IK GAF MIJN STRIJDKRACHTEN BEVEL,
DE FEDERALEN TE
BESCHERMEN
Regering van West-Java scheen
geneigd, troepen te erkennen
Brief uit
HET SUCCESVERHAAL VAN EEN
„HOLLANDS" MOERAS
I
ZATERDAG 8 JULI 1950
Kapitein Westerling vertelt:
Wat er zoal volgde op de tweede politiële actie (o.a. het vrijlaten van de
republikeinse leiders, het terugtrekken van de Nederlandse troepen en
de besprekingen tussen de Nederlanders, de federalisten en de republi
keinen) bracht de Indonesische bevolking in de federalistische gebieden
geheel in verwarring. Zij hadden gekozen voor de federalen, maar wat
zou er gebeuren indien de republikeinen terugkwamen?
In al die vrees en moeilijkheden kwamen velen tot mij om hulp. Daar
ik hun vrees deelde, besloot ik hen te helpen en zo omstreeks begin
Maart 1949 begon ik een beweging te organiseren, welke onafhankelijk
was van elke andere. Deze beweging had als voornaamste doel zelf
verdediging ter bescherming van de menselijke rechten. Zij heette Ratoe
Adil Persatuan Indonesia.
UNCI was op de hoogte
De beweging groeide snel en de kam
pongbevolking ging zich steeds meer or
ganiseren met zelfbescherming als doel.
Ik had een aantal van ongeveer 3 mil-
lioen bereikt, toen ik mij realiseerde, dat
SINGAPORE, 24 Juni 1950.
Dynamische figuren gebruiken dyna
mische middelen. Even plotseling als
Rudolf Hess destijds op Brits grond
gebied landde om een boodschap over
te brengen, even mysterieus verschijnt
Westerling in Singapore. Toen ik hem
in de gevangenis bezocht en hij toe
stemming kreeg om uit zijn valies een
paar brieven te halen, kwam ook een
zakmes te voorschijn en lachend zei
hij: „Dit mes heb ik nog in Batavia
geleend om, als ik veilig geland was,
mijn rubberboot door te snijden en
deze te laten zinken".
Meteen zat hij midden in het ver
haal, hoe hij uit Djakarta weggekomen
was en hoe hij als een rat op een zin
kend schip in het zicht van Johore
De tocht van Westerling naar Singa
pore wordt veelal als een dwaasheid
gezien of als een strategische fout, ja
zelfs door enkelen als een „sauve qui
peut" uitgelegd. In tegenspraak hier
mede is nevenstaand artikel, dat door
Westerling zelf is geschreven.
JOHN THIESSEN Jr.
uit republikeinen was samengesteld. De
gang van zaken was hiermede geheel in
overeenstemming. De hoop van de bevol
king met betrekking tot het K N.I.L. werd
een desillusie, daar de minister van
fensie van de R.I.S. er geen twijfel
liet bestaan, dat alle militaire sleutel
posities in handen zouden komen
hoge republikeinse officieren.
Het gevolg van dit alles was zulk een
chaos en verwarring onder de vroegere
federalen en de bevolking, dat ik besloot
te gaan handelen. Bovendien hadden de
republikeinen, ondanks onze afspraken,
ongeveer 300 van mijn mannen gearres
teerd.
Na de republikeinse militaire autoritel-
n aan onze afspraken, die zij vergeten
schenen te zijn. te hebben herinnerd,
zond ik een officieel schryven aar
(federalistische) regering van West-Java,
dat ik niet accoord kon gaan met hel
republikeinse streven naar een eenheids
staat. daar dit het einde betekende var
alle federale staten. Ook moesten de
zelfverdediging zonder vuurwapens geen
zin had. Daarom zocht ik contact met de
onafhankelijke guerilla's en bracht hen
er toe, zich bij mijn beweging aan te
sluiten, met het doel de bevolking te be
schermen. Ook in dit opzicht werd de
beweging een succes, daar vele leden
van de Daroel Islam en goedgezinde
republikeinen zich er bij aansloten.
