1
WILLEM III,
INSTITUUT E.N.SAI.D.
wtugltixffln Wo kée«-prii$!
DAMES en MEISJES
BON
J^ERLING-
VERPLEEGSTERS
LEERLING
VERPLEEGSTERS
Leerling-Verpleegslers
Leerling-Verpleegsters
8
ZONDAGSBLAD 11 NOVEMBER 1950
Horfddir.: Firma HF.NDRIKSE-KNAPEN
Bond var. Directrices. Leraren en Leraressen bij
het E.N.L.A.I.D. Kunstngverheids- en Modevak-
onderwijs Tolsteegsingel 54 Utrecht
bezoekt één van de meer dan duizend E.N.S.A.I.D.
Modevakscholen, waar U zonder rekenen of te
kenen het knippen kunt leren voor eigen gebruik.
Tevens vakopleiding voor costumlère,
coupeuse, lerares en kunstnijverheid.
Vraagt ons 't adres van de dichtst bij
U zijnde Modevakschool.
Dames, die niet in de gelegenheid zijn deze cur
sussen te bezoeken en vlug en handig THUÏS
willen knippen, naaien en stofversieren, stuurt
dan onderstaande BON met 36 ot. aan postzegels
er in en U ontvargt een mooi boek met ruim
100 maten en modellen on een gratis apparaat
om U te laten zien hoe gemakkelijk onze
E.N S A I.D.-methode is
Om opgeleid te worden voor het Fijksdiploma Ziekenver
pleging B. Aanvangsalaris 600.per jaar. Dit salaris
kan na het behalen van het diploma stijgen tot 2142.
Alles met volledige huisvesting, geneeskundige behande
ling en dienstkleding. Drie weken vacantie. Diploma's
geen vereiste. Zij, die de leeftijd van 18 jaar hebben be
reikt of binnenkort hopen te bereiken, kunnen solliciteren
of nadere inlichtingen vragen bij de GENEESHEER-
DIRECTEUR.
deelnemen. De cursus sluit aan op de opleiding in Alge
mene Ziekenhuizen. MULO-diploma geen vereiste. Meisjes
die een echt vrouwelijk beroep zoeken, gelieven te schrij
ven aan de Adj. Directrice. Deze verstrekt op verzoek
•He gewenste inlichtingen betreffende de opleiding,
•chaffing van Verpleegsterskleding, salaris en vacantie-
regcling.
PLAATS £EN KOERIER
'T 15 DÈ MANIER.
Wie een goed boek leest, treedt
een andere wereld binnen. Een
wereld, die ons dan weer stil
maakt, dan weer blij, dan weer
gelukkig.... Vier maal 's jaars
opent zü haar poorten voor de
deelgenoten in de Splegel-Serle...
de talloze liefhebbers van goede
lectuur, die ondanks alle hogere
paplerprijzen en ondanks alle
hogere druk- en bindkosten voor
hun goede boeken nog altyd niet
meer betalen dan
de helft van de
normale prijs, dat
wil zeggen, slechts
BoekhandelprUs f 4.90. Vc
Serie slechts t 2.45. Vul de bon meteen In en tt
naar de boekhandelaar of de Splegel-Serie. Wag«
Doorhalen indien NIET gewenat SPIEOCL-SERIE - WAOENINOEI
Op de STICHTING 'sHEEREN LOO-LOZENOORD te
ERMELO, op de bosrijke Veluwe, kunnen voor de ver
zorging van achterlijke kinderen en ouderen
geplaatst worden van 17 jaar en ouder. Mulo-diploma
wordt niet vereist. Gunstige salarisregcling. Dienst
kleding wordt ten dele gratis verstrekt. Bij aanschaf van
de gehele uitzet kan desgewenst medewerking worden
verleend. Sollicitaties aan de Geneesheer-Directeur.
RADIO v. d. BIJL
Assistente in de Huishouding.
In staat met personen om te gaan cn leiding te geven.
Voor allen achturige werkdag. Sollicitaties uitsluitend
schriftelijk aan de Adj. Directrice.
Zachtjes schuiven de zware zeemans
laarzen van Jubel (want die was het), in
de richting van het tafeltje. Daar heeft
h|j het flesje bereikt en wil dit oppak
ken. Jammer genoeg doet h|j dit niet
voorzichtig genoeg, want als h|j 't kruik-
Je oppakt, stoot hy 't even tegen een
van de glaasjes. De Sjeik hoort 't en
k|Jkt verrast in de richting van het ta
feltje. Dan ziet h|j tot zlln niet kleine
verbazing het kruikje omhoog gaan en
in de richting van het gordijn zweven.
Met een snelle beweging haalt de Sjeik
een grote revolver voor de dag en vuurt
op het snel verdwijnende kruikje. Raak!
De scherven vliegen in het rond!
