Jliemue geihsdje (iTouinnl Bemiddelaar: Palestijns conflict heeft alle zin verloren Wist U DINSDAG 16 NOVEMBER 1948 BUREAUX: Hogewoerd 103- Tel. dirv en redactie 20408; Adm. 22710 Postrekening 58036. ABONNEMENTEN: ƒ415 per kwartaal; 1.35 per maand; 0.32 per week. ADVERTENTIËN: ƒ0.18 per millimeter (Bij contract belangrijke korting.) Negen en twintigste jaargang No 7664 DIRECTIE: F. DIEMER. CHRISTELIJ K-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken „Stantvasticfi is yhebleoen myn bert ia tegenspeel" „Marelita" steekt de handen uit de mouwen Zie pag. 2 Joden zullen Negev-woestijn nuttig beheren en de Arabieren zijn in feite verslagen De Palestijnse kwestie kwam opnieuw in de politieke commissie der Ver. Naties en In de Veiligheidsraad ter sprake. Vanzelfsprekend stond de Negev in het mid delpunt der belangstelling. Mosje Sjertok, de minister van Buitenlandse Zaken van Israël, heeft er op gewezen, dat de Arabische wereld reeds genoeg begiftigd is met woestijnen en zü niet de kracht heeft getoond, deze nuttig te kunnen gebruiken. Met verbazing vroeg hy zich af, waarom dan zulk een onbeheerd gebied aa Arabieren moest worden geschonken. Ja, Israël het bescheiden aandeel in dit „grote erfdeel van leegte' misgund worden? Hij heeft tenslotte het herziene verdelingsplan van graaf Ber- nadotte met klem verworpen en herhaal de zijn aanbod tot vredesonderhandelin gen met de Arabieren. „Geen deel var Israël mag opgegeven of verkwanseld worden en wij zullen ons tegen elke be roving verzetten." De Joden hebben aar de Arabische invallers tegenstand gebo den, zij hebben hen verslagen, en de aan spraken op de Negev zullen nooit wor den opgegeven. Merkwaardig genoeg be toogde Sjertok, dat de Joden zelfs internationale bewakingsstrijdkracht niet zullen beschouwen als een bolwerk hun veiligheid. De Joden in Jeruzalem wensen hun verdediging aan niemand anders op te dragen dan aan hun eigen volk. Hij hoopte, dat aan Israël een zetel in de gemeenschap der Naties den toegewezen. In de Veiligheidsraad werd door Ca nada een, door België en Frankrijk ge steund, voorstel gedaan, dat Arabieren en Jodqn onmiddellijk tot een wapenstil stand zouden komen en besprekingen beginnen, hetzij direct of via de bemid delaar. Dr Bunche heeft echter te ken nen gegeven, dat het conflict in Palestina alle zin verloren had. Israël was thans Dr Bunche roept Joden een „halt" toe Bij de beoordeling van het Palestijnse vraagstuk, dient men voor ogen te hou den, dat in deze belangen-kwestie niet slechts Joden en Arabieren, maar ook de grote mogendheden, zij het „achter schermen" tegenover elkaar komen staan. En soms ook adviseren zij vooi oplossing van deze puzzle in de zelfde zin. Aanvankelijk gold het als exceptie, dat de RuSsen de Amerikaanse visie onderschreven, dat er een afzónderlijke Joodse en een Arabische staat zou den gecreëerd. Men kan thans vast stellen, dat de staat Israël er is, dank zij een enorme politieke en militair-strategische krachts ontplooiing, waarvan de betekenis door Arabische Liga en Egypte speciaal, werd iwe staat is er en het zal niet mogelijk zijn, die uit Palestina weg te vagen, maar aan de andere kant, het behoeft geen betoog, dat de tegenstellin- en Arabieren blijven onderschat. De x 'f Verklaarde uitzicht gen tussen Joden voortduren, een vraagstuk hoogstens een theoretische zal zijn. Het merkwaardige feit doet zich voor, dat Stalin de nieuwe Joodse staat steunt, maar aan de andere kant bleek duidelijk, dat er Truman zeer veel aan gelegen was, de gunst der Joden niet te verspelen. In de „Ver. Naties" en de „Vei ligheidsraad" duurt deze ping-pong met de Palestijnse kwestie nog steeds voort en het meest belangrijke resultaat van de eindeloze procedure is, dat er geen „we reldbrand" uit ontstaan is en het geharre war beperkt blijft tot Joden en Ara- De Joden zijn in het voordeel, omdat zij niet teruggeschrokken zijnde voor de dreiging der zich om Palestina concen