De Koningin in ballingschap
Spionnage
NIEUWE UETDSCHE COURANT
8
MAANDAG 23 AUGUSTUS 1943
Sportuitivisseling Leiden—Gent
De bezoekende Gentenaren boekten successen
op tal van fronten
Voor de tweede maal in de geschiedenis van de sportuitwisseling tussen Leiden en
Gent rjjn de sportbroeders uit de Belgische Academiestad Zaterdag naar Leiden
gekomen. In drie bussen arriveerden zü ongeveer half twee op het Stadhuisplein,
voorafgegaan door enkele particuliere wagens, waarin de families Verhaest en Van
den Berg waren gezeten.
Direct daarop was men in het Leidse
stadhuis een en al actie. Het comité voor
sportuitwisseling zette alles op haren en
snaren om de gasten, die een uur later
arriveerden dan verwacht was, alsnog in
staat te stellen rustig een stukje te eten
en toch alles op tijd te laten verlopen.
Dat dit niet lukte, ligt zeker niet aan de
heer Coers en zijn staf.
Zo verscheen „Concordiai" onder meer
een half uur te laat op het voetbalveld
voor het spelen der volksliederen wat
kwam de Brabanconne er slecht af!
en arriveerden ook de Amsterdammers te
laat voor het spelen van de basket-ball-
wedstrijd.
Gent boekte diverse successen. Zo won
nen de Belgen de equipe-wedstrijd op
floret, de voetbalontmoeting der ge
meente-ambtenaren, de basket-ballwed-
strijd, de keurturnwedstrijd- en de bridge
drive. Leiden zegevierde op sabel en het
vertegenwoordigend KNVB-elftal speelde
op het nippertje gelijk tegen het reserve-
elftal van La Gantoise.
Officiële ontvangst.
Voor de wedstrijden begonnen, waren
de Gentenaren op het stadhuis tegen
woordig bij de ontvangst door B. en W.
Burgemeester jhr mr F. H. van Kin
schot, riep daar de gasten en in het bij
zonder schepen Verhaest, een hartelijk
welkom toe. Spr legde de nadruk op de
basis van deze sportuitwisseling, nl. het
leggen van nader contact tussen steden
en landen.
Schepen Verhaest dankte voor de
hartelijke ontvangst en wees op de
uitbreiding die deze uitwisseling zal
ondergaan. Gentse kunstenaars zullen
bun werken over enkele weken in
Leiden exposeren.
Spr schetste nog de diepere betekenis
van dit nader contact, waarna beide
volksliederen werden gespeeld en de thee
werd gebruikt. En toen ging het naar
de sport-arena's.
Kleine Gentse basket-bal zege
De basket-bal-ontmoethïg russen een
Gentse en Amsterdamse ploeg werd in
het voordeel van Gent beslist. Basket-bal
is een interessant en spannend spel. dat
het midden houdt tussen luchtbal en
korfbal. De ploegen bestaan ieder uit
vijtf man, die moeten proberen de bal in
een ring te werpen, die 3 meter boven
de grond is aangebracht.
De Amsterdammers waren physiek
sterker, maar de techniek van de Gen
tenaren was beslist beter. Voordeel trek
kend uit hun lengte namen de Amster
dammers spoedig een 84 voorsprong.
Gent veranderde daarna van tactiek en
kwam geducht opzetten. Met rust stond
zy
15—19
Dit
groot deel te danken aan het feilloos be
nutten' van de vrij talrijke strafworpen.
een kunst, die de Amsterdammers lang
zo goed niet beheersten, Na de hervat'
ting eenzelfde spelbeeld. Het einde kwam
met een 34—35 zege voor Gent.
De heer J. C F Coers heette de spelers
welkom en de heer A. Schmüll uit Am
sterdam gaf vooraf een korte verklaring
van spel en spelregels.
Voetbalwedstrijd zonder veel strijd.
