeurd Aan
het gezin met acht kinderen, waarvan
één kind met een vr$ ernstig lidhamelijk
gebrek was geboren. Afgekeurd Aan de
flinke, jonge kerel, die pleuris had ge
had. Afgekeurd. Aan de jongeman uit de
buurt van Heerenveen, die in militaire
dienst een keer een injectie had gewei
gerd. Geen toestemming. Aan dde West-
landse vaders, die op hun strafblad een
veroordeling wegens mishandeling had
den. Een misdrijf, dus: géén toestem
ming.
Emigreren? Jawel. Maar niét voor
ledereen. Niét voor de man met de goud
koorts, niet voor de ongedurige, die bin
nen een maand z'n voet op loopbrug voor
vliegtuig of schip wil zetten.
Emigreren, voor de dóórzetter, de man
die allés, maar dan ook allés aanpakt.
Die niet denkt aan rijk worden, die
slechts bereid is om te werken voor z'n
gezin; die uit Axel naar Den Haag komt
om even een papier te brengen; die uit
Sittard op een dagje heen en weer naar
de Residentie reist om te informeren hoe
het met zijn „stukken" staat.
Want overal in ons land zitten ze, de
adspirant-emigranten en hun vrouwen.
Vooral ook die vrouwen. Wat sjouwen
ook zij af, als ze met de kinderen naar
Den Haag gaan voor de keuring. Om
vier uur des morgens soms gaan ze op
stap; uit het Groningse, uit Zeeland, uit
Limburg, uit Noord-Holland; allen naar
Den Haag. Ze hebben allemaal „de ze
nuwen", want straks komt de Austra
lische arts. Die betuurt je long-foto's; hij
test de kinderen, hij controleert gebre
ken. Hij is een vriendelijk, prettig man
die Australiër. Maar hij is streng met
z'n keuring; héél streng.
Als je bij de Australische arts bent ge
weest, en je vrouw en kinderen mogen
weggaan, maar jijzelf moet wachten, dan
is de zaak oké.
Dan zit je wel in de lange gang een
uur of zeven, acht soms, maar als de
zaken kloppen, dan ga je met de „lan
dings-permit" het Lange Voorhout in Den
Haag op en dan zucht je heel diep
Dan dénk je wel dat je er bent, maar
er komt nóg meer. De belasting-autori
teiten hebbem nog iets met je te ver
hapstukken, de gemeentelijke administra
tie moet kloppen. Maar: je hebt de
„tondlngs-permit" en er kan je niet veel
meer gebeuren. Doch de zenuwen beo je
niet kwijt.
Ik had het geluk een enkel weekje voor
mijn vertrek alle mogelijke bescheiden
voor de Auetralië-reis te bezitten. Doch
regel is, dat een dag of drie, vier, vijf,
men nog vrolijk bezig is met de keuring.
Zie dan maar dat je het fixt. Dat je
een zaak verkoopt, je betrekking opzegt,
een opvolger benoemt, je spullen ver
koopt en alléén een emigrant weet wat
er méér moet gebeuren, alvorens je de
voet op de loopbrug hebt.
„Hoera, we gaan emigrerenWan
neer je de moeizame ambtelijke weg in
Nederland ten einde bent, is die „hoera-
etenrming" wel verdwenen.
Gelukkig maar. Neen, we pleiten niet
om het moeilijk te doen als het gemak
kelijk kan, doch indiéo het emigreren
gemakkelijk ging
Wat zouden er din een stukken ko
men! Wanneer je, om zo te zeggen, bin
nen een of twee maanden op de boot zat
naar het heel verre, vreemde land. Waar
je nog heel wat méér en andere moei
lijkheden wacht. Nu rollen er ten minste
heel wat van de lijst, van die „hoera-
emigranten". Tob er maar over, over
weeg dagen en nachten, doch als je be
sloten bent, zet dan door. Hard en vast
Loop en draaf, wacht en praat Prepa
reer jezelf. Als je op de boot of in
vliegtuig zit, dan laat je tóch pas alles
los en schik je jezelf in de harde
kelijkheid: alles achterlaten; wachten op
onbekende toekomst.
