PROF. OSWALD WENCKEBACH, maker
van monumenten
Via de schilderkunst, de ets, de houtsnede
en de litho
Financiële positie Sassenlieim
aanmerkelijk verbeterd
OTEÜWE LEIDSCHE COURANT
3
VRIJDAG 20 JANUARI 1959
Sportief mededinger, ook in de wedstrijd voor
het Noordwijkse oorlogsmonument
(Van een onzer verslaggevers)
SINDS DE NOORDWIJKSE BEELDHOUWER L. Oswald Wenckebach
1935 hoogleraar werd in Delft in het boetseren en de beeldhouwkunst
is de naam prof. Wenckebach er een geworden van nationale faam.
De laatste tijd is zijn kundigheid weer zeer sterk opgevallen in verband
met zijn ontwerpen voor de nieuwe Nederlandse munt, terwijl Noordwijk
en omgeving met belangstelling uitziet naar de resultaten van een prijs
vraag, uitgeschreven voor een aldaar te plaatsen oorlogsmonument. Zoals
men weet, treden hier als mededingers voor de Noórdwykse beeldhouwer
de eveneens zeer bekende Voorburgse beeldhouwer Albert Termote en
de beeldhouwster mevrouw FranzenHeslenfeld op. Wie van hen de ere
palm ook moge wegdrage: Noordwijk zal in elk geval met belangstelling
uitzien naar het werk van prof. Wenckebach, die reeds 27 jaar een gei
inwoner van de gemeente is.
Een geëerd
die
steeds met plezier heeft gewoond Toen
L. Oswald Wenckebach op 28-jarige leef
tijd van Schoorl uit naar Noordwijk-
Bönnen trok en het huis aan de Gooweg
ging bewonen, dat thans zijns buurmans
woning is, werd hij sterk aangetrokken
door de bosrijke omgeving van
restje duinlandschap temidden
lenvelden, groentenakkers en bloemen-
landjes. De Duitsers hebben
oorlog weliswaar erg huis gehouden
zo is bijna al het opgaand geboomte van
Leeuwenhorst verdwenen maar - dit
stukje Gooweg is nog steeds een prettig,
ongerept plekje natuur in Noordiwijk-
Binnen en prof. Wenckebach tuurt met
genoegen door zijn hoge i
Oostelijke horizon, waar
van typisch Hollandse donpen zich vaag
aftekenen tegen een thans blauw-grijze
winter-middag-hemel.
Prof. Wenckebach houdt nl. heel veel
van ruimte. De eerste woning te Noord-
wijk-Binnen werd hem dan ook spoedig
te eng en, toen de kans kwam om het
grotere „Zandhorst" te krijgen, waarbij
bovendien de mogelijkheid bestond de
stallen tot atelier om te bouwen, heeft
prof. Wenckebach geen moment ge
aarzeld.
Het huis is hoog van vertrekken, zó
hoog, dat de levensgrote figuren
hal. copieën naar de beelden, die inder
tijd moesten dienen bij de restauratie
van het stadhuis te Veere. eerder
ruimtewerking versterken dan dat zij de
bezoeker benauwen.
Een enorme getorste cactus voor het
venster heeft in dit huis niets monster
lijks, integendeel. Er is weinig schilder-
aohcigs aan het interieur van „Zand
horst", dat met zijn matig brandende
centrale verwarming wat de temperatuur
betreft, een vroege Aprildag-suggereert,
maar er is veel in dit huis van ruimte
en vrijheid, van kracht ert eerlijkheid. En
wanneer de bezoeker dan de kunstenaar
zelf ziet binnenkomen, wanneer hij een
kwartier, een half uur met hem heeft
gesproken, is „Zandhorst" de perfecte
achtergrond geworden var
zonder brani, eerlijk en sterk datgene
heeft willen zijn, wat hij moest zijn
Ontivikkeling van een talent
Prof Oswald Wenckebach werd in 1895
te Heerlen geboren. Zijn vader, een uit
stekend medicus, later hoogleraar te
Groningen, Straatsburg en Wenen, was
de eerste dokter, die zich in het toen
nog zeer kleine dorp vestigde. Oswald
r ook Wenckebach werd echter geen arts, maar
ging in de leer bij zijn oom, de bekende
schilder Wenckebach, die toen te Haar
lem woonde. In die stad bezocht de jonge
Oswald ook de kunstnijverheidsschool.
De liefde voor het beeldhouwen ont
look pas in Straatsburg, waar zijn vader
het hoogleraarsambt bekleedde. Oswald
was toen 18 jaar. In Wenen werd echter
toch nog verder gewerkt in de richting
van de schilderkunst. Pas in Schoorl.
waar de jonge Wenckebach in de buurt
Tentoonstelling Jaap
Wijnsouw bij de N. W. B.
„In vertrouwen op God gelovend
In de oude levensvormen"
Met enige plechtigheid heeft de Ned.
