Jliettme £ri Iridic (üimrnnl
OVER TWEE WEKEN RUKT T.N.I.
BATAVIA BINNEN
Wist U
(fUJDAG 2 DECEMBER 1949
BUREAUX: Hogewoerd 103.
Dir. en redactie: TeL 204U8. Abon
nementen: Tel. 22710. Advertentie-
afdeling: Tel. 23375.
Postrekening: 58936.
ABONNEMENTEN: ƒ4.15 p. kwartaal;
ƒ0.32 per week.
ADVERTENTIËN: ƒ0.18 per milimeter.
(Bfl contract belangrijke korting).
Dertigste jaargang No 798*
DIRECTIE: F. DIEMER.
CHRISTEL1JK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stastoastlcb Is Qftebfeoett
tnyo bert in tcyfjeospoct"
Hebt U onderwijzers
Hebt U geld?
Zie pag. 3
SOMBERE KERST TE BATAVIA
De stad komt op 27 dezer onder republikeins
militair bestuur
kE TROEPEN DER T.N.I. zullen op 15 December a.s. Batavia binnentrekken,
aldus verklaarde de overste der T.N.I., Jahja, aan het blad „Pedoman".
lij zeide voorts, dat onmiddellijk na de overdracht in Batavia en omstreken een
ilitair bestuur zal worden ingesteld, dat verdwijnt, zodra de omstandigheden het
De federale politie komt onder bevel van de republikeinse militaire,
as vier jaren geleden, dat de
tf. zich opmaakte voor zijn aanvallen
de onverdedigde vrouwenkampen te
Huisvaders, pas uit het ge-
jenkamp, broodmager en wankel op
benen, verdedigden toen met de Am-
samen, gewapend met bedden-
pijlen en fietspompen, wat hun Bef en
Toen volgden de maanden, waarin
iland het heft in handen had, en
ieer dan duizend mannen,
:n kinderen verdwenen, om
jerminkt in rivieren en op vuilnishopen
je worden teruggevonden. Al die maan-
len is een harde en meestal ondergrond-
strijd gevoerd door Nederlanders, Am-
enz, tot eindelijk de terreur
j Tot de Van Roijen-Roem-overeenkomst
Batavia een veilige stad. De laatste
anden zijn onze troepen dag en nacht
evechtsklaar tegen de reeds geïnfil-
jreerde T.N.I.
Te Batavia is thans bekend, dat Tapa-
eli door onze troepen aan de T.N.I. zal
en overgedragen. Honderden per-
vluchten thans naar Oost-Sumatra.
zijn hoofdzakelijk bestuursambtena-
die bevreesd zijn voor rondzwer-
Polen heeft negen Fransen
over de grens gezet
I De neigen uitgewezen Franse burgers
li Polen zijn gisteren over de grens ge
kt Onder de uitgewezenen bevinden
l'-1 vier vrouwen. Blijkens een nota. die
aL te Franse ambassadeur te Warschau
overhandigd, werden zij onder
0l4* per auto naar Marienborn. aan
siV van de Engelse zone van Duitsland
iy" Oostduitse republiek, gebracht.
9 gezinnen dezer ambassade-employé's
«fien, na afwikkeling van hun particu-
-re zaken, spoedig volgen.
In een nota. welke gisteren aai
lolse ambassadeur in P3rijs werd
indigd, protesteert het Franse Ministe-
e van Buit. Zaken tegen de behande.
ng van de gearresteerde Robineau, de
ranse consulaire beambte, aan wie elk
ontact met Frankrijk wordt geweigerd
Arbeid in Amerikaanse mijnen
wordt hervat
De staking in de Amerikaanse miinei
il Zondag as eindigen. John Lewis
?eft order gegeven, de arbeid mi
gang van Maan? t.> vs.ren.
Lord Pakenham biedt -ijn «xuuacs aai
I Lordi Pakenham, de Britse minister va
Burgerluchtvaart, die onlangs de v.l:
juigramp te Prestwick aan Parmt
ferweet, is op zijn conolusies teruggi
komen. Gisteren bood hij in het
kuis zijn excuses aan. „Ik hoop. da. het
Huis een eenvoudige, maar oprechte be-
juiging van 3pijt zal aanvaarden.
Kominform-agent slaat de hand
aan zichzelf
Te Serajewo (Joego-Slavië) is gisteren
sen proces begonnen tegen 12 personen,
ré ervan beschuldigd worden in Bosnië
piormage voor de Kominform te hebben
erricht. Eén der beklaagden, w.o. zich
en oude orithodioxe priester en een
uderwijzeres bevinden, heeft het pro-
es niet afgewacht en zich in zijn cel op-
ehangen. Hij liet een briefje achter,
i'aarin hij zijn schuld ontkent en beweert
lechts als een oprecht Sowjet burger te
lebben gehandeld.