Omstreeks eind October 1949 hadden
zich ongeveer 24 kleinere politieke par
tijen bij de beweging gevoegd en de
Ratoe Adil telde toen ongeveer 9 mil-
lioen leden, van wie 12.000 gewapend
waren met oude wapens. Er was groot
gebrek aan munitie.
Schaduw-regeringen
Intussen leidden de Nederlands-federa-
listisch-republikeinse onderhandelingen
er toe, dat de republiek deel ging uit
maken van de Indonesische federatie. De
federale gebieden kwamen steeds meer
te staan onder de T.N.I., die, zodra weer
een federaal gebied onder haar macht
was gekomen, steeds weer begon met
republikeinse schaduw-regeringen in het
leven te roepen. Een van de gevolgen
was, dat in bepaalde federale gebieden
de bevolking aan drie verschillende rege
ringen belasting moest betalen
Toen nam ik het besluit de federalen
Wanneer kapitein Westerling ter behandeling van zijn slepende zaak i
het gerechtshof te Singapore moet verschijnen, is hij geboeid aan een E
militair van hogere rangzoals deze foto toont
daarbij gevolgde methoden wel een sfeer
van verwarring en vrees scheppen, welke
tot chaos leiden moest.
Daarom verzocht ik de regering van
West-Java m«n troepen te willen erken
nen, als zijnde in elk geval beter in staat
om rust en orde te handhaven. Ik gaf ze
precies negen dagen tijd, en wel tot 11
Januari 1950. Een afschrift van de brief
werd gezonden naar de R.I.S.
major Simpson, militair
van de D.N.CJ.
Major Simpson vroeg mij toen, de
termijn met een maand te verlengen,
dus tot 11 Februari. Ik antwoordde, dat
ik hierin zou toestemmen, mits er
eind kwam aan het opheffen van
oude deelstaten. Daar dit buiten zijn
macht lag, kon hij geen beslissing
Op 11 Januari had toen een
mensprelring plaats in de residentie
de president van West-Java, waar
president zelf, de minister-president
het kabinet aanwezig waren. Persoonlijk
schenen zij bereid, mijn troepen te wil
len erkennen en de zaak werd onmid
dellijk met de RJ.S. opgenomen.
In plaats van de erkenning kwam ech
ter de arrestatie van enige federalistische
autoriteiten en het bevel van de R.I.S.-
regering aan heel haar politie- en mili-
tare macht om mij aan te houden,
tussen nam de terreur zulk een omvang
aan, dat een botsing tussen mijn troepen
en het republikeinse leger onvermijdelijk
Die botsing had plaats in Bandoeng
binnen een uur was de stad bezet. Nadat
het republikeinse leger uit de stad
verdreven, trokken we ons nog dezelfde
middag terug.
De beweging kostte mij ongeveer
600.000 gulden. Mijn bedoeling toen ik
naar Singapore ging was niet alleen
financiële hulp te krijgen en wapens te
kopen, maar ik wilde ook aan de wereld
doen weten, wat er in Indonesië gaande
was. Tegenover de beschuldigingen, welke
de Indonesische regering tegen mij in
bracht, wilde ik hier komen verklaren,
dat ik mijn training had gekregen bin
nen de tradities van het Britse leger en
dat zulke handelingen als waarvan ik
ben beschuldigd? mij vreemd zijn.
(Nadruk verboden)
0°°'
Toen Sandor thuis kwam, vond hij
daar buren en vrienden verzameld, want
de oude Zoltan Mendszar, die behalve
de post ook alle dorpsnieuwtjes rond
bracht, had al verteld, dat Sandor Teras-
bij de burgemeester was en dat
Ivor Bartok buiten kon horen
schreeuwen.
