DUYVIS'
SLAOLIE
LEERLING-VERPLEEGSTERS
NETTE MEISJES
VERKADE's
G. J. v. KAMP
WAAIER WAFELS Korevaarstr. 1-Tel. 23610
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DONDERDAG 27 APRIL 1950
Duits of Engels in de eerste klas
der Middelbare School?
Onder de verkeerdheden die de na-oorlogse roes ons gebracht heeft, mag zeker
ook worden gerekend de omkering der volgorde, waarin we op de M.S. de vreemde
talen plachten te onderwijzen. Sedert mensenheugenis is het zó geweest: Men begon
met Frans te leren, hetzij uit mode-overwegingen, hetzij omdat de taal voor ons
Nederlanders zo moeilijk was. Een dezer overwegingen heeft er toe geleid ook op
de Lagere School al met het Frans te beginnen. Behalve in enkele grensdorpen
heeft niemand.er ooit aan gedacht hierv oor Duits in de plaats te stellen.
Maar in de eerste klasse der M.S.
vingen de lessen in het Frans tegelijk
met die in het Duits aan. De oorlog
bracht hierin verandering en gaf een be
voorrechte plaats aan de laatstgenoemde
taal. Kort na de bevrijding heeft men,
onder invloed van gevoelsargumenten de
plaats, die het Duits sedert zoveel jaren
had, aan het Engels geschonken. Nu is
het met deze maatregel als met zovele
andere uit 1945 cn 1946. Men begint zich
af te vragen of men zich niet wat al te
veel door het gevoel heeft laten leiden,
terwijl het yerstand volstrekt niets be
tekende bij 'de beslissingen. Ik behoef
maar te herinneren aan allerlei ontslagen
en op-wachtgeld-stellingen. die thans
zeker niet meer zouden plaats hebben.
Met de bevoorrechting van het Engels
is het al niet anders gegaan. Vroeger
hadden de leraren in het Duits 5 volle
jaren om voor het eind-examen op te
leiden. Nu zijn de examen-eisen
volstrekt niet gewijzigd en
toch is er een jaar onderwijs afgeknipt.
De gevolgtrekking ligt voor de hand:
Of de leraren in het Duits hebben vroe
ger geluierd of ze kunnen thans niet
meer aan de gestelde eisen voldoen.
Aangezien we geen tegenspraak zullen
ontmoeten, indien we de eerste veron
derstelling uitsluiten, blijft alleen de
tweede over. Het is dan ook geen won
der dat op de jaarvergadering der le
raren in levende talen een motie is aan
genomen, waarin gezegd wordt „dat de
na de oorlog ingevoerde beperking van
het aantal lesuren voor Duits op da
middelbare scholen terwijl de exa
meneisen gelijk bleven de juiste ver
vulling van hun taak door de docenten
ernstig belemmert". Verder betoogt men
in de motie: „De belangrijkheid van het
Duits (niet het minst ook om economi
sche redenen), eist dat hierin op korte
termijn verbetering wordt gebracht".
Misschien is het niet algemeen bekend
dat Dr G. Bolkestein, oud-minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen,
een der voornaamste propagandisten
voor de achterstelling van het Duits by
het Engels is. Ik heb hem zelf op een
vergadering in Amsterdam horen zeggen
dat het Duits „de taal is van een
misdadige natie" en dat we er
daarom zo weinig mogelijk n^eer mee te
maken moeten hebben.
Wie met zulke argumenten een deel
van het onderwijsprogram bestrijdt, is
wel heel ver van de begane grond.
De vergadering, waarop een groot
aantal leraren in het Duits aanwezig
waren, was dan ook zo verbluft bij een
enormiteit als deze dat er haast geen
tegenspraak volgde .Maar toen men een
maal thuis de zaak nog eens nuchter
ging overdenken, begreep men dat het
dwaas zou zijn een dergelijke uiting on
weersproken te laten.
Langzamerhand is toen een sterke
weerstand ontstaan en de bovengenoem
de motie geeft daarvan het bewijs.
Indien echter een oud-minister een
maal zulk een uitspraak heeft gedaan,
kan hij, ook al ziet hij dat hij zich ver
galoppeerd heeft, moeilijk meer terug.