Wetenschappelijke Boekhandel gister
avond zijn derde tentoonstelling voor het
publiek opengesteld. Het betreft deze
keer de Haagse schilder Jaap Wijnsouw,
wiens werk wü reeds op de portretten-
tentoonstelling van het Leids Kunst Cen
trum opmerkten. De daar tentoongestel
de stukken zijn thans ook in de Bree-
straat te zien: het portret van mej. F. H..
het portret van mevrouw Wijnsouw en
Jantje, een kinderkopje, dat onze volle
belangstelling had.
Het werk van Wijnsouw ls zeer or -
gelijk van kwaliteit. Of liever: hij expo
seert stukken, die beter op het atelier
hadden kunnen blijven, naast uitgespro
ken geslaagde schilderijen. Slecht van
compositie en tekening vonden wij bijv.
nr 1, „Pose". Handen en armen van de
geportretteerde zijn mistekend en zon
der zin in 'het schilderij gezet. De kleu:
is vrij onbelangrijk. Zie daarnaast nu
eens het zittend naakt nr 10! Dat is
wat anders! De uitstekend getroffen
hand en arm steunen hier niet alleen du
zittende figuur volkomen aannemelijk,
maar zij vormen ook de spil van de com
positie. die daardoor levend en toch
evenwichtig is geworden. De stofuit
drukking is goed, de kleur geraffineerd
er is niets teveel in dat schilderij. In
dezelfde lijn ligt toet stilleven met stroop
kan nr 9.
"Niet slecht vonden wij ook de nrs 3
en 4, woonwagens met hun helle kleurer
tegen een grijze gevel en de achterzijde
van het Seheveningse Veer ir Den Haa?
Al is het als geheel wat leeg.
Dat Wijnsouw tekenen kan. bewijzen
de aanwezige schetsen.
Tezamen met Wijnsouw exposeert de
bloem-sierkunstenaar C. Kriest. Hij gaf
zijn composities in bloemen en planter,
deze keer ook namen: „Herfst". „Voor
jaar" etc. Het is prachtig uit-gebalan-
ceerd werk. smaakvol, kleurgevoelig.
Het openingswoord werd gesproken
door de schilder-cubist Laurens v. Kink
die de kunst zag als een maatschappe
lijk verschijnsel. Zoals men maatschen-
pelijk niet meer gelooft in het liberalis
me en streeft naar geleide economie,
aldus deze veteraan, zo kan men het cu-
bisme als eenzelfde reactie beschouwen
in de kunst. Buiten de maatschappij be
staat er geen kunst. En een maatschapp i
die haar kunstenaars het leven niet mo
gelijk maakt door hun werken te kopen
is er een, die zichzelf vernietigt.
Spr. zag de kunstenaar van thans als
de vrouw uit het gedicht van Verlaine.
die met haar kind in een stuurloos boot
je op zee ronddobbert. Het \ertrouwet.
op God is haar enig houvast. „Zo ook
de schilder Wijnsouw". zei de heer v
Kuik. Zijn werk is onberoerd gebleven
door de rampspoeden en de evolutie v?n
zijn tijd. In echt Calvinistisch vertrou
wen op God gelooft hij in de oude levens
vormen. Daartoe heeft hij he* recht."
De'heer v. Kuik droeg tenslotte he-
besproken gedicht van Verlaine voor
Onder de aanwezigen bevond zich ook
de wethouder van onderwijs de heer J
C. van Scihaik. C. Th. R.
van John Raedecker kwam te zitten, ont
plooide hij zich voor het eerst ten vol!»
als beeldhouwer. Raedecker gaf hem de
spullen zelf in handen, zoals prof-
Wenckebach thans nog met voldoening
kan vertellen. Vijf jaren Schoorl w
voldoende om aan te tonen, dat dit de
goede weg was en- in Noordwijk was rust
en wijd-te genoeg om zich gestaag ei
consciëntieus te ontwikkelen.
Nederland heeft prof .Wenckebach le
ren kennen uit een hele serie beeldhouw
werken, maar ook uit kleinere plastieken,
penningen, reliefs etc. Velen hebben zich
bovendien door hem laten portretteren.
Noemen wij slechts het oorlogsmonu
ment te Gouda, een der beelden voor het
gebouw van de Hoge Raad te Den Haag,
te Alphen aan den Rijn en het
oorlogsmonument en de leeuw te
Katwijk. Op het ogenblik is onderhan
den: een monument voor Haarlems ge-
fusilleerden. het standbeeld voor Van
Oldenbarneveldt te Den Haag en een
standbeeld voor Philips te Eindhoven.
Koningin Juliana poseerde persoonlijk
voor de beeldhouwer, die opdracht kreeg
de beeldenaar en de tegenkant te ver
vaardigen van Nederlands nieuwe munt.
Veel van prof. Wenckebachs werken
worden in Leiden in brons gegoten. Ook
te Haarlem gebeurt het wel. Enthousiast
is de beeldhouwer over een nieuwe gie
terij te Arnhem, waar een jonge kunste
naar een cier-perdu-gieterij heeft opge
richt, die voorlopig alleen maar klein
werk kan afleveren, maar daarin dan ook
uitstekend is.
