Nieuwe Leidsche Courant | 1949 | 21 mei 1949 | pagina 7

Hoeveel Nederlanders wonen er
in Duitsland?

06

:i 19 i nieuwe leidsche courant

7

'zaterdag 21 mei 1949

i Hoeveel Nederlanders wonen er eigenlijk nog in Duitsland? Dit zal menigeen
1 iich onwillekeurig wel eens afgevraagd hebben. In grote trekken kan men drie
1 groepen onderscheiden. De eerste groep bestaat uit degenen, die zelf of wier
tuders tegen het einde van de vorige of het begin van deze eeuw naar Duitsland
migreerden. In de tweede groep vinden we Nederlanders, die tUdens de tweede
torlog in Duitsland werden tewerkgesteld en die in dit land zijn blijven wonen,
pieestal tengevolge van een huwelijk met een Duitse vrouw. De derde groep
wordt gevormd door politiek onbetrouwbare elementen; over laatstbedoelde
n zullen we het hier echter niet hebben.

(GEEN NAUWKEURIGE
GEGEVENS

Op de vraag, hoeveel Nederlanders ii
iitsland wonen, is ook thans geen
mwkeurig antwoord te geven. Men
t dikwijls het getal 130.000 noemen,
r niemand weet, hoe men aan dit
jetal is gekomen. Als min of meer be-
trouwbaar zou men kunnen aannemen,
dat er in Duitsland ongeveer 100.000 Ne-
'derlanders wonen. Het merendeel van
deze Nederlanders woont langs onze
^oostelijke grenzen en in het Roergebied.
Over de grenzen van Groningen en Drente
heeft weinig emigratie plaats gevonden.

Anders is dit bij Overijsel en Gelderland.
Hier vinden wij aan de andere kant van
de grens, vooral in de centra van de tex-
tiel-industrie, een groot aantal Neder-
lsnders. Het meest intensief is echter de
emigratie vanuit Limburg geweest en dit
i de toekomst zodra de grenzen
geopend zullen zijn door de vele
culturele- en familiebanden ook wel zo
blijven. Langs de grens van Limburg vin-

e den wij op Duitse bodem vaak dorpjes,
|die meer Nederlands dan Duits zijn!
i Het is niet moeilijk te verklaren, waar-
1 om juist de Limburgers het contact met
Duitsland zo intensief onderhielden. In
de eerste plaats vinden wij hier het Zuid-
Nederlandse beschavingsgebied, dat in de
geschiedenis terug gaat tot Karei de
Grote wanneer wij afzien van de Ro-

Menigeen zal zioh wel eens
.hebben afgevraagd, hoeveel land
genoten zich thans nog in Duits
land bevinden. Nauwkeurige gege
vens zijn niet aanwezig, doch de
heer Evers uit Krefeld, penning
meester van de Nederlandse Bond
in Duitsland, schrijft het een en
ander over de situatie van de Ne
derlanders aan gene zijde van onze
Oostgrens in nevenstaand artikel,
dat wij ontlenen aan de „Duitse
Kroniek".

Taalkwestie
De voertaal van de Nederlanders
Duitsland is, behalve in verenigingsver
band en in enkele families, de Duitse
taal. Dit hoeft niemand te verwonderen,
daar het merendeel er geboren werd, de
Duitse school bezocht, kortom in de om
ringende Duitse bevolking werd opgeno-
In deze toestand is door de tweede
wereldoorlog echter een verandering
komen. Het gevoel van: wij horen bij
elkaar, wij zijn tenslotte in een vreemd
land, evenals de behoefte de moedertaal

helemaal te verleren, was r
vóór de oorlog in belangrijke mate
wezig. Het behoeft wel geen betoog, dat
de manier waarop de Nederlanders in
Duitsland gedurende de laatste wereld
oorlog door de Duitsers bejegend werden,
dit streven weer fel heeft aangewakkerd.
Wanneer de herinnering aan de recente
gebeurtenissen echter weer in het ver
geetboek begint te raken, is er reden om
aan te nemen, dat de oude toestand weer
spoedig de normale zal worden.

Hoewel er dus 'n grote groep is. die alles
het werk stelt om de moedertaal niet
te verleren, de Nederlandse zeden, ge
woonten en manieren in ere te houden,
de vaderlandse geschiedenis en traditie
hoog te houden, moet toch met nadruk
worden opgemerkt, dat dit-streven nooit
gericht was en ook nu niet gericht is op
het vormen van een (politieke) minder
heid. De Nederlanders in Duitsland wen-
vriendschappelijke verhoudingen met
de Duitse bevolking, die zeker vertroe
beld zouden worden wanneer zij zich als
een minderheid zouden beschouwen.

tneinse tyd met de steden Keulen,
Aken en Maastricht als centra. Ten
tweede gaat het hier om gebieden, die
de loop der eeuwen, cultureel gezien,
meer Nederlands dan Duits georiënteerd
waren. Zelfs staatkundig behoorden ge-
deelten ervan (de hertogdommen Kleef
en Gulik) lange tijd tot de Nederlanden.
Het is alleszins begrijpelijk, dat de gren
zen. die na de tachtigjarige oorlog dit
beschavingsgebied doorsneden, door de
bevolking op cultureel gebied eenvoudig
I1 werden genegeerd.

is er ingebroken in de aardewerk
fabriek van de gebroeders D. aan
Utrechts Jaagpad. Een geldbedrag
ƒ250 werd ontvreemd.

BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN

GEBOREN: Monica M., dr v J A Wil
tenburg en M J C van Grieken; Alexan
drine A, dr v F Müller en K v d Vegte;
Johannes L R, zn v J van Oosten en J C
Teeuw; Nicolaas, zn v N van Ammers
D Zwitser; Pieter, zn v N van Ammers
D Zwitser; Jeroen, zn v D v d Plas
G Guijt; Franciscus J. zn v M de Jong
B Otten; Johanna M, dr v T v d Meer
J T Markwat; Engelbertus, zn
Hoogendoorn en J G E van Barlingeii;
Huibertha H, drvF C Onnekink en M
de Bruin; Hendrik, zn v A Montanje en
de Zwijger; Jacobus W M, zn v J J
de Jong en C M Ganzevles.

OVERLEDEN: W den Heeten, m 77 j.;
ïND van Zuijlen, zn 5 d C Y v d Bos,
Wed. v A E Messchaert, 57 jr.

Sociale toestanden

Het overgrote deel van de Nederlan
ders in Duitsland behoort tot de arbei
dersklasse. Het is een bekend feit, dat
aanzienlijk deel van hen vooral
de industrie-centra volkomen ver
pauperd is. Dit is een sociaal probleem
van de eerste orde, waaraan in Neder
land misschien wel wat al te weinig aan
dacht wordt geschonken Het is helaas
een feit dat arbeiderskinderen, die de
potentie hebben met goed gevolg te stu
deren. hiertoe in Duitsland vrijwel geen
kans hebben. Het gevolg hiervan is, dat
het aantal gestudeerden zeer gering is.
Dit was steeds een gevoelige handicap bij
alle culturele werkzaamheden. Er is een
regelmatige verschuiving ih Duitse rich
ting: de meisjes Worden na verloop van
tijd Duits: de mannen (en vooral hun
kinderen) nemen de gewoonten e
taal van hun vrouw (resp. moeder)
en verduitsen. De invloed van de moeder
bij de opvoeding der kinderen is ni
maal groter dan die van de vader.

Al zijn ook de toestanden onder de Ne
derlanders in Duitsland nog
rooskleurig, dezè Nederlanders beseffen
toch, dat zij op een belangrijke buiten
post staan, die door hun innig contact
met-de Duitsers in het dagelijks leven,
op het werk. ht dp^alyiejkep, op de kan
toren of "waar-(feiroblfc'hl niet onbelang
rijke mate geroepen zijn de zaak van Ne
derland in den vreemde hoog te houden,
de Nederlandse cultuurwaarden uit te
dragen en zodoende mee te werken aan

Alphen aan den Rijn

Afscheid koster Stuivenberg-

Ivan de Jonge Kerk op Maandag 30 Mei
zal ds Lambour van Alphen spreken
„De prediking".

Zoals we onlangs gemeld hebben, heeft a.s. Dinsdagavond om half 8 spreekt

T in het lokaal Lindelaan 12a de heer A.

de Redelijkheid, Ned. Herv. Godsdienst
onderwijzer, over „Overheid en Sabbat'

Heden verscheen:

typografisch uitstekende ver
zorgde bundel van 36 schetsen,
stuk voor stuk Journalistieke
juweeltjes

In z'n „Ten geleide", schrijft Wjjk-
predikant:

„We gaan het wonder ont
dekken dat Christus Zijn
werk voortzet onder de ar
men, van wie wij vergaten
dat we hen altijd bij ons heb
ben. En we gaan iets zien
van hen, die in Hem geloven
of met Hem worstelen (en
dat is ook een vorm van
geloven)".

Natuurlijk wilt U dit boekje in
huls hebben, niet alleen voor
Uzelf, maar zeker voor Uw kin-

De prijs is 1,50 en U kunt
het bestellen aan onze kan
toren en bij de agenten en
bezorgers van ons blad.
De aflevering van reeds bestelde
exemplaren is begonnen.

DE DIRECTIE.

HAAGSE RECHTBANK
De deftige meneer...

„Ik geloof dat je graag de deftige me-
»er speelt en zo tot de feiten bent geko-
en", zei de president tegen de 19-jarige
monteur W. W. van L. uit Leiden. Die
had zich Wel ernstig misdragen. Wanneer
de jongeman eeh radiotoestel te repare-
kreeg, knapte hij het op. maar ver
kocht dat ten éigen bate. Een radiotoe
stel dat hij in huurkoop had, werd even-
;ns te gelde gemaakt.

In Oegstgeest Werd een vader
voor f 7600 door verd. opgelicht door
verhaal over goede zaken die hij kon
doen. De president signaleerde voorts
het feit dat verdachte relaties onderhoudt
»t een ongehuwde vrouw die veel ouder
dan verdachte en van een Duitser er

a Canadees een kind heeftDe Offi-

•r vorderde op grorid van het rapport
er verdachte een jaar jeugdgevange
nis. Mevr. mr N. J. Nanning-Groenemeyer
betoogde dat mede door de oorlogsom
standigheden verdachte het spoor is kwijt
geraakt en verzocht met een gedeeltelijk
voorwaardelijke straf te volstaan.
Ernstige aanrijding
Op het kruispunt GoWeg-Langela%n te
Noordwijkehhout, vond op 8 Oct.
vorig jaar een aanrijding plaats tussen
een vrachtauto, bestuurd door de schel
penbrander W. O. uit Katwijk en d(
bloembollenkweker C. P. van S uil
Noord-wijkerhout, die per motorrijwiel
uit de Goweg kwam. De motorrijder
werd vrij ernstig gewond.

Wegens veroorzaken van zwaar licha
melijk letsel door schuld, had O. zich
voor de rechtbank te verantwoorden.
Verdachte had de motorrijder niet opge
merkt, eerst na het ongeval, had hij
tik tegen de wagen gevoeld. Het slacht
offer zelf wist zich ook niet veel var
gebeurde te herinneren als gevolg
een hersenschudding welke hij had be
komen. De Ofificier wees op het groot
aantal ongevallen dat tegenwoordig
plaats vindt. „Er heerst bij vele chauf
feurs de mentaliteit, dat zij veilig zitten
en een ander op de weg maar moet ma
ken dat hij weg komt. Het blijft hen
vrijwel gelijk, of ze over een steen, dan
mensenhoofd rijden", aldus de
Officier, die tegen verdachte zes maan
den gevangenisstraf eiste.