Het klinkt allemaal niet opwekkend
voor de a.s. emigranten; ik heb de prac-
tijk ervaren. En duizenden, tienduizen-
Emigreren, daad van geloof en gebed;
van moeiten en zorg. Wanneer je alle
broohures hebt gelezen die er zijn, w
Je het net niét; je moet het ervax
Van die heel korte dagen voor je
trek, weet je tevoren niets; houdt
rekening mee. Regel zo spoedig moge
lijk met de belasting de zaken, maar
boven alles: leef je zelf in naar de wer
kelijkheid.
De financiële konsekwentiee zijn niet
gering; 1000 per persoon voor ruim-
accommodatie (kinderen beneden 12 jaar
half geld) 1350 voor een hut, (vrijwel
alleen voor vrouwen met kinderen be
neden 3 jaar).
Vandaag begint de Sibajak met
kleine duizend emigranten de reis
het andere werelddeel. Ruim vijf w
zijn we aan de zorg van kapitein Goede-
wagen en zijn mannen toevertrouwd.
Nederlanders gaan emigreren O
hun ervaringen hoop ik in volgende
tikelen te vertellen
„En dan denk ik c
De nieuwe nummerplaten
Van schone plannen komt niets terecht
De INVOERING VAN het nieuwe kentekenbewijs voor motorvoertuigen,
waarin de nieuwe verkeerswet voorziet, is geen verbetering. Het
betekent slechts een enorme hoeveelheid overbodig werk en extra-uit
gaven voor het Rijk en de weggebruikers. Het was voor de oorlog al de
bedoeling, dat één document de hele paperassen-verzameling, die de auto-
of motorrijder nu moet bezitten, zou vervangen. Daarvan zal nu geen
sprake zijn, aldus schrijft de A.N.W.
Die paperassen zijn tegenwoordig:
nummerbewijs. nationaliteisbewijs, mo-
torrijtuigenbelastingkaart, rijbewijs, re
laas van weging (niet verplicht, maar
zeer nuttig); als men naar het buiten
land gaat bovendien het internationale
voertuigenbewijs en grensdocumenten;
en voor auto's die geen personenwagen
zijn ook nog altijd de rijvergunning
Het nieuwe document, waarop men in
1935 al wachtte, zou tegelijkertijd num-
Balans van een bollenjaai
DE BOLLENEXPORTEUR zette zich breed-uit op één van die stugg
Krelagehuisstoelen en zuchtte vervolgens zó diep, dat het zonder de minste
moeite drie tafeltjes verder nog te horen was! Ja, ja, zei de exporteur, dit jaar
komen we naar alle waarschijnlijkheid met onze bollen-export over de honderd
millioen gulden heen. En daar zullen de kranten wel weer een hoop drukte over
maken. Maar als ze denken, dat het In het bollenvak nu uitsluitend koek en el en
rozengeur en maneschijn is, dan zijn ze er toch een mijl of wat naast. Want, zei
de exporteur, toen wij onze overjassen en onze tandenborstels in de koffers mikten
en wij op zoek naar orders, kris-kras over deze aardkorst gingen jagen, toen hadden
wij op geen stukken na.de prijzen in ons hoofd, die deze zomer de veilingklokken
noteerden.
Er zijn heel wat exporteurs, zo ver
telt men U verder, die gedacht hebben,
dat het met die hoge prijzen wel zou los
lopen. En die hebben dit jaar dan ook
een slag gekregen. Want zowel de tulpen,
de narcissen als de hyacinten maar
vooral de hyacinten! hebben prijzen
opgebracht, die de kwekers ruimschoots
gelegenheid gaven om er hard over te
jubelen. Maar dat jubelen ging ten koste
van onze bankrekening!
Het gekke van het geval is, zo ver
volgt men, dat wjj in het buitenland
voor irissen tamelijk stijve prijzen aan
gehouden hebben. Want jaren achtereen
heeft dat artikel de kwekers een tame
lijk vriendelijk inkomen bezorgd en ieder
een zei tegen iedereen, dat het dit jaar
wel weer zo zou zijn. Doch ziet: door die
stijve pnjzen ging het met de irissen-ver
koop in het buitenland niet zo wild. En
toen tevens bleek, dat de irissen-oogst dit
jaar zó best was, gebeurde het, dat de
prijzen van de irissen al heel gauw tot
een dergelijk laag peil zakten, dat het
woord „waardeloos" nog te flauw was.
De exporteur schudt het wijze hoofd:
„Er is in dat wonderlijke vak niets maar
dan ook niets vooruit te bekijken!"
