Bedrijfsparade was een hutspot van alles
wat lekker en mooi is
NIEUWE LEIDSCHE COURANt
4
WOENSDAG 4 OCTOBER 1950
„Haast nog leukei dan een historische"
Sprookjesfiguren en fruit, bloemen en
autos in een bonte mengeling
De grote optocht, waarmede de 3-Octobervereniging dit jaar uit de
bus kwam, was een bedrijtsparade. Meer dan 50 showwagens namen er
aan deel en een zestal muziekkorpsen zorgde voor de onontbeerlijke om
lijsting. Langs de kilometerslange route, die door het grootste gedeelte
van Leiden liep. hadden zich duizenden en nog eens duizenden mensen
opgesteld, die gedwee wachtten op het ogenblik, waarop de stoet langs
zou komen. En om zich van een goed plaatsje te verzekeren, kon men
reeds zeer vroeg in de middag de strategen zien zitten ol gewoonweg
staan.
In de omgeving van de Burggraven- evenwel koud, want zij bliezen zich wel
laan stonden de voertuigen opgesteld
Omstreeks één uur werden daar de mo
toren aangeslagen en begon de bedrijfs
parade haar zegetocht door de stad-
Maar och, het wachten op al het moois
duurde zo lang en van die gelegenheid
maakte een legertje van straatmuzikan-
Verder slingerde zich de stoet. Van
Gend en Loos demonstreerde, hoe het
transport vroeger met een diligence werd
t en toonde ook een vrachtwagen
„kasteel Met een extra mooie
•am de N-Z.H. op de proppen.
Heer Bommel
i Tom Poes maanden tot heer-zijn i
U begreep wat ze bedoelden
het verkeer, als
ten gebruik, om er de gezelligheid wat
in te houden. Een Volendammer pak
schijnt daarbij stimulerend te werken,
speciaal op de offervaardigheid van het
publiek. Er waren haast méér Volen-
dammers in de stad, dan de goede dorps
secretaris in het burgerlijk register in
schreef.
Draaiorgels schenen van alle kanten
toegestroomd en dan waren ook de ac
cordeons een studie waard. Uit prachtige
instrumenten werden de modernste
schlagers getrokken, maar daarnaast
waren er de kleine schipperspiano's,
waarmee een arme drommel wat geld
bij elkaar trachtte te spelen.
Neringdoenden, die iets „eetbaars" te
koop aanbieden, genieten ook altijd be
langstelling op een dag als deze en een
klein scheepsladinkje vers-gebrande
pinda's en een karrevrachtje chocolade
zijn zeker wel door Leidse slokdarmen
gegaan, alvorens vele kelen later'op de
dag gesmeerd werden met dranken van
velerlei herkomst.
De jeugd hield zich voor een gedeelte
onledig met het bestoken van jonge en
oudere feestgangers met proppen papier
aan een elastiek, die de vakman jojo-
ballen noemde. Zonder meppen konden
we ons gebouw aan de Steenstraat be
reiken en van daar uit veilig de stoet
ip ogenschouw nemen.
Zo zwart als het overal van de mensen
was, zo zwart was ook de kop van de
optocht. Heren met zwarte pakken aan,
die deel uitmaakten van het bestuur der
3-Octobervereniging en de Groninger
Ontzet-vereniging, zaten in zwarte rij-
Foto's N. van der Horst
tuigen. Maar het laatste rijtuig was
leeg. Slechts lagen er wat papieren in
en een stuk of twee zwarte parapluies.
Zwaluwen, waarheen was uw vlucht?
Werkmans Wilskracht zorgde met de
nieuwe lichtblauwe en met zilver afge
zette uniformen al voor een lichte cli
max, die zijn hoogtepunt vond in de
prachtige showwagens, waarvan een
groot gedeelte met bloemen versierd
Ieder bedrijf prees op zyn eigen
manier zyn waren aan. Het Centraal
Bureau voor Tuinbouwveilingen in
Nederland (een eerste prijs) leerde
de mensen: „Eet Neèrlands fruit,
dag in dag uit". En om deze leuze
kracht bij te zetten waren velerlei
soorten ooft tot een prachtige com
positie gemaakt. Het bekende vader
landse drankje, dat binnenkort zo
duur gaat worden, werd ook in alle
toonaarden bezongen. Een borrel?
Goed. Maar daar reed óók een wagen
met de waarschuwing, dat alcohol
het grootste gevaar op de weg is.