Op het terrein aan de Zoeterwoudse
Singel bonden La Gantoise 2
drietal invallers tegen een Leids KNVB-
elftal, zonder UVS-et
Weyden als invaller voor Van Dorp, de
strijd aan. Strijd schrijven
hiervan was eigenlijk alleen in de eerste
helft en dan nog niet eens van heftige
strijd, sprake. Daarna kon hier moeilijk
meer van worden gesproken en lieten
in het bijzonder de Leidenaars zulk slap
en fantasieloos voetbal zien, dat het 't
aankijken nauwelijks waard was.
In de eerste helft hebben de Leide
naars de beste kansen gehad. De cor
ner-verhouding sloeg ver in hun voor
deel door, maar met uitzondering van
linksbuiten Teeuwen, werd er weinig ge
schoten. Zo kon het gebeuren, dat niet
Leiden doch Gent met een 12-voor-
sprong ging rusten. Filippo scoorde uit
een voorzet van Teeuwen
doch even later maakten de Belgen gelijK,
toen keeper Oudshdorn een opgevangen
bal liet vallen, die door Vaji der Wiele
in 't net werd gewerkt. Een fraaie kop
bal van Filippo werd daarna even fraai
door de overigens wat nonchalant spelen
de Belgische keeper Van Iseghem, tot
corner verwerkt. Deze leverde niets op
Wat nam J. v. d. Weyden de corners toch
slecht. Toen Rietbergen een bal wat slap
lippo miste hierna de kans van de dag,
t ging
De Belgen speelden in de tweede helft
wat beter dan daarvoor. Hun plaatsen,
afdekken, positiekiezen was lang niet
slecht en 't zag er geruime tijd naar utt,
dat zij zouden gaan winnen. Wel werd
het door een fout in hun verdediging door
Filippo nog 22, maar toen de Leidse
achterhoede wegens een vermeend hands-
spel bleef staan, hergaf Lippens Gent de
leiding (23). Deze stand bleef zo tot
vlak voor het einde, toen een blunder
Van Iseghem Gent alsnog de zege
kostte (3—3).
Gemeentepersoneel van Gent won royaal.
Buiten de uitwisseling om stond fle
wedstrijd tussen het gemeentepersoneel
Leiden en Gent. Lang was het on
zeker of deze ontmoeting door kon gaan,
daar de L.V.B. Zaterdagmorgen een veto
uitsprak tegen het meespelen van een
zestal leden van onder zijn gebied ressor
terende clubs. Niettemin kwamen deze
spelers, die hun Gentse collega's geen
vergeefse reis wilden laten maken, toch
it en de wedstrijd ging door.
Leiden bood in deze match goed tegen
stand en eerst na 26 min. wist Gent door
Lefèvre te scoren (01). De gasten ble-
daafna druk uitoefenen op het Leidse
doel, doch zonder verder resultaat. Bij
een aanval der thuisclub was Windhorst
doorgebroken, maar zijn schot faalde. De
Gentse keeper wist nog 2 bijna zekere
doelpunten te voorkomen.
Uit een hoekschop, waarbij de bal direct
het doel verdween en door Allegaard,
vergrootte de gasten hun voorsprong in
de tweede helft tot 03. Ook daarna
bleven zij overwegend in de meerder
heid en 't was nog eens Allegaard, die
scoorde (04). In 't halfduister klonk bij
deze stand het eindsignaal.
Uitstekend turnen In de Gehoorzaal.
Van uitstekend turnen van Gentse en
Leidse athleten, heeft een niet talrijk
publiek 's avonls in de Stadsgehoorzaal
kunnen genieten. Zoiets had men in de
Sleutelstad nog niet vaak kunnen be
wonderen Bij de Gentenaren was hel
speciaal G. Marien en bij de Leidenaren
Pommer, die zich bijzonder onder
scheidde. Gent won tenslotte met 37.8
pt. verschil. Hier volgt een overzicht van
de_prestaties.
nt: Rek 93.4 pt. (beste prestatie: G.
Marien, 18.6 pt.) Ringen: 93.4 pt. (beste
prestatie G. Marien, 18.7 pt.)' Paard volt.