Dr Bolkestein verkeert klaarblijkelijk in
dit geval. Hij heeft in het najaar van
1949 een hoofdartikel in „Vrij Neder
land" geplaatst, waarmede hij zijn
standpunt trachtte te verdedigen en met
grof geschut. Hij vertelt dat hij op een
bijeenkomst van leiders van middel
bare scholen was en dat daar een meer
derheid tot de traditie van „eerst Duits
en daarna Engels" wilde terugkeren. Hij
zegt daarna letterlijk: „Ik waande me
in een vorig leven!"
In verband hiermee wijs ik op een
andere zinsnede in dit artikel: „De
school heeft geen recht tot beslissend
spreken, wanneer het leven (hetgeen
iets anders is dan de waan van de dag)
het ;yidere eist
Als er ooit iets de waan van de dag
kon genoemd worden, dan is het zeker
de gedachte dat men „de taal van een
misdadige natie" niet meer zou mogen
leren. Kan Dr Bolkestein zich herinne
ren, hoe men in 1900 hier, tijdens de
Boerenoorlog, over de Engelsen dacht?
Was dit toen „een misdadige natie" of
niet in de ogen van de meerderheid der
Nederlanders? En wie heeft er toen aan
gedacht het Engels op de M. S. af te
schaffen?
Hoezeer Dr Bolkestein de plank mis
is, blijkt ten overvloede uit zijn woor
den betreffende emigratie. Hij denkt
hier aan „bekwame en kundige mannen
•rouwen in de eerste plaats" Wij
maar hij vergeet, wat wij niet doen,
dat slechts een klein gedeelte van de
genen, die emigreren tot hen behoren,
die de M. S. hebben afgelopen. En voor
deze mensen is het dus vrij onverschil
lig ofdie school Engels dan wel Duits
in de eerste klasse onderwijst. Ik ga
andere argumenten met stilzwijgen
voorbij. Geen eg van kan de zekerheid
wegnemen, afgezien van het feit -dat
Shakespeare toch geenszins Goethe en
Schiller kan vervangen, zoals Dr Bolke
stein schijnt te suggereren, dat er in
de wereld van de volgende vijf en twin
tig jaar, wel degelijk met het Duits
rekening zal moeten gehouden worden.
Nog steeds en zelfs meer dan ooit, nu
Indonesië in een geheel andere verhou
ding tot Nederland is gekomen, zal voor
de volkswelvaart in ons vaderland, met
Duitsland als onze afnemer gerekend
moeten worden. En zal Zwitserland
even gemakkelijk voor ons via het En
gels te bereiken zijn als door middel
van het Duits? Zullen Zuid-Amerika en
de Balkanstaten of Noord-Italië, die
voor een zeer groot deel hun betrek
kingen met ons land in het Duits onder
hielden, daarvoor thans zonder bezwaar
het Engels in de plaats stellen? En als
men hierop geen voldoend antwoord
weet te geven, gaat het niet aan het
Duits te rekenen bij de dingen die op
geruimd moeten worden, omdat ze „nog
siechts antiquarische waarde" hebben.
Daarom dient zeer nadrukkelijk gezegd
te worden: „herstel de voor-oorlogse toe
stand, geef het Duits de plaats die het
nodig heeft." Het Engels heeft het altijd
vier jaar kunnen doen, en er is
geen enkele reden om aan te nemen dat
dit nu plotseling anders zou geworden
zijn.
Den Haag Dr F. C. Dominicus.
Redt Ambon van onder
drukking
Een beroep op Nederland en
Amerika
Dr Nikulujuw, afkomstig uit de Mo-
lukken, woordvoerder hier te lande der
Indonesische federalisten in het bijzon
der van die der Molukken heeft een te
legram aan de Nederlandse en Ameri
kaanse regering gezonden, waarin hij er
op wijst:
1. dat de staatsgreep van de Zuid-
Molukken na de affaire van Westerling
en Aziz, in de huidige chaos van Oost-
Indonesië tengevolge van aggressie door
de Republiek Indonesia voldoende heeft
bewezen, dat het federalistisch bestel
noodzakelijk voor het welzijn der vol
keren in Indonesië is.
2. dat dit federalistisch bestel een
conditio sine quo non is voor de politiek
stabilisatie van de Zuid-Oost Pacific,
gelijk ook door hem in zijn persoonlijk
beroep op president Truman geformu
leerd.