Einde van Australische boycot
De Australische vakbond-en hebben de
oycot van Nederlandse schepen geëin-
igd. Het eerste Nederlandse schip, dat
an Australië naaj Indonesië vertrekt, zal
„Tjipanas" zijn aan het einde
)ecember. Australië zal te Lake Success
t 13 Aziatische landen overleggen
houding, die men jegens Indonesië zal
Vandaag stellen ivij V voor:
B. v. d. LOO,
Watertje 25, Zoeterwoude.
vende benden. Ook Nederlands bestuur
politie zullen dit gewest, dat niets
r republiek en T.NI. voelt, in de
steek laten. De planters zullen waar
schijnlijk eveneens vertrekken.
Het aantal Nederlandse burgers in
ananoeli wordt thans geschat op 200.
Ji O—♦-"umatra worden reeds maatre
gelen genomen v>or e-1 -uittocht
van de bevolking.
De raad van Oost-Borneo heeft een
motie aangenomen om de T.NI. nog
voor 10 December a.s. binnen dat ge
west te halen.
Voorts wordt gemeld, dat het parle
ment van Oost-Java en de raad van
West-Borneo de resultaten van de Ronde
Tafel-Conferentie hebben goedgekeurd.
SALOMO'S OORDEEL
Drie vechtersbazen uit de buurt van
Den Bosch verschenen gisteren voor de
rechtbank aldaar. Ze kwamen in twee
partijen: vader en zoon aan de ene zijde
en de derde vechtlustige als de andere
partij. Beide hadden rake klappen uit
gedeeld en ontvangen en de heren
moesten dan ook alle drie als getuige
als verdachte voor het hekje komen. Ze
waren overtuigd van eigen onschuld
van de grove schuld van de ander. Sinds
jaren bestaat er een vete. die zo nu en
dan met een hartig woordje en wat slag
werk in 't leven wordt gehouden. Aan
de rechtbank de moeilijke taak uit te
maken, wat leugen en wat waarheid wai.
„Er is maar één oplossing", verzuchtte
de officier: „Jullie moeten elkaar maar
opeten. Boeten helpen toch niet en ik
kan pas ingrijpen, als een van jullie de
ander probeert dood te slaan of te mis
handelen. Dan kan de dader achter slot
en grendel. Ik doe niet mee aan deze
belachelijke vertoning". Hij requireerde
tot vrijspraak, tot stomme verwondering
der verdachten en tot gemak der raads
lieden.
BANKPERSONEEL MAG
OVERWERKEN
Minister Joekes heeft een vergunning
verstrekt voor het verrichten van over
werk op kantoren van ondernemingen,
aangesloten bij de hoofdgroep banken,
van 1 December tot en met 31 Januari
„Wij moesten terugmaar andersMet deze spandoek gaven
enkele militairen, die op de „Tabinta" uit Indonesië thuis kwamen, publiciteit
aan hun gevoelens
Open brief van generaal De Waal
Nederland mag niet onverdedigbaar
worden gelaten
Als we geen parate weermacht hebben dan
worden wij opgeofferd
iV.a EK HET OOIT TOT EEN OORLOG KOMT tussen Amerika en Sowjet-
Ruslanu en wanneer men niettegenstaande de niet zeer overtuigende tegen
spraak van ma... s.halk Montgomery toch de Rijn kiest als eerste verdedigingslinie
togen de Russische -roepen, dan zal het grootste en belangrijkste deel van Neder
land met acht millii, inwoners worden opgeofferd.
De Rijn heeft nu eeni,.aal de onaan
gename eigenschap, dwars door Neder
land te lopen in plaats van langs de
Oostgrens naar Delfzijl te stromen. Van
alle hoofdsteden der bij het Atlantisch
verdrag aangesloten landen ligt Amster
dam het dichst bij Berlijn en is het ge
makkelijkst voor de Russische troepen
te bereiken. Daar Amsterdam bovendien
een havenstad is, zal het evenals Ham
burg een der eerste objecten zijn voor
een Russische opmars, terwijl het an
derzijds het eerst in aanmerking komt
voor een grondige vernieling door de
bondgenoten. Dit geldt evenzeer voor
Rotterdam.
Dit gevaar wordt onrustbarend wan
neer wij doorgaan met onze toekomst
afhankelijk te maken van de goede wil
onzer bondgenoten, zondere de handen
uit de mouwen te steken.