Zodra de oude boer het huisje betrad,
Vloog <~>i-jna hem om de hals. „O vader,
vadertje?" Haar ogen waren rood van
het schreien en ze klemde haar armen
krampachtig om hem heen. „Ik was zo
bang, dat ze je aan de Barowska zouden
overleveren. Buurman Mokorsky zegt,
hier gevaar loopt. In Moln ziin
vorige week ook acht. mensen door de
Barowska weggevoerd. Alexow Czerda
heeft het van zijn broer gehoord. In
de steden doet. de Barowska overal huis
zoekingen. Laten we weggaan, vader, zo
lang het nog tüd is. Buurman zegt, dat
elke dag honderden mensen naar het
buitenland vluchten. Dat zijn mensen,
die niet weten, waar ze heen kunnen,
maar die bang zijn voor de Barowska.
Wij hebben Antonin, bij wie we welkom
zullen zijn. Als er gevaar is, waarom
zouden we dan langer wachten?"
„Olgina heeft gelijk," zei Matias Mo
korsky. „Die anderen laten vaak hun
levenswerk, hun toekomstidealen, in de
steek en jij zou toch je oude dag bij je
gaan doorbrengen. Jij behoeft al
leen maar je vertrek te bespoedigen
wij zullen je met alles helpen."
De andere boeren knikten en Sandor
keek dankbaar de kring rond. Ze m
den het goed, maar ze moesten zich
gissen. Waarom zou er plotseling gevaar
waarom zou hij haast
maken? Het misverstand met de brief
was immers opgelost en de burgemeester
had hem toch laten gaan?
Hij vertelde uitvoerig, hoe alles
gegaan en hoe goed het was afgelopen.
„Ik ben niet bang voor de Barowska.
Waarvoor zou een oude man als ik bang
moeten zijn, als hij immers geen kwaad
heeft gedaan? Zelfs al had Ivor Bartok
mij naar Boedapest laten brengen, dan
zou mijn onschuld toch spoedig bewe-
Drie weken waren voorbijgegaan zon
der dat de rust in Merka-Petrina was
verstoord. Elke morgen was Sandor Ta-
rassow naar zijn akker gegaan en elke
avond was hij teruggekeerd als de
reeds was ondergegaan. Hijzelf was heel
gerust, dat de nieuwe regering hem die
brieven uit Amerika niet kwalijk
nemen, maar Olgina werd zenuwachtig
en mager. Ze beefde, als ze ir
de Barowska hoorde praten er
dan ook vooral voor zijn dochter, dat
Sandor er in had toegestemd, nog
herfst te vertrekken.
Hij had vandaag een zak koren ge
dorst en voelde zich moe en stoffig. Hij
wiste zich het zweet van het voorhoofd
en keek naar de zon, die als een rode
schijf wegzonk achter het Ravengeberg
te. Gisteren had Olgina aan Antonin ge
schreven, of hij wilde berichten, hoe
naar Amerika konden reizen. Over
kele maanden zou dus een ander z\jn
akker bewerken, zou een vreemde zijn
huisje bewonen. En hij zou zijn geboorte
dorp verlaten voor dat vreemde, verrf
land- aan de Westelijke rand van d<
wereld. O, hij twijfelde er niet aan, ol
hij zou het daar goed hebben. Zijn zoon
die er immers een grote mijnheer was
geworden, zou zeker alles doen om hem
een onbezorgde levensavond te geven.
Maar hij zou dit land, deze bergen, deze
horizon niet meer zien.
Sandor rechtte zijn rug en keek rond
over het landschap, dat door de onder-
KORTE INHOUD VAN HET
VOORAFGAANDE.
In het Oost-Hongaarse dorpje Merka
Petrina woont de bijna zeventigjarige
Sandor Tarassow met zijn dochter
Olgina rustig en tevreden na vele
lange jaren van onrust en onvrede.
