Op „Hagheweyde" te Warmond bewerkt men de
grond biologiscli-dynamisch
WfEUWE LEIDSCITE COURANT
DINSDAG 6 DECEMBER rtf*
Er komen zelfs „tovermiddeltjes" aan te pas,
maar de resultaten zijn verrassend
Het tuinbouiv-internaat Warmonderhof
(Van onze speciale verslaggever)
Dp „Haghcweyde", een buitenplaats aan de Oranje-Nassaulaan te Warmond, wordt
loor jongelui druk gewerkt. Jongens harken bladeren, een meisje van achttien
;i lentes is bezig winterpostelein te snijden, anderen zeulen met kruiwagens, vullen
en rijden weer weg. En als U soms mocht denken, dat die jongens en meisjes
de slag zijn om hun vrye tyd zo'n beetje vol te maken, dan bent U er naast.
het land- en tuinbouw-instituut „Warmonder-
ien tuinbouwschool rijk een internaat. Men
'dl; vertelt, dat het instituut hier te lande eigenlijk enig is. Want hier worden de
eerlingen wegwijs gemaakt in de biologisch-dynamische methode!
Biologisch-dynamisch? In Warmond
ld men daar al het een en ander van
-ehoord. Kweekten de gezusters Rosen-
Hévald op „Teylingerhof" heur groenten
•n fruit destijds ook al niet op
ondere
Want hier heeft de derde klas var
>ucjhof" practyk! Jawel, Warmond is
nee e,
Zy sleepten juist die
fiingen bü elkaar, waaraan een moderne
|n< uinder voorbü gaat: bladeren, onkruid-
'e onder-zaad, groentenafval en wat-al-
liet. Het ging allemaal tot mest ver
en. Een vracht kunstmest had men
nooit zien lossen. Daarentegen werd
en dan wel met „tovermiddeltjes"
■espoten. Kortom: het ging daar heel
K| inders dan anders.
Wat later was een zekere meneer De
3oer op „Hagheweyde" aan het tuinen
jeslagen. Die deed het ook al op die
sterker verzadigende werking heb
ben. En er zyn voedingsproeven genomen
met kippen, die met gewone en biolo-
gisch-dynamisch verbouwde tarwe wer
den gevoerd. De resultaten waren ver
rassend!
Het spreekt vanzelf, dat men op „War
monderhof" al de gekweekte groenten
niet zelf allemaal kan opsouperen. Dat
wel een beetje te veel van het goede
worden. Maar over de afzet bestaan geen
zorgen. De vraag is groter dan het aan
bod. Het is zelfs zó sterk, dat de groen
ten en het fruit van een certificaat moe
ten worden voorzien. Want het is ge
beurd, dat een groentenhandelaar, die in
deze producten „deed", op een gegeven
moment tot de ontdekking kwam, dat
Biologisch-dynamische methode.
„Warmonderhof".
imslachtige manier. In Warmond
3 <peleens om gegrinnikt.. Maar onge
ler een jaar geleden was daar dan op-
;ns dat instituut.
Die school kwam er eigeniyk door een
Ipnenloop van omstandigheden. Men
loet namelyk weten, dat op „Teylinger-
of" aan jongens en meisjes de gelegen
heid werd gegeven om practisch te leren
erken en tegelyk de knepen
iologisch-dynamische methode onder de
nie te krijgen. En toen de heer De Boer
jn kwekerij op „Hagheweyde" startte,
het daar al niet andersBoven-
werd mej. W. F. Rosenwald op een
>ertslukkige dag mevrouw De Boer,
it jwekeryen op „Hagheweyde" en „Tey-
ngerhof" werden één, en al gauw kwam
hoi it verzoek van verschillende züden
in internaat. Men had er in Warmond
el oren naar. De grote vraag was al
en: waar moet dat allemaal worden
ihuisvest?
Het internaat kwam er tóch, dank zij
heer Meuten. Een gedeelte van zyn
•ote buitenplaats werd ter beschikking
'at getimmer kon men
September van het vorige jaar op
ig komen. Het werd er al gauw te
Maar de heer Menten tikte een
leger-barak op de kop. Deze biedt
n complete metamorphose twee
en lichte leslokalen, een recreatie-
waslokalen, slaapkamers enz. Wat
ruimte betreft, kan men nu voorlopig
gel
uit.
Het onderricht
jOp de zandgrond van „Hagheweyde"
irden naast de groenten-, fruit- en
irteelt het pluimveebedrüf en de byen-
:lt beoefend. ^Teylingerhof" is een
jeigrondbedrijf, waar naast groenten-,
sierteelt ook aan veeteelt wordt
idaan. De leerlingen maken dus kennis
|et het verschil'in bewerking en de ge-
.rdheid van verschillende gronden. Het
eoretische gedeelte omvat scheikunde,
antkunde, bedryfseconomie, boekhou-
z. Kortom: een rooster, zoals men
meeste tuinbouwscholen aantreft.