Hij verzoekt daarom dringend de Ne
derlandse regering en in het bijzonder
ook de Amerikaanse regering, als vech
ters voor de democratie, dit ernstig te
willen onderkennen en te voorkomen
dat steun aan Indonesië (Djakarta) zal
worden aangewend om de democratische
vrijheidsstrijd van de volken in Oost-
Indonesië te onderdrukken en deze vol
komen te brengen in de status van af
hankelijkheid t.o.v. een overheersing
door de Republiek Indonesia.
Voorouders dronken meer
In 1885 waren er op elke 100.000 inwoners bijna 700 café's. Thans is dat aantal
gedaald tot plm. 170. De geregelde daling van het aantal vergunningen en
verloven A, zowel in absoluut aantal als in nog veel sterkere mate gerekend per
100.000 inwoners, blijkt uit onderstaand overzicht.
JAAR
24.328
22.405
22.558
1 Mei 1915
1925
1930
1935
1940
1945
1948
Voorlopige cijfers.
Gegevens verstrekt door het C.B.S.
21.059
19.429
18.071
16.621
16.420 -
16.304
16.287
16.577*
14.941
13.225
15.438
11.267
9.574
8.274
Vijf jaar meer voor raadsheer
J. Tuinstra
De juridische adviseur van het vrij
willigerslegioen Nederland en raadsheer
van het Vredesgeredhtsihof, J. Tuinstra,
klakte gisteren correct met de hak
ken van zijn schoenen, toen de president
van de R. v. C. verklaarde, dat de raad
het vonnis van het" B. G. te 's-Graven-
hage, 13 jaar gevangenisstraf, te laag
achtte. Hij werd veroordeeld tot 18 jaar
met aftrek.
Acht jaar minder kreeg J. Brinks, die
als lid van de Waffen SS door het B. G.
te Arnhem tot 20 jaar was veroordeeld
wegens het arresteren van landgenoten.
Het beroep van B. Vaartjes, die vijftien
jaar gekregen heeft van het B. G. te Am
sterdam, omdat hij zioh op ergerlijke wij
ze heeft misdragen tegenover arrestan
ten, werd verworpen.
Van 19 tot 26 Mei wordt in Amster
dam de zesde „Fashionweek" gehouden,
om buitenlanders een overzicht te geven
van de Nederlandse confectie-industrie-
Te Londen wordt op 6 Mei een inter
nationale televisieconferentie van 16 lan
den geopend, waaraan o.a. door Neder
land wordt deelgenomen.
Tsjechoslowakije sluit m.i.v. 1 Mei
zijn consulaten-generaal te Parijs, Lon
den en Boedapest.
De Heer en Mevrouw
DE RUvan der Burgh
geven met dankbaarheid
kennis van de geboorte van
JOHANNA EVERHARDA
Leiden, 26 April 1950.
Zoeterwoudse Singel 57.
Gode dankbaar berichten wij
U de geboorte van onze
Dochter en Zusje
ELIZABETH CLASINA
H. VAN DER STOEL
C. VAN DER STOEL—
TRUDY
GERTJE
Zoetërwoude, 27 April 1950.
Carola's hoeve, Roomburger.
weg 3 (post Leiden).
Heden nam de Heere tot
Sich onze geliefde Zoon.
roeder en Behuwdbroe-
der
JOHANNES
VAN DER LEE
in de ouderdom van ruim
Uit aller naam:
M. C. VAN DER LEE Jzn
Katwijk aan Zee,
26 April 1950.
Voorstraat 17.
De teraardebestelling zal
plaats hebben .Vrijdag 23
April a s. op de algemene
begraafplaats te Katwijk
aan Zee des morgens
11 uur.
Heden nam de Heere uit
ons midden weg mijn ge
liefde Man en onze lieve
Vader, Behuwd- en
Grootvader
ARIE KLOMP
in de leeftijd van ruim
77 jaar.
Namens de familie:
N. KLOMP—Gortzak
Kinderen en klein
kinderen.
Nieuwe Wetering,
26 April 1950.
Voorweg 69.
De begrafenis zal plaats
hebben 29 April a.s. om
3 uur op de Geref. Be
graafplaats te Oude Wete
ring.
Een merk van
vertrouwen
De fonkelende goud
gele Duyvis' slaolie
wordt gemaakt in de
Salata-fabrieken. Alles
wordt daar gedaan om
slaolie te maken van de
best mogelijke kwaliteit.