Zijn enige zoon Antonin immers
heeft zich in zijn jeugd zeer slecht
gedragen en zo ongunstig was zijn
gedrag, dat hij het land moest verlaten
en naar Amerika moest gaan. Echter,
in Amerika moet hij het wel heel goed
stellen. Elke maand toch ontvangt
Sandor een brief, waarin Antonin
alles en alles over thuis vraagt en
schrijft dat hij het heel goed maakt.
Dat zal wel, want hij schrijft op papier
met een briefhoofd U.S.A. State
Department, wat beslist dus be
tekent dat hij in staatsdienst is. Sinds
Sandor deze brieven ontvangt, boert
hij rustig en gelukkig voort en weer
staat hij elke aandrang van zijn buur
man Matias Mokorsky om ook zo
gauw mogelijk naar Amerika te gaan.
Matias immers vertrouwt het com
munistische regiem niet en zegt hem.
dat alleen al het feit dat hij een zoon
in Amerika heeft, voor de Barowska
(de volksveiligheidsdienst) een reden
kan zijn Sandor te arresteren. Dit
vermoeden wordt zekerheid als hij
ontdekt, dat een brief uit Amerika is
gecensureerd.
Kort daarop komt de zoon van de
communistische burgemeester Ivor
Bartok die brief halen en als Sandor
het stuk terug wil hebben, beschul
digt Ivor hem van spionnage. Hij wil
hem arresteren, doch de oude boer
vertelt hem in zijn eenvoud, dat de
Barowska de brief al heeft gecen
sureerd envrijgegeven.
En voor de burgemeester zit er dan
niets anders op dan Sandor de brief
terug te geven.
gaande zon met een roodgouden glans
werd bestraald. Beneden hem, in
komvormige dal, lag het dorp, welks
rieten daken zich als lichte vlekjes links
en rechts van de roodbruine weg afte
kenden. Sandor kon z'n huisje zien, waar
Olgina nu het avondmaal gereed maak
te. In het Westen grendelden de donkere
massieven van het Ravengebergte het
uitzicht af en boven hem verhief de
Mora zjjn donkerbeboste hellingen tot in
de zilverwitte wolken, die zijn kruin
omsluierden.
Met een zucht wendde h\j zich af
het machtige panorama en nam de dors
vlegel weer op. Automatisch gingen zijn
moede armen op en neer, terwijl de
bergwind het opstuivende kaf voor zich
uit deed dwarrelen en aan de horizon
de laatste rode stralen wegzonken.
Hjj had nog niet lang voortgewerkt,
toen hij uit de richting van het dorp
een groepje mannen zag aankomen. San
dor tuurde de weg af, zonder zijn arbeid
te onderbreken.
Wie zouden op dit uur, etenstijd, naai
de akker gaan? Het duurde een kwar-
.Vergeet niet om een klare met een
klont klaar te zetten"
medewerker)
In 1930 kreeg de snelgroeiende hongerige metropool Toronto voor het
eerst gedurende het hele seizoen (11 Juli11 October) dagelijks verse
sla. Voor deze sensatie zorgde een pas ontgonnen gebied, dat „Holland
te gaan beschermen en gaf mijn strijd" I Mcirsh" heette. 37 Acres nieuw land leverden daar dat jaar voor S 26.000
krachten bevel, naast de federalen posi- j groenten op, en waar kort tevoren slechts hoog zurig gras groeide, en
tie te kiezen. de paarden een soort brede platvoet-laarzen droegen om niet weg te
Vier of vijf dagen voor de overdracht zaicjcen jn he| moeras (zij waren daar zó op getraind, dat ze zonder deze
van de souvereiniteit bereikte mij de;
boodschap, dat enkele republikeinse lei-1 ..moerasschoenen met van de knuppeltjesweg af wilden om de gras-
ders mij wensten te ontmoeten. Ik stem- j maaimachines te trekken), waar eens slechts enorme vluchten wilde een-
de ontmoeting had nog j den en ganzen woonden, groeiden nu sla, selderij, uien. aardappelen en
neutraal huls.wortels. Beteugel echter nog even Uw chauvinisme, want nóch de naam
dezelfde dag plaats
Van de republikeinen w
kol. Soetoko, onder-stafchef vj__
wangi-divisie. met een adjudant, en van maar iets met Nederlanders te maken,
de zijde der federalen de regent van I
Bandoeng. Maleh Wiranatakoesoemah. de vCUl mCltrdSVllllinCJ
zoon van de president van West-Java.