„Vroeger liet ik alles in België en
Frankrijk doenzucht prof. Wencke
bach. „Daar hadden ze eigenlijk toch wel
meer ervaring en betere outillage".
Zo vader zo zoon
Prof. Oswald Wenckebach heeft drie
dochters en een zoontje. Dat zoontje,
Willem Oswald, is pas acht jaar. „Maar
hij is ontzettend handig met zijn handen,
zegt voorzichtig de vader. En hij tekent
wel aardig, heeft kleurgevoelToch
wil ik hem niet dwingen in een bepaalde
richting."
Dat gebeurt dan ook niet. Maar Wil
lem Oswald heeft een hele serie vrind
jes. En met die vrindjes scharrelt hij
gestoken in een blauwe overall door
huis en atelier, prutst met klei en kijkt
de groten de kunst af.
Tweede avond van K. en O.,
gewijd aan Terpsichore
Aangemoedigd door de grote belang
stelling voor de avond, door het „Ballet
der Lage Landen" in November gege-
werd door K. en O. gisteren een
tweede avond georganiseerd. Ook nu was
de zaal uitverkocht. Terwille van hen.
beide avonden wilden gaan, was het
programma enigszins gewijzigd. „Les
petits riens" en de „Straat der Verbeel-
waren vervangen door „Cascade",
een gegeven met muziek van Raoul
Stucky en de „Notenkraker Suite" van
Tsjaikowsky. Dat elke verandering nog
verbetering behoeft te zijn, werd
nu bewezen. Na de pauze was er
élan en bezieling. Costumes en
décor waren keurig verzorgd. Bn.
Toenemende belangstelling voor film
studiekring van K. en 0.
HET WERK VAN JEAN RENOIR
De filmstudiekring van K. en O. was
gisteravond in Casino weer bijeen om
nu nader kennis te maken met het werk
van Jean Renoir, zoon van de bekende
Franse schilder. De jonge Renoir, ge
boren in 1894, kreeg reeds vroeg belang
stelling voor 'het phenomeen film. want
vader Renoir was in het bezit van een
projectieapparaat, waarop hij zo na en
dan films van Chaplin draaide. Ror.d
toen de avant-garde opgang maakte
sloot Jean zich hierbij aan en in 1920
vervaardigde hij zijn eerste experimen
tele film „La fille de L'eau"
Het nieuwe in deze film was, dat er
veel natuuropnamen in waren. In 1927
volgde dan „La petite marchande d'allu-
mettes", welke film in Casino draaide,
evenals de in 1933 gemaakte rolprent
„Boudu sauvé des -Eaux". In deze f.lm
toont Renoir zich een meester van het
'Vruchtbare gedachten-
wisseling leiders festivals
Verhoogde waardering voor de
Europese culturen
In een sfeer van volledige overeen
stemming en wederzijds begrip werd de
conferentie van de drie Festivals, Edin
burgh, Holland en Salzburg, na een bij
eenkomst van drie dagen Woensdag in
Den Haag gesloten met een geanimeer
de cocktail-partij in het Kurhaus.
De drie Festivals werden als volgt
vertegenwoordigd: Het Edinburgh Fes
tival door de Lord Provost van Edin
burgh, the Rt. Hen. Sir Andrew Mur
ray, mr Ian Hunter en mr John Reid.
De Salzburger Festspiele door dr Ro
bert Friedinger Pranter, gezant van
Oostenrijk in Nederland en de heer A.
Hradecsky, vice-consul. Het Holland
Festival door dr H. J. Reinink en de
heer Peter Diamand.
Dr H. J. Reinink, secretaris-generaal
in het ministerie van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, trad als voor
zitter op.
Het hoofddoel van de conferentie was
in basis te leggen voor wederzijds con-
ct en samenwerking, zonder het in
dividueel karakter van ieder Festival
te tasten, teneinde een verhoogde
waardering voor de Europese cultuur in
gehele wereld te bevorderen.
Ter zake van gemeenschappelijke ad
ministratieve en artistieke aangelegen
heden vond een vruchtbare gedachten-
isseling plaats. De resultaten van dit
overleg beloven van onschatbare waar
zijn, niet alleen voor de direct hier
bij betrokken organisaties, doch even
eens voor alle kunstminnaars in de we
reld. In het bijzonder werden vorde
ringen gemaakt op het gebied van we
derzijdse publiciteit, touristische aange
legenheden, radio-uitzendingen en pro
gramma-samenstelling.
Het resultaat van de conferentie werd
algemeen zo stimulerend en nuttig ge
acht, dat men besloot met regelmatige
tussenpozen wederom bijeen te komen;
op voorstel van Sir Andrew Murray,
Lord Provost van Edinburgh, werd be
sloten de volgende conferentie in Edin
burgh te houden in de herfst van dit
jaar.