Maar wat is die biologisch-dynamische
ethode nu eigeniyk? Wel, op veel pun-
stemt die overeen met hetgeen de
langzamerhand wyd en züd vermaar-
ir Cleveringa 'verkondigt. Om te be-
inen: kunstmest is volledig taboe,
ïar bovendien moet men op „Warmon-
irhof" ook niets van faecaliën hebben,
dat klopt niet met de- theorie van
Cleveringa!
De dieriyke mest gaat hier evenals de
B>dige afvalstoffep en bladeren op lang-
rpige hopen. Maar apart! Alles
;t aarde vermengd, op de juiste voch-
heidsgraad gehouden en tevens wordt
erby gebruik gemaakt van een speciaal
eparaat, dat het proces versnelt en
IEU geiyk het product verbetert.
Dit preparaat wordt samengesteld uit
geneeskrachtige kruiden: kamille,
duizendblad, brandnetel, valeriaan en
g een paar. Geheim is het niet,
nt elke „derde-jaars" kan het ver
tellen. Maar ze wyzen er dan tevens
op, dat het niet op zijn jan-boere-
^f luitjes kan gebeuren. Want het is
een nauwkeurig klusje. Om beun-
hazery te voorkomen, wordt er „dan
ook nog niet veel bekendheid aan
|gegeven. Verder wordt de grond
vóór het zaaien of planten besproeid
EN^m?t een mestpreparaat, dat de vor
ming van haarworteltjes bevordert
Jen de plant een sterkere weerstand
:rledgeeft. Ook aan dit middel wordt nog
L. |niet veel bekendheid gegeven. Reden
ïc. Jals boven. En dan is er nog een
ojkiezelpreparaat, dat dient om het
ys" assimilatievermogen te vergroten,
an Daarmee worden de planten bespo
ken op het tydstip, waarop zich dat
gene gaat ontwikkelen, dat men
Joogsten wil. Ook nog geen rucht-
0 "^baarheid aan gegeven. Reden: zie
bo\ en.
|Nu moet U niet denken, dat men op
mier te werk gaat, omdat men
toevallig een grappige methode
akbihdt. Want dit alles heeft wel degelyk
reden. Diverse proeven hebben name-
duideiyk aangetoond, dat op deze
:e gekweekte groenten, naast een
ere smaak en grotere houdbaarheid
hy uitverkocht was. Toen klom hy ge
makshalve maar even in de telefoon en
liet via een grossier nieuwe voorraad
„gewone" groenten aanrukken. Die wer
den verkocht als biologisch-dynamisch
gekweekte. Tegen de daarvoor hoger
liggende pryzen...
Niet alleen is de vraag naar deze pro
ducten groot ook die naar biologisch-
dynamisch geschoolde krachten overtreft
vele malen het aanbod. En daarom is
dit een richting, waar de nodige muziek
in zit. Het moet U dan ook maar niet
verbazen, als de heer en mevrouw De
Boer zich straks wéér nieuwe woonruim
te moeten laten aanmetenAan de
opleiding zal het in ieder geval niet
liggen
Naar onderwijzers-reserve
van 500-1000 man
Speciale opleiding voor wacht
gelders
Naar het AJJ.P. verneemt, overweegt
de regering een plan om zo spoedig
mogelijk te komen tot een aanvulling
van de onvoldoende reserve aan onder
wijzend personeel. De beschikbare plaat
sen zijn weliswaar thans bezet, maar
doen zich vacatures voor,, dan is het
vaak niet mogelyk, daarin te voorzien,
vooral in de uithoeken des lands. Daarby
komt, dat op grond van het bevolkings
accres in de jaren 1952 en 1953 een
tekort kan worden verwacht. Er valt
niet te zeggen hoe groot dit tekort zal
zijn, wel dat het van tijdelijke aard zal
blijken en dat het zo nodig zou kunnen
worden opgevangen binnen de grenzen
van de huidige leerlingenschaal. De ge
middelde klassebezetting is de laatste
jaren iets gunstiger geworden, Deze is
namelijk teruggelopen van 37.8 in 1936—
1938 tot 35 thans. Ook zijn er nu 1206
personen meer in opleiding voor de akte
lager onderwys dan verleden jaar.
Behalve dat de normale opleiding door
het beschikbaar stellen van beurzen ge
stimuleerd wordt, wil de regering de
meest geschikten onder hen, die op
wachtgeld zijn of zullen komen, by een
speciale cursus of cursussen onderbren
gen, waarbij men twee vliegen in één
klap wil slaan. Ten eerste krijgt het
onderwys daarvoor de beschikking over
meer leerkrachten en ten tweede zijn zy,
die zich zullen aanmelden-, sociaal ge
borgen. De duur van de cursus zou
moeten afhangen van de vooropleiding,
welke de candidaten reeds ontvingen.
Gestreefd zal waarschijnlijk worden naar
het kweken van een reserve tussen de
500 en 1000.
