„Levendaal" heeft viering van het 75-jarig
jubileum ingezet
„Die alleen durven staan en werken
DrJ.v Breemen, bestrijder
van rheumatiek
KUNST EN LETTEKEN
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
DINSDAG 10 JANUARI 1850
zijn
Gods verkorenen"
Het jubileum-nummer van de Chr. wijkvereniging .Levendaal" van wyk 9 der
Leidse Hervormde Gemeente biedt een aantal lezenswaardige artikelen, die van
zelfsprekend in hoofdzaak de historie van deze 75-jarige vereniging belichten. Het
begint al met een bijdrage van ds M. J. Punselie, de man, die lange tyd in het
„Levendaal"-stadsgedeelte zUn pastorale arbeid mocht verrichten en als zodanig
een stempel op een niet-onbelangrijk deel van de geschiedenis dezer wijkorganisatie
heeft gedrukt.
De eerste woorden van zijn artikel
„Neen om Gods Wil" zijn: ds De Wolff.
Hoe kan het ook anders. Hij immers
heeft de Chr. wijkvereniging aan het Le
vendaal gesticht Wij citeren: Ds De
Wolff heeft het lot gedeeld van allen, die
geroepen werden tot een reddende taak.
Smaad en tegenwerking zijn rijkelijk zijn
deel geweest. Maar zijn doorzettend wer
ken wordt verklaard uit hetzelfde mo
tief, dat eens Nehemia, ook een man, die
alleen stond, dreef en sterkte; het ging
alles „om der vreze Gods wil" (Neh.
5 15). Dat wil ook zeggen, dat hij steeds
onafhankelijk stond tegenover de pu
blieke opinie, 't Was hem voor het minst,
dat de mensen hem oordeelden. Hij re
kende slechts met Eén, Die hem oordeel
de, namelijk God. Die alleen durven staan
en werken zijn Gods verkorenen.
n alle
meer gedetailleerd wordt behandeld in
het artikel „Driekwart eeuw historie"
van de heer H. Gijsman. De mededeling,
dat velen buiten Leiden destijds de fi
nanciële grond voor het „Levendaal"-
Werk mede hebben gelegd, is ongetwijfeld
wetenswaardig. Het schetst mede de
mate van activiteit van ds De Wolff. De
werkzaamheden in het wykgebouw
breidden zich gestadig uit. In 1886 en in
1896 moest men dan ook overgaan tot
vergroting van het gebouw. Met dank
baarheid gewaagt de heer Gijsman ook
van het werk van ds Punselie. Oprichters,
voorgangers en mede-arbeiders komen en
gaan, wijkgebouwen verouderen, maar
al wat in deze driekwart eeuw is verricht
uit liefde tot Jezus houdt zijn waarde en
blijft eeuwig bestaan, zo besluit de heer
Güsman.
De heer H. Duijker heeft als godsdienst
onderwijzer in wijk 9 mogen werken. Hij
schrijft: Men hoort wel eens van enige
wrijving tussen een predikant en een
godsdienstonderwijzer, maar daar heb ik
in de 8 jaren, dat ik onder ds Punselie
heb mogen werken, niets van gemerkt.
Ik wil in dit verband memoreren, dat het
spreekuur van de predikant steeds door
mij werd bijgewoond. Mede daardoor
stond ik ten volle in het werk en dat
waardeer ik nu nog. De heer Duijker be
gon zijn werk hoofdzakelijk onder de
jeugd. Dat was niet licht, maar er was
trouwe hulp. Hij denkt aan Leiden terug
met een gevoel van waardering ten op
zichte van de mensen en met de erken
ning, dat hij eigenlijk maar zo weinig
heeft kunnen doen en zo heel spaarzaam
heeft kunnen helpen.
De heer J. M. G. Hakkert kwam op
1 December 1917 als godsdienstonderwy-
zer-^vapgelist in dienst der wijkvereni
ging „Levendaal". Van alle evangelisten,
die in „Levendaal" hebben gewerkt, heeft
hij 't langst in haar dienst gestaan. En
met vreugde! Het zwerven door de stra
ten en stegen wie herinnert zich b.v.
de Sliksteeg nog? kwam op 't hoogte
punt in December, als de mensen per
soonlijk werden uitgenodigd om te ko
men op het Kerstfeest voor de oudjes.
Gemakkelijk waren die dagen niet, maar
de vaak ontroerende dankbaarheid der
oudjes was telkens weer een bemoedi
ging. Ds Punselie is 32 jaar lang voor
zitter der wjjkvereniging geweest en het
verheugt ons hem zo telkens nog, ook in
het wijkgebouw, te mogen ontmoeten. Ds
Vossers aanvaardde in de oorlogsjaren
onder buitengewoon moeilijke omstandig
heden het werk.
