Ook de Sleutelstad heeft op artistiek gebied
iets te zeggen
Leids Kunst-Centrum start met een expositie
te Leiden en te Noordwijk
DE THEOLOOG-SOLDAAT
HET LOG UIT
NIEUWE LEEDSCHE COURANT
2
ZATERDAG 11 JUNI 1949
Concrete plannen en toekomstmuziek
Het is onder de hand al weer acht maanden geleden, dat een kleine groep
belangstellenden in de kunst, onder wie twee medewerkers van ons blad,
tezamen met enige Leidse kunstenaars, „ergens" in Leiden een ogen
schijnlijk nogal „hoogdravend" en weinig kansen op verwerkelijking bie
dend initiatief namen. Jaloers op het bloeiende kunstleven van andere
steden en streken van ons vaderland was men zich gaan afvragen, of zoiets
in Leiden nu werkelijk helemaal onmogelijk zou zijn. Ook de Sleutelstad
bezit schilders iedereen weet dat, want iedereen kent het bekende schil
dersgenootschap „Ars aemula naturae" en in de stad en haar omgeving
nestelde zich in de loop der jaren een niet gering aantal ceramische kun
stenaars, handwevers en -weefsters, edelsmeden, beeldhouwers etc. Was
dat nu niet te bundelen, zou hier door nader contact en samenwerking
niet een eveneens bloeiend centrum kunnen ontstaan? En zou dit dan niet
ten goede komen aan de kunstenaars zelf èn aan de gehele burgerij?
Boerhaave-zaal van het oude Caecilia-
gasthuis en belangrijk bedrag, waarna
zonder verwijl aan ae voorlopige restau
ratie werd begonnen. De snelheid, waar
mee werd aangepakt, was nodig: het
was immers kort dag! Dank zij de vlotte
afwerking door de afdeling gemeente
werken kan de zaak echter binnen een
maand voor elkaar komen, zodat de in
zenders op Dinsdag 21 Juni a.s. in de
gerestaureerde Boerhaave-zaal worden
verwacht om hun werk aan de keuring
van de jury te onderwerpen. Een woord
van erkentelijkheid komt hierbij ook toe
aan de tentoonstellingscommissie, die
onder leiding van de schilder Walter
Bosch zo voortreffelijk werk heeft ge-
Binnenkort zullen de stad en haar om
streken overstroomd worden met affi
ches naar een ontwerp van deze actieve
kunstenaar, uitnodigingen zullen wijd en
zijd uitzwermen, de zaal in orde ge
maakt w<vden er wordt zelfs een
glas-in-lood-venster aangebracht, ont
werp en uitvoering D. van Leeuwen
en met letterlijk aller medewerking
hoopt men op 25 Juni zó voor de dag
te kunnen komen, dat de nog jonge
stichting in brede kring de nodige good
will verkrijgt.
De samenwerking met de culturele
afdeling van de Noordwijkse VVV heeft
geleid tot het plan van een gecombineer
de tentoonstelling, die waarschijnlijk van
half Juli af tot eind Augustus zal wor
den georganiseerd. De kern van deze
expositie, wordt gevormd door datgene,
wat te Leiden getoond zal worden, ter
wijl belangrijke kunstenaars in den
lande worden uitgenodigd in Noordwijk
acte de presence te geven.
Een enthousiast onthaal
Het plan vond direct enthousiast ont
haal bij de Leidse burgervader, die zijn
wethouder van onderwijs, de heer J. C.
van Schaik, verheugd meldde, dat zich
hier iets naar zijn hart had aangediend.
En de wethouder al lang zoekend naar
een middel om het artistieke leven van
de Sleutelstad wat te stimuleren greep
de gelegenheid dankbaar aan. Het eerste
resultaat werd wereldkundig gemaakt
in een laconiek persbericht, dat op 9
November in alle Leidse bladen ver
scheen: „Leids Kunst-Centrum opge
richt. Naar een steviger contact met het
publiek." De oproep, in dit bericht ver-
ns-Sgggg,
De ingang van het Caecilia-gasthuis,
waar op 25 Juni de tentoonstelling
van het L.K.C. wordt geopend. Er
moet nog heel wat gebeuren
(Foto N. v. d. Horst)
vat, levérde een schare enthousiaste ad-
spirantleden op ten getale varf ongeveer
vijftig. En sindsdien is er achter de
Bohermen hard gewerkt.
Hoe hard er is geploeterd, werd ons
gisteren op een pereconferentie ten
stadhuize duidelijk. Want ondanks het
feit, dat wethouder Van Sohaik door
ziekte lange tijd verstekmoest laten
gaan, ook als voorzitter van het Leids
Kunst-Centrum, kon daar een omvang
rijk programma voor de eerstvolgende
maanden bekend worden gemaakt, een
programma, dat er zijn mag.
Wethouder Van Sohaik begon zijn me
dedelingen met een uitvoerig exposé
over de doelstellingen van het Leids
Kunst-Centrum. daarbij wijzend op
soortgelijke initiatieven in andere ste
den en streken van ons land. Leiden
heeft op artistiek gebied eveneens iets
te zeggen, aldus de wethouder, die bij
deze opmerking niet alleen de schilder
kunst op het oog had, maar ook de
rondom Leiden bloeiende ceramische in
dustrie, de handweefkunst en de edel
smeedkunst. Uit de opgaven voor het
lidmaatschap waarbij zelfs Toonkunst
niet wilde achterblijven bleek trou
wens een dermate groot enthousiasme
onder de betrokken kunstenaars zelf, dat
men wel mag zeggen, dat hier in een
behoefte werd voorzien.
