0p SLAhoort SAL ATA!
Van het goede Haaren naar de ellende
van het kamp Vught
Ciefde
4
VRIJDAG 1 APRIL 1949
Ik teas geheim agent in oorlogstijd (27)
Ik vraag me af of ik mijn eigen doodvonnis teken
Eind Juli 1944 word ik plotseling uit Haaren overgebracht naar het concentratie
kamp Vught. Het goede leven is vcorby.
„Hut ab, du frecher Hundü" Beng! De eerste slag is gevallen. „Kom hier! Schncll!
Looppas! Schnell!" Dit is de ontvangst in Vught, het meest gehate, het meest ge
vreesde, het meest beruchte Konzentrationslager in Nederland.
dag vergeten, toen één van hen een bloe
ding kreeg en de andere de gehele dag
probeerde de aandacht van de Wacht-
meisterin te trekken. Deze had echter
haar vrije dag en was uitgegaan. De man
nen mogen voor de mannelijke gevange
nen beesten geweest zijn, maar zij waren
heilig vergeleken bij wat de vrouwen
voor de vrouwelijke gevangenen waren.
Zo is het gevapgenisleven. Op een mid
dag werden er vier en twintig man bin
nengebracht. Zij waren door een Schnell-
gericht ter dood veroordeeld in ongeveer
een hall uur tijds. Het waren illegale
werkers. De dagen en nachten, die men
hen liet wachten, waren afschuwelijk,
hun laatste reis was afgrijselijk, om gek
van te worden. We konden hen volgen
aan de zo bekende geluiden van die
warme zomeravonden omstreeks hall
acht: de celdeuren, het appèl met con
trole der geboortenamen, de ijzeren hek
ken, de lorrie op het terrein, het gekraak
en toeslaan der houten deuren van de
hooldingang, het geluid van de locomo-
tiel, langzaam wegstervenddan de
salvo's en tenslotte het langzame, akelige
tak-tak-tak van de nekschoten, die we
telden
Ik word naar de kampgevangenis ge
voerd en alleen in een cel opgesloten,
gekleed in een grauw gevangenispak,
misselük van opwinding, In een hoek
geleund tegen de koude, vochtige stenen.
Mijn eigen kleren zijn me afgenomen
om ontluisd te worden. Ze zullen binnen
een paar dagen terug komen. Ik geloof
i! De ruwe stof schuurt langs
en benen en nek en ik voel
i gevangene, die op de komst
van de beul wacht.
Het is vroeg in de middag en daar ik
tien minuten na de etens-uitreiking
gekomen ben, krijg ik niets meer te eten.
De cel is klein en laag en donker e
elk meubelstuk en uit elke steen
muren en vloer schijnt de vochtige lucht
van rottend hout op te stijgen.
Het gekwinkeleer van een vogel
groene berk aan de andere kant ve
drie-en-een-halve meter hoge stenen
muur om de gevangenis schijnt de diepe
stilte, bijna een stilte des doods, die bin
nen heerst, te accentueren. De hete lucht
hangt trillend boven het grijze zand.
juist onder het venster en niets ver
stoort de leegte van mijn leven. Ik zou
willen gillen om niet gek te worden.
Plotseling dringt van buiten het geluid
van stemmen tot mijn cel door.
nietszeggend gesprek van een ma
twee vrouwen over het weer en het eten.
Hun stemmen zijn licht en worden af
gewisseld door heldere lachjes van de
vrouwen.
..Ze hebben iemand in de cel beneden
mij gebracht, geloof ik!" hoorde ik de
man zeggen. „Ik heb daarna niets
gehoord. We moeten vanavond proberen
contact te vinden".
Ik klim op mijn stoel en druk mijn
gezicht tegen de kleine opening boven
a3n het venster.
„Hallo!" roep ik en nogmaals „Hallo!".
Ik moet een paar maal voorzichtig
schreeuwen vóór ze me horen.
„Stil meisjes", zegt de mannenstem,
„ik geloof dat mijn nieuwe buurman
roept. Hallo! Ben jij het beneden?"
„Ja!"
„Ha, fijn. We hebben het juist
„Zeg, hoe praat jij?" zeg ik. „Ik breek
m'n nek haast".
„Luister. Je raam draait naar beneden
en wordt door een ijzeren stang vast
gehouden. Draai de schroeven er uit en
maak de stang los, dan kan je het raam
helemaal naar beneden klappen".
Ik volg zijn aanwijzingen op en be
merk. dat een vorige bewoner de schroe
ven al minzaam verwijderd heeft en dat
het raam gemakkelijk omklapt.
„Klaar?"
„Fijn. Mag ik me even voorstellen,
mijn naam is Jan. Ik zit juist boven je.
Hoe heet jij, ofliever gezegd, hoe
wil je genoemd worden?"
„Noem me maar Robert!"
„Uitstekend. Laat me je nu aan
meisjes voorstellen. Ze heten Marie
Hetty".
Ik snak naar nieuws.
We praten een poosje. Voor de eerste
maal sinds mijn arrestatie spreek ik met
onzichtbare mensen. In zekere zin ben
ik teleurgesteld. Het blijkt, dat de
sen, die binnengebracht worden, in het
algemeen „nieuwelingen" zijn en der
halve door Jan zeer zakelijk naar nieuws
uitgevraagd worden. Ik heb niets in
teressants mee te delen, integendeel: ik
vraag gretig naar hun nieuws.
„Boven in je cel is een buis van de
luchtverversing: wanneer, je op je stoel
staat, kun je net bij de opening. Van
avond om zeven uur komt het nieuws.
De „dokter" zendt dat regelmatig uit.
Daarna is er een godsdienstoefening door
een katholiek priester, gevolgd door één
voor protestanten. Daarna praten
weer. De Philipsfabrieken beginnen direct
weer, dus we moeten' afscheid
Tot vanavond!"
