HM
m
msm
mÊrm
mxm
ÈmM&
Wi %%^«S
W~W
mM
mm
MM
MsJ
Leidse Universiteit ondanks tal van wensen'
in volle bloei
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
MAANDAG 20 SEPTEMBER 1943
raM
y^lÉËri
De
A bonnements prijzen
i stijging der prijzen 1
i de
RECTORAAT DOOR PROF. Mr J. C. VAN OVEN
AAN PROF. Dr C. C. BERG OVERGEDRAGEN
In tegenwoordigheid van het college van curatoren, de vrijwel voltallige Acade
mische Senaat, lectoren, privaat-docenten en studenten heeft hedenmiddag in het
groot-auditorium der Universiteit de aftredende rector-magnificus, prof. mr J. C.
van Oven zjjn waardigheid en bevoegdheden overgedragen aan prof. dr C. C. Berg,
volgens aloude traditie in 't voorafgaande academische jaar secretaris van de Senaat
De rector begon met te constateren, i Dat^an de eisen thans by lange niet
dat de Leidse Universiteit na de depres-| is voldaan, is reeds herhaalde malen
sie der bezettingsjaren in volle bloei
keert. Het is nodig, aldus spr, dit voorop
te stellen, wanneer hierna gewezen zal
worden op velerlei, dat niet of nog niet
beantwoordt, niet slechts aan het ideaal,
maar zelfs niet aan redelyke wensen.
Sprekende over de troonsafstand van
Koningin Wilhelmina zeide spr: De ban
den, die ons binden aan de Leidse ere-
doctores van 1925, zijn hecht. Haar mede
leven in ons wel en wee is zeer innig
en in het bijzonder in de jaren van strijd
was de herinnering aan het door Haar
bij Haar promotie gesproken woord
vertrouwen in ons, als moeilijke tijden
mochten komen, een bron van kracht.
Wij hebben gepoogd ons Haar vertrouwen
waardig te betonen. Moge Prinses Wil
helmina der Nederlanden lang Haar zo
zeer verdiende rust grieten.
Onze weemoed over dit heengaan
wordt getemperd door onze blijdschap
over de troonsbestijging van Haar doch
ter, de Leidse alumna en ere-docmre:
Koningin Juliana. Dat ook Haar nar
warm klopt voor de Leidse civitas, waar
van Zij deek uitmaakt even warm als
ons hart klopt voor Haar dit heeft
Zij by talloze gelegenheden ten duide
lijkste getoond. Ja er was in de laatste
jaren schier geen academische plechtig
heid van emge betekenis, of Prinses
Juliana woonde haar bij. Het lijdt geen
twijfel of de aloude band tussen Oranje
en Leiden zal door de thans regerende
Vorstin ten krachtigste in stand gehou
den worden. Met diepe ontroering heb
ben wij Haar warme en edele toespraak
bij Haar inhuldiging aangehoord.
Leidse Universiteit brengt de Koningin
hear innig gevoelde gelukwens bij Haar
troonsbestijging: moge Haar een voor
spoedige en langdurige regering bescho-
Na een herdenkingswoord te hebben
gewijd aan de overleden oud-hogleraren
J. M. Buffin en B. D. Eerdmans, stond
spr. een ogenblik stil bij de grote
diensten van hen, die in het afgelopen
jaar wegens het bereiken van de leef
tijdsgrens hun ambt moesten neerleggen,
prof. dr J. van der Hoeve en prof. dr W.
J. de Haas, terwijl prof. mr R. Kranen
burg in verband met zijn politieke loop
baan het hoogleeraarsambt beëindigde.
Prof. Van Oven gaf vervolgens eer
opsomming van hen, die het docenten
corps kwamen versterken om er daarm
op te wijzen, dat een dergelijke uitbrei
ding door de instelling van nieuwe leer
stoelen een zeer gelukkig verschijnsel er
dringende noodzakelijkheid is, waar bi
de grote vlucht der wetenschap beheer
sing der stof door één hoogleraar in tal
loze gevallen niet meer mogelijk
Aanzien *an hoogleraarsambt in gevaar!
Toch, aldus spr., kan ons dit soms de
angst om het hart doen slaan: een
inflatie in de professorenwereld dreigt
het hoge aanzien waarin ons ambt
staat in gevaar te brengen; en reeds
ziet men soms met verbazing, hoe in
de huidige tijd personen zich tot het
hoogleraarsambt geroepen voelen, die
in vroeger tijden met een privaat
docentschap ruim tevreden geweest
zouden zijn.
Ook dit is een oorlogsgevolg, maar ee
gevaar is het ongetwijfeld en niet alleen
wegens de slechte staat van 's lands
schatkist, maar ook ter wille van weten
schap en standsaanzien moeten wij in
deze inlachtig zijn de aloude waarschu
wing: niets te veel!
Na met grote voldoening melding te
hebben gemaakt van het succesvolle op
treden van prof. dr W. E. Hocking a
gasthoogleraar in de wijsbegeerte in h
Kader der Harvard-Leiden Fundati
welk optreden werd bekroond met diens
ere-promotie in de letteren en wijsbe
geerte, bepleitte spr. met klem de aan
stelling van een van rijkswege gesalari
eerde pro-secretaris, aangezien diens
werkzaamheden zodanig zijn uitgegroeid,
dat een nieuwe regeling noodzakelijk ls.
Wat elders mogelijk is, moet ook in Lei
den kunnen.
SalariBverbetering van academische
docenten dringende noodzaak.
