LEIDSE STADSWIJKEN VERTONEN SOMS
GROTE VERSCHILLEN
Opnamen uit de 350-jarige
liet Leidse gymnasium
geschiedenis van
YTIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
WOENSDAG 25 JANUARI 1950
HET CENTRUM OMVAT 32 PROCENT
VAN ONZE BEVOLKING
(Van onze medewerker voor Statistiek)
Evenals byna elke andere stad is ook Leiden samengesteld uit een aantal afzonder
lijke wijken, die alle hun typische eigenschappen hebben en daardoor onderling
meer of minder duidelijk verschillen. Sommige van deze verschillen zijn voor
leder zichtbaar. Of een bepaald stadskwartier een villawijk of een arbeidersbuurt is,
kan ieder wel aan het uiterlijk zien. Maar er zyn ook minder zichtbare verschillen,
waarvan sommige ook geenszins gemakkelijk verklaarbaar zyn.
Deze
andere verschillen maken het
de moeite waard, eens na te gaan hoe
het nu met de onderscheidene Leidse
wijken gesteld is. Onze stad kan gez;
worden als zes afzonderlijke wijken,
Qïet Centrum, met 32 pet van de totale
bevolkdnig; het Stationskwartier, r
slechts 3 pet; het Kooiikwartier met
pet; het Rodenburgerkwartier met 22 pet:
het Morskwartier met 14 pet
Boerhaavekwartier met 5 pet
aantal ingezetenen.
Centrum
Het Centrum omvat 32 pet, dus bijna
een derde deel van onze plaatselijke be
volking. Hier wonen verhoudingsgewijs
minder kinderen; daarentegen zeer veel
mensen boven de 65 jaar. Dit wordt
hoofdzaak, maar niet geheel, vero
zaakt door de gestichten en soortgelijke
instellingen, die hder aanwezig zijn. Het
percentage R ooms-Katholieken is !n
deze wijlk hoger dan het Leidse gemid
delde; het aantal onkerkelijken daaren
tegen lager. Handel en verkeer zijn
bestaansmiddel van groot belang (win
kels!), maar ook de nijverheid verschaft
velen emplooi. In deze wijk wonen dar
ook niet alleen veel zelfstandige bedrijfs-
hoofden en z.g. kleine zelfstandigen
maar het is ook het stadsdeel van de
vrouwen en kinderen, die in het bedrijf
van echtgenoot of ouders meewerken
Overheidspersoneel en beter betaald;
employé's wonen hier in betrekkelijk
klein aantal; het aantal arbeidersgezin
nen wijkt -practisch niet van het Leidse
gemiddelde af. Ook het aantal dienst
boden, dat in dit stadsdeel wordt ge
houden, is noch opvallend groot, noch
opvallend gering. Ditzelfde kan ook ge
zegd worden van het aantal niet meer
leerplichtige jongelui, dat dagonderwijs
Alles bijeen genomen, lijkt het Cen
trum dus een weinig opvallend stads
deel te zijn, maar hierbij moet natuur
lijk niet uit het oog worden verloren,
dat een wijk met een derde van de to
tale bevolking in aanzienlijike mate het
(gemiddelde helpt bepalen en daarvan du.-
ook niet zo heel sterk kan afwijken.
Stationskwartlcr
Het Stationskwartier heeft een typisch-
oudere bevolking: het aantal kinderen
is in deze wijk relatief gering. Daaren
tegen is het getal inwoners boven 65
jaar groot, zonder dat gestichten of in
stellingen daarop practisch van be:eke-
nis zijn. Rooms-Katholieken wonen in
deze wijk minder dan in Leiden vei
wacht kon worden; Nederlands-Her
vormden daarentegen wonen er juist
Er worden in deze omgeving iets meet
dienstboden gehouden. Aan dit welstands-
verschijnsel pleegt parallel te lopen eer-
relatief hoog aantal jongemensen, die
ofschoon niet meer leerplichtig, toch
dagonderwijs genieten. In deze omge
ving doet zich dit verschijnsel evenwe:
niet voor; echter niet uit hoofde van een
mindere welstand, maar als uitvloeise'
van het geringer aantal kinderen. Het
aantal inwoners in deze omgeving, die
een bestaan vinden in de nijverheid is
normaal; handel en verkeer, overheids
ambten en vrije beroepen zijn van wat
minder betekenis. Het percentage ar
beidersgezinnen wijikt niet veel van de
Leidse normen af.
Kooikwartlcr
In deze wijk woont bijna één kwari
van onze plaatselijke bevolking, een
kwart, dat in verschillend opzicht dui
delijk van de Leidse gemiddelden af
wijkt. Het Kooikwartier heeft namelijk
een typisch-jongere bevolking, niet in
de eerste plaats door een groot aantal
kinderen, want dit wijkt niet zoveel
van de norm af maar vooral doordat
er relatief weiinig mensen boven 65 jaar
Ned. Hervormden en onkerkelijken wo
nen hier vrij veel, Rooms-Katholieken
daarentegen iets miinder dan voor Lei
den regel is. Handel en verkeer zijn voor
de bewoners van deze wijk minder van
belang als bestaansbron; ook woont er
niet veel overheidspersoneel. Het is
vooral een wijk met arbeidersgezinnen
en dientengevolge wonen er .weinig ge
zinnen met een dienstbode en zijn er
weinig niet meer leerplichtige jonge
mensen, dde dagonderwijs genieten. Zelf
standige bedrijfshoofden, directeuren van
N.V.'s e.d. wonen er weinig, alsook z.g.
kleine zelfstandigen.