Slaolie die goudbruin
bakt - vlug en zuinig.
Vrasg D-U-Y-V-I-S' sla-
olie: Net als Duyvis'
Salata - voortreffelijk!
l/i fits 1.85 - Vz fits 1.05
Dc eerste maal, dat u Castclla Zelfwerkend Wasmiddel gebruikt,
gelooft u nauwelijks uw eigen ogen. Zo wit, zo fleurig, zo zacht
van weefsel kwam nooit een was uit een sop. De oorëaak? In
Castella is ACTIEP WIT verwerkt, die de traditionele wasbehan-
deling vervangt door het moderne optisch bleken!
Psychiatrische Inrichtingen
ENDEGEEST, VOORGEEST en RHIJNGEEST
van de Gemeente Leiden.
In de gemeentelijke Psychiatrische In
richtingen ENDEGEEST c.a. te
Oegstgeest wordt gevraagd:
EEN VROUWELIJK HOOFD
VAN DE KEUKEN.
In- of uitwonend. Leeftijd 25-30 jaar.
Akte N. VIII of diploma huishoud
kundige vereist.
Schriftelijke sollicitaties te richten aan de
Administrateur.
PSYCHIATRISCHE INRICHTING „VREDERUST"
te Bergen op Zoom
GEPLAATST kunnen worden:
Opleiding voor het Rijksdipl. Ziekenverpleging B.
Aanvangssalaris 580.per jaar met volledige
huisvesting, geneeskundige behandeling en vrije
dienstkleding. Diploma's geen vereiste.
Zij. die ouder zijn dan 18 jaar of binnenkort 18 jaar hopen
te worden en uit een Protestants Christelijk milieu komen,
kunnen solliciteren of inlichtingen inwinnen bij de
GENEESHEER-DIRECTEUR
Geplaatst kunnen worden
LEERLING-VERPLEEGSTERS
Opleiding voor het Rijksdiploma Ziekenverpleging B.
Aanvangssalaris ƒ580,per jaar met volledige huis
vesting, geneeskundige behandeling en vrije dienst
kleding. Diploma's geen vereiste. Zij, die ouder zijn
dan 18 jaar of binnenkort 18 jaar hopen te worden
en uit een Protestants Christelijk milieu komen,
kunnen solliciteren of inlichtingen inwinnen bij de
GENEESHEER-DIRECTEUR
KOERIERS
Personeel gevraagd
Het Rust- Herstellings
oord Weltevreden vraagt
voor spoedige indiensttre
ding een flinke verpleeg
hulp. Aanmelden na 8 uui
's avonds De Laat de Kan-
terstr. 2.
Gevraagd voor direct
net meisje voor hele
dagen. Aanmelden Vrijdag
avond na 7.30 uur: Mevr.
W. J. Laman Jr., Zoeter-
woudsesingel 92 (2 x bel
len).
Gevr. in kl. gezin z. kin
deren net meisje, niet ben.
18 jaar. P.G., voor d. en n.
Huiselijk verkeer. Mevr.
Staalduinen, Veenkade 104.
Personeel aangeb.
Beschaafde dame, lief
zorgzaam karakter mid-
delb. leeftijd z.z.g.g. in de
huish. bij neer alleen. Ook
buiten. Br. No. 3569 Bur.
v. d. Blad.
Te koop aangeb.
0 Eiken dressoir, dito uit-
schuiftafel en theekast, sa
men f 60. Peursum, Rijns
burg. Wissel naast Spar-
winkel.
Geheel bezet kosthuis er
kamerverhuur met ruim 2C
bedden enz. prijs f 5000. Br.
no 3567 bur. blad.
Z.g.a.n. gasfornuis, merk
Haller, kinderledikant, gras
machine, herencostuum voor
slank persoon. Bilitonstraat
21, (De Kooi).
5 Werkmanswoningen
in Leiden. Br. No. 3572
Bur. v. d. Blad.
Nieuw vloerkleed. Heeft
nog niet gelegen. Pracht
patroon 70.Cozijn-
straat 22, Leiden.
Dressoir, 4 stoelen er
theetafel tegen aannemelijk
bod. Demi f 5.schilders
overall, jongensmaat 3.50,
goed werkende stofzuiger
17.50. Te zien na half
acht. De Wetstraat 17,
Morsweg.