Zo gaat de exporteur door. En U krijgt
op de duur de indruk dat hij straks als
hij het maar durfde! nog zal verkla
ren, dat hij kweker wenste te zijn.
Zó ver komt de klaagzang echter niet
en de exporteur vergeet bovendien ge
makshalve maar te vermelden, dat het
Na zeven jaren speelt Feike Asma weer
in de Hooglandse Kerk
Bulgaarse sopraan Dany Zonewa werkt
mee als soliste
TTET IS NU WEER ZEVEN JAAR GELEDEN, dat de organist Felke Aama onze
11 stad verliet. Van 1933 tot 1943 was hU verbonden aan de Hooglandse Kerk en
velen zullen zich nog zijn afscheidsconcert herinneren, waar 1500 belangstellenden
waren. Sindsdien speelde hU niet meer ln deze kerk.
Op 24 November komt Asma weer in
de Hooglandse Kerk spelen, weer zal hij
zijn talrijke bewonderaars trekken en
weer zal hij overtuigen door zyn capaci
teiten. Eigenlijk meer dan 7 jaren ge
leden, want in deze periode is het spel
van Asma veranderd, ten goede veran
derd. Het soms al te onstuimige jeugdige
temperament van vroeger, heeft plaats
gemaakt voor een muzikaal en stijl-
critisch meer verantwoorde interpretatie.
En daarom is het zo belangrijk Asma
wees eens in deze kerk te horen en dan
vergelijkingen te maken. Het uitstekende
programma biedt daartoe alle gelegen
heid: een Orgelconcert van Handel, Noël
van Daquin, de Pastorale van César
Franck en Toccata en Fuga in d-moll van
Bach.
Een bijzonderheid bij dit concert is ook
de medewerking van de Bulgaarse so
praan Dany Zonewa, die dan voor het
eerst in Leiden zal zingen. Niet voor het
eerst in ons land, want in andere steden
ls zij een van de populaire kunstena-
Op verschillende concerten in Den
Haag trad ze met zeer veel succes op
en steeds weer bereiken haar verzoeken
van een enthousiast publiek. Binnenkort
zal ze als soliste optreden bij het Resi
dentie Orkest onder leiding van Willem
van Otterloo. In Haarlem en Rotterdam
was hetzelfde enthousiasme en in een
liederenrecital voor de N.c.R.V. heeft zï
ook de radiomensen tot waardering ge
bracht.
Dany Zonewa werd in Sofia geboren
studeerde daar aan de Muziek
academie. Reeds vroeg trad ze in. Bul
garije op met haar twee zusjes, de ene
een mezzo-sopraan en de andere een
pianiste. Als het Trio-Zonewa waren deze
meisjes zeer geliefd, ook door het werk
zieken en liefdadigheidsinstellingen.
Met het hoogst gewaardeerde einddiplo
ma verliet ze de Academie en kreeg
wegens haar bijzondere prestaties het
Prinz Eugenstipendium om aan de Hoch-
schule für Musik in Wenen verder te
studeren.
Naast talrijke liederenavonden, veel
uitsluitend met Slavische liederen, werk
te zij ook aan de opera in Wenen en in
München. Vanzelfsprekend ligt de Sla
vische muziek haar zeer goed en op dit
gebied heeft zij een enorm repertoire.
Maar daarnaast is ze ook een uitstekende
Mozart-zangeres, terwijl ze op concerten
in Den Haag overtuigde als oratorium
zangeres.
Dany Zonewa is door haar huwelijk
Nederlandse geworden en woont thans in
Den Haag. In de Hooglandse Kerk zingt
ze van Bach „Bist du bei mir" en „Mein
glaubiges Herze"; twee aria's van Handel
(o.a. O hatte ich Jubals Harf) en het
motet Exultate jubilate van Mozart
Gemeld dient nog te worden dat de
kerk verwarmd is en de kaarten thans
reeds in voorverkoop zijn bij de kosterij
en bij de Nieuwe Leidsche Courant
Steenstraat 37, Leiden.
verscheidene jaren met de export op
Engeland zo is geweest, dat een kind bij
wijze van spreken de was kon doen! En
dat met de devaluatie van onze ach zo
dierbare gulden exporteurs met een
Amerikaanse handel een bedrag hebben
verdiend, dat royaal voldoende was om
er een jaar lang een minister voor te
houden! En dat vele kwekers in de af
gelopen jaren de eindjes maar nauwelijks
of niet! aan elkaar hebben weten te
knopen, de exporteur wéét het niet eens
Het valt inmiddels niet te ontkennen:
de kwekers mogen over 1950 vast niet
mopperen! Vooral zij, die een flinke
kraam „gekleurde" hyacinten kweken,
hebben nog maar een paar van zulke
jaartjes nodig om zich een roomkleurige
villa te laten aanmeten.
