Hebben gewetensbezwaren in tijd van oorlog
recht van bestaan?
194! hieUWE leidsche coükant
3
WOENSDAG 3 NOVEMBER 1948
Militairen, die weigerden een dessa af te
branden, in de gevangenis
De Krijgsraad bij de Zeemacht in Indonesië veroordeelde geruime tijd ge
leden de sergeant Smit, &e korporaal Stokking en de marinier De Hoog tot
gevangenisstraffen van resp. drie, twee en een half en twee jaar omdat ze
geweigerd hadden een gegeven bevel uit te voeren. Deze weigering was te
ernstiger omdat ze plaats vond op een tijdstip dat het leger op voet van
oorlog verkeerde. Men zou dit vonnis dan ook volkomen begrijpelijk ach-
\en, ware het niet dat het hier drie militairen betrof, die behoorden tot het
gaat gezagsgetrouwe deel van ons volk en die slechts weigerden omdat ze zich
voor God en hun geweten schuldig achttenindien ze het bevel zouden
n *ZeI uitvoeren.
T~i 1 1 1 spruit uit een volk dat zijn bestaan als
Len moeilijk geval
Wat toch was het geval. Op 11 Aug.
1947 hadden zij opdracht gekregen de
kampong Soetodjaja, waar kort daar
voor landmijnen waren ontploft, te door
weken. Terroristen, die daar verblijf
agan- nelden, moesten gevangen genomen wor-
ver'den en de kampong, althans gedeeltelijk,
^en,m torand gestoken. Toen de sergeant met
ïijn groep daar aankwam vond hij ech-
ler geen terroristen, doch alleen rijst-
Btampende vrouwen. Omdat naar hun
mening de bevolen maatregel daardoor
iet karakter van represaille kreeg, heo-
nkeleben zij geweigerd de kamponghuizen in
jrand eken. Ze zijn daarom voor de
krijsgraad gebracht en veroordeeld tot
hoge
:p iets verzacht zijn.
iding Deze zaak heeft nogal wat stof doen
er c,°Pwaa'en Burkes behandelde ze in
itiek«Het Vrije Volk en twee Kamerleden van
i ge.de P.v.d.A. stelden de minister 'hierover
vragen. Van A.-R. zijde was men bin-
kamers bezig hierover bij bevoegde
inties inlichtingen in te winnen.
Door de vragen is de zaak nu volledig
in de openbaarheid gebracht.
Represaille
Nu willen we vooropstellen dat het
Uitermate moeilijk is van hieruit te be
oordelen of de genomen maatregel in-
derdaad als represaille beschouwd moet
natie juist te danken heeft
Gods wil weigeren van absolute gehoor
zaamheid aan de koning, zulk een uit
spraak doen kan.
En het is even verbijsterend wan
neer in datzelfde requisitoir gezegd
wordt, dat het beroep van de drie
militairen op hun Christelijke over
tuiging de zaak des te ernstiger
maakt, omdat hun weigering daar
door des te desorganiserender werkte.
Zij misbruikten wat te hoog en te
heilig was om als motief te mogen
dienen. Zulk een uitdrukking is, naar
we menen, alleen te verklaren uit
een volslagen wanbegrip van wat
Gods Woord eist.
Wanneer de fiscaal het toetsings
ec h t ontkent, dan zetten de gezamen
lijke vlootpredikanten daar terecht tegen-
dat de Christen een toetsings-
ht heeft, omdat hij gevende den
Worden. Een blik op de kaart geeft niet
de indruk, dat hier militaire noodzaak
aanwezig was. Indien men de toevoer-
Se' weg wilde beschermen dan had meer
opgeruimd moeten worden. Het gevaar
beschietingen is ook na het ver-
ebranden aanwezig gebleven. Represaille
lijkt dus zeer wel mogelij^.
Een andere vraag is dan echter of
represaillemaatregelen in tijd van oorlog
ten enenmale verboden zijn. De juris
prudentie uit de rechtzaken tegen Duitse
ütke>neraals b-v- laat represaille onder be
paalde omstandigheden toe. En onmid
dellijk daarbij sluit zich de vraag aan
of de ondergeschikte militair het recht
heeft te weigeren maatregelen uit te
voeren, die volgens hem tegen zijn ge
weten en tegen Gods Woord ingaan. We
hebben steeds het door de Duitsers naar
gebrachte „Befehl ist Befehl" af
gewezen. Gaan we dat nu zelf in prak
tijk brengen?
Het is dit aspect van de zaak, dat alle
«andacht vraagt, dat opgelost dient te
worden. Voor de personen in kwestie is
de zaak ip zekere zin eenvoudig. Indien
meent, dat Gods Woord iets ver
biedt, dan heeft men dat na te laten.
Maar daarmee is de zaak niet klaar. De
kwestie is of de bevoegde instanties de
principiële weigering hebben te eerbie
digen, dan wel of tooh een strafvervol
ging moet worden ingesteld en de be
trokkene bij zijn weigering dan dus steun
moet vinden in het Bijbelwoord: „Lijdt
dan liever schade, lijdt dan liever on-
Dit zijn moeilijkheden die men niet in
;n handomzwaai oplost.