Dat vond de raadsman, mr J. v. d.
Plas veel te zwaar en hij betoogde dat
de indruk heeft over een voorrangs-
weg te rijden op deze drukke prov. weg.
Hierdoor wordt niet altijd evenveel aan
dacht besteed aan de kruispunten. Waar
verd. nog nimmer met de rechter in aan
raking kwam en gunstig bekend staat,
verzocht pl. met een geldboete of voor
waardelijke straf te volstaan.

heer J. Stulvenberg het „kosters
ambt" van de Geref. kerk aan de De
Ruyterstraat neergelegd. Maandagavond
zal in de lokalen van genoemde kerk
afscheidsbijeenkomst gehouden

Jeugddienst.'

Zondagavond wordt in de Ned. Herv.
kerk aan de Julianastraat een jeugd
dienst gehouden. Voorganger is ds C. J.
Lambour.

Chr. Besturenbond.

Maandagavond wordt in „Concordia"
:n vergadering gehouden van de C-hr.
Besturenbond. Als spreker zal optreden
de secretaris van "het CN.V., de heer
Fuykschot, met het onderwerp „De in
ternationale betekenis van de Chr. Vak
beweging".

40 jaar „De Heere is onze Banier'
De Ned.-Herv. Jongelingsvereniging op
Geref. grondslag „De Heere is onze Ba
nier" hoopt 24 Juni a.s. haar 40-jarig
bestaan te herdenken. Het Bondsbestuurs-
lid, ds H. Bout van Amersfoort, zal de
herdenkingsrede hóuden.

Benthuizen

Burgerlijke stand

ONDERTROUWD: Dirk van Pijlen, 24
lar en Neeltje Leendertse, 22 jaar.

Hazerswoude i(

Inlevering van naamlijsten bijzon
dere arbeid dient te geschieden te Hazers-
woude-Rijndijk a.s. Maandag en
Hazerswoude-Dorp a.s. Maandag
Dinsdag.

Katwijk aan Zee

De Marinierskapel

Naar wij vernemen, zal deze zc
waarschijnlijk in Juli. ook in Katwijk
komen concerteren, en wel in de muziek
tent op de boulevard, de marinierskapel
o.l.v. kapitein Gijsbert Nieuwland. Dit
concert wordt gegeven in het belang van
het Niwin-werk ter plaatse.

Hoog en laag water

Zondag 22 Mei: hoog water 11.43 en

3g 7.02 en 19.50 uur. Maandag 23 Mei:
hoog water Ó.15 en 12.44, laag water
8.06 en 20.46 uur.

Op 31 Mei zal het nieuwe koelhuis,
dat aan de Tramstraat is gebouwd voor
rekening van de heer N. Parlevliet, in
gebruik worden genomen.

In de vacature D. Verloop is.
notabel bij de Ned. Herv. Kerk gekozen
de heer A. Ouwehand Hzn.

De „KAREL DOORMAN"

zorgde voor de eerste

„HOLLANDSE NIEUWE

maar wij zorgen voor de eerste fijne

BOEREN-CRASKAAS

van beslist fijne kwaliteit tegen de
laagst mogelijke prys.

Koudekerk aan den Rijn

Burgerlijke stand

GEBOREN: Pieter, z. v. Kok, H. W. en

an Leeuwen, C. W.

ONDERTROUWD: Hogenes, Jan, 22 j.

1 van Veen, Hendrikjei. 20 j.

OVERLEDEN: Guldemond, Herman,
67 j., echtgen. v. de Jeu, Pietje.

Leiderdorp

Evenals het vorig jaar zal de Herv.
Jeugdraad een huis-aan-huis-collecte
organiseren voor de kinderbescherming,
zoals die wordt uitgeoefend in inrichtin
gen als de Marthastichting, Valkenheide,
Neerbos e.a. Dit jaar is de datum vast
gesteld op 4 Juni.

Op Vrijdag 27 Mei a.s. hoopt de
jeugdclub „Kleine Kracht" haar jaar
feest te vieren met een avond op de
schoolzolder.

Op de maandelijkse vergadering

Lisse

Burgerlijke stand

GEBOREN: Geertruida A. M. d.
C. Broekhof en A. E Janssen; Anna J.
M. d. v. H. v. d. Kamp en B. M. v. Strae-
len; Helena G. M. d. v. G. J. Randsdorp
en G. A. v. d. Hoorn; Petrus M. z. v.
Kleijhorst en J. M. Lieverse.

ONDERTROUWD: T. A. v. Klaveren
C. H. de Bres.

GEHUWD: H. W. G. Vreeburg en J. C.
M. Lefeber.

De Zondagsdienst der huisartsen
wordt waargenomen door arts Duymaer
an Twist.

/Voordwijkerhout

Zondagsdienst.

De Zondagsdienst der huisartsen wordt
waargenomen door dokter Wösten

Oegstgeest

Aanbesteding nieuwbouw raadhuis

Dertien firma's schreven in voor de
uitbreiding en nieuwbouw van het raad
huis van Oegstgeest. Hoogste inschrijf-
de firma Moedom en De Wijs
itp-'&rGraveDhage r^et f 117.205 en laagste
de firma De Lange en v. d. Pla$ te Oegst
geest -voor- een bedrag van f M12». De
gunning werd aangehouden.