Aan het feest van de Ruilverkaveling
neemt heel Nederland deel
Een kwart eeuw geleden kwam er 'n belangrijke wet
in ons land tot stand
(Van onze landbouwmedewerker)
EEN KANKER IN ONZE LANDBOUW", noemde dr W. H. Staring, land
bouwkundige in de tweede helft van de 19e eeuw, de slechte perceelsindeling
in uitgestrekte streken van ons land, maar deze kanker bleef voortvreten tot 1924,
toen de Ruilverkavelingswet tot stand kwam, op grond waarvan thans al 25 jaar
lang op doeltreffende wyze door middel van verkaveling der gronden de renta
biliteit der bedryven is verhoogd. Hoewel er aanvankelijk nogal tegenkanting
bestond tegen de nieuwe opvattingen, is binnen het genoemde tijdsbestek een
algehele ommekeer ingetreden.
uitvoering van de ruilverkaveling heeft
In de eerste tijd namelyk veel tegenkan
ting ondervonden, enerzijds als gevolg
het conservatisme onder de betrokke-
anderzijds als gevolg van het stelsel
der wet, welke voor een ruilverkaveling
principe op vrijwilligheid berust)
.dubbele meerderheid" eiste
Over van elkaar vervreemde
familieleden
i.
Het gaat in de taal al net zo als onder
de mensen. Wanneer men een familielid
jarenlang niet heeft gezien, kent men
hern of haar ternauwernood meer. Ja,
zelfs zyn er verhalen, waaruit we kunnen
horen hoe verwanten elkaar zelfs hele
maal niet meer herkennen, wat in de tijd
van de 19e-eeuwse romantiek tot aller
lei griezelige vergissingen aanleiding gaf,
vooral wanneer het een broer en zuster
betrof, die op elkaar verliefd werden
Zulk een vaart loopt het nu in de taa!
niet, maar zonderlinge moeilijkheden om
twee verwante woorden te herkennen-,
zijn er toch heel wat. Zéér groot worden
deze, wanneer de ene taal ze van de an
dere overnam, maar ze op eigen wijze
uitsprak. Daar hebt u b.v. het Franse
bossema'n, dat niets anders is dan 'n
verbastering van ons woord bootsman en
het woord be au pré, dat letterlijk zou
kunnen betekenen mooie weide, maar in
derdaad een verbastering is van ons
woord boegspriet. Trouwens, in het ver
keerd begrijpen van een tekst in een
vreemde taal zyn vertalers toch altijd
sterk geweest. Nog onlangs moet het op
een examen zyn voorgekomen dat „une
bonne au-baine" (een mooi buitenkansje)
werd vertaald door „een dienstmeisje
in het bad" (une bonne au bain). Hier
was de verwantschap tussen de twee
teksten echter nog verder te zoeken dan
LEZERS SCHRIJVEN ONS:
Over "t slachten voor de komende feestdagen
Telkenjare komen er bij de Neder
landse Vereniging tot* Bescherming van
Dieren uit alle delen van het. land klach
ten binnen, dat kleine dieren., als pluim
vee- en konijnen, op vaak afschuwelijke
wyze worden gedood Het is wel voorge
komen, dat ouders aan kinderen van
1012 jaar opdracht gaven om konijnen
met dun touw of ijzerdraadjes in de
schuur op te hangen. Toen een jongen,
die daaraan met weerzin gehoorzaamde,
ongeveer 3 uur zijn vader mededeelde
maar aan zijn achterpoten".
Ook zijn Dierenbescherming gevallen
bekend, dat konijnen levend werden ge
vild en kippen dito werden geplukt.
Dierenbescherming vraagt zich af hoe
het mogelijk is, dat men feest kan vieren
en met name het grote Vrede-feest van
een dergelijke executie aan weerloze
dieren heeft volbracht of heeft laten vol
brengen en dan nog wel door kinde-
Er zyn in ons land verschillende abat
toirs, waar men tegen zeer geringe prys
de dieren kan laten slachten en het vlees
wordt dan ook nog door deskundigen ge
keurd. Men kan zich uiteraard ook voor
het slachten van dieren vervoegen by
bonafide poeliers.
Dierenbescherming wijst er voorts nog
op, dat om. het ophangen van konynen
en het levend plukken van kippen en
dergelyke voor de Wet strafbaar is. Meer
dan anders en wel in verband met de
zeer vele klachten-, die in 1948 Dieren
bescherming hebben bereikt zal'door
onze inspecteurs nauwkeurig hierop wor
den toegezien. Ook de politie is ten op
zichte van- dit toezicht haar sterke bond
genoot.
WENKEN
De instrumenten voor het slachten
(mes, hakmes, bijl) m-oeten scherp en
zonder scharen zyn. Is bedwelming on
mogelijk, dan zorge men er voor, dat na
de halssnede de kop niet naar beneden
hangt. Zolang bloed iiï de hersenen is,
leeft en voelt het dier- By een opgerichte
kop, waarbij de snywond van de hals
naar beneden ligt, sterft het dier spoe
diger, daar het bloed dan uit de herse
nen kan afvloeien.