Sprekende over de oprichting var
afd. Leiden der Ned- Ver. van Hoog
leraren en Lectoren, welke in het afge
lopen jaar tot stand kwam, zeide prof.
Van Oven, dat salarisverbetering der aca
demische docenten dringend noodzakelijk
is en van het allerhoogste gewicht
het heil van het Hoger Onderwijs ei
derlands wetenschappelijke stand in deze
wereld.
Legermuseum kau nog
niet worden opengesteld
Bezwaren staan «algehele voltooiing
in de weg.
Velen hebben zich ongetwijfeld de
laatste tijd afgevraagd, waarom het Le
germuseum aan de Pesthuislaan te Lei:
den niet voor het publiek wordt open
gesteld. De directie deed ons het jaar
verslag over 1947 toekomen en schrijft
o.m. het volgende:
In de eerste plaats ontbreekt het aan
de benodigde vitrines om in het.bij-
zonder kleine voorwerpen op veflige
wijze te kunnen exposeren. Ten tweede
brengt de aard der verzamelingen mede.
dat óf in alle zalen het nodige toezicht
zou moeten zijn, óf de bezoekers groeps
gewijze zouden moeten worden rondge
leid. En tenslotte blijft een grote moei
lijkheid de bergruimte voor groot mate
rieel en voertuigen.
De werkzaamheden in het museum zul
len zich voorlopig moeten beperken tot
het restaureren en expositie-klaar maken
van de verzamelde voorwerpen.
OPBRENGST COLLECTE VOOR
MILITAIRE FONDSEN.
De gezamenlijke collecte t.b.v. de vijf
militaire fondsen, die Zaterdag in onze
stad werd gehouden, heeft f3300 opge
bracht.
Distributievaria
Uitreiking van bonkaarten aan de More
De uitreiking van bonkeaarten 812
vindt in het uitreikingslokaal aan
Mors plaats morgen (Dinsdag) van 8.30
12 en 1.304 uur. Meebrengen: stam
kaarten, inwisselingrt>onnen van de thans
lopende bonkaart en datumkaartje.
vervulling van vacatures op pijn
lijke wijze gebleken. Echter, met
grote voldoening vernamen wij dezer
dagen, dat de rechtmatigheid van
ons verlangen door hen die hier de
beslissing moeten nemen, begint te
worden erkénd.
Groeiend aantal studenten
schept moeilijkheden.
Het aantal ingeschreven studenten be
droeg dit jaar 3606, bijna 300 meer dan
in het vorige jaar, t.w. godgeleerdheid
205, rechten 635, geneeskunde 1553, wis-
en natuurkunde 532, letteren en wijsbe
geerte 333, rechten en letteren 348.
Is deze groei enerzijds heuglijk, ander
zijds werpt ze problemen op, want de
universiteit is voor zulk een aandrang
niet geoutilleerd. Vooral de medici stel
len deze faculteit voor onoverkomelijke
moeilijkheden. De oplossing moge hier
niet gevonden worden door een numerus
clausus, maar door uitbreiding der outil
lage. want ons volk groeit snel en het
heeft deze medici broodnodig, terwyl
onze overzeese gebiedsdelen naar Neder
landse doctoren snakken. Wij moeten de
middelen vinden om ze op te leiden en
goed op te leiden
Ongewenste toestanden bij
juristenopleiding.
Ten «aanzien van de juridische oplei
ding kantte spr zich tegen hen, die in
plaats van eigen studie de gemakkelijke
weg van africhting door een repetitor
volgen, zomede tegen hen, die in het ge
heel niet aan de universiteit studeren,
de z.g.n. extraneï. Het bestaan o.a. van
een Haagse opleidingsschool voor juris
ten noemde spr een zeer ernstig gevaar
voor de beoefening der rechtswetenschap
en de opleiding op wetenschappelijke ba
sis. Een gevaar ook voor de levensvat
baarheid van de Leidse Universiteit als
zij straks autonomie verkregen zal heb
ben en een aanzienlijk bedrag aan col
legegelden haar aldus zal ontgaan. Merk
waardig: tezelfder tijd, dat men de op
leiding van notarissen van buiten naar
binnen de Universiteit gaat brengen, laat
men toe, dat de vorming van juristen
zich buiten haar voltrekt.
Promoties en personalia.
Tegen de 33 promoties in de cursus
1946//47 staan er 58 in het afgelopen
jaar, waaronder twee honoris causa, (pro.f
dr W. E. Hocking en veldmaarschalk Jan
Chr. Smuts) en drie cum laude, welke
laatste hoger zou geweest zijn, indien
niet sommige faculteiten het volgens
spr betneurenswaardige besluit hadden
genomen, om d% hoogste graad nimmer
toe te kennen.
Uitvoerig stond spr stil bij de zeer in
tensieve internationale activiteit der do
centen en studenten, om daarna een op
somming te geven van de onderschei
dingen en andere.personalia.
De verhouding tot het buitenland.
Ten aanzien van de intellectuele samen
werking met Duitsland werd gepoogd
tot een gedragslijn te komen-gelegen
tussen algehele afzijdigheid en principieel
herstel van contact, een lijn, te volgen
zowel door universitaire instellingen als
zodanig als door individuele hoogleraren
en wetenschappelijke medewerkers.