Kort samengevat is dit de ontstellen
de aanhef van een open brief, weike aan
dr W. Drees gericht werd door generaai-
majoor S. de Waal. Deze schrijver is
een bekende figuur in onze krijgsge
schiedenis. In 1942 voerde hij met énkele
honderden mannen een naar de mens
hopeloze strijd tegen de Japanners om
het eiland Tarakan te verdedigen. In
krijgsgevangenschap werd hij gearres
teerd wegens ondergrondse arbeid. In de
eerste politieactie leidde hij de bliksem
snelle opmars over de Slamathellingen
naar Zuid-Java-
In zijn brief wijst de generaal er op,
dat wij jaarlijks acht tot negenhonderd
millioen gulden uitgeven voor de ver
dediging. En hij stelt de vraag wat er
nu tenslotte met al dat geld is tot stand
gebracht.
Zullen wij zö vraagt hij over
5 jaar beschikken over een uitstekend
uitgerust en geoefend veldleger, bezield
een offensieve geest. Zijn er lucht-
Bertus is vandaag 20 jaar geworden. Hij
tiert voor de eerste maal zijn verjaardag
In de Oost; op 17 Augustus vertrok hij
met de „Zuiderkruis". Zijn legerplaats is
ptö Soekaboemi. Indonesië is een mooi
Bnd, zo schrijft Bert, maar hij zou het
poch wel fijn vinden, als hij volgend jaar
rn verjaardag weer thuis kon vieren.
Extra schepen voor passagiers
uit Indonesië
Groot aantal „kortverbanders"
komen terug
Het Britse stoomschip Dorsetshire van
de Bibbv Line is door de S.M. Nederland
en de Kon. Rott. Lloyd gecharterd om
545 passagiers van Batavia naar Amster
dam te brengen.
Mede door het terugkeren van vele zg.
„kortverbanders" worden maatregelen
voorbereid om nog meer schepen te char
teren. De Dorsetshire, die reeds door het
directoraat-generaal van de scheepvaart
is gecharterd, zal op 17 Januari uit Ba
tavia vertrekken.
raden Enoeh Kartaparadja.
strijdkrachten gevormd om daarmede sa
men te werken. Op welke luchtstrijd
krachten en luchtdoelartillerie zullen wij
binnenkort kunnen rekenen. Hoe is hel
met de organisatie van territoriale strijd
krachten om achter het front orde te
handhaven en af te rekenen met vijfde
colonne en parachutisten. (De nationale
•serve blijft hiervoor, onbruikbaar).
Waar is de parate strijdmacht, die bij
elk onverwacht voorval onmiddellijk kan
worden gebruikt om het risico van eer
late mobilisatie te verminderen. Heb
ben wij voldoende zeestrijdkrachten.
Kortom zal generaal Kruis op de eerst,
volgende conferentie met troeven kun-
komen om te verhinderen, dat ei
gesproken wordt, bij, over en zonder
Als er op de bovenstaande vragen
geen bevredigend antwoord kan worden
gegeven aan onze bondgenoten,
wordt er jaarlijks een milliard gulden
verspild. Aldus de slotsom van deze open
brief.
Goederentreinen botsten
bij Deventer
Vele wagons vernield en
ontspoord
Vanmorgen om even over half vier
zfjn twee goederentreinen by Deventer
zijdelings met elkaar in botsing geko
men. Een locomotief werd bedolven on
der de wagons van de andere trein. Vele
wagons ontspoorden en een aanzienlijk
aantal werd vernield.
Goederen werden over de spoorbaan
verspreid. Er deden zich geen persoon
lijke ongelukken voor. Slechts liep een
treingeleider, die zich in een remhuisje
bevond, een lichte wond aan de arm op.
Vermoedelijk heeft de machinist van
een der lange, zwaar beladen treinen,
niet gezien dat het sein op onveilig stond,
toen de trein de laatste wissel van het
emplacement van Deventer passeerde-
De trein reed op de andere trein, die uit
Almelo kwam. De ravage was aanzien
lijk. Een wagon kwam zelfs recht over
eind te staan.
Acht duizend man spoorweg
personeel minder
Afvloeiing in een tijdsverloop van
vijf jaar
Het personeel van de Spoorwegen zal
in een tijdsverloop van ongeveer vijf jaar
worden ingekrompen van pl.m. 40.000 tot
pl.m. 32 000 man. In 1938 waren 33.00C
man in dienst. Bovendien keren binnen-
kort 1700 man terug, die thans in mili
taire dienst zijn.
De exploitatierekening over 1948 be
stond voor 65,5 pet uit personeelsuit-
uitgaven.
Prins Bemhard vandaag terug
Prins Bernhard zpu vandaag bij gun
stig weer in zyn éigen vliegtuig uit Lon
den naar Nederland terugkeren. Hij heeft
in Engeland proefritten gemaakt met
enige paarden. Ook zijn moeder, prinses
Armgard, vertoeft voor een kort verblijf
m de Engelse hoofdstad. Beiden logeer
den in Claridge.