Al het ongelofelijke geschiedt zoals Jan
het gezegd heeft. Vijf weken lang luister
ik regelmatig naar het nieuws en
godsdienstige lezingen. Ze brengen
tot rust. Het schijnt, dat slechts die r
sen. die al deze dingen zelf meegemaakt
hebben, er in slagen zich een eenvoud
en oprechtheid van taal eigen te maken,
die direct tot het hart spreekt.
Dit contact draagt er veel toe bij
me aan mijn nieuwe omgeving aar
passen en na drie of vier dagen weet ik
niet beter. Ik heb weer mijn eigen regel
maat, waarin de ochtendwandeling
een uur door mijn cel en mijn gedichten
nieuwe aanwinsten zijn. Gedurende de
laatste tijd van mijn verblijf te Haaren
ben ik begonnen met het schrijven
gedichten en hier in Vught bewijst deze
nieuwe bezigheid me uitstekende dien
sten. Ik schrijf vijf en dertig gedichten,
dus één per dag en ik geloof wel dat de
manier, waarop ik dit doe enig
soort is. Ik heb geen potlood of papier
en moet mijn regels onthouden. Wanneer
ik een vers maak, moet ik dat steeds
herhalen, want anders ontdek ik zoals
in het begin het geval is na het tweede
vers, dat 't eerste me weer ontschoten
Het voordeel is, dat deze moeizaam
„veroverde" kunstwerkjes bijna zonder
uitzondering tot op de huidige dag in
mijn geheugen gegrift staan. Er zit 'n
stukje van mijn ziel in gebrand.
Gesnapt.
Er is een man binnengebracht en het
is uitgelekt, dat hij tot de groep behoort,
waarmee Jan gewerkt heeft. Hij is nog
niet verhoord en het is natuurlijk van
het allergrootste belang, dat hij weet, hoe
verschillende dingen zich ontwikkeld
hebben. Op de gewone manier wordt
over en weer geroepen en Jan is juist
op het- punt de man, die als tussenper
soon fungeert het meest geheime
toe te schreeuwen, wanneer ik uit het
raam kijk en heel toevallig
SS-Wachtmeister beneden gehurkt staat
te luistei
„Hoor 's!" brult Jan, zich niet bewust
van het gevaar, zeg hem'j
„Jan gevaar!" gil ik.
Doodse stilte.
„Zu spat schon, meine Herren. Ich
komme schon 'rauf."
De bestraffing voor ons allemaal
zoals gebruikelijk: ontzegging van b
matras, dekens en alle meubilair,
behoorlijk pak slaag en veertien dagen
geen warm eten. Dit betekent, dat een
stukje brood, ter grootte van twee nor
male sneetjes alles is, wat men per dag
krijgt- Maar het is het waard.
Twee meisjes kregen zes weken Dur.-
kelzelle wegens brutaal optreden teger.
<ie Wachfar.eisterin. Ik zal nooit die Zon-
Weer op transport.
Dan komt de dag, waarop ik uit mijn
cel gehaald en naar de SS-Hauptschar-
ftihrer, de chef der gevangenis, gebracht
word. Onder bedreiging word ik ge
dwongen een rood document te tekenen,
waarop ik alleen maar lezen kan: Betei-
ligung in einer illegalen Organisation zum
Schaden des Grossdeutschen Reiches."
Wat is dat? Teken ik mijn doodvonnis?
Ik word in onzekerheid gelaten. Ande
ren trachten me te troosten. Schutzhaft-
befehl betekent, dat je van de gevange
nis naar het kamp overgebracht wordt,
zeggen ze. Ik heb geluk, want het leven
in het kamp is veel beter. Je wordt uit
werken gestuurd en krijgt een dubbele
hoeveelheid eten. Je mag ook pakjes van
huis ontvangen. Van alle kanten stromen
nog steeds optimistische berichten in
mijn cel binnen, wanneer de wacht al
binnenkomt om te zeggen, dat ik me moet
aankleden. Transport! Ik voel me opge
lucht bij de gedachte dit lijkenhuis te
kunnen verlaten, maar tegelijkertijd voel
ik angst voor wat komen gaat.
Door het raam neem ik afscheid
Jan, Hetty en Marie en juist wannee
klaar ben komt het gevaar-signaal: Jan
heeft bezoekers! Kort daarop deelt hij
mee, dat ook hij vertrekt en ik geloof,
dat we ons beiden opgelucht voelen nu
we tenminste één man in het transport
kennen, zij het slechts van stem.
Vóór de gevangenis staat een groep
van ongeveer vijftien man te wachten.
Een zeer gemengd gezelschap: een hoog
marine-officier, twee officieren van het
voormalige leger, een professor en daar
tussen arbeiders en andere mannen. Er
wordt wat geschreeuwd naar „de twee
van boven" en ik wacht nieuwsgierig hoe
Jan er zal uitzien. Wanneer de twee ver
schijnen, kan ik hem er direct uit halen.
Een lange, magere man. meer dan één
meter tachtig, licht voorovergebogen, een
scherpe neus, een hoekige kin en korte
zwarte haren. Hij is acht en twintig jaar.
zo heeft hij me verteld, maar zoals bij
de meeste gevangenen hebben honger en
zorgen zijn trekken verscherpt, zodat hij
er veel ouder uitziet. Weldra kom ik met
hem in contact en we spelen het klaar
aan elkaar geboeid te worden. Zo mar
cheren we het gevangenisterrein af.
Waarheen? Niemand weet het.
Dan komt Dolle Dinsdag en het trans
port naar Duitsland redt me van een
zekere dood.
Woningbouw nam weer uren van de
Kamer in beslag
Er zijn gemeenten in ons land, die zelf zwart bouwen...
(Van onze Parlementsredacteur) wen stellen in de verantwoordelijkheid
gemeentebesturen, dat er ook ge-
De gehele middag is de Eerste Kamer
gisteren bezig geweest met de begroting
van Wederopbouw en Volkshuisvesting.
En nog is zij er niet mee klaar gekomen.