Rodenburgerkwartier
In deze wijk, waarin iets meer dan
een vijfde deel van onze plaatselijke be
volking woont, vinden wij minder ar
beidersgezinnen toch altijd nog wel
ettelijke honderdtallen maar er
nen veel directeuren, bedrijfsleiders
beter gehonoreerde employé's. Ook
nen er velen, die in overheidsdienst zijn
of die een z.g. vrij beroep uitoefenen
Het aantal kinderen in deze wijk, zowel
als het aantal mensen boven 65 jaar,
stemt practisch geheel met de Leidse
gemiddelden overeen. De grotere kerk
genootschappen hebben er
zich een „normale" aanhang
percentage onkerkelyken is
Leiden normaal.
Er zijn veel gezinnen, die
bode houden en zeer veel nie
pilchtige jonge mensen, die dagonder
wijs genieten. Handel en verkeer zijn
ruimere mate, nijvebheid daarentegen
iets mindere mate dan normaal de
bestaansbron voor de ingezetenen van
deze wijk, waar relatief weinig zelfstan
dige bedrijfshoofden en kleine zelfstan
digen zich hébben neergezet.
Morskwartier
Een zevende deel van de Leidse in
gezetenen woont hier. Het is een kwar-
met een jonge bevolking: vrij veel
kinderen en minder dan .normaal oudere
:en. Hier wonen verhoudingsgewijze
minder Rooms-Katholieken en wal
Gereformeerden. Het aantal gezin
met een dienstbode is „normaal";
het aan-tal niet leerplichtige jonge men-
dat dagonderwijs geniet, is zéér
Er wonen in dit stadsdeel dan ook
minder arbeiders maar heel wat beter
gehonoreerde employé's. Ook wonen c:
veel mensen, die op enigerlei wijze i
dienst zijn van de overheid. Nijverheid
handel en verkeer zyn in mindeie
mate dan „normaal" de bestaansbron
de bewoners van deze wijk. waar
slechts weinig zelfstandige bedrijfshoof-
en ook weinig z.g. kleine zelfstan
digen zich hebben gevestigd.
Boerhaavekwartier
Als laatste wijk komt het Boerhaave
kwartier met slechts 5 pet van de totale
bevolking. Hiervan is ongeveer een tien
de deel woonachtig in gestichten en in
stellingen. Geen wonder dan ook dat het
aantal kinderen in deze wijk relatief
gering is. Er wonen hier weinig Rooms-
Katholieken; iets meer dan normaal Neó.
Hervormden maar veel onkerkelijken
Veel gezinnen houden een dienstbode en
zeer veel niet meer leerplichtige jonge-
ensen volgen dagonderwijs.
In deze omgeving woont veel over
heidspersoneel, alsmede veel beoefenaren
van vrije beroepen. Nijverheid en 1
del en verkeer zijn als bestaansbron
minder betekenis; zelfstandige
drijfshoofden wonen er weinig, kleine-
zelfstandigen heel weinig. Arbeiders
eveneens; het is de wijk waar veel di
recteuren en bedrijfsleiders, maar bo
venal ook veel beter gehonoreerde em
ployé's hun woning gezocht en gevon
den hebben.
Deze gegevens over onze verschillen
de stadswijken zyn méér dan alleen
maar aardig of zelfs eigenaardig, Zij zyn
onontbeerlijk voor de beoordeling
tal van vraagstukken. By voorbeeld:
relatief veel kinderen wonen zyn
dan elders lagere scholen, kleuterscho
len, speeltuinen en speelweiden nodig.
Waar veel oudere mensen won<
hoefte aan rustige wandelgelegenheid
met zitbanken e.d. De overheid kent
deze gegevens natuurlijk, en houdt
rekening mee. Maar liet is goed, dat ook
het publiek zelf en alle corporaties, die
uit het publiek gevormd zyn en worden,
er over beschikken. Om er te gelegener
tyd een nuttig gebruik van te kunnen
Onbekend vliegtuig boven
Perzische Golf
neergestort
Geen K.L.M.-toestel
Het bericht, dat een onbekend vlieg
tuig brandend in de Perzische Golf zou
zijn gestort heeft uiteraard in K.L.M -
kringen grote ongerustheid verwekt
Het vorig jaar was immers een dergelijk
vaag bericht ook de eerste aanduiding
van het vergaan van de Roermond bij
Bari.
Deze ongerustheid was als te groter
daar het gisteravond van Schiphol
"okken vliegtuig Amsterdam ongeveer
boven het gebied had kunnen zijn. van
aar het ongeluk werd gemeld.
Aan de grote spanning bij de KLM-
instanties kwam echter omstreeks kwart
een einde, toen de verheugende
tijding kwam. dat het verongelukte toe
stel geen KLM-machine was.