Regering vreest een ramp als Kamer
R.T.C.-resultaten verwerpt
Onze troepen zullen de Nederlanders niet besehermen
DE REGERING heeft in haar memorie van antwoord inzake de overeenkomsten
der Ronde Tafel Conferentie medegedeeld, dat een verwerping rampspoedige
gevolgen zal hebben. Wijziging der voorstellen is evenmin mogelyk en aanhouding
daarvan verschilt volgens de regering weinig met verwerping.
De regering bestrijdt, dat de voorstellen
ongrondwettig zouden zijn, daar zij de
waarborgen voor rechtszekerheid in de
voorlopige constitutie voldoende acht,
schoon niet zo hecht, als menigeen zou
De onschendbaarheid van het hoofd
der Unie acht zij vanzelfsprekend, zodat
het niet nodig was, deze vast te leggen.
De regering ziet geen tegenstelling tus
sen de formulering van „Het hoofd der
Unie" of „de Kroon der Unie". Zij heeft
op de tweede formulering aangedrongen,
doch de Indonesische delegaties verstar
den in haar verzet daartegen.
De regering heeft gestreefd naar zelf
beschikkingsrecht der minderheden vóór
de souvereiniteitsoverdracht, doch het
was onmogelijk dit gedaan te krijgen.
Voor het huidige zelfbeschikkingsrecht
na de overdracht onder toezicht van de
Unci acht de regering redelijke waarbor
gen aanwezig.
Van internationale druk is voldoende
naar buiten gebleken. Voor publicatie
van vertrouwelijke mededelingen en
schriftelijke gedachtenwisseling is de tijd
nog niet gekomen-
Aan de offers onzer soldaten ls het
volgens de regering te danken, dat sterke
constructieve elementen in Indonesië
naar voren zijn gekomen, die bereid zijn,
met Nederland samen te werken.
De diepste zin van alle offers onzer sol
daten wordt begrepen als men bedenkt,
dat zU het vaderland met inzet van hun
jonge levens gediend hebben, toen hun
wettige regering dit van hen vroeg.
De regering ontkent, dat de Unci aan
de Nederlandse militaire macht overwe
gende bezwaren in de weg heeft gelegd.
PARIJS ACCOORD OVER DEFENSIEPLAN
DER PACT-LANDEN
Johnson en Bradley naar Ver. Staten vertrokken
om rapport uit te brengen
ZOALS wy gisteren reeds als ons vermoeden uitspraken, werd te Parys tussen
de ministers van Defensie der twaalf Pact-landen een volledig accoord bereikt
over het super-plan voor de verdediging van het Noord-Atlantisch gebied.
Presi-
Als de Repoeblik Indonesia Serikat
an Nederlandse zijde alle steun wordt
verleend, dan wordt de mogelijkheid ge
schapen om alle moeilijkheden te over-
en, aldus de regering, die niet ont
kent, dat de huidige toestand te wensen
overlaat
De T.N.I. betoont zich volgens de re
gering in verscheidene streken bewust
an de ernst van haar taak.
Het streven der regering is niet ge
weest. Nederland te vernederen, doch
n Nederland en Indonesië te verlossen
an een noodlottige stry'd.
De regering vermag niet in te zien, dat
de terugtrekkende Nederlandse troepen
nog gedurende die periode een taak te
vervullen hebben ten aanzien van de Ne
derlanders in Indonesië, behalve als In
donesië dit verzoekt.
Zij kan niet tegemoet komen aai.
ens om slechts vrijwilligers te laten
dienst doen op schepen, welke ook de
Indonesische vlag voeren.
B.P.M.-Catalina verongelukt
Een Catalina-vliegtuig. toebehorend
aan de BJMVL. is hedenochtend in
Muntokbaai (Banka) bij het landen
ongelukt Hoewel nog geen nauwkeurige
berichten werden ontvangen, moet
wacht worden, dat enige slachtoffers
onder de inzittenden te betreuren zijn.
KAPELAAN GAF KIND AAN ONDER
VALSE NAAM.
De kapelaan W„ uit Groenlo, die door
de rechtbank te Zutphen bij verstek tol
jaar gev.straf werd veroordeeld,
daar hij het buitenechtelijk kind van zijn
zuster onder een valse naam had laten
inschrijven, hoorde in hoger beroep
het Arnhemse hof drie maanden
waardelijk met 3 jaar proeftijd en f 1500
boete subs. 3 maanden eisen. De procu-
•generaal hield er rekening mee, dal
de kapelaan het heeft gedaan om zijr
ouders en zuster de schande te bespa-
Hij is in zijn ambt tot dusver ge
handhaafd. Uitspraak over 14 dagen.