Minister In 't Veld heeft al een uurtje
gesproken, maar hij zal nog wel 'n stief
kwartiertje moeten keuvelen: Dit mag hij
dan volgende week Dinsdagmiddag doen.
Niet minder dan tien Kamerleden heb
ben ettelijke woorden aan deze begroting
gewijd, n.l. de heren Cramer (Arb.),
Kr aaij vanger (KVP), Tjalma (AR),
Sohipper (AR), Nijkamip (KVP), Bran
denburg (Comm.), Reijers (CH), Regout
(KVP), Woudenberg en Oosterhuis (bei
den Arb.). En het was uitsluitend
de ziekte van dr Bierema te danken, dat
geen elfde, namens de WD, ópdaagde.
In de Tweede Kamer is langdurig over
Wederopbouw en Volkshuisvesting ge
sproken. De heer Woudenberg had het
nagekeken, gelezen en herlezen. Hij had
niet minder dan 123 kolom in de Hande
lingen geteld. Het spreekt dan ook wel
vanzelf, dat aan deze zijde van het Bin
nenhof wel zowat alles overhoop
haald, zodat in de Eerste Kamer niet veel
nieuws kon worden aangeroerd. Wij stip
pen dan ook slechts enkele punten aan
Zo meenden de heren Kraaijvanger er
Reijers, dat er nog steeds te veel ambte
naren van het departement zich met de
wederopbouw bemoeien. De minister
hoopte, dat de vermindering van het amb
tenarencorps zibh zal voortzetten. Verder
deed de heer Kraaijvanger een zeer goed
woord voor particuliere woningbouw en
particuliere woningexploitatie. De heer
Woudenberg stelde ziah wat dit betreft
vierkant tegenover hem: de P.v.d.A. geeft
de voorkeur aan wondngexploitatie door
woningbouwverenigingen. Als rechtge
aard Rotterdammer brak de heer Kraaij
vanger uiteraard een lans voor de weder
opbouw van de Maasstad: de gezelligheid
van een haven is nu eenmaal van grote
nvloed op de rapporten, die de scheeps
kapiteins aan hun reders uitbrengen. De
heer Tjalma meende, dat minister In 't
Veld zich niet uit het veld moest laten
slaan, wanneer het er om ging, meer de
viezen voor de woningbouw los te krij
gen. Dit deed later de heer Wouden/berg
opmerken, dat hij de minister al „een
paar etmalen" kende, en dat het heus
geen doetje is. De heer Tjalma was niet
gerust op de verdeding en de vaststel-
g van het bouwvolume: deels is het ge.
baseerd op verouderde statistische gege
vens, deels is met nieuwe factoren geen
rekening gehouden. De heer Schipper
maakte bezwaar tegen „geestelijke ver
zorging" in de wedCropbouwkampen door
het Humanistisch Verbond. Dit haalde
heim de toom op de hrfls van de heer
Woudenberg, die zelfs sprak van „dwang
tot kerstening". De heren Schipper
Nijkamp voerden het pleit voor de toe
lating van confessionele bouwvereni
gingen, ook in -kleine gemeenten. De heer
Reijers deed op dit punt een minder be-
lijnd geluid horen.
Minister In 't Veld vertelde, in ant
woord op hetgeen de heer Reijers had ge
zegd over de mogelijkheid van vertrou-
meenten zijn, die zwart bouwen: hij had
zelfs een gemeente de goedkeuringsmach
tiging voor negen maanden moeten ont-
Voorts deelde hij mede. dat de Benelux
op het gebied der bouwmaterialen prac-
tisch self-supporting is. Het grote deficit
voor Nederland in de betalingsbalans met
België is er echter oorzaak van, dat men
nog niet weet, hoe Nederland hier voor
deel van zal -kunnen trekken. Het huidi
ge bouwvolume omvat een bedrag van
f 1300 millioen per jaar. Geleidelijk zal
dit moeten worden opgevoerd tot f 1800
millioen, zodat de minister voorshands
geen werkloosheid in het bouwbedrijf
vreesde. Montagebouw zal binnen korte
tijd (gedacht is aan vóór het einde van
het volgend jaar) moeten kunnen con
curreren tegen de traditionele bouw. De
systemen, die dit dan nog niet kunnen,
zullen moeten afvallen.
Forse Nederl. tegenaanval
in vrachtenoorlog
Conferentie loste het eerste schot
en wU schieten terng.
In de vrachtenoorlog voor de vaart op
Voor-Indië heeft Nederland een offen
sief aangekondigd. In de eerstkomende
zeven weken zullen namelijk vijf schepen
van elk 7000 tot 8000 ton naar Engelse
havens varen om uitgaande vrachten
naar het Oosten op te nemen.
De heer Van Ommeren, de Loidense
agent van de Nederlandse scheepvaart
lijnen, verklaarde n.a- hiervan, dat de
Denen niet togelaten werden tot de
Britse, Noorse en Zweedse havens, doch
uitsluitend tot de havens van Antwer
pen en Hamburg, zodat de Deense con
currentie byna geheel op de schouders
van de Nederlanders kwam te liggen,
die zich daarom uit de conferentie terug
trokken. Terzelfdertijd benoemde de
conferentie een strijd-commissie te Rot
terdam en Antwerpen. De conferentie
heeft dus het eerste schot gelost eh het
spreekt vanzelf, dat de Nederlanders
zich zullen verweren.
BLINDEN VOOR HALF GELD NAAR
ENGELAND.
De Stoomvaartmij. „Zeeland" heeft haar
passagetarieven voor blinden en hun be
geleiders. die naar Engeland willen, tot
de helft verlaagd. Zij is daarmede de
reiskosten vo
spoorkaartje n
reductie.
Voor de Kromhoutkazerne In Utrecht werd gisteren door generaal Krul9 een
aantal hoofdofficieren en subalterne officieren van de Nationale reserve be
ëdigd. Overzicht van de plechtigheid, die door vele militaire autoriteiten werd
bijgewoond.