Gevogelte: Waar de kopvorm het toe
laat, bedwelme men door een krachtige
slag met een houten hamer, op de door
een tafel gesteunde kop en snijde daarna
dit lichaamsdeel af. Voor gi;ote vogels,
als ganzen, verdient het aanbeveling,
deze van te voren- zo in een zak te doen,
dat alleen de kop er uit steekt. Is be
dwelming onmogelijk, dan snijde men
met een scherp mes snel de kop af.
Vissen: Men bedwelme met een krach
tige slag op de door een vaste onderlaag
liggende kop en snijde dan dat lichaams
deel af. Wanneer de vis bestemd is om
met de kop te worden opgediend, dan
snijde men na de bedwelming de wervel
kolom achter de kop door. Pas daarna
mogen vissen worden ontschu'bd.
Paling vatte men aan met een droge
doek en behandele ae overigens als an-,
defe vissen. Nooit legge men ze levend
in zout of azijn en nimmer mag de huid
er af getrokken worden-, als ze nog le
vend zijm.
Schaaldieren: Kreeften, krabben en
garnalen dompele men onder in kokend
zout water en houde ze ondergedompeld
tot ze levenloos zijin. Met het oog op de
afkoeling van het water neme men niet
teveel in een pan of ketel. Nooit mogen
ze met koud of lauw water worden op
gezet, Pas na de dood mogen, waar nodig,
denen vast, zodat het hoofd naar beneder.
hangt, en geve dan met een stevig stuk
hout, b.v. een niet te lichte hamersteel,
een krachtige verticale slag op het ach
terhoofd, achter de oren- Daarna late
men ze verbloeden. Wanneer men geen
routine heeft, wende men zich zoais
gezegd tot een te goeder naam en
faam bekend staande poelier of tot het
gemeentelijk abattoir.
Transport: Gevogelte moet men onge
bonden in een net met een vaste bodem
vervoeren en vissen in water. Is dit
laatste niet mogelijk, dan late men ze
door de verkoper op de boven aange
geven wijze bewusteloos maken en uit
bloeden.
Afd Leiden. Ned. Ver. tot
Bescherming van Dieren.
HUISSLACHTINGEN
Het stukje in de N.L.C.' van 25 Novem
ber, „Nu willen de Zeeuwen wel cen
traal slachten", acht ik misplaatst.
Dat de Zeeuwen destijds moord en
brand hebben geschreeuwd, toen men
hen wilde verplichten, centraal te slacn-
ten, kan ik volkomen billijken. Weet U.
dat het thuis-slachten op een boerderij
in het najaar of de winter in grote delen
van ons land een feestdag is in het plat
telandsleven? Dat het voor velen een
eeuwenoude traditie is, die zy niet graag
willen missen. Dat ten tweede het trans
port bij vele boeren, en zeer zeker bij de
landarbeiders een rol speelt, om nog maar
niet te denken aan de kans op verwisse
ling der afvallen en mogelyk ook var.
het varken by centraal slachten. Ten
derde, dat een centrale slachtplaats vaak
voor de huisslachter is gelegen in 'n andere
keuringskring van vee en vlees, dan waar
onder hy ressorteert, zodat hy dubbel
keurloon heeft te betalen en bovendien
nog invoerrechten van de ene keurings
kring in de andere.
Weet U, dat de huisslachters niet om
subsidie hebben gevraagd, doch dat deze
van overheidswege zonder meer op alle
varkens, die worden geslacht, wordt ver
strekt, dus ook subsidie op varkens, be
stemd voor huisslachting. Men dient
echter te bedenken, dat de Zeeuwen by
het om het hardst lopen naar de centrale
slachtplaats en dit doen alle boeren en
landarbeiders in Nederland, evenveel
recht hebben als iedere consument, voor
iedere hoeveelheid varkensvlees, die hij
by de slager koopt, deze subsidie even
eens ontvangt. Waarom zou de boer of
landarbeider duurder varkensvlees moe-
in de gevallen, die ik ga bespreken.
Is er b.v. iets eerbiedwaardigers te be
denken dan een gr ys aard? En toch is
dit niet altijd zo geweest. In de taal der
middeleeuwen had het woord een ongun
stige betekenis. Het kan zelfs wel zijn dat
het wóórd met grisen, dat o.a. grijns
lachen betekende, in verband staat en
het beduidde een oude paai of knorre-
Met ons „wijf' is het juist omgekeerd
gegaan. In het middel-Nederlands had het
geen minachtende betekenis, wat trou
wens duidelijker wordt, indien men aan
het Engelse wife en het Duitse Weib
denkt. Het woord vrouw dat we thans
eenvoudig als tegenstelling van man
bezigen, was vroeger de benaming van
een gehuwde adellijk dame. Dit is nog
enigszins te bemerken aan de uitdruk
king „Vrouwe die of die', voor een echt
genote van een voornaam man.
Niemand die tegenwoordig bij het
woord kastelein aan iets anders dan
een herbergier denkt. Toch zal het
stellig wel eens iemand getroffen heb
ben, ook al wist hij de afkomst van het
woord niet, dat het zoveel overeenkomst
met kasteel vertoont. Dat behoeft niet
te verwonderen, want de oorspronkelijke
betekenis is niets anders dan slotvoogd,
kasteelheer.