Oude Wetering

Collecten Ned. Herv. Gemeente

In April braöbten de collecten voor d<
Ned. Herv. diaconie f 99.05 op. die voo:
de Ned. Herv. kerkvoogdij f 180.60 en d<
deuroolleote f 48.34.

Rijnsburg

Dimaal een stille paardenmarkt.

e Rijnsburgse paardenmarkt, du
Woensdag as. wordt gehouden, zal dit
maal geen hoogtijdag voor de bewoners
zijn. Rijnsb. Boys kan i.v.m. de wedstrijd
op Hemelvaartsdag niet spelen en ook de
gymnastiekvereniging „D.W.S." is op
die dag in de Leidse Hout in actie.

Toch zal men zijn vrije dag goed kun-
?n besteden, want de vijf cents-actie
der Ned. Herv. Gemeente organiseert
;n attraotieve bazar.

Het comité tot instandhouding van d<
Rijnsburgse paardenmarkt heeft vooi
hem, die het grootst aantal paarden aan
voert, f50 uitgeloofd. De twee daarop-
volgenden krijgen resp. f 25 en f 10.

De bloemenveiling zal Dinsdag er
Woensdagochtend plaats vinden. de
groenteveiling alleen op Dinsdag.

Rijnsaterwoude

Mej. C. H. L. Grolle, onderwijzeres
in de o.l. school alhier is met ingang
»n 1 Augustus benoemd tot onderwij
zeres bij het o.l. onderwijs te Haarlem.

Sassenheim

De Zondagsdienst der huisartsen
wordt waargenomen door arts J. M.

MARKT- EN VISSERIJBERICHTEN

ROELOFARENDSVEEN. 20 Mei. Bloe
menveiling: Pyrethrum 0 16—0.55. margrie
ten OOI0 12, bruldsanjers 0 10—0.13, lathy
rus 0 090 54. anemonen 0.08—0.16. tulpen
0 12—032. trolllum 0.08—0.12. papaver 0.17—
0.35. Irissen 018—0.30. pioenen 0.12—0.19. lu
pinen 014—0.23, violieren 0.19—0.55. spitfire
0.43—0.55, calla 0.09—0.17. hortensia 0 15—0.55

ROELOFARENDSVEEN, 20 Mei. Groen-
tenvelling: Aardbeien I 0.33-0 48 p. doosje,
idem >,i pond 0 35—0 72, kropsla I 3—8.10,
idem II 2—3 80. spinazie 12—23. bloemkool
24—0. bospeen 31—39, peulen I 215—230. peu-
II 15—175, snijbonen 250—270. idem stek
160—185.

KATWIJK A/D RIJN. 20 Mei. Groen-
enveiling: Rabarber 4—7.20. sla 5.50—6 60,
plnazie 18—27. prei 5—5, aardappelen 3 80—6.
jaspeen I 14—19.80, Idem II 8.75—9.50, ker
nel 0.80—4.20. bloemkool I 1 65. Idem II 0 42.
adljs 34.10, selderij 2.704. peterselie
.60—8.10.

LEIDEN. 20 Mei GroentenveilingPrei
68.40, rabarber 88. uien 3.40. peen 41. an
dijvie 16—40. sla 10—15. aardbeien 232—312.
inljbonen 145230. stokbonen 257. stambonen
255—275. peulen 185—200. postelein 30—61,
telen 4, spinazie 832, tomaten 64170,
:ommers 2856, bloemkool 982, sla 2—
661, perziken 7—43. peterselie 3.10—5.50, ra-
3-4 20, selderij 2.10—2.80.

R AAR. 20 Mei. Groentenveiling:
Kassnijbonen 2 20—2 50, idem stek 1.70. peu-
70—2 per kg. spinazie I 0 92—126. idem
tl 0 48—0 73 per kist: sla I 5—11, idem II 2—
260 per 100 stuks; bloemkool I 0.47—068.

II 0.30-0.37. idem III 0.18—0.22. idem
stek 0.110.16 per stuk; prei 0.020.06. pos-
i 0.340.47, andijvie 0 360.39, uien 0.08
009, rabarber 0.04—009 per kg; bospeen
0.27—0.41. radijs 0 030.04, sjalotten 0.01 per
bos: komkommers 0.250 38. idem stek 0 08
jer stuk: selderij 0 05—0.10 per bos: stoof-
:1a 0.11—0.12 per kg; slavellen 0 40—065 per
kist: snijbiet 0.02 per kg; tomaten 0530 77.
kriel 031—0.37 per pond; aardbeien
055. idem klein 0 22—0 32 per doosje,
len 0.42—057 per kg; perziken 0.09 per
stuk.

Nogmaals: gaan narcissen van de
wortel door aardstralen?

'Van onze deskundige medewerker)
De heer Van Nieuwkoop, chef-de-
cultures van Warnaar Co., dè Sassen-
heimse narcissenepecialist, lachte eens bij
de vraag, wat nu zijn eerste gedachten
waren, toen de heer Werner met zijn
wichelroede starte.