Over de eerste tijd van „Levendaal"
schrijft de heer J. G. van Dijk, die zich
bij het schrijven voor moeilijkheden heeft
geplaatst gezien, waarop hij niet had ge
rekend. Immers: er zijn zo veel herinne
ringen, dat hij maar hier en daar een
greep kon doen. En het was bovendien
wel zaak nauwkeurig te selecteren, want
een jubileum-nummer moet toch altijd
„het mooiste" bevatten. Hij vertelt dan
o.m., dat ds De Wolff geheelonthouder
was. Als zodanig verzamelde hij Zater
dagsavonds een 30 tot 40 mannen om
zich heen, die zo hun avond op een betere
plaats dan in de kroeg doorbrachten.
Deze samenkomsten hebben jarenlang
bestaan.
Natuurlijk mocht een woord over het
heden niet ontbreken. Ds D. J. Vossers
en de heer J. van Leeuwen beperken zich
dan ook tot de tegenwoordige situatie.
Ds De Wolff heeft nu 75 jaar geleden in
„Levendaal" een geestelijk tehuis ge
sticht voor allen, die behoefte hadden
aan meer onderlinge gemeenschap, al-
I dus ds Vossers. Dit tehuis was allereerst
voor de omgeving van het wijkgebouw
i bedoeld, maar het is ook een centrum
i voor tallozen in andere wijken gewor-
I den. Een geestelijk centrum temidden
van het koude en stijve kerkelijke leven
van zijn tijd. Het kan in een grote stads
gemeente koel en massaal toegaan. Het
1 behoeft niet te verwonderen, dat het
percentage touiten-kerkelyken in de stad
veel hoger is dan op het platteland.
Wü hebben vooral in en na de oorlog
de betekenis der Kerk beter leren
zien. We zullen ons daarom in ons
werk meer dan vroeger het geval
was op de Kerk moeten oriënteren
en naar de Kerk moeten heenwer-
ken. „Levendaal" mag nooit een doel
in zichzelf worden, maar zij heeft
slechts dienend werk te doen. Daar
om zie ik in de toekomst een mooie
taak voor het werk in ons wijkge
bouw. Er bestaat immers grote kans,
dat we reeds dit jaar een indeling
van onze grote Leidse gemeente in
wijkgemeenten krijgen. Onze wijk
bezit nog geen kerk, maar we zijn
echter dankbaar, dat we een goed
wijkcentrum hebben. Daar zal een
groot deel van het kerkelijk en ge
meentelijk leven in geconcentreerd
moeten worden. Ik denk aan wyk-
avonden, doopzittingen, vergaderin
gen van de wijkkerkeraad, bijeen
komsten van stemgerechtigden enz.,
aldus ds Vossers.
De heer Van Leeuwen besluit zyn ar
tikel, waarin hy nagaat wat er nu is be
reikt en wat er alzo moet veranderen en
Een kwaal met fataler sociale gevolgen dan t.b.c.
(Van een onzer verslaggevers)
De melkboer zegt des morgens, nadat hij aangebeld heeft, dat het een zware dag
hem wordt: hij heeft weer zo'n last van rheumatiek. In de tram klaagt een
juffrouw haar nood tegen de conducteur: „Altijd die rheumatiek," zegt ze, „ik
nou compleet nooit zonder pijn." En op het bureau ontbreekt een steunpilaar
het bedrijf. ,HÜ heeft weer zo'n last van z'n rheumatiek," zegt z'n vrouw.
Ia, zo is dat: wie er onder lijdt heeft zo „z'n eigen" rheumatiek. Een strikt par
ticulier kruis, waarvan het dragen een verschrikking wordt, als de wind guur uit
het Noord-Westen blaast en de regen over de straat spettert. „Best weer voor m'n
rheumatiek," moppert dan de patiënt. En wie er geen last van heeft, huivert:
„Rheumatiekweertje."
zegt de dokter zelf. Er waren 6 7 in-
ernationale congressen. Na de oorlog
:yn er weer twee geweest: een Europees
congres in 1947 in Kopenhagen en een
'ereldcongres in New-York in 1949-
.Over de vraag in de praktijk: Wat is
rheumatiek? was men het in de verschil
lende landen wel eens. Meer wetenschap-
verbeteren, met de woorden: Voor het
heden geldt: de Heer heeft tot hiertoe
geholpen. Voor de toekomst is: de Heer
Tot slot is er nog een interessante bij
drage van zuster M. WilbrinkDe Jonge,
secretaresse van de Chr. wijkverpleging
„Levendaal". Tot op heden wordt het
verplegingswerk nog op de oude voet
voortgezet. Hoe lang dit nog zal duren,
is niet bekend, want in 1948 werd door
de wethouder van sociale zaken en de
gemeentelijke gezondheidsdienst meege
deeld, dat er op het gebied van
Leidse ziekenverpleging ingrijpende
anderingen zouden moeten plaats
ben. Zuster WilbrinkDe Jonge ho
dat de wijkverpleging, eventueel
nieuwe vorm, nog vele jaren haar zegen
rijke arbeid mag verrichten.
De feestelijkheden
Gisteravond zijn de feestelijkheden in
gezet met een feest voor de kinderen van
de Zondagsschool. Leider was de heer J.
van Leeuwen. Men had een aantrekkelijk
porgramma samengesteld, dat de kinderen
in hun herinnering zeker zullen bewaren.
