Jliemue geihsdje (iTouinnl
Bemiddelaar: Palestijns conflict heeft
alle zin verloren
Wist U
DINSDAG 16 NOVEMBER 1948
BUREAUX: Hogewoerd 103-
Tel. dirv en redactie 20408; Adm. 22710
Postrekening 58036.
ABONNEMENTEN: ƒ415 per kwartaal;
1.35 per maand; 0.32 per week.
ADVERTENTIËN: ƒ0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting.)
Negen en twintigste jaargang No 7664
DIRECTIE: F. DIEMER.
CHRISTELIJ K-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantvasticfi is yhebleoen
myn bert ia tegenspeel"
„Marelita" steekt de
handen uit de mouwen
Zie pag. 2
Joden zullen Negev-woestijn nuttig beheren
en de Arabieren zijn in feite verslagen
De Palestijnse kwestie kwam opnieuw in de politieke commissie der Ver. Naties
en In de Veiligheidsraad ter sprake. Vanzelfsprekend stond de Negev in het mid
delpunt der belangstelling. Mosje Sjertok, de minister van Buitenlandse Zaken van
Israël, heeft er op gewezen, dat de Arabische wereld reeds genoeg begiftigd is met
woestijnen en zü niet de kracht heeft getoond, deze nuttig te kunnen gebruiken.
Met verbazing vroeg hy zich af, waarom dan zulk een onbeheerd gebied aa
Arabieren moest worden geschonken.
Ja,
Israël het bescheiden
aandeel in dit „grote erfdeel van leegte'
misgund worden? Hij heeft tenslotte het
herziene verdelingsplan van graaf Ber-
nadotte met klem verworpen en herhaal
de zijn aanbod tot vredesonderhandelin
gen met de Arabieren. „Geen deel var
Israël mag opgegeven of verkwanseld
worden en wij zullen ons tegen elke be
roving verzetten." De Joden hebben aar
de Arabische invallers tegenstand gebo
den, zij hebben hen verslagen, en de aan
spraken op de Negev zullen nooit wor
den opgegeven. Merkwaardig genoeg be
toogde Sjertok, dat de Joden zelfs
internationale bewakingsstrijdkracht niet
zullen beschouwen als een bolwerk
hun veiligheid. De Joden in Jeruzalem
wensen hun verdediging aan niemand
anders op te dragen dan aan hun eigen
volk. Hij hoopte, dat aan Israël een zetel
in de gemeenschap der Naties
den toegewezen.
In de Veiligheidsraad werd door Ca
nada een, door België en Frankrijk ge
steund, voorstel gedaan, dat Arabieren
en Jodqn onmiddellijk tot een wapenstil
stand zouden komen en besprekingen
beginnen, hetzij direct of via de bemid
delaar. Dr Bunche heeft echter te ken
nen gegeven, dat het conflict in Palestina
alle zin verloren had. Israël was thans
Dr Bunche roept Joden
een „halt" toe
Bij de beoordeling van het Palestijnse
vraagstuk, dient men voor ogen te hou
den, dat in deze belangen-kwestie niet
slechts Joden en Arabieren, maar ook de
grote mogendheden, zij het „achter
schermen" tegenover elkaar komen
staan. En soms ook adviseren zij vooi
oplossing van deze puzzle in de zelfde
zin. Aanvankelijk gold het als exceptie,
dat de RuSsen de Amerikaanse visie
onderschreven, dat er een afzónderlijke
Joodse en een Arabische staat zou
den gecreëerd.
Men kan thans vast stellen, dat de
staat Israël er is, dank zij een enorme
politieke en militair-strategische krachts
ontplooiing, waarvan de betekenis door
Arabische Liga en Egypte speciaal, werd
iwe staat is er en het
zal niet mogelijk zijn,
die uit Palestina weg
te vagen, maar aan
de andere kant, het
behoeft geen betoog,
dat de tegenstellin-
en Arabieren blijven
onderschat. De x
'f Verklaarde
uitzicht
gen tussen Joden
voortduren, een
vraagstuk hoogstens een theoretische zal
zijn. Het merkwaardige feit doet zich
voor, dat Stalin de nieuwe Joodse staat
steunt, maar aan de andere kant bleek
duidelijk, dat er Truman zeer veel aan
gelegen was, de gunst der Joden niet te
verspelen. In de „Ver. Naties" en de „Vei
ligheidsraad" duurt deze ping-pong met
de Palestijnse kwestie nog steeds voort
en het meest belangrijke resultaat van de
eindeloze procedure is, dat er geen „we
reldbrand" uit ontstaan is en het geharre
war beperkt blijft tot Joden en Ara-
De Joden zijn in het voordeel, omdat
zij niet teruggeschrokken zijnde voor de
dreiging der zich om Palestina concen
trerende Arabische legers, zich zelf recht
door machtsvorming hebben verschaft.
