Na Schoonebeek en Steenwijksmoer nu
GRAMSBERGEN
KIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
DINSDAG 13 DECEMBER 194»
Olie en gas in Oost-Nederland
Jeugd in oliegebied leert techniek
(Van een onzer verslaggevers)
OP DE TRILLENDE BOORVLOER van de boortoren der Nederlandse Aardolie
Maatschappij in Gramsbergen, staat boormeester Hoekstra. Met de hand op
de handle van de machtige machine, wier geluld alles overstemt, regeert hjj de
stalen boorbeitel, die daar, vijfhonderd meter diep in de aarde, rondwentelt
zich door zand en klei, krijt en gruizel heen, een weg vreet naar, wat men hoopt,
nieuwe Nederl. bodemschatten: gas of aardolie, of allebei ofgeen van beide.
Dertig ton druk oefent de machine uit
op de beitel. Soms schiet de wijzer op
de manometer van boormeester Hoek
stra's instrumentenbord over de 30 heen.
Dan, met een snelle beweging, heft de
boormeester de 165 ton zware takel op
of het niets is, de beitel krijgt minder
druk en wordt even later weer gevierd
om zich met nieuwe kracht te storten
in het krijtmassief, waarin hij nu rond-
raast.
Rumoer in Ane
Het is een groots karwei.
De bruin geworden bomen van
Scheere, het oude landgoed, dat eens
veste was, die de vaandrig van Riems
dijk in 1672 roemrucht verdedigde tegen
Bommen Berend, die bomen staan er
verstild bij.
Sinds hier in Ane, het was in het jaai
1227, bisschop Otto II van Utrecht het
onderspit moest delven tegen de Drentse
boeren onder Rudolf van Koeverden, is
er niet meer zoveel geweld geproduceerd.
De Dieselmotoren van de boortoren
daveren. De tien man sterke bezetting
vervult de lucht met Amerikaans slang
of Maleise termen, als het Nederlands
boorbargoens tekort schiet. En het toren
geraamte domineert groot en geweldig.
Deze boring in Gramsbergen wordt
uitgevoerd met de grootste boorinstal
latie, die ooit in Nederland werkte.
Toen men er op 15 November j.l. be
gon met boren, zette men de oude Duitse
installatie, die vorig jaar in Steenwjjks-
moer aardgas aan het licht bracht, ter
zijde. De Vries Robbé in Gorkum maak
te de nieuwe toren, die, met de onder
bouw mee, 45 meter hoog is. Voor het
werk is dat erg geschikt. Er moeten n.l.
nog al eens nieuwe buizen in het boor
gat gebracht worden en hoe hoger de
toren is, hoe gemakkelijker men werkt
Behalve de toren zijn ook twee Jaffa-
pompen van Nederlands origine. Zij doen
de boorspoeling, een mengsel van water
en kalkhoudende klei. waarmee de grond
onder de beitel smeuig gemaakt wordt
en oververhitting van de beitel wordt
voorkomen, circuleren. Dat is eigenlijk
een bedrijf apart, die spoelingcirculatie.
Grote basins zijn ervoor gegraven, die
de spoeling opvangen, bewaren en af-
Rood en groen zijn de kleuren van
de 65 ton zware takel, die daar, 25 meter
boven de aarde, aan de langzaam vieren
de staalkabel bungelt. Hij werd in Enge
land, onder Amerikaanse licentie ge-
De blauwe motoren, wier geweld er,
behalve des Zondags, dag en nacht is,
komen uit Amerika.
Heel dit apparaat, dat bediend wordt
door wit-gehelmde boorlieden die hel
men niet vanwege de zon, doch ter be
scherming, tegen, van de toren vallend,
gereedschap heeft ten doel de forse
beitel te doen wentelen, daar diep in
de aarde. Die beitel heeft nu nog een
middellijn van *41 cm., doch met het
dieper boren wordt die middellijn klei
ner. De beitel boort zich nu door het
krijt, van dezelfde samenstelling als dat
der Engelse Zuidkust, Het zit ook hier,
zij het een vierhonderd meter onder de
aardkorst in de grond. De boorspoeling
is er grijs wit van kleur door geworden.
Gas, olie of allebei?