Men kan deze zaak niet simpel afdoen
,s een geval van dienstweigering zon-
;r meer. Aan het gevelde vonnis zitten
consequenties, temeer daar velen zich
met deze zaak bemoeid hebben. Terecht
hebben de gezamenlijke vlootpredikan
ten in Indonesië in een schrijven aan de
president van het Hoog Militair Gerechts
hof te Batavia erop gewezen, dat „het
Koninkrijk der Nederlanden het Christe
lijk geloof ten volle erkent en dat met
die erkenning gepaard dient te gaan
erkenning van de consequenties, die dit
Christelijk geloof voor zijn belijdenis
medebrengt". Zij zeggen dat in zulke
gevallen een nauwkeurig en deskundig
onderzoek naar de motieven van zulk
een handeling behoort te worden inge
steld en dat de gebleken waarde daar
van mee in rekening zal moeten worden
gebracht bij het beoordelen
schuldigheid.
Onbegrijpelijk
Dit laatste is nu bij de behandeling
van deze zaak voor de Krijgsraad bij de
Zeemacht niet gebeurd. Het requisitoir
dat de Fiscaal daar gehouden heeft
vele opzichten onbegrijpelijk. Een uit
lating „dat in oorlogstijd geen enkele
ondergeschikte het recht heeft enige
critiek te oefenen op een gegeven order,
ook niet op grond van Christelijke be
ginselen", is eenvoudig onaanvaardbaar.
De Christen kent geen absolute gehoor
zaamheid dan alleen aan God. Het is
verbijsterend, dat iemand, die voort-
'Vonken
Zij-die-mijne-sokken stopt vroeg
een oude krant voor de haard. Toen
die had een van Zaterdag ging die
niet direct in vlammen op, want haar
oog viel pardoes boven op een bericht
dat ze schielijk begon te lezen.
Je hebt die krant toch allang
teerd!; zei ik. Neen; zei zij: Ik ben
in je vonken blijven steken! En
herlas, zuchtte en sprak: Zo' idioot
bericht als dat van de juffrouw die
dertje Jozef Stalin in een droom zag, had
ik nooit opgenomen.
't Was toch een leuk verhaaltje;
fond ik.
Nou dan kan je MIJN dromen ook
wel plaatsen. Die zijn ook wat jij mis
schien leuk zult vinden. Sinds vorige
week verschijnt me elke nacht iemand
in mijn slaap. Vrijdag, Zaterdag, Zondag,
.MaandagEn ik word rillend wak
ker, badend in koud zweet.
Je praat als een hoofdartikel; zei ik,
geruststellend.
Doe niet zo vervelend, 't Is erg, heel
erg. Omdat die verschijning écht is, snap
je! Echt, een angstaanjagende werkelijk
heid die me beklemt, verwart, voor op-
oplosbare problemen stelt.
Ja maar, je moet nou toch heus naai
de dokter; vond ik, angstig.
Helpt toch niets, want
Want
Want, hij die in mijn droom
jphijnt is minister Joekes
noudboekje klopt niet.
Aan Martinus Smit, belijdend lid
van een Gereformeerde Kerk werd
door de Krijgsraad ten laste gelegd,
dat hij, dienende als sergeant der
Mariniers in de functie van com
mandant van een geweergroep, sa
men met twee anderen op 11 Augustus
1947 in tijd van oorlog zich bevindend
in, of nabij de kampong Soetodjaja
waarvan hij in opdracht van zijn com
pagniescommandant een strook van
ongeveer 500 .bij 200 meter moest
platbranden, teneinde de vijand te
bemoeilijken door dit complex een
aanvoerweg der Mariniers te beschie
ten, heeft geweigerd met woorden van
de strekking, dat hi} principieel aan
deze order niet kon medewerken, en
opzettelijk heeft nagelaten te gehoor
zamen door zich te onthouden van het
in brandsteken van een of meer der
nader te noemen huizen.
keizer wat des keizers is, toch Gode
gehoorzaam moet zijn dan de men-
m hij dus elke daad, ook de uitvoe
ring van elke order, te toetsen heeft aan
Gods gebod. Het gewetensconflict be
treft niet de vraag: gehoorzaamheid of
ongehoorzaamheid, doch: gehoorzaam
heid aan de Overheid of de hogere ge
hoorzaamheid aan God".
Klaarheid gewenst
We hebben hier te doen met een uiterst
netelig vraagstuk. We kunnen ons in-
dénken 'ddt feen léger te velde'uitermate
huiverig is voor het opzij gaan voor ge
wetensbezwaren. Een bevelhebber moet
de zekerheid hebben dat zijn orders
worden uitgevoerd. Heeft hij die zeker
heid niet, dan kan zijn plan de cam
pagne volkomen in de lucht komen te
hangen, met als gevolg dat zijn leger
macht risico's lopen gaat, die vermeden
hadden kunnen worden. De onder
geschikten zijn veelal niet in staat de
draagwijdte van hun weigering in mili
tair opzicht te overzien. Maar daartegen-
staat dat de militair, die in trouw
zijn overheid zijn taak vervult, in
dien hij meent uit gehoorzaamheid aan
God te moeten weigeren, dit zeker niet
lichtvaardig zal doen.
Het hier besproken probleem is niet
alleen van militair-rechtelijke aard, het
n vraagstuk met een sterk zedelijke
zijde. Het raakt de houding, die de over
heid tegenover zulke ernstige gewetens
bezwaren heeft aan te nemen. Het is
nodig dat hier klaarheid komt, dat men
weet waar men aan toe is. Het feit, dat
de betrokken militairen gratie hebben
gevraagd, dat in de Kamer geantwoord
zal moeten worden op de gestelde vra
gen, wettigen de gedachte, dat men met
dit vraagstuk ernst zal maken.