..Nou, om eerlijk te zijn. had ik i
het begin niet veel moed op. maa
denk ik er wel een beetje anders o

En er is reden te over om er anders
over te denken! Want het was geen ge
heim, dat op de Eikenhorst-tuin, daar
ergens tussen de Zandsloot en de spoor
baan. op steeds meer plaatsen narcissen
van de wortel gingen. En het was óók
bekend, dat op een hoek, die twaalf,
veertien jaar geleden negen meter diep
„omgespoten" was. twee jaar geleden het
gegooi in de glazen wéér begon er
het dit jaar op die hoek al knap rè&k
was. Van alles en nog wat was er tegen
gedaan. Ze kregen hier een tip en ginds
een hint, maar 't hielp allemaal precies
niets. En over de formaline-behandeling,
die zo hier en daar nog wel eens
gunstige resultaten afwierp, kon
hier ook niet hard juichen. Wat dan?
Geen narciseen meer telen op die „af
wijkende" hoeken? Dat was ook zo wat!
Wichelroedeloper in actie
Toen kwam de heer Warnaar in
tact met de Haagse wichelroedeloper, de
heer A. Werner en die (dat is nu twee
jaar geleden) constateerde bepaalde af
wijkingen. Hij kreeg een bescheiden
stuk land, dat niet „zuiver op de graat'
was. ter beschikking om te experimente
ren. Een bescheiden stuk. want in Sas
senheim was een andere wichelroedelo
per op een andere tuin van indere kwe-

Perfectionnering radiodistributie in Rijn
streek vordert gestadig

In het najaar voltooiing van de automatisering
der telefoon

OP UW BRANDSTOFFENBON

LEVERT

D. B. PARLEVLIET's BRANDSTOFFEN-
EN AARDOLIEBEDRIJF

U DE BESTE KWALITEITEN

HAVENSTRAAT 34 - TELEFOON 2100

KATWIJK

De Zondagsdienst der huisartsen
wordt waargenomen door arts Kuypers,
Leidseweg 5-1, telefoon 520.

Warmond

Warmunda ITeyiingen I

Hedenavond om half 7 speelt Warmun
da I op zijn terrein een liefdadigheids
wedstrijd tegen Teyiingen I uti Sassen
heim. De opbrengst is voor het comité

Woubrugge

Minder prettig.

J. v. d. A. kwam gistermiddag op de
jachtwerf „Hollandia" op minder pret
tige wijze in aanraking met nieuwe bei
tels op dè vlafcbank. Een gedeelte van
een vinger werd afgeslagen.

Zoeterwoude

Oost- en Westbroek-polder

De rekening over het jaar 1948: ontvang
sten f 5839.78, uitgaven f 3823.04 batig
saldo f 2016.74. De begroting voor 1949:
ontvangsten en uitgaven f 10.811.38. In
deze begroting is een buitengewone uit
gaaf van f 4000 opgenomen voor de ver
bouwing van de machinist-woning waar
toe een lening is gesloten bij de Boeren
leenbank van f 4000 af te lossen in 5 jaar
tegen een rente van 2Vt%. De omslag
werd evenals vorig jaar bepaald op f 8
per ha. Op een aanbod van de Sted.
Lichtfabrieken tot overname van trans
formator werd niet ingegaan. De elec-
trische installatie van de noodbemaling
van de oorlog zal onder deskundig toe
zicht in stand gehouden worden om zo
nodig dienst te kunnen doen. In de plaats

Sedert het vorig jaar is de dienst
de PTT. bezig de radiodistributie
Alphen aan de,n Rijn te verbeteren. De
aansluitingen, welke tot dan toe slechts
de ontvangst garanderen van één station,
worden systematisch voorzien van drie
programma-ontvangsten en tevens wor
den voorzieningen getroffen voor een be
tere service. Men zal zich de vele euveli
nog kunnen herinneren, waarmede abon-
né's te kampen hadden. Het was eer
kwestie van materialen-schaarste. Ni
deze moeilijkheid voor een belangrijk
deel is overwonnen, zo verarmen wij te
bevoegder plaaise. vorderen de werk
zaamheden met betrekking tot de perfec
tionnering der radio-distributie dermate,
dat men goede hoop koestert, dat deze
tegen het einde van dit jaar voltóoid zul
len kunnen worden. Van de p\rn. 1100
aansluitingen waren er begin 1949 nog
620 abonné's, die beschikten over slechts
1 programma. 480 hadden reeds in het
afgelopen jaar een aansluiting op drie
programma's en konden zich tot de ge
lukkigen rekenen, die een goede

ontvangst hadden. Per heden is de
verhouding wel enigszins gewijzigd
in goede zin. Er zijn nu nog slechts
abonné's. die op een verbetering
wachten en 800 hebben geen reden tot
klagen meer.

Zo ié de situatie te Alphen. Intussen is
ien ook begonnen met de verbetering
an de radiodistributie te Leiderdorp,
'aar 180 abonné's een beurt zullen krij
gen. Daarna volgt Koudekerk. Hier heeft
men van de aanvang af al twee program-
i. Behalve Alphen hebben de overige
gemeenten 2 tot 3 programma's. Slechts
Delft heeft er 4. In Koudekerk zijn

130 abonné's die alle min of meer
klachten hebben over de ontvangst Het
in de bedoeling om alle aansluitingen
de radio-distributie te voorzien var
minstens 3 stations. In dit verband krij
gen dan na Alphen aan den Rijn en Lei
derdorp nog een beurt Koudekerk, Bo
degraven (390 abonné's). Boskoop T490)
Hazerswoude (240), Leiden (5320). Lei-
muiden (110), Nieuwkoop (110). Roelof-
arendsveen (190) en Ter Aar (105).

Automatisering telefoon

De dag nadert, waarop voor talloze
wachtenden op een telefoon-aansluiting
te Alphen aan den Rijn, Boskoop en en
kele andere gemeenten in de Rijnstreek,
uitzicht op verlossing uit het „isolement"
mogelijk zal zijn.