De N.V. Nederlandse Aard Olie Mij.,
waarvan het kapitaal voor 50 procent in
handen is van de N.V. Bataafsche Petro
leum Maatschappij (Kon. Shell-groep)
en voor de andere helft in die van de
Standard Oil Company (New Yersey),
liet deze spiksplinternieuwe apparatuur
aanrukken, om te onderzoeken, of de,
het vorig jaar in Steenwijksmoer ge
wekte verwachtingen, werkelijkheid kun
nen worden. Toen werd daar immers
aardgas onder hoge' druk aangeboord,
waardoor alle gemeentebesturen in het
Oosten en midden des lands, tot de
Utrechtse en Amsterdamse toe, begerig
de oren spitsten. Zij borgen de uitbrei
dingsplannen voor hun bedrijven al vast
achter dikke deuren. Want als de aarde
bij Steenwijksmoer gas spuwt, waarom
zou men het dan uit kolen gaan stoken?
Dezer dagen heeft men nog kunnen
lezen, dat de gemeenteraad van Assen
bereids klaar is met de plannen gas uit
Steenwijksmoer te betrekken. Enigszins
voorbarig, want ten aanzien van het gas
in Steenwijksmoer staat alleen nog maar
vast, dat het er is. Hoeveel er is en
hoelang de bron zal kunnen blijven pro
duceren, is nog een geheim, verborgen
d,
onder dorrend blad en voederbiet in Ane,
Holthone en Gramsbergen, streken die
alle dicht bij Steenwijksmoer liggen.
Daar zullen nu ook prikken in de aard
korst worden gegeven tot een diepte
van om en bij de drieduizend meter. En
zij zullen moeten aantonen, of de geolo
gen gelijk hebben, die zeggen, dat het
oliegebied van Schoonebeek zich in Wes
telijke richting uitstrekt en de gasbron
van Steenwijksmoer uit een laag welt,
die zich in de richting Gramsbergen
voortzet. Vandaar deze exploratieborin
gen op onderlinge afstanden van 2 km.,
waarvan deze in Gramsbergen de eerste
Is. In een van de „hondenhokken", zoals
men in de boortaal oneerbiedig de ver
blijven der boorlieden noemt, heeft de
leider van de exploratiewerkzaamheden
van de N.A.M., ir A. H. van Goch, ons
het bovenstaande en nog vele belangrijke
bijzonderheden méér verteld. En hij heeft
er de nadruk op gelegd, dat Schoonebeek
ruim een kwart van de ruwe aardolie
oplevert, die Nederland behoeft voor het
vervaardigen van allerlei aard-oliepro
ducten. Daarom wil men er nog wel
graag een aantal van zulke Schoone-
bekerveldjes elders in het land bij heb
ben. Vandaar ook, dat voor Pasen be
gonnen wordt met een exploratieboring
in Oost-Zaan. Een onderneming, die daar
te kostbaarder gemaakt wordt, daar
CRAM58€e<^w -4^
twaalf meter veen moest worden ver
graven, om 400 betonnen palen van 15
meter elk te kunnen slaan als fundatie
voor de boortoren die daar verrijst.
Sinds 1930 is men in ons land al doen
de met geologische en geophysische on
derzoekingen, aanvankelijk uit zuiver
wetenschappelijke belangstelling. Zij
hebben later het bestaan van het olie
veld ten Oosten van Coevorden aange
toond. De eerste olie werd aangeboord
in Mei 1943 bij Coevorden, de tweede in
Maart 1944 bij Schoonebeek. Beide ma
len op een diepte van 800 900 meter.
Hier in Gramsbergen denkt men, even
als bij de gasboring te Steenwijksmoer,
tot een diepte van om en bij de 3000
meter te gaan.
Het is geen wonder, dat, met een ih-
dustrialisatieprogram op de achtergrond
van al hun denken en doen, de burge
meesters uit Oost-Overijsselse- en Drent
gemeenten geregelde bezoekers zijn
N.A.M.-boringen. Zij verwachten er-
wat er overigens niet van kan ko-
n: wonderen. Er zijn reeds profeten
geweest, die uit de Schoonebeker olie en
gas van Steenwijksmoer nieuwe in-
dustriën zagen opschieten. Zo is het niet.