Bij het 100-jarig bestaan van „Levendaal"
zal misschien één van hen in een jubi
leumnummer memoreren, hoe hij in *50
feest heeft gevierd. Hedenavond hebben
de beide jongensclubs, de C.J.M.V., K. en
G. en het meisjesclubje van mej. Goed
hart de bloemetjes buiten gezet.
Morgenavond is er een herdenkings
bijeenkomst in de Marekerk, Donderdag
een dito in het wijkgebouw en Vrijdag
een feestelijke bijeenkomst met alle mede
werkers. Op Donderdag 19 Jan. komen de
oud-leden, de moeder-vereniging en de
jonge-vrouwengroep 'bij elkaar.
Belangrijke uitspraak over
echtscheidingsprocedure
Man kan tijdens proces uit woning
geweerd worden.
De Hoge Raad heeft een zeer belang
rijk arrest bewezen. Hij verklaart daarin
namelijk, dat het mogelijk is, aan de
vrouw gedurende een proces tot echt
scheiding de echtelijke woning toe te
wijzen ingeval de belangen van de ge
meenschap of van de kinderen zulks vei-
eisen- Dit betekent dus, dat de man in
zo'n geval gedurende het proces uit de
woning kan worden geweerd.
Over opera, moduleren
en zangkunst
Leerzame boekjes voor concertbezoekers
en musici.
Als U eens een opera-uitvoering bij
woont, dan vindt U het natuurlijk pret
tig vooraf de tekst te hebben gelezen, of
alhans een uittreksel van die tekst. Het
is voor de meesten onmogelijk alles tij
dens de opvoering te verstaan, vooral
als er dan ook nog Italiaans. Engels of
Dr J. van Breemen, arts in Amsterdam,
ereburger van die stad,-vijf en zeventig
jaar oud, pientere ogen in een scherp,
wijs gezicht, heeft een heel leven besteed
achter het geheim van die volksziekte
te komen. Hij werkt in zijn met spreu-
en wandborden, prenten en platen,
boeken en instrumenten behangen, be
plakte en bezette kamer en in de Poli
kliniek van het Instituut voor Physische
Therapie, als geneesheer van het Am
sterdamse Centrum voor rheumatiekbe-
strijding, dat gevestigd is aan de Keizers
gracht 489 in de hoofdstad.
Daar, op die plek en in die kamer is
hy verantwoordelijk voor de 600.000 zie
kenfondspatiënten, die er in Amsterdam
ïn die, als ze volgens zichzelf en hun
dokter aan rheumatiek lijden, naar hem
gezonden worden voor een nader onder
zoek. En hij doet dan o a. die speciale
geneesmethode op hen toepassen, die
men physische therapie noemt en die
bestaat uit een aanval op het zieke
lichaam met warmte-, water-, lucht-,
massage- en heilgymnastiekkuren. Een
geneeswijze dus, die zich in de eerste
plaats richt op 't beter doen functionne-
ren van de huid der patiënten. „Want",
zegt dr Van Breemen, „dat is niet maar
omhulsel, maar de huid verdedigt
tegen de buitenwereld. De Vuurlan-
utl) en de bewoners van de eilanden in
de Stille Zuidzee wisten dat al veel lan
ger dan wij. Die liepen naakt. De beke
ring tot het kleed heeft in zekere zin
het kwaad van de rheumatiek en de
T.B.C. meegebracht". Al zal dr Van
Breemen de laatste zijn, die U en mij
aanraadt in dit, ons eigen klimaat, als
Vuurlanders gekleed te gaan!
Er is nl. beslist een geneeswijze voor
rheumatiek te vinden. Het is echter
moeilijk, omdat men nog te weinig van
rheumatiek afweet. Ons land, dat op
medisch gebied zeker met achterlijk is,
heeft hier toch een achterstand- „Dertig
jaar geleden was rheuma aan de Univer
siteiten een thema", zo vervolgt de dok
ter, „worüber zu sprechen Verlegenheit
Het buitenland, en vooral die landen,
waar geneeskrachtige bronnen en baden
zijn, was ons op dit punt ver vooruit. De
boeren in Karinthië wisten de weg naar
de modder- en zwavelbaden, waarvoor
nimmer reclame gemaakt werd, doch die
hen van hun rheuma verlosten. Vandaar,
dat de officiële wetenschap daar óók
aandacht voor het onderwerp had. Dat
is altijd een sociale wisselwerking.
Bezit een land geneeskrachtige baden,
dan richt de wetenschap in dat land zich
op het gebruik er van. Leeft een land
van wijn, dan verbieden de dokters
uiterst zelden het wijndrinken. Betekent
de tabak een belangrijke bron van in
komsten, geloof dan maar niet, dat het
roken snel als oorzaak van kwalen wordt
aangemerkt!"
Internationalisering van het onder
zoek naar rheumatiek was dan ook no
dig. En dr Van Breemen is een van de
stuwende krachten geweest der Ligue
Internationale contre le rhumatisme. In
Amsterdam was het adviesbureau van de
Ligue en dr Van Breemen was 25 jaar
permanent secretaris.