In een sober communiqué worden de
strategische richtlijnen goedgekeurd: een
program voor de productie van wapens
en de verdeling daarvan en de coördi
natie der plannen van de vijf regionale
groepen van het Atlantisch Pact.
De details van het plan zijn strikt ge
heim. Vermoedelijk zijn drie verdedi-
gings-zónes vastgesteld, waarbij werd
uitgegaan van de gedachte, dat iedere
aanval- uit het Oosten moet kunnen wor
den afgeslagen. Een vijand zal dus West-
Europa niet meer onder de voet kunnen
lopen-
Volgens Reuter werd ook overeen
stemming bereikt over het verband tus
sen het Atlantisch verdedigingsschema
en de militaire organisatie van het Pact
van Brussel.
De Amerikaanse minister van Defen
sie, Johnson, en zijn stafchef, Generaal
Bradley, zijn reeds weer naar Washing-
Kilo's verdovende middelen
gestolen
Zes arrestaties verricht.
Er zijn zes arrestaties verricht wegens
diefstal en heling van in totaal 414 kilo
gram opium, morphine en cocaïne, die
de afgelopen vier maanden uit de phar-
maceutische fabriek van Brocades en
Stheeman te Meppel verdwenen.
Twee assistent-apothekers, de chef van
de afd. Verdovende middelen van de
fabriek. T. P. den O. en zekere G. B..
bekenden de diefstallen. Zij deelden de
opforengst. Den O. kon de verdovende
middelen verdonkeremanen door in de
administratie te knoeien.
In Rijswijk (Z.H.) werden aangehou
den de slager Chr. v. d. H., van de Prins
Hendriklaan en de hoofdopzichter E. A.
P.. die hun bemiddeling bij de doorver
koop hadden verleend. Zij zijn in Mep
pel ingesloten. Bovendien werden in
Rotterdam aangehouden en opgesloten de
45-j. A. P. R. en,zijn echtgenote, die de
partijen aan zeelieden verkochten. R.
gebruikte ook zelf verdovende middelen.
ton vertrokken, om het plan
dent Truman voor te leggen.
Nederland was ter conferentie verte
genwoordigd door minister Mr. W. F
Sohokking. Over drie maanden zullen de
ministers van. Defensie der twaalf lan
den voor de derde maal bijeenkomen.
Politieke twist eindigde met
doodslag
Voor de Groningse reohitibank werd
gisteren 4 jaar geëist tegen de 45-j.
landarbeider Eelke J. te Kolham. die op
19 Juni, daags voor de gemeenteraads
verkiezingen, de 45-j. rietdekker Jacob
Keun uit Groningen in Runscherbrug
een dolk in 'het hart heeft gestoken.
K. verkondigde in een café com
nistisohe denkbeelden. Een heftig debat
volgde, waarop J. zijn dolkmes trok en
K. trof. J. vertelde thans, dat K. hem
eerst had geslagen. Een getuige, die aan
vankelijk had gezegd, dat hij het geval
had gezien, beweerde thans niets te we
ten. Uitspraak over acht dagen.
TEXTIELPRIJZEN GECORRIGEERD
De procentuele winstmarges voor de
textielhandel worden op 1 Januari in
geringe mate verlaagd, blijkens de
in de Staatscourant van gisteren gepubli
ceerde zesde wijiziiging van de pryzen-
beschikking textielhandel 1948.
Hiermee wordt voorkomen, dat de ver-
bruikersprijs door de devaluatie meei
zou stijgen dan d.v.m. de gestegen grond-
stoffenprijzen verantwoord is.
Geen zeepost meer naar de
7-December-divisie
Men wordt verzocht aan de 7 Decem-
ber-divisie, waarvan de laatste onderde
len eind Januari repatriëren, geen post
pakketten of drukwerk per zeepost meer
te zenden en na half December geen dag
bladen en tijdschriften per luchtpost.
Voorts wordt er aan herinnerd, dat het
ten strengste is verboden, in stukken
voor militairen overzee, geld of gelds
waardige papieren in te sluiten-
DAT mr J. G. Ch. H. Dubois op zyn
verzoek eervol is ontslagen als subst.-
officier bij de Bossche rechtbank.
DAT dr H. K. Gerson, conservator bij
het Rijksbureau voor kunsthistorische
documentatie is bevorderd tot onderdirec.
teur.
DAT A. G. Deelman, oud-resident van
Zuid-Borneo, is benoemd tot officier in
de Orde van O.N.
DAT C. Vermeulen, dir. van het loods
wezen. op grond van het zuiveringsbesluit
is ontslagen.
