Hoe taal en moraal in Nederlandri:
vergiftigd worden
Stamtafel der Puzzlevrienden
Sigaren en bier ter tafel in Leiderdorps raad
VIJF JAAR GELEDEN MISLUKTE DE
AANSLAG OP HITLER
PTTEUWE LEIDSCHE COURANT
7
ZATERDAG 23 JULI 1949
Een h el e b o e 1
geloven -
an de ont-
Nog meer riolisme!
(Over D. H. Lawrence: De
eerste Lady Chatterley.
Vertaling Jo Boer).
Men zal uit de bladen vernomen heb
ben dat in het Zuiden des lands dit boek
in beslag is genomen wegens de onzede
lijke inhoud en dat de venkoper van de
roman tot een geldboete is veroordeeld.
Intussen kan men in de provincies boven
de Moerdijk dit werk nog ongestraft
de etalages leggen.
Ik wil hiier gaarne als mijn mening
vooropstellen dat vrijheid van drukpers
een kostelijk goed is en dat ik het in
hoogste mate zou betreuren, wanne
daaraan werd getornd. Maar vrijheid
niet hetzelfde als bandeloosheid.
Het oude Bijbelwoord: „Wij zijn slaven
der wet geworden, opdat wij vrij zouden
zijn", is hier van toepassing. Indien een
boek alle wetten van zedelijkheid met
voeten treedt, kan de overheid m.i. niet
anders doen d'an haar gezag laten gelden.
En ik betreur het dat alleen de kanton
rechter in Tilburg genoeg ruggegraat
heeft getoond ten opzichte van dit vol
strekt zedeloze werk, dat alleen goed £e-
noeg is om verbrand te worden. Ik hoop
hieronder aan te tonen waarop deze uit
spraak gegrond is. Natuurlijk 'ben ik mij
volkomen bewust dat er weer
zullen zijn, die daarover aóh en
len. roepen en schermen met de grote
Kunst van het boek. Ik zal daarom ook
aantonen, waarom, afgezien van de kunst
van het oorspronkelijke werk, in dit ge
val zelfs van enige artisticiteit niet kan
gesproken worden ten opzichte
ellendige prul van een vertaling.
Dit als eerste opmerking vooraf. En
voorts zou ik willen opmerken hoe
het me altijd verbaast dat
die zo hartstochtelijk voor de naakt-
cultuur in een roman ijveren,
niet oonsequent doorzetten in het dage
lijkse leven. Niemand zal mij kunnen
bestrijden dat het naakte menselijke
liohaam heel wat schoner (in verhevene
zin) kan zijn dan wanneer het rondloopt
„met 'n confectie-pakkie an",
zo ijveren voor echte Kunst, dan ldgt het
toch voor de hand om op eer
zomerse dag al die lelijkheid af te leggen
en spiernaakt door de straten te wande
len. Ik heb echter nog geen enkele v
woede bewonderaar der naaktcultuur
de roman, dit zien doen. Waarom dan
toch niet? Je moet voor je beginsel wat
over hebben, desnoods de kans op
bekeuring. Uit deze inconsequentie volgt
toch duidelijk genoeg dat er nog wat
anders achter deze hartstocht voor Kunst
zit.
Laten we thans over het genoemde
boek spreken.
Een bekend gedicht van
Heine luidt:
Du bist wie eine Blume
So hold und schön und rein;
Ich schau dich an, und Welput
Schleicht mir ins Herz hinein.
Voor onze Schakers
Correspondentie en oplossingen (bin
nen 14 dagen) aan onze schaakredacteur,
Goudreinetstraat ,125, 's-Gr,avenhage.
MACHINEGÉWEERTACTIEK.
In het Amerikaanse schaaktijdschrift
Ghess Review troffen we een boeiende
partij aan, in 1948 te Rogaska Slatina ge
speeld tussen de Yougoslaven Markovic
(wit) en Puc (zwart). Door uiterst scherp
spel slaagde de zwartspeler er in de partij
in zijn voordeel te beslissen. Het Ameri
kaanse tijdschrift, waaraan wij deze partij
ontlenen noemt de speeltrant van de
zwartspeler, niet ten onrechte overigens,
machinegeweertactiek. Afgezien van de
verdiensten, welke deze partij op zich
zelf bezien reeds heeft, geeft zij boven
dien een goed-e indruk van de speel-
•terkte van Puc, die tot de sterkste
Yougoslavische spelers behoort, al heeft
hij geen deel uitgemaakt van de ploeg,
welke kort geleden van onze nationale
ploeg met 10%9% wist te winnen.
Wit: M. Markovic. Zwart: S. Puc.
Damegambiet.
1. d'4 45; 2. c4 Lf5; 3. c4Xd5 LXbl;
4. Tx-bl Dxd5. Het begin schijnt on
schuldig genoeg, doch zwart heeft reeds
enig voordeel. 5. Da4t Pc6 6. Pf3 e5! 7.
d4xe5 Lb4? 8. Ld2 De4! 9. Ddl (de enige
verdediging) 000; 10. a3 (wit hoopt
aldus enige verlichting te verkrijgen,
doch zwart houdt hem constant onder
vuur!) Pxe5; 11. Lxb4 Pd3t! 12. Dxd3
Txd3; 13. Pgö De8; 14. Pxf7 a5! 15. Pxh8
axb4; 16. g4 De4; 17. Tgl Tg3 (nu staan
alle torens en prise). 18. f2xg3 Dxblt
19. Kf2 Dxb2; 20. axb4 Df6f 21. Kg2 g5!
Deze stelling is volkomen rijp om op te
geven, hetgeen wit dan ook schielijk
deed. Wij hebben de aantekeningen bij
deze partij opzettelijk vaag gehouden
de lezers het genoegen te gunnen zelf de
diverse varianten te onderzoeken. Dit
loont de -moeite ten zeerste.