„Het was de glorietijd van mijn leven
Sociale gevolgen van rheumatiek...
pelijk noemt men het: „een lichte chro
nische ontsteking (die b.v. nooit etterig
v/ordt) van bepaalde delen van ons or
ganisme, vooral gewrichten, spieren, on
derhuidse bindweefsels en zenuwen, die
gekenmerkt wordt door een karakte-
istieke pijn. Vier factoren spelen bij het
entstaan van rheumatiek een rol. En de
bestudering daarvan was tot voor kort
hoogst gebrekkig. Het ene land legt nl.
de bestrijding van de kwaal, meer d«7
nadruk op de ene, dan de andere
factor en het is juist de betekenis van
het internationaal contact, dat men oog
gaat krijgen voor eikaars inzichten".
„De Amerikanen en Engelsen zoeken
nl. achter rheumatiek veelvuldig een in
fectie en een haardproces. Het staat vast,
dat opruimen b.v. van een rottend gebit
een belangrijke factor kan zijn bij de be
strijding van rheumatiek."
„Een tweede factor is het gestel van de
patiënt. Door elke familie loopt een rode
draad, die haar min of meer bevattelijk
maakt voor bepaalde ziekten. Bloed
onderzoek en het onderzoek van de cel
stofwisseling kan hier veel aan het licht
brengen. De Fransen hechten aan het on
derzoek van het gestel zeer veel waarde."
„De huid is een derde factor. De rheu-
matiekpatiënten hebben een huid, die
sneller afkoelt, vooral bij vochtige koude
dan de huid van een normaal mens. Het
heus geen inbeelding als een patiënt
over klaagt gevoeliger te zijn voor
tocht of vocht dan hem zelf of zijn om
geving lief is. Ook dit onderdeel van
rheumatische ziekten is nog te weinig be
studeerd."
Dan is er de inwerking van huizen, kli
maat en beroep. Het is bekend, dat mijn
werkers veelvuldig aan rheumatiek lijden
Verandering van beroep is het enige wat
opzit in zo'n geval. Ik raad hen altijd
ii een filiaal in tabak of sigaren te be
heren, dan zyn zy altijd in een warme
omgeving. Boven Hoorn is het ook een
slecht gebied voor rheumatiek. Wie daar
woont, last van rheuma heeft en wég
kan, moet het niet laten. Bos- en zand
grond zijn beter voor hem. Vochtige hui
zijn voorts een ramp." Dr Van Bree
men zou ze onbewoonbaar willen verkla-
i. En het spijt hem, dat bij de nieuw
bouw niet algemeen het systeem van cen
traleverwarming is toegepast. Dat zou
de bestrijdingskosten der rheumatiek
aanzienlijk drukken.
Sociale gevolgen
Want over de sociale gevolgen van de
rheumatiek moet men niet gering den-
In Amerika waren er in 1937
6.850.000 rheumatiek-patiënten tegen
680.000 t.b.c.-lijders. De invaliditeit der
rheumatieklijders bedroeg 147.000 geval
len, die der t.b.c.-patiënten 77.000. En
tóch spreekt t.b.c. meer tot de verbeel
ding van de mensen, omdat het naar de
dood voert. Maar de rheumatiekpatiën-
ten vergroeien tot kromgetrokken wrak-
i en zy blijven erby leven. Hun lijden
de last, die zij op de gemeenschap
leggen zyn dus veel groter.
dan geen afdoende middel tegen
rheumatiek is? „Wij zijn op een goede
weg," aldus dr Van Breemen. Op het
laatste congres in New-York hebben we
kennis kunnen nemen van een nieuw
middel, Cortisone, dat vervaardigd wordt
n, in rundergal voorkomend, hor-
De vinder is dr Hench van de Ma-
jokliniek in Rochester. Het was nl. op
gevallen, dat a.s. moeders en geelzuchtlij
ders plotseling geen last meer hadden
van rheumatische aandoeningen, terwijl
de klachten na de bevalling of genezing
terugkeerden. Dat wees er dus op, dat er
zich stoffen in hun lichaam verzamelden,
sterk afwerende invloed uit
oefenden. Op deze theorie zijn de onder
zoekingen gebaseerd geweest, die dr
Hench tot zijn resultaat leidden. Laat
niemand nu menen, dat we er zyn. Er is
in de eerste plaats nog veel te weinig
Cortisone en voorts kunnen we pas
gen, dat het helpt, als de resultaten
het gebruik over de hele wereld bekend
zijn. We moeten dus nog even geduld
hebben, maar de toestand ziet er hoopvol
uit."