De vergelijking gaat niet helemaal op,
maar hoe zouden de grote mogendheden
gereageerd hebben als in ons Indië, dat
met een bittere nasmaak
herdoopt werd, een bes
door machtsvorming en machtsuitoefe
ning gehandhaafd was geworden. Want,
ofschoon de Joden inderdaad recht heb
ben op hun „nationaal tehuis", valt niet
te ontkennen, dat de staat Israël de
scepter zwaait in gebieden, die theore
tisch door de „Ver Naties" aan de Arabie
ten waren toegewezen.
(Voor vervolg zie Pag. 3)
„Indonesië'
stevig verschanst en tegenstand had geen
practische betekenis meer. De taak
de Raad was derhalve onmiddellijk op
een wapenstilstand aan te sturen, waarbij
de strijdkrachten moesten worden ge
scheiden, teruggetrokken of verminderd.
Zoals men weet, is de speciale verte
genwoordiger der Ver. Staten in Israël,
MacDonald, door Marshall naar de rege
ring in Washington ontboden, om rap
port uit te brengen.
Volgens Ass. Press zou de regering
Israël het plan van dr Ralph Bunche
reeds verworpen hebben.
Rechtstreekse besprekingen
met Hatta?
Het republikeinse leger zou in stand
bleven.
Volgens betrouwbare Nederlandse bron
nen wordt verwacht dat de rechtstreekse
onderhandelingen tussen vertegenwoordi
gers der Ned. Regering en premier Hatta
spoedig hervat zullen worden, aldus seint
Reuter uit Batavia. Het Ned. kabinet zou
niet tevreden zijn met het voorstel van
Hatta om het republikeinse leger gedu
rende de interim-periode in stand te
houden.
HAVENPLAN VOOR CURASAO
GOEDGEKEURD.
De staten van Curasao hebben het zo
genaamde Damplan voor uitbreiding van
de haven goedgekeurd. Dit door de Re
gering voorgestelde plan kost f 13,5 mil-
lioen en omvat de bouw van een geheel
nieuwe haven in het Oosten van het
Schottegat bij Zeelandia.
Louis St. Laurent opvolger
van Mackenzie King
Gisteren werd de nieuwe Canadese
premier beëdigd.
William Lyon Mackenzie King, die 21
jaar lang minister-president van het Ca
nadese Dominion was, is gisteren offi
cieel afgetreden. Nadat Mackenzie King
zijn ontslag had aangeboden bij de gou
verneur-generaal, lord Alexander, is de
66-jarige Frans-Canadese advocaat, Louis
St. Laurent, die sinds 1946 minister van
Buitenlandse Zaken in het kabinet-King
was, beëdigd als premier. In tegenstel
ling tot Mackenzie King, die vrijgezel
Is de nieuwe eerste minister gehuwd
hij heeft vier volwassen kinderen.
In September kwamen 2800
huizen gereed
In ons land werd volgens het C.1
in September begonnen met de bouw of
herbouw van 4931 woningen. Er kwamen
2858 gereed en eind September ware
46.505 in uitvoering. In de -prov. Gronin
gen werd aan 321 woningen begonnen,
169 kwamen er gereed, in uitvoering
waren er 1712. Voor Friesland w
deze cijfers resp. 94, 106 en 1417; Drente
377, 88 en 1536; Overijssel, exclusief N.
Oost-Polder 188, T88 en 2264; N.-Oost-
Polder 2, 19, 436; Gelderland 614, 613,
6381; Utrecht 344, 78, 1535; Noord-Hol
land, exclusief Amsterdam, 448, 185, 3706;
Amsterdam 9, 43, 1607; Zuid-Holland ex
clusief Den Haag en Rotterdam 547, 44,
4503; Den Haag 274, 3 (drie), 1941; Rot
terdam 128, 216, 2954; Zeeland 142, 122,
3126; Noord-Brabant 970, 739, 8355; Lim
burg 473, 245, 5032.
MEVROUW KOSENKINA LOOPT
OP KRUKKEN.
De toestand van mevr. Kosenkina, de
Russische onderwijzeres, die destijds uit
de derde verdieping van het Sowjet-
sulaat sprong, is bijna zo goed, dat zij
het Roosevelt-ziekenhuis kan verlaten.
Ze loopt thans op krukken.
Het was weer De Gaulle, die won.
Ook bij de gemeenteraadsverkiezingen
te Mulhouse (Elzas) hebben de Gaul
listen gewonnen. Ze verkregen 21
de 37 zetels en in de vorige raad hadden
r slecht acht. De communisten be
haalden 3 zetels.
Zo wordt er gebouwd aan het clubhuis van de Leidse Speeltuinvereniging
„Marelita". Op het Schuttersveld werken timmerlieden, schilders, metselaars
en stucadoors in hun vrije tijd aan de verwezenlijking van hun ideaal: een
eigen ontspanningslokaal, een eigen portiershuisje voor de speeltuin!