trerende Arabische legers, zich zelf recht door machtsvorming hebben verschaft. De vergelijking gaat niet helemaal op, maar hoe zouden de grote mogendheden gereageerd hebben als in ons Indië, dat met een bittere nasmaak herdoopt werd, een bes door machtsvorming en machtsuitoefe ning gehandhaafd was geworden. Want, ofschoon de Joden inderdaad recht heb ben op hun „nationaal tehuis", valt niet te ontkennen, dat de staat Israël de scepter zwaait in gebieden, die theore tisch door de „Ver Naties" aan de Arabie ten waren toegewezen. (Voor vervolg zie Pag. 3) „Indonesië' stevig verschanst en tegenstand had geen practische betekenis meer. De taak de Raad was derhalve onmiddellijk op een wapenstilstand aan te sturen, waarbij de strijdkrachten moesten worden ge scheiden, teruggetrokken of verminderd. Zoals men weet, is de speciale verte genwoordiger der Ver. Staten in Israël, MacDonald, door Marshall naar de rege ring in Washington ontboden, om rap port uit te brengen. Volgens Ass. Press zou de regering Israël het plan van dr Ralph Bunche reeds verworpen hebben. Rechtstreekse besprekingen met Hatta? Het republikeinse leger zou in stand bleven. Volgens betrouwbare Nederlandse bron nen wordt verwacht dat de rechtstreekse onderhandelingen tussen vertegenwoordi gers der Ned. Regering en premier Hatta spoedig hervat zullen worden, aldus seint Reuter uit Batavia. Het Ned. kabinet zou niet tevreden zijn met het voorstel van Hatta om het republikeinse leger gedu rende de interim-periode in stand te houden. HAVENPLAN VOOR CURASAO GOEDGEKEURD. De staten van Curasao hebben het zo genaamde Damplan voor uitbreiding van de haven goedgekeurd. Dit door de Re gering voorgestelde plan kost f 13,5 mil- lioen en omvat de bouw van een geheel nieuwe haven in het Oosten van het Schottegat bij Zeelandia. Louis St. Laurent opvolger van Mackenzie King Gisteren werd de nieuwe Canadese premier beëdigd. William Lyon Mackenzie King, die 21 jaar lang minister-president van het Ca nadese Dominion was, is gisteren offi cieel afgetreden. Nadat Mackenzie King zijn ontslag had aangeboden bij de gou verneur-generaal, lord Alexander, is de 66-jarige Frans-Canadese advocaat, Louis St. Laurent, die sinds 1946 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-King was, beëdigd als premier. In tegenstel ling tot Mackenzie King, die vrijgezel Is de nieuwe eerste minister gehuwd hij heeft vier volwassen kinderen. In September kwamen 2800 huizen gereed In ons land werd volgens het C.1 in September begonnen met de bouw of herbouw van 4931 woningen. Er kwamen 2858 gereed en eind September ware 46.505 in uitvoering. In de -prov. Gronin gen werd aan 321 woningen begonnen, 169 kwamen er gereed, in uitvoering waren er 1712. Voor Friesland w deze cijfers resp. 94, 106 en 1417; Drente 377, 88 en 1536; Overijssel, exclusief N. Oost-Polder 188, T88 en 2264; N.-Oost- Polder 2, 19, 436; Gelderland 614, 613, 6381; Utrecht 344, 78, 1535; Noord-Hol land, exclusief Amsterdam, 448, 185, 3706; Amsterdam 9, 43, 1607; Zuid-Holland ex clusief Den Haag en Rotterdam 547, 44, 4503; Den Haag 274, 3 (drie), 1941; Rot terdam 128, 216, 2954; Zeeland 142, 122, 3126; Noord-Brabant 970, 739, 8355; Lim burg 473, 245, 5032. MEVROUW KOSENKINA LOOPT OP KRUKKEN. De toestand van mevr. Kosenkina, de Russische onderwijzeres, die destijds uit de derde verdieping van het Sowjet- sulaat sprong, is bijna zo goed, dat zij het Roosevelt-ziekenhuis kan verlaten. Ze loopt thans op krukken. Het was weer De Gaulle, die won. Ook bij de gemeenteraadsverkiezingen te Mulhouse (Elzas) hebben de Gaul listen gewonnen. Ze verkregen 21 de 37 zetels en in de vorige raad hadden r slecht acht. De communisten be haalden 3 zetels. Zo wordt er gebouwd aan het clubhuis van de Leidse Speeltuinvereniging „Marelita". Op het Schuttersveld werken timmerlieden, schilders, metselaars en stucadoors in hun vrije tijd aan de verwezenlijking van hun ideaal: een eigen ontspanningslokaal, een