Truman acht ratificatie van het Pact
verzekerd
Stikker dringt aan op regeling van W.-Duits probleem
President Truman heeft gisteren te Washington gezegd, dat het zeker Is, dat de
Amerlk. Senaat het Pact zal bekrachtigen, wanneer het aan dit vertegenwoor
digende lichaam wordt aangeboden.
Tevens verklaarde hij, i
te zullen
vasthouden, dat het Congres de Marshall
hulp van de volgende jaartermijn voor 't
volle bedrag van 5.5 milliard zou toe
wijzen. Truman gaf verder te kennen,
dat hij nog steeds zocht naar een nieuwe
ambassadeur te Moskou, ter vervanging
van Bedell Smith. Hij was niet van plan,
het rapport van de proeven met de
atoombom te Bikini vrij te geven.
De Turkse minister van Buitenl. Za
ken, Sadak, die gisteravond naar de V.S.
zou vertrekken, heeft in een interview
nogmaals verklaard, dat het waarborgen
van de vrede in het Midden-Oosten, een
noodzakelijke voorwaarde is voor de
handhaving van de vrede in Europa. Het
zou wenselijk zijn, dat alle Midd. Zee
landen, ook Engeland aan een Midd. Zee
pact deelnamen. De Deense minister van
Buitenl. Zaken, Gustav Rasmussen en zijn
Noorse collega, Halvard Lange, zijn ook
te New York, ter ondertekening van het
Pact. Dean Acheson, de Amerik. min. v.
Buitenl. Zaken, had een onderhoud met
Bevin en mr Stikker. Onze minister van
Buitenlandse Zaken was vergezeld van
de Nederlandse ambassadeur, mr Van
Kleffens. Mr Stikker verklaarde aan een
GLOBE
SNIPPERS J
Britse regering besloot geen tijd
beschikbaar te stellen voor een debat
in het parlement over een motie van 200
parlementsleden, waarin verzocht werd
het project voor een tunnel onder Het
Kanaal opnieuw in studie te nemen-
De Duitse geleerde, Frederich Bergiüs,
winnaar van de Nobelprijs voor schei
kunde in 1931, is te Buenos Aires over
leden. De trillingen van een vliegtuig
motor, laag boven de Zugspitze, veroor
zaakte een lawine van 200 m. breedte,
die 13 Ooste «rijkers verraste. Zes raak
ten onder de sneeuw, doch konden wor
den gered. Op 10 April wordt het grens
verkeer tussen Zuidslavië en Italië her
steld. Bij de Stefansdom te Wenen is
een Oostenrijker door drie mannen in
burger met geweld in een auto met Rus
sische nummerborden gesleept en ont
voerd. De internationale boycot van
schepen, die onder Panamese of Hondu-
vlag varen, zal 1 Mei beginnen,
aldus de heer J. H. Oldenbroek, de N e-
1. secretaris-generaal van de „Inter
national Transport Workers Federation".
In de nieuwste uitgave van de Ency
clopedia Brittannica zijn 9 blz. gewijd
de atoombom en er komt geen enkel
woord over de liefde in voor. In de
editie van 1768 handelen 5 blz. over de
liefde en vier zinnen over het atoom.
Te Sjanghai stegen de kosten van levens
onderhoud in de loop van de maand
Maart met 460 pet. Kathleen Winsor,
de schrijfster van „Forever Amber", zal
met Arnold Krakower, een 33-j. advo
caat, trouwen.
RADAR BRACHT GEEN UITKOMST
VOOR „OOSTERSCHELDE"
De „Oosterschelde", die als eerste pro
vinciale stoomboot in Zeeland met radar
werd uitgerust, is gisteren op haar dienst-
traject Katscheveer-Zierikzee tijdens
mist in de Zandkreek omhoog gevaren.
Radar bracht in dit geval geen uitkomst,
omdat de talloze bakens bij de ondiepten
de tonnen, daamee slecht te onder
scheiden zijn. Drie uur later is het schip
op eigen kracht weer los gekomen.
correspondent van Reuter, dat hij de re
geling van de West-Duitse problemen
van essentieel belang achtte, aangezien
het hier betreft een integraal deel van
West-Europa.
De caricatuur van de
Koningin
Onlangs wezen we op een ergerlijke
prent in het Zwitserse blad „Der Nebel-
spalter", waardoor H.M. de Koningin be
ledigd werd. Thans schrijft ons de pers
afdeling van het Nederlandse gezant
schap te Bern, dat H.M.'s gezant onmid
dellijk na de verschijning van de prent
bij de Zwitserse regering geprotesteerd
heeft. Hierop heeft de Zwitserse minis
ter van Buitenlandse Zaken in een eigen
handig geschreven brief het -blad op de
vingers getikt en dit heeft daarop zijr.
excuses aangebodenen beloofd, dat er
op 5 April een corrigerende tekening zou
verschijnen. Het gezantschap verzekert
ons, dat H.M. de Koningin in Zwitserland
zeer geliefd is en dat deze caricatuur
daarom zeker niet in de smaak valt van
het Zwitserse publiek. Het baarde zelfs
verwondering, dat juist de „Nebelspalter"
de prent gepubliceerd had, daar dit blad
steeds blijk gegeven heeft van zeer grote
bewondering en vriendschap voor Neder
land. Het gezantschap gelooft dan ook,
dat het hier inderdaad een „bedrijfsonge-
lukje", gevolg van een ongelukkige sa
menloop van omstandigheden, is geweest,
zoals het blad verzekert. Het had H.M.
de Koningin niet willen beledigen.
Met dankbaarheid nemen we hiervan
acte.
EEN MEEVALLERTJE VOOR DE
FISCUS IN SURINAME
Gouverneur Huender van Suriname
heeft een nieuwe ontginningsovereen-
komst met de Surinaamse Bauxiet Mij.
getekend, welke de fiscus f 2 millioen
in het laatje brengt- Tevens ont-
vi«g hij een cheque van f .1 millioen aan
nagevorderde belasting.