Het schandaal van
Bondowoso
„Had ik het maar geweten"
Heden heeft het Hoog Militair Ge-
Boekhouder met mes
in de buik gestoken
zekere Van der K., werkzaam bij
de fabriek Kardolus te Delft, vroeg de
heer Bettenhousen, boekhouder aldaar,
om een ziekenbriefje- Toen hem dit werd
geweigerd, stak Van der K. hem een mes
in de buik. De toestand van het slacht
offer is niet levensgevaarlijk. Naar het
oordeel van de politie is Van der K. niet
toerekeningsvatbaar.
INTERNATIONAL STUDENT DAT
TE LEIDEN.
Morgenmiddag zal te Leiden in het
groot-auditorium van de Rijksuniversi
teit, ter gelegenheid van de International
Student Day, waarop de in de oorlog om
gekomen studenten worden herdacht
voor het eerst een bijeenkomst worden
gehouden door de Ned. Studenten Raad
georganiseerd.
Sprekers zijn prof Heringa uit Am-
«terdam en de heer Drijber, voorzitter
van de N.I.R., die de nieuwe taak van het
World Student Relief zal belichten.
Visprijzen komen niet vrij
Van bevoegde zijde verneemt A.NP.,
dat de geruchten, volgens welke de
maximumprijzen van kabeljauw, schel
vis en schol komen te vervallen, geheel
ongegrond zijn.
Koningin Juliana ontving gistermor
gen Kardinaal De Jong ten Paleize Soest-
dijk in audiëntie Kardinaal De Jong was
vergezeld van zijn secretaris dr J. Geer-
dinok.
rechtshof te Batavia het onderzoek
voortgezet naar het schandaal van Bon
dowoso op 23 November 1947, waarbij
gevangenen zijn overleden. §ergeant-
majoor A. D. Jippes, belast met het ge-
vangenentransport, verklaarde, van luit.
Gits uitdrukkelijk opdracht te hebben
gehad, de deuren gesloten te houden tot
Soerabaja en niemand in" de nabijheid
der wagons toe te laten in tegenstel-
reent jing tot hetgeen luitenant Gits verklaard
«in no c- Qp vraag 0f gevangenen dan
niet moesten worden gelucht en geen
eten en drinken moesten krijgen, ant
woordde hij, dat de luitenant daarover
in het geheel niet had gesproken. De
situatie was hem niet abnormaal voor
gekomen. Slecht^ op twee stopplaatsen
had hij de wagens van buiten geïnspec
teerd. Er was hem niets gerapporteerd
van schreeuwen en kloppen uit de wa
gens. In Probolinggo was geroepen naar
een voorbijlopend jongetje. Er scheen
gevraagd te zijn, waar men was. Als hij
hulpgeroep gehoord had, zou serg.-maj.
Jippes de deuren hebben laten openen.
De vondst in de wagens te Soerabaja
was verschrikkelijk. Verdachte dacht
toen: „Had ik het maar geweten". In de
eerste wagen bevonden zich acht doden,
in de derde waren allen overleden. Op
de vraag of hij helemaal geen schuld
had, antwoordde verdachte ontkennend.
De treincommandant s.m. Van Lier had
alleen verantwoording voor de verlof
gangers op de trein. Ook hij had niet
horen roepen.
Korporaal Leytens en marinier Grim
berg hadden luitenant Gits horen zeg
gen: „Deuren dicht tot Soeraibaja", doch
hadden niets vernomen over contróle
der gevangenen. Zij hadden de wagens
bewaakt, doch niets gehoord. In verband
met de verklaring der overlevenden dat
zij herrie hadden gemaakt en de beves
tiging daarvan door de remmers, zeide
zij, geen remmers te hebben gezien. Kor
poraal Leytens, die IVz jaar in Indië is
geweest, wist niet wat ..Minitah ajer"
(mag ik water) betekende. De andere
bewakers, mariniers Kasper, Huizer en
korporaal Amelsvoort, hadden ook niets
gehoord. Het requisitoir zal morgen ge
houden worden.
DULLES ZAL BELANGRIJKE VER
KLARING AFLEGGEN
John Foster Dulles, zal nog deze week,
volgens Ass. Press, namens Amerika een
„belangrijke verklaring" in de vergade
ring dear V.N. afleggen.
Wat zegt „De Waarheid"
daarvan?
Met goedkeuring van de Russen, zijn
in hun sector van Berlijn winkels ge
opend, waarin alleen de rijken inkopen
kunnen doen. Kleding en andere artike
len zijn daar tegen hoge prijzen te koop.
Een overhemd kost bijv. f45 en een paar
herenschoenen f180. (Met belangstelling
zien we het commentaar op dit A. P.-
bericht in ,/De Waarheid" tegemoet.
Red.)