De centrale te ALphen aan den Rvjn is
sedert enige tijd met een 700-tal function-
nerende aansluitingen ..volgeboekt." Het
zelfde is het geval te Boskoop met plm.
518 abonné's. En deze gemeenten zullen
uitbreiding pas dan kunnen mogelijk ma
ken, zodra de vol-automatisering van het
district Alphen aan den Rijn een feit zal
zijn. Volgens verwachting van ir Nauta,
dir. van het telefoon-district 's-Graven-
hage, waaronder de Provincie Zuid-Hol
land en dus ook de Rijnstreek ressor
teert. zal de montage in het gebouw aan
de Wilhelminalaan te Alphen aan den
Rijn, het knooppunt van de automatise
ring der telefoon in de Rijnstreek, ver
moedelijk in September geheel gereed
zijn. Een korte tijd zulen dan nog proef
nemingen worden gedaan, waarna de in
gebruikstelling op vermoedelijk enigs
zins officiële wijze zal plaats vinden. In
tussen worden alle mogelijke maatrege
len getroffen om nieuwe aansluitingen
snel mogelijk te verwezenlijken.

Zoals bekend krijgt elke provincie één
centrale. Voor Zuid-Holland wordt dit

•Gravenhage. Naast de knooppunt-i
trale te Alphen aan den Rijn zijn In dit

rayon nog enkele z.g eind-centrales
belang. Zolang deze niet zijn gebouwd,
zullen die gemeenten voorlopig het ge
noegen van een automatische aansluiting
vanuit eigen wonlne niet kunnen sma
ken. Tot zolang blijft de menselijke be
diening in de knooppunt-centrale te
Alphen de onmisbare bemiddeling ver
lenen. Deze z.g. eind-centrales worden
gebouwd in Woubrugge, Nieuwveen-
Zevenhoven, Leimulden, Noorden. Bos
koop. Aarlanderveen Zwammerdam.
Hazerswoude. Nieuwkoop en Langeraar-
Ter Aar, een en ander door de aannemer
Vonk te Alphen.

Het laat zich aanzien, dat velen het
eind-stadium van deze werkzaamheden
in de Rijnstreek, niet in het minst te
Alphen aan den Rijn, met verlangen en
ongeduld zullen verbeiden. Hiervan is de
technische dienst der P.T.T., met ir T.
Nauta aan het hoofd, volkomen door
drongen en het zijn dan ook alleen

kers enige jaren geleden ook aan het
werk geweest en de resultaten waren
toen van die aard, dat men er maar gauw

Enfin, de heer Werner nam daar de
nodige maatregelen „ter afsrherminz" en
kijk: men boerde vooruit! Maar nu bleek,
dat het „toverkistje", dat een meter die?
in de grond was ingegraven, in het wa
ter had gezeten. En men dacht, dat het
resultaat nóg beter zou zijn, wanneer het
gevalletje kurkdroog in de grond kon
blijven. Toen verleden Jaar dan besloten
werd een grootscheepse proef met
twee hectare! te nemen, kreeg het in
strument meteen een droge plaats: in een
ijzeren vat! En nu zijn de resultaten wer
kelijk verrassend.

Op plekken, waar anders de narcissen
strijk en zet van-de-wortel gingen, staat
het gewas nu best. Wél was er zo hier
en daar nog een klein plekje te vinden,
waar het wortelrot nog optrad, maar dat
mocht geen naam hebben. Ook ziin er
..gleetjes" te vindei* waar het gewas
minder is. Als daar een narcis uit de
grond gehaald wordt, zitten er inderdaad
ook wortels aan die verteerd ziin Maar
daarnaast hebben die bollen nog een dot
gezonde wortels en het is nu de grote
vraag, of ze daarop de finish kunnen
halen. Een oaar hete dazen zullen dat
uitmaken. Doorstaan ze die namelijk
goed. dan is het vrijwel zeker, dat ze
dóór zullen groeien.

Formaline-doop van de baan?

Ten overvloede waren op de ..afge
schermde" hoeken nog proeven genomen
met formaline. Met Mary F'orence (een
incomparabilis): drie rijen onbe
handeld: stand best; één rij normale for
maline-behandeling: practisch geen ver
schil met onbehandelde: één rij idem
plus 1 liter per bed van 3 R.R extra:
minder in stand; één idem met 2 liter per
bed van 3 R.R extra: slecht gewas en
één idem met drie liter formaline extra:
nóg slechter. Zo veel meer formaline, zo
veel slechter het gewas.

Nu reageert de ene variëteit weer an
ders dan de andere, want bii ine. Daw-
dezelfde hoeveelheden ge
bruikt waren, was het verschil veel min
der. Maar ook hier was de onbehandelde
beter. De formaline-proef bracht daar
nog iets anders aan het licht. In een
partij tr. Golden Harvest, waar de ziek-
zoekers aan het speuren waren naar
„zjjver", werd in de met formaline be-

Koopmanschap?

Toen de heer Werner werd gevraagd,
hoe alles nu eigenlijk in zijn werk ging.
zweeg hü in alle beschaafde talen. Over
het hoe-wie-wat-en-waarom tenminste.
En dat is volkomen begrijpelijk ook!
Want het zal deze wichelroedeloper niet
onbekend zijn, dat er in de bollenstreek
wel méér hoeken te vinden zijn, waar
narcissen van de wortel gaan! Mócht na
paar jaar want het zou wel erg
voorbarig zijn, nü reeds hoera! te roe-
- blijken, dat inderdaad de steen
ijzen is gevonden, dón komt er voor

lijfcheden buiten het menselijk vermogenLe heer Werner véél werk
vallend, die deze plannen hebben gestag- hel. En wiohelroedelopen zal vermoede-
oeèrd. I lljlc geen philantropisch werk zijn