De oplossingen.
No. 318 (Probleem van F. Gebhard):
1. Pa6!
No. 310 (Probleem van W. A. Shink-
inan): 1. Kd6 enz.
No. 320 (Probleem van F. Palatz): 1.
Lc2 Ke7; 2. La4 Ke8; 3. c7t Ke7; 4. c8P
mat. Symmetrische stelling met a-sym
metrische oplossing.
No. 321. (Probleem van P. A. Orli-
mont): 1. h3 Kh7; 2. h4 Kh6 (h8); 3. h5
Kh7; 4. Pf6t Kh6 (h8); 5. Tg6 of Tg8 mat.
De aardigheid is, dat 1. h4 niet opgaat.
De nieuwe opgaven.
Opgave 322 (Probleem, mat in twee
zétten).
Wit: Kal, Df2, Td8, Le8, Pc4, Pe4, -pion-
Bei} en a4 (8).
Zwart: Kd3, pionen d5 en d6 (3).
Opgave 323 (Probleem, mat in twee
zetten).
Wit: Kh6, Dg6, Td6, Tf7, La5, Lg2, pion
a7 (7).
Zwart: Kc7, Db6, Tc8, Thl, Ld8, Le8.
Pa8, Pd7, pionnen e7 en h5 (10).
Opgave 324 (Probleem, mat in
Zétten)
Wit: Kc7, Db7 en pion b3 (3).
Zwart: Ka5 en Pd7 (2).
Opgave 325 (Eindspelstudie).
Wit: Kh2, Lc5, Pa6, Ph3 (4).
Zwart: Ke4, pionnen a2, f6, h6
So rein und schön und hold.
Van dit vers zegt de schrijver D.
Lawrence dat het even pornografisch
Is een vuile geschiedenis. (Zie blz.
an zijn boek „Pornography and so on
Het spreekt wel vanzelf dat, indien
iemand als waarheid begint aan te nemen
tweemaal twee is vijf, hij zeer gemakke
lijk kan bewijzen dat viermaal twee tien
het ook met Lawrence. Als
zonder enig deugdelijk bewijs aanneemt
dat de maker van bovenstaand gedicht
alleen maar d-oor zinnelijke gedachten
moet gedreven zijn, toen hij het i
schreef, is het zeer eenvoudig te komen
tot het bewijs dat al wat tot dusver als
kuis werd beschouwd, in
grond van de zaak eigenlijk smerig
verdorven is. Het is een uitgemaakte
zaak dat Lawrence goed schrijft en
boeiende roman weet te maken. Daar-
behoeven we niet verder te praten.
Maar tevens dat 'bij hem zedelijk en on
zedelijk stuivertje hebben gewisseld.
Echtbreuk is een verouderd begrip. De
beschrijving van de intiemste levensver
houding tussen een man en een vrouw,
die niet mef elkaar getrouwd zijn, is evec
gewoon als een boterham eten. Het ge
bruik v-an platte termen behoort tot de
vereisten van de grote Kunst. Dit zijn
enige van de grondslagen waarop Law
rence zijn boek heeft geplaatst. Over de
inhoud zijn we dus wel voldoende inge
licht. Het feit trouwens dat de romar
jaren lang in Engeland is verboden ge
weest,.-kan niet anders dan een aanbe
veling zijn om een vertaling er van vooi
het Nederlandse publiek gereed te ma
ken. We weten nu ongeveer wel wat de
Kunst (met de grote K) vereist. Het
dan ook niet te verwonderen dat Jo Boer
de noodzaak hiervan inzag. Daar praten
ve dus ook niet meer over. Maar waar ik
vel over praten wou, is de stumperige
nan-ier, waarop ze het deed. Ze is klaar
blijkelijk zo gehaast geweest om dit on
misbare kunstwerk onder het Neder
landse publiek te brengen, dat ze het
Engelse woordenboek maar links heeft
laten liggen met al de gevolgen daarvan,
want het blijkt dat ze het Engels niet
voldoende machtig is om te kunnen
talen. En zo groot was 'haar haast zelfs
zich geen tijd -gunde behoorlijk
Nederlands te schrijven.
I'k wil dit gaarne hieronder bewijzen.
In de eerste plaats lijdt de schrijfster
an een o-m-complex. O-p zeker twee
honderd plaatsen in haar vertaling ge
bruikt ze dit woord, waar het volstrekt
geen dienst doet en dus de stijl verslapt;
vaak zelfs ook 'in combinatie met een
woord dat met om begint. Ziehier enige
voorbeelden:
1. Hij vond het aangenaam o m te leven
binnen de perken van hun inkomen.
2. Beiden waren zij blij om naar huis
te -gaan.
3. Hij leerde haar schaakspelen en zij
as er trots op o m het te leren, o m dat
j een snel reagerende, intelligente
vrouw was.
4. Clifford had dus een nieuwe belang
stelling: om de oudere vrouw te leren
sohaken en zelfs om haar Frans bij te
brengen.
5. Hij had het plezierig gevonden o-m
te logeren, o m dat het zo'n u i t g e-
pr o-ken atmosfeer had.
6.'"In due1 familie' lijkt het wel een
gewoonte om niets om je -kinderen te
geven.
De andere 194 gevallen laat ik rusten.
In de tweede plaats vindt Jo Boer het
volgende verzorgd Nederlands:
Ze wist een -hele
zettende omwenteling.
3. Hij bezat maar een boel praatjes
en een boel gevoelens, die niemand
deugd deden.
4. Een boers meisje met een hele
boel stuntelige vitaliteit.