George Stam organist te A'dam
De vroegere Leeuwarder organist
George Stam, die korte tijd geleden be
noemd werd tot directeur van het Con
servatorium te Utrecht, heeft thans tevens
de functie aanvaard van organist van de
Ned. Herv. Koepelkerk te A'dam. De hen:
Stam zal alleen gedurende de ochtend
diensten spelen.
beeld. Hoe bijzonder weet hij bijv. een
bepaalde humoristische situatie uit te
buiten. Bovendien maken sfeer en milieu
een voornaam onderdeel uit in zijn
films. Beide realiseert hij volkomen, het
geen natuurlijk zijn producten zeer ten
goede komt. Thans filmt Renoir reeds
enige tijd in'Amerika en van al zijn bui
tenlandse collega's is hij een der wei
nigen, die zijn oorspronkelijkheid het
beste heeft bewaard.
De heer P. J. van Mullem gaf vooraf
een korte inleiding, waarin hij mede
deelde, dat de belangstelling voor deze
studiekring toeneemt. Voor Februari en
Maart staan enkele bijzondere films op
het programma.
JEHUDI MENUHIN NAAR ZUID-
AFRIKA
Jehudi Menuhin wordt 8 Februari te
Johannesburg verwacht voor een tournée
door de Unie." Hij wordt vergezeld door
zijn begeleider Marcel Gazelle.
FLOR PEETERS WEER NAAR DE
VER.STATEN
De bekende Mechelse organist en com
ponist Flor Peeters zal begin September
voor de derde keer een tournée door de
Ver. Staten maken. Gedurende drie maan
den geeft hij concerten in verschillende
steden.
Voor duizenden guldens
gestolen bij juwelier te Tiel
Inbrekers gingen zeer brutaal te werk
Bij de juwelierszaak Van Soelen aan
de Weerstraat te Tiel is Dinsdagnacht
voor duizenden guldens aan gouden
armbanden, ringen en kasgeld gestolen-
De inbrekers zijn aan de achterzijde
het pand binnengedrongen. In de gang
zagen ze de toegang tot de winkel ver
sperd door een deur. Ze hebben eerst
geprobeerd deze te forceren, maar toen
dat niet lukte, haalden ze de deur uit
de scharnieren en sloegen hun slag in de
goed gesorteerde winkel. De inwoners
hebben van de inbraak niets gehoord,
maar ontdekten pas 's ochtends het mis
drijf.
Prof. N. P. van Wijk Louw
benoemd te Amsterdam
Voor de leerstoel in het
Zuid-Afrikaans
Naar de Nieuwe Leidsche Crt
verneemt, is tot hoogleraar aan de Am
sterdamse universiteit benoemd voor de,
aldaar onlangs gestichte leerstoel in de
Zuid-Afrikaanse cultuur en letterkunde,
prof. N. P. van Wijk Louw. In de eerste
helft van Februari zal hij zijn colleges
beginnen. Nicolaas Petrus van Wijk
Louw werd in 1906 te Sutterland, waar
zijn vader procureur was, geboren. Hij
verwierf tweemaal de Herzogprljs, de
hoogste litteraire onderscheiding in
Zuid-Afrika. Zijn eerste dichtbundel
was „Alleenspraak", later verschenen
nog „Die halwe kring", Die dieper reg",
j.Raka" en „Gestalten en dieren". Hq
is gehuwd met de bekende toneelregi-
seuse Truida Pohl.
Charmante Marokkaan zat
dik in de liefdesbrieven
Huwelijkszwendelaar kan het maar niet
De Franse Marokkaan Bergtaché is
weer eens een keer in Amsterdam aan
gehouden. Hij is reeds twee keer ons
land uitgewezen. De man tracht contact
te krijgen met allerlei meisjes, die hij
dan het hoofd op hol brengt en huwe
lijksbeloften doet. Het eind van het liedje
steeds, dat meisjes geld kwijt raken
de charmante Marokkaan met de
Noorderzon vertrekt. Bij zijn laatste
arrestatie werden op hem enkele roe
rende liefdesbrieven en een lijstje met
adressen gevonden. Het ligt in de bedoe
ling hem wederom het land uit te wijzen
met een bevel tot uitzetting. Mocht hij
opnieuw in Nederland komen, dan be
gaat hij een strafbaar feit.
Het spook is gevangen
Het spook, dat lange tijd enkele be
woners van het Olympiaplein en de
Stadionweg in Amsterdam sensaties
bezorgde, is gisteren gevangen en
naar Artis gebracht. Het was inder
daad een uil, zoals men reeds ver
moedde. Het dier had zich in het uur
vergist en werd aangetroffen op de
waranda van een huis in de Anihonie
vah Dijckstraat. De politie werd ge
waarschuwd en weldra was de uil
in veilige handen. Het beest kan nu
in Artis spoken of uiltjes knappen
zoveel het wil. En hiermee is dan
tevens een schoon griezelverhaal ten
Regeringsopdracht voor
Sierk Schroder
Het ligt in de bedoeling de Wassenaarse
Jcunstschilder Sierk Schroder een rege-
ingsopdracht te geven voor het maken
an een schilderij van de Souvereiniteits-
overdracht in de Burgerzaal te A'dam.