DAT het stichten van Prot. Chr. ver
pleeghuizen in Bolsward en Joure e*
van poliklinieken in Lemmer en Koudum
wordt voorbereid.
DAT ook in de kop van Overijssel een
coöp. ver. voor kunstmatige inseminatie
is opgericht.
DAT in A'dam een nieuwe fabriek van
de fa. Jeveka (schroeven, bouten e-d)
werd geopend.
DAT de Niwin met de Waterman, die
dezer dagen vertrok, een grote hoeveel
heid sport- en spelmateriaal naar de
militairen overzee heeft verzonden-
DAT het Leeuwarder gereohtshof de
50-j. Dirk A uit Huizum. die op een
kaartavondje zekere Harm Zwart te
Leeuwarden een dodelijke stomp gaf, tot
3 weken veroordeelde (rechtbankvonnis
een maand voorwj.
DAT het zesjarige zoontje van K. de
Boer te Klazienaveen sinds Maandag
wordt vermist.
DAT de grote buitenplaats Kareol te
Aerdenhout, die jarenlang gebruikt werd
als tehuis voor gewonde soldaten en
zieke oud-illegalen, is verkocht aan de
bekende Haagse ruiter H. D. Pasman, die
het in Mei zal betrekken.
DAT de Haarlemse padvinders J. Bart
en H Hack zijn onderscheiden met het
gouden Jan van Hoofkruis, daar zij in
Augustus Jl. in Dinant (België) een echt
paar uit het water hebben gered.
DAT notaris A. A. J. M. van Meerwijk
te Den Bosoh aldaar op 58-j. leeftijd is
overleden.
DAT Schiermonnikoogals eerste
Noordzee-eiland spoedig waterleiding
krijgt
DAT het bouwen van een marechaus
see-kazerne te Grathem is gegund aan
de laagste inschrijfster. de fa. Lampers te
Sittard, voor ruim 150.000.
DAT een afd. A'dam is opgericht van
de ver. Koningin Wilhelminafonds, ter
bestrijding van de kanker.
DAT de begrotingen van de provincies
Overijssel en Limburg sluiten.
DAT J. Drentih te Roermond, hoofd
werktuigkundige van de Rijkswaterstaat,
is benoemd tot ridder in de orde var.
Oranje-Nassau.
DAT minister In 't Veld op 10 Decem
ber in Gouda een tentoonstelling zal
openen over binnenhuis-architectuur.
DAT gisteravond in Almelo de clan
destiene zender „Beverwijk-Holland" in
volle werking werd aangetroffen en alle
onderdelen in beslag werden genomen.
DAT het echtpaar W. Poelesvan Dijk
te Blokzijl vandaag 60 jaar. ia getrouwd.
DAT de textielfabrieken Spanjaard te
Borne en Hedemans te Almelo gaan uit
breiden en voor Spanjaard het optrek
ken van een nieuwe voorbereidings
weverij werd aanbesteed, waarbij de Mij.
Te Pas te Enschede met ruim 106 000
laagste was.
DAT de in de oorlog half verwoeste
St Dominicuskerk te Nijmegen na restau
ratie de bestemming van burgerzaal zal
krijgen.
DAT ir- H. Furstner, directeur van de
N V, Philips Telecommunicatie te Hilver
sum. gisteren zyn 25-j. jubileum by
Philips vierde.
DAT de heer H. te Emmer-Erfeeheider-
veen zijn 3-j. doahtertje bij vergissing
een lepel lysol liet drinken en het kind
ernstig ziek te Emmen is opgenomen.
DAT het N.V.V., de VA.R.A. en andere
socialistische organisaties een reisbureau
„De vrije wereld" hebben opgericht voor
toeristen met een bescheiden beurs.
DAT op 13 December in Kras te A'dam
een receptie wordt gehouden, daar 50
jaar geleden de eerste organisatie
kermisexploitanten werd opgericht,
loper van de huidige vakgroep, die 1200
leden telt. met 1927 kermisinrichtingen.
DAT het Ned. Rundveestamboek op 15
December in het Kurhaus te Schevenin-
gen zijn 75-j. bestaan zal herdenken met
een alg. vergadering, een filmvertoning
en een receptie.
DAT prof. dr G. A. van Es, hoogleraar
te Groningen, aldaar werd beëdigd
reserve-kapitein van de nationale
reserve, belast met het commando
het studentenopleidingscentrumv
Een lid van de militaire politie onder
zoekt een kiezer, die zyn stemplicht
gaat vervullen voor een president van
Bogota (Columbia). De verkiezingen
werden op 27 November gehouden.