eigen portiershuisje voor de speeltuin! Het schandaal van Bondowoso „Had ik het maar geweten" Heden heeft het Hoog Militair Ge- Boekhouder met mes in de buik gestoken zekere Van der K., werkzaam bij de fabriek Kardolus te Delft, vroeg de heer Bettenhousen, boekhouder aldaar, om een ziekenbriefje- Toen hem dit werd geweigerd, stak Van der K. hem een mes in de buik. De toestand van het slacht offer is niet levensgevaarlijk. Naar het oordeel van de politie is Van der K. niet toerekeningsvatbaar. INTERNATIONAL STUDENT DAT TE LEIDEN. Morgenmiddag zal te Leiden in het groot-auditorium van de Rijksuniversi teit, ter gelegenheid van de International Student Day, waarop de in de oorlog om gekomen studenten worden herdacht voor het eerst een bijeenkomst worden gehouden door de Ned. Studenten Raad georganiseerd. Sprekers zijn prof Heringa uit Am- «terdam en de heer Drijber, voorzitter van de N.I.R., die de nieuwe taak van het World Student Relief zal belichten. Visprijzen komen niet vrij Van bevoegde zijde verneemt A.NP., dat de geruchten, volgens welke de maximumprijzen van kabeljauw, schel vis en schol komen te vervallen, geheel ongegrond zijn. Koningin Juliana ontving gistermor gen Kardinaal De Jong ten Paleize Soest- dijk in audiëntie Kardinaal De Jong was vergezeld van zijn secretaris dr J. Geer- dinok. rechtshof te Batavia het onderzoek voortgezet naar het schandaal van Bon dowoso op 23 November 1947, waarbij gevangenen zijn overleden. §ergeant- majoor A. D. Jippes, belast met het ge- vangenentransport, verklaarde, van luit. Gits uitdrukkelijk opdracht te hebben gehad, de deuren gesloten te houden tot Soerabaja en niemand in" de nabijheid der wagons toe te laten in tegenstel- reent jing tot hetgeen luitenant Gits verklaard «in no c- Qp vraag 0f gevangenen dan niet moesten worden gelucht en geen eten en drinken moesten krijgen, ant woordde hij, dat de luitenant daarover in het geheel niet had gesproken. De situatie was hem niet abnormaal voor gekomen. Slecht^ op twee stopplaatsen had hij de wagens van buiten geïnspec teerd. Er was hem niets gerapporteerd van schreeuwen en kloppen uit de wa gens. In Probolinggo was geroepen naar een voorbijlopend jongetje. Er scheen gevraagd te zijn, waar men was. Als hij hulpgeroep gehoord had, zou serg.-maj. Jippes de deuren hebben laten openen. De vondst in de wagens te Soerabaja was verschrikkelijk. Verdachte dacht toen: „Had ik het maar geweten". In de eerste wagen bevonden zich acht doden, in de derde waren allen overleden. Op de vraag of hij helemaal geen schuld had, antwoordde verdachte ontkennend. De treincommandant s.m. Van Lier had alleen verantwoording voor de verlof gangers op de trein. Ook hij had niet horen roepen. Korporaal Leytens en marinier Grim berg hadden luitenant Gits horen zeg gen: „Deuren dicht tot Soeraibaja", doch hadden niets vernomen over contróle der gevangenen. Zij hadden de wagens bewaakt, doch niets gehoord. In verband met de verklaring der overlevenden dat zij herrie hadden gemaakt en de beves tiging daarvan door de remmers, zeide zij, geen remmers te hebben gezien. Kor poraal Leytens, die IVz jaar in Indië is geweest, wist niet wat ..Minitah ajer" (mag ik water) betekende. De andere bewakers, mariniers Kasper, Huizer en korporaal Amelsvoort, hadden ook niets gehoord. Het requisitoir zal morgen ge houden worden. DULLES ZAL BELANGRIJKE VER KLARING AFLEGGEN John Foster Dulles, zal nog deze week, volgens Ass. Press, namens Amerika een „belangrijke verklaring" in de vergade ring dear V.N. afleggen. Wat zegt „De Waarheid" daarvan? Met goedkeuring van de Russen, zijn in hun sector van Berlijn winkels ge opend, waarin alleen de rijken inkopen kunnen doen. Kleding en andere artike len zijn daar tegen hoge prijzen te koop. Een overhemd kost bijv. f45 en een paar herenschoenen f180. (Met belangstelling zien we het commentaar op dit A. P.