(Wordt vervolgd)
Bijlage van de „Nieuwe Leidsche Courant" van Zaterdag 11 November 1950
de bevrijder van onó vaderland
Een Willem is 't opnieuw, een Willem van Oranje,
Voor wie de dwinglandij, gelijk het oproer, beeft.
Die Frankrijk sidd'ren doet, gelijk zijn vad'ren
Spanje,
En 't waggelend Euroop' zijn evenwicht hergeeft.
Mr. 1. da Costa.
HET was de 14e November 1650 vreug
de en rouw in het paleis der Oranjes
te 's-Gravenhage. Nog stond het lijk van
Stadhouder Willem II boven de aarde,
toen zijn gemalin Maria het leven schonk
aan een zoontje, dat naar zijn vader, Wil
lem genoemd werd.
Met zorg hadden de aanhangers van
het Oranjehuis de toekomst tegemoet ge
zien. daar de mannelijke linie van Wil
lem I dreigde uil te^ sterven. Maar nu was
loot was ontsproten aan de oude stam.
De Staatsgezinden waren minder in hun
schilc. Zij wilden de „ware vrijheid", een
bewind zonder stadhouder. Maar voorlo
pig behoefden zij zich niet ongerust te ma
ken. De jonggeborene was niet te vrezen
en bij de voortdurende twisten tussen de
de
machtigste leger gedwongen heeft ons va-
dcrland te ontruimen.
Daarvoor alleen reeds, dat hij in 1672
de vijand heeft weerstaan, heeft hij de
dank van de Nederlanders verdiend, mo
gen wij hem rekenen onder de gTootsten
der Oranjes.
't Land reddeloos
Maar laten we de droeve en foch roem
rijke episode uit onze geschiedenis, waar
in Willem III zo'n gewichtige rol gespeeld
heeft, in 't kort schetsen.
Een droeve episode want in 1672 was
ons land. dank zij de baatzucht en de ver
deeldheid onder de regenten, in een toe
stand van volslagen machteloosheid, ter
wijl de vijandon van alle kanten ons be
laagden. Frankrijk. Engeland. Munster en
Keulen hadden de Republiek de oorlog
verklaard. Een leger van enige betekenis
bezaten wij niet. de werkelijkheid dekte
bij lange na niet het aantal manschap
pen op papier. De vestingen vertoonden
oen grenzeloze verwaarlozing, de bewape
ning was allerbedroevendst, de kanonnen
konden niet gebruikt worden. Do grachten
waren droog, de wallen gebruikt als tuin
tjes voor de officieren.
Roods rukte Lodowijk XIV op met een
goed gcoefond leger van 100.000 man.
Menselijkerwijs gesproken was Nederland
niet te rodden. daarover waren vriend en
vijand het eens.
Wij konden er weinig tegenover stellen.
Noodgedwongen haddon de regenten
•Willem, die nog maar 21 jaar was. be
noemd tot kapitein-generaal voor óén
veldtocht. Eerst in de loop van het jaar
werd hij stadhouder. Mot wat samenge
raapte boepen was hij naar de Ijssellinie
getrokken, om die verdedigen. Tegen
1650 - 1672 - 1950
alle verwachting in richtte Lodewijk zich
naar de Rijn. waar een landverrader, de
boer jan Pieterszoon, aan de vijand twee
doorwaadbare plaatsen aanwees. Zonder
veel moeite trok het Franse leger Gelder
land binnen.
De toestand van de Prins was hachelijk.
Wanneer hij niet afgesneden wilde wor
den, moest hij terugtrekken op Utrecht.
Maar daar wilde de regering hem niet
binnenlaten. Zij vreesde een beleg en Wil
lem was genoodzaakt verder te gaan ach
ter de Hollandse Waterlinie en de vesting
Holland te verdedigen.
De sluizen waren opengezet maar het
water kwam niet hoog genoeg, zodat er
verscheiden zwakke plekken in de water
linie waren, die Willem echter zo goed en
zo kwaad als het ging bezette.
Terwijl de Zonnekoning te Zeist zijn
hoofdkwartier had opgeslagen en Utrecht
had bezet, zodat Holland onder een voort
durende bedreiging lag. moest Willem oen
leger vormen uit onwillige boeren en bur
gers. Want de Hollanders hadden zelf
nooit gevochten, zij hadden hun huurle
gers betaald. En nu moesten ze zelf ge
oefend wordenl Dit stuitte nogal op ver
zet. maar toen Willem enkele dienstwei
geraars had laten ophangen, werd men
wat gewilliger.
Op deze wijze kreeg hij wel een klein,
maar een goed georganiseerd leger en
werd de Hollandse Waterlinie verdedig
baar. Hij voelde zich zelfs sterk genoeg
om van het defensief naar het offensief
over te gaan. Onverwachts, zonder dat
zelfs de Staten-Generaal er van wisten,
trok hij naar Charleroi, de voorraad
schuur van het Franse leger. Jammer dat
de vorst hem noodzaakte terug te keren.