Mgar er is nog meer knoeitaal in dit
boek. Ik noem:
Zelfs dronk zij thee in de propere,
sinds lang vergeten theeroom. (Dit is
geen room om in de thee te doen!).
Plotseling zag zij de ijskoude kronkels
van de slang, die bezig was haar i n t
sluiten (dit was zeker een reuzei
slang?). Het Engelse woord is: to coil.
Geloof jij dat het nodig is dat
een oorlog tussen de klassen moet be
staan?
„Clifford had oren als een lynx" (dus
met -pluimpjes er op; vroeger
altijd ogen als een lynx). Ook Law-
:nce heeft dit zonderlinge beeld.
Heel goed wist zij, dat zij niet aan heim
dacht als een middel tot uitvlucht
(Eng. escapade).
De huizen, waar iedereen elkaar
treft (where you meet everybody).
Ik geloof wel dat ik weet w at ik er
in mijn eigen -geval mee aan moet.
Hij boog zijn hoofd en gluurde naar
haar van onder zijn voor hoofd s-
eenderen heen, zodat zij zijn
-ond niet kon zien. (Eng. brow).
Ik geloof wel dat de Engelsen, een
groot gedeelte van de Engelsen tenmin
ste, schoon genoeg heeft van het ma
terialisme.
Zo -hij al geen heer was, was hij
tenminste een man.
Hij ziet zichzelf als een graanhoop en
is als een paar hand-gevoederde
kakatoe's. (Eng. hand-fed).
Ik wijs verder nog op de volgende
staaltjes van gebrekkige kennis van het
Engels (of van het Nederlands of van
beide?):
1. Of -gelóóf jij soms in Rusland? Neen,
ik ben bang van niet (I'm afraid
I don't).
2. I-k - ben zelf een groot gelover
1 Guiness*. (A great believer in).
3. Heeft Uw Ladyship een dokter ge
ien? (to see a doctor raadplegen).
4. Maar Parkin wordt veronder-
teld om gisternacht weer op zijn post
te zijn geweest en in -het bos (is supposed
to have been).
5. Deze deden wat de mijnwerkers
deden, ze ontkenden haar (d.w.z. ze
negeerden haar)Het Engelse werk heeft:
to -ignore).
er al verschillende malen ge
weest in verband met het oproer
d zijn vrouiw (Eng. uproar -herrie).
Het leek haar dat hét uit het boze
voortkwam: de ziel boosaardig,
werd de geest waanzinnig (the soul being
evil, the soul went mad).
Als variatie gebruikt de schrijfster ook
wat Germanismen. Vertrekken heet bij
haar afreizen. En ze spreekt ook van iets
len en een uitgesproken
staat van oorlog.
In haar inleiding zegt de vertaalster
-t ons dat wij „Lady Chatterley's Lover'
(dus zeker ook „The First Lady Chatter
ley) eerbiedig hebben te benaderen als
kunstwerk. In hoeverre zij daar zelf
geslaagd is, blijft wel uit het boven
staande.
Als ik ten slotte vermeld, dat er in het
Engelse werk tamelijk veel streektaal
(een soort van Schots) voorkomt, dat de
Nederlandse vertaalster heeft weergege-
dialect van haar eigen
ding en dat ze er vooral prijs op heeft
gesteld de smerige woorden, die in het
Engels door een beginletter en
streepje waren aangeduid, voluit te
talen door platte, vieze uitdrukkingen,
geloof i>k de bedoelingen en de verdien
sten van dit werk voldoende te hebben
belicht.
DE VIERDAAGSE
Ie MARSDAG 26JULI— 2e MARSDAG 27 JULI
50KM.Rouh®
rrrr-r 40KM ROUhe
30KM Route
Binnen en buiten onze grenzen maken
wandelaars zich op
Voor de Vierdaagse te Nijmegen, die Dinsdag begint
Den Haag.
Dr F. C. Dominicus.
Van onderstaande let
tergrepen worden 8
omschreven woorden
samengesteld.
1. zwarte diamant,
hoofdzakelijk gebruikt
voor rot s-boringen
(Kramers); 2. indruk,
invloed (v. Dale)3.
verpakking (v. Dale);
opgelost (Kra
mers); 5. dieren; 6.
heerschappij (Kra
mers) 7. verfrissen
de limonade; 8. deel
de week.
Bal, bo, car, dag, der,
di, dis, do, do, don,
fan, ge, gre, im,
la; li, luut, mi, na, na,
ie, o, pres, sie, so,
ten, tie.
H o r 1 z
verborgen, 8. model, 9. R.K., 11. tel, 12.
13. kan, 15. kot, 16 aorta, 19. norm,
21. enig, 23. big, 24. rede, 26. eend, 29.
arend, 31. nes, 33. elf, 35. S.S., 36. rap,
af, 39. haard, 41. landloper.
(8).
Wit begint en wint.
oplossers.
Onze sohaakredaoteur had het voor
nemen de eindstanden van de vierde
étappe van de ladderwedstrijd in het be
gin van zijn vacantie te voltooien. Door
ziekte is hij hierin helaas verhinderd ge
weest. Dit zal uiteraard enig uitstel ten
gevolge hebben.
UITVOER VAN TUINBOUW.
PRODUCTEN GESTEGEN.
In het eerste half jaar van 1949 voerde
_.is land, voor ruim ƒ115 m-illioen
tuinbouwproducten uit (eerste helft 1948
ƒ97 millioen-)waarvan verse en gecon
serveerde groenten ƒ71 millioen, fruit
8 millioen, bloembollen ƒ11 millioen,
tuinbouwzaden 17 millioen, alsmede
bloem- en boom-kwekerijproducten resp.
ƒ4.7 en ƒ3.8 millioen.
Toestand in Indië erger
dan men denkt
Nederlands politiek schokt vertrouwen
der bevolking.