„En wat de directe bestrijding aan
gaat? Ja, er moeten zoveel mogelijk con-
sultatiebureaux voor rheumatiekbestry-
ding komen. In Amsterdam hebben wt
dit nu en het is zeer druk bezocht. In
J«'Ut>orJnpOOr\ LüJcnl
Twee Hervormde emeritus
predikanten overleden
Ds N. Klaassen en ds G. van Hoeven
Dezer dagen is in Den Haag overleden
ds N. Klaassen, emeritus-predikant der
Ned. Herv. Kerk, die vele jaren in Indië
predikant was. Ds Klaassen, die de leef-
ran 71 jaar 'bereikte en officier in de
orde van O.-N. was, werd in 1903 predi
kant te Meeuwen. Hij stond daarna ach
tereenvolgens te Dussen en Hoogmade en
vertrok in 1910 als predikant der Indische
kerk naar Medan, later naar Kediri. In
1920 kwam hij met verlof en diende de
Herv. Gemeente te Hoenderloo. Het jaar
daarop ging ds Klaassen weer naar Indië
diende de gemeenten te Ma-lang, Ban
doeng en Soekaboemi. In 1934 ging hij
emeritaat. De laatste jaren diende hij
nog als hulpprediker te Scheveningen.
De begrafenis vindt Woensdagmorgen
L uur plaats op Oud Eik en Duinen.
Eveneens is in Den Haag in de ouder
dom van 68 jaar overleden ds G. van
Hoeven, ook emeritus-predikant der Ned
Herv. Kerk. Ds Van Hoeven was van 1907
tot zijn emeritaat in 1947 resp. predikant
te Oude en Nieuwe Wetering, Blokzijl,
Longerhouw en Wons. Laatstelijk was hij
werkzaam als ziekenhuispredikant in de
Residentie.
Paul Kiès houdt 20 jaar
Wegens ronselen en pro-Duitse
propaganda
De Raad van Cassatie verwierp van
morgen het beroep van Paul C. J. Kiès,
de voormalige leider van de „Troelstra-
beweging". Hij houdt dus de 20 Jaar.
aartoe hij in Leeuwarden veroordeeld.
wel zonder aftrek van voorarrest.
De Raad was van oordeel, dat Kiès
door zijn geschriften en redevoeringen
propaganda heeft gemaakt voor de aan
sluiting van Nederland bij Duitsland
Deze aansluiting heeft Kiès door „land-
verraderlijke" middelen proberen te ver
wezenlijken (ronselen). De raad ver
wierp het verweer als zou Kiès onder het
van pro-Duitse propaganda Neder
landse belangen hebben willen bevor
deren.
Kabelbaan in Italiaanse Alpen
stagneerde
Skiërs sprongen in paniek op de rotsen
Tijdens het stijgen langs een 2 kilo
meter lange kabel op de Monti Delia
Luna in de Italiaanse Alpen, sprongen
vele skiërs in paniek uit hun stoeltje, op
de met sneeuw bedekte rotsen toen zich
storing in de voortbeweging voordeed
Twee personen kwamen om het leven,
terwijl vier ernstig werden gewond.
Leiden is het consultatiebureau van dr
Goslings, Groningen heeft er een en
Utrecht, terwjjl Rotterdam een uitste
kende inrichting heeft voor phychische
therapie en een even goed consultatie
bureau voor rheumatiek.
Maar Den Haag is wat de rheumatiek-
bestryding betreft buitengewoon achter
lijk. Daar werd 25 jaar geleden al ge
vraagd om een consultatiebureau voor
de rheumatiekbestryding op te richten,
•r zeer nodig is. Tot nu toe bleef het
uit.
Hóe nodig deze Instellingen zjjn blykt
uit de volgende Amsterdamse cijfers. Per
dag komen er, voor onderzoek en behan
deling, 800 1000 patiënten. Het Insti
tuut voor Physische therapie behandelt
per week 5000 mensen, terwijl er jaar
lijks 7 8000 patiënten bij komen!
„U moet niet vergeten, dat ieder zie
kenfondslid recht heeft op eèn physisch-
therapeutische behandeling. En dat is in
vele gevallen dé geneesmethode voor
rheumatiek," besluit de dokter.
Dr Van Breemen, 75 jaar oud, zet zich
ïg aan dag achter zijn tafel om deze
problemen en deze mogelijkheden te be
studeren. Hij moge een bevorderaar zyn
van de physische geneeswijze, die zich
dus op het lichaam richt, de psychische
therapie, die zich richt op een genezing
uit de geest van de mensen, krijgt
even grote kans. Want daar, by de deur
hangt dr Van Breemen's levensdevies,
door niemand minder dan Henriëtte Ro
land Holst op versvoeten gezet: „Make
Uw hulp den mensch nooit machteloos
zichzelf te helpen. Stuw door zyn leden
de kracht, die zelf doet hem stormen
weerstaan." Een humanistisch motief'
Goed, maar hoe zeiden de Geuzen het'
Help u zelf, zo helpt u God!
De wekelijkse keuring
in Haarlem
(Van onze medewerker)
Overweldigend was het aantal inzen
dingen dit keer niet. De tafels bogen
niet, zoals vorige week, door onder de
tulpen en de narcissen. Maar wat de
kwaliteit betreft: men kon de inzendin-
;n der „N.V. Verzamelde Kwekers"
eer bekijken.
P. Hopman en Zn, Hillegom, exposeer
de Ohieftain. een purperblauwe aan-
t, die in dat genre een welkome
aanvulling is. De Comm. v. d. Liehttech-
niek by het broeien, Hoorn, liet een
tweetal vazen zien met mdt. Krelage's
Triumph. Eén getrokken onder TE.-bui-
en nummer twee was acht uur per
dag belicht met lampen van 100 watt.