Een belangrijk boek is:
HET GELOOF
EN ZIJN
MOEILIJKHEDEN
door
Prof. Dr. 'J. H. Bavinck
Prof. Dr. Joh. de Groot
Prof. Dr. M. J. A. de Vrijei
Dit boek geeft U een houvast
in deze tijd van chaotische ver
warring waarin alles losgesla
gen lijkt.
Het geeft antwoord op tal van
vragen, waarmede duizenden
mensen rondlopen.
Glashelder wijzen de auteurs U de weg naar de begeerde
levensblijheid.
DIT BOEK MOET U LEZEN. HET ZAL UW LEVEN VERRIJKEN
Prijs geb. f3.90 In elke boekhandel verkrijgbaar
UITGAVE
N.V. GEBR. ZOMER KEUNING'S UITGEVERSMAATSCHAPPIJ
TE WAGENINGEN
Wegens overcompleet
een zeer goed onderhouden
houten ledikant. Adres te
bevragen onder No. 3 bij
Joh. de Bruin, woonark,
Tonenstraat Hazerswoude.
Afrasterlngspalen, zware
takkenbossen en brandhout
tegen zeer lage prijs. Van
Leeuwen, St. Aagtenstraat
21. Bij de veemarkt. Tel.
20898.
Te huur gevraagd
Jong echtpaar met 1
kindje zoekt zit- en slaap
kamer met gebruik van
keuken. Br, No. 3571 Bur.
v. d. Blad.
Te huur aangeb.
Stalling aangeboden voor
een luxe auto. Omtrek
Haven. Brieven no 3568
bur. blad.
Diversen
Marks Taxibedrijf, dag en
nacht geopend. Parkstr. 5A,
Tel. 22513. Morsstraat 60A,
Telefoon 25684.
Meubelen Bedden.
Haardfauteuils vanaf 22;
4 stoelen en 2 fauteuils
vanaf 100; Dressoir 90;
3-delige bedden 63; enz.
enz. A. Boter, Nieuwstr. 9.
KOUSENfABRIEK JOH. PARMENTIER
GEVRAAGD:
o.m. NAAISTERS
ZOOMSTERS
BREISTERS
Ook kunnen not ENIGE LEERLINGEN
geplaatst worden.
Reiskosten van buiten de stad worden geheel of ge
deeltelijk vergoed. Aanmelden aan de fabriek:
SCHELPENKADE 14 a
Nolets Drogisterij Mors
weg 5 levert U: Frujetta
vruchtenrollen, King, Faam
en V.S. pepermunt, Wybert,
Mijnhardt Salmiak en Pu-
romint tabletten, Ademin,
Valda, laurierdrop, rollen
zoute drop, Vicks- en Dam-
po-bonbons.
„Roslne" geeft de hoog
ste prijs voor goud, zilver
en juwelen. Grote keuze in
verlovingsringen, gouden,
zilveren en verzilverde ar
tikelen. Het adres voor alle
reparatiën en uurwerken.
Steenstraat 16, Tel. 26854.
Rijnsburg. D.V. Vrijdag
28 April 's avonds 8
spreekt de heer J.
Bruyn uit Wassenaar in
„Vliethof' over „Komende
wereldmachten". (Openb.
13). Medewerking van da
meskoor. Toegang vrij.
Nu is de tijd om uw orgel
eens grondig te laten
schoonmaken en zo nodig
te laten repareren. Het
wordt dan tevens gestemd.
Vraagt prijs bij W. A. Gouw,
Terweeweg 100, Oegstgeest.
Telefoon 23217.
JAMSTAD TIEL - 1500 JAAR
VERLOVINGS
RINGEN
ANT00N BRINKS
BREESTKAAT 111 C
Vrijdag 28 April
A. DE WIT's
RIJWIELEN
tegen
OUDE VEST UI
Tel. 25328
U DENKT TOCH OM
AART KOM IJ
de Jacobazaal
BESCHAAFDE VERKOOPSTER
met behoorlijke verkoop-capaciteiten. Leeftijd 21-25
jaar, alg. ontw. en bekendheid met de moderne talen
strekt tot aanbeveling. Voor prima kracht is een
goede positie verzekerd. Zonder goede referenties
onnodig te solliciteren. UitsL schr. soil. m. uitv. inl.