De heer J. G. Loeber, directeur van
cultuurondernemingen in Indonesië, heeft
teruggekeerd van een lange reis door dat
land verklaard, dat de toestand in Indo
nesië wellicht slechter is dan men in
Nederland denkt. Sinds enkele maanden
de onveiligheid in tal van streken ont
stellend toegenomen. Terreur, aanslagen,
ontvoeringen, vernielingen e.d. zijn aan
de orde van de dag. De ondernemers
staan voor de keus, de ondernemingen
geheel in de steek te laten of er maar
van te maken wat er van de maken is.
De toestand moet echter volkomen hope
loos zijn, wil men tot abandonneren
overgaan. Bij de bevolking heerst nog
steeds een latent vertrouwen in Neder
land, maar hieraan is zeer ernstig af
breuk gedaan door Nederlands politiek,
vooral in de laatste maanden.
EINDE VAN TERUGGANG IN T
AMERIK. BEDRIJFSLEVEN?
Volgens de Journal of Commerce is de
teruggang in het Amerikaanse bedrijfs
leven niet langer algemeen. New Eng
land, dat het ergst werd getroffen door
deze teruggang, vertoont een stijging
van de productie en .toeneming van de
werkgelegenheid.
Verticaal: 1. varken, 2. R.M., 3.
bot, 4. odeur, 5. rel, 6. Gl., 7. nietig,
10. ka, 12. do, 14. nar, 15. kan, 17. om
ber, 18. tegen, 20. ode, 22. ion, 24. ran
sel, 25. das, 27. Ede, 28. doffer, 30. egaal,
32. es, 34. la, 36. rad, 37. pro, 39. H.N.
40. D.P.
De prijswinnaars zijn ditmaal: le prijs:
icvr. SchenkDen Haan, Wiïhelmina-
laa-n 4, Billegom; 2e prijs: mej. G. C. Joh.
Punt, Groenhovenstraat 12, Den Haag; 3e
prijs: T. MechelseVan Weeren, Hoogl.
Kerkgracht 15, Leiden.
Oplossingen per briefkaart in te zen
den uiterlijk a.s. Donderdagmorgen aan
bureau. In de linkerbovenhoek adres-
zijde te vermelden: Puzzle-oplossing.
BENOEMINGEN
Tot 1
Te Arnher
Y. T. Reitsma te Rotterdam (in de
atuurl. Historie).
Tot hoofd: Te Woudsend (Fr.), (hoofd P.
d. Vegt) G. Bos te Someren. Te Hilve'r-
ïm (Chr. school voor B.O. Prinses
eatrlx) mej. S. Kulpérs te Middelburg.
Tot onderwijzer(es)Te Onstwedde (hoofd
J. Bokma) C. Kenter te Wedderveer; te
Leiden (Kooiparkschool), hoofd C.
Visser
Hoi
(hoofd R. Doze
Schalk te Groenlo (tijd): t
lofd S. Scheringa) B. Jager
Den Haag (Chr. Melsjessc
Stolberg) mej. M, van Dijk t
ïvliet; te IJzerlo ger
Zuidlaren
e Dokkum;
ol „Jul. v.
Den Haag.
Gouverneur van Curagao in
Nederland gearriveerd
Gistermiddag arriveerde op Schiphol de
Gouverneur van Curagao, ir L. A. H
Peters, die contact zal opnemen met de
regering.
TELEFOON IN BELGISCHE TREINEN
Er is dezer dagen een proef genomen
met telefoongesprekken tussen een tele
foonkantoor en een trein, rijdende op
de lijn Brussel-Charleroi. Na het proef
stadium zullen de treinen op de voor
naamste trajecten met een telefoonap-
paratuur worden uitgerust. Men zal dan
met alleen uit de rijdende trein kunnen
opbellen, doch ook kunnen worden op
gebeld.
Vroeger dan gewoonlijk waarschijnlijk
zal Nijmegen Dinsdagmorgen uit de slaap
ontwaken. Dan zal het leger der wande
laars zich opmaken om de strijd met de
kilometers aan te vangen. En ze zullen
dat doen 1 met een enthousiasme, dat
aat is „-bergenwerk te verzetten".
Maandenlang hebben de deelnemers
deelneemsters zich zeer serieus voor
wandelfestijn-bij-uitnemendheid, dat de
Vierdaagse heet, getraind. Ze hebben
;edaan aan vele (voorbereidende)
en, w.o. die van „De Rotterdammer".
Door negen en wind, -bij warmte en koude
hebben ze afstanden afgelegd om toch
„hard" im de stad van Karei de
Grote aan de start te -kunnen verschij-nen.
Maar niettegenstaande al deze voorbe
reidingen -blijft het aantal uitvallers (sters)
iedere Vierdaagse aan de hoge kant. We
kunnen ons geen Vierdaagse van de laat
ste jaren herinneren, waaroip de zon niet
iverdadig scheen. Die warmte eist vele
slachtoffers". En dan spreken we nog
naar niet van mensen, die wegens blaren
;n dergelijke ongemakken genoodzaakt
zijn op te geven.
Neen, we zijn het niet eens met die
collega, die de Vierdaagse-ti-ppelaars
en vond, die hun gehele leven
niet tot een behoorlijke sportprestatie
n-en en om toch in het bezit van een
lintje te komen, maar eens een paar kilo
meters gingen wandelen. We geloven, dat
hij nog nimmer een Vierdaagse van nabij
heeft gevolgd en gezien heeft, welk een
moed en doorzettingsvermogen van de
deelnemers wordt gevraagd om het wan
del,Jestijn" tot een goed einde te brengen.