Aftocht der Chin, regering
uit Nanking verwacht
Belangrijke vesting Hsoetsjov
zou reeds gevallen zijn
De berichten over een grote nederlaag
van de Chinese regering in de omgeving
van het belangrijke Hsoetsjou worden
steeds veelvuldiger. Zoals bekend, zijn
daar 250.000 man regeringstroepen volko
men door de communistische rebellen
singeld. Deze communisten zouden de
ring om de vesting steeds nauwer maken
en daarbij drie regeringsdivisies hebben
vernietigd. Van de overwinningsberich-
ten der regering van gisteren is dus niets
overgebleven. Inmiddels zijn de con
nisten op 150 km ten Zuiden van de
in snelle opmars naar Nanking, waar
reeds ernstig met het vertrek der rege
ring rekent. Tienduizenden gegoede Chi
nezen trachten in een massavlucht, Nan
king en Shanghai te verlaten. Ook op de
andere gevechtsterreinen zouden de
geringstroepen ernstig verzwakt zijn.
De Amerikanen nemen maatregelen
om met spoed hun burgers uit Tientsin
te verwijderen.
Alleen Marijke was thuis
Zestig Zwitsers, die in ons land ver
toeven in vemband met de Internationale
honden-tentoonstelling, boden gisteren op
Soestdijk een hond aan voor het Ko
ninklijk Gezin. De hond is een Berner
Weken en heet „Berry von
Melchsen". Daar de Koningin en de Prins
verhinderd waren, kwam alleen Prinses
Marijke „een kijkje nemen". De Zwitsers
gaven toen enkele jodelliedjes ten beste.
TIEN JAAR GEËIST TEGEN PIETER
DONKERSLOOT VAN HET N.A.F.
Tegen de ex-leider van de dienst Pers
en Propaganda van het N.A.F., Pieter
Donkersloot uit Laren, die als landiwach-
iter huiszoekingen e.d. verrichtte, waar
door echter niemand ernstig is gedupeerd,
werd voor het B.G. -te Amsterdam 10 jaar
(m.a.) geëist. Uitspraak 29 November.
„Zuiderkruis" leeg terug
Het troepentransportschip „Zuider
kruis, dat na aankomst in Soerabaja een
kustreis met 1500 Indoneische gevange
nen van Makassar naar Tjilatjap heeft
gemaakt, vertrok op 13 dezer leeg
Batavia naar Rotterdam, aldus verneemt
de Nieuwe Leidsche Crt.
DOODSTRAF GEËIST TEGEN DUITSE
S.D.-ER UIT MAASTRICHT
De 40-j. Duitse S.D.-chef R. Nitsch, die
Maastricht tien personen zonder vorm
m proces neerschoot en vele arrestan
ten folterde, hoorde voor het B.G. te,
Maastricht de doodstraf tegen zich eisen,
met de toevoeging, dat in Neurenberg
de straf zou zijn geweest „death by
hanging". Uitspraak over 14 dagen.
Keuringsveearts lelijk in de klem
Ter zake van het clandestien slachten
an een koe is te Huins (Fr.) aangehou
den de slager H. H. Ruim 60 kg vet en
grote hoeveelheid vlees werden in
beslag genomen. Tijdens het onderzoek
werd eveneens aangehouden de keurdngs-
veearts J. K. P. te Leeuwarden, die op
-het frauduleus geslachte dier -het keu-
ringsstempel zette. Men verwacht, dat
zaken aan het licht zullen komen.
NOORD-WEST-DUITSE OMROEP
WEER IN DUITSE HANDEN
De Noord-West-Duitse Omroep is gis
teren weer in Duitse handen overgegaan.
Er zal ook geen Britse censuur op de
programma's meer zijn.
211.327 tofis schepen in aanbouw, volgens
Lloyd's register, Groot-Brittannië en N--
Ierland bouwen thans 2.208.999 ton, de ge
hele wereld minus Rusland 4.203.873.
Alle Duitse krijgsgevangenen uit
Frankrijk terug.
Voor Kerstmis zal Frankrijk alle Duitse
krijgsgevangenen ongeveer 34.000
naar de Heimat terug laten gaan.
EXTRA BOTER MET SINT NICOLAAS.
In aansluiting op een vroeger bericht
werd nader gemeld, dat op de bonnenlijst
van 2 December een bon zal voorkomen
voor een extra-rantsoen boter, n.l. op de
A-, B- en C-kaarten 250 gram en op de
D en E-kaarten 125 gram.
De heer A. A. Wynobel, hoofdambtenaar van de afdeling Financiën van de
Leidse gemeente-secretarie, vierde gisteren zijn gouden jubileum. De heer
A. Verhoeven bood de jubilaris, die reeds enige tijd met pensioen is geweest,
maar op verzoek van wethouder Van der Kwaak zyn werk weer opvatte,
een boekwerk aan.