Het verschil? Om dat te zien. moest men
waarschijnlijk Radar-ogen hebben
Prima was Christmas Bartignon van L
Schoorl, Lisse. Jac. Tol. St. Pancras was
er met de wonder-mooie gele Limosa,
de exbra beste fel-rode Royal Present,
die nóg beter lijikt dan de hooggeprezen
Most Miles, de stevige Summa id, de rose
Fondant en de aparte lichtbronze Bron-
Queen. Rose King Copland is de naam
a een soort uit Rose Copland, die in
gezonden was door K. Schuurman, Bo-
venkarspel. P. Bakker, Enkibuizen, pre
senteerde een aantal zaailingen onder
■ner. waarvan vooral 380/114 Due de
Berlin (Panorama) opviel door haar
frisse rode kleur met brede gele rand.
Peking is en blijft een machtige mooie
trompetnarcis. Inzender: G. Lubbe en
Zn. Oegstgeest. Ryrweld, Hillegom, was
present met de machtig mooie ine.
Cavaliero, de extra beste trompet Phyl
lis Miller en inc. Hillinen. Warnaar en
Co, Sassenheim, bracht het eigenaardige
narcisje Hollandiia weer voor het voet-
Licht: geel deikiblad met gevuld oranje
cupje. Apart! Spring Beauty, van de
zelfde firma, zag er best uit, maar als
U nagaat wat Bermuda vorige weent
was.... Silver Standard, een kloeke,
kortkronige» aamwinst van G. C. van Tu-
bergen, Haarlem, is zeer opvallend: wit
dekblad met grote roomgele cup. Dan
was er nog inc. Queen of spring van
Gebrs. Lefeber. Lisse, de beste trompet
Willem de Zwijger, Queen of the bico-
lors en inc. California van G. Enthoven,
Nw. Vennep, terwijl Zandbergen Ter
wegen, Sassenheim.
California present 1
HM. de Koningin was gistermorgen
aanwezig by de debarkatie van de
„Grote Beer". HJVf. is hier in ge
sprek met een gewond meisje van
het V.H.K.
Zijn laatste lift was in een jeep
van de politie
De 17-jarige Nederlander W. G., die
verklaarde na een ruzie van huis te zijn
weggelopen en naar Amerika wilde,
hield er een eigenaardige manier van
liften op na, waardoor hij nu door de
Franse politie is gearresteerd. De jeug
dige avonturier stal eerst in La Fère
een auto. welke hij in Laon in de steek
liet, om hier weer een andere wagen in
bezit te nemen. In Troyes was hij aan
zijn derde toe, maar hier mocht hij in
een jeep van de gendarmerie meeliften.
Frans wordt gezongen. En toch moet U
het verhaal kennen om alles te begrij
pen, ook muzikaal. Van onschatbaar be
lang is het daarom, dat Joop Weijand
bij Brusse te R'dam een boekje heeft
uitgegeven onder de titel: .Jn het wi
der'.and van de opera" en waarin
libretto van 77 opera's door de schrij'
is naverteld, voorzien van een zeer
structieve geschiedenis van de opera. Dit
in handig formaat uitgegeven boekje
moet U beslist aanschaffen. Ook al zoi
U niet zoveel opera-opvoeringen bijwo-
dan is het toch nog waardevol, want
het verrijkt Uw kennis en U kunt dan
ook eens meepraten als het gaat over
Hans Sachs uit Wagners „Meistersinger"
iver Blondchen uit Mozarts „Ent-
führung". Al was het alleen maar voor
de hersengymnastiek door de radio.
Voor hen. die zich specialiseren op
muziekgebied heeft Klaas van Oostveen
een waardevol werk geschreven „Prac-
tische modulatieleer", uitgegeven bij H
J. Paris te A'dam Het is een modulatie-
in voorbeelden en speciaal bestemd
hen, die zich voorbereiden op de
Staatsexamens L.O., M.O. en Conserva
torium, maar ook voor in functie zynde
organisten is het van veel belang
Voor de koorzanger, de dirigent, de
zangsolist, de zangpaedagoog en voor
allen, die van zingen houden, is by Joh
de Heer te R'dam een populair boekje
over de Woordkunstzang van Cornelie
van Zanten verschenen onder de titel
„Het gulden ABC" en geschreven door
Ary Schipper. Er staat veel waardevols
en leerzaams in dit boekje en te"
geeft de schrijver nog een overzicht
de Ned. zangkunst in de loop der tyden.
Er zijn ook ontzettend veel namen ,var
belangrijke en onbelangrijke zangkunste
naars in Nederland genoemd, maar ei
zijn ook nog wat drukfoutjes. Zo meldt
pag. 61: Annie van Wickevoort Crom-
melin in plaats van Ankie; op pag. 77
staat Julie de Stuer in plaats van
Stuers; op pag. 78 mevr. Struycken
van den Andel in plaats van Maria
Struycken-v d. Adel, enz. Maar het
ergste is wel, dat onze alt-zangeres An
nie Woud in 't geheel niet genoemd
terwijl wel Jan van Mantgem maar r
diens echtgenote Gré Brouwenstijn is
vermeld. Daarbij: het boekje is volgens
het voorwoord in 1949 geschreven,
waarom is dan van de reeds lang
leden of uit de zangwereld getreden
zangers (we noemen slechts Bram
Stap en Evert Miedema) alles nog in de
tegenwoordige tijd gemeld?