MARKT-
IJMUIDEN, 3 November. 1 Stoo
16.550. IJM 98 „Libra" f 9950; ku:
IJM 213 320, 226 f 600, 230 f 890, 24
212 350, 210 1 1950, EH 20 f 230, KW 21
f 300, SCH 11 f 1150, UK 176 f 280, 161 f
.9 550, 125 f 170, 72 f 340. Aanvoer 120 k
;chol, 150 k schar, 100 k kabeljauw, 65 k bi
15 k koolvis, 70 k wijting, 150 k schelvis. 1080
c haring. Haringbericht: *KW 147—645 k i'
WOERDEN. 3 November. Kaasmai
Aangevoerd werden 303 partijen. Prijz
le soort 1.69—1.72, 2e soort f 1.65—1
zware tot 1.77. Handel flauw.
KATWIJK AAN ZEE, 3 Nov. Aan
afslag: KW 147: 110 k, KW 47: 510 k, KW
30 k, KW 39: 308 k. KW 86 20 k. KW 1
386 k.
Prijzt
volle
Lng f
KW 19
28.90—30.
Vangstberichten
vleet: KW 67: 60 k, KW 18: 25 k. KW 32: 17
k, KW 20: 30 k. KW 138 45 k, KW
KW 25 35 k, KW 14: 40 k, KW 3: 100 k, KW
4: 20 k, KW 5: 85 k, KW 110: 10 k. KW
1 k, KW 5: 10 k. KW 85: 4 k. KW 151: 6<
KW 130: 20 k, IJM 35: 5 k, KW 123: 1 k, KW
170: 30 k, KW 168: 40 k, KW 22: 15 k. KW
129: 50 k, KW 163 25 k, KW 122: 17 k. KW
56: 10 k, KW 68: 8 k (deze dus alle uit
halve vleet). Voorts: KW 38: 150 k. Is thu
ind, KW 49: 70 k. nog 40 netten hal«
KW 29: 1 k uit 50 netten, KW 2: 6 k, KW
0 k, nog 35 netten halen. KW 47: 70 k, KW
40: 40 k, nog 60 netten halen, KW
lit 10 netten, KW 43: geen vangst, KW 187:
k. KW 65: 20 k, KW 37: 40 k. KW 5: 12(
CW 175: 2 k uit 10 netten, KW 127: 60 k
0 netten, KW 124: 3 k uit 12 ne
een vangst, KW 161: 80 k, KW 79: 17 k
SCHEV., 3 November. Binnen van
haringvisserijSCH 107 33 1, SCH 122 30
SCH 25 40 1, SCH 216 38 1, SCH 189 38 1, SCH
1, SCH 116 36 1, SCH 66 36 1, SCH 280
ommingen verse haring 2 Nov.: SCH
10.000, SCH 229 f 2850. SCH 19 f 3270,
SCH 118 f 4600. SCH 118 f 4600. SCH 79 f 2100.
;ers: SCH 68 f 320,
SCH 80 f 100, SCH 38 f 180. SCH 10 f 300,
SCH 71 f 190. SCH 18 f 570. SCH 12 f 170,
ARM 8 f 100, ARM 14 f 110. UK 45 240. SL
16 170, SL 8 f 130, SL 49 f 270, SL 36 f 3
SL 12 320, OD 17 f 330, OD 6 f 100, TH
f 180, TH 15 f 260, EH 4 f 350. KW 61 1 100.
KW 215 f 150, BH 5 f 200, BH 4
£350. Vangstberichten hedenmorgen uit zee:
SCH 254^-40 k h vl, StH 341—2 k h vl, SCH
402 halen. SCH 263—17 k, SCH 365—34 k h
vl. SCH 2351 k h vl, SCH 53 halen. SCH
104—12 k h vl, SCH 274—2 k h vl, SCH 4 ha-
len, SCH 75—2 k 30 n, SCH 77—1 k 15 n,
zijn huis-I SCH 40—34 k n huis, SCH 49 halen, SCH 132
-55 k n buis.
Progressieve kinderbijslag
voor grote gezinnen
Discussies in de Stichting van de Arbeid
De loonsverhoging van 1 per week,
die de Regering toestond, is voor gezin
met meer dan twee kinderen nog
niet voldoende. Daarom discussieert men
de Stichting van de Arfeeid over het
verlenen van een progressieve extra
kinderbijslag, beginnend bij het derde
Het C.N.V. vraagt bovendien aandacht
Dor de gezinnen die, door de één gulden
ieslag, in een hogere klasse voor de
loonbelasting komen, waardoor 30 cent
in de gulden zonoder effect blijft.
Wat de extra kindertoeslag aangaat:
het N.V.V. wenst, voor gezinnen met
verdienende 'kinderen, aftrek toe te pas-
Behalve morele heeft de K.A.B.
practische bezwaren tegen een dergelijke
Ook het vaststellen van de ingangs
datum brengt moeilijkheden.
Hervormingsdag en St. Hubertus.
r is veel symboliek in de wereld. Zou
het toevallig zijn, dat dr Beel op Her-
ormingsdag naair Indonesië ging om
daar te gaan hervormen en dat op St.
Hubertus dr Van Mook zijn bevoegd
heden aan hem overdraagt?
Ontgroening studenten
ten sterkste veroordeeld
Op desbetreffende vragen van het
A'damse raadslid mevrouw Heyermans
hebben B. en W. o.a geantwoord, dat zij
de wijze van' ontgroenen, zoals die thans
bij het Amsterdams Studentencorps is
voorgekomen ten sterkste veroordelen.