De heer Schroder neeft nog in overwe
ging of hij deze belangrijke opdracht zal
aanvaarden, gezien de moeilijkheden die
Charles Eyck met zijn Inhuldigingsschil
derij heeft ondervonden.
Regelingscommissie Staats
examens muziek 1950
Minister Rutten heeft zijn goedkeuring
gehecht aan de instelling van de „Rege-
lingscommi&ie voor de Staatsexamens
ar muziek 1950" en aan de benoeming
deze commissie: van dr C. L. Walther
Boer, Hendrik Andriessen, Willem An-
driessen, Sem Dresden, prof. dr A
Smijers en Everhard van Beijnum.
Victoria und Ihr Husar
burg met „Victoria und Ihr Husar".
De Bussumse musicus Joh. A. Kar-
semeyer, vader van de componisten, zan
gers en koordirigenten Rudolf en Lex
Karsemeyer, hoopt 4 Febr. zijn 75ste ver-
jaadag te vieren.
Belangrijke instelling voor land- en tuinbouw
Over de betekenis van het Instituut voor
Plantenziektenkundig Onderzoek
(Van onze landbouwmedewerker)
ER IS WEER EEN NIEUW INSTITUUT op landbouwkundig gebied bijgekomen:
de I.P.O. Iedere boer zal weten te vertellen wat „Wageningen" betekent.
Hij behoeft ook niet meer te worden ingelicht over de betekenis van het I.P.V.
of het CJ.L.O. (namelijk het Instituut voor Plantenveredeling en het Centraal
Instituut voor Landbouwkundig Onderzoek). Het I.P.O. is nieuw en het is dus
niet onnuttig hier even te wijzen op de betekenis ervan.
De werkzaamheden van het Instituut
zijn hoofdzakelijk gericht op de coördi
natie van het landbouwkundig onder
zoek op lange termijn, dat op verschil
lende plaatsen in ons land wordt ver
richt. ziekten en plagen van akker-,
weide- en tuinbouwgewassen, waarvan
men voldoende afweet om reeds tot ef
fectieve bestrijding te kunnen over
gaan. De taak van het I.P.O. kan daar
om worden beschouwd als een voorbe
reiding tot de voorlichting, die zowel
de Plantenziektenkundige Dienst als de
Rijksland- en tuinbouwconsulenten ge
ven over de bestrijding van planten
ziekten.
De taak van het I.P.O. is dus anders
dan die van de Plantenziektenkundige
Dienst. Deze houdt zich vooral bezig met
het onderzoek op korte termijn, zoals
het vaststellen van de aard van ziekten
en plagen en het bepalen van de deug
delijkheid van bestrijdingsmiddelen of
het nemen van quarantaine-maatregelen
bij im- en export.
Het I.P.O. zal zich wel bezighouden
met het onderzoek van het meest econo
mische gebruik van ziektenbestrljdings-
middelen en de meest efficiente wijze
van toepassing, waarbij naast de moderne
vernevelaars ook de mogelijkheden van
helicopters en vleugelvliegtuigen in
studie zijn genomen.
Dr C. J. Brièjer. directeur van de
Plantenziektenkundige Dienst, is voor
zitter van het bestuur van het I. P. O.
Ir D.
Ir A. W. van de Plassche. directeur van
de Tuinbouw te 's-Gravenhage, is secre
taris. Ir H. T. Tjallema, directeur van
Akker- en Weidebouw, te 's-Gravenhage,
maakt eveneens deel van het bestuur
uit. Als deskundigen voor de Landbouw
hogeschool zijn in het bestuur opgeno
men prof. dr A. J. P. Ort en prof. dr W.
K. J. Roepke. Ir M. Mansholt e
W. Stolp nemen als deskundigen
akker- en weidebouw deel in het be
stuur. Twee deskundigen voor de tuin
bouw zullen nog worden aangewezen.
Als adviserend lid heeft Ir W. B. L.
Verhoeven naast anderen zitting in het
bestuur.
Aan het Instituut is een uitgebreide
staf van onderzoekers verbonden o.a.
te Wageningen Mej. Ir M. Bakker voor
bacterie- en schimmelziekten van groen
te-gewassen, dr J. Grosjean. loodglans
ziekte van vruchtbomen, Mej. dr C. H.
Klinkenberg voor schimmelziekten van
aardbeien, Mej. J. M. Krythe voor virus-
en bacterieziekten van steenvruchten. Ir
A. P. Kole, poederschurft bij aardappe
len, dr J. C. Mooi, droogrot van aard
appelen. Ir J. W. Seinhorst, aaltjesziekten
van land- en tuinbouwgewassen, Ir J. P.