Corn. Basoski.
Rafael Kubelik voor hel
Concertgebouworkest
Een zoon van de vermaarde Tsjechi
sche violist Jan Kubelik zal enige tijd
de concerten van het Concertgebouw
orkest in A'dam en Den Haag dirigeren
Deze nog jonge orkestleider, Rafael
Kubelik, toonde reeds jong grote kwa
liteiten als zodanig en in 1937 wilde
Bruno Walter hem als zijn assistent er
tweede dirigent naar de Weense Staats-
opera halen. De Duitse invasie hield
Kubelik in Praag, maar na de oorlog
verlegde hy toch zijn werkterrein naar
Australië, Amerika en West-Europa.
Eerst ontwikkelde Rafael Kubelik zich
echter als violist en nog thans speelt hij
alle vioolconcerten van het standaard
rep oire uit het hoofd. Zijn eerste
werkzaamheden als dirigent verrichtte
hij in zijn functie als koorepetitor bij de
opera. Zijn naam werd met één slag ge
maakt toen hij eens voor een plotseling
ziek geworden dirigent m een Italiaanse
opera moest invallen en hel werk geheel
uit het hoofd dirigeerde. Nadien heefi
Kubelik nooit meer tijdens eei
de partituur voor rich gehad. In 19(5
was hij nog enige tijd le dirigent
de Tsjedhisohe Fhilharmonie. Reeds
rig jaar heeft Kubeldk een groot su
gehad bij de onder zijn leiding staande
C.N.V, over de 5 procent t
Loonsverhoging ook bij 't verkeer
noodzakelijk
In een aantal bedrijven <wy denken in
het bijzonder aan het verkeer) is men
nog niet tot een resultaat gekomen be
treffende de loonsverhoging van 5
procent Het CN V. deelde ons vanmid
dag mede. dat het op het standpunt staat,
dat ook in deze bedrijven langs de weg
van besprekingen en overleg de nood-
z a k e 1 ij k e verhoging moet worden
toegepast.
De aangesloten organisaties hebben in
het bijzonder de taak om elk in eigen
bedrijf de verhoging tot stand te bren
gen. BU kenneiyke onwil van de werk
gevers om tot overleg te komen. Is het
C.N.V. uiteraard genoodzaakt haar actie
in scherpere vorm te voeren.
De heer Vermeulen van het N.V.V.
heeft, zoals wij Zaterdag in een deel
onzer edities meldden, verklaard. dat
deze vakcentrale een ultimatum aan alle
onwillige werkgevers zal zenden
De K.A.B. heeft medegedeed. dat zU
haar instemming zal betuigen met elk
ultimatum, dat een bij haar aangesloten
vakbond zal stellen. Het stellen van een
ultimatum betekent niet. dat direct ge
staakt zal worden. Het college van rijks
bemiddelaars kan immers een bindend
besluit nemen.
Het C.N.V. deelde ons nog mede, dat
de actie voor de 5 pet over het algemeen
goede resultaten heeft gehad. Ook voor
de D U.W.-arbeiders is een verhoging tot
stand gebracht. Het accoord in de land-
bouwbedryven is zodanig, dat goedkeu
ring van de rijksbemiddelaars vry zeker
verwacht kan worden. Het college heeft
reeds de regelingen goedgekeurd in de
groot- en klein-metaalbedrijven. grafi
sche vakken, hout- en emballage-indu
strie, textielindustrie en bakkersbedrij
ven, alsmede, zoals gemeld, in de bouw
en neverobedryven.
Overeenstemming is ook nog bereikt
voor de goud- en zilversmeden.
Het beroep van de voormalige staf
chef van de landwacht K. A Enklaar te
Doorn, vroeger kapitein by het 6e Reg.
Veld-artillerie te Leiden, die tot 10 jaar
m.a. was veroordeeld, werd door de Bijz.
Raad van Cassatie verworpen.
concerten van het Concertgebouworkest.
Thans is hy voor langere tyd geënga
geerd en zal hy ook Tsjechische muziek
brengen, o.a. een integrale uitvoering
van Smetana's „Mé Vlast", de „Feeste
lijke Mis" van Janaoek, een symphonie
van Franticik Mica en een van Bohuslav
Marbinu. Ook Dvorak wordt niet verge
en en van hem gaat de 2e symphonie.