Wanneer de klokke roept ter Kerke

LEIDEN: Ned. Herv Gem.. Pieters
kerk. 10 uur ds Van Achterberg;
dr Brouwer; Hooglandse kerk, 8
ds Swijnenburg; 10.30 u. dr v. Leeuwen;
Woensdag 7.30 uur Avondstilte; Ooster-
kerk, 10 uur ds Spruyt; 5 uur ds Otte-
vanger (H.D.); Marekerk. 10 uur ds De
Wit; Kooikapel. 10 u. ds Ottevanger; 7 u.
Evangelisatiesamenkomst: Morsweglokaal.
10 uur ds Swijnenburg, Jeugdkerk; school
Noordeinde, 10 uur jeugdkerkdienst; te
huis voor ouden van dagen. Woensdag
7 uur dhr De Groot; Aead. Ziekenhuis,
10.30 uur dr Brouwer; Eglise Waillonne.
1050 uur ds Le Gras van Delft; Geref.
Kerk, Zuiderk'erk, 10 uur ds Maaskant,

ds Hajer; Herengracht, 10
Westerink, 5 uur ds Plomp; Oude Vest,
ds Plomp. 4.30 uur dr Westerink;
Morsweg, 10 uur ds Hajer. 5 u. ds Maas
kant; Kooikapel (Ned. Herv 7 u. Evan-
gelisartie-samenk.; Geref. Kerk tart. 31»,
gebouw „Prediker", 10 uur ds Keizer;
Doopsgez. kerk. 5 uur ds Keizer; Chr.
Geref. Gemeente, 10 en 5 uur ds Jansen;
Geref. Gemeente, 10 en 5 uur ds Rijksen;
Evang. Luth. Gemeente. 10.30 u. dr Boen
dermaker van Hilversum; Rem. Gem.,
10.30 uur mej. da Torensma te Gouda;
Doopsgez. Gemeente, 10.30 u. ds Snaayer;

Vrijz. Hervormden. Volkshuis,
10.30 uur ds Brakman van Naarden; W.
de Zwijgerkerk, 10.30 u. ds Veenendaal

29—3710. 51—6170, kustvlssers KW
125—1270, BR 41—300. IJM 213—460, 11—1840
229—1930. 241—200, 228-570. 249—370; san
voer 1350 kisten, geen verse haring. Haring-
berichten: KW 227—36 k eigen vangat, VL
83 jager 6 k e. v. en overgenomen van
166—1 k. 61—36, 196—22. 99—10, 97—8, 190—5,
i. 208—36. 40—36, 112—46, 78—16: KW
Jager 14 k e. v. en overgenomen van
KW 25—15 k, 14—11. 47—18, 2—32. 3—14, 9—
'M 268—30. IJM 75—18, SCH 107—25:
KW 65-8 k e. v. en overgenomen van KW
175—7 k. 123—12. 127—14. 151—8. 168-28.
130—7, 42—8, 45—7, 110—8; KW 78—28 k e. v.

ergenomen van KW 18—21 k. 87—21 k.
49—25, 20—29, 97—44 en 33—85 k.

Sfeer in 't gezin?
De Nieuwe Leidscheer in!

de heer A. Berg, wegens hoge leef
tijd niet herkiesbaar, werd gekozen de
heer A. de Jong, thans lid van het be
stuur. Na de toelating zal dus weer een
verkiezing uitgesohreven worden voor
en lid van het bestuur.

Afscheid ds Heldema
De dienst, waarin ds J. R. H. Heidema
afscheid hoopt te nemen van zijn Ge-1 Verleur van Lisse, 7 u. ds Vrieze
meente, is vastgesteld op 12 Juni, des na- Heemstede; Chr. Geref. Gemeente, 10
middags om 2 uur. J5 u. ds Sluiter.

Waniieer de klokke roept ter kerke.
Dat dan ons aller harte werke,

Ons op te maken naar Gods Huis
Zelfs onder 't allerzwaarste Kruis
Om daar te horen 't Heilig Woord,
Dat eeuwen door al werd gehoord.
Neem als 't kan nog and'ren mee.
Het geeft hun toch ook rust en vréét
En werden we allen voorbereid
Voor de gelukzaal'ge eeuwigheid.

MARIANNE, lezeres N.L.C.

te Oudslhoorn; „Jeruel", 10 uur de heer
Kranenburg, 5.30 uur de heer Schouten;
Dinsdag 8 uur Bijbelbespreking; Woens
dag 8 uur jeugdsamenkamst; Donderdag
samenkomst; Evang. Christen-
Gemeénschap, 10 u. dhr Van der Horst;
5.30 uur ee heer Klein Haneveld
Bodegraven; Vrije Kath. Kerk, 10.30
gez. H. Mis.

ALPHEN AAN DEN RIJN: Ned. Herv,
Gem., Julianastraat, 9 uur ds Lefeber;
1050 uur ds mr Alma; 6.30 uur ds Lam
bour (jeugddienst); Gouwsluis. 10 uui
ds Stehouwer; „Jonathan", 6.30 u. idem;
Hooftstraat, 9.30 en 6.30 u. ds Van Apel
doorn te Leiden; Oudshoornseweg, 10

d. Heyden van Oegstgeest; Martha-
Stichting, 10.30 u. ds Kelder van Leiden;
Geref. Kerk, Zuiderkerk, 10 u. ds Brus-
saard van Oegstgeest; 650 uur ds Winde-
muller van Valkenswaard; Noorderkerk,

ds Mulder; 650 uur ds Eringa
Oegstgeest; Chr. lyceum 10 u. ds Winde-
muller; 6.30 uur ds Mulder; Chr. Geref.
Gemeente, 10 en 6 uur ds Baay; Geref.
Kerk (art. 31), 10 uur leesdienst; 8 uur
ds Van Darn van Bodegraven (H.A.);
Oud-Geref. Gean., 9.30 en 4 u. leesdienst;
Geref. Kerk te Oudehoorn, 10 en 6.30
ds Tom.

ABBENES: Ned. Herv. Gem.. 9.30
ds Breeuwsma <HD.); 650 u. ds Brons-
geest van Haarlem.