Voor Postzegelverzamelaars
Wist i
dat- er in de Verenigde Sta-
i postzegelvereniging bestaat,
alleen vrouwen lid -kunnen wor
den? Het is dqc „Womens Philatelic. So
ciety of New York".
En wist u ook.... dat de man, die de
zeldzaamdste postzegel van de wereld
ontdekte, op 85 jarige leeftijd in Brits-
Guyana overleed? 't Was L. Vernon Vaug-
han, en de postzegel, welke hij vond, was
het enig bekende exemplaar van de 1
cent Brits-Guyana van 1856. Het zegel
werd door hem ontdekt tussen oude pa
pieren, toen hij 9 jaar oud was en hij
verkocht hem voor 9 shilling aan een an
dere verzamelaar. Thans is het zegel
10.000 pond waard
Deze berichten lazen wij in „Wereld
post', nummer 1 van de eerste jaargang
van een geïllustreerd tijdschrift voor post
zegelverzamelaars, voortzetting van het
van 1925 tot 1939 verschenen blad
„De Philatelist'. De redactie staat onder
leiding van H. E. Lasky en J. C. F. Heij-
mans, Rotterdam.
In dit nummer komen veel interessante
rubrieken voor, o.a. een rubriek voor de
jeugd. Talrijke illustraties verluchten de
tekst. Voor philatelïsten en die het
worden willen zeer aan te bevelen.
Maar dat deze prestatietochten toch
geen bovenmenselijke opdrachten zijn,
blijkt uit het feit, dat de heren Dinkhui-
zen uit Den Haag en Van der Kaa uit
Eelde Dinsdag aan hun zilveren Vier
daagse zullen beginnen. Vanzelfsprekend
zullen zij knap in de bloemetjes worden
De buitenlandse deelneming is g-roter
dan vorige jaren. Frankrijk, Engeland,
Zwitserland, Noorwegen, Zweden, Italië en
misschien ook Oostenrijk zullen vertegen
woordigd zijn en wat de militairen be
treft is de hele Benelux bijeen. Het be-:
zoek, dat de Belgische attaché verleden
jaar aan de Vierdaagse bracht, is dus
niet zonder uitwerking gebleven.
Gerekend wordt op ongeveer 6000 deel
nemers. Verleden jaar waren er 6584,
waarvan ruim 5800 op de laatste dag in
Nijmegen arriveerden. Zoals we reeds
gemeld hebben, wordt de Vierdaagse
Maandagavond op de „Wedren" ingeluid
met een traditionele, grootse vlaggenpa-
rade. Van een en ander hopen wij onze
lezers verslag te geven.
Alpken had vroeger een „Snoeisteetf*
NADERE BESCHRIJVING VAN DE
MUNTVONDST
Haar historische en numismatieke waarde
18 Juni, bij verbouwingswerkzaamheden
o-p de boerderij van de heer Duindam
de Steekterweg te Alphen
Rijn, door arbeiders van de
C. M. Deerenberg en gebrs. P.
Wijk een verzameling van plm. 195 stuks
oude munten, z.g. dukatons of zilveren
Rijderdaalders, in een tweetal oude Ro-
ieinse potten aangetroffen.
De zilverstukken, iets groter dan
zilveren rijksdaalder, zij-n alle geslagen
het tij-dvak van 16321684. De gro'
arde van deze muntverzameling ligt.
bij nader inzien en beoordeling van des
kundigen, niet zozeer in haar i
tieke schatting als wel in haar betekenis
de geschiedenis uit die tijden. Van
belangrijk deel dezer munten bevin-
'den zich nl, meer exemplaren in den
lande.
Wij zij-n bh'ans in de gelegenheid de
volgende nadere omschrijving te geven
van de gevonden munten.
Van het Hertogdom Brabant werden
9 munten gevonden, daterend van 1632
1634, welke het borstbeeld vertonen va-r
Philips IV vam Spanje, met brede kan
ten kraag om, die in het tijdvak van 162C
tot 1665 regeerde. Het omschrift ver
meldt (in het Latijn) „Philips IV, Bij de
Gratie Gods, Koning van Spanje en India,
Aartshertog van Oostenrijk, Hertog
Bourgondië en Brabant". Met India werd
bedoeld Zuid- en Midden-Amerika. Deze
munten werden geslagen te Brussel
Antwerpen. Vervolgens werden van
Hertogdom Brabant nog gevonden 77
dukatons, daterend van 1636 tot 1665,
welke eveneens het borstbeeld dragen
Philips IV, echter met een hoge
kraag om de hals. Het omschrift
zelfde. De wisseling van de mode had
et toen blijkbaar nodig gemaakt, dat
en nieuwe munten maa-kte.
Vervolgens bevinden zich in die ver
zameling 18 munten van Brabant (date
rend va-n 1666—1679), welke het borst
beeld dragen van Karei II, die van 1665
tot 1700 regeerde. Karei II staat op deze
ten afgebeeld als een minderjarig
kind en het omschrift luidt: „Karei II.
bij de Gratie Gods", enz. (als bij de voor
melde stuk-ken). Van Brabant, anet bors*-
exemplaar.
i Karei II als jongeling, is er één
Herziening uitbreidingsplan aangeboden
De ï-aadsagenda
gisteravond in een vlot tempo afge
werkt. Öe geloofsbrieven van 'de be
noemde leden werden accoord bevonden.