In de eerste plaats wil een exploratie
boring in een gemeente helemaal niet
zeggen, dat er ook olie is. Maar daar
naast is Schoonebeek een goed voorbeeld
voor de toekomst van een „oliestreek"
Daar is n.l. de landelijke rust bijna weer
gekeerd. Wel staan er veel nieuwe hui
zen (in deze hoek bouwt de N.A.M. er
in totaal ruim 170 en de honderdste
kwam onlangs onder de kap) en er ver
rees een nieuw groot kantoorgebouw.
Bovendien is er een olie-overlaadstation
met vele olietanks. Maar op één na, zijn
in Schoonebeek de boortorens verdwenen
?n de zgn. „ja-knikkers", de pompen,
die de olie uit de geboorte putten óp-
halen, doen hun rustig werk in een om
geving van groen. Alleen twee bordjes:
één „Verboden te roken" en één „Ver
boden toegang" herinneren aan de olie-
terreinbestemming van de grond. Vlak
er naast ploegt de boer en vult er zijn
bietenkar. En er zal zelfs een tijd komen,
dat het olieveld daar uitgeput is en de
boer er weer helemaal alleen heer en
meester zal zijn.
Maar en dat is een belangrijk ver
schil met vroeger de zoons ën doch-
•rs van die boer hebben wat gezien
de techniek.
De Coevorder ambachtsschool heeft nu
;n dozijn leerlingen uit Schoonebeek;
die in Emmen zag zijn aantal leerlingen
verdubbelen en Klazienaveen krijgt een
eigen ambachtsschool. De „olie" kan
goede vaklieden gebruiken en willen zij
straks op de boorcursussen van de
N.A.M. een goed figuur slaan, dan moe
ten de boerenjongens vroeg beginnen te
leren. Onlangs ging de eerste Schoone-
beker-zoon, Egbert Pat, als B.P.M.-boor-
meester naar Egypte.
En de Schoonebeker-meisjes trouwen
met boormeesters en andere employé's.
Acht van haar zitten al op verschillende
punten in Indië.
Ifit is de verandering, die een streek
ondergaat, waar de boortorens bodem
schatten naar boven brengen. Nu de turf
is, kwam er gelukkig de olie.
Neen, plasticfabrieken en olieraffina
derijen zullen er en dat is een grote
vreugde niet in het schone Overijsselse
en Drentse landschap verrijzen. En de
oliewinning is niet zo arbeidsintensief als
de mijnen. De 600.000 ton olie, die jaar
lijks in Schoonebeek gewonnen wordt en
calorisch, gelijk staat met een millioen
ton kolen, vordert slechts 500 arbeids
krachten tegen 5000 mijnwerkers
die hoeveelheid. Maar of vele Schoone
beker-, Gramsberger- en andere jongens
meisjes (de concessie voor dit gebied
omvat 93.000 ha.) is een andere vraag.
De toekomst zal er waarschijnlijk een
bevestigend antwoord op geven, want er
wordt ter wereld op meer plaatsen olie
gewonnen dan in Schoonebeek en om
geving alleen!
Lezers schrijven ons:
DREIGDE AMERIKA MET INTREKKING?
VAN DE MARSHALL-HULP?
Prijzenswaardig is het initiatief van
w redactie en nobel de bereidwillig
heid van de Amerikaanse ambassadeur
enig licht te ontsteken over de vraag,
of Amerika gedreigd heeft met intrek
king van de Marshall-hulp. Met ge
rechtvaardigde trots kon U dan ook in
het Kameroverzicht van Woensdag 7
December vermelden, dat de heer Weiter
blad aanhaalde. De verklaring van
de ambassadeur was koren op de molen
an de heer Weiter, zulks tegenover het
standpunt der regering, die. met wijlen
minister Van Karnebeek, huivert bij de
gedachte wat er zal gebeuren als het
wetsontwerp souvereiniteitsoverdracht
Indonesië wordt verworpen.
Is maar de vraag: huivert de rege
ring als ze er aan denkt, wat er zal ge
beuren van de zijde van Amerika of van
van de Republiek? De heer Weiter
it zich nu te kunnen beroepen op de
verklaring in dit blad opgenomen om te
betogen: regering, voor Amerika's reac
tie hoeft u niet te vrezen: dit land is
is niet kwaad gezind.