H. van der Want voor virusziekten van
bonen, R. E. Labruyère, voor schimmel
en bacterieziekten van peulvruchtgewas-
Tot de onderzoekers elders behoren dr
S. Leefmans voor galmuggen bij fruit
en groentegewassen en de heer D. J. de
Jong voor bladrollers van fruitgewassen.
BEGROTING VOOR DIT JAAR AANGENOMEN
Gistermiddag is de gemeenteraad van
Sassenheim bijeen geweest, zoals altijd
onder presidium van de burgemeester,
jhr mr R. Sandberg van Boelens. Met
kennisgeving waren afwezig de heren
Bergman, Van der Geest en Verdegaal.
De burgemeester begon met enige
woorden te wijden aan het Kon. Huis
in verband met de verjaardag van Prin
ses Margriet. Vervolgens heette hij in
het bijzonder de heer Beye welkom, die
na een ernstige ziekte nu weer aanwezig
kon zijn. De heer Beye bracht een woord
van hartelijke dank aan de voorzitter, de
wethouders en- de raadsleden voor hun
belangstelling en medeleven.
De voorzitter hield vervolgens zijn
nieuwjaarsrede. Spr. betreurde het heen
gaan van twee vooraanstaande figuren
uit de gemeente, tw. de heren H. van
Zonneveld en J- P. Oudshoorn. Van hen,
die in verre landen hun militaire dienst
hebben moeten vervullen, zullen de mi
litairen Van Zelm en Plagmeyer helaas
nooit terugkeren. Mogen de betrokken
families troost vinden in de wetenschap,
dat God regeert.
In het afgelopen jaar werd opnieuw
door allen, die in dienst der gemeente
zijn, met ijver en opgewektheid gewerkt.
Gaarne noemde spr. de rijkspolitie, die
op uitnemende wijze haar taak verricht
te. De bevolking van Sassenheim nam
toe van 7483 tot 7833 zielen. 1 Maart 1949
is een zwarte bladzijde in de gemeente
lijke geschiedenis. In een uiterst gevaar
lijke omgeving ontstond, door kinder
spel, brand. De voortreffelijke brand
weer van Sassenheim, gesteund door de
Leidse mannen, wist zelfs onder de wind
gelegen woningen te redden. En toen op
de eerste Paasdag de boerderij van de
heer D. v. d. Vis door brand in de hooi
berg en ongunstige wind ten dode op
geschreven leek, wist men ook deze met
inspanning van alle krachten te behou
den. 54 Bouwvergunningen werden ver
leend; de totale bouwsom hiervan' be
liep f 1631 678. 81 Woningen kwamen
gereed. In 1949 werd aan 92 gezinnen
woonruimte toegewezen. De industrie
werd versterkt met een tricotage- en
metaalwarenfabriek. Het aantal licht
punten van de straatverlichting werd
een 40-tal uitgebreid. Zeer belang
rijk noemde de burgemeester ook de vol
tooiing van het complex sportterreinen
Van de drie voetbalvelden wordt het
hoofdveld reeds bespeeld. Een kleedge
bouw verrees en vier tennisbanen zijn
zo goed als klaar.
De burgemeester herinnerde voorts
aan het jubileum van de heer Van Breda.
Het gasdebiet nam ook in het afgelopen
jaar belangrijk toe, zodat men dit jaar
de millioen kubieke meter hoopt te be
reiken. Op 3 October werd de gashou
der buiten werking gesteld, ten einde
deze grondig te repareren. De directie
van de lichtfabrieken verleent in de re
paratiekwestie alle medewerking. Min
der enthousiast kon spr. zijn over de
waterdruk, die volstrekt onvoldoende is,
vooral op "warme dagen. De bezwaren,
vooral van de industrie, moeten verhol
pen worden.
De financiële toestand van de ge
meente vormt zeker niet het minst
belangrijke onderwerp. De begro
ting is voor het eerst na de oorlog
sluitend, ja, zelfs kan een bedrag
van f 20.000 worden afgezonderd tot
dekking van tekorten van vorige
dienstjaren. De financiële toestand is
dus belangrijk verbeterd, maar de
burgemeester was niet voldaan. Be
ziet men de veel hogere opbrengst
van de ondernemingsbelasting, dan
dient men daarbij wel te bedenken,
dat er generlei waarborg voor de
toekomst is gegeven. Zelfs gaan er
stemmen op deze belasting geheel
af te schaffen. Wat daarvoor even
tueel in de plaats zou komen, ls ge
heel onbekend. Zo zal dus ook nu
een sober beheer moeten worden
De heer Van Breda dankte de voorzit
ter voor zijn goede wensen en hoopte,
dat Gods zegen ook op zijn werk zal
In de vacatures J. O. Matze en G.