- bericht in ,/De Waarheid" tegemoet. Red.) Aftocht der Chin, regering uit Nanking verwacht Belangrijke vesting Hsoetsjov zou reeds gevallen zijn De berichten over een grote nederlaag van de Chinese regering in de omgeving van het belangrijke Hsoetsjou worden steeds veelvuldiger. Zoals bekend, zijn daar 250.000 man regeringstroepen volko men door de communistische rebellen singeld. Deze communisten zouden de ring om de vesting steeds nauwer maken en daarbij drie regeringsdivisies hebben vernietigd. Van de overwinningsberich- ten der regering van gisteren is dus niets overgebleven. Inmiddels zijn de con nisten op 150 km ten Zuiden van de in snelle opmars naar Nanking, waar reeds ernstig met het vertrek der rege ring rekent. Tienduizenden gegoede Chi nezen trachten in een massavlucht, Nan king en Shanghai te verlaten. Ook op de andere gevechtsterreinen zouden de geringstroepen ernstig verzwakt zijn. De Amerikanen nemen maatregelen om met spoed hun burgers uit Tientsin te verwijderen. Alleen Marijke was thuis Zestig Zwitsers, die in ons land ver toeven in vemband met de Internationale honden-tentoonstelling, boden gisteren op Soestdijk een hond aan voor het Ko ninklijk Gezin. De hond is een Berner Weken en heet „Berry von Melchsen". Daar de Koningin en de Prins verhinderd waren, kwam alleen Prinses Marijke „een kijkje nemen". De Zwitsers gaven toen enkele jodelliedjes ten beste. TIEN JAAR GEËIST TEGEN PIETER DONKERSLOOT VAN HET N.A.F. Tegen de ex-leider van de dienst Pers en Propaganda van het N.A.F., Pieter Donkersloot uit Laren, die als landiwach- iter huiszoekingen e.d. verrichtte, waar door echter niemand ernstig is gedupeerd, werd voor het B.G. -te Amsterdam 10 jaar (m.a.) geëist. Uitspraak 29 November. „Zuiderkruis" leeg terug Het troepentransportschip „Zuider kruis, dat na aankomst in Soerabaja een kustreis met 1500 Indoneische gevange nen van Makassar naar Tjilatjap heeft gemaakt, vertrok op 13 dezer leeg Batavia naar Rotterdam, aldus verneemt de Nieuwe Leidsche Crt. DOODSTRAF GEËIST TEGEN DUITSE S.D.-ER UIT MAASTRICHT De 40-j. Duitse S.D.-chef R. Nitsch, die Maastricht tien personen zonder vorm m proces neerschoot en vele arrestan ten folterde, hoorde voor het B.G. te, Maastricht de doodstraf tegen zich eisen, met de toevoeging, dat in Neurenberg de straf zou zijn geweest „death by hanging". Uitspraak over 14 dagen. Keuringsveearts lelijk in de klem Ter zake van het clandestien slachten an een koe is te Huins (Fr.) aangehou den de slager H. H. Ruim 60 kg vet en grote hoeveelheid vlees werden in beslag genomen. Tijdens het onderzoek werd eveneens aangehouden de keurdngs- veearts J. K. P. te Leeuwarden, die op -het frauduleus geslachte dier -het keu- ringsstempel zette. Men verwacht, dat zaken aan het licht zullen komen. NOORD-WEST-DUITSE OMROEP WEER IN DUITSE HANDEN De Noord-West-Duitse Omroep is gis teren weer in Duitse handen overgegaan. Er zal ook geen Britse censuur op de programma's meer zijn. 211.327 tofis schepen in aanbouw, volgens Lloyd's register, Groot-Brittannië en N-- Ierland bouwen thans 2.208.999 ton, de ge hele wereld minus Rusland 4.203.873. Alle Duitse krijgsgevangenen uit Frankrijk terug. Voor Kerstmis zal Frankrijk alle Duitse krijgsgevangenen ongeveer 34.000 naar de Heimat terug laten gaan. EXTRA BOTER MET SINT NICOLAAS. In aansluiting op een vroeger bericht werd nader gemeld, dat op de bonnenlijst van 2 December een bon zal voorkomen voor een extra-rantsoen boter, n.l. op de A-, B- en C-kaarten 250 gram en op de D en E-kaarten 125 gram. De heer A. A. Wynobel, hoofdambtenaar van de afdeling Financiën van de Leidse gemeente-secretarie, vierde gisteren zijn gouden jubileum. De heer A. Verhoeven bood de jubilaris, die reeds enige tijd met pensioen is geweest, maar op verzoek van wethouder Van der Kwaak zyn werk weer opvatte, een boekwerk aan. (Foto N- van der Horst) Berlijnse kwestie moet voor Kerstmis opgelost zijn, aldus Bramuglia Maar proefballons zullen niets uitwerken, omdat Veiligheidsraad de