Doel van de samenspreking was samen- tOt Selderij
werking ter handhaving van de orde en Er moel In d, buurt weliswaar
rust Ik stemde in die samenwerking toe plaatsje Amsterdam gelegen hebben, met
op deze twee voorwaarden. dat_ de_ repm Btraten. die volgens een historisch over-
zicht „andere goede Hollandse namen
blikeinse troepen niet gebruikt zouden
worden als een politiek machtsmiddel en
dat de republikeinse militaire leiders de
discipline over hun troepen zouden ver
scherpen. Op die voorwaarden kwam een
mondelinge overeenkomst tot stand.
Republikeinse invloed
Op 27 December 1949 werd de souverei-
niteit overgedragen aan de R.I.S. en ik
was erg verbaasd, dat de regering van
de R.I.S., op enkele federalen na, geheel
droegen als de Ruyter, de Witt, van
Dijk en Rubens", maar „Holland Marsh",
.Holland River" en „Holland Landing'
werden genoemd naar een majoor S. Hol
land, die van Sohotse afkomst was er
daar in 1791 als Canadees een venten-
ningstocht maakte. Een zeer verdienste
lijk Canadees agriculturist, prof. W. H
Day gaf in het begin van deze eeuw ac
stoot tot het ontginnen van dit moeras
Tevoren bad men er slechts gehooid; di i
De dagen, dat het hooi slechts i><
lang voorbije.
asvulling kon dienen, zijn
hooi werd op strengen gedraaid en dien
de dan als matrasvulling. Nadat twintig
jaar lang bezwaren waren weerlegd en
moeilijkheden opgelost, leverden in 1930
de eerste 37 acres niet minder dan 50
spoorwagons tuindersproducten.
naar Ontario, omdat hij dan andere im
migranten kent, maar reeds nu komt het
meer dan eens voor. dat de Nederlandse
settlers onder elkaar de prijzen van de
grond opjagen, wat in een streek als
Saskatchewan, waar de steden elk jaar
1000 boerderijen leegzuigen, nog wel
niet het geval zal zijn.
George Horlings bouwt 'n huis
Zelfs zonder chauvinisme kan men uiij
de geschiedenis van „Holland Marsh"
concluderen, dat de Nederlanders niet
alleen knappe tuinders maar ook pientere
organisatoren zijn. Jan Rupke's „Dutch
Growers Association" was de eerste in
de streek en het is aan mannen als hij te
danken, dat via de tuinderscoöperaties de
streek bekend raakte over een heel con
tinent: het probleem van opslagruimte,
transport, marktbevoorrading werd door
samenwerking opgelost, en wie thans
over de grote Number 11 Highway (883
mijl lang van Toronto naar het Noor
den!) het plaatsje Bradford binnen rijdt,
ziet meteen reohts een reusachtig groot
wit gebouw, dat de naam draagt „Hol
land River Gardens Limited"; dit ge-
Prof. Day's ontginningssysteem werd
nog vervolmaakt, toen men naast dral-
neringskanalen ook her-irrigatie ging
toepassen ter bestrijding van grote
droogte.
Nederland in Holland
De annalen van de streek vermelden in
1933 het bezoek van een Nederlander, de
directeur van de Stiohtin-g Landverhui
zing Nederland, de heer J. A. Hartland.