78.5 pt. (beste prestatie: G. Cattoir, 16 pt.)
Vrije oefening 106.5 pt. (beste prestatie:
G. Marien, 19.5 pt.) Brug, 97.2 pt. (beste
prestatie: G. Marien, 19.2 pt.). Paard-
springen, 89,3 pt. (beste prestatie: G.
Marien, 18 9 pt.). In totaal 562.9 pt.
Rek 92.6 pt. (beste prestatie:
J. Pommer, 16.4 pt.) Ringen 92 pt. (beste
prestatie: J. Pommer en Vink, 15.9 pt.)
Paard, 72,3 pt. (beste prestatie J. Pom-
(beste prestatie: J. Pommer, 15.2 pt).
Brug, 90.1 pt (beste prestatie: J. Pom
mer, 18 pt.) Paardspringen, 91.3 pt. (beste
prestatie H. den Hertog, 17.2 pt). In
totaal 525.1 pt.
Burgemeester Van Kinschot sprak aan
't begin van de avond de turners toe. De
prestaties werd beoordeeld door
jury-leden, 2 Leidenaars en 2 Gentena-
■en. De Leidse ploeg bestond uit 7 leden
fan „Excelsior" en W. v. Polanen
,Jahn", Gent verscheen met een ploeg
nan 7 man.
Gent wint de floret- en Leiden
de sabelwedstrUd.
In de bovenzaal van de sociëteit „Ami-
itia" vond een floret- en een sabelwed
strijd plaats tussen de équipes van Lei
den en Gent. De leiding had de heer
Gijsberti Hodenpijl en als hoofdsecon
dant trad op de heer Jean Vandervoodt
uit Rotterdam.
Te ongeveer 19.30 uur werd onder
grote belangstelling een begin gemaakt
met de équipewedstrijd floret, waarin
zoals te verwachten was de Gentenaren
de toon aangaven. De Leidenaars gaven
goed partij, doch konden niet verhinde-
dat de subliem werkende Belgen
124 deze ontmoeting wonnen.
Vooral het schermen van de Gentse cap
tain, dr L. de Groo, was een genot om te
zien. In de vier door hem getrokken
partijen kreeg hij slechts één touché
m, nl. van v. d. Belt.
In de sabelwedstrijd hebben de Leide-
aars zich gerevancheerd voor de met
Pasen jl. in Gent geleden nederlaag.
Zy wonnen deze ontmoeting piet 9—7.
Er werd zeer goed geschermd en vooral
de partij tussen de óude rivalen
Alexandre en Van Vliet de laatste
won al zijn partijen was van hoog
gehalte. Na een vinnig duel won Van
Vliet met 51. Verzijden was ook op
dreef en won 3 van de 4 partijen.
Floret Gent: 12 gewonnen partijen.
P o
De Groo 4 1
Bernard 4 9
De Taye 3 13
Henriet 1 16
Leiden: 4 gewonnen partijen.
De Jager 2 16
v. d. Belt 1 16
Ligtenberg 1 19
Van Campen 0 20
Sabel. Leiden: 9 gewonnen partijen
Van Vliet 4 7
Verzijden 3 14
De Jager 1 18
P. Erades 1 19
Gent: 7 gewonnen partijen.
Alexandre 3 10
Raes 2 16
De Poorter '2 18
Van Quakebeke 0 20
Na afloop reikte de nestor van c_
Leidse schermers, De Jager, de prijzen
uit en overhandigde aan de heet
Alexandre een door het lid van A.E.W.
Weyland, zeer artistiek uitgevoerde oor
konde betreffende het hem reeds met
Pasen in Gent verleende erelidmaat
schap dier vereniging.
Tijdens het hierna gehouden gezellige
samenzijn dankte de heer Wijnendaele
de Leidse schermgemeenschap namens
alle Gentse schermers voor de genoten
gastvrijheid.
Ook de bridge-drive voor Gent.