Wat is de wezenlijke waarde van het
geen genoemde ambassadeur heeft ge
zegd? Bij mij komt zelfs niet de gedachte
op, de verklaring van ZE. op één lijn
te zetten met die van de Engelse minis-
an financiën, die kort voor de deva
luatie van het pond zonder blikken of
blozen verklaarde, dat Engeland er niet
dacht te devalueren, hoewel het
tegendeel bet geval was. Nog minder wil
ik beweren, dat de ambassadeur de
spreuk „de taal is er om gedachten te
erbergen' tot de zijne heeft gemaakt.
Laten we eens aannemen, dat een zeker
land B een ^nder land C „onder druk"
had gezet en dat dan een diplomaat van
het land B. hiernaar gevraagd door een
journalist uit het land C, onomwonden
sou verklaren: „ja, dat hebben wij
inderdaad gedaan." Zo zijn niet de
•nanieren van het corps diplomatique,
ivaar men hoffelijk pleegt te zijn (be
halve in een enkel land, waarmee ik niet
Amerika op het oog heb).
De t egenwoordige Amerikaanse am
bassadeur is nog niet lang in Nederland,
n uw artikel is te lezen, dat Z.E. op uw
raag even nadenkt en verklaart, dat hij
zelf nooit van officiële zijde van Ame
rikaanse druk heeft gehoord en het ook
nooit officieel schriftelijk vastgelegd
zag. Let wel: tweemaal het woord offi
cieel. Theoretisch blijft de mogelijkheid
open, dat b.v. voordat Z.E. ambassadeur
werd. van Amerikaanse zijde wel druk
uitgeoefend en dat dit aan Z.E. niet
bekend is, althans niet officieel. Er zijn
jg meer mogelijkheden.
Verder verklaarde Z.E. met de meeste
klem nooit iets gehoord te hebben van
enig dreigement van zijn regering be
treffende intrekking van de Marshall
hulp. Accoord. M.i. is het aannemelijk,
van Amerikaanse zijde nooit gedreigd
Wanneer van die zijde b.v. aan onze,
regering eens te verstaan gegeven was:
wij zouden het in verband met de Mar
shall-hulp zeer op prijs stellen, dat er
tussen Nederland en Indonesië overeen
stemming werd bereikt, dan kan men
dergelijke hoffelijke belangstelling
onze bondgenoten in het welzijn
land toch zeker geen „dreige-
Zegt Z.E. niet, dat hij
zich als ambassadeur niet kan inlaten
met de ..interne aangelegenheden van
Nederland?" Dat is ook het officiële
standpunt van de Amerikaanse regering,
zoals ieder weet.
U, redactie, noemt het antwoord van
Z.E. een direct antwoord, dat aan dui
delijkheid niets te wensen»overlaat. Over
de vraag wat nu duidelijk is, kunnen
naar mijn bescheiden mening onder
lezers toch nog twee tegenover elkaar
staande opvattingen blijven bestaan.
De slotwens van de ambassadeur geldt
het welzijn van beide landen, Nederland
en Indonesië, waarmee zich van harte
verenigen uw redactie en al uw lezers,
O.w. J. J. Dijk.
Leiderdorp.
(Dit ingezonden stuk was reeds ge
schreven, toen minister Stikker zijn rede
in de Tweede Kamer hield Men zi
N.L.C. van Vrijdag jl. Red.)
Loonsverhoging helpt ons
niet uit het moeras
Er zijn plannen om binnenkort weer
over te gaan tot een loonsverhoging. Als
wij de prijsstijging nagaan, valt hiervoor
ook veel te zeggen. Iets anders is, of dit
nu de juiste weg is om uit het moeras
te geraken. Op goede grond kan dit met
een stellig „neen" worden beantwoord.
De loonsverhoging is zeker niet in
het belang van de arbeider. Er komt dan
wel meer geld in het laatje, maar de
arbeider betaalt daarmee de stijging van
de prijs der producten en aan vermeer
dering van aankoop van artikelen behoeft
hij niet te denken. Daarbij komt, dat het
zakenleven, dat nu reeds in moeilijk
heden zit, steeds meer ontwricht zal
worden, wat een nog grotere stijging van
het werkloosheidscijfer tot gevolg zal
hebben. Ook de gepensionneerde wordt
op deze wijze gedupeerd. Zijn toestand
wordt onhoudbaar!