Dat er mogelijkheden waren blijkt thans:
hef enige dorp in deze wijde vruchtbare
tuindersvlakte heet Asnorveld; de ty
pische Canadese brievenbussen, op een
paal langs de weg, dragen namen als
Boonstra, en- Van Dijk, De Jong, N(jdam,
Oosterhuis, Radder, Miedema, Van der
Kooy en vele andere; er is een zijstraat
die het „zwagerlaantje" heet. omdat
iedereen er bijna een zwager in heeft wo
nen, de Ned. Hervormde Kerk van do
minee Van de Meer ls reeds driemaal
vergroot, bet hoofd van de bijzondere
Christelijke School heet mr J. Uitvlugt,
een van de belangrijkste mensen, de
man die een zeer belangrijk aandeel
heeft gehad in 't groot maken van de
streek, is eveneens van Nederlandse af
komst. George Horlings is er inderdaad
een „big shot".
Momenteel ligt het voor nieuwkomers
veel minder gunstig: nieuwe grond doet
niet minder dan $400 per acre, oude
grond gaat zelfs voor 925 van de hand.
Eenzelfde verschijnsel vindt men
overigens min of meer over heel Ontario,
Iedere immigrant wil altijd weer maar
bouw is wel het belangrijkste resultaat
van het particulier bundelen van gelijk
gerichte belangen.
Ik had graag het persoonlijke verhaal
van George Horlings geboord; 't is mis
schien een van de beste Nederlandse suc-
cesstories in Canada, maar George was
besoheiden, stond bovendien net in werk
broek en kiel, z'n Canadese petje met de
enorme klep steil omhoog, boven op de
stellingen; George was zijn eigen huis
aan het bouwen met een paar helpers: Ik
had liever zijn portemonnaie gehad dan
die van mij, maar desalniettemin bouwde
George met ontelbare andere Canadezen
(elke Zaterdag geeft de krant in Canada
minstens .één pagina met: „Hoe bouw ik
zelf mijn huis") het liefst zijn nieuwe
woning zelf.
„Als je een story over mij wilt doen",
zei George, hevig op zijn sigaar kauwend,
„dan sohrijf je maar over onze Holland
River Gardens, dan héb je mijn verhaal
eigenlijk ook...."
Vers uit de tuin
In 1935 kwamen de drie gebroeders
Horlings werken op de paar acres Marsh
land. die ze het jaar tevoren hadden ge
kocht. Zeven zwoegjaren later bezaten ze
niet alleen 90 acres in eigendom, maar
hadden zij zich voor hun afzet bovendien
van een zo grote markt verzekerd, dat
hun eigen producten niet voldoende wa
ren en ze ook de oogst van andere tuin
ders opkochten. George was de organi
sator, controleerde de polsslag van de
markt, vond nieuwe gebieden en nadat
meer dan 300 acres land en vele tuin-
tier vóór de mannen om de laatste bocht
de weg verschenen. Toen herkende
hij Ivor Bartok met twee van zijn zoons.
De vierde man kende hij niet en ook
i donkere uniform had hij nog nooit
gezien, maar toch wist hü, zo duidelijk
alsof men het hem had toegeroepen: de
Barowska!
De vier mannen kwamen zwijgend na-
■r en Sandor Tarassow keek toe, hoe
Ivor Bartok opzij trad, om de onbeken
de te laten passeren. Deze kwam de
akker op en bleef voor de oude man
staan. „Ben jij Sandor Tarassow?" En
toen de ander knikte, zei hij: „Dan ar
resteer ik je wegens verraad aan het
volk en spionnage. Kom mee."
Verbijsterd liep Sandor mee. Op de
weg grepen de zoons van de burgemees
ter hem beet en de oude man liet ge
duldig toe, dat .men hem de armen op
de rug boeide. Hij begreep het niet. De
burgemeester had de brief toch onder
zocht? Hij wist dat er niets kwaads in
stond en hij had hem zelf teruggegeven.
Waarom liet hij dan toe, dat men hem
als een misdadiger behandelde?