De Luchtmacht Nederland gaf ook
acte de présence. Drie Spitfires vlogen
enige tijd boven de stad en de vliegers
behoorden tot de weinigen, die vrij baan
hadden.
Een luxe autobus, met bloemen ver
sierd, liet zien, hoe men eerst gerieflijx
kan reizen, en auto-handelaren hadden
de mooiste wagen uit hun collectie extra
opgepoetst en versierd om het auto
verkeer te bemoedigen.
Overigens waren het niet alleen spiri
tualiën, die als drank aanbevolen
den. Vloeistoffen uit fruit geperst,
den aangeprezen. De mannen
„Nieuw Leven" en „Concordia" liet het
Was het alleen maar de moderne tyd,
die uitgebeeld werd? Gelukkig niet.
Buitengewoon smaakvol zijn altijd
de romantische figuren, die tussen
de 20ste eeuwers doorstappen. Bie
dermeier dames waren op het appèl
en heren met bakkebaarden. Ouder
wetse fietsen waarop niemand
zich waagde voort te bewegen
werden meegevoerd als contrast tot
de bromfietsen, die „bemand" waren
door Tiroliennes. Sprookjesfiguren
lieten evenmin verstek gaan en
waren uit de kinderboeken gestapt
om reclameleuzen kracht by te zet
ten. Daar reed Dik Trom achterste
voren gezeten op zyn ezeltje. Tom
Poes liet zich mee rijden en zelfs een
reus lag natuurlijk lui te sla
pen. Maar dit was een „eigenge
maakte" reus.
De politie had voor zover wij kon
den beoordelen niet al te veel werk
om de straten „schoon" te houden. Maar
kijk, daar slipten toch enige mannen
de toeschouwers langs- Zij hadden
blikken geldtrommcl in de hand en
;n conducteurs van de N.Z.H., die
hun dienst er op hadden zitten en zich
naar moeder-de-vrouw spoedden, om
ieder geval 's avonds, nog een klem
bloemetje buiten te zetten. De stadstram
overigens 's morgens heel wat te
verwerken gehad, maar 's middags waren
de diensten gestaakt. Het blauwe geval
eenvoudig uit de rails gedrukt zijn
door die duizenden.
Het waren niet alleen firma's, die
zaken trachtten te doen. Ook de
grote firma, die Leiden heet, prees
haar waar aan: Leiden biedt in
dustrieterrein. Of: Houdt de weg vry
dan is de brandweer snel er by-
Een moderne vuilniswagen reed rond
met als zilver blinkende asbakken,
plus de raad: Houdt Uw stad schoon.
En ook andere gemeentelijke instel
lingen waren „op de baan".
De gastmuzikanten waren de Haagse
Tramharmonie en Warmonds Fanfare.
T en D. speelde op eigen terrein, even
als „De Post". Eigenlijk zijn al die muzi
kanten een beetje opscheppers, want
ieder korps heeft zijn behaalde medail
les open en bloot te kijk hangen. Toch
hebben zij dit wel verdiend, want gaat u
eens, met 'instrumenten behangen, een
paar uur marcheren!
Een gilde, dat ook in ruime mate ver
tegenwoordigd was, werd gevormd dooi
de bakkers. Deze fabrikanten van ons
volksvoedsel „doen" het ook altijd, voor
al als dat grappige bakkerspakje ge-
Zij wonnen de prijzen
van de optocht
Nationale afdeling
1. Centraal bureau van de tuinbouw
veilingen in Nederland.
2. Kamsteeg's automobielbedrijf ie
Oegstgeest.
3. „De Veluwe Hunt" (jachtstoet le
den L.S.C. en V.V.S.L.)
4. N.Z.H.V.M. te Haarlem.
5. C. J. van Houten tn Zoon N.V. te
Weesp.
Leidse afdeling
1. Gebrs. van Wijk en Co N.V.
2. N.V. Hartevelt en Zoon.
3. N.V. Koole Nicola en Co.
4. C.V. Tieleman en Dros.
5. G. Kuperus.
De heer A. N. Ballego reikte tij
dens de pauze van de optocht in Oua-
Hortuszioht de prijzen uit.
dragen wordt door heel kleine bakker
tjes En de nationale producten melk.
boter en kaas vormden een smakelijk
onderdeel van de optocht.