Maar als U nu tegen een kweker zegt,
dat de verdienstenbalans dit keer wel
eens naar ziin kant zou kunnen doorslaan,
dan zal hij U antwoorden, dat het waar
lijk wel eens tijd werd en dat hij, wat
dat betreft, met de exporteur nog lang
niet „kiet" is.
De exporteur kan daar stellig het een
en ander tegen aanvoeren. Doch hij zal
wel wijzer wezen dat tegen een kweker
te doen. Want het hoongelach zou hem
een uur later nog pijnlijk-duidelijk in zijn
oren klinken!
Vernieuwing K.L.M.-vloot
De K.L.M. heeft in overleg met het rijk
:n plan opgesteld om voorlopig vijf dc-4
c-54 vliegtuigen te gaan vervangen
door vijf dc-6 b's en vijf constellations
11. 749 door een gelijk aantal z.g. „super-
jnstellations".
Deze vernieuwing zal geleidelijk in
)52 en in de eerste maanden van 1953
worden doorgevoerd.
Dit plan. waarmee ruim 50.000.000
zijn gemoeid, hoopt de K.L.M. te finan
cieren uit de afschrijvingen.
Uit deze beslissing blUkt, dat de K.L.M.
het vooralsnog niet commercieel verant
woord acht om verkeersvliegtuigen met
straalaandrijving in de naaste toekomst
bij haar vloot in te delen.
De DC-6b is een vergrote uitgave van
de DC-6 machine en kan 52 passagiers
vervoeren; de super-Constellation biedt
plaats aan 66 passagiers. Onlangs gaven
we reeds een uitvoerige beschrijving van
deze toestellen.
K.L.M.-ramp te Bari: duikers
onderscheiden
Twee Italiaanse duikers, de gebroe
ders Michaele en Giuseppe Carofliglio.
die zich zeer verdienstelijk hebben ge
maakt bij de ramp van het KLM-vlieg-
tuig Roermond, dat op 23 Juni 1949 bij
Bari in zee stortte, hebben de gouden
medaille van de Orde van Oranje-Nas-
sau gekregen.
Finse onderscheiding voor
commandant Thykjaer
De heer Ejner Thykjaer, die comman
dant van het Leger des Heils in ons land
is geworden en voordien een gelijke
functie in Finland bekleedde, is benoemd
tot commandeur in de orde van de Finse
Leeuw. Mevrouw Thykjaer werd be
noemd in de orde van de Witte Reus var
Finland.
De Belgische kamercommissie var
financiën heeft met 12 stemmen voor, i
tegen en 2 onthoudingen het wetsontwerp
betreffende de conventie voor eenmaking
van de aocjjB»an goedgekeurd.
mer-, nationaliteits-, internationaal voer
tuigen- en inschrijvingsbewijs zijn. als
mede relaas van weging. Het zou echter
niet bij de eigenaar, maar by het voer
tuig behoren.
Van die schone plannen komt weinig
terecht, zegt de ANWB. Weliswaar wordt
in plaats van het oude nummerbewijs nu
het kentekenbewijs ingevoerd (de num
merplaat wordt kenteken) maar de admi
nistratieve rompslomp blijft, omdat de
rest van de papierwinkel in oude glorie
blijft bestaan. Alleen wordt het inschrij.
vingsbeWijs voor zware voertuigen ver
vangen door een apart inlegvel of een
bijblad bij het kentekenbewijs, maar dat
betekent natuurlijk geen vereenvoudi
ging.
De reorganisatie zou alleen belang heb.
ben voor het opsporen van gestolen wa
gens. Maar ook nu reeds achterhaalt de
politie vrijwel alle ontvreemde auto's.
Een uitgebreid overheidsapparaat zal
in de loop van vijf jaar het gehele Ne
derlandse wagenpark van nieuwe ken
tekenbewijzen moeten voorzien. Dat zal
veel geld kosten. Ook voor de wegge
bruikers betekent dit extra moeiten en
zorgen. Iedereen zal zijn voertuig op
nieuw moeten laten registreren en van
nummerplaten voorzien (een uitgave van
enige millioenen!) Bovendien moet bij
iedere verandering van eigenaar het ken
tekenbewijs op de nieuwe eigenaar wor
den overgeschreven, met betaling van
zegelkosten.