Opnieuw kwam het verzoek van de
„Torenwachter"-sigarenfabriek ter tafel,
om het pand- Bruggest.raat 1, momenteel
in huur bij de heer Van den Bosch,
mogen huren. B. en W. hadden aan
huurder gevraagd of hij van dit gebouw
eventueel afstand wilde doen. Aanvan
kelijk deelde deze mede, dat hij daartoe
niet genegen was. Enkele dagen voor de
raadsvergadering gaf hij enige nadere
.toelichtingen op zijn antwoord en een
dag later deelde-hij mede, dat. B. en W.
beide brieven maar als niet geschreven
moest beschouwen. HÜ verklaarde zich
bereid, tegen een door hem bepaalde
vergoeding afstand te willen doen
-het bewuste pand. Mede in verband met
reeds eerder in-gekomen verzoeken ter
zake en de korte tijd van voorbereiding
stelden B. en W. andermaal voor, om
het verzoek in hun handen te stellen om
prae-advies.
De heer Van Stralen (RK) drong er
p aan om het verzoek toch te behan
delen, omdat hij niet graag zou willen,
dat de sigarenindustrie uit de gemeente
verdwijnen wegens gebrek
drijfsruimte.
De voorzitter stelde spoedig opnieuw
_jn vergadering in uitzicht, maar kon
niet beloven of het verzoek dan ter tafel
kunnen worden gebracht, aangezien
door de veranderde situatie verschillende
aangelegen-heden moesten worden onder
zocht, bijv. in betrekking tot de hinder
wet, de brandverzekering, de huurbepa-
ling enz.
De heer Van Stralen merkte op, dat de
VIJF jaar geleden, toen velen nog in concentratiekampen zuchtten en met name
Nederland nog voor een moeilijke periode stond, lieten Duitse
ders vlak naast Hitler in diens hoofdkwartier te Berchtesgaden e
ploffen. De aanslag mislukte, maar nog heden ten dage wordt de weerslag
gevoeld. De buitenwereld beschouwde het complot in die dagen algemeen als
een poging van de generaals om zich te ontdoen v
een einde te maken aan een oorlog, die reeds verloren
zoek heeft aanwijzingen opgeleverd, dat de wortels V£
Leiderdorp werd heren Van der Sterre en Noort zich
mét de heer Van den Bosch hadden
staan. De voorzitter antwoordde, dat dat
zeer juist was, omdat niet de heer Van
den Bosch, maar de raad dit gebouw
verhuurt. Voorts deelde hij mede, dat
indien het verzoek niet in de eerstvol
gende vergadering ter tafel zou kunnen
komen, een vergadering kon worden
gevraagd overeenkomstig de bepalingen
der gemeentewet.
Zh.s. werd besloten het advies
B. en W. af te wachten.
Vervolgens kwam aan de orde een
zoek van de pachter van het Dorpshuis
om" een tapvergunning, "als" Inrlchlirrg
voor maatschappelijk verkeer. B. en
W. stelden voor, een daartoe strekkend
concept-besluit vast te stellen.
De heer Vermeulen (PvdA) vond het
als geheelonthouder heel vervelend
het wekte weerzin bij hem op om
maximum aantal vengunningen te verho
gen. Bovendien wees hij er op, dat cul
turele ontwikkeling en een tapvergun-
nin-g twee begrippen zijn die niet bij
elkaar passen.
De voorzitter zette het standpunt
B. en W. uitvoerig uiteen en wees
de diverse voorwaarden, zoals deze
de raadsleden waren medegedeeld, ei
waarborgen om drankmisbruik te v
komen. Men had -hoofdzakelijk op het
oog kleine besloten vergaderingen
familiefeestjes.
Voor de kleine vergaderingen werd op
aandrang van verschillende leden
leeftijdsgrens van 21 jaar gesteld,
heer Van Stralen merkte no>g op, dat
men clandestien gebruik kan verwach
ten. Het is een axioma, aldus spr„ dat
ze het kunnen doen. De heer Kuilen-berg
(RK) informeerde of de vergunning op
de zaal ligt. Nadat de voorzitter de
heren nog eens uitvoerig had beant
woord en hen had gerustgesteld, werd
besloten om te proberen de ge
vraagde tapvergunnlng te verkrijgen.
bom ont-
Het begon in 1938
t was eigenlijk al begom-nen in
voor de oorlog en de deelnemers
-hebben beweerd, dat -hun doel o
dan de omverwerping
totalitaire regiem en de „wedergeboorte
Duitsland". De initiatiefnemers uit
die dagen zijn n-u dood terechtgesteld
door de nazi's.
De officieren uit liet Duitse leger
vormden slechts een vleugel v:
menzwering tegen Hitier. Algemeen
wordt erkend, dat de aanstichter de toen
malige burgemeester van Leipzig, Goer-
deler, was. Zij omvaitte politieke leiders
zowel van de rechter- als va-n de linker
zijde, intellectuelen en leiders van vak
verenigingen en genoot op zijn minst de
morele steun van vele kerkelijke func
tionarissen. Toen het -tegen het einde
liep, kwamen ontegenzeggelijk ook op
portunisten bij, die wel inzagen dat de
oorlog verloren was en er nu op uit wa-
later te kunnen zeggen, dat zij
tegenstanders van Hitler waren geweest,
maar er waren ook mensen onder als
F-rau Elisabeth Struenk, wier echtgenoot,
die als koerier fungeerde, werd terec-ht-
De samenzwering bereikte haar hoog
tepunt, toen kolonel graaf Claus Schenk
von Stauffenberg op 20 Juli 1944 de bom
plaatste onder een tafel in de kamer
waar Hitler's krijgsraad placht te ver
gaderen. Maar Hitier kwam er met lichte
-erwondin-gen af.