Het ligt echter niet op hun weg, aldus
n W., zich een oordeel te vormen
hoe bedoelde corpora de toelating van
ve leden wensen te regelen. Gebeur
tenissen, als thans hebben plaats gehad
bij het Amsterdamse Studentencorps,
zouden de leiding van de universiteit en
het gemeentebestuur aanleiding kunnen
ren het contact met deze vereniging
verbreken. Aan de rector-magnificus
verzocht het oordeel van B. en W.
de senaat van het A.S.C. kenbaar te
maken.
Over zwijgend verkeer gesproken
Een der Engelse automielbladen, de
opinie weergevend van Ned. automobilis
ten over de nieuwste Engelse auto's, be
weert, „dat de flegmatieke Nederlander
n genoegen in schept van zijn hoorn
gebruik te maken en dat een van zijn
bezwaren tegen de Engelse auto's is, dat
de hoorn daarvan veel te zacht van toon
Voor het Anti-Lawaai Comité en de
Verkeerspolitie in de grote steden om te
onthouden.
NIEUWE FUNCTIE VOOR DR DU
PLESSIS.
Dr H. J. Otto du Plessis, tegen wiens
benoeming tot Zuid-Afrikaans gezant in
Nederland verschillende Ned. dagbladen
bezwaar maakten, is benoemd tot Staats-
voorlichtings-ambtenaar te Pretoria. Zuid.
Afrika is thans met de Ned. regering in
■ek over een nieuwe candidaat voor
de functie van gezant.
Oost en West in *t kort getest
Een aardverschuiving heeft na zware
egens de spoorlijn Buitenzorg-Soeka-
boemi bij Tjitjoeroeg over 20 m af-
itand bedolven. De stremming duurde 24
jur. Te Priok heeft kapitein ter Zee
W. H. Tetentourg het commando over de
marineluchtvaartdienst in het Oosten
overgedragen aan hoofdofficiervlieger
le klasse P. Vroon. In het voorlopig
■erslag der Surinaamse staten verklaar
de het merendeel der leden zich tegen
ieuwe kieswet, daar zij het kiesrecht
niet algemeen willen zien.
KAPELAAN DROEG MIS OP BIJ
VOETBALWEDSTRIJD.
De Burgerlijke Kamer van de Arr.-
rechtlbank alhier heeft 'heden de kape
laan C. Vriesekoop uit Alphen a/d Rijn
het hem ten laste gelegde (opdragen
een mis bij een R.K. voetbalwed
strijd) vrijgesproken. De rechtbank over
woog, dat deze niet in 't openbaar heeft
plaats gevonden en achtte het niet straf
baar, zich daarbij beroepend op uit
spraken van de Hoge Raad.
De Friese Academie zal dit jaar de
grafschriften van Achtkarspelen in druk
doen verschijnen en overweegt de ruim
1500 namen uit de stambomen van het
Leeuwarder Gem. Archief uit te geven.
GLIM SCHOENCREAM
ffoüA /CMC Hut f
Tutti-frutti van vragen
en problemen
Het Voorlopig Verslag der Tweede
Kamer bij de begroting van Binnenland-
Zaken behandelt heel wat onderwer
pen. Het vraagstuk der uitleenbibliothe
ken (onrijpe lectuur), het regeren per
circulaire, de verantwoordingsplicht van
n W tegenover de raad, de benoe
ming van burgemeesters, ziedaar enige
brandende kwesties. Verder wordt
wijziging van de Zondagswet gevraagd
en een regeling van de lijkverbranding.
Ook willen sommige leden de raadsver
kiezingen niet in 1949 maar in 1950 ge
houden zien. Ook de Jehova-getuigen
komen op het tapijt: Kunnen zij bij niet-
volodoen aan de stemplicht een beroep
doen 'op gewetensbezwaren? Richtlijnen
voor ambtenaren in oorlogstijd, de rege
ling van politie- en brandiweerwezen, de
toepassing van de woonruimtewet, de
regeling van de rechtspositie van d
onderhuurder, de nood van trouwlusti
gen, de verzorging van oorlogsslachl
offefs, al deze dingen roepen een stroom
van wensen op. Bijna de mooiste vraag
is die naar de bevordering van een volks
uitgave van de Handelingen der Staten-
Generaal, om de 'bevolking belangstelling
voor de Kamer arbeid bij te brengen!
(Zouden de dagbladen niet beter wa'
papier meer kunnen krijgen, om aan hel
parlementaire werk de nodige aandacht
te kunnen feesteden? Red.).
GLOBE"
SNIPPERS
Gisteren gingen in de Londense haven
412 arbeiders in staking, omdat een sta
pelmachine in gebruik werd genomen, die
2 3 ploegen arbeiders vervangt. Gr.-
Brittannië heeft plannen om 100.000 per
sonen uit de overbevolkte West-Indische
eilanden naar Brits Guyana te emigre
ren. Tussen 25 Sept. en 25 Oct. zijn
237 Roemenen, 229 Albaniërs, 104 Bul
garen en 64 Hongaren naar Joegoslavië
gevlucht. In aansluiting aan hetgeen
reeds eerder werd gemeld, verneemt AFP,
dat de Finse (communistische) vakbond
op 6 November een staking voor loons
verhoging heeft uitgevaardigd. Drie
Roemeense Katholieke bisschoppen zijn
gearresteerd, wegens anti-communistische
activiteit. Drie nationale bewegingen
van Noord-Amerika hebben de V.N. ver
zocht de koloniale regimes te doen af
schaffen en de onafhankelijkheid van
Marokko. Algerije en Tunis te erken-
neiT. Op een receptie te Londen, ter
ere van een Finse parlementaire delega
tie, die Engeland bezoekt, werd met klem
gezegd, dat Finland „niet achter het
IJzeren Gordijn" ligt." Het nieuwe
staatshoofd van Peru, Odria, die zichzelf
door een opstand aan de macht hielp,
heeft de Communistische- en de Linkse
Apristapartij verboden. Het Britse
proces tegen de Duitse veldmaarschal
ken, Rundstedt, Mannstein en wijlen von
Brauchitsch, is uitgesteld, omdat er nog
steeds verzwarende stukken verzameld
worden. In Ostende is een internatio
nale bende gearresteerd, die zich bezig
hield met het stelen van auto's en tevens
het smokkelen van Amerikaanse wagens
naar Europa. De Italiaanse oud-pre
mier, Parri, heeft gisteren in het, nog
steeds voortdurende, proces-Graziani,
tegen de oud-maarschalk getuigd. De
juridische commissie der Ver. Naties
heeft zich gisteren 'uitgesproken tegen
besliste uitsluiting van Franco-Spanje bij
het verzamelen van economische sta
tistieken. Zweden gaat zijn defensie
nog verder uitbreiden, met het oog op de
internationale toestand. De geheimzin
nige mist, die, zoals wij meldden, dezer
dagen boven Donora in Pennsylvanië
hing, is door geleerden onderzocht.
