In kamp Lahde werden per week 70 mensen opgehangen MWTfm Een Rubbercorset WARNECKE TAFEL ZEIL „In Verleiding" BINNEN 36 UUR NAAR HUISHOUDSTER NIEUWE LEIDSCHE COURANT 9 WOENSDAG 27 APRIL 194* Ik was geheim agent in oorlogstijd (32) Hoe de koelbloedigste bruut „Halleluja" aan zijn naam kwam (Van een speciale medewerker) Zij. die thans Lahde bezoeken, vinden daar niets, wat op een kamp lijkt. Wellicht zal een stuk zwart verzengde grond, zich scherp aftekenend tegen de mooie om geving, ongeveer het beeld oproepen van het kamp, zoals het daar eens stond. De mensen, die daar met hun kinderen op een vrije Zondag wandelen, zullen er misschien over praten. Hun voorstellingen zullen echter naar alle waarschijnlijk heid onjuist zyn. Er is niets te zien, dat ln het allesoverheersende Idee van een werkkamp met al zijn verschrikkingen en gruwelen past. worden kaalgeknipt en ontluisd, krijgen klompen en in sommige gevallen blauw en wil gestreèpte kledingstukken, eten koolraapsoep en worden over een stuk of wat hutten verdeeld-. Het werk, dat we te doen krijgen, is voor ons al bijzonder zwaar, ten eerste omdat niemand van onze groep aan han denarbeid gewend is en ten tweede, omdat onze groep al dertien maanden gevangenisstraf op volkomen ontoerei kende rantsoenen achter de rug heeft. De andere gevangenen zijn er over het alge meen beter aan toe, omdat rfj van huis uit arbeiders zijn en tot op het ogenblik van hun arrestatie ten minste betrekke lijk goed te eten hebben gehad. Ik herinner mij scherp, hoe het was toen wy er kwamen, Zodra de ijzeren hekken achter ons dichtvallen, worden we snel en onbarmhartig door een SS-man met een lange zweep tot de orde gebracht Direct daarna worden we als vee naar de exercitieplaats midden in het kamp gedreven en met ons ge zicht naar twee galgen opgesteld. De goed gesmeerde katrollen bewijzen met absolute zekerheid, dat het geen over blijfselen uit vroeger dagen zijn. Vijf man worden uit het gelid gehaald. De SS-man heeft hun gezichten herkend, zij zijn al eerder hier geweest. Zonder reden worden zij ter plaatse gestraft met honderd stokslagen op hun blote rug. We Iedere morgen om half zes worden de colonnes opgesteld en weggezonden, deze naar de spoorbaan, gene naar het beton werk, een derde om kolen te laden of grind te scheppen. Na een paar dagen werken aan de spoorbaan van 's morgens zes tot 's avonds zes met slechts een half uur pauze, word ik in de gebouwen colonne geplaatst We vertrekken een uur eerder dan de anderen, omdat het een uur lopen is. Hier bestaat mijn werk uit het sjouwen van zakken cement, het voortduwen van zware wagens en het scheppen van nat beton in de bekisting. Dit is de laatste dag, dat ik werk. Door de klompen zijn mijn voeten zo geschaafd, dat ik op mijn wreef grote wonden heb. Ik meld me ziek en tref tot mijn geluk een Hollander als zieken oppasser. Op korte, maar duidelijke ma nier vertelt hij me. dat ik mijn leven waag door voor zo'n kleinigheid naar het hospitaal te gaan. Wanneer ik één van de anderen in handen gevallen was, zou ik de gewone straf, 150 slagen met een gummistok, gekregen hebben. Hij is die dag echter voor het laatst in het kamp, heeft dientengevolge een edel moedige bui en geeft me een briefje voor de invalidenhut. Dit is een hok voor hen. die door wonden aan handen of voeten of wegens inwendige ziekten niet kun nen werken. In die kamer