Militaire dienst in oorlog telt
dubbel voor pensioen
Voor militair- en reservepersoneel van
de landmacht, dat in de oorlog heeft
deelgenomen aan krijgsverrichtingen,
telt de diensttijd bij de toepassing der
pensioenwetten dubbel, voorzover dat
personeel niet in ai dan niet feitelijke
krijgsgevangenschap is geweest. Dit
blijkt uit een K B. van 40ctober 1949
n het Staatsblad van heden.
Meer gelukstelegrammen: meer
geld voor jeugdwerk
„Voor iedere prettige mededeling en
elke felicitatie een gelukstelegram". Dit
de leus van een actie, die door de
Ned. Jeugd-Gemeenschap is ingezet De
opbrengst van gelukstelegrammen is
voor het vrije jeugdiwerk. De PTT steunt
de actie met speciale poststempels, af
fiches in de postkantoren, sluitzegels en
inlegvelletjes.
Naar schatting werden twintigduizend personen dakloos tengevolge van een der
ergste branden, die ooit gewoed heeft in de oude ommuurde stad Hongkong.
Honderden hutten, houten huizen, een Chinese tempel en een filmstudie
werden verwoest.
Limburgse mijnwerker geneest (gratis)
lammen, blinden en doven
Honderden zieken komen naar wonderdokter
Harrv Lemmen
Limburg wOrdt in opschudding ge
bracht door een mijnwerker, die zyn
werk heeft verlaten om op te treden
wonderdokter. Een bijna geheel verlam-
rouw zag men, tjjdens de behande
ling, opstaan en lopen. Een man, wien«
benen met open zweren overdekt waren
•erd volkomen genezen. Een dove hoer-
e normaal, na één behandeling. Zelfs
en vrouw, die blind geworden
kreeg het gezichtsvermogen gedeeltelijk
Deze wonderdokter, die gratis werkt,
zegt de ziekten te kunnen genezen door
ZO OUD EN ZO NIEUW.
DE
,E EERSTE JAARCURSUS van het Leids gy
:6ste November. Dat betekent, dat Leiden één
die de Haagse hervorming van de Latijnse school o
De Latijnse school
De Latijnse school was in Nederland
vele eeuwen lang het opleidingsinsti
tuut voor de universiteit. Wanneer
het onstaan van de universiteiten tussen
1200 en 1500 plaatsen, kunnen
Nederland het begin van een
waardige belangstelling voor het hoger
onderwijs gerust vaststellen rond het jaar
1474. In dat jaar werd door de fraters
van het Geert Groote-genootschap te
Utrecht de eerste „geestelijke stads
school" gesticht, de Hieronymusschool,
die een voortzetting was van de mid
deleeuwse dom- en kloosterscholen, met
dien verstande, dat er bewust gestreefd
werd naar losmaking van de scholastiek,
dat de zeven „artes liberales:" het onder
wijs in grammatica, dialectica, rhetorica,
geometria, arithmetica, musica en astro-
nomia, practisch verdween en dat daar
voor. in de plaats kwam de studie van
het Nieuwe Testament en van Sokrates
en Plato. Het Latijn en het Grieks wer-
Prof. dr Th. J. G. Locher voor K. en 0.
Geesteshouding en nationale ideologie in Rusland
"Nadat prof. dr Th. J. G. Locher de
vorige week in zijn lezing over Rusland
•Voor K. en O. de staatkundige en econo
mische ontwikkeling in dat land bespro
ken had, bepaalde hij zich gisteravond
meer tot de geestelijke zijde.
Voor een goed begrip van de geestes
houding in Rusland 'is een onderzoek
naar de betekenis van het geloof onont
beerlijk, aldus spr. Waarin verschilt het
Oosterse geloof van het Westerse? Prof.
Locher gaf de visie van de Slavophylen;
een 19de-eeuwse Russische stroming
weer en bracht naar voren, dat zij het
Westerse Christendom vastgelopen acht
ten, omdat het verstandelijk-beredc-
neerde een te grote plaats kreeg inge
ruimd. Slechts uiterlijk vertoon, zoals
de creatie van de figuur van de Paus,
vermocht dat Westerse Christendom te
handhaven.
Aan deze rationele ontwikkeling van
het Christendom in het Westen zou het,
aldus de Slavophylen, te wijten zijn, dat
nooit het totalitaire „kennen" hoog
ste beleven) hun deel zou worden, ter
wijl de Oosterse, orthodox-Byzantijnse
kerk dit wèl zou bezitten.
Alhoewel deze zienswijze onjuist is
(ook de Oosterse kerk kende haar dogma-
strijd en kerkscheuringen, alleen vol
trokken zich die eeuwen eerder!) is zij
wel typerend voor de Russische geestes
houding. Immers, de middeleeuwen en
de vruchten van de Reformatie gingen
haar voorbij. Renaissance en Humanisme,
de herbeleving van de oude cultuur, be
vruchtten Rusland niet.
De Russische kerk ontwikkelde zich
tot de staatskerk en miste wat de Wes
terse kerk kenmerkte, n.l. een sfeer
buiten en boven de staat en zo werd de
situatie geschapen, dat het geestelijk
klimaat, evenmin als de politieke en eco
nomische ontwikkelingsgang, een per
soonlijk-vrije vorming ook al niet in de
hand werkte.