Zoals men weet, kwam het tot schiet
partijen; een algemene staking brak
uit en de „staat van beleg" werd af
gekondigd. Dr Gomez, conservatief en
de enige candidaat werd voor 4 jaar
gekozen. In Columbia „kiest" men met
revolverschoten!
Weer honderden gesmokkelde
horloges achterhaald
Toen onlangs in Amsterdam een grote
smokkelhandel in Zwitserse horloges
werd ontdekt, konden lang niet alle
klokjes in beslag worden genomen. Thans
zijn op het platteland in de kop van
Noord-Holland honderden horloges op
gespoord. Voorts werden er by een ju
welier in Den Helder 144 aangetroffen.
Vier personen worden verdacht. Een
hunner, zekere W., werd gearresteerd op
het moment dat hij zijn woning in Am
sterdam verliet met een tas vol horloges.
Het onderzoek duurt voort.
DOODSTRAF VOOR LEIDERS VAN
„SPORT UND SPIEL"
Voor de Utrechtse kamer van het B.G.
te Amsterdam is gistermorgen de dood
straf geëist tegen de 66-jarige Julius
Herdtmann. die in Januari 1940 ee
deling „Sport und Spiel" van de Bond
van Ned. N.S.B.'ers in Duitsland
richtte, welke in Mei 1940 in Nederlandse
uniformen deelnam aan de Duitse inval
in ons land. Tegen de 62-jarige H
Koehler, zyn trouwe helper, werd i
eens de hoogste straf geëist-
In Frascati te Amsterdam is onder
zeer grote belangstelling de veiling var
cacao uit Java geopend, tezamen 2642 ba
len of 170 ton. De eerste prijzen warer
tussen 220 en 232^ cent de hkg voor ka
velingen Getas (taxatie 155 cent).
WEERBERICHT
Een nieutve depressie op komst
Tot morgenavond verwacht De Bilt
Gedurende de nacht tijdelijk
opklarend met nog enkele ver-
spreide buien en plaatselijk
temperaturen even onder het
vriespunt. Meest matige wind
r-X tussen Noord en West. Mcr-
gen overdag toenemende be-
N1 wolkinig met tijdelijk regen,
op sommige plaatsen vooral-
gegaan door enige sneeuw. Aanwakke
rende wind bussen West en Zuidwest, in
het uiterste Noorden van het land wel
licht tot stormkracht. (Opgemaakt
10 uur).
Waaraan het schort
In de N.R.C. heeft prof. dr E. H-
5'Jacob een opmerkelijk artikel geschre
ven over de grondwettelijke problemen
rondom de overdracht van de souverei-
niteit aan Indonesië.
De hooggeleerde schrijver en we zijn
et met nem eens begint met op ia
merken dat de memorie van toelichting,
welke de regering bij het wetsontwerp
lot overdracht van de suveremiteit heeft
gevoegd, een teleurstellend staatsstuk is.
irdig sluitstuk kan men dit niet
Wij zyn geneigd om te vragen,
dit dan had mogen verwachten.
In plaats daarvan doet deze memorie van
toelichting, naar het oordeel van prof.
s'Jacob, op enkele belangrijke punten
Depaald armoedig aan.
Het blijkt, dat de bezwaren van de
hoogleraar vooral betrekking hebben op
de stryd met de Grondwet. Het wetsont-
overdracht van de souvereinx-
teit, merkt hy op, strekt er toe, regelingen
te bekrachtigen, welke niet ir. overeen
stemming zijn met de Grondwet, zoals
deze door een belangrijk deel van het
Nederlandse volk mag worden begrepen.
Wat thans voor ons ligt is „met geen ber
gen van goede wil" in overeenstemming
te brengen met het plan, zoals dat m
Grondwet is neergelegd. En
prof. s'Jacob heeft geen moeilijkheid om
zulks ten aanzien van een reeks essen
tiële punten aan te tonen.
Dus, zo kan men vragen, verwerping
in het wetsvoorstel? Men zou dit kun-
en verwachten, maar toch loopt het be
toog van de hoogleraar daar niet op uit.
Hij zet een andere redenering op-
De kern der hele beslissing, aldus prof.
■'Jacob, ligt hier: ls men bereid het
R.T.C.-plan in beginsel te aanvaarden, dan
daarvan de onvermijdelijke consequen
tie dat gehandeld moet worden in strijd
met de Grondwet, om de eenvoudige
reden, dat het practisch niet mogelijk is
tweede grondwetsherziening tot
stand te brengen „binnen de korte spanne
tyds, welke ons tot denken rest". Daar
op laat hij als zijn overtuiging volgen, dat,
gelet op alles wat op het spel staat, deze
consequentie, „voorzover zy met onze
verantwoordelijkheid strooktmoet wor
den aanvaard.