Als versuft liet hij zich de weg af
leiden naar het dorp. Maar toen ze da
akkers achter zich hadden en de dorps
straat bereikten, drong het tot Sandor
door. dat hij uit Merka-Petrina zou wor
den weggevoerd. Hij wendde zich tot da
onbekende en vroeg smekend: „Mijnheer
de officier. U gelooft toch niet werke
lijk dat ik een misdaad heb gepleegd?
Ik ben bijna zeventig jaar en ik heb al
tijd hier gewoond, iedereen weet, dat
ik nog nooit iets met de politie of da
regering te maken heb gehad."
De man van de Barowska haalde da
schouders op. „Als je onschuldig bent,
zullen ze dat in Boedapest wel uit-
De tien kinderen
ders verenigd waren in een coöperatie,
werd tien jaar nadat de Horlings hier
heen gekomen waren 's werelds modern
ste groentenverzendcentrale geopend: 16
Juli 1946 werden de eerste kisten groen
ten, vers uit de tuin van de trucks ge
laden, op een lopende band naar de was
serij gébracht, overgepakt. Selderij en sla
werden laag om laag met ijssneeuw ver
pakt in stevig luchtdicht was-papier, in
kisten geladen, die met één klap werden
dichtgespijkerd, kwamen vervolgens over
dezelfde lopende band weer op trucks
van de plaatselijke markt of in spoor
weg-koelwagens tereoht.
Mr A. Dees is thans president van de
Company, mr George Horlings vice-pre
sident en general manager. In twee jaar
verdubbelde de totale capaciteit: een
eigen ijsfabriek en een koelhuis leveren
nu het jaar rond verse groenten, voor
zien bovendien de spoorwegen van het
nodige ijs. Slechs 25 pet bereikt thans
de plaatselijke markt; van Vancouver tot
Halifax, in Canada en een grotte gedeelte
van de VS. eet men verse groenten, die
uit de Holland Marsh afkomstig zijn. 300
Acres van een eigen gemechaniseerde
tuinderij garanderen een voortdurende
aanvoer, leveren echter slechts 15 pet
van het totaal, dat hier verpakt en ver
zonden wordt. In 19481949 vervoerde de
C N. R. niet minder dan 1.036 wagons
groenten en de eerste $26.000 zijn nu
gegroeid tot een formidabel bedrag dat
dichter bij de zeven dan bij de vijf mil-
lioen dollar ligt.
Thans zijn 7000 acres in cultuur; men
is bezig met 5000 nieuwe, 8000 andere
wachten nog op ontginning.
Het ouwe land
Al is dan Asnorveld het enige dorp
daar (met lange straten van ruimge-
bouwde. lage huisjes in een volkomen
vlak land) practisch volkomen Neder
lands. er wonen in de Marsh ook Atama-
cbuks en Berezniks. Morganthalere en
Skabernickys, en mensen als mr Ralph
Matthews, die vroeger in de buurt van
Nijmegen Maathuis genoemd werd. Eer,
paar jaar geleden werd er voor de R.K
een kerkje gebouwd dat St James
Chapel heet
Meestal trouwen de Nederlanders on
der elkaar, maar hun kinderen zijn vol
komen vercanadeesd. kunnen hoogstens
nog Nederlands verstaan. Een ander ver
dienstelijk voormalig Nederlander mr
igrantengezin komen van schooL
W Eek („lek"), die juist bezig was
voor zijn zoon, die met een Hongaarse
trouwen ging, een huis te bouwen, steer.
voor steen, en die mij vertelde dat nij
lang geleden in Hilversum uit de „cab
bage" gekropen was. zei het zo: „Och, je
voelt voor het ouwe land, you know...
vanmiddag zag ik bij een van die nieuwe
immigranten een foto van de Kpningin
en de Prins met de kinderen hangen,
dat doet je goed, werkelijk waar. Maar
och
Misschien kwam hij dit jaar Holland
zoeken en je vrijlaten. Ik doe alleen)
wat mij is opgedragen."