Artistieke behoefte, maar ook econo
mische. Want het mag als algemeen be
kend worden verondersteld, dat de
sociale nood onder de kunstenaars
groeiende is; de hausse in artistieke be
langstelling, di
nifes
i urlj-
>et luk-rake aankoop van rijp en groen,
is met de bevrijding tamelijk vlug weg
geëbd. Menig kunstenaar bevindt zich
reeds op de rand van de afgrond. Met dit
schrikbeeld voor ogen heeft het Leids
Kunst-Centrum zich tot tweede doel ge
steld: effectieve, de kunstenaor passende
wegen te zoeken om uit deze impasse
te geraken. Dat bij de samenwerking op
deze beide terreinen voor de kunstenaar
iolie c
collet
jelegd, dat er een hechte band bezig
ontstaan, dat is een consequentie,
gezien en gewild werd en daarom
;t als derde doelstelling mag wor-
a ongemerkt.
Hoezeer de stad Leiden met dit alles
gebaat is. werd door de wethouder over
tuigend aangetoond. Wijder perspectief
kreeg een en ander door de mededeling,
dat reeds contact is verkregen met
Noordwijk. Samenwerking met deze luxe
badplaats is voor Leiden eigenlijk een
natuurlijke zaak, waar toch de toegan
gen naar Noordwyik voor een belangrijk
deel over de Sleutelstad lopen en een
badplaats niet anders dan gebaat kan
zijn bij een stad, die in het achterland
als ruggesteun kan optreden. De wet
houder oordeelde, dat hieraan in he*
verleden van Leidse zijde wel wat te
weinig aandacht was besteed. En toch.
van welk een immens belang zou dit
voor de middenstand kunnen gaan wor
den! Een bloeiende Sleutelstad met om
geving. bloeiend mede door het toeris
me, betekent ook: een bloeiende mid
denstand!
Het- thans gelegde contact, dat zich
deze zomer reeds zal uiten in belangrijke
ondernemingen, is er een van bereidheid
tot samenwerken aan beide zijden. De
basis van de besprekingen vormde de
tentoonstelling, die op Zaterdag 25 Juni
as. te Leiden zal worden geopend.
Bescheiden begin
De Leidse tentoonstelling, die niet
meer dan een bescheiden begin wil zijn.
belooft desondanks een succes te wor
den, met in het minst dank zij de krach
tige hulp van het Leidse gemeentebe
stuur. Zoals wij indertijd reeds meldden,
voteerde de raad voor het herstel van de
Een 'zinvolle introductie verkrijgt
Leids Kunst-Centrum, te Noordwijk bij
gelegenheid van het concert, dat daar op
1 Juli a-s. in Huis ter Duin wordt geor
ganiseerd. De daar optredende solisten
zijn zangers en zangeressen, die op het
concours van Union Bel Canto, dat
Maandag in Den Haag begint, de i
palm weghaalden: Nederlandse krachten,
die op uitnodiging van een daartoe in
het leven geroepen stichting hun krach
ten zullen meten. Hier treedt het Leids
Kunst-Centrum op als mede.-organisator.
terwijl bij dit concert een visite-kaartje
zal worden gepresenteerd in de i
van een kleine expositie van Leidse
Leids Mant Martre?
Bij al deze concrete plannen bespeelde
de wethouder ook dat instrument,
bij voorkeur gebruikt wordt om
komstmuziek te componeren: de fantasie.
Maar is niet de fantasie de promotor ge
weest van menig succesrijk streven? Wet
houder van Schaik zag in het oude com
plex van het voormalige Caecilia-gast
huis, gelegen in een buurt, die hoog
nodig gesaneerd moet worden. MEER
dan een tijdelijk tehuis voor één of
tentoonstellingen. Dit gebouwencomplex
met zijn lange geschiedenis en zijn vele
waardevolle historische herinneringen is
alleszins waard behouden te worden.
Door deze tentoonstelling hoopt het
Leids Kunst-Centrum de aandacht van
de betreffende instanties te vestigen op
de verwaarloosde toestand, waarin een
en ander thans verkeert. Wanneer dan
binnen afzienbare tijd de BLO-school,
die een van de vleugels „bewoont", i
ruimer onderkomen heeft gevonden
de omgeving een waardiger aanz
heeft gekregen, lijkt de gedachte om
deze sfeervolle ruimten een centrum
artistiek leven te vestigen, geenszins te
hoog gegrepen. Het complex zou ruimte
kunnen bieden aan enige kunstenaarsge
zinnen, er zou een permanente tentoon
stellingsruimte kunnen worden geves
tigd, er zouden ateliers verhuurd kun
nen worden, het zou kortom een Leids
Mont Martre kunnen zijn, een plaats,
waar zich de levende Leidse kunst zou
thuis voelen, en waarheen de vreemde
ling en hierbij denken wij weer aan
Noordwijk gemakkelijk de weg zou
vinden.
JUBILEA BIJ DE H.T.M.