Wat zou Leiden zijn zonder wol? Deze
industrie was vertegenwoordigd in ver
scheidene vormen. Een muziekkorps, ge
kleed in wollen dekens, marcheerde
voorbij en er was een diligence met een
Zo was het heden en het verleden aan
eengeregen tot een kleurige stoet. Han
del. industrie en overheid toonden hun
prestaties. De 3-October-vereniging was
óók present, onder andere met een wa
gen, waarop een grote draaiende Leidse
pot met peen en uien.
En draaide om die pot niet het gehele
feest?
Pelgrimage naar de hutspot
Het is vreemd gesteld met de Leid
se Lakenhal. Of liever: met de Lei-
denaars. Zodra op 3 October op het
houten bord aan de ingang van het
museum de vermelding van de
tree-prijs a raison van één dubbeltje
door een houten plankje wordt ge
camoufleerd, stromen de bezoekers
in drorpmen aan. De poort staat open
van tien tot twaalf uur, uitnodigend;
er is geen klop op de deur voor
dig om binnen te komen. Ook heerst
er niet de plechtige stilte van een ge
wone museumdag.
Vaders en moeders volgen met hun
zoet aan zuurstokken zuigende kroost
geduldig de vele bordjes, die 1
D E hutspot wijzen: trap op, nog een
trapje op en nog een, langs oude
schilderijen, waarnaar de kleuters
opgetogen wijzen en waarover de
oudere kinderen vasthoudend zeuren.
Maar dan staat daar opeens mid
den in die oude zaal met de grote
taferelen uit het beleg die bronzen
pot met zijn opgetogen inscriptie,
omgeven door de relieken, van wat
iedere Leidenaar een beetje als ZIJN
verleden beschouwt. Daar ligt bijv.
die vergeelde almanak, in 1575 in
Delft gedrukt. Opengeslagen op de
derde October, hoe kan het anders.
En daar staat dan:
„Op desen dach werde Leyden
door de crachtige handt des
Heere bij den Admirael Boysot
ghespijst ende verlost van dat
swaer belegh der Spaengiaer-
den".
Hierover buigen zich de hoofden
van de naar het verleden pelgrime
rende Leidenaars. Vaders en moe
ders vertellen, wat zij zelf van hon
gersnood en onderdrukking weten,
passen het toe op die verre tijden en
zien de woelige kinders voor één
half uurtje stil worden. Voor de
grote maquette stranden de ouderen.
Vol verbazing zien zij de historie
van hun stad voor zich uitgespreid
liggen in versterkte dorpen, schan
sen, wateren en wegen-
Verheugend is het, dat velen na
de pelgrimage ter hutspot nog wat
tijd nemen om de andere zalen van
het mooie gebouw met zijn kostbare
inhoud eens door te wandelen. Mis
schien zien zij er later geen bezwaar
in nog eens een dubbeltje te offeren
ter nadere bestudering,
lief moet zijn. Van de geschiedenis,
zonder welke zijzelf als mensen van
deze tijd ondenkbaar zouden zijn.
Het is vreemd gesteld met de Lei
denaars. Door het jaar: een kogel
door de zalen en geen mens in ge
vaar. En op 3 October: massa-pel
grimage naar het verleden. Zou het
werkelijk om dat dubbeltje zijn?
Op het stadhuisplein
en bij Van der Werff
Ja, ook zij waren nu present, om
streeks 7 uur op het Stadhuisplein. We
bedoelen die Leidenaars, die zich (uit
de aard van hun beroep) anders om
deze tijd nog eens omdraaien of hoog
stens met een nijdig gezicht de wekkc.
het zwijgen opleggen. Want immers, hier
stond het Leids Politie-Muziekgezelschap
hét feest van Leiden, het 3-Octoberfeest,
met blijde klanken in te luiden. Het wa
ren èebt-vaderlandse klanken, die door
honderden werden aangehoord.
Even later was dit getal in het Van
der Werffpark aangegroeid tot duizen
den, om van 8 uur tot half 9 koranI-
muziek te beluisteren en mee te zan
gen! O.a. merkten we op burgemeester
jhr mr F. H. van Kinschot met zijn echt
genote, de oud-burgemeester mr A. v. a.
Sande Bekhuyzen, de commissaris van
politie de heer R. J. Mever, de rector
magnificus prof. dr S. T. Bok. afgevaar
digden van het collegium van het L S.C.,
en het bestuur van de 3-October-vereni-
ging. Mevrouw Van Kinschot had een
groot bouquet bloemen in de Leidse
kleuren in ontvangst mogen nemen.' Hef
programma was weer samengesteld uit
diverse liederen uit het bundeltje voo'
koraalmuziek en werd geopend mc-t
„Wilt heden nu treden". De Chr. mu
ziekvereniging „Concordia" zorgde voor
de muzikale begeleiding Nadat de heer
G. van Reenen namens de zangers de
traditionele krans voor het standbeeld
van Van der Werff had aangeboden en
deze door de burgemeester hieraan was
opgehangen, werd tot slot het Wilhel
mus gezongen.