Van het erf ran School en Kerk
Beroepingsicerk
Ned. Herv. Kerk. Beroepen: te Kat
wijk aan Zee (toez.) W. Sirag te Alblas-
serdam; te Siddeburen A. M. Lindenburg
te Nijbroek.
Benoemd: tot hulppred. te Overschild
J. C. van Apeldoorn, a.s. em. pred.
te Leiden.
Bedankt: voor Waubach (Heerlen) O
V. Henkei te Dinther.
Beroepbaar: H. L. Lieve, pred. in alg.
dienst van die Prot. Kerk in Indonesië,
Haarlemmermeerstraat 22, Zandvoort.
Geref. Kerken. Beroepen: te Colijns-
aat H. Retel ie Haaksbergen; ie Heme-
ium cand. A. O. Poppe te Amstelveen.
Chr. Geref. Kerken. Beroepen: te
Zwijndrecht E. du Marohie van Voort-
huysen ie Sliedrecht.
Geref. Gemeenten. Beroepen: te Gene-
muiden W. C. Lamain te Grand Rapids
Mich., V. St. (uit tweetal met J. B. Bel
te Dirksland)
Ds H. Schouten keerde uit Indië
terug
Protestants predikant in Menado
Onder de vele passagiers, die met de
Sibajak een dag in de mist voor Hoek
Holland lagen en nog net voor
ker worden in de Rotterdamse haven
meerden, behoorde ds H. Schouten uit
Makassar. Hij ging in 1940 in Nica-ver-
band naar Batavia, maakte er een moei
lijke en gevaarlijke tijd door en werd
nadien uitgeleend aan de Protestantse
kerk in de Minahassa. In Menado is een
grote gemeente van 20 k 30.000 leden,
waarvan er. aldus ds Schouten, slechts
2 k 300 naar de Nederlandse preek ko
men luisteren. De rest wordt verzorgd
door de pendita's, de Indonesische
hulppredikers .Ds Schouten, die nog
zeer jong is, was er voorzitter var
de classis en nam ook deel aan de op
leiding der pendita's. „Er heerst," zc
zeide hij. „in de Minahassa een groot
wantrouwen tegen de Nederlanders. Men
is er zeer georiënteerd op de republiek
en zich sterk bewust, dat er geen Oost
Indonesië zou zijn, als er geen republiek
was geweest"
Aan boord van de Sibajak heeft ds
Schouten de kerkdiensten geleid, die
druk bezocht waren. Hij verblijft
Leiden.
„Het Spookschip" te R'dam
wordt verkocht
De Portugese schoener „Rhaina Santa
Izabel", een typisch antiek schip, behalve
met een motor ook nog uitgerust met
imposante zeilen, dat sinds Kerstmis in
de Rotterdamse haven ligt, zal op 20
April krachtens een vonnis van de recht
bank aldaar worden verkocht. Door het
geheimzinnig gedrag van de bemanning
kreeg het schip al gauw de naam van
„Het Spookschip". Wie de eigenaar is,
is men tot dusver nimmer te weten ge
komen, omdat begin 1947 bleek, dat met
het schip een grote partij smokkelwaar
was vervoerd, o.a. twee millioen Amer.
sigaretten en de eigenaar zich daarop
zorgvuldig achter de schermen hield.
FABRIKANT SMOKKELDE f 200.000
DEVIEZEN
Door allerlei transacties is het de 40-j.
rietmeubelfabrikant Ch. R. uit Urmond
(L.), die ook een fabriek in België heeft,
gelukt f 200.000 aan deviezen van en naar
België te smokkelen. De in Nederland
betrokken grondstoffen voor België wer-
in Ned. guldens betaald en de Bel
gische grensarbeiders, die in de Ned. fa
briek werkten, kregen hun geld in Ned.
valuta. R. zag kans met 30 loonverkla-
ringen per week de grenskommiezen en
ontvangers om de tuin te leiden. Tevens
bleek in zijn boeken een bedrag
f62 000 niet verantwoord.
„Wij kopen geen kat in de zak", zeggen
vele Tweede Kamerleden
Allerlei bezwaren in het Voorlopig Verslag
over de grenscorrecties
Reeds thans is het V. V. der Tweede
Kamer op het wetsontwerp betreffende
de grenscorrecties verschenen. Van ver
schillende zijden uitte men zUn emslfge
teleurstelling over de gehele gang van
zaken aangaande de grenswijziging piet
Duitsland.
Uit het feit, dat deze onbelangrijke
grenscorrecties pas na vier jaren kunnen
worden verwezenlijkt, concludeerde men,
er niet alleen in Duitsland, maar
ook bij de bezettende mogendheden on
voldoende begrip is voor wat Duitsland
Nederland in de oorlog heeft aangedaan.
De meningen omtrent deze grenscorrec
ties lopen in de Kamer sterk uiteen. Som
migen brachten reeds de aanspraken op
grotere gebieden te berde om ons land
enigszins schadeloos te stellen voor de
25 milliard 'gulden schade, die Duitsch-
land ons heeft berokkend. Anderen zou-
HOUDT STAND
Door H. Hollander
a»
En toch ziet Klaas het niet verkeerd.
Dommee Nelissen dominees kunnen
ook wel eens ontactisch optreden!
schenkt geloof aan de praatjes over Klaas
Bakker. Ook hij kan niet goed keuren,
dat die zijn winkeljuffrouw zonder meer
ontslaat, terwijl dit toch niet nodig is.
Klaas Bakker zit er vrij warmpjes in,
vooral na het overlijden van zijn schoon
vader. En het is toch ook verregaand, zo
weinig als Bakker op lijsten intekent! Do
minee Nelissen vergeet iets belangrijks:
hij informeert niet; hij lokt Klaas niet
zijn tent, hoewel hij daarvoor alle ge
legenheid heeft, h|j houdt praatjes vast;
s een onvergeeflijke fout voor een
predikant!