Immers Vondel zegt nog in zyn vers:
..Huigh de Groots verlossing":
Gewelf van wallen, dubble gracht,
Ontruste honden, wacht bij wacht.
Beslage poorten, ysre hoornen,
Geknars van slotwerk, breede stroomen.
End' onvermurwde kastelein
Verzekerden op Loevestein
Den Grooten Huigen, buiten duchten,
Van in der eeuwigheit t'ontvluohten.
En nu zal de schrandere lezer wel in
zien, dat Hugo de Groot er de man met
naar was om van tijd tot tijd een pieren-
verschrikkertje te gaan nemen bij een
„kastelein", die dan wegens vrees voor
een verminderde klandizie onvermurw
baar zou zyn geworden. Nu we bij de
herbergier te land zijn gekomen, denken
we natuurlijk ook aan de herberg.
Ook dit woord kent zijn ouder familie
lid niet meer. Want het eerste deel ervan
is heir (leger). In de oude tyd is het een
kamp geweest voor het leger; later
werd het een plaats of huis om te over
nachten en langs deze weg kon het ten
slotte tot de betekenis „kroeg" komen.
Ook het woord tronie hoort in deze
groep van elkaar ombekende familiele
den thuis. Niemand is er tegenwoordig
bijzonder mee gevleid, wanneer men het
over zyn tronie heeft, te minder omdat
men er zo licht een paar andere letter
grepen vóór denkt en het woord zo uit
breidt tot boeventronie. Maar in vioeger
tijd kon het woord ook een verheven ge
laat aanduiden. Vondel zegt b v. in „Luci
fer", het schoonste drama dat hij schreef,
wanneer hij Appollion het uiterlijk van
Adam en Eva in het paradijs laat be
schrijven, nadat deze het aardse Para
dijs in ogenschouw heeft genomen:
Geen schepsel heeft om hoogh mijn
oogen zoo behaeght
Als deze twee omlaegh
Bezit het lijf iets schoons, dat vint men
hier by een.
Een Godtheit geeft haer' glans door
's menschen oogen heen.
De redelycke ziel komit uit zyn trom
Daarentegen komen ln hetzelfde drama
deze regels voor, waar Lucifer zyn die
naar Belial beschrijft:
Ga hene, en overlegh dit stuck met
Belial:
Het moet er duister zyn, daar hy ver
dolen zaL
Zyn troni, gladt vernist van veinzen
en bedriegen,
In 't mommen niemant kent, die haer
voorbij kan vliegen.
Maar de ongunstige betekenis heeft
het ten slotte gewonnen.
In dit drama komt ook nog het woord
gading voor, dat wy thans gebruiken
in de betekenis van zin of lust, wanneer
we b.v. zeggen dat iets niet van onze
gading is. Maar in Vondels Tyd heeft het
een geheel andere betekenis, wat blijkt
uit de regels, die Apollion in de mond
worden gelegd om de verhouding van
Adam en Eva te beschrijven:
Hoe arm is eenigheit! wy kennen geen
gespan
de stedeling? Nu
deze regeling door de overheid getroffen
is, kan ik het toejuichen, dat een land
arbeider, die zich vaak veel moet ontzeg
gen om een varken vet te mesten, een;
een buitenkansje heeft, dat hy tot 4 Dec.
nog een toeslag ontvangt van f .52 per
kg geslacht gewicht
RUpwetering T. J. v. d. Heden
jongk-
n' man,
Helaes! wy zyn misdeelt: wij weten van
geen trouwen,
Van gade of gading, in een hemel,
zonder vrouwen.
Hier heeft het woord de betekenis van:
paring-
Ten slotte laat ik Hooft nog even aan
't woord in zyn Nederlandse Historiën,
waar hij van Alva zegt: „dat deze den Am-
miraal (Hoorne) met „eeven onaar-
dighe" beveinstheit onthaalde". Maar
dit „onaardigh" is een afleiding van on-
aard (vgl. onmens, onkruid, ondier) en
betekent: gemeen, laag.
Het woord zwager betekent bij
hem: bloedverwant, vandaar nog het
oude werkwoord: verzwageren. Met het
woord zwager is het al heel zonderling
gegaan. In de middeueeuwen betekende
het: schoonzoon. Het woord sweer, dat
een samentrekking van sweger (zwager)
is, had de betekenis zowel van schoon
vader, schoonbroeder als neef; sweger
betekende schoonmoeder.
Was wel een lastige geschiedenis als
je zwager tevens je schoonmoeder kon
Een volgende maal nog meer over zul
ke zonderlinge verwanten.
Den Haag. Dr F. C. Dominicus
Er is nu een zó grote aandrang van de
zijde der grondgebruikers, aldus verklaar
de ons de heer Ir P. Mesu, directeur van
de Cultuurtechnische Dienst te Utrecht,
dat wij zelfs niet snel genoeg aan alle
aanvragen kunnen voldoen.