Zware belastingdruk op pensioenen in
voorbereiding
GROTE ONGERUSTHEID zal in kringen van gepensionneerden uit Indonesië
ontstaan by het bekend worden van een maatregel, die door de Republiek
Indonesia genomen dreigt te worden. Het Hoge Commissariaat in Den Haag is
namelijk, zo verneemt de Nieuwe Leidsche Courant, opdracht gegeven
by de voorbereiding tot inhouding van belasting over de pensioenen van in Neder
land vertoevende Indonesische gepensionneerden, geen rekening te houden met
eventuele wijzigingen door de Nederlandse regering aan te brengen in de Neder
landse belastingwetgeving. Het ligt in het voornemen van de R.I., een belasting
tarief te ontwerpen voor alle uitwonenden, die thans onder de Nederlandse be
lastingwetgeving vallen.
Wat dit betekent, kan op dit ogen
blik nog slechts verondersteld worden,
maar gevoegelijk kan men aannemen
en naar ons by informatie is gebleken,
doet de organisatie van ambtenaren dat
ook dat hiermede om te beginnen de
gehele compensatie van de huishuurver
hoging naar de maan is. Nog sterker: De
gehele garantie door Nederland in ga-
rantiewet en algemene maatregel van be.
stuur aan de inkomsten genietenden uit
Indonesië geboden, komt daarmede in
de lucht te hangen. Nederland garandeert
wel de uitkering van de pensioenen en
dergelijke, maar in de garantiewet za:
men tevergeefs zoeken naar een artikel,
dat de betrokkenen vrijwaart tegen
enigerlei belastingheffing door de R.I
Het is niet aan te nemen, dat de Ne
derlandse regering van deze plannen van
de republiek Indonesië op de hoogte is
gesteld. Nog minder, dat Nederland daar
aan zijn goedkeuring heeft gegeven
Maar dit staat wel vast, dat. wil Neder
land de betrokkenen beschermen teger.
de maatregel van de Indonesische rege
ring, er niet veel anders opzit, dan aan
allen, die in Indonesië gewerkt hebben
na de capitulatie van Japan, te betalen
datgene waarop ze recht hebben. Indien
Nederland tenminste de gegeven garan-
Vissersvloot kan nog
vernieuwd worden
Oorlogsschade voor boten wordt
weldra vergoed
Voor het vernieuwen van de vissers
vloot is het nog niet te laat. In de laat
st* twintig jaar is er slechts weinig
nieuw gebouwd, zodat een aanzienlijk
deel van de vloot voor vernieuwing m
aanmerkipg komt. Dit zegt minister
Mansholt in zijn memorie van antwoora
aan de Tweede Kamer.
De regeling van de materiële oorlogs
schade voor de verloren gegane vissers
vaartuigen krijgt binnen niet al te lange
tijd haar beslag Een wetsontwerp, waar
bij het in 1946 te Londen gesloten ver
drag inzake de maaswydte van visnet
ten en minimum-maten voor sommige
soorten vis ook voor ons land van kracht
wordt, zal zo tijdig worden ingediend,
dat het nog in de eerste helft van 1951
zal gelden.
Met het oog op het optreden van een
mosselparasiet moet een deel van de
mosselcultuur wellicht naar de Wadden
zee worden overgebracht en zal men de
percelen in Zeeland ruimer moeten be
zetten, Internationaal is besloten, dat in
het Boven-Rijn- en Moezelgebied weer
zalmbroed zal worden uitgezet.
In het atelier van Edmond de Maertelaere
te Gent
HET IS DONKER en er valt een fijne motregen. Dan kan het zo mistroostig
zyn in een grote stad. Althans in die delen van de stad waar de verlichting
schaars is en waar oude muren en vervallen huizen staan. Een door.de regen
klefferlg geworden pad voert me langs het oude Begünhof. In het donker is er
niet veel te zien van de bybehorende kapel. De hoge muur heeft nu ieta spook
achtigs, iets romantisch ook.