Zijn vrouw stijft hem nog in zijh me
ning ook. Dat zat zo. Het is gauw ver
teld. Ooh, vrijwel alles is eenvoudig op
dit ondermaanse. De mensen maken het
veelal ingewikkeld. Er is in Westvoort
kleuterschool gekomen. Men acht die
r.odüg, ook al om de christelijke school te
voeden. Tot stijving der kas het bij-1
zonder bewaarschoolonderwljs ontvang',
geen suibsidie van de gemeente wordt
een bazar gehouden. Twee jaar geleden,
of korter nog, zou ongetwijfeld Sjaan in
het comité zijn gevraagd. Nu passeert
men haar. Maar Klaas Bakker passeert
men niet. Het Is mevrouw van de domi
nee in eigen persoon, die de winkel bin
nen loopt. In geen jaar is zij er geweest.
Ze treft net Klaas.
Ja, die is op de hoogte, zeker, mevrouw.
In de kerkbode heeft immers een stukje
gestaan over deze bazar? Zowel zijn
vrouw als zijn dochter zijn bezig, er iets
voor te maken. Volgende week is het
klaar. Dat is immers vroeg genoeg?
Zeker, zeker, dat is in orde. Mevrouw
heeft wel gedacht, dat mevrouw Bakker
er aan denken zou, natuurlijk, een goed
adres voor zulke dingen. Ze zegt het iet
wat ironisch, maar dat ontgaat Klaas.
Eohter, daarvoor kwam ze nu niet. Kijk
eens. er zijn verschillende winkeliers die
bereid bleken, iets af te staan voor de
bazar. Zo hebben ze al een aaTdige hoe
veelheid van alle mogelijke artikelen, die
goed verkocht kunnen worden. Alles
..eerste winst". En nu heeft zij ook aan
de branche van Bakker gedacht. Die
heeft ongetwijfeld ook wel iets te missen
voor het gbede doel. „Als je zoiets eens
bekijkt." zegt ze. wijzend op een grote
doos dure bonbons, om er dan haastig bij
te voegen, vermoedelijk, omdat zij het
toch wel wat al te vrij vindt: „Of iets
anders natuurlijk, dat staat u vrij."
Voor in de mond liggen Klaas' verwij
ten: nu komt ze bij hem, anders laat ze
hem links liggen. En hij geeft de artike
len, terwijil die in de bazar gekocht wor
den, wat betekent, dat de winkelier op
een houtje bijten kan.
Maar hij houdt zich in. Blijft beleefd.
„Ik wil graag eens zien, mevrouw, en u
wat laten bezorgen. Maar zoiets" ook
hij wijst op de doos „moet u niet ver
wachten. Dat zou geen enkele winkelier
kunnen doen. Het is een vrij dure doos.
luxe, zoals u ziet. Ik wil tjie wel voor
u opschrijven," laat hij er direct op vol
gen. „Zoals u misschien nog wel weet.
wordt die thuds bezorgd". Die opmerking
„zit". Mevrouw Nelissen voelt- ze ook.
Ietwat hautain wendt zij zich om en ant
woordt: „Een domineesvrouw kan zulke
dozen niet kopen." Dan gaat zij de win
kel uit.
Klaas heeft er spijt van, dat hij zich
/en heeft laten gaan. Hij komt er geen
steek verder mee, heeft mevrouw Nelis
sen misschien wel tot vijandin gemaakt,
want zij toonde zich aardig geraakt. En
tóch de waarheid heeft hij gezegd. Het
is minstens een jaar geleden, dat de
dienstbode boodschappen kwam halen.
Klaas Bakker bestaat niet meer voor me
vrouw van de dominee. Alleen voor
de bazar denkt zU aan hem.... Om by te
huilen is het, déér!
Hij overlegt met Sjaan en Dirkje. De-
laatste, zó is de jeugd, wil niets geven,
afgelopen. Nou komt ze, anders zie je
niemand van de dominee in de winkel;
mood voorbeeld geven die lui! Vader zou
wel dwaas zijn, als hij nou iets geven
ging voor de bazar. Laten ze dan komen
kopen. Ze kunnen het wel goedkoper
krijgen, daar niet van. Maar zó redene
ren Klaas en Sjaan niet. Het besluit valt
alras, dat het een en ander, dat toch on
verkoopbaar is, omdat er geen vraag meer
naar is. gezonden zal worden. Het is alles
met elkaar nog heel wat, dat de knecht
een paar dagen later in de pastorie be
zorgt: voor de bazar, van Klaas Bakker.
,,'t Zal me benieuwen", zegt mevrouw,
die dominee heeft ingelicht over Klaas,
al heeft ze het niet precies zó gezegd,
als Klaas het zei. Ze heeft hem brutaal
genoemd. Wat een opmerking was dat!
Dominee heeft ook iets gezegd. „Ja maar,
je koopt er niet te veel, wel? Dat is toch
ook niet goed, vrouw." Dominee is niet op
de hoogte en verkeert in de mening, dat
u en dan Klaas Bakkers winkel be
zocht wordt.
„Ja. ja. alles goed en wel, maar elders
kim je goedkoper en beter terecht," zegt
rouw. „Zeker, zeker, jf moet aan ge
loofsgenoten denken, maar'dan dienen die
reëel te zijn. Zulke goede artikelen heeft
Bakker niet en ze zijn nog duur ook. Ik
moet ook uitkijken. Zo'n geweldig trac-
tement heb je hier ndet."
N u spuwt ze haar gal uit over wat
Klaas voor de bazar bezorgen laat: alles
„winkeldochters"; kan hij toch niet meer
kwyt; de bazar is er goed voor; wat laat
die Bakker zich toch in de kaart kijken
de laatste jaren.
(Wordt vervolgd)
den deze grenscorrecties liever in onder
ling overleg met Duitsland geregeld zien.