breng ik de rest van mijn tijd door. Het eten is vol strekt onvoldoende, 's Morgens om vijf uur eén liter smerige soep, om één uur twee dunne sneetjes brood en twee liter soep om zes uurof om negen, naar gelang van de tijd, die de Wachtmeister nodig heeft voor het avond-appèl. Het enige bestanddeel van de soep is knol raap. half verrot, half gewassen en half gekookt. Dientengevolge lijdt drie kwart van het kamp aan diarrhee. De mensen worden tot levende lijken. Wat de behandeling betreft: de nor male straf is ophangen, in populariteit op de voet gevolgd door zweepslagen. Dan zijn er de gewone slagen met een stok of knuppel, 50 voor het te laat af nemen van het hoofddeksel bij het voor bijgaan van een Wachtmeister, 100 voor het te laat op appèl komen of voor lopen op het stenen plaveisel-in plaats van op het zandige middenpad, 150 voor ziek melden zonder voldoende redenen en 200 of 250 in speciale gevallen, zoals hals starrigheid of het smokkelen van voedsel. De gebruikelijke manier om zich voort te bewegen is looppas; daartoe wordt men voortdurend aangezet door een aantal SS'ers met stokken of geweer kolven. De onvermijdelijke straf voor het stelen van een knolraap van de krui wagen, waarmee deze naar de keuken gebracht worden, is de galg. Daarvoor bestaat geen enkele vorm van proces. Ik heb meegemaakt-, hoe een jongen van achttien jaar gesnapt werd. Tien minu ten later lag zijn levenloze lichaam op de exercitieplaats. In zekere mate went men zelfs hieraan. Men wordt gevoel loos en hard. Het blijk geven van de minste sympathie of medelijden met het slachtoffer betekent de zekerste weg naar de galg er naast. En dan: wanneer men per week zo'n zeventig man ziet ophangen, och, dan wordt dat een ge woonte. Afgezien van die zeventig ster ven er een twintig in het hospitaal, uit gehongerd en uitgeput; tien of twintig worden er doodgeslagen of doodgescho- n, omdat zij niet hard genoeg werken. De atmosfeer in het kamp is onbe schrijfelijk. Zelfs de gewelddadigste be straffing is te verdragen, wanneer e eerlijk en consequent wordt uitgedeeld. Dan weet men, waaraan men toe is. Maar wanneer de toestand zo is, dat de beul op eigen houtje besluit één of twee kerels op te hangen, omdat hij die dag toevallig een slechte zin heeft, dan leeft men in eeuwigdurende vrees en onzeker heid. En dat is honderd maal erger dan de dood zelf. Wim, de jongen uit Zeeland, komt met bronchitis in het hospitaal. Men zegt ons, dat hij nog slechts twee dagen te leven heeft. Mijn oude vriend Jan krijgt hongeroedeem en sterft nog dezelfde dag. Pauwels wordt doodgeslagen. Hij wordt in de dood gevolgd door Bernards, die totaal ontzet is over de behandeling en door uitputting sterft na een zware mis handeling. De oude Stokman ligt bijna onherkenbaar met door hongeroedeem gezwollen benen bij mü in de ziekenhut. De oude mr Voeten krijgt pleuris en komt ook bij ons. Na enige tijd wordt Hoegen met longontsteking naar het hos pitaal gebracht. Van Lieren en Bender krijgen scabies en worden geïsoleerd. Het criterium voor toegang tot het hospitaal is een invaliditeit van meer dan tachtig procent. Algemeen is :nen dan ook van mening, dat in het hos pitaal opgenomen worden gelijk staat met sterven. Alleen Patèrs werkt van de eerste tot de laatste dag en houdt zich met bijna bovenmenselijke wilskracht op de been. Allen voelen we, dat het op geven van de