GEBRUIK VAN UITSLUITEND KUNST-
MEST LEIDT TOT CATASTROFE
Prof. Hudig: „Organische
vruchtbaarheid
„Ik ben altyd een sterk voorstander
geweest van een ruim gebruik van kunst
mest. Door de regen is echter veel grond
weggespoeld en in droge perioden waaide
veel weg. In Amerika heeft dit reeds tot
een ramp geleid en ook in ons land is
er iets mis". Aldus prof. ir J. Hudig uit
Wageningen, die dezer dagen in Stads
Doelen te Delft op de algemene vergade
ring van de vereniging voor bedryfs-
voorlichting Delfland sprak over „Nieuwe
inzichten in de bemesting van bouw- en
grasland".
In zyn practijk heeft spr. het verstui
ven steeds erger zien worden. Het is
thans zo erg. dat er een einde aan moet
worden gemaakt om een catastrofe te
ontkomen. Door kunstmest wordt aan de
grond te eenzydig terug gegeven wat de
plant er uit heeft gehaald. Weliswaar is
Europa door kunstmest uit de impasse
geraakt, maar toch hapert er iets. De
grond blijft niet constant vruchtbaar. Op
ieder ogenblik, zo zei spr. moeten in de
grond de voedingsstoffen in juiste ver
houdingen aanwezig zyn, want anders
zal het ene element de functie van het
andere tegenwerken. Het is een ontdek
king van de laatste jaren, dat steeds ver
geten is aan de grond organische stoffen
toe te voegen, welke nodig zyn voor een
harmonische vruchtbaarheid, waarin het
bacteriënleven zijn werk kan verrichten.
Door een goede bemesting en dientenge
volge een rijk micro-leven in de grond be-
bereikt meen niet alleen een stabiele
vruchtbaarheid, maar gaat men tevens
het verstuiven en wegspoelen tegen. In
aansluiting hierop brak spr een lans
voor het maken van composthopen.
Door toepassing van de nieuwe be
mestingsmethode gaat ook de gezondheid
van het vee belangrijk vooruit. Ook ten
aanzien van de gezondheid van de men
sen zyn de resultaten verbluffend. Daar
om is het nuttig deze factoren niet naast
zich neer te leggen, maar proeven te
nemen. De zaak zal echter nuchter en
GODS BODE
Zoekt Mij en leeft.' Amos 5 :4
Pijn.
Trouwe gezel van mijn zijn.
Wie is bij tn\j
Zoals gij?
Uw liefde wou nimmer versagen;
In het denken der dagen,
In het dromen der nachten,
In hun klagen en smachten
Zijt gij bij my.
Gij, trouwe gezel van mijn lot,
Gij zyt de bode van God.
Door geen twijfel verstoord
Zegt gij Zijn woord:
„In wanhoop beef,
Zoek Mij en leef!"
mest vereist voor blijvende
van de bodem"
Beruchte juwelendief eindelijk
gevat
De 31-jarige F. G. uit Borculo, die in
één jaar tijds voor 40 a 50.000 gulden aan
gouden sieraden buit maakte by juwe
liers in Gelderland en Overijssel, is
dezer dagen gearresteerd. De politie
zocht hem reeds lang. Hy werd onlange
opgeroepen om voor de Verzoen kam er
te Zwolle te verschynen, i.v.m. een echt
scheidingskwestie. Toen hy er aankwam,
zaten twee rechercheurs hem op te
wachten. Tot nu toe heeft hij slechts één
inbraak bekend, gepleegd in Olst. Maar
in vete andere plaatsen moet hy even
eens hebben gestolen. In 1947 ontsnapte
hy uit de cel in Twello. Dezer dagen
ontkwam hy bijna uit de cel in Olst- Nu
is hy in Zwolle opgesloten.
HAAGSE POLITIERECHTER
Over de brug
Een rare boel was het daar in Koude
kerk waar men elkanders bruggen ging
slopen. Er was een conflict omtrent een
overpad, waarna de landbouwer D. R.
de bruggen weghaalde in dat overpad.
Prompt sloopte daarop de landbouwer
C. N. van W. diens bruggen en daarvoor
stond hy terecht.
..Twee honderd jaar heeft zyn femilie
toegelaten dat men van dat overpad ge
bruik maakte, nu koop ik het land en
verbiedt hy het", zo beklaagde verdachte
zich.
De rechter kon rich de ergernis be
grijpen, maar bruggen slopen, neen, dat
gaat niet. „Langs gerechtelijke weg moet
iat uitgezocht worden", stelde de rechter
vast.
Daar was verdachte het mee eens. doch
dat duurt lang en intussen kan hy niet
jver het pad.
„Dan moet je de burgemeester vragen
of die bemiddelen wil", adviseerde de
rechter. Ook dat was al gebeurd volgens
verdachte, doch had geen succes opge-
gen niet vernielen", decideerde de rech
ter en daar w-as verdachte het mee eens.
De Officier wilde met de omstandig
heden rekening houden en eiste f20
boete of 4 dagen hechtenis, waartoe de
rechter veroordeelde.
„En ik hoop dat je spoedig het proces
zal wmnen", gaf hij als wens mee.
Sera de Croon kreeg gratie
Aan de 33-j. Amsterdamse kantoorbe
diende Sera de Croon, tot de doodstraf
veroordeeld door het B.G. aldaar, U
ratie verleend.
De doodstraf ls veranderd ln leven»,
lange gevangenisstraf.