In „Het Gulden Vlies" vond de bridge
drive tussen Leiden en Gent plaats. Het
viertallen-ontmoeting, die
14.4 pt.). Vrije oefening, 86.8 pt. 4—2 door de gasten werd gewonnen.
deze week.
Vooral onder de bakers bestaat enige
ontstemming tegenover het comité Re
geringsjubileum 1948, omdat zij in geen
enkel opzicht in de keuze der feestdagen
werden gekend. Met name werden ten
aanzien van a.s. Zaterdag tal van moei
lijkheden verwacht. Men vreesde, dat aan
vele deuren geen gehoor zou worden ge
geven en dat daardoor ernstige stagnatie
zou ontstaan.
Bovendien gunde men het personeel ook
gaarne een vrije dag, al zouden daar de
bezwaren van nóg meer nachtarbeid te
genover staan.
De bedrijfscommissie van de bakkers,
bestaande uit vertegenwordigers van de
fabrikanten, de patroons en de gezellen,
heeft thans besloten, a.s. Zaterdag geen
brood te bakken en af te leveren. Vrij
dag wordt gebakken en afgeleverd voor
drie dagen: Vrijdag, Zaterdag en Zondag
In een annonce in de plaatselijke dag
bladen zal het publiek nog worden ver
zocht, in dezen algehele medewerking te
verlenen, d<*>r a.s. Vrijdag voor drie _a-
gen brood af te nemen en vooral te zor-
op zijn backs terugspeelde, scoorde Lar-gen dat er iemand thuis ia, als de bezor-
muceau nogmaals voor Gent, 1—2. Fi-1 ger komt.
De bezorgers rukken a.s. Vrijdag
eerder dan normaal uit. Ni
Tekort aan verse vis
IJmuidens markt overvoerd met haring
In de week van 12 tot en met 18 Aug.
werden in IJmuiden aangevoerd 33.285
kisten verse haring en 7-670 kisten verse
s Voor voorrang en export werden hier-
uit de markt genomen 8.929 kisten
i haring en 1.355 kisten
Ook de vorige week dus heeft de verse
haring weer de boventoon gevoerd ir
IJmuidens haven.
Het schijnt, zo vertelt de belangenge
meenschap van de verenigde vishande
laren, dat er een niet verplichte afspraak
tussen de reders is, om afwisselend de
schepen op verse haringvangst te sturen
en slechts sporadisch op
fagen. De reder bekijkt namelijk de zaak
zo, dat op een haringreis 2 a 3 maal zo
veel besomd wordt als op een visreis, de
handelaren echter zien onder het oog.
dat de klant afwisseling in de vissoorten
wil hebben en zij begrijpen maar al te
goed. dat het visverbruik alleen dan op
gevoerd kan worden, als men zijn rela
ties ook iets anders kan voorzetten dan
verse haring. De haring is inderdaad zeei
in trek, zoals blijkt uit het feit, dat ei
meer dan 5000 kisten per dag in Neder
land worden verkocht, misschien mede
dank zij de kwaliteit en het vetgehalte
De verenigde vishandelaren van IJmui
den verdelen de verse vis zoveel mogelijk
eerlijk, maar dat ze het niet in alle
opzithten met het systeem van de reder!
eens kunnen zijn, is begrijpelijk.
De broodvoorziening in 't komende weekend
Vrijdag wordt voor drie dagen afgeleverd
De bakkers en ook andere leveranciers de laatste klanten eerst in de natniddag-
van levensmiddelen vragen zich af, hoe uren bereiken.
het met de voorziening van brood ed. De Arbeidsinspectie heeft er in toege-
moet gaan op de aanstaande feestdagen stemd, dat as. Vrijdag reeds om 8 uur
het bijzonder aan het eind van I vers brood mag worden afgeleverd.'De
bakers beginnen te middernacht al te
bakken, terwijl Donderdagavond om 10
uur met de voor arbeid wordit begonnen.
BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN
Geboren: Marien A., z. v. W. Grave-
kamp en M. v. Rijn; Willem J., z. v. A
den Duik en L. M. Papendrecht; Johan
nes, z. v. J. v. Zeist en W. Tilstra; Geer
trui L., d. v. L. v. d. Reijden en G. Geuke;
Helena A„ d. v. M. A. Oldenhof en H
A. Haasnoot.
Overleden: M. A. C. v. d. Lind«n, huis
vrouw v. J. Nagtegaal, 70 j.; A. de Mol,
d. 5 d.
Het bouwbedrijf tijdens de
jubileumfeesten
Aansluitend aan de door de Bedrijfs-
raad voor het bouwbedrijf genomen be
slissing inzake de a.s. jubileumfeesten
door de regionale commissie voor 1
bouwbedrijf (rayon 29) na gepleegd ovi
leg besloten, dat in het rayon Leiden op
Zaterdag 28 Augustus en Maandag
September niet zal worden ewerkt. In
bijzondere omstandigheden kan van deze
regeling dispensatie worden verkregen
na schriftelijk verzoek tot de regionale
commissie.
HOGEWOERD-VERENIGING
De Hogewoerd-vereniging besloot, geen
versiering aan te brengen. Wel hoopt het
bestuur, dat de winkeliers en bewoners
ieder persoonlijk zoveel mogelijk zullen
versieren op een fraaie wyze en dat bo
vendien huis aan huis zal worden ge
vlagd.
In eigen vlees
Het is een algemeen bekend verschijn
sel, dat de formulering van ambtelijke
regelingen vaak aan duidelijkheid te wen-
i overlaat. De taal der ambtelijke stu-k-
n is veelal niet te lezen en nog minder
begrijpen. Er wordt daarop met recht
dikwijls critiek uitgeoefend. Dat een af
deling van een Rijksinstantie in het pu
bliek critiek uitoefent op de ambtelijke
taal van een andere afdeling, is echter
iets geheel nieuws. Wat ds het geval? In
de Staatscourant van 6 Juli j.l. werd van
wege het Rijksbureau voor papier, pa-
pierverwerkende en grafische industrie
besohiking gepubliceerd. De publici
teitsafdeling van hetzelfde Rijksbureau
heeft zich geroepen gevoeld, aan belang
hebbenden een circulaire te doen toeko-
aarin deze beschikking is opge-
In een toelichting merkt deze af
deling op: „Voor wie, ook na herlezing,
het juridisch proza van deze bekendma
king een obscuur libel mocht blijven,
volgt hieronder een in gangbaar Neder
lands gestelde verklaring en toelichting"
Alstublieft! Daarmede kunnen de geach
te collega's het wel doen! Beide publica-
verschenen onder auspiciën van het
Ministerie van Economische Zaken.
N.O.M.A.T.E.G maakte met de
kinderen een fijn uitstapje
De Chr. jeugdvereniging „N.O.M.AT.
E.G." maakte met de kinderen
haar onderafdelingen het jaarlijks
uitstapje. Pluvius scheen hen ditmaal te
illen vergezellen, want reeds vóór
het vertrek was zijn aanwezigheid danig
te merken. Toch kon dit de vreugde niet
verstoren en werd om half acht
grote autobussen met gejuich gestart
1het werd weldra droog!
Het eerste doel was de pyrgmide van
Austerlitz, waar de inwendige mens
werd versterkt. Daarna werd fijn ge
speeld in de speeltuin, maar de spel
breker was weer de regen, die het gezel
schap noopte, vóór de vastgestelde tijd
de bussen te gaan. Al rijdende werd
weer droog en na een mooie tocht
beriekte men de omgeving van de Hars
kamp. Ook hierin werd weer prettig ge
speeld in het bos. waarbij de laatste
twee fikse regenbuien van deze dag
neervielen.
verversing ging het v
wel over Ede, Wageningéh, de
Grebbe, Doorn en Zeist, waar in „Bef
Jagershuis" de avondboterham werd ge
nuttigd en nog wat werd gespeeld
aangrenzende speeltuin.
uur ging het fluitsignaal
de terugtocht via Utrecht. Toen het ge
zelschap om kwart voor acht het vereni
gingsgebouw bereikte en daar hoorde,
dat het in de Sleutelstad niet had gere
gend, moest men toch getuigen, dat
ondanks enkele regenbuien een fijne dag
had gehad. De kinderen waren met recht
„dankbaar en voldaan" en het bestuur
met de leiders en de leidsters niet minder.