Of Duitsland nu met -het verleden -heeft
afgerekend, is één -van de grote vragen
der wereld, waarop het antwoord nog
niet kan worden gegeven. Hitier wordt
nauwelijks meer genoemd. De huidige
politieke leiders der Duitsers hebben te
Bonn een grondwet aa-nvaard, d'ie de na
druk legt op de waardigheid van de
de vrijheid van het individu. Ook
hebben de Duitsers een onmiskenbare
afkeer getoond van het communisme; de
West-Berlljners hebben dit zeer duidelijk
n hun fanatieke leider
vas. Maar een nader ortder-
i het complot dieper zaten.
gedaan door hun uitdagende houding
tegenover de communistische bedreigin
gen -niettegenstaande het feit, dat com
munistische legers rond bun stad liggen
en de communisten hebben -het er bij
alle verkiezingen, die sinds de oorlog in
Duitsland gehouden zijn, slecht afge
bracht, zelfs in de Russische zone.
Hiertegenover staat, dat van tijd tot
tijd -nationalistische politieke bewegin
gen van zich doen spreken. Een geheime
vergadering te Bad Godesberg heeft on
langs tot de kiezers een nationalistisch
getinte oproep gericht, waarin beëindi
ging van de denazificatie, teruggave van
het Duitse grondgebied in het Oosten en
eerbied voor degenen die -hun plicht ge
daan -hebben voor het vaderland, werd
geëist. Eén van de geestelijke vaders van
deze oproep was niemand anders dan
-generaal-majoor Otto Ernst Remer, die
heeft geholpen te verhinderen dat de
samenzweerders van 20 Juli zich meester
maakten van Berlijn.
Totd-usverre hebben deze bewegingen
aar weinig openlijke steun bij de be
volking gevonden. In de toekomst zal
moeten blijken of zij slechts uitgaan van
troep politieke idioten dan wel een
sterke onderstroom zijn in het Duitse
politieke denken.
Over minder dan een maand, n.l. op
14 Augustus, zullen de West-Duitsers een
federale regering kiezen. Hoe die het er
af zal brengen, zal wellicht uiteindelijk
hiervan afhangen, in welke mate de
Duitsers bereid zijn, de beweging, waar-
sein werd gegeven door de aan-
n 20 Juli 1944, voort tc zetten,
oedende nazi's hebben naar men
aanneemt na het complot verijdeld te
hebben bijna 1000 mensen gearresteerd.
n deze duizend zijn te
rechtgesteld en de lijst van de overle
venden is er -hoofdzakelijk een van we
duwen en wezen. Maar enkele van de
deelnemers spelen in verschillende par
tijen een -rol in het huidige politieke le-
Duitsland.
Verdere punten
Het voorstel van B. en W. tot het
an van een trottoir aan de overzijde
m de Kom van Aaiweg en de School
straat werd zjh.s. aangenomen,nadat
de heer Kuilenberg zijn ingenomenheid
met dit voorstel had- betuigd en de heer
Moraal(AR) had aangedrongen oj
maatregelen om vernielingen door df
jeugd zoveel mogelijk te voorkomen.
De levering van klinkerkeien vooi
herbestrating van het tweede gedeel-
van de Achthovenerweg leverde geen
stof tot praten op.
Evenmin het reeds in de vorige
gaderirug ter tafel gebrachte voorstel
W. tot het aanbrengen van enige
voorzieningen aan de boerderij
de heer Samsom. Z.h.s. werd beslo
ten, hiervoor een crediet van f 1000 ter
beschikking te stellen.
Voorts werd besloten, voor het tref-
n van voorzieningen bij vrijwillige
beschikbaarstelling van woonruimte een
crediet te verlenen, voor elk geval af
zonderlijk door B. en W. te bepalen
overeenkomstig de richtlijnen van de
minister. De kosten kunnen bijv. dienen
extra keuken en een W C. De
tegemoetkoming van het rijk bedraagt
75 pet tot een maximum van f 300, zodat
de kosten maximaal f400 kunnen
dragen. Aan de „vrijwilligheid" moeten
echter geen bijoogmerken ten grondslag
liggen.
Ten slotte werd een door een architec
tenbureau ontworpen herziening van een
deel van het uitbreidingsplan aangebo
den alsmede van de regeling van de be
bouwing van de bebouwde kom.
Verschillende problemen kwamen
hierbij ter sprake. De voorzitter zette de
gang van zaken uitvoerig uiteen en las
de procedure voor ex artikel 37 der wo
ningwet. De ontwerpen liggen gedurende
ten minste vier weken voor de vast
stelling ter gemeente-secretarie ter in
zage. Na afloop van deze 'termijn beslist
de raad binnen drie maanden. Belang
hebbenden kunnen gedurende de termijn
in vier weken bij de raad hun bezwa-
:n indienen.
Bij de rondvraag werd een speelterrein
)or de opgeschoten jeugd ter sprake
gebracht, in verband met -het feit dat de
terreintjes langs de Kom van Aaiweg
niet meer gebruikt mogen worden. De
voorzitter zegde toe, dat deze zaak met
de wethouders zal worden besproken.
Hierna sluiting.
tons, die bij velen bekend zijn als zilve-
rlj-ders, genaamd naar de ruiter die
staande of te paard op de munt voor
komt, en wel in de volgende verschei-
denheid: WEST-FRIESLAND, 22 stuks,
daterend van 16591679, geslagen -*e
Medemblik, Hoorn en Enkhuizen, door
de muntmeester Gerrit van Ruymund
(16521655 Enkhuizen. 16551661 Me
demblik, 16611670 te Hoorn en 1670
opnieuw te Enkhuizen), 3 stuks er
zij-n te Medemblik, 10 te Hoorn en
9 te Enkhuizen geslagen. UTRECHT 8
stuks, daterend van 16591680, eveneens
ruiter, geslagen door de muntmees
ter Joh. Reynevelt (1663—1673), te
Utrecht zij-n 7 stuks geslagen en één
exemplaar is afkomstig van de munt
meester Johan van Romond (16791709).
GELDERLAND, 7 stuks, daterend van
1660—1679. geslagen te Harderwijk.