De conducteur K. Winia, de conduc
teur-bestuurder L. J. Overbeek en de be
stuurder Th. H. J. Diks herdenken
daag de dag, dat zij voor 30 jaar bij de
Haagse Tramweg Mij. op de lijn Den
HaagWassenaarLeiden in dienst
De controleur W M. Ouburg er
conducteurs C. M. Wagner en A. J. Nuy-
sink zijn op 12 Juni eveneens 30 jaar ir
dienst van de H.T.M., terwijl de hoofd
opzichter J. B. Bijning een dag later ook
de drie kruisjes bij gènoemde maatschap
pij achter de rug heeft.
Leidenaar bouwde in zijn vrije tijd model
van Amerikaanse kustkruiser
Zal exposeren óp tentoonstelling Gouden Handen te Ede
(Van een onzer verslaggevers)
Het" probleem van de besteding van de vrQe tyd is bijzonder actueel. Schier ontel
bare verenigingen en organisaties houden zich er mee bezig. Er zijn helaas duizen
den mensen, die niet weten, waarmede zij hun vrije uren moeten vullen. Het gevolg
hiervan is maar al te vaak: een afglijden naar de betreurenswaardige ellende en
grauwheid van verveling en zedelijk verval.
Gistermiddag vonden wij hem bereid
ons een en ander over dit kostbare pro
duct van kostelijke vrije-tijdsbestedin;
Er zijn gelukkig ook duizenden, die
hun vrije tijd zinvol weten te maken.
Onder alle categorieën komen deze men
sen voor. En het werk, dat zij buiten hun
dagelijkse arbeid plegen te verrichten,
dwingt vaak de grootste bewondering af.
De stichting „Nationale actie voor
vrije-tijdsbesteding" is het, die zich tot
taak heeft gesteld het beste, wat nijvere
en kunstzinnige handen in vrije uren op
vaderlandse bodem voortbrachten, in
een grootse expositie tezamen te brengen.
Zij wil laten zien, dat goede besteding
de vrije tijd toch nog iets meer is
dan het volgen van een hobby: amateu-
e in de vorm, die deze stichting in
het volle licht wil stellen, is: dienst aan
de gemeenschap. „Gouden Handen" luidt
de zinrijke naam der tentoonstelling, die
28 Juli tot 6 Augustus in Ede wordt
gehouden en ongetwijfeld zeer veel land
genoten naar deze streek zal doen trek
ken. „Gouden Handen" zal op onverge
lijkelijke wijze de onmiskenbare schep
pingsdrang van het individu tot uitdruk
king brengen. Ons volk is bij het initiatief
in de stichting ten zeerste gebaat!
Ook Leiden zal zich laten verte
genwoordigen. Natuurlijk! De heer
P. C. van Vliet, gedurende bjjna
twintig jaar reeds concierge aan de
gemeentelijke H.B.S. alhier, bijvoor
beeld verrijkt de expositie met een
kustkruiser.
C. J. V. „Prediker 12: la"
bestaat 88 jaar
Opgewekte feestviering.
De C.J.V. „Prediker 12: la" heeft
gisteravond in feestelijke stemming haar
88ste jaarfeest gevierd.
Voorzitter Joh. Sierat Jr. las verschil
lende Schriftgedeelten, w.o. Prediker 12.
Vervolgens hield hij een korte overden
king, waarin hij opmerkte, dat zij, die
Jezus Christus willen volgen, door tegen
standers zijn omringd. Maar er is ook
tegenstand in het hart der gelovigen,
aldus spr. Wij hebben voortdurend te
strijden tegen de boosheden van ons hart.
Op Pinksteren is Gods Geest uitgestort
en die Geest wil ook in ons eigen hart
woning maken. Wie de Heilige Geest
bezit, is een levend getuige van Jezus
Christus. Het geestelijk terrein is ook
•en terrein vaar- de daad! In dit verband
vees de heer Sierat op de naderende
.,Prediker"-bazar. De Geest van Christus
moet de draagkracht van ons werk zijn.
Om negen uur werd één minuut stilte
betracht ter 'herdenking van de oprich
ters der vereniging. Men zong hierop
Psalm 119:5. Van de leden J. Heijloo, K.
van der Wilk. T. Galjaard, J. de Geus en
W. de Vogel, die allen als militair in
Indonesië vertoeven, werden hartelijke
gelukwensen voorgelezen. De heren J.
Masurel, secretaris. F. de Vries, penning
meester, W. C. Oudshoorn, penningmees
ter van het bouwfonds, en W. F. L.
Heijloo, penningmeester van het bouw-
fonds-actie-comité, brachten hun jaar
verslag uit, waarin de resultaten van de
arbeid van „Prediker" in het afgelopen
jaar duidelijk aan het licht traden. De
heer Heijloo wekte nog op om medewer
king te verlenen aan de voorbereidingen
voor de grote bazar, die in het najaar
zal plaats hebben-
Zang, spel, voordracht en een spraak
waterval voor „paartjes" vulden het
tweede deel van de feestavond. „Predi
ker" heeft weer een geslaagde viering
achter de rug.
mede te delen. Zijn kruiser heeft het
model van een Amerikaanse kustkruiser,
daterend uit 1938. De heer Van Vliet
maakte het scheepje aan de hand van
een plaatje, dat enige jaren geleden
voorkwam in „De Waterkampioen". Dit
knutselwerk, waarin de begrippen nauw
gezetheid en volharding als 't ware ge
stalte hebben aangenomen, nam drie
jaren (winters) in beslag.