(Foto N- van der Horst)
Berlijnse kwestie moet voor Kerstmis
opgelost zijn, aldus Bramuglia
Maar proefballons zullen niets uitwerken, omdat
Veiligheidsraad de weg is
Volgens berichten uit Parijs, zouden de
inisters van Buitenlandse Zaken der
drie Westelijke, grote mogendheden
daag bijeenkomen, teneinde gelijkluiden
de antwoorden op te stellen op het ver
zoek der deskundigen van de Ver.
Naties, die nog steeds streven naar een
oplossing van de Berlijnse crisis. Zoals
de zaken thans staan, zal men echter
vasthouden aan het standpunt, dat het
Berlijnse geschil door de Veiligheidsraad
geregeld moet worden en in geen geval
len onder dwang met de Sowjet-Un»
willen onderhandelen, terwijl de blok
kade voortduurt. Dit dus, wat de kansen
betreft van het voorstel van Herbert
Evatt en Trygve Lie. Intussen weet Reu-
e onthullen, dat dr Juan Bramuglia,
de voorzitter van de Veiligheidsraad, ook
oplossing in petto heeft. Hij wil de
Russen verzoeken, de blokkade op te
heffen, terwijl de Westelijke mogend
heden besprekingen moeten beginnen
de valuta-kwestie en nog vöör
Kerstmis, zou men een compromis i
tén hebben bereikt.
De Russen iri Berlijn gaan door met
hun „zuiverings-acties" en de wnd. Sow-
jet-commandant heeft de sociaal-demo-
dr Ernst Reuter, als hoofd var
het gemeentelijk departement voor Ver
keer, ontslagen. In Westelijke politieke
kringen te Berlijn wordt deze Sowjet-
maatregel beschouwd als een nieuwe
McNeil tracht Fransen te
kalmeren over de Ruhr
Te Londen peuteren de zes mogend
heden nog steeds aan het Ruhrvraagstuk.
Voorlopig zwijgt men er over in duizend
talen. Zoals men weet, zijn er drie ver
schillende ontwerpen. Men krijgt de in
druk, dat men de Fransen wil kalmeren.
McNeil, Brits minister van Staat, die
thans Bevin vervangt, heeft in hte La
gerhuis het aangename geluid doen horen,
het misverstand met Frankrijk uit de
weg te willen ruimen. De Britten hebben
de Franse regering met de nodige achting
behandeld en zij begrijpen de Franse be
en, maar de Britse regering staat op
het standpunt, dat het rechtvaardig i:
een Duitse regering vrij gekozen ei
afspiegeling zijnde van de wil van he
Duitse volk, haar eigen keuze kan doen.
Echter mag in Duitsland een buitenspo
rige concentrattie der economische macht
niet hersteld worden, terwijl persom
die aanhangers der Nazi-denkbeelden
zijn geweest, hun oude plaats niet mogen
terugkrijgen. (Hoe McNeil dat denkt
klaar te spelen is juist hef raadsel, dat
de Fransen een nachtmerrie be
tekent. Red.)
DAT de toneelspeler Johan Schmidt
eind dezer maand 70 jaar wordt.
DAT te Nieuwerkerk (Duiveland) deze
week de eerste boomplantdag van
Schouwen-Duivzland gehouden wordt.
DAT de Leeuwardense Rechtbank gis
teren de postbestellers W. van der Z. en
C. U. uit Leeuwarden wegens diefstal
van distributiebescheiden uit brieven tot
1% j. en 1 j. en 4 mnd. (beiden m.a.)
veroordeelde.
DAT Vrijdag in het Stedelijk Museum
te A'dam een tentoonstelling geopend
wordt van t.g.v. Regeringsjubileum aan
Prinses Wilhelmina aangeboden kunst-
w erken van Ned. schilders.
DAT het R'damse B.G. de 63-j. ex-adj.-
onderoff. Chr. Sluyter, die als officier
aan het Oostfront had gevochten, tot
10 j. (m.a.) veroordeelde.
DAT voor het Groningse B.G. levens
lang geëist werd tegen de 25-j. water-
fitter en S.D.-er E. H. Broekema.
DAT dff heer H. Heldman te Deventer
het comm. Statenlid van Overijssel, H.
J. Roorda uit Zwolle, opvolgde.
DAT tot hoofdinspecteur bij de Rijks
dienst voor de uitvoering van werken be
vorderd werd de inspecteur ir W. Ham.
DAT twee nachtwakers te A'dam een
kist rookworsten in een atuto leegstalen,
bij een nieuwe poging werden ingere-
DAT de familie J. van Belzen te Arne-
muiden (Z.) die 3 jaar een Frans militair
verborg, door de Fransen werd gedeco-
DAT de Emmense gemeentepolitie
3 clandestiene slachters inrekende.
DAT de in Duivendrecht vervaardigde
Ned. film „Niet vergeefs" van Ben van
Eysselsteijn van 23 Dec. af zal worden
vertoond, het eerst in Den Haag.