Philippo in het burgerlijk armbestuur
„De Hoop" in het droogdok
Na een drukke vaartijd heeft het hos
pitaal-kerkschip „De Hoop", het moeder
schip van de Nederlandse vissersvloot
zijn zeereizen thans beëindigd en
gaat nu voor het vierjaarlijks onderzoek
bij het Droogdok. Zoals gemeld werd,
is het de bedoeling over enige jaren een
meer modern en beter ingericht schip
aan te schaffen. Tijdens de zgn. „Dieppe-
campagne" heeft de dokter ruim 300
patiënten kunnen behandelen. Dit was
dus tjjdens de Kanaalvisserij. In 1949
heeft men het grootste aantal vissers
mogen helpen. Zo werden er 1000 land
genoten op de één of andere wqze ge
holpen.
werden resp. gekozen de heren Th. A. J.
Matze en J. G. Langendonk. Besloten
werd over te gaan tot onteigening van
grond van de gebr. Schinck in het be
lang van de volkshuisvesting. Bij de
voorl. vaststelling exploitatierekening
gemeentebedrijven 1948 vroeg de heer
Van Breda naar de oorzaak van de lage
inkomsten in 1948. De voorzitter ant
woordde hierop, dat deze in verband
staan met de gewone zomer in dat jaar.
Na enige discussie werd besloten de
bond tegen het vloeken f 10 subsidi
verlenen. De heer Schrama zag hier geen
taak voor de overheid, maar voo
Kerk. De heer Verschoor merkte echter
op, dat. als de overheid de lichamelijke
zorg wel ter hand neemt, de geestelijke
verzorging niet mag worden verzuimd.
Het bedrag per leerling voor het ge
woon lager onderwijs werd vastgesteld
op f 23 en voor het uitgebreid lager on
derwijs op f 34.50- Het voorstel om d»
subsidie voor het kleuteronderwijs var
f 8 op f 14 per leerling te brengen on
dervond geen tegenkanting.
Vervolgens ging men over tot de alge
mene beschouwingen. De heer Van Breda
greep terug op de laatstgehouden ge
meenteraadsverkiezingen. Hij hoopte,
dat de samenwerking in de raad besten
digd zal blijven. Waarderend sprak de
heer Van Breda over het werk van wet
houders en raadsleden. De volkshuisves
ting staat er gunstig voor vergeleken met
de omliggende gemeenten. Hij sprak de
wens uit, dat de begroting voor 1951 dit
Een foto van het Pongola-gebied in
Zuid-Afrika. De regering van de
Unie van Zuid-Afrika zoekt mensen,
die hier een suikerfabriek willen op
zetten en exploiteren. Het Pongola-
gebied ligt ongeveer 100 km ten Zuid-
Oosten van de stad Piet Retief en 30
km ten Oosten van de Gollel, het
meest nabije spoorwegstation. De op
brengst schat men op 300.000 ton
suiker per jaar. De benodipde som
voor deze onderneming bedraagt
ongeveer f 10.000,plus f 100.000.
garantie. Voor ondernemende zaken
mensen ligt hier ongetwijfeld een
mogelijkheid om iets te presteren.
Het Gezantschap voor Zuid-Afrika in
Den Haag verstrekt verdere
gegevens.
jaar nog zal kunnen worden behandeld.
Verder bepleitte spr. uitbreiding van in
dustrie.
De heer Kortekaas verheugde zich
eveneens in de sluitende begroting. De
uitgaven voor Woningbouw en volks
huisvesting zijn volkomen verantwoord.
Nogmaals gaf spr. het systeem van de
duplexwoningen in overweging. De heer
Beye stelde nogmaals voor een commis
sie voor openbare werken te benoemen
en drong er bij B. en W. op aan, dat de
deurwaarder uit Leiden met meer cle
mentie zijn werk in het vervolg zal ver
richten. De heer Schrama vroeg aandacht
voor de laagst-gesalarieerden in gemeen
tedienst. Een weekloon van f 38 per
week is te laag voor deze tijd. De bur
gemeester beantwoordde de sprekers,
waarna de begroting werd aangenomen.
STUDENTENGEVECHTEN IN MEXICO
Te Guadelajara, de tweede stad van
Mexico, is het gisteren tot een waar ge
vecht gekomen tussen studenten van
tegenovergestelde politieke richting. Vijf
en veertig studenten werden gewond, van
wie verscheidene ernstig.
V.V.S.L. vierde het 50-jarig bestaan met
1100 huisvrouwen
Taille hoogtaille laag, rokzoom op en neer
De feestelijkheden ter gelegenheid van
het 50-jarig bestaan van de V.V-S L. wer
den gisteravond ingezet met een gezellige
bijeenkomst in de grote stadsgehoorzaal
van 1100 huisvrouwen uit Leiden en om
geving met de jubelende leden van de
jubilerende vereniging. De ziich buiten
gewoon op hun gemak voelende huis
vrouwen werden \ve)kom geheten door
de praeses van de V V.S.L.. mej. H. G.
Blom. die haar inleidend woord echter
maar heel kort hield en haar plaatsje
spoedig inruimde voor de conferencière,
mej Nederburgh, die zioh vlot van haar
taak kweet.