Na eeuwen van afsluiting gooide Peter
de Grote het venster naar het Westen
open en dit leidde tot europeanisatie in
de hoogste Russische kringen. In plaats
dat dit proces zich echter geleidelijk
voltrok over al de bevolkingsgroepen,
leidde het tot een kloof tussen geëuro-
peaniseerden en niet-geëuropeaniseerden.
Het Pruisisch-aandoende politieregiem
van Nicolaas vermeerderde de verdeeld-
Eerst in de 19de eeuw met de opkomst
van de Slavophylen, die het Westen niet
gunstig gezind waren, en de Westerlin
gen zij, die met het Westen sympa
thiseerden kwam er meer tekening ir.
de strijd der geesten. Beperkten de
Slavophylen zich aanvankelijk alleen tot
geestelijk imperialisme, volgende genera
ties vervingen dit al gauw voor het
ordinaire nationalisme, weliswaar met
de oude vrome geestelijke doelstelling tot
dekmantel-
Het Russische politiek mozaïek vindt
uiterst reactionnair en tenslotte uiterst
revolutionnair in alle bonte schakeringen
vertegenwoordigd. Lenin, de leider van
de Marxistische meerderheidspartij, de
Bolsjewiki, paste voor het eerst het
systeem toe, dat niet zijn doel tracht te
bereiken door getalsvermeerdering, maar
door krachtsontplooiing. Eerst wanneer
duidelijk is geworden, dat de wereldre
volutie mislukt, det het Russisch
nationale sentiment weer opgeld en keert
ook de beslotenheid, die de Slavophylen
van voorheen voorstonden, terug.
Toch mag men de huidige afsluiting
niet vergelijken met die van eeuwen
her. Het huidige regiem heeft met deze
beslotenheid zuiver aardse, materialis
tische doelstellingen, terwijl de vroegere
afzondering zich tot het geestelijke ter
rein beperkte.
den van voertaal tot de taal der geleer
den. de betreffende cultuur werd stu
die-object.
Zo is het in grote trekken gebleven
tot het eerste Kon. Besluit op dit gebied:
dat van 2 Augustus 1815. Men stuurde
zijn zoon naar de Latijnse school, opdat
hij daar vaardig zou worden in het ge
bruik van de taal der wetenschap en
de universiteit de colleges zou kunnen
volgen. Men verlièt de school, wan
men dacht vaardig genoeg te zijn. Zo
deed Rembrandt Harmenszoon van
Rhijn, die in 1619 als leerling van de
Latijnse school in Leiden werd opge
geven, maar zich reeds het volgend jaar,
op veertienjarige leeftijd, liet inschrij
ven als student aan Leidens hogeschool.
Burgerschool
Van oorsprong is de Latijnse school,
is het gymnasium een echte „burger
school." Immers bij de oude Grieken
het woord gymnasium is Grieks was
het de plaats, waar men zich de be
kwaamheden van een vrij burger eigen
maakte. En zo dachten ook de Romeinen
ver. Het Kon. Besluit van 1815
begin van aanpassing aan de eisen van
ieuwe tijd toont aan, dat de La
tijnse school een anachronisme dreigde
Torden. De voorgeschreven uitbrei
ding van het leerprogramma kon niet
verhinderen, dat "in 1830 de Latijnse
scholen in Nederland gemiddeld niet
dan 20 leerlingen per school telden
at voor de lessen niet meer dan 2
a 3 leraren per school beschikbaar wa
ren.
De Leidse burgers, die in 1838 het
Haagse voorbeeld volgden en van de
Latijnse sohool een gymnasium maakten,
waaraan nu ook een afdeling werd ver
bonden voor hen, die géén universiteit
zouden bezoeken, hebben een vooruit
ziende blik gehad. Zo en zo alleen kon
het gymnasium weer worden, wat het
oorspronkelijk geweest was. Weliswaar
heeft men ook te Leiden lang geworsteld
met organisatorische moeilijkheden. Vele
leerlingen verlieten dé school voortijdig
om op eigen houtje toelatingsexamen
voor de universiteit te doen. terwijl de
in 1864 opgerichte H.B.S. de instelling
eveneens afbreuk deed, voor wat de z.g
tweede afdeling betreft.
De hoger-onderwijswet van 1876 bracht
echter definitief uitkomst. Een aantal
kwijnende Latijnse scholen werd opge
heven, de overige werden omgevormd
tot de thans wettelijk erkende instel
ling van het gymnasium. Het juspromo-
vendi van curatoren het recht om
leerlingen te bevorderen tot de univer
siteit werd opgeheven en daarvoor in
de plaats kwam het thans nog in zwang
zijnde Staatsexamen. De school kreeg de
finitief twee afdelingen en zes cursus
jaren.
Maar nu?