Dit is een uitspraak en constatering van
een feit, welke op zichzelf al een geluk
wens betekent voor de jubilaris: de Ruil
verkavelingswet bestond namelijk op 31
October van dit jaar precies een kwart
eeuw en op 1 December 1924 trad zij
in werking. Deswege verdient zij in 't zil
ver te worden gezet, in de dubbele zin des
woords, want het is buiten kijf, dat door
toepassing van ruilverkaveling het rende
ment van de Nederlandse bodem belang
rijk is toegenomen.
„Wat de bodembewerker per uur pro
duceert heeft bij goede verkaveling meer
waarde dan by een ondoelmatige versnip
pering van de grond. Immers, naarmate
de grond in betere cultuurtoestand ver
keert, wordt deze intensiever geëxploi
teerd en eist hij ook meer productieve
arbeid."
Ir Mesu spreekt met groot enthousiasme
over de werkzaamheden van zyn Dienst
en deze kleine, beweeglijke man past
eigenlijk niet op een prozaïsch bureau
van een overheidsinstelling, waar men
in een stad als Utrecht zich zo ver ver
wijderd gevoelt van het platteland en
zijn bewoners. Maar Ir Mesu heeft dit
contact bij lange na niet verloren. In
tegendeel, de perceelsindeling van Neder
lands bodem is voor hem geen gesloten
boek en met verve en vuur verhaalt hy
over de resultaten, die in de afgelopen 25
jaar ten bate van het gehele Nederlandse
volk zyn verwezenlijkt. We behoeven
slechts een blik te slaan op de vele kaar
ten die gedeelten van ons land in beeld
brengen: een ontzaglijke versnippering in
het verleden, een efficiënte herverdeling
sindsdien over grote maar nog niet
groot genoeg oppervlakten.
Schamel resultaat
Sinds 1924 zijn 67 blokken met een to
tale oppervlakte van 43.000 ha aan ruil
verkaveling onderworpen. Wanneer men
echter uit de mond van de heer Mesu
verneemt, dat de Cultuurtechnische
Dienst, die sinds 1935 met de uitvoering
van het werk is belast (vóórdien ge
schiedde het door verschillende instan
ties) op den duur een capaciteit van 15—
20.000 ha per jaar hoopt te bereiken, dat
in 1948 rond 9.000 ha werd verkaveld en
in 1949 vermoedelijk de 10.000 ha wordt
gehaald, moet men wel tot de conclusie
komen, dat de 1800 ha welke in de afgelo
pen 25 jaar gemiddeld per jaar zyn be
werkt, nog maar een schamel resultaat
ïen. Hierbij moet echter worden be
dacht, dat tussen 1925 en 1938 practisch
gesproken niets tot stand is gebracht. De
De huizenbouw te Alphen aan den Rijn
vordert goed
Maar ook dan niet alles suikergoed en marsepein
In het begin van dit jaar werden ln
Alphens raadzaal van de tafel van B. en
W. tamelyk optimistische klanken ge
hoord over de op-stapel-staande woning
bouwplannen. Tal van fundamenten wa
ren gelegd, maar in de bouw zat des
tyds zó weinig schot, dat menigeen de
zaak wat somberder bezag. Het moet
thans echter toegestemd worden (het
gaat niet licht tè gauw), dat flink op
geschoten is.
De huizenblokken in het Oosthoekdorp
raken zo zoetjes-aan alle bewoond. Dit
geldt met name voor de rijen in de Brit-
(enrustsrtnaat en Zaterdag as. zullen in
dit „nieuwe land" door de heren Bos
en Van Egmond de eerste winkels
(groenten en fruit en zuivelproducten
etc.) worden geopend. Er zyn huizen by
voor dubbelbewoning, óók voor grote
gezinnen. Over de constructie wordt hier
niet geklaagd. De duplex-woningen zyn
later vry eenvoudig voor enkel-bewo-
ning om te bouwen.
Alle delen der gemeente (Alphen, Oud-
Aarlanderveen en Oudshoorn) krijgen
hun portie. En zo treffen we aan de Lage
Zijde vry uitgebreide woningbouw aan
tussen de Jongkind! Coninekstraat en de
Van Boeteelaerstraat. Het zyn hier on
geveer 60 woningen (met enkele win
kels), die worden gebouwd aan nieuw
aangelegde straten. Een geheel nieuwe
wijk ontstaat. De Alphenaren weten
langzamerhand de weg niet meer in eigen
gemeente.
We sahreven het reeds, ook Oudshoorn
krijgt zijn deel. Hier concentreert zich
momenteel de bouw op de Ruysdael-
straat, die straks een secundaire ver
keersweg zal vormen (Herenweg naar
Rijnbrug). We schatten, dat hier een der
tigtal woningen zyn verrezen en nog
verrijzen.
En toch: ook in Alphen blijft de wo
ningnood. Minstens 400 huizen kunnen
direct nog worden toegewezen, als de
mogelijkheid daartoe aanwezig was.