Van welke instrumenten hebt u ge
bruik gemaakt? Het antwoord op deze
vraag was eenvoudig: Ik mag 's een
boortje en een vijltje hebben gebruikt,
maar meer ook niet. M'n handen deden
het. U moet dit niet als een wonder be
schouwen; 'k heb altijd geknutseld. M'n
meubelen? Zelf gemaakt. Het speelgoed
van m'n kinders? Ook! Ik leef er hele
maal in en daarom kan 'k het vele ge
duld opbrengen, dat nodig is, wil bijv.
zoiets tot stand komen. En de heer Van
Vliet wees met een zekere trots en vol-'
daanheid op z'n zeilschip, dat hij vóór
ons, op tafel had gezet.
Het is 73.01 cm lang en 1.17 m hoog,
vervaardigd van teak- en mahonie
hout, voorzien van groot-zeil en
boomfok cn torengetuigd, terwijl
de kajuit is afgewerkt met mahonie
en esdoorn. Het schip is geconstru
eerd op spanten en is in al zijn on
derdelen een zuivere reconstructie
van de genoemde kustkruiser. Alle
verhoudingen van dit model tot de
kustkruiser staan als 1 staat tot 10.
De heer Van Vliet zal zijn bijdrage, in
afgetuigde vorm, zelf naar Ede brengen,
waar het schip een waardige plaats zal
krijgen tussen andere. Wij menen stellig,
mede gezien het oordeel van verschillen
de deskundigen, die het scheepje reeds
in ogenschouw namen, dat de uitslag van
de jury van „Gouden Handen" ten op
zichte van „Quo Vadis" zo heet het
schip zeer gunstig zal luiden.
Weggebruikers,
Die kindersierfte moet verminderen..
Snelverkeer, denk om de kinderen!
DIE ZWARTE VLEK MOET WEG!
J. C. Roelandse 60 jaar
Ter gelegenheid van de 60è verjaardaig
an de kunstschilder J. C. Roelandse zijn
die heren L. Bosch, J. van Iterson, J. Par-
mentier, J. Schwithal, mr dr L. Sprey en
J. van Zijverden voornemens een ten
toonstelling van zijn werk in te richten.
De opening van deze tentoonstelling zal
plaats vinden op Vrijdag 17 Jurni a.s.,
half 5, in „De Lakenhal". De burgemees
ter, j'hr mr F. H. van Kinschot, heeft zich
bereid verklaard het openingswoord uit
te spreken.
Er is de laatste tijd weer enige open
lijke beweging ontstaan over het feit dat
theologen vrijgesteld zijn van militaire
dienst.
De theologische faculteit der Leidse
studenten heeft daarover dezer dagen
een motie aangenomen waarin aan ker
kelijke instanties gevraagd wordt de dis-
ie te heropenen over de vraag in
hoeverre de opleiding voor een geestelijk
of menslievend ambt de betreffende per
soon in een uitzonderingspositie stelt ten
opzichte van de andere lidmaten der
kerk.
In het jaar 1915, midden in de vorige
wereldoorlog, aldus „Trouw", heeft prof.
mr P. A. Diepenhorst bij de opening van
de lessen der Vrije Universiteit een rede
gehouden onder de titel: „Elk student
soldaat ook de theoloog".
Dat was dus 'n duidelijk antwoord op
de vraag der Leidse studenten van te
genwoordig, een vraag, die ook toen op
geld deed.
Prof. Diepenhorst behandelt in ge
noemde rede de argumenten, die tegen
de dienstplicht voor theologen pleiten,
zeer uitvoerig. Daaruit blijkt dat met
name van Rooms-Katholieke kant hef
verzet het scherpst en uitgesproken
principieel van karakter is. Dit verzet
hangt samen met de opvattingen
kerk en priesterambt zoals de Rooms-
Katholieken die huldigen.
De conclusie van prof. Diepenhorst
was. dat de argumenten die tegen de
dienstplidht voor theologische studenten
en predikanten worden aangevoerd,
steekhoudend zijn. En hij bepleitte daar
om de dienstplicht voor studenten. Voor
predikanten maakte hij echter een
Verschillende actuele vraagstukken
in de raad van Rijnsburg
Groene Kruis krijgt f 1000, Oranjevereniging f 500.
Zestien lantaarns. Uitbreiding Herv. begraafplaats.
Wegverbreding. Afscheid van de heer Van Zuylen.
Piëteit bij de opgravingen. Demping Langevaart?
Rijnsburgs gemeenteraad kwam gisteravond in vergadering bijeen om zyn fiat te
geven aan een aantal voorstellen, die de brandkast van wethouder .Van der Vijver
op ongeveer 20.000 komen te staan. De raadsleden schrokken er niet voor terug
om voor volksgezondheid, jeugdvermaak, straatverlichting, uitbreiding en weg-
verbetering een en ander te voteren. Begrijpelijk, omdat deze uitgaven uiteindelijk
de Rijnsburgers ten goede komen.
De raadsleden gingen allereerst
coord met een subsidieiverhoging
1949 van het Groene Kruis. Het bedrag
werd, gezien de enorme stijging
kosten, waardoor de kasmiddelen
deze menslievende vereniging zeer slin
ken. verhoogd van f 250 op f 1000.