weg is Volgens berichten uit Parijs, zouden de inisters van Buitenlandse Zaken der drie Westelijke, grote mogendheden daag bijeenkomen, teneinde gelijkluiden de antwoorden op te stellen op het ver zoek der deskundigen van de Ver. Naties, die nog steeds streven naar een oplossing van de Berlijnse crisis. Zoals de zaken thans staan, zal men echter vasthouden aan het standpunt, dat het Berlijnse geschil door de Veiligheidsraad geregeld moet worden en in geen geval len onder dwang met de Sowjet-Un» willen onderhandelen, terwijl de blok kade voortduurt. Dit dus, wat de kansen betreft van het voorstel van Herbert Evatt en Trygve Lie. Intussen weet Reu- e onthullen, dat dr Juan Bramuglia, de voorzitter van de Veiligheidsraad, ook oplossing in petto heeft. Hij wil de Russen verzoeken, de blokkade op te heffen, terwijl de Westelijke mogend heden besprekingen moeten beginnen de valuta-kwestie en nog vöör Kerstmis, zou men een compromis i tén hebben bereikt. De Russen iri Berlijn gaan door met hun „zuiverings-acties" en de wnd. Sow- jet-commandant heeft de sociaal-demo- dr Ernst Reuter, als hoofd var het gemeentelijk departement voor Ver keer, ontslagen. In Westelijke politieke kringen te Berlijn wordt deze Sowjet- maatregel beschouwd als een nieuwe McNeil tracht Fransen te kalmeren over de Ruhr Te Londen peuteren de zes mogend heden nog steeds aan het Ruhrvraagstuk. Voorlopig zwijgt men er over in duizend talen. Zoals men weet, zijn er drie ver schillende ontwerpen. Men krijgt de in druk, dat men de Fransen wil kalmeren. McNeil, Brits minister van Staat, die thans Bevin vervangt, heeft in hte La gerhuis het aangename geluid doen horen, het misverstand met Frankrijk uit de weg te willen ruimen. De Britten hebben de Franse regering met de nodige achting behandeld en zij begrijpen de Franse be en, maar de Britse regering staat op het standpunt, dat het rechtvaardig i: een Duitse regering vrij gekozen ei afspiegeling zijnde van de wil van he Duitse volk, haar eigen keuze kan doen. Echter mag in Duitsland een buitenspo rige concentrattie der economische macht niet hersteld worden, terwijl persom die aanhangers der Nazi-denkbeelden zijn geweest, hun oude plaats niet mogen terugkrijgen. (Hoe McNeil dat denkt klaar te spelen is juist hef raadsel, dat de Fransen een nachtmerrie be tekent. Red.) DAT de toneelspeler Johan Schmidt eind dezer maand 70 jaar wordt. DAT te Nieuwerkerk (Duiveland) deze week de eerste boomplantdag van Schouwen-Duivzland gehouden wordt. DAT de Leeuwardense Rechtbank gis teren de postbestellers W. van der Z. en C. U. uit Leeuwarden wegens diefstal van distributiebescheiden uit brieven tot 1% j. en 1 j. en 4 mnd. (beiden m.a.) veroordeelde. DAT Vrijdag in het Stedelijk Museum te A'dam een tentoonstelling geopend wordt van t.g.v. Regeringsjubileum aan Prinses Wilhelmina aangeboden kunst- w erken van Ned. schilders. DAT het R'damse B.G. de 63-j. ex-adj.- onderoff. Chr. Sluyter, die als officier aan het Oostfront had gevochten, tot 10 j. (m.a.) veroordeelde. DAT voor het Groningse B.G. levens lang geëist werd tegen de 25-j. water- fitter en S.D.-er E. H. Broekema. DAT dff heer H. Heldman te Deventer het comm. Statenlid van Overijssel, H. J. Roorda uit Zwolle, opvolgde. DAT tot hoofdinspecteur bij de Rijks dienst voor de uitvoering van werken be vorderd werd de inspecteur ir W. Ham. DAT twee nachtwakers te A'dam een kist rookworsten in een atuto leegstalen, bij een nieuwe poging werden ingere- DAT de familie J. van Belzen te Arne- muiden (Z.) die 3 jaar een Frans militair verborg, door de Fransen werd gedeco- DAT de Emmense gemeentepolitie 3 clandestiene slachters inrekende. DAT de in Duivendrecht vervaardigde Ned. film „Niet vergeefs" van Ben van Eysselsteijn van 23 Dec. af zal worden vertoond, het eerst in Den Haag. DAT mevr. Krijnen te Hoeven (N.B.) een tweeling baarde, papa er meer naar het stadhuis ging en met dat al het in wonertal dier gemeente tot 