Van majeur naar mineur gegaam, volgt
nu de schrille dissonant. Aan de Jan
Luykenstraat staat een aardig rijtje wo
ningen. Het zyn huisjes voor kleine ge
zinnen, bijv. voor oudjes, en ze zyn dan
ook geplaatst irn de vorm van een hofje.
Om die huizen is al heel wat te doen
geweest, want de constructie noemt men
buitengewoon slecht: „Lekkages van on
deren en van boven. Kelders met 15 cm
water. Als men de vloeT sohrobt, blijkt
dat men met een zandspecie te maken
Douane plukt minder van
onze militairen
f 100 (vroeger f 25) vry van invoer
rechten
Militairen, die uit Inonesië repatriëren,
zullen voortaan behalve de reeds van
invoerrechten vrijgestelde artikelen, voor
een kleinhandelsprijs van f 100 aan goe
deren in Nederland mogen invoeren. Tot-
dusver bedroeg dit bedrag f 25.
De Band Nederland-Indonesië, de Bond
militairen uit Indië en Voor onze mili
tairen overzee hebben minister Drees
hedenmorgen per telegram verzocht deze
gunstige regeling met terugwerkende
kracht te willen verlenen en reeds door
gerepatrieerde militairen betaalde
voerrechten te doen restitueren op basis
van de nieuwe regeling-
heeft inplaats van met beton." Het komt
voor, dat de brandstoffen op een slaap
kamer geborgen zijn of buiten staan.
Men meent, dat hier met de belangen
m de woningzoekenden is gesold op zeer
laken wyze. Intussen is aan de be-
oners grondige verbetering toegezegd,
aar ze staan er sceptisch tegenover. Er
zyin reeds meer beloften gedaan
Daarbij vergeleken betekent het niets,
dat een huizenblok aan de Brittenvust-
straat voor de helft uit geverfd is. Over
't algemeen is de waardering hiervoor
maar zéér matig of nihil. Maar dit be
treft het uitwendige. Binnen de muren
behoeven de bewoners geen parapluie op
te zetten.
Kotalla wederom tot de
doodstraf veroordeeld
De ex-commandant van het kamp te
Amersfoort. J. J. Kotalla, werd gisteren
door de Byz. Raad van Cassatie tot
doodstraf veroordeeld. Ook het
A'damse B.G. had hem die straf opge
legd. Verd. had in het kamp gevangenen
mishandeld en vermoord.
Voorts werd de 57-j. SS-er J. O'oerle,
e in hetzelfde kamp eveneens gevan
genen had mishandeld en vermoord, tot
20 jaar veroordeeld (vonnis B.G. 15 jaar).
De zaak tegen de Amersfoortse kamp
bewaker E. E. Alscher, een 61-j. Duitser
werd verwezen naar het Haagse „B.G."
(vonnis B.G. 10 jaar). De 53-jarige SS-er
E. Brahm, Duitsers van geboorte, die zich
ook als bewaker in hetzelfde kamp had
misdragen, kreeg levenslang (vonnis
--G. 20 jaar). De p.f. had de doodstraf
êC~1St56-j. SS-er H. H. Wolff a die als
bewaker in het kamp Vught de bynaam
.Kerstmannetje" verwierf, hield levens
lang.
De R.v-C. verminderde de straf teger.
de Duitser F. H. Holbeek, die deelnam
executies van verschillende Neder
landers, van 18 jaar tot 12 jaar (m.a.).
De zaak tegen de Duitser Th. J. Vogt.
die wegens het ter dood brengen van
Nederlanders door het B.G, te Leeuwar
den tot 10 jaar was veroordeeld, werd
het A'damse B G.
Geen blinde gehoorzaam
heid aan „ambtelijk bevel"
BUz. R.v.C. maakt opnieuw zyn
standpunt bekend.
De Byz. R- v. C. heeft gisteren
een zeer uitvoerig arrest in de zaak
tegen de Duitser F. Neubach-er, opnieuw
zyn standpunt bekend gemaakt ten aan
zien van het regelmatig door .requiran-
ten en advocaten gedane beroep op
„ambtelijk bevel".
De R.V.C. is namelyk van oordeel, dat
beroepen op ambtelijk bevel in geva!
mooFd of executie, verricht door Duitse
ondergeschikten, niet kan worden
vaard. Het Duitse militaire wetboek
namelyk stelt uitdrukkelijk vast, dat de
verantwoordelijkheid voor zyn daden
blijft bij de dader zelf, ongeacht de ge
geven bevelen. Het „Befehl ist Befehl"
wordt door verschillende Duitse „Kom-
mandatura" tot in 1943 verworpen en zi.
verklaren, dat het Duitse militaire rechi
geen blinde, doch alleen „sehende" ge
hoorzaamheid kent
(meerderheid in oppervlakte èn meerder
heid van het aantal eigenaren). Dit be
ginsel onderging in 1938 wijziging, toen
men zich baseerde op vrijwillige ruilver
kaveling óf bij meerderheid van opper
vlakte óf bij meerderheid van het aantal
betrokken eigenaren. Welke grote wyzi-
ging zich daardoor in de verkaveling
deed kenmerken, blijkt hieruit, dat vóór
een oppervlakte van 9.000 ha er aan
werd onderworpen (in 14 jaar tijds) tegen
eenzelfde oppervlak in 1948 alléén.