Met dat al kunnen we het gymnasium
nog geen „burgerschool" noemen in mo-
„Het Ned. gymnasium is ook in de 20ste
eeuw nog steeds in de eerste plaats een
historisch verschijnsel. Juist zijn ge
schiedenis is van buitengewoon belang
een zuiver begrip van zijn beteke-
nis. daardoor dat deze onderwijsinrich
ting, samen met de universiteit, spiegel
is van het verleden der West-Europese
cultuur, doch meer dan de universiteit
voor grotere groepen der bevolking de
continuïteit van deze cultuur heeft be
lichaamd en heeft gewaarborgd."
Maar wat moet er gebeuren om deze
continuïteit te kunnen blijven waarbor
gen? Leiden als vooruitstevende onder-
wijsstad en het Leids gymnasium, dat
eenmaal een rector Bake had. geve daar
op antwoord.
WAT GEBEURDE IN DE CELLEN
BARAKKEN?
Het Eerste Kamerlid Reijers (C.H.)
heeft minister Wijers gevraagd of hel
waar is, dat op 10 dezer een aantal poli
tieke delinquenten in de cellenbarakken
te Schevemngen des' morgens zes uur
zonder voorafgaande waarschuwing na
gefouilleerd te zijn. met achterlating van
kleding en papieren, in nachtgewaad
naar het huis van bewaring is overge
bracht en daar geïsoleerd opgesloten
Tevens vraagt hij of zich onder hen per
il bevonden, die werkzaamheden
verrichtten voor de parlementaire en
quêtecommissie in verband met haar on
derzoek naar de toestanden in de kam
pen. Ook vraagt hij. welk gebruik er is
gemaakt van de achtergelaten papieren
lichaamsuitstraling, aldus De Volkskrant.
Vrijdag en Zaterdag zijn honderden pa
tiënten uit alle delen van het land, uit
België en uit Duitsland, naar Susteren.
Maasniel en Echt gekomen, waar de
wonderdokter, de 32-jarige Harry Lem
men, zijn praktijk uitoefent.
In café „Op den Hoek" te Susteren
verdrongen zich 's morgens om zeven
uur reeds tientallen patiënten voor de
deur. Tot 's avonds laat was het café,
dat als wachtkamer dienst doet, druk
bezet. In een kamer daarnaast oefende
de „wonderdokter" zijn praktijk uit. Har-
rie Lemmen behandelt thans vijftig tot'
zestig patiënten per dag. Wegens de
grote toeloop moest hij honderden af-
Medische deskundigen zijn het nog
niet eens over de vraag, of aan deze
mijnwerker inderdaad een buitengewone
genezende macht moet worden toe
geschreven. Zijn behandeling bestaat in
„magnetische massage", zegt Lemmen:
bewegingen met de handen op enige af
stand van het lichaam van de patiënt.
„Maar ik beoefen geen geneeskunde",
verklaart hij. „Ik stel geen diagnose en
schrijf geen recepten voor. Ik vermijd
hynose of suggestie door de patiënt zo
weinig mogelijk aan te kijken".
Harrie Lemmen schijnt wel eens te
verkeren in kringen van supra-norma-
len, onder wie telepathen, wichelroede
lopers en magnetiseurs. Op advies van
dr Tenhaef, docent in de parapsycholo
gie aan de Utrechtse universiteit, hebben
parapsychologen hem onderzocht.
Nader wordt gemeld, dat tegen Lem
men een strafvervolging zal worden in
gesteld wegens overtreding van de Wet
op de uitoefening van de geneeskunst
De Rijkspolitie te Susteren heeft zi,i>
praktijken onderzocht. Verscheidene oa-
tiënten hebben ten overstaan van de >o-
Htie verklaard, dat zij door een behan
deling van Harry genezen zyn.
Hij voelt zich moreel verplicht zijn werk
voort te zetten. Eén dag bezoekt hij d;
patiënten, die niet by hem kunnen ko-
Uit vrijwillige giften van patiën-
heeft hij een auto gekocht en een
chauffeur in dienst genomen. Veien
hebben reeds aangeboden, gezamenlijk
ae kosten van een eventuele boete te
dragen en enige mijnwerkers hebben
zich spontaan bereid verklaard, voor
hem te gaan „zitten".
MAC ARTHUR: 70 JAAR
Een vitale, eenzame en hoge figuur
MACARTHUR. de Amerikaanse bevelhebber in Japan, heeft de leeftijd der
sterken bereikt. Op 26 Januari wordt hy 70 jaar. Zijn naam is nauw ver
bonden met de ontwikkeling van de toestanden in Japan na de oorlog, de „demo
cratisering", zoals Washington die voorstaat.
Juist de laatste weken vestigde hij de i Ver. Staten, is gehuwd en heeft een
aandacht op zich, door taai vast te hou- zoontje. Dat legendarische dat hem
het principe Formosa, dat deel
uitmaakt van de belangrijke verdedi
gingsgordel vanaf de Philippijnen in
Noordelijke richting gaande over de
Rioekioe-Archipel, het bolwerk Oki
nawa, de Aleoeten, en eindigende in
Alaska niet prijs te geven.
Philip Jessup was bij hem op bezoek
In Tokio en sindsièn heeft het State De
partment anders beschikt. Er gaan geen
troepen noch een Amerikaanse militaire
missie naar Formosa. Als Formosa valt,
zal ondanks de waarschuwing van Mac-
Arthur, aan de Amerikaanse verdedi
gingsgordel in de Stille Oceaan een ster
ke schakel ontbreken.