5000 steeg. DAT te Roosendaal de eerste steen gelegd werd voor een zuivelfabriek der coöperatie „Het Anker." DAT het Ned. Insti. voor Efficiëncy 25 en 26 Nov. te A'dam zijn jaarl. efficiency- dagen houdt. DAT een der gevangenen in het poli tiebureau te Assen een etensvork opat, geopereerd moest worden en het thans redelijk wel maakt. DAT te Vlissingen na het reeds c gedragen bevrijdingsmonument tweede oorlogsmonument zal worden ge bouwd ter ere van de bemanning der in de haven gebombardeerde schepen „Bul- gia" en '„Luctor". DAT de A'damse politie in de Haar lemmerstraat aldaar een 31-j. Groninger en een 44-j. zeeman arresteerde, die 10.000 gesmokkelde sigaretten vervoer den. DAT de Apeldoornse tandarts J. Hes- kes zijn 40-jarig jubileum vierde. DAT 75 jaar oud te Utrecht is overle den de heer L. Bakker, een der bekende figuren uit de Ned. paardensportwereld. DAT de R'damse fabrikant N. O. B„ die verdacht word te Lochem ondeug delijke brandblusapparaten te hebben verkocht, door de politie aldaar is gear resteerd. DAT de inboedel van het thans aan de Staat toebehorend ridderslot De Cannen- berg te Vaassen (Gld.) deze week wordt geveild, doch de bestemming van het slot nog niet bekend is. DAT Arnhem f 40.000 garandeert voor de in 1949 te houden tentoonstelling van Europese beeldhouwkunst in het park „Sonsbeek", aldaar. DAT de Ned. res.-maj. A. D. Beste- breurtje, die deelnam aan de Slag om Arnhem, te Washington werd benoemd tot „honorary member of military divi sion of most excellent order of the British empire". DAT het Rijk, de prov. Zeeland en de belanghebbende gemeenten op Schou- wen-Duiveland deelnemen aan de op te richten N.V. tot aanleg en exploitatie van een vliegveld in Haamstede, waar voor de kosten op f 417.000 worden ge raamd. DAT. 68 j. oud. te Nijmegen is over leden de heer R. R. B. Janssen, directeur van de gelijknamige steenfabrieken al- DAT bij de Rijkspostspaarbank in Oct. jl. 18,9, millioen gulden werd ingelegd en er in diezelfde maand 29,6 millioen gul den werd terugbetaald (v.j. respect. 20,9 millioen en 29,5 millioen). DAT de Kon. Ver. Tapijtfabr. te Moor drecht (Z.-H.) over 1947/48 op gew. aan delen 9 pet uitkeren en op pref. aande len 6$i pet (beide onv.). DAT de melkproductie door de gun stige zomer 50 millioen gulden extra- deviezenwinst opleverde en ook voor de a.s. winter 3e verwachtingen hoog zijn. DAT dr ir W. Hupkes ontslag nam als commissaris van de Rott. Tramweg Mij, daar volgens hem een grote groep aan deelhouders met absolute macht in het bedrijf buiten de belangen der R.T.M. ook haar persoonlijke belangen wenst te dienen. DAT de Ned. Dok- en Scheepsbouwmij te A'dam f 3.045.000 aandelen emitteert tegen een koers van 110 pet. DAT het Tweede Kamerlid Wagenaar (comm.) minister Van den Brink vragen heeft gesteld over het niet-verkrijgbaar zijn van goedkope dameswintermantels. DAT voor het eerst na 9 jaren de af levering van Bockbier door de Ned. brouwerijen weer wordt vrijgegeven. poging, het vierledige stadsbestuur bemoeilijken. Het Russische bezettingsleger, c 300.000 man omvat, gaat thans zijn w: terkwartieren betrekken, hetgeen als e aanwijzing wordt beschouwd, dat voorlopig van actief optreden geen Generaal Clay, die te Frankfort ver klaringen heeft afgelegd, is van oordeel, dat de Berlijnse blokkade dit jaar in geen geval zal worden opgeheven. Langdurige stakingen zullen ten strengste worden tegengegaan en het resultaat van de te houden algemene verkiezingen zal be tekenen, dat de Oostelijke sector van Ber lijn geheel afgescheiden wordt. Weer een luchtbrugvliegtuig verongelukt Een Amerikaans vliegtuig van de Bi lijnse luchtbrug is gisteravond bij landing op Tempelhof neergestort verbrand. Er weeden- vier personen ge- Vierduizend gelukwensen op Buckingham-Palace Prinses Elizabeth en de prins maken het uitstekend. Behalve gelukwensen van H. M. Ko ningin Juliana en Prins Bernhard, de Britse koninklijke familie, bereikten gisteren