Wat de oplossing dan wel is? Alle
goederen worden op de balans met 15
procent extra verlaagd, zodat de ver
koopsprijs met 15 procent wordt vermin
derd. Alle lonen worden met 10 procent
verlaagd. Dit betekent dan voor de
arbeider een winst van 5 procent. Het
verlies wordt dan alleen door de handel
geleden, waartegenover staat, dat de
koopkracht vermeerderd is. Dit zal uit
eindelijk ook de handel ten goede komen.
De regering zou dan de handel financieel
kunnen steunen. Dat is beter dan een
toeslag op enkele producten.
Als dit systeem goed werkt en het
zal goed werken kan er b.v. over
zes maanden nog eens een verlaging
plaats vinden. De handel kan zich hierop
instellen bij de aankoop van goederen.
De invoer uit de dollarlanden wordt tot
een minimum beperkt. Hiervoor is bij
enkele goederen rijkssteun nodig. Dan
pas komt er werk aan de winkel; de
Het C. J. M. V.-werk te Vlissingen heeft
weer een eigen huis
Dank aan Hervormde Gemeenten van Leiden
en Leidschendam
Voor allen, die belangstelling hebben voor het jeugdwerk van de Ned, Hervormde
Gemeente van Vlissingen, was het Zaterdag een goede dag. In tegenwoordigheid
reien werd het „Jan vaji Boven-huis", gelegateerd door mevrouw J. E. Van
n-Daenen, officieel door de burgemeester, mr B. Kolff, geopend. Mede dank
zy de financiële steun van de Ned. Herv. Gemeenten van Leiden en Leidschendam
kon dit huis doelmatig worden verbouwd en ingericht.
Vier lokalen bezit het gebouw. In de
drie achter elkaar gelegen kamers, die
tot één zaal gemaakt kunnen worden, ver
welkomde de heer J. de Voogd, voor
zitter van de stichting Hervormde jeugd-
gebouwen, de burgemeester van Vlissin
gen, die vergezeld was van de gemeente
secretaris en een wethouder, verscheidene
predikanten, kerkeraadsleden uit Vlissin
gen, Leiden en Leidschendam en anderen.
Hij vertelde, hoe het Hervormde jeugd
werk, dat alleen van het C.J.M.V. uitgaat,
jaren geleden zich in een kleuterschool
moest ontwikkelen. Later kwam het in
een gebouw aan de Noordstraat te Vlis
singen. Door de oorlog werd het gebouw
r beschadigd. Toen legateerde me-
.v Van Boven haar woning aan het
Bellamypark aan de jeugdverenigingen.
Daar de kosten voor verbouwing door de
verenigingen alleen niet gedragen konden
worden werd in samenwerking met de
Hervormde jeugdraad overgegaan tot op
richting van de stichting Hervormde
jeugdgebouwen.
De kerkeraad schonk een deel van
het door hem in het kader van de
actie „Noord helpt Zuid" van de
Hervormden in Leiden en Leidschen
dam ontvangen geld. De heer De
Voogd dankte beide plaatsen zeer
hartelijk voor hun hulp.
De heer M. I. de Jonge uit Leiden
wees er op, dat het bezit van een
jeugdgebouw in de Sleutelstad nog
altijd een wens is. WR begrijpen heel
goed, dat hier grote blijdschap is,
aldus spr.
Burgemeester Kolff sprak de hoop uit.
dat het gebouw velen ten zegen zal zijn.
Ds J. S. Hartjes complimenteerde namens
de Ned. Herv. Gemeente en de kerke
raad. Hij herinnerde nog aan het mee
levende echtpaar Van Boven. De heer
Dekker, waarnemend voorzitter van de
Hervormde jeugdraad, nam met een
dankbaar hart het gebouw in ontvangst.
Actie tegen het gebruik van
alcohol
Aan hen, die leiding geven aan ons
volk politieke leiders. geestelijken,
leiders van jeugdverenigingen, vakver
enigingen en vrouwenverenigingen, pro
fessoren, artsen, leraren, onderwijzers,
enz. zal dezer dagen een manifest wor
den gezonden, waarin op hen een beroep
wordt gedaan om door woord en daad
mede te werken aan het tegengaan van
het alcoholgebruik.