DAT mevr. Krijnen te Hoeven (N.B.)
een tweeling baarde, papa er meer naar
het stadhuis ging en met dat al het in
wonertal dier gemeente tot 5000 steeg.
DAT te Roosendaal de eerste steen
gelegd werd voor een zuivelfabriek der
coöperatie „Het Anker."
DAT het Ned. Insti. voor Efficiëncy 25
en 26 Nov. te A'dam zijn jaarl. efficiency-
dagen houdt.
DAT een der gevangenen in het poli
tiebureau te Assen een etensvork opat,
geopereerd moest worden en het thans
redelijk wel maakt.
DAT te Vlissingen na het reeds c
gedragen bevrijdingsmonument
tweede oorlogsmonument zal worden ge
bouwd ter ere van de bemanning der in
de haven gebombardeerde schepen „Bul-
gia" en '„Luctor".
DAT de A'damse politie in de Haar
lemmerstraat aldaar een 31-j. Groninger
en een 44-j. zeeman arresteerde, die
10.000 gesmokkelde sigaretten vervoer
den.
DAT de Apeldoornse tandarts J. Hes-
kes zijn 40-jarig jubileum vierde.
DAT 75 jaar oud te Utrecht is overle
den de heer L. Bakker, een der bekende
figuren uit de Ned. paardensportwereld.
DAT de R'damse fabrikant N. O. B„
die verdacht word te Lochem ondeug
delijke brandblusapparaten te hebben
verkocht, door de politie aldaar is gear
resteerd.
DAT de inboedel van het thans aan de
Staat toebehorend ridderslot De Cannen-
berg te Vaassen (Gld.) deze week wordt
geveild, doch de bestemming van het
slot nog niet bekend is.
DAT Arnhem f 40.000 garandeert voor
de in 1949 te houden tentoonstelling van
Europese beeldhouwkunst in het park
„Sonsbeek", aldaar.
DAT de Ned. res.-maj. A. D. Beste-
breurtje, die deelnam aan de Slag om
Arnhem, te Washington werd benoemd
tot „honorary member of military divi
sion of most excellent order of the
British empire".
DAT het Rijk, de prov. Zeeland en de
belanghebbende gemeenten op Schou-
wen-Duiveland deelnemen aan de op te
richten N.V. tot aanleg en exploitatie
van een vliegveld in Haamstede, waar
voor de kosten op f 417.000 worden ge
raamd.
DAT. 68 j. oud. te Nijmegen is over
leden de heer R. R. B. Janssen, directeur
van de gelijknamige steenfabrieken al-
DAT bij de Rijkspostspaarbank in Oct.
jl. 18,9, millioen gulden werd ingelegd en
er in diezelfde maand 29,6 millioen gul
den werd terugbetaald (v.j. respect. 20,9
millioen en 29,5 millioen).
DAT de Kon. Ver. Tapijtfabr. te Moor
drecht (Z.-H.) over 1947/48 op gew. aan
delen 9 pet uitkeren en op pref. aande
len 6$i pet (beide onv.).
DAT de melkproductie door de gun
stige zomer 50 millioen gulden extra-
deviezenwinst opleverde en ook voor de
a.s. winter 3e verwachtingen hoog zijn.
DAT dr ir W. Hupkes ontslag nam als
commissaris van de Rott. Tramweg Mij,
daar volgens hem een grote groep aan
deelhouders met absolute macht in het
bedrijf buiten de belangen der R.T.M.
ook haar persoonlijke belangen wenst te
dienen.
DAT de Ned. Dok- en Scheepsbouwmij
te A'dam f 3.045.000 aandelen emitteert
tegen een koers van 110 pet.
DAT het Tweede Kamerlid Wagenaar
(comm.) minister Van den Brink vragen
heeft gesteld over het niet-verkrijgbaar
zijn van goedkope dameswintermantels.
DAT voor het eerst na 9 jaren de af
levering van Bockbier door de Ned.
brouwerijen weer wordt vrijgegeven.
poging, het vierledige stadsbestuur
bemoeilijken.
Het Russische bezettingsleger, c
300.000 man omvat, gaat thans zijn w:
terkwartieren betrekken, hetgeen als e
aanwijzing wordt beschouwd, dat
voorlopig van actief optreden geen
Generaal Clay, die te Frankfort ver
klaringen heeft afgelegd, is van oordeel,
dat de Berlijnse blokkade dit jaar in geen
geval zal worden opgeheven. Langdurige
stakingen zullen ten strengste worden
tegengegaan en het resultaat van de te
houden algemene verkiezingen zal be
tekenen, dat de Oostelijke sector van Ber
lijn geheel afgescheiden wordt.