hoop gelijk staat met het vragen om een graf en keer op keer wordt de juistheid hiervan be wezen. De meesten van onze vrienden, die gestorven zijn, hebben zich een ze kere tijd gesteld voor hun lijden en koesteren daarna geen hoop meer. On veranderlijk zijn zij één of twee dagen later gestorven, lichamelijk en geestelijk uitgeput. Het is vreselijk mensen te zien ophangen ten getale van tien per dag. Het is ver schrikkelijk, mensen langzaam, bijna angstvallig nauwkeurig te zien doodknup pelen. Maar de beste vrienden zo te zien sterven, te zien hoe hun uitgeputte licha men getrapt en geslagen worden, te zien hoe zij op hun doodsbed slecht behandeld worden en tóch met een glimlach op hun uitgemergelde gezichten de eeuwigheid ingaan dat is de afgrijselijkste en tege lijk de prachtigste ^ervaring, die men zich kan indenken. Dan komt die onvergetelijke dag tegen het einde van Februari. Wij, de zes die nog in leven zijn, worden opgeroepen voor medische inspectie. Tot onze onbe schrijfelijke vreugde ontdekken we, dat dit vertrek uit het kamp betekent. We worden weer ontluisd en afzonder lijk gelegerd in afwachting van transport. Er gaat een week voorbij, zonder dat er een wagen opdaagt, een week lang slapen we in de ontluizingshut, op de roosters onder de druppelende douches. Een week lang worden we in conditie gehouden en dagelijks drie uur onaf gebroken langs het exercitieveld af gestapt als paarden. De man, die hierop toezicht houdt, werpt een probleem op. dat ik nooit heb kunnen oplossen. Zijn bijnaam is Halleluja en die is hem ge geven door zijn speciale gewoonte om steeds Halleluja! te schreeuwen als hij iemand slaat. Hij is de koelbloedigste bruut, die ik ooit gezien heb. Zonder zich op te winden zoals de anderen, laat hij kalm, maar bijna wetenschappelijk- zuiver, zijn knuppel op een man neer komen, tot alle leven uit het lichaam geweken is. Dan blijft hij een paar mi nuten staan en kijkt rustig, met de hand aan de kin, als een professor, die diep nadenkt, zijn slachtoffer op de grond aan, komt weer in beweging en deelt de| volgende afschuwelijkste slag uit, steeds op de pijnlijkste plaatsen. Halleluja! zegt hij dan Toen we eens op een Zondag naar het werk gingen, kwamen we de man tegen. Hij liep met zijn vrouw en kinderen ti wandelen. Hij speelde met de kleinen, zoals ieder huisvader zou doen, klapte in zijn handen, hurkte met uitgespreide armen voor de kleinste neer en riep: „Komm bei Vati!" Een prachtig tafreeltje van een gelukkig familieleven. Niemand zou kunnen geloven, dat deze kerel da vorige dag nog een jonge man op de meest weerzinwekkende m had doodgeslagen- Ten langen leste verschijnt de vracht- wagen, net op tijd om het leven va oude Stokman te redden, die niet kan lopen, en dat van Wim, die er veel beter aan toe is. De terugreis Hannover, tachtig kilometer, duurt iets minder dan twaalf uur, maar dit laat ons onverschillig. We verwijderen van het kamp, zij het slechts meter 1 meter. We zijn gered üit de klauwen de dood. De oude Stokman huilt als kind en de meesten van ons zijn geneigd zijn voorbeeld te volgen. Het is te mooi om waar te zijn! 