Na de staatsgreep in Tsjechoslowakije
grondstoffen voor de papierindustrie,
werd in overleg met de regering, met del welke moeten worden geïmporteerd, heeft
zuster-universiteiten en -hogescholen en noodzakelijkerwijze een grote stijging
met het Consilium der Civitas een Uni-|uan de prijzen van het courantenpapii
versitair Asylfonds gevormd, bestemd tot ten gevolge gehad. In verband hiermede
hulp by het vinden van levensonderhoud I en mede in verband met andere,kostprijs-
bij voortzetting van studie
Ned. Universiteit voor alle studenten
niet alleen Tsjechen die in ons land
toevlucht zoeken na uitgeweken te zijl
uit hun land wegens gewelddadige aan
tasting der universitaire vrijheid.
Gedenkteken voor gevallen
Leidse Academie-burgers.
Het ligt in het voornemen in het
groot-auditorium ter weerszijden van
het spreekgestoelte een tweetal ge
brandschilderde ramen aan te bren
gen volgens een ontwerp van de
glasschilder Boermeester.
9 Verplicht studium generale?
Ten aanzien hiervan stelde spr. de
vraag of men in de toekomst het S.G. al
dan niet verplicht zal maken en als eis
zal stellen voor de toelating tot vak-
examens.
belangrijke verbouwing van de
Universiteitsbibliotheek te hebben aan
gekondigd, gewaagde spr. met voldoe
ning van de prettige verstandhouding
met de studentencorpora en van de mani
festaties van het studentenleven, zomede
de aangename samenwerking met
het college van curatoren, al blijft spr.
principiële bezwaren koesteren jegens dit
college als beheer s-instibuut. De Leid-
Universiteit, die zich niet zonder eer
succes tegen de Duitse verdrukking
verzette, behoeft niet aan een leiband te
worden gehouden.
Tenslotte droeg spr. de rectorale waar
digheid over aan prof. dr'C. C. Berg met
de rituele woorden:
„Salve Rector iterumque Salve".
(„Heil U, Rector, nogmaals heil").
SPORTCLUB LICHTFABRIEKEN,
AFDELING SCHAKEN.
De wedstrijden om het schaakkam
pioenschap van de Lichtfabrieken namen
aanvang, met als inzet een fraaie
wisselbeker. Gespeeld wordt in twee
klassen. De eerste uitslagen waren: le
ronde (le klasse): Beyir De Wilde 0j-l,
AnnokkeeJanssen 10; Duffelsir Ten
Cate 10; Masurelv. d. Burgh 01;
SamsonVan Goor uitg.; Van Oosten-
Van Zanten uitg.; le ronde (2e klasse);
Van KatwijkVan Steen 10; Bonsel
W. Baars 10; C. BaarsNeys 10; Ver
hoevenGoslinga uitg.
verhogende factoren zullen de prijzen der
dagbladen in Nederland met ingang
de lste October a.s. met goedkeuring
het Directoraat-Generaal van de Prijzen
worden verhoogd.
Met ingang van gemelde datum zal de
prijs van dit blad zijn: f 0.32 per ioeek,
f 1.35 per maand en f 4.15 per kwartaal.
CrégheLkalender
De gelukkige winnaars van de kleur-
wedstrijd over Mei zijn: Arendje
Beelen, Jaap de Jong en Arendje Messe-
maker, allen te KatwijkAnnie Molenaar,
Janny Petiet en Nel Willemse, allen
Leiden. Zij krijgen een fijn boek!
Aan viswedstrijd namen 31 perso
neelsverenigingen deel
Grofsmederij nummer één.
Op initiatief van de personeelsvereni
ging van de Kon. Ned. Grofsmederij
werd Zaterdagmiddag in de Nieuwe
Vaart een viswedstrijd georganiseerd
waaraan niet minder dan 31 personeels
verenigingen uit Leiden deelnamen. Er
was slechts één dame, n.l. mej. A. van
Leeuwen (Raad van Arbeid). Ondanks
alle moeite slaagde zij er helaas niet in,
een visje te verschalken, maar haar deel
name werd zeer op prijs gesteld. De uit
slag werd: l.\ Kon. Ned. Grofsmederij
(Kroningsbeker) 8 visjes, 530 gram; 2.
fa. Zaalberg (idem) 3 v., 335 gr.; 3. fa.
Krantz, 3 v., 250 gr.; 4. Gem. Reiniging,
2. v. 105 gr.; 5. Lichtfabrieken 2 v., 97 gr.;
6. H. C. W., 1 v., 135 gr. Extra prijzen
werden toegewezen aan: K.N.G. voor het
het grootste aantal, fa. Zaalberg (H.
Schouten) voor de grootste vis (26 cm);
K.N.G. (W. Hamerling) voor het groot
ste aantal persoonlijk (drie). De voorzit
ter van de personeelsvereniging der
K.N.G., de heer N. v. d. Voort, sprak nog
waarderende woorden tot alle deelne
mers, in het bijzonder tot de heer C. Hen
driks als leider van de Hengelaarsver
eniging Leiden en omstreken, alsmede
tot ir M. C. de Jong, directeur der K.N.G.,
die reeds voor het volgend jaar een wis
selbeker toezegde!
GEEN BELANGSTELLING.
De opvoering van de operette „Het
vrouwtje van Stavoren" kon Zaterdag
avond wegens gebrek aan belangstelling
niet doorgaan.
Op slechts drie van de zes bonnen anthraciet
Brandstoffenhaödelaren uib Leiden en omgeving
bespraken de problemen
Enkele wenken aan het
publiek
Vrijdagavond vond onder voorzitter
schap van de heer Joh. H. Boelee een
vergadering plaats van de afdeling Lei
en omstreken der vakgroep detail
handelaren in brandstoffen. De vergade
ring werd bijgewoond door de heer Vis-
als vertegenwoordiger van het hoofd
bestuur der vakgroep.