Weer anderen merkten op, dat Duitsland
altijd volkomen ontoegankelijk is geble-
voor redelijke Nederlandse argu-
:en op dit gebied en dat ons land
daarom goed zal doen te aanvaarden wat
thans verkregen kan worden. Vele andere
leden wilden eerst de finesses over de
betreffende gebieden hebben, daar zij
niet wensten mede te werken aan het
kopen van een kat in de zak. Zij wilden
ook nadrukkelijk in het protocol vast
leggen. dat Nederland zijn aanspraken op
de grotere gebieden handhaaft, opdat het
buitenland later niet kan zeggen: Gij
hebt destijds reeds uw aandeel gehad,
meer krijgt ge niet.
In het bijzonder werd gevraagd hoe het
nu staat met de inwilliging van de Ne
derlandse verlangens ten aanzien van de
Dollard en de Eemsmond.
Verscheidene leden waren van mening
of het niet beter ware geweest een fiere
afwijzende houding aan te nemen, nu
men Nederland blijkbaar met deze on
belangrijke grenscorrecties wenst af te
schepen.
Niet alleen tegen het aanvaarden van
de grenscorrecties zelf bestonden allerlei
bezwaren, ook de gevolgde procedure
werd van verschillende zijden onbevre
digend geacht. Het vragen van een mach
tiging brengt mede, dat de Staten-Gene-
raal voor een voldongen feit kunnen wor
den geplaatst.
CONCLUSIES RAAD VAN CASSATIE.
Voor de R. v. C- werd geconcludeerd
tot 14 j. (m.a.) tegen de in A'dam tot 20
j. veroordeelde Amsterdamse politie-agent
Th. v. Zwam, gedetacheerd bij de „Zen-
tralstelle für jüdische Auswanderung" al
daar. Tot verwijzing naar de instructie
werd geconcludeerd in de zaak tegen de
in Amsterdam tot levenslang veroordeel
de landwachter Geert Kamies uit Ber-
gercompascuum, die een gewonde geall.
piloot neerschoot. Uitspraken over 4
weken. De zaak van Jacob Dykert uit
Arnhem, die Joden en onderduikers had
verraden en deswege in Arnhem tot 14 j.
was veroordeeld, werd terugverwezen
naar het B. G.
SNELLE GROEI BOND VAN
CHR. OVERHEIDSPERSONEEL.
Nadat enkele maanden geleden het
ledental van de Ned. Bond van Chr.
Overheidspersoneel de 25.000 bereikte,
kon dezer dagen het 26.000e lid worden
geboekt.
Dr Carl Ruther, voorzitter van de Kath.
„Unlversitütsverein" te Nordheim ln West-
falen, hoogleraar te Bonn, zal enige tijd de
der R.-K. Universiteit te Nijmegen zijl
Kerkelijke jaarboekjes
Van de kerkelijke jaarboekjes, die altijd in
het voorjaar verschijnen, zijn er nu reeds
vijf van de pers gekomen.
De nieuwe jaargang van het „Hervormd
Kerkelijk Vademecum" heeft een belangrijke
uitbreiding ondergaan, doordat thans zijn op
genomen de voornaamste gegevens van alle
classes met de daarin dienstdoende predikan
ten. Ook de samenstellingen van tal van ker
kelijke Instanties ontbreken niet en deze zijn
bijgewerkt tot en met December 1948. Dit
boek, dat nu reeds een omvang heeft van
meer dan 340 pagina's, zal een onmisbar»
vraagbaak vormen, niet alleen voor predi
kanten, doch ook voor alle besturen en in
stanties, die haar plaats in het Hervormd
kerkelijk leven hebben.
De redactie van het jaarboek van de Chr.
Geref. Kerken heeft in de jaargang 1949 dui
delijk naar verbetering gestreefd, zodat het
geheel een volledig overzicht geeft van het
kerkewerk en het verenigingsleven. Voort»
bevat het boekje een overzicht van het ker
kelijk leven in 1948 van de hand van ds J.
C. Marls te Haarlem en over de predikan
ten die vorig jaar een jubileum hebben ge
vierd. Het zielental ln deze kerken steeg van
52.611 tot 53.915.
Het Jaarboek van de Vrijzinnig-Hervorm
den is aanmerkelijk uitgebreid, nadat dit
boekje in vorige jaren sterk was lngekrom-
Op het 34ste jaarverslag van de
i VriJz. Hervormden volger
e vrij-
STUDENTEN HOUDEN „CONGRES DER
LAGE LANDEN"
In tegenwoordigheid van minister Rutten
ieft de
Hoetink, gist
Landei
jr-magnificu
Unlverslt»
rmiddag het
de Am
rof. dr H. R.
;res der Lag»
Nederlandse
lad, geopend. Prof. Hoetink i
i prof. dr C. J. Bleekei
over „De betekenis va
is der Lage Landen" en
f. Westerlinck uit Leu'
CHR. GEREF. JONGEMEISJES-
VERENIGINGEN
Op de tiende leidstersdag van d
Chr. Geref. Jongem
ginger
Utrecht is gehouden, heeft de het
den Boomgaard te Enschedé gesproken over:
„Is de Jeugd van tegenwoordig zo slecht?**
Ds A. Bikker te Amsterdam-West sprak een
slotwoord.
Mej H. Rebel te Rotterdam werd als be
stuurslid gekozen.
JAARVERGADERING GEREF. BOND IN
NED. HERV. KERK
De Gereformeerde Bond tot verbreidingen
verdediging van de waarheid in de Ned.
Herv. (Geref Kerk, zal op 21 April in K.
en W. te Utrecht zijn jaarvergadering
houden.
Ds H. Bout te Amersfoort zal refereren.
ACADEMISCHE EXAMENS
AMSTERDAM (V. U.). 31 Maart. Ge
slaagd: cand. Rechten: F W Steenhuizen»
Bergum (Fr.). A Tellegen. Terneuzen. J In
't Veld. Den Haag en P J Scheele, Assen.