's Avonds komen we in de centrale ge vangenis in Hannovër aan. waar we ge zamenlijk ingesloten worden. Er is geen licht en het duurt uren voor we plaats op de houten kribben vinden," die langs de muren staan. We schatten, dat we met ons dertigen zijn. Het is een zeer gemengd gezelschap. Maar wat hindert het? Het is geen Lahde! Familieberichten SHEILA G. HABIBE Huwelijksvoltrekking kerkelijke bevestiging op 12 Mei a s. Wilhelminastr. God heeft vanmorgen vroeg plotseling tot Zich genomen Zijn kind en onze zeer geliefde Vrouw en Moeder RIE VAN WEEREN—Dee oud 48 jaar. P. VAN WEEREN NEL VAN WEEREN Leiden, 27 April 1949. Rodenburgerstraat 43. De begrafenis zal D.V plaats hebben a.s. Zater dag 30 April te 3 u. n m. op de begraafplaats ..Rhijnhof'. God heeft vanmorgen vroeg plotseling tot Zich genomen Zijn kind, onze zeer geliefde Zuster, Be huwdzuster en Tante RIE VAN WEEREN—Dec oud 48 jaar. Bussum: J. VAN WEEREN G. VAN WEEREN— Passchier Amsterdam: H. H. VAN WEEREN S. P. VAN WEEREN— van Wijnen Schiedam: A VAN WEEREN M. VAN WEEREN— van der Gugten J. VAN RIET— van Weeren J. VAN RIET Hilversum: A. BOEKKOOI— van Weeren P. BOEKKOOI Leider* C. BON—van Weeren A. BON Neven en Nichten. Leiden. 27 April 1949 Heden ontsliep zacht en kalm in de volle zeker heid des geloofs, na een geduldig gedragen lijde^ onze innig geliefde Man' Vader. Behuwd- en Grootvader CORNELIS VAN LEEUWEN in de leeftijd van 61 jaar De Heere doe ons be rusten in Zijn heilige wil. P. VAN LEEUWEN— de Jong C. VAN LEEUWEN H. VAN LEEUWEN— Bakker CORRIE en Verloofde H. VAN DER HEIJDEN- van Leeuwen P. VAN DER HEIJDEN B. LOSvan Leeuwen W. J. LOS NEL JANNY en Verloofde CO en Verloofde FRIDA JAAP RINIE TO en kleinkinderen Waddinxveen, 25 April 1949. Noordkade 42. Geen bloemen De teraardebestelling zal plaats hebben op Vrijdag 29 April a s. n m. tussen op de Algems- Enige en algemene kennisgeving Heden overleed in de Hope des Eeuwigen Le vens. na een langdurig, geduldig gedragen lijden, tot onze diepe droefheid onze lieve Zuster, Be huwdzuster en Tante MARIA VAN DER VELDEN in de ouderdom van 69 j. H. J. v. d. VELDEN S. BLOK—v. d. Velden L. BLOK Nichten en Neven. Leiden. 26 April 1949- v. d Werfftftraat 41. De teraardebestelling zal plaats hebben Zaterdag 30 April te 1130 uur op de begraafplaats „Rhijn hof'. Na een werkzaam en godvruchtig leven is he den plotseling van ons heengegaan onze lieve en zorgzame Vader en Grootvader JAN DE NIE Weduwnaar van Maria Wilhelmina Wiethoff in de ouderdom van bijna 85 jaren. Leiden: H. DE NIE A. DE NIE—Stafleu JOH. DE NIE S. DE NIE—Waterland J. DE NIE Jr C. DE.NIEv. Weeren Schiedam: M. DE NIE N. DE NIE—Plat Den Haag: W. DE NIE en kleinkinderen Leiderdorp. 27 April 1949 Van der Valk Bouman- De teraardebestelling zal plaats hebben op Zater dag 30 April om 13.30 u. op de begraafplaats „Rhijnhof'. Bezoek liefst van 19-21 u Geen bloemen. Heden ontsliep in volle vrede, na een langdurige ziekte, onze geliefde Man, Vader, Behuwd- en Grootvader, Broeder, Be- huwdbroeder en Oom HENDRICUS JACOBUS WEIJERS in de leeftijd van 76 j Uit aller naam: Wed. S. M. C. WEIJERS- Vink De overledene is opge baard in de rouwkamer v. d. Luit, Haagweg 31 Bezoek dagelijks van 9—5 uur. De begrafenis is bepaald op Zaterdag 30 April a.s. om 12 30 uur op de be graafplaats „Rhijnhof". Heden overleed tot onze grote droefheid na een ziekte van enkele dagen, geheel onverwachts, onze lieve Vrouw, Moeder, Dochter, Behuwd-, Klein dochter en Behuwdzuster ELISABETH BERNDINA VAN ALBADA—Rietbergen in de leeftijd van 26 j N. VAN ALBADA GERARD en DINEKE J. RIETBERGEN B. C. RIETBERGEN— den Edel G- A. VAN ALBADA H- VAN