BENTHUIZEN: Ned. Herv. Gem., 9.30
30 uur de heer Klein Haneveld van
6 uur ds De Heer; Geref. Gemeente,
beide diensten leesdienst.
HAZERSWOUDE: Ned. Herv. Gem„
30 en 6.30 uur ds v. d. Leeden; Geref.
Kerk, 9.30 en 650 uur ds Oussoren.

HILLEGOM: Geref. Kerk, 10 en 5 u
ds Krabbe; Geref. Kerk (art. 31). 9 u. ds

DE KAAG: Ned. Her. Gemeente. LD
en 7 uur ds Corts.

KATWIJK AAN DEN RIJN: Ned. He cv.
Gem., 9.30 en 5.30 uur ds Goverts; Geref.
Kerk, 9.30 en 5 uur ds De Valk; Geref.
Kerk (art. 31), zie I^atwjjk aam Zee.

KATWIJK AAN ZEE Ned. 'Herv. Gem.,
Nieuwe kerk, 8.30 uur ds Van der Krift;

ds Bouman; 6.30 u. ds Nicolaï van
Vleuten; Oude kerk, 10 u. d6 Pras, 6.30 u.
ds Callenbach van Oegstgeest; Kapel, 10
ds Rutgers; Geref. Kerk, 10 en 5 uur
ds Van Boeijen; Geref. Kerk (art. 31),
10.30 en 5 uur ds Boersema; Chr. Geref.
Gemeente, 10 en 5 uur ds Van der Bijl;
Geref. Gemeente (Remisestraat), 10 en
uur leesdienst.

KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Ned.
Herv. Gem., 10 uur ds Van Sinderen van
Woerden, 7 uur ds Veenendaal te Ouds
hoorn; Gereform. Kerk. 10 en 6.30 uur
ds Feringa van Wassenaar.

LEIDERDORP: Ned. Herv. Gem., 10 u.
ds Honnef, 6.30 uur dr Rasker; Geref.
Kerk. 10 en 6.30 uur ds Dijk.
LBIMUIDEN: Geref. Kerk, 950 en 650
ir prof. dr Nauta van Amsterdam.
LISSE: Ned. Herv. Gemeente, 10 uur
ds Jongeboer, 5 uur ds mr Alma: Geref.
Kerk, 10 en 5 uur dr Ruys; Chr. Geref.
Gemeente. 10 en 4 uur ds Eerland; Geref.
Kerk (art. 31). 1050 en 4 30 uur ds Ver
leur; Geref. Gemeente, 10 en 4 u. ds De
Gter; Oud-Geref. Gemeente, 9.30 en 3 u.
leesdienst; Ned. Prot. Bond, geen dienst.

OEGSTGEEST: Ned. Her.'. Gemeente,
Groene kerkje, 10.15 uur de heer Muller;
Pauluskerk, 10 uur ds Callenbach; 7 uur
ds Knottnerus van Hillegom; Hoge Mors,
10.30 uur ds Woortman; Geref. Kerk. 10
uui* ds Eringa. 5 uur ds Brussaard; Mors-
Rijndijk. 9 en 5 uur ds Dronkert van
Leiden.

OUDE EN NIEUWE WETERING; Ned.
Herv. Gemeente, 10 u. ds Pot van Haar
lem; Geref. Kerk, 950 en 6.30 u. ds v. d.

os.

RIJNSATERWOUDE: Ned. Herv Ge-
eente, 9.30 u. ds Lambour van Alphen
in den Rijn, 2 u. ds Holst van Woer
den; Chr. Geref. Gemeente. 930 en 6.30
u. leesdienst.

RIJNSBURG: Ned. Herv. Gem.. Grote
kerk, 10 uur ds Burgy, 5 uur ds Bonting;
Kleine kerk, 10 uur ds Bonting, 5 uur
ds Burgy; Geref. Kerk, Rapenburg, 9 u.
ds Van der Linde, 1050 u. ds Post. 5 uur
ds Post, 6.30 uur ds Pijlman; Voorhouter-
weg. 10 uur ds Pijlman, 5 uur ds Van der
Linde; Geref. Kerk (art 31). 10 en 550 u.
ds De Wal; Chr. Geref. Gem., 10 en 5 u.
ds Brandsma.

SASSENHEIM: Ned. Herv. Gemeente,
9 en 10.30 u. ds Vossers van Leiden, 5
u. ds Krijkiamp; Geref. Kerk, 9.30 en 5 u.
ds Hoekstra; Chr. Geref. Gemeente. 10 en
5 u. leesdienst; Ned. Prot. Bond, geen
dienst.

TER AAR: Ned. Verv. Gem., 950 uur
ds Van Voorthuysen van Noorden. 650 u.
ds Holst van Woerden; Geref. Kerk. 10
t 6 30 uur ds Munnik.

VOORSCHOTEN: Ned. Herv Gem.
dorp, 10 en 5 uur ds Fortgens, Rijndijk;

dhr Vink van Katwijk aan Zee;
Geref. Kerk, 10 en 5 uur ds Houtzagers;

Geref. Kerk (art 31), 10
Jagt

WARMOND: Ned. Herv. Gem., 10 en
uur dr Zandee.

WOUBRUGGE: Ned. Herv. Gem., 950
ir ds De Leeuw van Boskoop; 6.30 uur
de heer De Groot van Leiden; Gereform.
Kerk, 9.30 en 6.30 uur ds v. d. Meulen.
ZOETERWOUDE: Ned. Herv. Gem., 10
ir cand. Heidema; 7 uur Bijbellezing.
HOOGMADE: Ned. Herv. Gem., 10 u.
ds De Jong.

VALKENBURG: Ned. Herv. Gemeente,
en 650 u. ds Baas; Geref. Kerk. 10 en
u. ds Hamjé; Geref. Kerk (art. 31), on
bekend.