Het manifest is door ruim honderd pro
minente figuren uit het gehele land on
dertekend, o.a. door minister-president
dr Drees, minister In 't Veld en mr dr
Donner, pres. van de Hoge Raad.
Voedingssalon 1950 in Den Haag
Van 7 tot en met 23 April van het vol
gend jaar zal in Houtrust te Den Haag
een tentoonstelling worden gehouden on
der de naam „Voedingssalon 1950". Deze
expositie zal de grootste zijn, die
op het gebied van de voeding is gehou
den. Er zal een demonstratie worden ge
geven van het beste, dat Nederland pro
duceert en voorts zal aan het publiek
voorlichting omtrent voeding gegeven
worden. Er is een stichting opgericht,,
welke de tentoonstelling zal voorberei
den.
Goede voorzorg beter dan hetere nazorg
Burgerlijke verdediging is thans
in voorbereiding
Bevolking dient beschermd te zijn tegen elk
mogelijk gevaar
(Van een onzer verslaggevers)
Nederland wil zijn bevolking beschermen, wanneer gevaren de veiligheid bedreigen.
Dèt is de conclusie, die getrokken moet worden uit de plannen van de Regering,
omtrent de nieuw op te zetten verdedigingsorganisatie voor de burgers. De na
latigheden van vóór 1940 en de fatale gevolgen daarvan z$n nu aanleiding om
te voorkomen, dat deze onherstelbare fout voor een tweede keer gemaakt zal
worden. Alarrr\erend? Neen! Evenals elk land een leger op de been houdt,
een luchtmacht bezit, zo is Nederland van oordeel, dat het nood
zakelijk is om zijn bevolking zoveel mogelijk te beschermen tegen gevaren, zoals
tevens is gebleken uit de recente publicaties van de Civil Defence in Amerika
Engeland.
En het is geeh luxe. De laatste wereld
oorlog heeft maar al te duidelijk bewe
zen. hoezeer de burgerbevolking bij i
logshandelingen betrokken wordt,
gaat hier om mensenlevens, waarbij
ker geen struisvogelpolitiek gevoerd mag
worden, doch waarbij de feiten en moge
lijkheden scherp onder ogen gezien moe
ten worden.Een goede vóórzorg is beter
dan een betere nazong voor de slacht
offers.
Geen nieuw plan
dë'burgerlijke verdedi-
werkloosheid daalt en er wordt naar
verhouding meer verdiend.
Arbeider en gepensionneerde zullen
hierbij wel varen. Hun inkomen is wel
verlaagd, maar hun koopkracht aanmer
kelijk verbeterd. Deze methode is in
lijnrechte strijd met de tegenwoordige
loonpolitiek en zal van deze zijde aan
vankelijk tegenstand ondervinden.
Maar als men moed en durf heeft
hiertoe over te gaan, zal dit alles ten
zegen zijn.
Leiden. A. Buurman.
Rivaliteit tussen Oldeboorn
en Tzum
Bij de plaatjes van de Nieuwe Leidsche
Courant van Zaterdag j.l. werd gespro
ken over de scheve toren van Olde
boorn en Pisa. Beide heb ik gezien en
die van Pisa beklommen, zodat uw be
richt me interesseerde.
U-weet zeker niet, dat aan de bouw
van de toren van Oldeboorn een vrolijk
kantje zit. In Tzum. een dorpje in de
buurt van Franeker, stond de hoogste
toren van Friesland. Nu wilde men in
Oldeboorn ook een toren hebben, doch
die moest hoger zijn dan die van Tzum.
Een commissie uit Oldeboorn trok naar
Tzum en mat met een touw de hoogte
de toren. Daarna gingen de heren
wat rusten en legden het touw in een
gelagkamer. Een Tzummer zag dat en
sneed een stuk van het touw af. Ver
heugd over hun werk gingen de heren
terug naar Oldeboorn. De toren werd
gebouwd en na voltooiing vertelden de
bewoners van Oldeboorn, dat hun toren
meter hoger was dan die van Tzum.
De Tzummers lachten om die medede
en vertelden, wat zij met het touw
hadden gedaan. Grote teleurstelling en
verontwaardiging in Oldeboorn. En de
Tzummers kregen de scheldnaam van
„lijntje-snijers" (touwtje-snijders). De
toren van Tzum staat nog volkomen
recht. Voor Oldeboorn zeker de straf
voor hun oneerlijke handelwijze.