OVERIJSSEL, 6 stuks, daterend van
16601676. geslagen te Kampen o.a. doo;
de muntmeester Dirk van Rumund (1675
1705). HOLLAND. 5 stuks, daterend
van 16601673, geslagen te Dordrecht
(16071678) en te Amsterdam (met wa
pen van Amsterdam) van 16721673.
FRIESLAND (niet te verwarren met
West-Friesland), 2 stuks van 16591660,
geslagen te Leeuwarden door Daniël
Valckemer (1659—1688). ZEELAND. 4
stuks, daterend van 16601662, geslagen
te Middelburg.
Verder bevinden zich onder deze mun
ten de navolgende stedelijke munten:
KAMPEN, 11 stuks (1661—1676), gesla
gen te Kampen o.a. door de muntmeester
Jacob Ridder (1676—1695). DEVENTER.
4 stuks, daterend uit 16621666, geslagen
Deventer, o.a. door de muntmeester
Wilhelm Sluyskens (1664—1670). ZWOL
LE, 4 stuks, daterend uit de jaren 1659—
1668, geslagen te Zwolle o.a. door Reggit
Romondt (1674—1683).
Van Vlaanderen zij-n afkomstig 12 mun-
-n, alle geslagen te Gent. en wel 3 van
Philips IV, met kraag 1632—1636, vier
i Philips IV. daterend uit 1654—1665,
van Carol II (minderjarig)daterend
de jaren 16701673. Deze munten zijn
van dezelfde beeldenaar als de Bra
bantse, met hetzelfde omsohrift, maar in
plaats va-n .„Brabant" vindt men er
„Flan".
Van het Prinselijk Bisdom Lu-ik (Lo
tharingen) (16661681) zijn 4 stuks mun
ten onder de verzameling, welke de
beeltenis dragen van Maximiliaan Hen
drik, Bisschop van,Luik (16501688).
Tijdens de laatste jaren van de 80-
jarige oorlog (1632) lag de grens van het
bezet gebied van de Republiek der Ver
enigde Nederlanden langs Sluis, Hulst,
Bergen op Zoom, Breda tot de Maas bo-
.-Hertogenbosch en vervolgens langs
de Maas tot Grave, Goch. Orsoy, .Wesel,
1 de grens liep langs de Rijn tot
Emmerik en verder Noordwaarts prak-
tisoh gely-k aan de tegenwoordige grens.
Na de 80-jarige oorlog is de republiek in
het bezit gekomen van de Generaliteits
landen (Brabant).
Uit de hierboven nader omschreven
muntvondst kan worden afgeleid, dat
na of ook tijdens de 80-jarige oorlog
de volken van de republiek veel han-
*del dreven- met de-zuidelijke buren
o.a. van het vroegere Hertogdom
Brabant, Graafschap Vlaanderen en
het Episcopaat Luik. Door diverse
muntordinantiën werden deze mun
ten destijds gewaardeerd en hadden
derhalve ook toen zekere interna
tionale waarden met betrekking tot
het geld- en goederenverkeer, al be
zat toen elke provincie, ja zelfs bijna
elke stad, een eigen muntstelseL
Brabant eiï Vlaanderen werden in de
periode waarin de munten werden gesla
gen, geregeerd door de Spaanse Konin
gen, de Habsburgers Philips IV en Ka-
rel n.
De gevonden munten waren alle ge
bruikt, vele er van zelfs zeer veel
gebruikt en... gesnoeid. Zoals men
weet werd de muntwet ook toen al
veelvuldig overtreden en wel door
het afschrappen of snijden van ge
deelten van de muntstukken, ten
einde het aldus verkregen zilver
wederom ten eigen bate aan te wen
den, ten nadele van de republiek, wijl
de gesnoeide munten in waarde daal
den. Interessant is het in dit verband
to weten, dat ook Alphen aan den
Rijn in die tijden een plaats kende,
waar men de muntwet „ontdook"
door het snoeien van de dukatons
nl. de steeg n3ast de groentewinkel
van de heer A. van Engelen aan de
Raadhuisstraat, welke steeg ook
officieus de naam „Snoeisteeg" droeg.
Behalve door handeldrijven zij-n de
munten van Brabant en Vlaanderen mo
gelijk ook door gevechtshandelingen, ver
overing en plundering in Noord-Neder
land terecht gekomen. De handel zal
echter wel doorslaggevend zijn geweest.
Ook leert de vondst, dat de munten
in Brabant en Vlaanderen, ln feite
Spanje, rijker zullen zijn geslagen dan
die der Republiek we denken hier
de Zilveren vloot van Spanje
omdat er zulk een groot aantal daar-
gespaard en het bij deze vondst
uitgesloten moet worden geacht, dat de-
gene, die de munten heeft verstopt, er
muntenverzameling op na hield.
En de
schaar knipt
Wanneer we tijdens
de uitverkoop ons
Iracteerd hebben op
de vele be
drukte zijdjes (een
4.50 meter v
90 cm breeed is v
doende), dan zullen J
we daar vast en zeker
het patroon van deze
week, no 43, vo<
kunnen gebruiken.
Ruime klokkende 1
zij-banen geven de rok |&jfj
een elegante coupe.
De hals uitsnijding
met brede kraag -
de kimonomouwtjes j
maken het model zeer L
apart. Het patroon is jj
verkrijgbaar in de
maten 42, 44 en 46 t/m
Zaterdag 30 Juli aar
ons bureau Hoge
Woerd 103, Leiden
(van Maandag 2 u. af)
tegen betaling van
f 0.35. Na ontvangst
van f0.50 volgt toe- JSj-i
zending.
Noordivijk
De Zondagsdienst wordt waargeno
men door dokter Coenraads Neder veen.