De beginselen van MacArthur's poli
tiek in Japan zijn als volgt samen te vat
ten: het vormen van een machtig steun
punt tegenover communistisch China; de
„democratisering" van Japan en trach
ten het industrieel weer op de been te
helpen, zodat het self-supporting wordt.
Het is zeker aan zijn bijzonder stimu
lerende invloed te danken, dat de situa
tie in Japan, gezien de spanningen in het
Verre Oosten vrij rustig is, waarbij wij
aanstippen, dat juist de laatste tijd ook
weer meer haast gemaakt wordt met een
vredesverdrag voor Japan, dat er nog
steeds niet is, en waardoor ook de Geal
lieerde bezetting gebleven is.
Generaal Douglas MacArthur is in het
Oosten een legendarische figuur gewor
den. Men zegt wel van hem. dat hij over
meer macht beschikt dan de Keizer. Hij
resideert te Tokio in de ambassade der
zweeft, spruit voort uit het feit, dat hij
ondanks zijn betrekkelijk hoge leeftijd
over een enorme vitaliteit en werkkracht
beschikt, zelden vacantie neemt, zich bij
hoge uitzondering aan het publiek ver
toont en dol is op filmvoorstellingen.
„Op de hoogte is het eenzaam" dit
komt tot uiting in deze figuur, die voor
de pacificatie van Japan zijn gehele per
soonlijkheid heeft ingezet. Eens was de
zelfde machtige Douglas MacArthur een
baby, geboren in 1880, in Litte Rock een
legerpost in de staat Arkansas. Toen hij
de vereiste leeftijd had bereikt werd hij
leerling op de militaire academie in
Westpoint, waar hij al dadelijk opviel
door zijn capaciteiten. Als adjudant van
zijn vader Gouverneur-Generaal van
de Phlippijnen ging hij naar Tokio
waar hij verschillende opdrachten in het
Verre Oosten vervulde.
In 1917 diende hij in Frankrijk als
chef van de staf ener divisie en ontving
er het „Distinguished Service Cross"
voor bijzondere moed. In 1935 wordt hij
veldmaarschalk van de Philippijnen.
Toen Japan aanviel, had MacArthur de
taak op zich genomen een Philippijns
leger te vormen van 400.000 man, zulks
tegen de tijd, dat de Philippijnen onaf
hankelijk zouden worden in 1946. Op
heldhaftige wijze verdedigde hij het
schiereiland Bataan in een overigens
hopeloze strijd. Op 16 Maart 1942 werd
hij genoodzaakt de verdediging over te
dragen aan Generaal Wainwright. en
vertrok naar Australië, waar hy Geal-
WONINGTEKORT OOK DE GROOTSTE
ZORG VAN NOORDWIJKERHOUT
Nieuwjaarsrede van burgemeester Van Iersel
In zijn Nieuwjaarsrede, die burge
meester Van Iersel gisteren in de raad
van Noordwykerhout hield, wierp spr.
een terugblik op 1949. Indonesië, aldus
spr., is van ons los gescheurd. Velen
hebben hun offer gebracht. Gelukkig
in dat jaar geen der Noordwykerhoutse
militairen gevallen. Velen van hen zyn
reeds gerepatrieerd, maar 88 vertoeven
nog overzee.
In 1949 is het met de bloembollenteelt
nogal meegevallen. Er is voor f 10.842
aan credieten verstrekt, waarvan
helft voor rekening van de gemeente
komt. Men moet er echter niet op
kenen, dat in 1950 een herhaling zal
volgen, omdat: 1. de resultaten va
cultuur niet onbevredigend zijn.
vooruitzichten als gunstig worden
gemerkt, 3. de vrijwillige inkrimp
dwijnt en de kortingen daardoor be
duidend lager zullen zijn, en 4. binnen
kort kindertoeslag zal worden ingevoerd.
De laatste mag dan al bescheiden zijn.
de toeslag zal toch in vele huishoudens
verlichting brengen.
De bevolking nam in 1949 toe me
zielen, hoofdzakelijk door geboorte-i
schot. Er vestigden zich 28 personen meer
dan er vertrokken; 1 Januari j.l. w
er 9S15 inwoners. Er werden in 1949 50
huwelijken gesloten en 21 woningen ge
bouwd.
Voor 1950 werden zps woningen toe
gewezen. Deze zullen in De Zilk
worden gebouwd. Met dat al is het
woningtekort de grootste zorg voor
B. en W. Er bestaat een kleine kans.
dat nog enkele huizen worden toege
wezen. Die kans Is echter gering.