VV. van der Laan.
Leiden, Hoge Rijndijk 40.
Een herinnering uit de bezettingstijd. Een zwaar beschadigd huis aan het
Eiberplein in Den Haag, als gevolg van de explosie van een bom op 1 Aug.
1941. Op de voorgrond twee Duitse militairen in gesprek met een burger.
dr Beel. die in 1947 een commissie in
stelde met de opdracht het vraagstuk
van de burgerlijke verdediging in be
schouwing te nemen en een wettelijke
regeling met betrekking tot de rampen
bestrijding en de verdediging der bur
gers voor te bereiden. Op 22 December
van det jaar heeft deze commissie toen
een omvangrijk rapport uitgebracht, naai
aanleiding waarvan thans de voorberei
dende maatregelen worden getroffen.
Over de mogelijkheid van een wette
lijke regeling waren de volgende n
ters van Binnenlandse Zaken het niet
eens, omdat de methoden van verdedi
ging ongetwijfeld zullen veranderen met
de jaren. Minister Teulings heeft thans
de oplossing gevonden door de organisa
torische voorbereidingen te treffen, die
voorshands beperkt dienen te blijven tot
een' weloverwogen kernorganisatie ii
verschillende gemeenten of groepen,
gemeenten en naar aanleiding van
bij deze organisatie gebleken behoefte
een wettelijke regeling te treffen.
Deze kernorganisatie zal dan, indien de
internationale toestand zich zou toespit
sen. in korte tijd uitgebouwd kunnen
worden tot een organisatie, die vereist
is om in oorlogstijd de bescherming
de burgerbevolking te waarborgen.
Splitsing van gemeenten
Het zwaartepunt in de organisatie zal
worden gelegd in die gemeenten,
krachtens hun aard en ligging
zware aanvallen in aanmerking kunnen
komen. Deze zullen A-gemeenten worden
genoemd. Hieronder vallen o.m. grote
steden, industriecentra en dergelijke. De
overige gemeenten, die als B-gemeenten
zullen worden aangemerkt, zullen ee
kringsgewijze beschermingsorganisati
moeten opbouwen, uitgaande van het i'
vredestijd aldaar aanwezige hulpverle-
nmgspotentieel, berekend op het
zien in de gevolgen van lichte bombar
dementen en toevalstreffers en hulpver
lening aan de in de buurt getroffen A-
gemeenten.
Natuurlijk is de bescherming vai
bevolking in oorlogstijd allereerst
kwestie van plaatselijke aard, die
schier elke gemeente weer anders is
zal dan ook naar gestreefd worden o
geraken tot een zo doeltreffend moge
lijke organisatie met een dynamisch ka
rakter. aangepast aan de plaatselijke om
standigheden en daarnaast een hechte sa
menwerking tussen de gemeenten onder
ling.
Centraal of plaatselijk?
Er zijn stemmen opgegaan, die
oordeel waren, dat het beter is om
uniform schema te ontwerpen, dat
elke gemeente van toepassing is. De Re
gering is echter van oordeel, dat
Woensdagavond, 28 Januari 1942 vielen bommen op het Heiman Dullaertplein
Rotterdam. Een overzicht van de gevolgen van de voltreffer op de panden
21 en 22 hoek Schoonderloostraat»