tie tot vol effect wil laten komen. Daar
naast zal Nederland op internationaal
niveau moeten trachten te bereiken, dat
Ind.onesië afziet van het voornemen om
belastingtarieven te ontwerpen voor hen
die, buiten het land verblijvend, inko
men uit Indonesië afkomstig, genieten
In dit verband is het misschien goed
te herinneren aan het feit, dat de voor.
zitter van de pensioenbond te Djakarta,
de heer Catalan:, op een openbare ver
gadering op 29 October te Djakarta ge
houden. heeft verklaard, de „trekkers"
en „blijvers" als één groep te beschou
wen. Op grond daarvan meende de
heer Catalani te mogen constateren, dat
elke gepensionneerde naar Nederland
kan vertrekken. Een dergelijke clemente
houding van de regering der R.I. is
onze menig heel wel te begrijpen tegen
de achtergrond van dit voornem
waarvan de opdracht aan het hoge cc
Den Haag het gevolg
Nederlanderschap voor Duitse
vrouwen op huwelijksdag
De termijn van vijf jaar voor het ge
huwd zijn van Duitse vrouwen met Ne
derlanders wordt in het wetsontwerp tot
intrekking van het besluit gevolgen van
het huwelyk met vijandige onderdanen
verkort tot een jaar. Dit wordt in
nota van wijzigingen voorgesteld,
vrouw verkrijgt voortaan het Nederlan
derschap reeds op de dag van de huwe
lijksvoltrekking. Algemene maatregelen
i. het vijandelijk vermogen zyn
voorbereiding.
Koningin legt krans op
graf van Willem III
Koningin Juliana en Prins Bemhard
zullen op de derde dag van hun bezoek
aan Londen, Donderdag a^.. een krans
leggen op het graf van koning-stadhou
der Willem III. in de Westminster abdij.
Op bijzonder verlangen van de Koningin
is deze kranslegging aan het programma
toegevoegd. Zoals wij al meldden, zal
Dinsdag a.s. in dezelfde kathedraal een
krans worden gelegd op het graf van da
onbekende soldaat.
Bij de begroeting op Victoria Station
zullen Dinsdag, behalve de leden van de
Engelse Koninklijke Familie, o.m. ook
aanwezig zijn de ministers Attlee, Bevin
en Ede, de Britse ambassadeur in Den
Haag Sir Philip Nichols en veldmaar
schalk Slim.
In het eerste rijtuig zullen daarna
plaats nemen Koningin Juliana, Koning
George en de Hertog van Gloucester en
in het tweede Koningin Elizabeth, Prins
Bemhard en de opperstalmeester van
Buckingham Palace, de hertog van Beau»
fort. De stoet zal bestaan uit vier lan
dauers en zes auto's.
Zeventien meisjes uit Oost-Londen zul
len voor de Koningin een dans uitvoeren,
die zij in Nederland hebben geleerd, toea
zij daar met vacantie waren. Ook zullen
zy een toneelstuk opvoeren.
Gedurende het laatste deel van da
terugtocht, die per vliegtuig zal geschie
den, zullen negen Nederlandse SpitfireJ
een escorte vormen.
Op de heenreis zal de Koningin op da
Jacob van Heemskerck gebruik maken
van de commaadantskajuit met slaaphut
badkamer enz. Oorlogsschepen hebben
alleen éénpersoonshutten en daarom is
de hut van de eerste officier bestemd tol
slaapverblijf voor Prins Bemhard.
Een groot deel van het aantal hutten
der officieren wordt gedurende een nacht
ontruimd ten behoeve van de leden der
hofhouding.
Winston Churchill zal niet aanwezig
zijn bij de aankomst te Dover op Dinsdag.
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop da
correspondentie uiterlijk ter post moet
zijn bezorgd, staan achter de naam van
het schip vermeld: Indonesië ss Roepat
23 Nov.; Nieuw-Guinea ms Blitar27
Nov.; Antillen ss Bennekom 28 Nov-j
Suriname ms Helena 23 Nov.
Achter het Begijnhof, in een niet veel
beter verlichte straat, loop ik over hob
belige keien langs een laag muurtje.
Een enkele lantaarn verspreidt 'n wazig
licht en doet achter die muur heel erg
oude huizen oprijzen. Een kleine houten
deur is de enige onderbreking ln het
muurvlak. „Atelier End. De Maertelaere"
staat er op die deur. Dat wil zeggen, dat
hier een kunstschilder woont.