Gelukkiger was de gemeente met d
scholenbouw. B. en W. zijn er in ge
slaagd, een z.g.n. Oostenrijkse school t
/V oordivijkerhoul
Jaarvergadering van de
Chr. Landarbeidersbond
De afdeling Noordwykerhout van de
Chr. Landarbeidersbond vergaderde :n
de gemeentewoning. Voorzitter P. Barn-
hoorn hield een nieuwjaarsspeech, waar
in hij het afgelopen jaar als niet slecht
typeerde, althans voor wat de bond be
treft. Hierna Drachten de heren D. Haas
noot en J. Plug. resp. secretaris en per-
ngmeester, hun jaarverslag uit. Dc
aftredende bestuursleden, P. Barnhoorn
D. Haasnoot, werden met meerderheid
van stemmen herkozen. Onder het genoi
van koffie, koek en sigaren verliep
pauze snel. Had de afdeling in het vel
leden wel eens moeite, een hoofdbestuur-
iaar Noordwijkerhout te krijgen voor
het vervullen van een spreekbeurt, thans
:n er door een misverstand zelfs
aanwezig! De heer Stokman sprak
;erste optredend, over het nieuwe
arbeidscontract, de heer Rikkert over de
prijzenpolitiek. Een korte gedachten-
wisseling volgde Aan het einde van de
vergadering sprak de heer Stokman de
voorzitter toe in verband met zijn 25-
jarig lidmaatschap van de organisatie
Tuinders hebben goede verwachtingen
Uit het jaarverslag, dat de heer Van
der Ploeg, secretaris van de tuindersver-
endging „De Eendracht", tijdens de jaar
vergadering van deze vereniging gaf,
bleek, dat de resultaten over het afgelo
pen jaar teleurstellend zijn geweest De
omzet bedroeg in totaal f 80.000 (f 30.000
minder dan in 1948). Men heeft echter
goede verwachtingen de handel met
Duitsland is toegenomen en die met
Engeland zal worden verruimd. De pen-;
ningmeester. de heer Heemskerk, deelde
og mee, dat de omzet van de aardbeien
el de voornaamste was. Er werden
11.900 sloffen aangevoerd, dat is 7000
dan in 1948. De teelt van bonen
gaf de grootste klap. Restauratie van het
veilinggebouw is hard nodig. Het bestuur
had het voorstel, de houten buitenwand
door een stenen te vervangen. De kosten
werden geraamd op f 3500. Het voorstel
werd aangenomen.
Het consultatiebureau voor kleo-
:rs, gebouw Wit-Gele Kruis, is geopend
elke tweede en vierde Dinsdag van de
maand, van 2-4 uur.
Morgenavond. 8 uur, houden de jong-
Hervormden een bijeenkomst in de pas-
lieerd bevelhebber werd in de Stille
Zuidzee.
Maar hij nam revanche, want het was
het resultaat van zijn campagne en ma
noeuvres, dat op 1 Februari 1945 de
krijgen, waardoor althans in het dorp
in de schoolruimte voor een reeks
B. en W. gaan 1950 met vertrouwen
in. Spr- wenste de raad en de bevolking
een voorspoedig jaar toe.
De heer C. J. Ruigrok dankte namens
de raad en de bevolking de voorzitter
voor diens woorden en voor wat hij in
1949 in het belang van Noordwijkerhout
heeft verricht.
Agendapunten
B- en W. stelden de raad een geld
lening voor ad f 40.000 tegen 3tj% tot
dekking der kosten van de bouw van
zeven middenstandswoningen en de 16
woningen in het St Antoniushofje. De
raad ging hiermede accoord. Evenals
met het voorstel tot het splitsen van het
bedrag per leerling, bedoeld in art. 101
der l.o-wet 1920, voor 1950. De voor
zitter zette uiteen, dat dit besluit voor
het eerst genomen moest worden, omdat
het onderhoud der Ned. Herv. school aan
het gemeentebestuur is overgedragen.
Andere schoolbesturen dragen de onder
houdskosten van hun school zelf.
Aanvaard werden ook de voorstellen
van B. en W-, om aan W. Th. v. d. Slot.
Kerkstraat, een perceeltje grond te ver
huren ad f 10 per jaar, en tot aankoop
van verschillende bermstroken langs de
Delfweg, zulks in verband met de ver
breding van deze weg. De voorzitter
deelde nog mede, dat niet over de gehele
lengte van de Delfweg een gesloten weg
dek zal komen, omdat er èas- en water
leidingbuizen liggen. Als deze verlegd
moeten worden, komen de kosten te
hoog. Daarom zal men van af de Zilker-
duinweg tot aan de Zilkerbinnenweg
met klinkers bestraten.
De politieverordening werd aangevuld
met een verordening ter voorkoming
van brandgevaar in belangrijke gebou
wen. Ook de bouwverordening onder
ging een wijziging, namelijk ten aan
zien van wandgedierte. In de practijk
had het oude artikel moeilijkheden op
geleverd. In verband met enkele kleine
verbouwingen aan de lagere school van
.De Voorzienigheid" werd het bestuur
:en vergoeding toegewezen. Hieraa ging
de raad over in geheime zitting.
Noordwijk
Filmavond
In de Geref. Kerk aan de Vinkenlaan
wordt morgenavond een film vertoond
vege de bekende Rekkense inrichtin
gen. De film is getiteld: „Terug op de
hoofdweg".
Ned. Chr. Bond v. Overheidspersoneel
Morgenavond vergadert in het Ver.-
gebouw bovengenoemde bond afd. Noord-
wijk. Als spreker treedt op de heer H v.
d. Weide. Hij spreekt over: „de bonds-
arbeid".