Dr Van der Laan merkte nog op, dat
dit verzoek met een zekere schroom was
gedaan, maar tevens maakte spr. duide
lijk, dat de nood zeer hoog was gestegen.
Op een verzoek van de Oranjever
eniging, om subsidie in verband met
de viering van Koninginnedag, be
sloot de raad om. aangezien dit jaar
voor hét eerst* de Koninginnedag
viering on 30 April werd gehouden,
de subsidie voor eenmaal op t 500
vast te stellen.
Het verménigvuldigingscijfer voor h<
schoolgeldjaar 1949/1950 werd op 2 ge
handhaafd.
Dg brandweer had dringend behoefte
aan 300 meter brandslangen. De in dienst
zijnde slangen moeten worden
nieuwd. het in de oorlog-aangekocht
teriaal kan geen 3 atmospheer druk
dragen. De fcadsleden gingen accoord
brandslangen Van uitstékende kwa
liteit voor f 1300.
Vervolgens bracht de voorzitter het
voorstel tot vaststelling van de jaarwed
en de pasbenoemde gemeentebode
ter tafel. Verschillende raadsleden wens-
iver deze benoeming.vragen te stel-
maar de voorèitter' wees er op, dat
deze benoeming een zaak is, die alleen
W. aangaat. Ter opheldering van
hetgeen hen ter ore was gekomen, zette
eerst wethouder Kralt en daarna colleg3
Van der Vijver de' zaak uiteen. De heer
Hogewoning is als gemeentebode aange
steld op het salaris, dat door de gemeente
in haar oproep tot sollicitatie was ver
meld. Echter, daar de werkzaamheden
de bode geen volledige dagtaak ver
en de heer Hogewoning bovendien
gedurende de •wintermaanden contróle-
werkzaamheden verricht, die evenmin
volledige dagtaak vormen, hebben
n W. niet beter 'bunnen doen dan
deze twee functies verenigen, zodat er
de heer Hogewoning een volledige
dagtaak wacht, terwijl dit de gemeente
kas niets extra kost. De raad kon zich
met het voorstel, om beide functies te
combineren, verenigen.
Ten behoeve van het maken van een
brandput werd f 3200 uitgetrokken.
De straatverlichting was ook dit
maal weer punt van bespreking, al
leen was het deze avond kort en
zakelijk: 16 electrische lantaarns o.m.
voor de 20 nieuwe woningen aan het
Noordeinde: kosten totaal f 4000.
Een deel van de zijp(sloot) achter de
Ned. Herv. begraafplaats moest, als ge
volg van een verzoek van de kerkvoog
dij om uitbreiding der begraafplaats,
worden gedempt. Door Rijnland werd
dit toegestaan, mits er voor een duiker
riolering wordt gezorgd. Deze grond
werd aan de kerkvoogdij afgestaan om
niet, op grond van een reeds in 1870 ge
sloten overeenkomst, waarbij' de gemeen
te altijd het recht behoudt om op deze
begraafplaats te begraven. De kosten
werden geraamd op f 3200. Ook hier was
de raad content.
Een bewoner van de Langevaart heeft
:n stuk gTond, dat de ingang vai
toekomstige Langevaart zeer zou ver
ren. Deze 115 m2 voor zijn huis wil
./el kwijt, maar dan in ruil voor 190
m2 grond achter zijn woning, terwijl de
gemeente, die de afsoheiding voor zijn
huis (sloot) gaat dempen, ook voor een
andere afscheiding moet zorgen. De
Noordwijkerweg moet worden verbreed
en 'hiertoe moet de gemeente grond aan
kopen, het werk laten uitvoeren, schade
teelland vergoeden. De verbreding
deze weg is zeer gewenst. Alweer
stemde de raad in, de kosten zijn f11800.
Slechts de twee laatste punten van de
agenda kostten geen geld, want deze be
troffen begrotingswijzigingen.
Vervolgens richtte de voorzitter zich
tot de heer Van Zuylen, die over enige
weken naar Canada hoopt te vertrekken
en dus zijn laatste gemeenteraadsverga
dering bijwoonde. Spr. zeide, dat hij in
de geest van de raad sprak, wanneer hij
opmerkte, dat de raad hem node zie',
vertrekken. De heer Van Zuylen had
achting en sympathie verworven en spr.
zegde hem dan ook hartelijk dank voor
de samenwerking en de vriendschappe
lijke verhouding, mede door hem ont
staan. God geve, dat de verwachtingen,
die U hëbt. in vervulling mogen gaan.
aldus spr. De Here ver'gezelle U op Uw
reis en stélle U in Canada tot een zegen.
De heer Van Tilburg sloot zioh bij de
woorden van de voorzitter aan en sprak
de heer Van Zuylen eveneens hartelijk
toe. Hierna dankte de heer Van Zuylen.
Dokter Van der Laan stelde vervol
gens enige vragen n.a.v, de opgra
vingen. H(j vroeg n.I. of de mensen,
die deze opgravingen verrichten, het
recht heben om de vondsten uit
RUnsburg mee te nemen. Hü zou
het niet pretiig vinden om binnen
kort deze vondsten in een museum
in Groningen te moeten gaan zien.
De voorz. antwoordde, dat dit niet in
overeenstemming zou zijn met de piëteit,
tien ook aan de eerste over ons land
regerende vors'en is verschuldigd. Spr.
had zich in verbinding gesteld met prof.