De hoofdschotel der besprekingen was
wel het veel omstreden soortenprobleem.
De heer Visser deelde mede, dat het
hoofdbestuur er bij het Rijkskolenbureau
met klem op had aangedrongen,, ter op
lossing van dit probleem, toch vooral
een aparte bon aan te wijzen voor een
hoeveelheid anthraciet overeenstem
mend'tnet de hoeveelheid, die de handel
wordt toegewezen en moet afnemen
èn een aparte bon voor cokes en/of eiér-
Kader'der Chr. vakbeweging bijeen
Sociale scholing van bestuurders en leden onontbeerlijk
Zaterdagmiddag kwam het kader van
de Chr. vakbeweging bijeen onder lei
ding van de voorzitter van de Chr. Be
sturenbond alhier, de heer G. Hordijk
Behalve tal van bestuurders van diverse
vakorganisaties te Leiden waren verte
genwoordigers uit ^lf omliggende ge
meenten aanwezig.
Na een» kort openingswoord van de
voorzitter was het woord aan de heer P.
Kapinga, hoofdbestuurder van de Chr
bond van overheidspersoneel, die namens
het C.N.V.-bestuur een inleiding hield
op de bespreking over het a.s. winter
werk voor de vakbeweging. De heer Ka
pinga gaf op duidelijke wijze aan, hoe
dit werk dient te geschieden.
Behalve aan de propaganda moet aan
dacht worden geschóhken aan de sociale
herscholing van bestuurders en leden.
Dit i
e .tijd,
niet kunnen optkomen
ons niet mogen onttrekken. In elke
plaats, waar een Chr. besturenbond is
gevestigd, moet een studieclub komen.
Hetzelfde geldt voor de jeugdclubs. Het
C.N.V.-bestuur wil dit werk steunen met
raad en daad. Een daad is b.v. de te hou
den leldersvergadering. die binnenkort
in- het vacantieoord te Putten plaats heeft.
Daar kunnen de leiders van gedachten
wisselen over hun taak en de manier,
waarop zij de jeugd kunnen dienen.
In elke gemeente, ook in die, waar geen
jeugdclub bestaat, moeten speciale jeugd-
vergaderingen worden gehouden in de
komende winter. In de zomermaanden
kunnen fietstochten worden georgani
seerd, zoals dit ook deze zomer is ge
beurd, dank zij de hulp van vele trouwe
leden van de Chr. vakbeweging in tal
van plaatsen.
Een andere zaak, die de aandacht
vraagt, is het t b.c.-fonds „Draagt Elkan
ders Lasten". Dit fonds heeft een brede
taak ontvangen, n.l.: bevordering
volksgezondheid. Naast de t.b.c.-bestrij-
ding wil het fonds uitvoering geven aan
de volgende plannen:
1. Opname van rustbehoevenden in 't
vacantieoord van het C.N.V. in de maan
den October tot April;
2. uitzending van kinderen naar een
vacantiekolonie;
3. „hulp aan ernstige asthmaleiders, zo
nodig door uitzending naar Zwitserland
Hiervoor is geld nodig, veel geld zelfs
In ons blad van Zaterdag schreven wij
reeds hierover.
Voor dit werk der. barmhartigheid
kolen. Spr. betreurde het, te moeten
delen, dat de overheid haar medewer
king hieromtrent niet gaf. Door deze
weigering worden de moeilijkheden dus
als voorheen op de handel geschoven
Over dit onderwerp werd nogal gedis
cussieerd, wat geen verwondering be
hoeft te verwekken, omdat het publiek
steeds zes mud anthraciet op de aan
gewezen bonnen verlangt, wat in de ge
geven omstandigheden een onmogelijk-
Het publiek let er bij het kopen van
een haard of kachel niet op, of er
genoeg geschikte brandstoffen voor
beschikbaar zijn. Men zit liever bU
een mooie haard in de kou, dan bU
een kachel die óók mooi uitgevoerd
kan zijn, maar waarin alle soorten
brandstoffen gestookt kunnen wor
den, in een behaaglijke temperatuur.
Het aanschaffen van een haard moet
dan ook, zolang daarvoor nog niet de
gewenste <anthraciet-soorten beschik
baar fijn. ten sterkste worden ont
raden, aldus de mening der vergade
ring.
Voorts werd er op gewezen, dat het pu
bliek meer doordrongen moet worden
van het feit, dat er nog steeds een tekort
bestaat aan anthraciet. doordat er niet,
zoals vroeger, geïmporteerd wordt
door andere oorzaken, ten gevolge w
van de kolenhandelaren slechts 50 pet
van de door hen ingezette bonnen
anthraciet toegewezen krijgen. De rest
moeten zij in cokes en eierkolen
vaarden.
Besloten werd o.a., het publiek door
de pers een juiste voorlichting te doen
geven, opdat men zal medewerken de
minder courante soorten brandstoffen
hun weg te doen vinden.
Er werd een resolutie aangenomen, dat
iedere handelaar op de bij hem
geleverde bonnen ten hoogste drie
hedf n anthraciet zal leveren en "op de
resterende bonnen cokes of eierkolen,
naar verkiezing van de verbruiker.