zijn kleine hoeveelheden zwaveloxyde
gevonden
Beroepingswerk
Ned.-Herv. Kerk. Beroepen: *.e Balk,
cand. D. Groeneboer. hulppred. te Leeu
warden; te Oss M. Hansen te Berkum;
te Zoutelande J. v. Winterswijk, cand.
te Haarlem; te Waddinxveen, G. Boer te
Putten, die bedankte voor Ede (4e pred.-
pl.); te Groede C. B. Boere, pred. der
Prot. Kerk in Indonesië, wonende te
Delft; te Pijnacker (toez.) L. Heymatn»
te Oudelande; te Koekange, cand. L.
Spaans te Scheveningen.
Aangenomen: naar Hoornhuizen-inoos-
terburen, cand. N. v. d. Wall te Oegst-
geest; naar Naarden (Herv. Evang.),
cand. G. W. van Tricht, aldaar; naar
Koudekerke (2e pred.pl.), M. Enker te
Cadzand.
Bedankt: voor Holten O. S. Cazemier
te Dalfsen; voor Nieuw-Lekkerland, J. R.
Cuperus te Doornspijk.
Geref. Kerken. Tweetallen: te Gronin
gen (2 vac.) K. W. Dercksen te Maassluis
Y. Féenstra te Augustinusga; D. de
Boer te Aalten en J. P. Hörchner te
Voorthuizen.
Beroepen: te Colijnsplaat K. Spoelstra
te Meeden; te Genderen en te Oegstgeest-
Morsch-Rijndijk cand. A. C. Scherpenisse
te Klundert; te Roodeschool cand. J. M.
Vlaming te Haarlem.
Bedankt: voor Nijkerk R. D. Beukema
te Eefde-Gorssel; voor Drogeham G. Eg-
gink te Munnekezijl.
Geref. Kerken (Art. 31 K.O.). Tweetal:
Apeldoorn (vac.-J. Smelik), C. H.
Lindeboom te Kampen en C. Vonk, te
Schiedam.
Geref. Gemeenten. Beroepen: te Ter-
;uzen cand. J. E. Kersten, te Rotter-
Synode van Amersfoort wijst uitnodiging
voor Oecumenische Synode af
Deelnemen om tal van redenen onmogelijk geacht
(Van een onzer verslaggevers)
De Generale Synode van de Geref. Kerken (art 31 K.O.) heeft gisteren opnieuw
het rapport inzake de uitnodiging tot bijwoning van de „Oecumenische Synode
kerken van Gereformeerde belijdenis", welk volgend jaar te Amsterdam zal i
den gehouden, behandeld en besloten deze uitnodiging niet te aanvaarden.
belijdenis en K. O.
srde disci
sies door
doch de
inleidin
dat de
eblet
land lichtelijk
sch kerkverband i
Geref. Kerk i
imdat: (A) De grondslag
lische Synodes" niet die vj
een (Art. 31 K.O is: (B)
den de uitnodiging, ook c
een tafel zouden mogen en ku
nemen met degenen, die hen h«
nist, waarmede zou gesuggeree
degenen, die in een bepaald lar
i de Geref. Kei
schei
i beschuldigd zijn ha?
thans
:ouder
jenlijk bekw,
orden g«
heel de
acht t
ge
reld
dienen en te bouwen: (D.) de uitnodiging
ook oneerlijk is, omdat de in Grand- Rapids
op de z.g „Eerste Oecum. Synode" bijeen
geweest zijnde afgevaardigden uit Amerika
en Afrika door hun beslissingen t.a.v. „de
kerkelijke moeilijkheden in Nederland" de
Ter bespreking van de positie die de Scandinavische landen onderling en in het
Atlantische Pact zullen innemen, kwamen hun eerste ministers te Stockholm
byeen. V.l.n.r. Gerhardsen (Noorwegen), Erlander (Zweden), Stefansson (IJs
land) en Hedstoft-Hansen (Denemarken)
ROTTERDAM. 2 Nov. Vee
15
jzen waren als volgt: kalf koeien 1.