Op het ogenblik zijn er 45 blokken met
;n gezamenlyke oppervlakte van 53.000
i in uitvoering en voor niet minder dan
219 blokken met een totale oppervlakte
222.000 ha is ruilverkaveling aange
vraagd. Dit betekent, dat bij de huidige
snelheid van werken zeker 20 jaar en
by opvoering van het werk tot 20.000 ha
per jaar toch nog tien jaar met de uit
voering der werkzaamheden is gemoeid.
Productie/
In verband met de snelle toeneming
in onze bevolking kan het werk van de
Cultuurtechnische Dienst op dit gebied
niet genoeg naar waarde worden geschat.
Ruilverkaveling betekent vergroting van
de productiemogelijkheden van de bodem.
deze vergroting is juist nu van uiter
mate groot belang. Hoe meer producten
eigen bodem, hoe minder invoer uit
het buitenland nodig is, des te meer be
sparing op deviezen; hoe goedkoper ook
de productie per kilogram graan wordt,
hoe lager de prys kan zijn voor de tarwe
de melk, des te steviger wordt de po
sitie van ons land in de concurrentie
strijd op de wereldmarkt. De Minister
van Landbouw dringt steeds weer aan op
méér en goedkopere productie. Welnu,
door ruilverkaveling kan ter bereiking
dit doel hieraan zeer belangryk wor
den meegewerkt.
.Zonder ruilverkaveling is een goed»
landbouwproductie vrywel niet mogelyk",
verklaarde de heer H. D. Louwes, voor
zitter van het Kon. Ned. Landbouwcomi-
té in de jaarvergadering, die dezer dagen
Den Haag is gehouden.
Zal ruilverkaveling eventueel uit een
oogpunt van algemeen belang verplich
tend worden gesteld?
„Het principe berust op vrijwillig»
grondslag", maar aldus antwoordde Ir
Mesu op de door ons gestelde vraag
indien geen overeenstemming zou worden
verkregen in gevallen, waarin uit een
oogpunt van algemeen maatschappelyk
belang de ruilverkaveling zeer noodzake-
is, kan de Minister van Landbouw
haar van boven af opleggen. Dit wil
niet zeggen, dat men daartoe zonder meer
overgaat. Nog onlangs is een voorgeno-
ruilverkaveling in Castricum afge
stemd door de belanghebbenden. Daar-
kwam een onverwacht eind aan een
paar jaar voorbereiding, doch wy zyn
overtuigd, dat de boeren over enkele
jaren wel met een nieuw verzoek zullen
terugkomen. Wanneer de percelen op on
doelmatige en onregelmatige wyze ver
spreid liggen, dringt langzamerhand het
besef wel algemeen door welke econo
mische voordelen met een betere verde
ling gepaard gaan: er kunnen meer sloten
worden gemist (dus landaanwinning).
Demping daarvan betekent onder andere
minder last van schadelyke planten en
dieren, betere afwatering, waardoor het
ie verbotslakje minder gelegenheid krygt
zich te verspreiden en de leverbotziekte
by schapen (welke vooral nog veel voor
komt in Noord-Holland) wordt tegenge-
Nu de mechanisatie van de land-
"BuiiveenAveLinoe'n in ncDtBLAfiD
C-r
bouw op weg is, betekent ruilverkave
ling ook meer gelegenheid rot het doel
matig gebruik van machines.
t is een verheugend verschynsel, dat
de Ruilverkavelingswet nauwelyks meer
enige propaganda behoeft. In 25 jaar tyd*
heeft de boerenbevolking er de voordelen
geplukt, die het gehele volk mede
ten goede zijn gekomen en wy wachten
op de dichter, die als tegenhanger van
Poot er de lofzang van zal zingen:
Geen groter winsr, geen beter goed.
Dan land in juist verdeeld formaat!
verkavelen werd zó kort vergaderd.
Tot heel het land tot één hofstee was
genaderd.
Ned. industrie levert straks
25 locomotieven
De president-directeur van de Ned.
Spoorwegen, ir F. Q. den Hollander,
kwam gisteren in New York aan
Hy zal ontwerpen voor electrische loco
motieven met baangedreven assen bestu
deren. Westinghouse Baldwin te Pitts
burg levert de tekeningen en 25 van deze
locomotieven worden in Nederland ver
vaardigd. Werkspoor neemt de mechani
sche installatie en Heemaf het elec
trische gedeelte voor haar rekening. En
kele delen, die uitsluitend in de Ver.
Staten worden gefabriceerd, moeten wel
licht geïmporteerd worden. Daarover zal
ir Den Hollander besprekingen voeren.
Ook zal hy het Amerikaanse spoorweg
wezen bestuderen.