In het oude Gent dat Is de stad
aar het nu regent is een dergelijk
opschrift niets bijzonders. Gent ls de ver
blijfplaats van talrijke schilders, die in
grote, oude huizen wonen, o.m, in het
vroegere woonhuis van Maurice Maeter
linck, waar de oude, maar nog steeds
grote portretschilder Georges Guéquier
zijn atelier heeft.
Het opschrift op de deur van de muur
achter het Begijnhof zou me dan ook niet
speciaal opgevallen zijn, indien die naam
De Maertelaere geen herinneringen bij
had opgeroepen. Deze eeht-Vlaamse
m roept me in gedachten terug naar
de vissers van de Belgische kustplaats
Oostende, niet ten onrechte „Reine des
plages" genoemd.
.dens zijn leven vertoefde Edmond
De "Maertelaere veel in Oostende en hij
kende de vissers als welhaast geen ander.
Hij portretteerde hen, ten weten uit en
levensgroot. Midden in de bedrijvigheid
van hun werk schilderde hij de zeevaar
ders. En de grote doeken hadden de be-
onderlng van iedereen, die iets begreep
in het streven en het temperament van
Edmond De Maertelaere.
Nieuwsgierig naar het atelier van deze
kunstenaar uit het land van Rubens, bel
ik aan en met de gastvrijheid, aan alle
Vlamingen eigen, brengt de weduwe van
de schilder me ln een huls, waar niet
alleen de gehele sfeer, doch elk ding af
zonderlijk herinnert aan Edmond.
Ja, zo moet hij geleefd hebben: in deze
veelheid van meubelen, schilderijen, pul
len en koperen kannen. Zo. in deze om
geving, moet hij gerust hebben na zijn
arbeid bij de vissers te Oostende of bij
zijn modellen in het atelier. Zo, tussen
zyn kolossale scheppingen, moet hij ge
streden hebben naast zijn eveneens schil
derende echtgenote Augusta van Acker.
Even komen er bij haar tranen door
als de schildersweduwe herinneringen op
haalt en me vertelt, dat haar man juist
deze maand 12 jaar geleden overleden
is, sleohts 62 jaar oud. Doch op de schil
dersezel naast de open schouw doet het
grote portret van Edmond, geschilderd
door één zijner collegae, nog steeds de
aanwezigheid van de schilder gevoelen.
Naast een met kracht en vreugde ge-
sohllderd omvangrijk visstilleven, hangt
een klein, pastelachtig werk: Moeder en
kind. In zijn grote argeloosheid is het
kind zioh volkomen onbewust van de
grote en sterke moederliefde.
De weergave van zoveel zuiverheid,
dat i6 ook een facet van de kunst van
Edmond de Maertelaere. In alle ka
mers van dit ietwat donkere, oude huis
hangen de werken van deze Vlaamse
schilder, deze verbeelder van het leven
aan de haven, van de vertrouwelijkheid
van het huisgezin en van de intimiteit
tussen geliefden.
Het atelier aohter het huis is nog net
zo als Edmond De Maertelaere het 12
jaar geleden verliet. Het palet en de
kwasten liggen nog bij de schildersezel,
waarop een bijna voltooid schilderij staat.
Daarnaast staat het volledige oeuvre
posthume: naakten, portretten, land
schappen en stillevens, alles geschilderd
met de kracht en de vaart van de echt-
Vlaamse kunstenaar. Welk een kleuren,
welk een expressie, welk een anatomi
sche kennis, welk een vaardigheid en
welk een liefde
Edmond De Maertelaere. Die naam zeg
ik nog eens zacht voor me uit als ik
buiten loop. De regen is opgehou
den, maar in mijn gevoel is het buiten
iet minder mistroostig als straks.
Edmond De Maertelaere. Die naam
dringt zich steeds weer op. En niet zon
der spijtigheid. Omdat deze kunstenaar
■erleden is? Ach, daarin kan men
slechts berusten. Neen, die spijtigheid
heeft een andere oorzaak. Edmond De
Maertelaere is vergeten, in zyn eigen
stad, in zijn eigen land. Zelfs het mi um
Gent heeft geen werk van hem.
Je muur van de Begijnhofkerk heeft
niets spookachtigs meer voor me. Die
lur is niet belangrijk meer. Wat be
langrijk is, dat is de kunst van De Maer
telaere. Omdat het progressieve of voor
uitstrevende kunst ls? Neen, want de
progTessieven zijn niet altyd de belang
rijken. Maar omdat deze kunst de aloude
traditie van de Vlaamse schilderkunst
hoog houdt.