0, 3e 600, melkkoeien le 800, 2e 7(
varekoeien le 490, 2e 400, 3e 350,
le 575, 2e 425, 3e 325, pinken le 4(
300, 3e 225, graskalveren le 200. 2e 15
l, biggen le 48, 2e 40. 3e 35, hitten li
500, 3e 300, paarden, werk-, le 800, Z
400, slachtpaarden le 1.30, 2e 1.15, per
Kalf-
ïelkkoe
handel kalm, prijzen
eien, handel matig,
k; vaarzen en pinken,
Ds 3. D. DE HOOG OFFICIER ORANJE
NASSAU
De secretaris van het Proviinoiaail Kerk
bestuur der Ned. Herv. Kerk voor Zuid-
Holland. ds J. D. de Hoog, emeritus-pre
dikant te Scheveningen, is by K.B. be
noemd tot Officier in de Orde van Oranje
Nassau.
MUTATIES IN DL BUITENLANDSE
DIENST
Aan J. Rasom, consult te Karachi, is
op verzoek, eervol ontslag verleend. De
ambassade aldaar neemt de post waar.
Mr S. G. M. baron van Voorst tot Voorst
is bevorderd tot ambtenaar van de Bui
tenlandse Dienst der derde klasse. Be
noemd tot ambtenaar van die B.D. der
3e klasse: A. Millenaar, standplaats Ned.
militaire missie te Berlijn, als hoofd sec
tie 6. Mr W. F. L. graaf van Bylandt,
gezant te Rome, is met verlof in Den
erde Kerker
Nedei
Synodes" gestel
tnodigende kerker
De Synode besloot daaro
eformeerde Kerk" van
raoht-van de Synode te
onden uitnodiging af te
mder toezending
mkele kerkelijk!
lor de kerki
ande. dat b<
lens heeft ge-
K. O.) er een
rehouden, be-
sakelijk acht. Heder
Noord-Amerika e
iesloot de Synode, v
t de opdracht, on
Van het erf van School en Kerk
VERLICHT DOCTORAAL EXAMEN
:CHT VOOR INDISCHE STUDENTEN
t ligt in het voornemen een wijziging
het Academisch Statuut te bevorderen,
doos een verlicht doctoraal examen ia
Ned. recht mogelijk wordt voor dege-
die het doctoraal examen Indisch recht
hebben afgelegd, in Indië hebben gewerkt
gedupeerd.
RAPPORT OVER FRIES OP DE LAGERE
SCHOOL
meldden, heeft de heer A.
L. J. Wytzes, inspecteur bij het Chr. Nat.
Dnderwljs te Sneek. een rapport geschreven
jver „de twetaligheid in Friesland en do
ichool". Hieraan ontlenen wij, dat de schrij
ver voorstelt, in navolging van John Hughea
n diens .Etudes faites", om de twee leer-
iaren alle onderwijs in het Fries te geven
ïn eerst daarna tot het Nederlands over te
gaan, omdat op de negenjarige leeftijd de
curve, die de hoogte
den en uitdrukkingen
Op 30 I
Ige poliklii
gen officiee
De catastrophe in N.-China
Onrustbarende opmerkingen
van Amerika zijde
Een hoge Amerikaanse functionaris te
Sjanghai heeft een correspondent
Reuter gezegd, dat „de enige manier
een totale ineenstorting van de militaire
situatie der Chinese regering na haar ne
derlaag in Mandsjoerije te verhinderen,
is het verschaffen van onmiddellijke
Amerikaanse militaire en economische
hulp, vrijwel op oorlogssterkte."
De functionaris verklaarde, dat er wei
nig hoop bestaat, dat „de communisti
sche invloed over de rest van Azië wordt
tegengehouden, wanneer China eenmaal
verloren is gegaan.
De functionaris legde deze verklaring
af op een ogenblik, dat de jongste Chi
nese berichten, die Sjanghai bereikten,
meldden, dat de communistische troepen
600.000 man inzetten voor een offensief
tegen het voornaamste regeringsbolwerk
Hsoechof in Midden-China. Hsoechof
de belangrijkste belemmering voor
communistische troepen op hun weg nj
Nanking, de hoofdstad van China.
Oud-burgemeester Edo Bergsma wordt
Vrijdagmiddag om half drie te Enschede
op de Oosterbegraafplaats begraven
Amsterdams Beurso verzicht
Amsterdam, 2 Nov. 1948.
Philipsaandelen gaven
komstig beeld en kwamen tenslotte eer
paar punten hoger te liggen. Desniette
min was de tendens voor diverse indu
striëlen, vooral de nieuwere soorten,
de gedrukte kant. Voor Switzal was
gen het slot enige belangstelling, daar
enig aanbod moest worden verwerkt; de
koers daalde daardoor met enige punten.
Voor aandelen Wabo werd een notering
van 5 geadviseerd. Op de scheepvaart
markt waren de koersen iets lager dan
gisteren. De belangstelling voor cultuur
fondsen was zeer klein. Toch waren deze
fondsen niet slecht gedisponeerd.
Koninklijke en Philips aandelen gaven
ook thans weer enige affaire te
maar de omzetten waren toch allerminst
groot. De algemene beursstemming
prijshoudend. Koninklijke openden op
ongeveer het peil van de vorige slot-
koers, konden zich weldra iets verbete
ren en bleven vervolgens zo goed als
statiónnair.
H.V.A. avanceerden een paar punten.
Van de rubberaandelen waren Amster
dam rubber eveneens wat hoger, terwijl
op de tabaksafdeling Deli Mij. zich lich
telijk konden verbeteren.
Conversielening 1947. die aanvankelyk
werd afgedaan tegen 97% daalde later
op de middag tot 97%.