Van Giffen en de kerkvoogdij om een
ander te overleggen.
Bij de nieuwe opgravingen achter het
transformatorhuisje is de uitdrukkelijke
voorwaarde gesteld, dat eventuele vond
sten ten alle tijde in Rijnsburg blijven.
aren spr. bovendien plannen ter ore
gekomen, die de aanleg van een plantsoen
en een monument behelzen, waaronder
dan de stoffelijke resten zouden wordep
herbegraven.
Tenslotte vroeg de heer v. d. Meij nog
zer salarisherziening van het gemeente-
personeel in verband met de zeer bin
nenkort (men mompelde zelfs: over 14
dagen) uit te voeren grote werken,
f Demping Langevaart?). De voorz. ant
woordde. dat dit punt de volledige aan
dacht van B. en W. heeft
De raad ging vervolgens in geheime
zitting.
ZILVEREN JUBILEA BIJ DE N.Z.H.
Op 6 Juli a.s. hoopt mej. J. Ju het vrij
zeldzame feit te herdenken, dat zij voor
25 jaar als werkster bij de N.Z.H.V.M.
in dienst trad.
De heer L. Hofman, conducteur, is op
Vrijdag 1 Juli 25 jaar bij de N.Z.H. in
BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN.
GEBOREN: Bouwina M H, d v R E
Köllmann en M A de Vries; Johannes
v J C Brokken en J C Singeling;
Wilhelmus J C, z v J Schouten en M P
C de Bruijn; Engelberta M M, d v A J
v d Voort en M C H Batenburg; Ma
rianne, d v L J A Rosdorff en J Haze-
noot; Pieter, z v A Smittenaar en J C
Elderbroek
OVERLEDEN: C F Bader, man, 76 jr;
C C Overdijk, huisvr van C de Groot,
57 jr; A P Wallaard, man, 86 jaar.
zondering op grond van de practische
overweging dat gemeenten, die van alle
herderlijke zorg verstoken achterblijven,
daardoor gevaar lopen geestelijk te ver
worden en dat dit argument vooral klemt
in oorlogstijd. Dit raakt de overheid. De
zegen, die er van de evangelieverkondi
ging uitgaat, is van directe betekenis
voor het intact houden van het thuis-
Deze zaak vertoont op het ogenblik
echter ook nog een ander aspect.
Er is in de laatste jaren een opmer
kelijk groeiende algemene waardering
voor de geestelijke verzorging van de
soldaten.
En er is vooral voor de troepen, die
naar Indië gezonden wonden, en die daar
te velde staan en onder zeer moeilijke
omstandigheden verkeren, ook een veel
igrotere behoefte aan geestelijke verzor
ging.
Wij staan aan Protestantse zijde echter
permanent voor een tekort aan veldpre
dikers. Aan R.K. zijde bestaat er geen
gebrek aan aalmoezeniers. Dat is een ge
volg van het verschil in kerkinrichting.
Bij de Protestantse kerken is het een
kwestie van vrijwilligheid. En de pre
dikant, die roeping gevoelt om als veld
prediker uit te trekken, staat dan voor
het feit dat hij de gemeente waaraan hij
verbonden is tijdelijk los onoet laten. De
last komt, in eerste instantie, op een
gemeente en niet op het geheel der ge
meenten neer.
In geval van dienstplicht van de pre
dikant wordt deze zaak met één slag ge
haald uit de sfeer der individuele be
slissing van afzonderlijke predikant en
van afzonderlijke gemeente.
Daar komt nog bij dat de predikant-
veldprediker de speciale behoeften van
de soldaten beter zal kunnen verstaan
indien hij van meet af aan soldaat is ge
weest. het soldatenleven kent en de sfeer
van de troep als gewoon soldaat mede
heeft ondergaan.
Veldpredikers, die als student soldaat
geweest zijn, hebben dehhalve in het
algemeen onmiskenbaar een streepje voor
op collega's, die dat niet geweest zijn.
Wij zouden er dan ook voor voelen
dat de vrijstellingsregeling met betrek
king tot „het bekleden van een geeste
lijk of een godsdienstig-menslievend
amlbt of opleiding tót zodanig ambt"
wordt gewijzigd.
In de eerste plaats zouden wij de vrij
stelling wegens opleiding tot een gees
telijk ambt willen doen vervallen. En in
de tweede plaats zouden wij wensen da:
vrijstelling wegens het bekleden van een
geestelijk ambt haar absoluut karakter
verloor.
M.a.w. dat een beroep op het bekleden
van een geestelijk ambt niet automatisch
tot het verlenen van vrijstelling zou
leiden zolang er in de behoefte aan veld
predikers en vlioobpredi'kanten niet op
behoorlijke wijze is voorzien.
Dat zou de kerken zelf nopen om zioh
met de zaak te bemoeien en in over
leg met de overheid te komen tot een
aanwijzing van de meest geschikte pre
dikanten.