vierduizend felicitatie-telegram men Buckingham Palace, in verband met de geboorte van de prins van Edinburgh, wiens voornamen nog niet zijn vastge steld. Er waren o.a. telegrammen van president Truman, veldmaarschalk Smuts, van de opperbevelhebber in Duitsland, sir Brian Robertson. Het laatste com muniqué van het paleis bracht nog steeds goede berichten: moeder en kind maken het uitstekend. De artsen, die prinses Elizabeth bij de geboorte bijstonden, hebben haar gisteravond opnieuw een be zoek gebracht. Er zal voor de prins geen financiële voorziening worden getroffen, voordat hy zijn 18de levensjaar heeft be reikt. Prinses Elizabeth heeft op het ogen blik een staatsinkomen van 35.000 pond sterling per jaar en -prins Philip ontvangt jaarlijks 10.000 pond uit de staatkas. Twee, die onze aandacht vragen: Tsaldaris, de nieuwe Griekse kabinetsformateur, die met een moeilijke missie uit Parijs naar Athene is vertrokken; Franklin Delano Roosevelt Jr., een der vier zoons van wijlen de grote president. Hü arriveerde, zo men weet, in ons land voor een zakenreis door Europa. Schoonzoon van Tildy ter dood veroordeeld. Viktor Csornoky, de 29-j. schoonzoon van ex-president Zoltan Tildy van Hon garije, ex-Hongaars gezant in Egypte, werd wegens hoogverraad te Boedapest dood veroordeeld. Hij heeft om gratie verzocht. Niet uitgesloten, maar ook geen certificaat De Raad van Beroep v. d. Perszuive ring vernietigde gisteren de uitspraak de Comm. v. Perszuivering, waarbij J. Ch. Wijnand te Weesp voor 10 jaar uitgesloten werd uit het dagbladbedrijf. Aangezien hij echter N.S.B.-er was en medewerkte aan het „Nat. Dagblad'" werd hem, hoewel zijn artikelen niet ge tuigden van verkeerde strekking, een certificaat van geen bezwaar geweigerd. Voorts vernietigde de Raad de uit spraak van de Commissie, waarbij aan ,De Zeister Courant" 7 jaar naamsver- bod werd opgelegd, deze termijn thans bepalend op 4 jaar, eindigende 5 Mei '40. Partij-problemen Het feit, dat de heer Weiter zij het ook als eenling deel uitmaakt van de Tweede Kamer, zit de leden (en natuur- in het bijzonder de Kamerleden), de K.V.P. zeer hoog. Het moeilijkste verteren vinden zij nog, dat door de verkiezing van de heer Weiter de Roomse eenheid verbroken is. Hun ongenoegen komt tot uiting in de wijze, waarop zij deze dissidente figuur bestrijden. Maar tekenender nog voor hun onbehagen is de ijver, waarmede zij zoeken naar de feilen in eigen boezem. Uit alles blijkt, dat zy met het dissidente Kamerlidmaat schap geen genoegen kunnen nemen. Van de waarde der eenheid binnen eigen ge lederen zijn zij «daarvoor maar al te zeer overtuigd. Het is verre van ons, hier mede de spot te drijven. Integendeel, het ware ons nog wel zo lief, indien ook onder de Protestantse Christenen wat meer actieve hunkering openbaar werd naar de eenheid op politiek gebied. Want indien onder de Roomsen het feit dat één man een eigen plaats innam in het Parlement, aanleiding (althans zeker een der aanleidingen) is geworden om zich over eigen partijleven te beraden, in hoe veel sterker mate moet die hunkering dan wel onder de Protestantse politieke partijen gevonden worden. De Roomsen zijn blijkbaar nog niet van plan, de af scheiding van een hunner, als een vol dongen feit te aanvaarden. Maar onder de Protestanten schijnt men over de schei dingslijnen op politiek gebied al hele maal geen wroeging meer te gevoelen. Nu kome men ons niet tegen met de be wering, dat bij de Roomsen de eenheid nu eenmaal een der essentialia in het geestelijke en politieke leven schijnt te zijn en dat men daar bereid is, over en weer concessies te doen, mits de eenheid gered worden. Nu werpe men ons even min voor de voeten, dat, wat er bij de Roomsen op politiek gebied aan eenheid te zien wordt gegeven, niet los te den ken is van de zeer nadrukkelijke opwek king der geestelijkheid in die richting. Ook wij weten dit alles zeer wel. En wij weten ook wel, dat eenheid hier niet