Vervolgens werd overgegaan tot de
verkiezing van een nieuw bestuur,
gens periodiek aftreden van het oude,
de her-oprichting van de afdeling Leiden
van de Ned. bond van handelaren
brandstoffen, de vrije organisatie, zoals
die voor de oorlog reeds bestond,
grote meerderheid van stemmen werd
het oude bestuur herkozen, bestaande
uit de heren: Joh. H. Boelee, voorzitter;
J. Zeilstra Jr., eerste secretaris; W. de
Roode, tweede secretaris; C. A. v. Dorp
medewerking van velen noodzakelijk.
Op de inleiding van de heer Kapinga I Sr., penningmeester; K. Ouwerkerk Sr.
volgde een geanimeerde bespreking. j bestuurslid.
,Ons Belang" zette de viering van het
35-jarig bestaan in
Aanbieding van het huldeblijk der leden
Zaterdagmiddag waaiden de vlaggen
breed uit in de straten rond de Molen
straat, waar het bestuurshuis van de wo
ningbouwvereniging „Ons Belang" het
centrum vormde van opgewekte feest
stemming. Politie had voor afzetting ge
zorgd en „Werkmans Wilskracht" bracht
met pittige marsen vrolijkheid in. Het
is een complete serenade voor het be
stuur van de jubilerende vereniging.
In het bestuurshuis werden de gasten,
w. wethouder A- J. Jongeleee en de ge
meente-ontvanger. de heer F. Verstegen,
alsmede verschillende hoofden van dienst,
welkom geheten door de voorzitter van
de jubileum-commissie, de heer A. Ger-
Spr. zette uiteen, waarom juist een
gebrandschilderd raam was gekozen als
huldeblijk van de leden. Maar het is nu
eenmaal bij „Ons Belang" zó dat de be-
stuurderen méér in het bestuurshuis ver
toeven dan in hun eigen huis. En ook dat
moest in het huldebetoon worden mee-
berekend. De leden hadden voor 99 pet
ingestemd met het plan, een artistiek
bieden. En na vele moeilijk
heden te hebben overwonnen, droeg de
jubileum-commissie tenslotte de uitvoe
ring op aan de firma gebr. Dullaart te
De heer D. van Leeuwen, aan deze
verbonden voor het arstitieke gedeelte,
ontwierp vier tezamen-behorende glazen
de oudste leden: de
heer J. J. van Zonneveld, die het raam
onthullen. Hetgeen uiteraard met
veel genoegen aan alle zijden ge-
Nazorg t.b.v. het moeilijk lerende
en zwakzinnige kind
Wij ontvingen een overzicht van de
werkzaamheden, die door de nazorgver
eniging t.b.v. het moeilijk- lerende en
zwakzinnige kind, gevestigd te Leiden,
in 1947 werden verricht. Aan het over
zicht ontlenen wy het volgende:
Hoewel 'door het practische onderwijs
systeem en de speciale opvoedingsmetho
den de plaatselijke scholen voor b.l.o. in
staat zijn van bovengenoemde kinderen
behoorlijke jongens en meisjes te maken,
die een alleszins goede plaats in de maat
schappij kunnen innemen, heeft de prac-
tijk aangetoond, dat een goede organisa-
an het b.l.o. bestaat uit: de voorzorg,
de zorg en de nazorg. De nazorgvereni
ging exploiteert o.m. een tuinbedrijf; ze
heeft contacten met werkgevers en
sociale instellingen en controleert en sti
muleert. Van de plannen, die er in de
boezem der vereniging bestaan, willen
wij noemen: avondverzorging voor oud
leerlingen van de b.l.o.-scholen, uitbrei
ding van werkgelegenheid voor jongens,
die moeilijk in het vrije bedrijf kunnen
worden geplaatst, en iets dergelijks voor
meisjes.
In het afgelopen jaar konden weder-
n negen kinderen worden uitgezonden
aar de gezondheidskolonie „Zonneoord"
te Ede. Zij werden hier voor zes weken
verpleegd. De werktuin gaf aan zestien
jongens gelegenheid tot productieve ar
beid. De opbrengst van de tuin bedroeg
in 1947: 6890 kg. aan verschillende land
bouwproducten tot een gezamenlijk be
drag van f 1005. Voor verrichte arbeid
werd nog f 300 ontvangen.
De ambtenaar voor de nazorg ontving
op zijn spreekuur 472 bezoekers. Met tal
van instellingen werd nauw samenge
werkt. De financiële toestand vai
vereniging is gezond. Wel zal het i:
toekomst nodig zijn het getal der dona
ties uit te breiden.
Voor de vliegerwedstrijd, Zaterdag
middag uitgeschreven door de speeltuin
vereniging „Haagwegkwartier" bestond
zeer weinig belangstelling. Er waren
slechts twee deelnemers opgekomen, zo*,
dat de jury geen moeilijke taak had en
de eerste prijs toekende aan J. Rombout
(grote vlieger) en de tweede aan W.
Janson (kleine vlieger).
sohiedde en onder het uitspreken van de
hartgrondige wens, dat we toch nooit
zullen terugkeren naar de zij het mo
derne krotwoningen!
:t raam zoals gezegd in vier gla-
gecomponeerd geeft zowel in de
tekening als in de kleur op symbolische
wijze de verbetering weer, die 35 jaai
strijd op dit terrein heeft bereikt. D<
heer Van Leeuwen, die zijn opleiding als
glazenier ontving op het atelier van Hars
Liefkes in Den Haag, was hier en daar
nog gehandicapt door gebrek aan de be
nodigde verfstoffen en grond-materialen,
z'odta hij zelf sterk het gevoel had, niet
gegeven te hebben, wat in zijn vermogen
Maar wie voor dit raam staat,
dat hier een kundig en gewetensgetrouw
aan het woord is, en n^emt de be
scheiden opmerking over materialen voor
Na de onthulling begaf men zich naar
het gebouw voor Ohr. Soc. Belangen,
een kopje thee werd geserveerd en
nog menig spreker uitte, wat hem op het
hart lag. De voorzitter, de heer Gerrit-
Sr., toonde zich ontroerd door het
medeleven van de leden en de grote be
langstelling van buitenaf.