BEURS VAN AMSTERDAM
iOff. not. medegedeeld door de Ver. v d Effectenhande
li bieden f laten ged. en biedeD t gt
DINSDAG 2 NOVEMBER 1948
100 100
N.W
1000 1947 3—3%
1000 1937 3 97$ 97li
Dollarlening '47100* 100%' H<
v. Z.-Afr. 216t 216/
Bank ...166% 164%
che Bk C. 163% 162%
ac Hyp.b. 106%* 107
N.-I. Gas Mij. 107 10©%*
Am. Tel. H. C.157%
City Service C... 55*
Born. Sum Mij... 141
Cur Handel MIJ
Int. C. Hv
Linde Teves
Cont OU Com;
Mid. Cont. C.
Philips C.
187% 190*
140* 140*
%5-
Uta.136% 136%
:af N V. ...165* 165
f 1000 1962-64 3 99 98% Holl. Kunstz. Ind 193 195*
,S 2% 80Va 80^ jnt. Beton 129
100 Spaarcertif. 101 Vb 100^ Int. Kunstz. Ind. 137 138%
- -- -- Ned Gist
N.-I. f 1000 '37
Denemarken '38... 100% 100%
Haag I '37 3% ...100% 100%
Rotterdam '37 3% 99% 99%'
Nat. Hyp 3%98%
West. EL I. V. 3% 100* 100
Bergh Jurg. 3%... 103% 103Vb
:p 3% 103%
260'
Rott Droogdok SUt
Stokvis1441
Stork en Co134
250/
lem. Eigendom... 148 146%
louth W Pont... 134% 134
'homsens Haven 1315
ieli Spoorweg 58 56
Jed.-In Sp.w 28',g 28%
150 V
N.-I. Centr. C
Pennsylv C.
South Pac. C
62»
Coch
Bata
Wagon L.
N.-I. Spw '37 3% 68V,
3% A'dam '47 ...10<Va
Fr.Gron Hyp. 3% 101
3% Koninklijke... 103'
102% 102%
AANDELEN
HolL Bank Unie... 211%
Wyers
O*--™ m ïTctarrr
Am. Smelt. C. 61%
Anaconda C36%§Voorlopig genotec
964', Bethl. Steel C 1191 120% A/bert Heyn 187
Chrysler C123',i5Alweco ZZ 105
9815 Gen Motors C-... 63% Betonfabr Meteor 137
L' Int. Nickel C. 32%§Lympf 166%
103% Kennecott R. C.„. 61 62% Ned. Am. Vredest 147
4.-Am. Rayon C 43%5
Rep. Steel CSl%§
St. Brandts C. 5^5
U. S. Steel C. 86%§
A. N l. El. Mij 100 101*
Fitting! 96% 96
rt 113 114
187%
Open.-Koer
ACTIEVE AANDELEN
ergh 1
iCalv D. O. Cji.A
Centr. Suiker'Mij
Fokker N Vliegt
Gelder en Zoon
Kabelfabrtek
Lev B. O C. v A
Ned. Ford Autom.
Philips Gem. Bezit
Wilton Feyenoord
Attk>L Rubber
191%
281%-2 283%
309
231-30 230-V-
Vorige Open.-Koen
Schee
Lijn
Java-Ch. Jap Lijn 153
Kon. Ned. St.' N B 151
Kon. Paketvaart 160
Ned. Sch. Unie 161%
:erd. Lloyd157%
Mij. Nederland 168
Suiker
id. V A'dam 255
Javasche Cultuur 86
-Ind. S Unie 99%
Vorst. Cult 43%
Tabak
DeU-Batavia 135
Deli-Mlj. Cert 145%
Senembab MIJ 140%
BlUiton te rubriek 492
Btlliton 2e rubriek 397
Muller an Co. 15S
162-% 162-%
157
167%
langeeft, meestal piot
uitgenodigd. de opvoering
ROOF OVERVALLEN IN OOST
BRABANT NEMEN TOE.
De laatste tijd worden in Oost-Brabant
nogal wat roof-overvallen gepleegd, eerst
Deurne en Veghel en nu weer in
Asten. Drie gemaskerde mannen drongen
de woning van de wed. L. binnen, waar
het kantoor van de plaatselijke Boeren
leenbank is gevestigd- Zij eisten de sleu
tels van de brandkast, doch toen een der
zoons thuiskwam, vertrokken zij snel in
een gereedstaande auto. De politie on
derzoekt thans het verband met de vo
rige overvallen.
Hoe de schepen reilen en zeilen
ALDEGONDA (t) 1 v Singapore n Bangkok
ALETTA (t) 2 v Kalianget (Madoera) naar
Pladjoe.
ALHENA. B Aires—R'dam. 2 v Salvador.
BOEDOEK (t) 30 v Colombo n Singapore.
ENA (t) 30 v Tarakan n ManiMa.
ESSO ROTTERDAM (t) 3 te Port Said vw.
HEDEL. Antwerpen—Montreal, p 2 Portland
Bill.
1 Karachi.
JAPARA (KRL) 31 v
JACOB CATS 2 v Casablanca q A dam.
KAMERLINGH ONN®5 p 2 Finlsterre.
KOTA AGOENG. 2 18 u v Marseille.
KOTA GEDE p 2 14 uur Maladiven.
LAURENSKERK. R'dam—Calcutta. 3 te Mad.
LIEVEVROUWEKERK. R'dam—Calcutta. 2 V
LIMBURG 2 v Batavia n Pladjoe.
LUTTERKERK 2 v Djeddah n Aden.
MARIEKERK 2 v Hongkong n Shanghai.
MARPESSA (t) 1 v Heysham te Purfeleet.
MOLENKERK 2 v Genua n Port Said.
OMALA (t) 3 te Suez dokken.
OVERIJSEL 2 v Lorenzo Marquez n New
Orleans.