„Wie meent met een beroep op grond
wettige impotentie alleen maar neen
te kunnen zeggen, moet bedenken, dat
hij daarmede al datgene afsnydt wat wel
is bereikt en dat hij de verdere samen
werking met Nederland, welke voor d®
Indonesische politieke leiders om rede-
an binnenlandse aard toch al moei-
dan practisch geheel onmogelijk
maakt".
Geen verwerping dus blijkbaar, want in
dat geval wordt ook verworpen wat wèl
is bereikt en maakt men verdere samen
werking tussen Nederland en „de Indo
nesische politieke leiders" onmogelijk.
Aanvaarding dan? Men zou het vermoe
den. Maar, aldus de hoogleraar, de Grond
wet ligt daar en over strijd met de Grond
wet kan niet gemakkelijk worden heen-
dreigt de ziel van de staat". En een be
roep op nood als verontschuldiging om
de Grondwet te overtreden acht de hoog
leraar een uiterst gevaarlijk middel, dat
alleen met uiterste voorzichtigheid moet
worden toegepast.
De hoogleraar weet er iets anders op.
Zijn. zegt hij. regering en volksvertegen
woordiging van oordeel, dat zij zich op
„een buiten-grondwettelijk standpunt"
moeten stellen, dan is het middel
om „die ongerechtigheid" te verzoenen,
dat met ons gewone staatsrecht nog het
meest in overeenstemming is. kameront
binding achteraf.
Met andere woorden: dan komt er een
nieuwe volksvertegenwoordiging (de
hoogleraar wil dit. en in zijn betoog te
recht. blijkbaar ook doortrekken tot d®
Eerste Kamer), een volksvertegenwoor
diging. welke, na al wat er gebeurd is.
het vertrouwen heeft van de kiezers, en
dan komt er een regering, welke voor
haar beleid op die nieuwe Kamers kan
steunen. Dit wordt dan een rehabilitatie
voor de goede betrekking tussen regering,
volksvertegenwoordiging en kiezers. En
die Kamerontbinding kan dan tegelijk
worden gebruikt om de huidige Grondwet
in zoverre te herzien, dat deze althans
achteraf in overeenstemming wordt ge
bracht met de gewijzigde verhouding tot
Indonesië.
Dit lijkt in bepaalde opzichten een ster
ke redenering. Wij waarderen 't, dat de
strijd met de Grondwet voor prof. s'Ja
cob blijkbaar een onverteerbare brok is.
Elke poging tot verzoening van deze ..on
gerechtigheid" lykt nog verdienstelijker
dan het te doen voorkomen, alsof hier
van strijd met de Grondwet geen sprak®
is.
Toch is er naar ons oordeel in het be
toog van de hoogleraar een logische fout.
Hij is niet alleen beducht voor strijd met
de Grondwet. Hij is ook beducht voor
verwerping van het wetsontwerp. Want
dan wordt afgesneden wat reeds is be
reikt en dan wordt samenwerking prac
tisch onmogelijk gemaakt. Daarom moet
een andere conclusie lijkt ons onmo
gelijk de Grondwet blijkbaar voor d®
aanvaarding pasklaar worden gemaakt.
Maar waarop komt deze redenering m
feite neer? Op een formeel Grondwets
begrip. Want wat blijft er bij dit pasklaar-
maken van de Grondwet in feite over van
de voorwaarden, welke volgens de hui
dige Grondwet moeten zijn vervuld voor
dat tot overdracht van de souvereiniteit
kan worden overgegaan?
Men moet eerbied hebben voor de
Grondwet. Men moet dat hebben
om haar karakter en om haar in
houd. En in feite schort het daaraan in
des hoogleraars betoog. En toch behoort
juist daar het criterium te liezen.
Gesteld echter, dat het volk de on
grondwettigheid achteraf niet dekt?
Zeker, dan is het voor verantwoordelijk
heid van het volk. Maar dan kan men ook
weer zeggen, dat die verantwoordelijk
heid dat volk is toegeschoven door een
volksvertegenwoordiging, welke die ver
antwoordelijkheid blijkbaar zelf niet
wilde dragen. En de gevolgen, welke de
hoogleraar by verwerping vreest, zullen
dezelfde zijn, of die verwerping nu door
de volksvertegenwoordiging dan wel door
het volk zelf zou worden bewerkstelligd.
SPOORWEGMANNEN KRIJGEN WEER
KERSTGRATIFICATIE
Evenals vorig jaar zal het personeel
an de Ned. Spoorwegen een Kerstgra
tificatie ontvangen.
ZON EN MAAN.
ZATERDAG 3 DECEMBER. Zon op
8.28, onder 16.31; maan op 15.02, onder
6.16 uur. 5 December VM.