Het loopt tegen dt Kerst... Als de
onder gaat tussen herjstwol-
ken wordt de stemming wat u
moedig aan boord der haringlog-
gers. Het verlangen naar behou
den teelt" komt op... Met de ha
ring zijn de vissers naar het Zui
den gezakt, maar aan het uitzetten
der zinkvleet komt thans spoedig
i einde. De haringvisserij in het
Kanaal (daterende van rond 1900,
ir sinds omstreeks 1920 pas tot
grotere bloei gekomen) wordt de-
r dagen beoefend door ongeveer
20 Katwijkse, 40 Scheveningse
40 Vlaardingse loggers.
(Foto D. Kruyt)
schema juist niét teveel gedetailleerd
moet worden, teneinde een makkelijker
aanpassing aan de aard der gemeente te
krijgen. Een organisatie, die leeft, moet
zich kunnen aanpassen aan de plaatse
lijke ver-houdingen en toestanden en moet
niet strak uniform zijn. De burgerverde
diging tijdens de jongste oorlog in Duits
land heeft, zoals een commissie heeft
onderzocht, bewezen, dat uniformiteit, al
thans te strakke eenheid, funest is voor
de verdediging. Ook in ons land heeft
men tijdens de oorlog met dit euvel te
kampen gehad onder Duitse dwang. Bo
vendien doodt uniformiteit elk initiatief,
waarvan het gevolg kan zijn, dat onder
de moeilijkste omstandigheden de hulp
verlening aan de getroffenen en de be
strijding van een bombardement ernstig
te kort zouden kunnen schieten, zoals 't in
Duitsland herhaaldelijk is voorgekomen.
Andere organisaties
Het de kern der burgerlijke verdedi
ging. die belast is met de coórdi-nering
van deze taak. Voorop staat echter, dat
de bescherming der burgerbevolking
moet zijn gericht op een gezamenlijk
streven van de Overheid en de bevol
king om de nadelige gevolgen van vijan
delijke aanvallen tot een minimum te be
perken. Vandaar ook. dat zij dit zal
doen in samenwerking en met inschake
ling van het particulier initiatief, zoals
het Ned. Rode Kruis en andere Kruis
verenigingen.
Ook de Nederl. vereniging van lucht
bescherming zal wederom een taak in dit
geheel te vervullen krijgen.
Bovendien zal van de zijde van het
publiek een zeer ruime medewerking
welkom zijn, waarvan men veel ver
wacht.
De Commissie ter voorbereiding van
een wettelijke regeling van de rampen
bestrijding en de Burgerlijke Verdediging
heeft gerapporteerd, dat het werk veel
meer omvat: het omvat Ook het gehele
complex van maatregelen, dat genomen
moet worden ter instandhouding van het
maatschappelijk leven in oorlogstijd.
Bovendien zal er binnenkort een com
issie aan het werk gaan. die zowel in
opdracht van de minister van Binnen
landse Zaken als van Oorlog een rapport
zal uitbrengen over het evacuatievraag-
stuk. Nederland wil op alle eventualitei
ten voorbereid zijn. En terecht Wij her
halen nogmaals: beter voorzorg dan na
zorg, waaruit tevens mag blijken, dat het
alleen de voorbereiding is op de dingen,
die komen künnen, maar waarvan het
geheel niet zeker is, dat zij komen züllen.
Wordt de benzineprijs 40 cent
per liter?
In verband met de verhoging van de
benzineprijs, welke op 1 Februari a s.
zcu ingaan, vernemen w-e in krin
gen van het bedrijfsleven, dat na de
verhoging de benzine 40 cent per liter zal
kosten (thans 28l4 cent). Een officiële
bevestiging van dit bericht kon men ons
nog niet geven.
MINDER REGERINGSUITZENDINGEN
DOOR DE RADIO.
De tijd Ls gekomen om het aantal rege
ringsuitzendingen door de radio te ver
minderen. Twee uitzendingen zullen
dezer dagen vervallen, één op Dinsdag
19.45 tot 20 uur en één op Zaterdag
13 tot 13.30 uur (strijdkrachtenpro
gramma). Op 1 Januari zullen nog meer
uitzendingen vervallen.
De dienst van de regeringscommissaris
Dor het radiowezen kan nog niet wor
den gemist. Dit deelt minister Rutten
in zijn M. v. A. op het V.V. over
de begroting van O., K. en W.
Voor ruitenpikkende auteurs
alleen een reprimande
Bertus Aafjes cs.. die dezer dagen te
A'dam een steen wierpen door de ruiten
de uitgever van Schreieder's boek,
komen er met een reprimande van de po
litie af. De uitgever van het boek heeft
nl. geen aangifte van het gebeurde ge
daan bü de politie en deze zal er nu ver
der geen werk van maken.
Knaapje in Kopenhagen ontvoerd
Duizend manschappen van het Deense
leger nemen deel aan de opsporing van
2'4-jarig jongetje, dat Zaterdag uit
speeltuin in Kopenhagen werd ont
voerd. De vermoedelijke dader, een huis
vriend van het gezin, waaruit het knaapjs
afkomstig was. is inmiddels overleden.
te grote dosis van een slaapmid
del t« hebben ingenomen. Politiehonden
vonden zijn Ujk in een bos.