ALBADA— Franken G- A. VAN ALBADA LENIE VAN ALBADA en Verloofde En verdere familie. Leiden, 26 April 1949. Haarlemmerstraat 208 Corr. adres: Haarlemmerstraat 72. De overledene is opge baard in de rouwkamer v. d. Luit, Haagweg 31. Geen bezoek. De begrafenis is bepaald op Zaterdag 30 April a s om 11 uur op de begraaf plaats „Rhijnhof". algemene begrafenis associatie HAAGWEG 31 DE NEDERLANDSCHE BANK N.V. Amsterdam Kantoor LEIDEN ZATERDAG 30 APRIL a s. zal het kantoor de ge hele dag GESLOTEN zijn. Op 5 MEI e k. slechts geopend van 911 uur. De onderstaande bankinstellingen berichten hier mede, dat hunne kantoren te Leiden, Oegstgeest, Katwijk, Noordwijk en Noordwijkerhout, op Zaterdag 30 April a.s. GESLOTEN ZI|N. Op Donderdag 5 Mei a.s., zijn hunne kantoren geopend van 911 uur. Amsterdamsche Bank N.V. De Twentsche Bank N.V. Haaksma Cr Co. Incasso-Bank N.V. Nederl. Middenstandsbank N.V. Rotterdamsche Bank N.V. draagt U met genoegen, het garandeert U volledige bewegingsvrijheid. Prijzen van 20,tot en met 20,80. CORSETTENMAGAZIJN STATIONSWEG 6 b Door verkoop uit de hand gaat de afslag der panden LEIDSEWEG 263 en 5 te Voorschoten, a.s. Vrijdag NIET DOOR Not. T. H. DOIJER, Leiden PRIMA 115 CM BREED 10 nieuwe dessins 12.95 PER METER Vloerbedekking RUBBER: in dlv. kleur- schakeringen - zuivere natuurrubber. KURK: 8 mm. dik, 2 kleu- L1NOLEUM: in TIDA - KIRA LEEUWARDEN Telefoon 6500 (K 5100). GLA^BEWERKINQ LEIDEN V NARM5TRAAT3TEL=U QE^LEPEN QIAS VERZILVERD QiAS AUTO QIAS QEHAPD QLA«j UKAT1S 12 Gladiolen in gemengde kleu ren bij bestelling van 15 grootblocmige Dahlia's in 15 soorten: 15 vaste Snijblocmplanlen in 5 rerediMlende aoorten Zendt postwissel Rembours f 0.20 extra. BAKKER-VAN DIJK Bloemisterij Hillegom. DEKKLEDENVERHUUR H. R. TROOST Hav«n 14, Telefoon 21664. TUIN-, BLOEM- EN LAND- BOUWZADEN Kiemkrachtzaden voldoen aan de hoogste eisen. Alleen-verkoop voor Kiem krachtzaden DELFTSCHE ZAADHANDEL NET PERSOON in bezit van luxe auto met veel bergruimte Rijbewijs A en B. Tel. aanslzoekt werkzaamh. (niet in loon dienst). Br. met voll. gege vens no 864 bur. blad. CAFETARIA: STATIONSWEG 7-9 - LEIDEN Kronielo varu do maancL KONINGINNEDAG 30 April Nog vreemd op deze datum. Maar de echte feeststemming zal er weer spoedig in zitten. Gaat U naar het ganzebordspel, de parade, of het vuurwerk' Vergeet niet een paar tabletten" bij U te hebben. U zult .Van Dungen's daar heus plezier van beleven. BLOEIENDE BONGERDS nodigen U deze maand uit om te genieten van de pracht der bloesem-overdekte fruit bomen. Neemt op Uw tochtje een paar„Van Dungen's crème tabletten"mee; U zult daar stellig van genieten. WIT MOCCA ADVOCAAT FRAMBOZEN Proeft U ook eens onze heerlijke JAMAICA RUMBONEN, in handig doosjes van 1 ons f 0.70. Luxe houten kistjes van 5 ons f 3.50 LEIDSCHE CHR. ORANJE VEREENIGING Opvoering door de „TIMDELERCLUB" op ZATERDAG 30 IVi uur in de Stadsg spel in 5 taferelen door Pieter v. d. Does EEN FANTASTISCH SPEL VOL SPANNING EN AVONTUUR! KAARTEN: voor leden der L. Chr. O.V. en der Ver. Koninginnedag af 1 EN (per lid 2 kaarten) en voor niet-leden A f 1.50. PLAATSBESPREKING a 0,10 dagelijks bij Firma Kouwenhoven, Doezastraat 37, Telefoon 23683, Leiden. STENO-TYPISTE bekend met Engels. Brieven met voll. inl. omtrent opleiding, kantoor- erv„ leeftijd enz., onder lett. C.I.C. aan Njjgh Van Ditmar, Parkstraat 27, Den Haag. Centrale Raad voor