Weer een luchtbrugvliegtuig
verongelukt
Een Amerikaans vliegtuig van de Bi
lijnse luchtbrug is gisteravond bij
landing op Tempelhof neergestort
verbrand. Er weeden- vier personen ge-
Vierduizend gelukwensen
op Buckingham-Palace
Prinses Elizabeth en de prins maken
het uitstekend.
Behalve gelukwensen van H. M. Ko
ningin Juliana en Prins Bernhard,
de Britse koninklijke familie, bereikten
gisteren vierduizend felicitatie-telegram
men Buckingham Palace, in verband met
de geboorte van de prins van Edinburgh,
wiens voornamen nog niet zijn vastge
steld. Er waren o.a. telegrammen van
president Truman, veldmaarschalk Smuts,
van de opperbevelhebber in Duitsland,
sir Brian Robertson. Het laatste com
muniqué van het paleis bracht nog steeds
goede berichten: moeder en kind maken
het uitstekend. De artsen, die prinses
Elizabeth bij de geboorte bijstonden,
hebben haar gisteravond opnieuw een be
zoek gebracht. Er zal voor de prins geen
financiële voorziening worden getroffen,
voordat hy zijn 18de levensjaar heeft be
reikt. Prinses Elizabeth heeft op het ogen
blik een staatsinkomen van 35.000 pond
sterling per jaar en -prins Philip ontvangt
jaarlijks 10.000 pond uit de staatkas.
Twee, die onze aandacht vragen:
Tsaldaris, de nieuwe Griekse
kabinetsformateur, die met een
moeilijke missie uit Parijs naar
Athene is vertrokken; Franklin
Delano Roosevelt Jr., een der vier
zoons van wijlen de grote president.
Hü arriveerde, zo men weet, in ons
land voor een zakenreis door Europa.
Schoonzoon van Tildy ter dood
veroordeeld.
Viktor Csornoky, de 29-j. schoonzoon
van ex-president Zoltan Tildy van Hon
garije, ex-Hongaars gezant in Egypte,
werd wegens hoogverraad te Boedapest
dood veroordeeld. Hij heeft om gratie
verzocht.
Niet uitgesloten, maar ook geen
certificaat
De Raad van Beroep v. d. Perszuive
ring vernietigde gisteren de uitspraak
de Comm. v. Perszuivering, waarbij
J. Ch. Wijnand te Weesp voor 10 jaar
uitgesloten werd uit het dagbladbedrijf.
Aangezien hij echter N.S.B.-er was en
medewerkte aan het „Nat. Dagblad'"
werd hem, hoewel zijn artikelen niet ge
tuigden van verkeerde strekking, een
certificaat van geen bezwaar geweigerd.
Voorts vernietigde de Raad de uit
spraak van de Commissie, waarbij aan
,De Zeister Courant" 7 jaar naamsver-
bod werd opgelegd, deze termijn thans
bepalend op 4 jaar, eindigende 5 Mei '40.
Partij-problemen
Het feit, dat de heer Weiter zij het
ook als eenling deel uitmaakt van de
Tweede Kamer, zit de leden (en natuur-
in het bijzonder de Kamerleden),
de K.V.P. zeer hoog. Het moeilijkste
verteren vinden zij nog, dat door de
verkiezing van de heer Weiter de Roomse
eenheid verbroken is. Hun ongenoegen
komt tot uiting in de wijze, waarop zij
deze dissidente figuur bestrijden. Maar
tekenender nog voor hun onbehagen is
de ijver, waarmede zij zoeken naar de
feilen in eigen boezem. Uit alles blijkt,
dat zy met het dissidente Kamerlidmaat
schap geen genoegen kunnen nemen. Van
de waarde der eenheid binnen eigen ge
lederen zijn zij «daarvoor maar al te zeer
overtuigd. Het is verre van ons, hier
mede de spot te drijven. Integendeel,
het ware ons nog wel zo lief, indien ook
onder de Protestantse Christenen wat
meer actieve hunkering openbaar werd
naar de eenheid op politiek gebied. Want
indien onder de Roomsen het feit dat
één man een eigen plaats innam in het
Parlement, aanleiding (althans zeker een
der aanleidingen) is geworden om zich
over eigen partijleven te beraden, in hoe
veel sterker mate moet die hunkering
dan wel onder de Protestantse politieke
partijen gevonden worden. De Roomsen
zijn blijkbaar nog niet van plan, de af
scheiding van een hunner, als een vol
dongen feit te aanvaarden. Maar onder de
Protestanten schijnt men over de schei
dingslijnen op politiek gebied al hele
maal geen wroeging meer te gevoelen.
Nu kome men ons niet tegen met de be
wering, dat bij de Roomsen de eenheid
nu eenmaal een der essentialia in het
geestelijke en politieke leven schijnt te
zijn en dat men daar bereid is, over en
weer concessies te doen, mits de eenheid
gered worden. Nu werpe men ons even
min voor de voeten, dat, wat er bij de
Roomsen op politiek gebied aan eenheid
te zien wordt gegeven, niet los te den
ken is van de zeer nadrukkelijke opwek
king der geestelijkheid in die richting.