De stad Gent heeft hier een taak. Deze
kunst mag niet verloren gaan Zij is nog
steeds een baken in de woelige zee van
de kunst-ismen.
Corn. BasoskL
Bijna 116.000 ton groente
doorgedraaid
Dit jaar is tot 21 October op de Ne
derlandse veilingen doorgedraaid: ruim
20.000 ton fijne bladgroente, zoals spina
zie en sla, 45.000 ton grove bladgroente,
zoals koolsoorten. 14.400 ton peulvruch
ten, 14.600 ton kroten, peen en andere
bol-, knol- en wortelgewassen, 21.800 ton
vruchtgroente zoals tomaten en komkom
mers, totaal bijna 116.000 ton. Dit wordt
in de memorie van antwoord op de be
groting 1951 van Landbouw meegedeeld.
Minister Mansholt overweegt voorts het
areaal bewaarkool. dat met bijzondere
teeltvergunningen wordt geteeld, tot de
helft terug te brengen.
nachtige werken van Edmond de Maertelaere
de visser uit Ostende
Ondanks vliegtuig-aanvallen uit China,
geen V.N.-troepen de grens over
"DRESIDENT TRUMAN heeft zijn wekelijkse persconferentie gehouden.
Hij verklaarde, te zullen blijven ijveren voor zijn „Fair Deal"-program,
dat in het Congres nader behandeld zal worden. Dit was de eerste open
bare verklaring van Truman over dit program, sinds de Congresverkiezin
gen van verleden week. Hij ging niet in op de hem gestelde vraag of hij
zich in November 1952 herkiesbaar zou stellen. Met nadruk gaf hij te
kennen, dat het nooit in de bedoeling van Amerika had gelegen, de vijan
delijkheden tot China uit te breiden.
Uit Trumans verdere mededelingen,
stippen wy kort geformuleerd, nog het
volgende aan: 1, Dean Acheson, de min
van Buitenl. Zaken, zal zyn ambt blijven
bekleden, ondanks de critiek op hem
uitgeoefend. 2. In Korea worden de V.N.
troepen thans aangevallen achter de
dekking van een grens, die zy eerbiedi
gen. 3. Vliegtuigen, opererende van bases
in China, komen over de Jaloe, vallen
aan en vliegen weer naar hun Chinese
bases terug.
4. Toch is het geenszins het plan der
V.N.-strijdkrachten de oorlog
Noorden van de Mandsjoeryse grens
voort te zetten. 5. Zodra de toestand ln
Korea redelijk ls. zullen V.N.-legers zich
weer uit Korea terugtrekken. 6. Met het
oog op de wereldvrede en de vriend-
schapsgevoelens tot het Chinese volk, zul
len Amerika en de V.N. alles doen, om
uitbreiding van het conflict in het Verre
Oosten te voorkomen.
Indonesische ministers naar
Nederland
De Indonesische ministers Soemitro,
Sjafroeddin en Djoeanda zijn gisteren
per vliegtuig naar Nederland ver
trokken ter bywonng van de un^econfe-
7. De negatieve gevoelens van Peking
tegenover Amerika en de V.N. worden
veroorzaakt door de misleiding van hen
<de naam Sowjet-Rusland wordt mei ge
noemd. Red.», wier voordeel het is de
vijandelijkheden in het Aziatisch gebied
te rekken en uit te breiden.
Minister kan optreden tegen
prijsregelingen
Wanneer het bedrijfsleven vasthoudt
aan een minimumprijs, die door de minis
ter van Economische Zaken onverbin
dend is verklaard, kan de minister straks
op twee manieren ingrijpen. Hij is dan
bevoegd prysvoorschriften vast te stellen,
maar kan ook personen, die een belang
rijke Invloed op de marktverhoudingen
uitoefenen, aanwijzingen geven. Aldus de
memorie van antwoord op het wetsont
werp schorsing bedrijfsregelingen.
Eer tot schorsing wordt overgegaan
zullen de belanghebbenden steeds hun
mening kenbaar kunnen maken Het ad
vies van de commissie bedrijfsregelingen
zal niet worden gevraagd over de schor-
sing, maar wel over de toepassing van
het kartelbeslult. Een voorontwerp van
de wet tot vervanging van het kartelbe-
sluit wordt nog deze maand om advies