Om in de stemming te komen werd er
eerst muziek gemaakt door een bandje
van H.B.S.-ers en gymnasiasten uit Breda,
o.l.v. van mej. Butner. Zij waren in
kleurige fantasiecostuums uitgedost en
brachten de vrolijkheid er direct Ln
Bijzonder gewaardeerd werd het optre
den van de goochelaar, dokter J. Koop
man uit Rotterdam. Hij wist de juiste
toon te vinden en had al spoedig de
lachers op zijn hand. De wedstrijd van
het zoeken naar het sleutelwoord in een
serie liedjes veroorzaakte een zaal vol
fluisterende, van geheimzinnigheid kleu
rende vrouwen, die het druk hadden met
het invullen van hun formulieren en
afkijken.
In de pauze werd chocolademelk geser
veerd en musiceerde de band uit Breda.
Bijzonder veel succes had de mode-show
over de jaren 19001950. De bijpassende
liedjes werden met animo en vrolijkheid
meegezongen: „Taille hoog. taille laag.."
Het optreden van de „huisman" door
een der leden op humoristische wijze ge
bracht. veroorzaakte lach-9alvo's. Ten
slotte werden de prijswinnaars van de
wedstrijd bekend gemaakt.
De N.Z.H.V.M. droeg belangeloos zorg
voor vervoer, terwijl menige moeder
de-vrouw door man of opgroeiend kroost
werd afgehaald.
HIJ KREEG HET HEEN EN WEER
OP RIJKSKOSTEN
Het voorlopig verslag van de Eerste
Kamer over de begroting van Buiten
landse Zaken geeft een merkwaardig
voorbeeld van de wijze, waarop hoge
verhuis- en reiskosten van diplomaten
ontstaan. Enige tijd geleden nèmelijk
werd een diplomatiek ambtenaar na
terugkeer uit Berlijn geplaatst te New
York. Nauwelijks aangekomen werd hij
naar Den Haag ontboden om weer een
functie te Berlijn te bekleden. Dit bleek
echter niet nodig en hij werd naar
Washington uitgezonden.
Woningen voor Lb.c.-patiënten
Enige leden der Eerste Kamer spraken
blijkens het voorlopig verslag over de
begroting van Binnenlandse Zaken de
wens uit. dat bij woningaanvragen voor
rang zal worden gegeven aan gezinnen,
waarvan een lid als tb.c.-patiënt thuis
verpleegd wordt. Zij wilden tevens toe
wijzing van extra-bouwvolume voor ge
meenten, die bereid zijn, een bijzondere
regeling voor huisvesting van tb.c--
patiënten te treffen.
Grote vliegtuigmotor in het
trawlnet
Schevenin-
n bijzonder
De tagrijnhandel Jenezon t
gen had gistermorgen ee
vrachtje te vervoeren. Het v
vliegtuigmotor, waarschijnlijk
Amerikaans „Vliegend Fort". De grote
stermotor, waarvan de meterslange
schroefbladen nog beweegbaar waren, was
geheel met zeeanemonen en schelpdieren
begroeid. Het zware geval werd gisteren
door schipper Hoefnagel van de Sch. 1
opgehaald. De schipper had het trawlnet
in de Noordzee uitstaan; maar het is niet
alles vis wat er blinkt in de netten! Dat
ondervond hij toen na een zware hijs
het ..zeemonster" boven water kwam. Een
wonder, dat de petten het hielden, al was
het touwwerk vanzelfsprekend deerlijk
gehavend. Gistermorgen werd het exem
plaar op een vrachtauto van de firma
Jenezon getakeld. De stermotor zal in de
smeltkroes verdwijnen.
Onfrisse geuren om het
„Generaais-schandaal"
„Ik ben onschuldig" zegt Mast.
De affaire van de Franse Generaals,
waarvan wij Woensdag meld.rg maakten
houdt de gemoederen nog steeds bezig.
Zoals men weet,
I betrokken ge-
1 neraals Mast
en deze heeft
Franse blad
„Le Monde"
I verklaard, dat
I hij het slacht-
offer is gewor-
Peyre, die een
I agent-provoca-
Ide dienst voor
documentatie
en contra-
spionnage. De
premier Bidault had het zo voorgesteld,
alsof hij de vriend was van een minder
waardig mens. maar zeide generaal Mast,
in feite ben ik het slachtoffer geweest
van die Peyre. Iedere aantijging, dat hij
of generaal Revers, (de andere beschul
digde) het geheime rapport over Indo-
China aan de agent Peyre zouden heb
ben gegeven, was onwaar. Kon hij het
helpen, aldus Mast, dat Peyre bij hem
geïntroduceerd was door personen, „aan
wier eer niet kon worden getwijfeld".
Het laatste woord in deze onverkwik
kelijke aangelegenheid is voorlopig nog
niet gesproken en een commissie zal het
schuldig of onschuldig moeten uitspreken.
Het geheel wordt omzweefd door de
verre geuren van de Dreyfus-affair^
welke indertijd zoveel stof deed op
waaien!