NIJMEGEN, 1 April. Geslaagd: cand
Geschiedenis J E A Struick te Nijmegen.
UTRECHT. 31 Maart. Geslaagd: cand
wis- en natuurk (F): P Smits: idem (K): A
C de Roon: idem (L:) A F J Vreke: doet
Chemie: J ,W P Boon. mej T Westerhuis:
doet Phys Geografie: J M Bosma: doet Rech
ten: G A van Osnabrugge. J G v/d Sluis:
doet Indisch recht: A Lukkesen: doet Ge-
neesk (2e ged.): mej C E Hudig. D v Peur-
sem, A E D v/d Vijver. M J de Glopper, B
J Dorhout Mees (cum laude).
LEIDEN, I April. Cand-ex Ned recht:
J C J Pels Rij eken te Amersfoort.
Radioprogramma voor vanavond
HILVERSUM I (301) VARA
7— Denk om de bocht. 7 15 Sllvestrl-Kwar-
tet VPRO 7 30 Nederland en zijn Gewesten.
7 50 Tien voor acht. 8.— Nieuws 8.05 Rl»
Hendriksv. d Bom. viool. Martin Bresser,
piano. 8.30 Leven in een bedrijf. 8 55 Boeken
waar men wat aan heeft VARA 9.— Men
vraagt... 9.30 Van koe tot grasboter. 10.
Buitenlands weekoverzicht 10.15 Swing and
sweet from Hollywood VPRO 14 40 Vandaag.
10.45 Avondwijding VARA 11.— Nieuws.
11.15 Huwelijk en gezin. 11.30 Symphonisch
Concert 12.— Sluiting.
HILVERSUM II (415) KRO
7.— Nieuws. 7.15 Intern, econom en social»
samenwerking. 7.30 De drie landen. 7.45 De
orgelsonates van J. S. Bach. 8.— Nieuws 8.05
De gewone man. 8.12 Avontuur in Castella.
9.20 De Kerk en haar vervolgers. 9 30 De
Franse lyriek van Troubadours tot mo
derne liederen. 10.— De hereniging der ker
ken. 10 10 Zes fluitsonates. 10 35 Serenata
Notturna 10 45 Avondgebed. 11.— Nieuws.
11.15 Wereldkampioenschap biljarten. 11.25
Americana. 12— Sluiting.
Wat de radio Zaterdag brengt
HILVERSUM I (301) VARA. 7.— Nieuws.
715 Gymnast. 7 30 Gram, 8.— Nieuws. 8.15
Strijdlied. 8.18 Selecties. 9.— Chicago Sym-
phonie Orkest VPRO 10.— Tijdelijk uitge
schakeld. 10.05 Morgenwijding. VARA 10.30
Radiofeuilleton. 10.35 Voor de arbeiders in de
continue bedrijven. 11.35 Hélène Ludolph,
sopraan: Rutger Schoute, piano. 12.— Accor-
deola. 12.30 Land- Sn tuinbouw 12.33 Gram.
I.— Voor de strijdkrachten. 1.30 The Ram
blers. 2— Het Ned. lied. 2.20 A'damse poll-
tiekapel. 3— Bierenpraatje. 3.25 Omroep-ka-
nierorkest. 4.10 Het economisch congres van
het N.V.V. in Twente 4.25 Piano-duo De
Raaff—Schutte. 4 45 Sportpraatje. 5.— Schij-
venschouw. 5.30 Om en nabij de twintig. 6.-
Nieuws. 6.15 West-Europees commentaar.
30 Voor de Nederlandse strijdkrachten.
Artistieke staalkaart. VPRO 7.30 De
rote wereld komt ln onze huiskamer. 7.45
'oor de Nederlanders in Duitsland. VARA
Nieuws. 8.05 Dingen van de dag. 8.12
Varia. 815 Weense Operette-klanken. 9.—
Soc. commentaar. 10.15 Vindobona schram-
mel'n. 1040 Cor Steyn. orgel. 11.Nieuws.
II.15 Biljarten. Om het wereldkampioensch.
11.25 Sfeer en rhythme. 11.50 Mario Lorenzl,
harp. 12.— Sluiting.
HILVERSUM II (415) KRO. 7.— Nieuw».
7.15 Gram. 7.30 Maria ter ere. 7.45 Morgen
gebed. 8.— Nieuws. 8 15 Pluk de dag. 9.—
Voor de vrouw. 9 05 Pianotrio. 9.30 Water-
len. 9.35 Brandenburgs concert. 10.—
Klein kleutertje... 10.15 Muziek houdt fit!
De Zonnebloem. 11 45 Schoolradio. 12.15
Muzikale mélange. 12.30 Land- en tuinbouw.
2.33 Gram. 12.55 Zonnewijzer. 1.— Nieuws.
20 Promenade concert. 1.50 Film en toneel.
2 10 Gram. 2.20 Engelse les voor beginners.
2 40 Gram. 2 50 Boekenieuws. 3 Felix Men
delssohn and his Hawaiian Serenaders. 3.10
Naar het wonderland der muziek. 3.30 D»
Zaankanters. 4.— De sociale positie van d»
musici en artlsten. 4.10 Het Haags Kamer-
iuziekgezeschap „Rota". 4.30 Gregoriaans.
De Wigwam. 6.Reportage hockeywed
strijd Ned.-België te A'dam. 6.15 Guus Jan
piano. 6.30 Journalistiek weekoverzicht.
6 45 Bing Grosby, zang. (Gram.)
Nieuws. 7.15 Actualiteiten. 7.25 Park
ane Serenade. 7.50 Vreugd ln veel gezin-
en. 8— Nieuws. 8.05 De gewone man. 8.12
ram. 820 Lichtbaken. 8.45 De stem van de
•eek. 9 Negen heit de klok 9 45 Voetbal
theorie. 10.— Weekend Serenade. 1P•'', WIJ
lulden de Zondag Inl 11.— Nieuws 11.11
Concertgebouw orkest. 12.— Sluiting.