Buitenlandse chirurgen bezochten
de Anna-kliniek
Orthopaedische chirurgen, afkomstig
uit bijna alle landen van Europa, hebben
Vrijdag en Zaterdag een bezoek gebracht
de Anna-kliniek alhier, zülks ir
kader van een te Amsterdam gehouden
congres. Dr C. P. van Nes, geneesheer
directeur van de kliniek, heeft enkele
operaties toegelicht en een wetenschap
pelijke voordracht gehouden.
Nieuwe afdeling in Leidse Chr.
besturenbond
Als gevolg van de aansluiting van de
Ned. vereniging van Chr. handelsreizi
gers en handelsagenten bij het Chr. Nat
Vakverbond is de afdeling Leiden van
genoemde vereniging met ingang van 1
September in de kring van de Leidse
Chr. Besturenbond opgenomen. Namens
de afdeling heeft de heer H. de Graaf
zitting genomen in het bestuur van de
Chr. Besturenbond.
„Je bent laat!" zei de baas in afwach-
ng van een uitleg. Die kwam pas in
het kantoor, dat achterin de loods was.
Met overwogen stappen was de baas
achter gelopen. En Hembrug volg
de. De rest keek in werkhouding toe- De
werd gesloten. Hembrug vertelde,
vas gisteravond laat nog even op de
werf gaan kijken. Zo maar, liefde voor
werk en zo. De baas begreep. Er
en wel meer stukken koperen pijp
zoekgeraakt. Hij' had de sleutel geno-
De deur was op slot. Hü had ge
duwd. En was naar binnen gevallen.
Toen was iemand begonnen hem te slaan.
Z'n lip was nog dik. En z'n jas en alles
gescheurd. Dat ging toch zo maar niet?
De baas vroeg, wie het geweest
Hembrug wist het niet- Hij had zelfs
geen vermoeden.
„En Vosschem beweert, dat je wel wist,
wie het was.
„O, die, zei Hembrug. „die is gek!"
De baas zei, dat hij wel eens zou willen
weten, wie het geweest ls en wat hij
daar kwam zoeken.
„Was het er maar één?" „Het was er
maar één, het kunnen er ook twee ge
weest zijn, want ik sta m'n man
„Ja", zei de baas zonder overtuiging.
Hij wist nu zeker, dat er maar één man
in zijn loods geweest was. Alleen hij
wist nog niet waarom.
„Ik weet 't ook niet", zei hij, alsof
Hembrug Iets dergelijks had opgemerkt.
„Ik
niet
nachts te zoeken heeft".
Daarmee was het onderhoud afgelo
pen- En ieder deed, wat van hem
wacht werd. Men keek naar Hembrug,
die zweeg. Er werd gehamerd, geklon
ken, gelast, gebrand, gescheurd
sloopt. Het jacht stond onbewerkt op de
schragen.
Achter de dijk ^ertelde de vrouw var
Hembrug over her ongeluk. Aan de buur
vrouwen, die „nee. maar" zeiden. D(
melkboer en de bakker brachten het tot
de kerk en er voorbij, waar het einde
van het dorp was. En toen het verhaal
daar was aangekomen, lag Hembrug it
het ziekenhuis met een schedelbasisfrac-
tuur. Omdat dit een mooi woord was
Wanneer er een beter woord was ge
weest, had hij uit het „zware-gevecht-
met-de-drie-mannen", iets anders over
gehouden.
Met een mistroostig gezicht stond het
slachtoffer achter de pons-machine
maakte gaatjes in een stuk metaal.
linker oog deed pijn, z'n kaak was stijf
en in z'n hopfd bonsde het.
Hij begreep niet, waarom een man zo
veel moeite deed, om aan een stuk ko
per, of een plaat zink, of een paar plan
ken te komen. Hij vocht er toch ook niet
voor, als hij het eens ging halen, zoals
hij gisteravond probeerde te doen.
's Avonds na werktijd werd hij met
ontzag gegroet-
De andere dag was het dorp
dendaad vergeten, omdat ander
op zijn weg naar achter de kerk steeds
groter en gruwelijker vori
De jongen van Adriaan Verharen
sinds twee dagen zoek, halverwege het
dorp weggelopen en voorbij de kerk
dronken.
„Dat die jongen toch zo aan z'n eind
moest komen", zei de vrouw in het laat
ste huis van het dorp en ze dacht na over
het leven, dat kort is
H
De mensen van het dorp vonden haar
vreemd. Een meisje van
twintig, dat „school" had gegaan deed
zoiets niet, was de mening van hen, die
mild waren. En dat waren er weinig.
Esther Duurzeel roeide nu haar boot
de haven uit. Haar vader was er trots op
en zei het niet. Haar moeder
verboden hebben, wanneer het gezin niet
in dit dorp had gewoond. Hier hinderde
het niet. De scheepswerf van Duurzeel
leverde genoeg op, om zich niets van
dorpelingen aan te trekken- Duurzeel
zelf stond in de loods en keek naar
schem, die de vloer veegde. En
Hembrug, die langs z'n, nog pijnlijke
kaak streek. Z'n dochter zag hij niet
Ze roeide kalm en haar boot ging snel.
want het was een goede.