Het resultaat zou dan zijn:
le. Alle theologische studenten, die
daarvoor"goedgekeurd worden, gaan on
der dienst. Dit betekent dat deze groep
jongelieden, die tot de leeftijdsklassen
visserijgolf
Zoals bekend, is nu de haringvloot
in zijn geheel naar zee. Wie verwacht r
had, dat nu ook de grote stroom ha-
ring aan de markt zou komen, heeft
zich terdege vergist. De vangsten zijn
steeds minder geworden. En er kan
dan ook gerust gezegd worden, dat da
vangsten de laatste dagen bedroeuendp-i
zijn geweest. De gehele week hebben j\.
de schepen niets anders gedaan dan
zoeken naar haring. Waar de vleet
echter ook in zee ging, 't was overal L
zo goed als nihil. Dit zoeken, d.wz. dit
heen en weer varen, soms meer dan
100 mijl per dag, jaagt de onkosten
van het bedrijf geweldig omhoog. De
opbrengst der haring is dan ook niet
eens voldoende 'om de lonen van de
bemanningen te dekken, laat staan de
andere bedrijfsonkosten. 1
Viste men in 't begin van de week us
op ongeveer 57 gr.. Woensdag ver-
plaatste de vloot zich naar de 5$ gr.,
doch ook hier waren geen vangsten.,en
Donderdag werd teruggevaren, nu naar m
58 gr. 15 min. Hier lukte het iets be-rg
ter. De vangsten, die Vrijdag werden t
gemeld, lagen hoger. Op deze breedte
ivordt om deze tijd van het jaar zei- it
den nog gevist. Het vorige jaar wat
men al bij de 55 gr. Het laat zich aan- aa]
zien, dat de haring dit jaar laat is. 0(
Over de vooruitzichten valt uit de fUj
aard der zaak nog niet veel te zeggen. jp
Afwachten is vooralsnog de boodschap, p
De prijzen waren in de afgelopen weeku,
aan de Katwijkse visafslag als volgt: e)
Maatjesharing grof van f 5488,
maatjesharing klein van f 102148.
In totaal werden deze week te Katwijk
aangevoerd 1651 kantjes. In hetzelfde
tijdvak van het vorig jaar werden 3651
kantjes aangevoerd, dus meer dan
tweemaal zoveel!
A. I.
EEN DOKTER NODIG?
De Zondagsdienst der huisartsen wordt
morgen waargenomen door de dokter® a
Lahr, Langezaal. Meyboom en Nieuw-
zwaag. Dokterstelefoon 22222.
WELKE APOTHEEK?
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken te Leiden wordt van Zaterdag
11 Juni 13 uur tot Zaterdag 18 Juni 8 uur
waargenomen door: apotheek Duyster,
Nieuwe Rijn 18, tel. 20523 en de Doeza-
apotheek, Doezastraat 31, tel. 20313.
Te Oegstgeest door: de Oegstgeester 1
apotheek, Wilhelminapark 8, tel. 26274.
behorën waaruit de soldaten het meest
gerecruteerd worden, niet van het ver- r
vullen van hun normale vaderlandse l
plicht worden vrijgesteld. Dit betekent
ook dat er een réservoir van mensen
ontstaat voor latere veldpredikers, die
het soldatenleven kennen. f.
Een niet-automatische vrijstelling r
bekleders van een geestelijk ambt r
de regering in staat stellen in ieder r
geval zoveel predikanten op te roepen
als voor de geestelijke verzorging nodig
zijn. E
Zorgen de kerken zelf niet in overleg r
met de hoofdlegerpredikant dat de veld- f
predikers aangewezen worden, dan doet f
de ïegering dat zelf op advies van dt l
hoofdlegerpredikant. f
Alpliens industrie grote bron van f
inkomsten voor de bevolking
GEMEENTE KAN SNEL GROEIEN, MAAR DE
HUIZEN ONTBREKEN
Iet was in de loop van het vorige jaar, dat vrijwel alle bedrijven in de gemeente j
Alphen aan den Rijn bezoek kregen van een persoon, die haarfijn op de hoogte
gebracht wilde worden van de toestand, waarin de onderneming verkeerde. Een
bepaald prettig werk zal dat voor de verschillende enquêteurs niet geweest zijn.
Men is onwillekeurig geneigd een der- grafische industrie met 532 en de me-
•elijk iemand in verband te brengen met taaiindustrie met 472 arbeiders(stere)v
zekere minister Lieftinck. En het is
de vraag, of hetgeen men vertelt niet op
een papiertje (omgerekend) geretour
neerd wordt. We berinneren ons nog hoe
vergadering van de Middenstands
vereniging werd gevraagd, of men „die
moest inlichten, of dat het ver
standiger was di*. niet te doen. Welnu,
deze mensen kwamen van het Econo-
isch-Teohrvologisoh instituut te Rotter
dam en hun ervaringen, opgedaan bij de
Alphense industriëlen, vinden we in he:
rapport, waaruit we reeds enkele malen
geput hebben He* bedrijfsleven krijgt
een woord van dank voor de bereidwil
ligheid, aan dit onderzoek mee te heb
ben meegewerkt.
Na de scheidslijn aangegeven te heb
ben tussen industrie en ambacht, die
veelal gevormd wordt door de graad van
mechanisatie, wijst het algemeen over
zicht uit, dat op 1 Januari .1948 de in
dustrie in Alphen aan den Rijn 79 be
drijven omvatte met ruim 2300 werkne
mers. De cement-industrie met 557 ar-
beidere(sters) neemt met 558 arbeiders
de eerste plaats in, waarna volgen de
Ter haring- II
Beneden in de machinekamer stampt
echter de motor z'n eentonig gezang met
z'n 250 paardekrachten. Of het dag is of
nacht, motórdrijver Dirk v. d. Bent gunt
z'n kar geen rust en voort jaagt de Bali
Tijdens het uitstomen of thuisvaren
,..oet de schipper natuurlijk kunnen bepa
len, hoeveel mijlen de logger heeft af
gelegd. Dit ter contróle van z'n plaats
bepaling en de vaart van het schip.