Ook wij weten dit alles zeer wel. En
wij weten ook wel, dat eenheid hier niet
steeds aan eenstemmigheid gelijk is. Niet
temin zou het ons en naar wij uit
ervaring weten: velen met ons wel zo
lief zijn, indien ook onder ons op poli-
titek gebied die hunkering naar de een
heid niet slechts werd gevoeld en des
noods in woorden beleden, maar tevens in
practijk gebracht.
Aan de K.V.P. mag de eer niet worden
ontzegd, dat zy ernst maakt met het stre
ven, na te gaan wat in eigen gelederen
leeft. Politieke partijen zijn eigenlijk
wel wat vreemde verschijnselen. Zij zijn
de kanaliseringen van bepaalde princi-
pieel-politieke overtuigingen, niet meer
en niet minder. Zy hebben in ons
staatsbestel een actieve functie bij de
samenstelling van de volksvertegenwoor
diging. Want die samenstelling heeft
plaats aan de hand van het partijstelsel.
Nu is in ons land de belangstelling
voor het publieke leven tanende. Dit is
zeker een ernstig iets, dat men met de
nodige somberheid moet beoordelen. Die
geringe belangstelling komt ook uit in
het geringe meeleven in de partijen.
Zoals zich dit over vrywel de gehele
linie van het partijstelsel openbaart. Ook
dit is weer een bedenkelijk iets, omdat
de partijen des te minder geacht kun
nen worden weer te geven, hetgeen
onder het volk leeft, naarmate dat volk
zelf voor het partijleven minder belang
stelling heeft. De ervaring, opgedaan bij
de jongste presidentsverkiezing in Ame
rika, moest voor ons allen een les zijn.
Daar dekte de uitslag van de stemming
allerminst hetgeen in de partijen bleek
te leven.
Die geringe belangstelling voor het
partijleven moet voorts dit gevolg heb
ben, dat zij het ook buiten haar wil
de partijleiding een plaats krijgt, welke
de partij zelve overschaduwt. Ook dit is
weer vanzelfsprekend. Een gezond par
tijleven vertoont een wisselwerking tus
sen partijleiding en partijleden. Maar
gaan de partijleden mank aan geringe
zelfwerkzaamheid, dan heeft de partij
leiding slechts de keuze tussen zelf ook
in te slapen of, haars ondanks, een domi
nerende plaats in te nemen. De K.V.P.
heeft nu het plan, een peiling te gaan
houden onder de leden. Doel van deze
peiling is: De politieke belangstelling te
bevorderen. Voorts te bevorderen de
meningsvorming en meningsuiting bin-
de partij. En tenslotte de partijlei
ding op de hoogte te brengen van het
geen onder de leden leeft. Het ligt in de
bedoeling, dat daarbij onderscheid wordt
gemaakt tussen de mening van een afde
ling en een persoonlijke mening.
Men kan over dit voornemen dat
stellig ten dele uit de nood is geboren
de schouders ophalen. Men kan het ook
beschouwen als een voornemen, dat even
buiten de K.V.P. belangstelling en
misschien zelfs navolging verdient.
Voorlopig geven wy aan de laatste
reactie de voorkeur.
Dr Max Euive naar Amerika
Naar de Nieuwe Leidsche Crt.
verneemt, zal dr Max Euwe van 24 Dec.—
2 Januari deelnemen aan een internat,
schaaktournooi in New York, waaraan
verder zullen deelnemen de Zweedse
kampioen Stahlberg, de Argentijnse ma
tador Najdorf en 7 Amerikaanse mees
ters, w.o. Ruben Fine, Herman Steiner,
Kashdan en Horowitz. Euwe zal tevens
een tournée door Amerika maken.
Euwe gaat eind November naar IJs
land om daar te spelen tegen de besta
schakers van dat land: de kampioen Möl-
ler, Palmason, Asgeirsson, Augustson en
Inaevarr. Daarna zijn er nog enkele
simultaanwedstrijden, een klokseance en
voordracht.
De nationalisatie van de steenkolen
mijnen in Nieuw-Zeeland is aanmerkelijk
toegenomen door een nieuwe grote aan
koop van mijnaandelen door de regering.
WEERBERICHT
Overdag toenemende bewolking
Tot morgenavond verwacht De Bilt:
Aanvankelijk weinig wind met hier en
daar vorming van nevel of mist. Later:
wat toenemende en aan de kust tijdelijk
krachtige wind tussen Zuid- en Zuid-
West, meest zwaar bewolkt met plaatse
lijk enige regen. Weinig verandering in
temperatuur.
ZON EN M.AAN
Woensdag 17 Nov. Zon op 8 03, onder
16.47; maan op 1650, onder 00.01. M Nov.
L.K,