Buitenlandse Klnderzorg L o., zoekt SECRETARESSE vlot steno-typiste, ruime kennis van de moderne talen, gewend zelfstandig te werken. STENO-TYPISTE of TYPISTE uitstekende kennis van de Nederlandse taal en enige kantoorervaring. Brieven met uitvoerige inlichtingen onder no 866 b. b. Voor direct gezocht EVAREN VERTEGENWOORDIGERS voor verschill. provincies. Moeten goed zijn ingevoerd bij H-H. Radiohandelaren, voor verkoop radioappara ten op ruime provisiebasis Zij, die over auto beschik ken genieten voorkeur. Soil, met voll. inl. onder no 865 bur. van dit blad. STRIJKSTERS Overhemdenstrijkster en Mangelster gevraagd. H. C. v. d Berg, v. Alphen- straat 2, Voorburg. -uNfer-> iujfPLL EtóKStCSSSSeSB* in de passageprijs begrepen. PER K.L.M. NAAR DE WEST Vertrek van Schiphol: Dinsdag Vrijdag - Zondag Volledige inlichtingen hij de K.LM - agentschappen en kantoren (38 jaar) b.z-a. bij dame of heer alleen Goed kunnende koken. Brieven onder no 1742 bur. van dit blad. Vrouwelijk PERSONEEL gevraagd BEDIENDE Leeft 1618 jaar. Aanmel den na 6 uur. C. G. Sirag, Levensmidd. bedrijf „De Sperwer". Valkenb weg 10, Voorschoten, b. d. Haagse Schouw. NET GEREF. MEISJE 27 jr. zoekt een tijdelijke be trekking in rustig gezin v. werk aanwezig is. Omgeving Sassenheim. Br. no 1741 bur. van dit blad HET NEDERLANDSCHE ROODE KRUIS AFDELING LEIDEN DE ALGEMENE LEDENVERGADERING toegankelijk voor de leden van de Afdeling Leiden, wordt gehouden op Vrijdag, 29 Apr. '49, te 20 u., in „HET GULDEN VLIES", BREESTRAAT 125. MODELWASSERIJ THIJSWIJK te NOORDWIJK vraagt voor direct: 2 STRIJKSTERS 2 M ANGELSTERS Dagelijks aanmelden. NETTE BAKKERS- BEDIENDE GEVRAAGD Aan te melden luxe bak kerij G de Vente, Deutz- straat 8. Oegstgeest. SCHILDERS KNECHTS gevraagd bij Fa L. Veenen- daal Co Schoolstraat 26, Voorschoten. Wij vragen: voor de Afdeling Lunchroom-Keuken FLINKE WERKMEISJES voor de Afdeling Huishoudelijke Dienst FLINKE WERKMEISJES Werktijd 4S uren per week. Prettige werkkring en goede sociale verzorging- Aanmelden tussen 3.00—5.00 uur n.m. bjj de Controleur, Waagpoort, of brieven met volledige inlichtingen te richten aan de Afd. Personeels zaken van VROOM DREESMANN LEIDEN N.V. ADVERTEERT IN DE NIEUWE LEIDSCHE COURANT De avonturen van prof. Créghel 530 „Ik ben Knots Créghel en Piekhaar volgden Michiel op de voet en dikke Knots zag zich voor een geweldige overmacht geplaatst. „Trek je jasje uit maat!" gromde Michiel. „dan zal ik je laten zien wie hier de baas is op de schuit!" Bibberend van angst strui kelde Knots achteruit en, hij zou achter over op het dek gevallen zijn, als de maat er niet gestaan had. „Niet slaan, niet slaan", kermde de dikzak, „Knots is niet gemeen, hij is een vriend van iedereen". Bij het horen van de naam Knots sprong Créghel op hem toe. Hij duwde Michiel opzij en greep Knots bij de arm. „Wat zei je daar makker!" riep hij ver rast uit, „noemde je de naam Knots? Hoe kom je daaraan? Waar is Knots?" De dik zak verslikte zich een paar maal. „Ik. hmikik dat ben ik zelf. pro fessor Créghel!" zei hij stotterd. Daar keek Créghel toch van op. „Wat. riep hij, „ben jij Knots? Alle mensen wat dom van me dat ik je niet herkend heb! Knots lachte gevleeid: „Tja", zei hij, ,,ik ben ook net een echte zeeman, en Kits zag er ook wel aardig uit met zijn aange plakt* ringbaardje".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1949 | | pagina 4