En Esther Duurzeel was trots op deze
boot. die tussen het oude roest van
werf, ondanks de hoge Normandiër,
de half-afgebroken begeleidingsboot.
die aan iets groots herinnerden,
beste vaartuig was.
De dag was regenachtig. Grijs
hoofdkleur voor vandaag. De loods, de
rivier, de fabrieken, de stad in de verte,
en de hemel. Grauw en grijs.
Ze roeide haar boot de stroom in. En
hield de riemen in. Daarna begon ze
schuin de rivier over te steken. Naar de
Ze verminderde haar slagen bij
lange krib, waar de stroom sterker trok.
Met een paar slagen haalde ze de boot i:
de luwte van de stenen dam. Hier wa
het bijna stroomloos.
Esther verwonderde zich over al he
grijs, dat gisteren nog licht en vol kleur
was in de zon
De roeiboot voer de nauwe inham
de griend inBij het inhouden va:
riemen vielen er druppels in het water
terug. Ze waren dood. omdat er geen
te beschijnen..
(Wordt vervolgd)
Het gedenkraam, symboliserend de
35-Jarige strijd op het terrein van de
Gravesteen wordt juridisch
centrum
Burgemeester Van Kinschot heeft Vrij
dag by de opening van de Gentse
kunsttentoonstelling in De Lakenhal
medegedeeld, dat het Gravesteen zal
worden ingericht als centrum van de
juridische faculteit der Leidse universi
teit. Dit zal eerst kunnen geschieden,
wanneer de restauratie van het Grave
steen geheel voltooid zal zijn. Het wach
ten is nog steeds op de laatste benodigde
hoeveelheid hout om het interieur te
tooien. Het ruimtegebrek in de universi
teitsgebouwen heeft het plan doen rijpen.
De bedoeling is in het Gravesteen de ge
hele juridische faculteit onder te brengen
met collegekamers of zalen, de juridische
bibliotheek, enz.
AANBESTEDING VAN BRUG TE
NOORDWIJK
Dijkgraaf en hoogheemraden van Rijn
land hebben aanbesteed het bouwen van
een brug over de Maandagse Wetering
te Noordwijk. Ingeschreven werd als
volgt: firma v. d. Bron en Visser f 44.850;
gebr. Offerman, Aalsmeer, f28.500; gebr.
S. en A. van Hoften, Amsterdam-Haar
lem, f23.400; firma G. de Geus en Zn.,
Broek op Langendyk, f22.980; K. van
Vliet, Leiden, f22.500; Van Hoften's aan
nemersbedrijf, Haarlem, f 20.620; M. S.
v. d. Voort, Leiden, f20.500; C. A.. Lan-
geveld. Alphen a. d. Rijn, f19 800; firma
de wed. H. van Driel, Koudekerk,
f19.650; L. P. v. d. Geer en Stuyfzamd,
Leiden, f19 500; C. Godschalk en Co.,
Leiden, f 19.460; H. C. v. Heemskerk, Lei
den, f 18.269; firma Th. L. J. Zitman,
Zoeterwoude, f15.800. Het werk is aan
de laagste (laatstgenoemde). inschrijfsAer
gegund.
ATHLETIEK.
cus P H. z v H J Dickhoff en M A Thorn;
Wilhelmina, d v J Vermond en F de la
Rie; Hendrik D, z v H D van Weizen en
G P M N Louwrier; Gemma J, d v C
Strijk en G J Biesjot; Elisabeth J, d v P
de la Rie en G Segaar; Adriana J, d van
G op 't Hof en S A Johnson; Cornelia R
G M, d v K A de Konink en M M de
Vos; Johannes A, z v A A Henzen en K
Korbee.
OVERLEDEN: D. Langezaal, man. 71 J.
De Leidse Schaakbond nam diverse besluiten
Ook de competitie-indeling 1948—'49 vastgesteld
Hoe komt mijn schaakclub in de
competitie uit
De L.S.B. kwam Zaterdagmiddag
„De Doelen" onder leiding van de heer
P. Herfkens in vergadering bijeen. Voor
de tientallen, die in de 2e klasse uit
komen, viel in deze bijeenkomst een be
langrijk besluit. „Schaakgenoegen" uit
Oegstgeest kwam met het voorstel, o
wedstrijdsduur te bepalen op drie
evenals dit in de lagere klassen hef ge-
al was. Dit voorstel vond geen bijval.
De afgevaardigde van „De Zwarte
Pion" stelde voor, de partijen 3^
laten-duren en stipt om half 8 met spelen
te 'beginnen. De vergadering ging hier
mede accoord. Hierdoor krijgt men de
zonderlinge situatie, dat er in de L.S.B.
drie verschillende speeltijden zijn, n.l.
>or de le en overgangsklasse 4 uur,
x>r de 2e klasse 3Vz uur en voor de 3e
4e klasse
Een motie van orde, ingediend door
het L.S.G., dat werd behandeld bij de
ingekomen stukken en inhield de vei
gadering te schorsen, omdat het Genoo:
schap niet had kunnen vergaderen e
jich beraden, werd slechts ondersteund
door de afgevaardige van Katwijk.
Philidor I (le kl.), Dan. Noteboom I
(overg.kl.), Philidor II (2e kl. A), Voor
schoten I (2e kl. B), Dan. Noteboom II
(3e kl. A), S.P.W. I (3e kl. B), Dan.