Alles Gods werk
Dienst in de Chr.
Gerei, kerk
In de Chr. Geref. Kerk had eveneens
een herdenkingsdienst plaats. Ds Joh
Jansen, de plaatselijke predikant, die in
deze dienst \oorging, bepaalde zijn ge
hoor by Psalm 18: 20a en handelde ach
tereenvolgens over Leidens diepe ellende,
verlossing en dankbaarheid.
Herinnerd werd aan het eerste beleg
van 31 October 1573, waarna Valdez
zijn troepen terugtrok naar het Oosten
des lands, waar een broer van de Prins
een inval poogde te ontketenen. Op 26
Mei 1574 sloeg de Spanjaard het tweede
beleg voor de stad. Hoewel jhr Van der
Does. Van Hout en burgemeester Van der
wat hun Werff hadden aangeraden voldoende
voedsel op te slaan, sloeg men deze
wijze raad in de wind. met de ons be
kende gevolgen. In het vervolg van zijn
rede wees ds Jansen er op. dat in Lei
den de duisternis van het Pausdom
plaats had gemaakt voor de verkondi
ging van het zuivere Evangelie van Je
zus Christus. Voorts sprak hij over de
ware vrijheid, waarmee Christus ons
vrijmaakt. Ook aan het slot van deze
dienst werden twee verzen van het Wil
helmus gezongen.
In de Burcht
Chr. Oranjevereniging kookte hutspot
„En hier is de wortel. En hier is de ul.|
Wy stampen samen uit de hutspot-pot
een vrolyke bui. Wij brengen u stamp
pot van vrolykste soort. Voor elke
Leidenaar iets goeds zoals 't behoort".
Dit liedje zal zeker nog lange tyd in het
hoofd van hen, die gisteravond in de
grote zaal van de Burcht de feestavond
de Leidse Chr. Oranje-vereniging
hebben bygewoond, blyven zweven. Het
as een alleszins gewild liedeke, dat. dei
rolijkheid er inderdaad ln bracht.
De avond, die werd geopend door de
voorzitter, mr N. G. Geelkerken, begon
samenzang. Toen klonken uit volle
borst „Hollands vlag, je bent „Een
scheepje in de haven....", „Waar in 't
bronsgroen eikenhout„De paden
op, de lanen inEen prachtig koor;
goedgemutste Drie-October-mensen.
»t was weer de Timdelerclub, die het'
programma samenstelde en ook uit-1
da. Geestig was het poppenspel. Del
schetsjes met de vrouwelijke dokter en
het paard vielen ook zeer goed in de
smaak. En een jeugdig pianoduo deedi
bekende klanken als een waterval uit zijn'
instrument stromen. Na de pauze voerde I
de club een toneelstukje op. Precies'
half 11 was het programma afgewerkt I
en de meesten van de vierhonderd togen
toen opgewekt naar het vuurwerk. Het
was een avond van familie-gezelligheid
en prettige ontspanning.
Tragisch gebeuren op
3 October
Gisteren in de vroege ochtend is de
56-jarige J. R. uit Katwijk in een loge
ment in de Janvossensteeg door verstik
king om het Iven gekomen. Om wat bij
te komen gebruikte hy een stuk worst en
daarin is hij gestikt.
VERENIGING „OUD-LEIDEN"
De vereniging „Oud-Lêiden" houdt
Zaterdag een excursie. Bezichtigd zullen
worden het Aoademisch-Historisch Mu
seum, de kamers van het college van
curatoren, de Chisius-tuin en de biblio-
theca Thysiana.
Ziehier een overzicht van ons
gebouw ai. Vijl personen zijn
in een cirkeltje gezet. Willen
die zich aan ons bureau mel
den, om een kleine verrassing
in ontvangst te nemen?
De heer Christiaanse overhandigt de heren W. van der Laan en H. de
Wilde de eerste zeep. Zal het traditie worden?
Leden van het L.S.C. en de V.V-S.L. zorgden voor ,yDe Veluwe Hunt",
die het uitstekend deed
't Was weer druk in de stad I
Concordia"op de voorgrond de drumoand