Nfd. Chr. Vrouwenbond
Voor de afd. Noordwijk van de Ned.
Chr. Vrouwenbond spreekt Vrijdagavond
a.s. in de Chr. kleuterschool de heer v.
Riessen. geestelijk verzorger in gevange
nissen. over het onderwerp: „Achter d«
Arjos
Voor de A.-R. studieclub „Groen van
rinsterer" spreekt Vrijdagavond a.s. de
heer J. G. Lamers uit Leiden over: „Het
federalisme". De vergadering wordt ge
houden in de zaal van de Geref. Kerk te
Noordwijk-Bmnen.
„Duiveluitdrijver" gisteren
uitgedreven
Indiër op de boot naar Engeland
gezet
Gisteren is door de politie de „duivel
uitdrijver" Jeeveratnam. die in Rotter
dam, zoals gisteren gemeld werd. op
vreemdsoortige wyze „genezingen ver
richtte" het land uitgezet, omdat hij zich
onder valse voorwendselen een visum
voor Nederland heeft verschaft Hij
kwam naar Nederland uitsluitend om te
preken, doch dit gaf hem geen recht tot
het houden van dergelijke aanstootge
vende bijeenkomsten.
In een onderhoud met Jeeveratnam
verklaarde deze aan een onzer verslag
gevers: „Als de mensen in Holland mijn
geneeswijze niet aanvaarden, dan doen
Engeland ook niet." zo zeide
de Indiër mistroostig. „Ik word nu op
de boot gezet naar Engeland. De reis
wordt betaald met de opbrengst van de
gisteravond gehouden collecte. Ik zal
nooit meer in Holland terugkomen."
Geen slachtoffers onder
Nederlandse militairen
Naar wij vernemen zijn bU de inciden-
PLAATIJZER 10 PCT DUURDER
De prijs van dunne ijzeren platen i6
door de Hoogovens en de Demka te
Utrecht met gemiddeld tien pet ver
hooga. De oorzaak
grondstoffenprijs
Amerikanen zegevierend Manilla kon
den binnen rukken. Men kent het
dere verloop van de strijd, want de
„Jappen" capituleerden in het zicht
de „D-day", die hun nederlaag nog r
vergroot zou hebben. De eerste landin
gen in Japan in die spannende Septem
berdagen van 1945 waren een enorm
waagstuk.
Met taaie energie en door niets uit zijn
evenwicht te brengen, vervult de thans
70-jarige Generaal zijn taak, om van
Japan een sterke voordost van Amerika
te maken in het Verie Oosten, hetwelk
ernstig bedreigd wordt door de commu
nistische penetratie via het Rode China-
Een legendarische figuur, die tijdens de
eerste wereldoorlog, toen hij in Frank
rijk deel uitmaakte van een verkennings
patrouille eigenmachtig een Duits kolo
nel gevangen nam. die hij met een rot
tinkje voor zich uitdreef.
Hij houdt vast aan de Bijbel en heeft
:n voorkeur voor de liberale beginselen
in de „Vader der Staathuishoudkunde",
Adam Smith, voor George Washington,
Lincoln en Churchill. Het is nu ruim
twaalf jaar geleden, dat MacArthur voor
het laatst in Amerka was en eens zal
ook de tijd komen, dat hij naar rust
verlangt. Deze sterke figuur, beschikken
de over een enorme ervaring in de om
gang met Oosterlingen en geldende als
Aziatisch expert, is van grote invloed
geweest op de ontwikkeling in het Stille
Oceaan-gebied.
de stijging van de
uuaivuvupup lia de devaluatie, de
pet loonsverhoging en de verhoging
de kolenprijs.
300 Boete voor Chinees
die ds Bik bedreigde
Er was een jaar gevangenisstraf geëist
De Chinees Hsien Shang Lin, die op
14 Dec. 1948 in de Barndesteeg te Am
sterdam onder de woorden „Jij kapoet"
de bekende predikant ds B. E. J. Bik
aldaar een mes op de keel zette, is gis
teren door de A'damse rechtbank ver
oordeeld tot een boete van f 300. De
rechtbank achtte poging tot moord en
bedreiging met doodslag niet bewezen,
maar wel bedreiging met enig misdrijf.
De eis luidde een jaar gevangenisstraf.
N.J.V. TEGEN NUTTELOOS BLOED-
VERGIETEN.
Het gewest Utrecht van het Nationaal
Jongerenverbond heeft in verband met
het optreden van kapitein Westerling cn
de besprekingen tussen Hatta en Hirsch-
feld een motie aangenomen, tegen node
loos bloedvergieten voor een verloren
zaak en aan het hoofdbestuur te verzoe
ken er bij de regering op aan te dringen,
dat de Nederlanders niet gemengd zullen
worden in een strijd tussen de Indonesi
sche belangengroepen onderling.
Tienduizend Nederlanders
naar Australië
De Australische minister van immigra
tie, Harold Holtz, heeft te Canberra ver
klaard. dat dit jaar 50.000 Europese land
verhuizers. onder wie 10.000 Nederlan
ders. worden verwacht. De Nederlanders
zijn volgens hem uitstekende kolonisten
gebleken en Australië zou gaarne er nog
meer opnemen.