steeds aan eenstemmigheid gelijk is. Niet temin zou het ons en naar wij uit ervaring weten: velen met ons wel zo lief zijn, indien ook onder ons op poli- titek gebied die hunkering naar de een heid niet slechts werd gevoeld en des noods in woorden beleden, maar tevens in practijk gebracht. Aan de K.V.P. mag de eer niet worden ontzegd, dat zy ernst maakt met het stre ven, na te gaan wat in eigen gelederen leeft. Politieke partijen zijn eigenlijk wel wat vreemde verschijnselen. Zij zijn de kanaliseringen van bepaalde princi- pieel-politieke overtuigingen, niet meer en niet minder. Zy hebben in ons staatsbestel een actieve functie bij de samenstelling van de volksvertegenwoor diging. Want die samenstelling heeft plaats aan de hand van het partijstelsel. Nu is in ons land de belangstelling voor het publieke leven tanende. Dit is zeker een ernstig iets, dat men met de nodige somberheid moet beoordelen. Die geringe belangstelling komt ook uit in het geringe meeleven in de partijen. Zoals zich dit over vrywel de gehele linie van het partijstelsel openbaart. Ook dit is weer een bedenkelijk iets, omdat de partijen des te minder geacht kun nen worden weer te geven, hetgeen onder het volk leeft, naarmate dat volk zelf voor het partijleven minder belang stelling heeft. De ervaring, opgedaan bij de jongste presidentsverkiezing in Ame rika, moest voor ons allen een les zijn. Daar dekte de uitslag van de stemming allerminst hetgeen in de partijen bleek te leven. Die geringe belangstelling voor het partijleven moet voorts dit gevolg heb ben, dat zij het ook buiten haar wil de partijleiding een plaats krijgt, welke de partij zelve overschaduwt. Ook dit is weer vanzelfsprekend. Een gezond par tijleven vertoont een wisselwerking tus sen partijleiding en partijleden. Maar gaan de partijleden mank aan geringe zelfwerkzaamheid, dan heeft de partij leiding slechts de keuze tussen zelf ook in te slapen of, haars ondanks, een domi nerende plaats in te nemen. De K.V.P. heeft nu het plan, een peiling te gaan houden onder de leden. Doel van deze peiling is: De politieke belangstelling te bevorderen. Voorts te bevorderen de meningsvorming en meningsuiting bin- de partij. En tenslotte de partijlei ding op de hoogte te brengen van het geen onder de leden leeft. Het ligt in de bedoeling, dat daarbij onderscheid wordt gemaakt tussen de mening van een afde ling en een persoonlijke mening. Men kan over dit voornemen dat stellig ten dele uit de nood is geboren de schouders ophalen. Men kan het ook beschouwen als een voornemen, dat even buiten de K.V.P. belangstelling en misschien zelfs navolging verdient. Voorlopig geven wy aan de laatste reactie de voorkeur. Dr Max Euive naar Amerika Naar de Nieuwe Leidsche Crt. verneemt, zal dr Max Euwe van 24 Dec.— 2 Januari deelnemen aan een internat, schaaktournooi in New York, waaraan verder zullen deelnemen de Zweedse kampioen Stahlberg, de Argentijnse ma tador Najdorf en 7 Amerikaanse mees ters, w.o. Ruben Fine, Herman Steiner, Kashdan en Horowitz. Euwe zal tevens een tournée door Amerika maken. Euwe gaat eind November naar IJs land om daar te spelen tegen de besta schakers van dat land: de kampioen Möl- ler, Palmason, Asgeirsson, Augustson en Inaevarr. Daarna zijn er nog enkele simultaanwedstrijden, een klokseance en voordracht. De nationalisatie van de steenkolen mijnen in Nieuw-Zeeland is aanmerkelijk toegenomen door een nieuwe grote aan koop van mijnaandelen door de regering. WEERBERICHT Overdag toenemende bewolking Tot morgenavond verwacht De Bilt: Aanvankelijk weinig wind met hier en daar vorming van nevel of mist. Later: wat toenemende en aan de kust tijdelijk krachtige wind tussen Zuid- en Zuid- West, meest zwaar bewolkt met plaatse lijk enige regen. Weinig verandering in temperatuur. ZON EN M.AAN Woensdag 17 Nov. Zon op 8 03, onder 16.47; maan op 1650, onder 00.01. M Nov. L.K,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1948 | | pagina 1