Luxembourg, de Franse bevelhebber.
spra-
een beweging ten
ke. En toch zong het gewone volk. dal
heel veel Oranjeklanten telde: „Al is or
ons prinsje nog zo klein, alevel zal hij
stadhouder zijn". Doch met deze oonvou-
digen hielden de regenten geen rekening
ougels vast-in handen had, gewende
al heel gauw aan een regering zon-
stadhouder.
de Witt en de zijnen vergisten zich
inden, dat de
J<
echter, wanneer zij
Oranjeliefde dood was. Zij bloeide in het
verborgen en telkens als oorlogsgevaar
dreigde, werd het roerig aan de Ijkant te
Amsterdam, was er onrutt in de Jordaan.
Dan klonken er dreigende kreten en wer
den er vuisten gebald in de richting van
de regentenkamer in het stadhuis.
Kind van Staat
Zo groeide Willem op temidden van
strijd en spanning. Omringd door zijn te
genstanders. wist hij zijn gedachten mees
terlijk te verbergen, zodat zij hem als een
meegaande jongeman beschouwden. Toch
had hij zijn doel steeds voo« ogen: Hij
wilde de plaats innemen van zijn voor
vaderen.
Zou daar ooit kans op zijn? Voor het
oog niet. En toch do man. die de stoot
daartoe sou geven, zij het ongewild, stond
reeds klaar. Hot was Lodewijk XIV, de
koning van Frankrijk, die bezeton was door
het beste leger van ons worelddeol had
gevormd, aangevoerd door de bekwaam
ste veldheren van zijn tijd.
Lodewijk XIV maakte plannen om ons
land te isoleren, aan te vallen en te ver
nietigen en het is Willem III geweest, die
dat heeft belet, die ons land heeft be
vrijd van de Franse tyrannie, die het
maakte juist van de vorst gebruik en deed
een aanval op de Waterlinie. Hij drong
door tot Zwammerdam, maar toen viel de
dooi in en moest hij de terugtocht aan
vaarden. Uit woede over de mislukking
van zijn plan liet hij Zwammerdam on
Bodegraven plunderen en uitmoorden.
het land wai
ar lij k
i de
De Stadhouder-Koning jViiJem lil al*
vijanden gebruik to kunne
kingham in het hoofdkwartier van de
Prins. Hij wees hem op de moeilijke posi
tie van do Republiek en stelde Willem
persoonlijk voordelige voorwaardon. Maar
deze gaf hom oen antwoord oen Oranje
vorst waardig: „Ik kon een zeker middel
om de ondergang van mijn land niet te
aanschouwen: te sterven bij de verdedi
ging van de laatste gracht"
Het Oosten van het land had het intus
sen zwaar te verantwoorden. Daar lag de
bezettende macht en de intendant Robert
verstond de kunst om steden en dorpen
op een geraffineerde wijze te plunderen.
Steeds eiste hij geld en nog eens geld.
Klagen bij de Franse officieren hielp
niet. De bevolking was op genade en on
genade aan de vijanden overgeleverd.
Actief was het Franse leger anders niet.
Hun bondgenoten. Munster en Keulen de-
Rabenhaupt wist die af te slaan. Zelhl
nam doze Coevorden bij verrassing. Zo
eindigde hot jaar 1672 beter, dan iemand
had mo
Diplomaat en veldheer
gunstig. Hoewol Willem nog jong was.
toonde hij eon diplomatiok talent, dat
voor de staatsmanswijsheid van zijn over
grootvader. Willem I. niet onder deed. Hij
wist verschillende landon te bewegen do
wapenen tegen Frankrijk op te nomen.
Do Prins besloot van dit gunstige resul
taat dadelijk gebruik to makon. Eon aan
val op Naarden werd met groto doortas
tendheid volbracht. De bestorming der
wallen had met zulk een élan plaats, dat
de Franse bovelhobber na drie uur strij-
dens genoodzaakt was te capituleren. Dit
was evenwel slechts voorspel van wat
komen ging.
Weer had de Prins een soortgelijk plan
gevormd als in het laatst van 1672 tegen
CharleroL Nu was Bonn het doel van zijn
tocht Vanuit deze stad had de ravitaille-
ring van het Franse leger plaats. Een
canval van drie zijden tegelijk noodsaak-
Dit was een succes van grote betokenis.
daar het Franso leger nu genoodzaakt was
ons land te verlaten. Dit ging echter ge
paard met jammer en ellonde voor de
bevolking. De terugtrekkende troepen
plunderden, roofden en moordden naar
hartolust Zij werden nog aangomoodigd
vanuit Frankrijk, waar minister Louvois
aan Robert schroof: „Ik bid u, houd niet
op boosaardig te zijn on doze taken met
de uiterst# voorkracht te drijven".
Eindelijk trokken de Fransen weg.
Oranje had overwonnen, het land was
gered. Noderland was weer vrij van het
Franse juk.
Dr. D. LANGED1J*