„Maar als ik straks niet thuis kom,
zal mijn dochter sterven van angst. Laat
u mij even naar huis gaan en haar ge
ruststellen. Ik moet toch ook mijn Zon
dagse pak aandoen. Ik kan toch voor
die grote heren in Boedapest niet ver
schijnen in een werkbroek en met deze
vuile kiel."
De militair aarzelde. „Ik heb opdracht
om je naar Boedapest te brengen, maar
ik denk dat we wel even langs je huis
kunnen gaan, als het niet te ver is.".
„Het is hier vlak bij. We komen er
langs." haastte Sandor zich te antwoor
den. De burgemeester had zich niet met
de gevangene bemoeid. Hij had verme
den hem aan te zien, maar nu wendde
hij zich tot de officier en zei onder
danig: „U hebt mij m'n advies hierbij
niet gevraagd, kameraad Burganoff,
maar als burgemeester van dit dorp
moet ik u er op wijzen, dat ik u af
raad om de arrestant naar zijn woning
te brengen. Zijn dochter zal misbaar
maken en zijn buurman, Matias Mo
korsky, zal de gelegenheid aangrijpen om
te proberen een oproer te verwekken.
Mokorsky is secretaris geweest van de
Boerenpartij en er zijn altijd nog wel
enkele mensen op zijn hand. Ik had
graag, dat u de arrestant zo onopval
lend mogelijk wegbracht. Waarom zou
hij ook andere kleren moeten aantrek
ken? Een boer blijft toch altijd een boer,
dat zullen ze in Boedapest ook wel
weten."
De man van de Barowska lacht»
spottend. „Hoe lang bent u nu al bur
gemeester, kameraad Bartok? Ik meen
de dat uw handen ook beter de mest
vork kunnen hanteren dan de pen. Bo
vendien vormen de boeren het beste
bezit van onze volksrepubliek. Als wij
op de boeren en op de soldaten zouden
kunnen rekenen, wie zou dan tegen ons
durven zijn? En voor een oproer ben
ik niet bang, als u er bij bent Hebt u
m\j vanmorgen niet zelf verteld, dat
men het wel aan u kon overlaten om
de orde te handhaven?"
De burgemeester zette een veronge
lijkt gezicht. „Ik waarschuwde slechts
om u van dienst te zijn, kameraad Bur
ganoff, maar ongetijfeld hebt u meer
ervaring in zulke dingen dan ik. Daar
is het huis van de arrestant."
(Wordt vervolgd).
Het oogsten van
bezoeken, en toen ik 'm vroeg eens aan
te komen, zei hij: „Vergeet dan niet om
een klare met 'n grote klont klaar te
Het was moeilijk om deze mensen te
interviewen: ze sprongen heen en weer
tussen Engels en Nederlands, en op het
laatste verloochende ik zelf mijn moeder
taal ook maar helemaal. Sommige „old
timers" die ik sprak, vonden de' na-oor-
logse immigranten te eigenwijs en te
veeleisend. Zo zei er een: „Ze doen maar
net of ze alles 't beste weten, of ze het
ons en de Canadezen wel eens eventjes
zullen komen leren, en of ze overal recht
op hebbenZe hadden hier moeten
zijn met de depressie van '29dan
zouden ze wel weten dat ze het nóu veel
te gemakkelijk hebben
Het Centraal Instituut ter bevorde
ring van de buitenlandse handel
(CIHAN) zal op nader vast te stellen
data in de tweede helft van dit jaar
marktexploratiereizen ondernemen naar:
West- en Oost-Pakistan. Ceylon, het Na
bije Oosten (om. Israël en Turkije),
Brits West-Afrika. de Ver. Staten en
Miaden-Amerika. Bedrijven die voor
export naar deze gebieden interess»
hebben, kunnen zich aanmelden.
(Advertentie)
Al wat Uw huid
in tientallen gevallen voor haar ge
nezing. zuiverheid, gezondheid e«
verbetering^odi^^eeft^^^^M.