Noteboom III (4e kl. A) en Aarlander-
(4e kl. B) ontvinegn de behaalde
kampioensmedailles.
De voorzitter maakte nog enige by-
mderheden bekend over de lustrum-
vier- en zeskampen op 2, 3, 4, 5 en 6 No
vember a.s., o.m. de deelname hieraan
door vier Gentse en waarschijnlijk ook
enkele Oxfordse schakers. Op de feest
avond, 6 November in de Stadsgehoor
zaal zal dr Max Euwe een causerie hou
den over de laatste wedstrijden om hei
wereldkampioenschap. De jaarlijkse ont
moeting tussen de Haarlemse schaak
kring en de L.S.B. zal waarschijnlijk eind
Januari of begin Februari plaats vinden.
Ingekomen was een schrijven van ir
A. H. J. Paardekooper, waarin deze af
scheid nam als competitieleider van de
bond. De heer Herfkens releveerde het
vele werk, dat de heer Paardekooper
voor de bond deed, en sprak woorden
Een tiental van de L.S.B. zal meedoen
aan den bondencompetitie.
In de vacature ir A. H. J. Paarde
kooper werd als bestuurslid gekozen de
heer J. van Zanten S.P.W.)
De heer Jac. Galjaard zal met assisten
tie van de overige bestuursleden de groe
pen voor de kampioenschappen L.S.B.
le. 2e en 3e kl. samenstellen.
Op voorstel van de heer W. H.
Nat (L.S.G. werd de kampioen
L.S.B., ditmaal de heer H. A. Idema (L.
S.G.), vrijgesteld van het spelen var
voorwedstrijd.
Na afloop van de vergadering verdeel
de het bestuur de functies. De samen
stelling daarvan is: P. Herfkens (voorz.)
A. E. J. Modderman (2e voorz.), F. var
Beek (secr.), J. van Zanten (2e secr.)
H. M. Pont (penm.), Jac. Galjaard (wed
strijd- en competitieleider) en A. Leen-
"heer (lid).
Op de ledenvergadering, die de L.SB.
Zaterdagmiddag in „,De Doelen" hield,
werd ook de indeling van de clubs voor
de oempetitie 19481949, die in de week
15 October zal beginnen, vastgesteld.
Deze ziet er als volgt uit.
2e kl.: Philidor I, Alphen I, L.S.G. H,
Katwijk I, Bodegraven I, Hazerswoude I,
Dan. Noteboom I.
Overgangsklasse: Vriendenschaar, Caïs-
i I, Boskoop I, Oegstgeest I. Leiderdorp
I, Zoeterwoude I, Philidor EI.
2e$l. A.: Zwarte Pion I, Sassenheim I,
N.Z.H. I, Voorschoten I, Schaakgenoegen
I, Philidor III, Dan. Noteboom II.
2e kl. B.: Alphen II. Bodegraven II, V.
T.L. I, Boskoop II, Leythen I, L.S.G. III,
P.W. I.
3e kl. A.: V.T.L. II, Zwarte Pion II,
Lisse I. Katwijk III, OnsGenoegen I,
Dan. Noteboom III, Katwijk II.
3e kl. B.: 'Alphen III, Leiderdorp II,
P.T.T., Vriendenschaar II, Aarlanderveen,
Roelofarendsveen, Philidor IV.
4e kl. A.: N.Z.H. II, Sassenheim II, S.
P. W. II, Schaakgenoegen III, t Leytse
Ancker, Philidor V.
4e kl. B.: Schaakgenoegen II, S.P.W. II,
Boskoop in, Leythen II, Voorschoten II,
Oude Wetering.
De jubileum-afvalwedstrijd van
de L.S.B.
Na de tweede ronde van de jubileum-
afvalwedstrijd van de L.S.B. zijn nog 32
spelers overgebleven, die elkaar in de
derde ronde zullen bekampen. Van deze
en nog resterende ronden zullen we de
koppeling der spelers vermelden. Voor
de derde ronde is deze als volgt: mr A.
J. Mulder (Philidor)—*J. J. Braggaar
(Voorschoten); F. Teleng (Vrienden
schaar)mr ir J. Westra (L.SG.); W. F.
Schüsz (Philidor)Th. Olyerhoek (Roe
lofarendsveen); A. Barkema (Philidor)—
M. Bloem (L.S.G.); J. Kanbier (Vrien
denschaar)W. Ouwerkerk (Vrienden
schaar); G. Bosscha (L.S.G.)A. Koe
voet (Philidor); S. J. van Wijn (Bos
koop)J. F. Kriek (Vriendenschaar);
M. Optendrees (Philidor)D. van Gelder
(Philidor); Jac. Harkes (Hazerswoude)—
Th. v. d. Berg (Oegstgeest); A. Leenheer
(Dan. "Noteboom)T. A. Schilthuyzen
(Caïssa); ir A. H. J. Paardekooper (Phili
dor)P. J. Preenen (V.T.L.)Joh. de
Zwijger (V.T.L.)—P. Vlugt (Caïssa); C.
Molenkamp (Philidor)J. Volders (Phi
lidor); J. Verduin (Caïssa) of C. J. W.
Colijn (Philidor)—W. Sloos (S.P.W.);
W. Bey (Leythen)J. Kluver (Philidor);
H. J. A. Visser (SP.W.)H. C. Bouter
(Philidor)
Sfeer in 't gezin?
De Nieuwe Leidsché" ei