Zo zien we hier stuurman
Jacob Hoek het log in zee wer
pen. Dit is een torpedovormig
instrumentje waaraan vier vin
nen, die door de druk van het
water het log in het rond doen
draaien. Ook de lange lijn,
waaraan het log is bevestigd,
gaat meedraaien. Deze draaien
de beweging wordt nu overge
bracht op een klok, die achter
op de verschansing is geschoven.
De schipper kan dan na ver
loop van tijd op de klok aflezen,
hoeveel mijl het schip heeft af
gelegd.
Wanneer bij hét inlopen van
een andere logger de schepen
dicht bij elkaar komen, is het
op de brug voor de roerganger
altijd uitkijken om er voor te
zorgen, dat je eikaars log er niet
af vaart, want het instrumentje
komt vrij hoog aan de opper
vlakte in het kielzog van het
schip.
Zo weet dan schipper Adrie
van Beelen 's avonds om 9 uur
te vertellen, dat we reeds 130
mijlen achter de rug hebben.
Dan daalt de avond over het
wijde water. De bemanning is
al naar de kooi. Op de brug
staat de wacht aan 't roer en
tuurt de grote eenzaamheid in.
Hier en daar een twinkelend
lichtje van een visser of van de
in de buurt varende schepen.
Boven hem de verlichte kompas
roos, die hij zo nu en dan eens raad-1 door de nacht op weg naar de visgron-
pleegt voor de juiste koers. den, waar morgenmiddag de netten in
zee zullen worden geschoten.
Foto D. Kruyt
In de grafische industrie nam het
vrouwelijk element, met 99. van alle in
dustrieën verreweg de grootste plaats in.
De cement-indusirie heeft het leeuwen
deel van de in gebruik zijnde bedrijfs-
oppervlakte. Bedrijven met minder dan
50 personen komen het meest voor. n.I.
tussen 11 en 50. Het grootbedrijf (100
personen en meer) is met 6 vestigingen
vertegenwoordigd.
Het rapport gaat dan na, waar zich het
afzetgebied van de industrie bevindt en
maakt daarbij ondereoheid tussen z.g.
verzorgende bedrijven, dwz. die uitslui
tend produceren voor de plaatselijke
markt en de allernaaste omgeving en de
z g. primaire bedrijven, wier afzetgebied
elders gelegen is. Dan blijkt, dat de voe-
dings- en genotmiddelen-industrie hoofd
zakelijk voor Alphen en omgeving werkt,
maar overigens is Alphen een exporte
rende gemeente.
Duidelijk blijkt uit een toelichtende
tabel de grote betekenis van de industrie
als bron van inkomsten voor de bevol
king.
Achtereenvolgens passeren dan de ver
schillende industrieën de revue. Eerst de
metaalnijverheid, dan de chemische in
dustrie enz. Voor het transport van
grond- en hulpstoffen en de eindproduc
ten is Alphen, door zijn water- en spoor
wegen gunstig gelegen. De bruggen-
misère, zowel jn het hart der gemeente
als te 's-Molenaars, sohept voor een in
dustriegemeente echter een onhoud
bare toestand. Het zware verkeer onder
vindt hierdoor ernstige hinder. Een be
langrijk deel der transporten vindt per
schip plaats.
De industrie heeft met personeelsge
brek te kampen (het rapport spreekt
over 1948). Tal van arbeiders uit omlig
gende gemeenten vinden hier hun werk
en bestaan. Dit geldt vooral de papier
en grafische industrie: 20 van het ge
hele personeel van deze bedrijfstak komt
van elders (firma Samsom). De metaal
industrie trekt 75 personen van elders,
de cementindustrie 71.
Het wil ons voorkomen, dat dit alle
voorwaarden zijn voor een snelle groei
der gemeente als er maar huizen komen.
Koudekerk en Woubrugige leveren de
meeste mensen van elders, maar er ko
men er ook uit Leiden en Gouda.
Daartegenover staat, dat een aantal
personen uit onze gemeente, vooral uit
de metaal- en electro-teohnische industrie
en de bouwindustrie, elders werkt.
Als oorzaak wordt hier aangegeven het
verschil in loonklasse (voor sommige in
dustrieën de 3e), waardoor men elders
meer kan verdienen.
Uit enkele tabellen blijkt, dat de in
dustrie in Alphen over een naar ver
houding hoog percentage jongere werk
krachten beschikt, die zich vooral aan
getrokken gevoelen tot de cement-in
dustrie (hoge lonen voor jonge arbei
ders), de grafisohe en de metaalindustrie.
Dat Alphen aan den Rijn over zoveel
jeugdige krachten beschikt, is zeer gun
stig te noemen, als men bedenkt, dat de
sinds 1932 ingetreden algemene daling
van het geboortecijfer thans zijn invloed
gaat doen gelden op het aantal beschik,
bare jeugdige personen en bovendien d«
ilitaire dienst vele jeugdigen voor
twee of imeer jaren aan het productie
proces onttrökt.