PAULA (t) 2 v Singapore n Telok Anson.
PHRONTIS 31 v New York n Soerabaja.
POSEIDON 2 v New York te Puerto Cabello.
PRINS WILLEM IV 2 20 mijl W van de
Scillies.
RIOUW p 2 Malta.
ROEBIAH 2 v Port Swettenham n Singapore
SAMARIA p 2 Canarische EUanden.
SLAMAT 2 van Singapore.
STAD ALKMAAR 3 v R'dam te Lulea.
STRAAT MALAKKA 30 v Batavia n Durba®
STREEFKERK R'dam—Calcutta, p 2 Ouess.
SUMATRA, A'dam—Java. 2 te Cheribon.
SOEKAHADJI (slbt) 30 v Colombo n Sipgap
TEGELBERG 2 van Durban.
TERNATE 4 te Suez verwacht.
TJIKAMPEK 1 te Zanzibar.
VAN DER WAALS p 2 Malta.
VAN RIEMSDIJK 2 v A'dam te Batavia.
RadionroTfimma voor vanavond
HILVERSUM I (301) VARA
ïrlos Gardel zingt met gitaarbegeleiding.
3RO 7.30 Voor de jeugd. 7 40 Jeugdnieuws.
15 Lezen in de Bijbel. VARA 8.— Nieuws.
>5 Soc. nieuws. 8.10 Dingen van de dag.
>0 Beroemde Opera-aria's. 8.45 WIJ. dood-
wone menschen. hoorspel. 10.Vronsky
Babin, planoduo 10 30 The Ramblers.
.45 In de tuin der poëzie. 11— Nieuws.
15 Bruce Lowe zingt. 11.30 Ray Ventura
1 zijn orkest. 12.— Sluiting.
HILVERSUM II (415) NCRV)
7.— Nieuws. 7.15 Nieuws uit Indonesië 7.30
:ueel geluid. 7.45 Engelse les voor gevor
derden. 8.— Nieuws. 8.05 Programma pro-
8.15 Herfstappèl van het CNV 9.35
ertgebouworkest. 10.20 Gerhard Hüsch,
on. 10.45 Avondoverdenking. 11.—
Niem^k. IX.15 Serenade in E voor strijkers,
Dvorak. 11.45 Slotaccoord. 12.Sluiting.
Wat de radio Donderdag hrengt
oper
Grar
8 55
ot vrouw. 9 Werken van Carl Ma-
von Weber. 9.30 Een lied gaat de wereld
ld. 10.Morgenwijding. 10 15 Arbeidsvl-
ninen. 10.50 Kleutertje luister. 11.— Or-
concert. 11.45 Mieke Melcher bezoekt een
esconservenfabriek. 12.— Roemeens
igramma. 12.30 Weerpraatje. 12.33 In t
onnetje. 12.38 Gerard van Krevelen, piano
t rhythjn- begeleiding. 1.— Nieuws 1 15
dedelingen of gram. 1.20 Maria Zamora
haar Zuid-Amer. Orkest. 1.50 Mario
arp". Lorenzi. 2.— Moeder en dochter.
2.20 Solistenconcert. 3.— Voor zieken en ge-
520
c diei
self!
5.35 Kwintet Johm
i.15 Sportpraatje. 6 Voor de strijdkrachten
De Ring van Rico. 7.10 AVRO's Avond-
ichool. 7.45 De Regerings voorlichtingsdienst
intwoordt... 8.— Nieuws. 8.05 Echo van de
lag. 8.15 Djamileh, opera van Bizet. 920
Hard tegen hard, hoorspel. 10.30 Le piano
ique. 10.45 Pijlers van Neerlands Wei
ll.— Nieuws. 11.15 Melodieën van
Herbert. 12— Sluiting.
(415 KRO 7.— Nieuws.
Composities van Mozart en Mendcls-
7.45 Morgengebed. 8.— Nieuws 8 15
Pluk de dag 9— Voor de vrouw. 9 05 Mor-
concert. 9.30 Waterstanden. 9 35 Hawaiian
:iek. 9 45 Schoolradio NCRV 10— Par-
in a, Bach. Marcelle Meyer, piano 10 15
Morgendienst. 10 45 Een rustig kwartiertje
Hélène Ludolph en Jo Vincent. KRO
De Zbnnebloem. 1140 Schoolradio. 12
•lus. 12 03 Jan Nederpelt. piano. 12 30
•overzicht. 12 33 Metropole Orkest. 12.55
iewijzer 1.— Nieuws. 125 Metropole Or-
1.45 Hors d'oeuvre. NCRV 2— Na de
1. 2 40 Causerie voor de vrouw 3
Strijkkwartet. 3 30 Marinus Voorberg, plano.
Bijbellezing. 4.45 Fontana dl Roma. Res-
plghl. 5 Radio Jeugdjournaal. 5.30 Prome
nade Orkest. 560 Jeugduitzending, 6.Pro-
ide-orkest (vervolg). 6.15 NCRV-kwar-
6.30 Ouverture „Rienzi". 6.45 Problemen
pientere piekeraars.
Nieuws. 7 15 Leger des Hells kwartier.
Actueel geluid. 7.45 Nederl. organisten
n eigen werken. 8— Nieuws 8 05 Pro-
a proloog. 8.15 Jubeldam. 9.30 FamlUe-
letitie. 10.— Gram. 10.05 De vaart der
volken. 1025 De liederen uit Valerius' Ce
de Clanck. 10 45 Avondoverdenking. U.«
iws. 11.15 Werken van Alexander Boro
din. 12.— Sluiting.