Een traditie gaar langzamerhand
te loor
Ongeveer 700 inschrijvers
haring en wittebrood
Zaterdag vond de inschrijving plaats
voor de uitreiking van haring en witte
brood op het feest van Leidens ontzet,
dit jaar te vieren op Zaterdag 2 October.
Er waren, evenals vórig jaar, ongeveer
700 gegadigden, vergeleken bij vooraf
gaande jaren een gering aantal.
B. EN W. HOUDEN A.S. WOENSDAG
GEEN SPREEKUUR.
Burgemeester en wethouders van Lei
den zijn verhinderd op Woensdag
25 Augustus a s. spreekuur te houden.
DE BUITENGEWONE RAADSVERGA
DERING OP 31 Augustus.
De buitengewone vergadering i
gemeenteraad van Leiden op Dinsdag
31 Augustus vangt om 3 uur aa
A. s. Donderdagavond plantsoen-
Door het Leids politie-muziekgezelschap
t Leids politie-muziekgezelschap
a.s. Donderdag, 26 Augustus, i
een Plantsoenconcert, waarvar
programma als volgt luidt:
1. Klankfestijn, T. Hannush, arr. P. J.
Molenaar; 2. Cavaleria Rusticana, M. J.
H. Kessels; 3. Espana, Suite de Valses,
Par. E. Waldenfel; 4. Marche Américaine,
Souza; 5. Voorwaarts Mars!, W.
Ciere, arr. A. Dreieeen; 6. Flots du Da
nube, wals, S. Ivensvise; 7. Jubelklange,
s, E. Mebel; 8. Holland Jubelt,
Adr. J. Maas; 9. Finale.
AFVAART VAN EEN
BOMSCHUIT
Wat een gebeurtenis was dat vroeger,
mdere
wIjkers hert-
illen
jaar 1613 i
Reders, vrouwen, kindi
nilieleden en de predikant
tr getuige van.
Een raadsel u
jver de bomschuit:
Eertijds ik levend was.
En voede die daer leven,
Doodt zynde draech ik die,
Die leven is gegheven:
Jae ick loop over 't hooft,
Al ben ik sonder voet.
Van dien, die leven heeft,
En noch hy swyghen moet.
MAAR OOK TOEN: JE MAINT1ENDRAI
De plotselinge inval der Duitsers in
Nederland op Vrijdag 10 Mei 1940 ver
wekte bij ons volk eerst schrik en ont
steltenis, die weldra oversloeg in diepe
■erontwaardiging.
Sinds Zondag 3 September 1939, toen
Engeland aan Duitsland de oorlog ver
klaarde, waren ruim acht maanden ver
lopen. In die maanden was veel gebeurd.
Eerst de Duitse opmars over de grenzen
Oostenrijk en Sudetenland, van de
landen Bohemen en Moravië. Daarna
volgden Polen, Denemarken en Noor
wegen.
iren inderdaad ernstige waar
schuwingen, en aanstonds ging Neder
land dan ook over tot de mobilisatie
zijn strijdkrachten.
Velen bleven hopen dat ons land, e\
als in de eerste wereldoorlog, ook
weer buiten de krijg zou blijven. En die
hoop mocht men op goede bronnen koes
teren. Had Nederland niet steeds eer
stipte neutraliteit in acht genomen? En
had Hitier niet meer dan eens plechtig
verklaard, dat de neutraliteit van ons
land zou worden ontzien?
En nu was plotseling tóch de ver
schrikking van de oorlog over ons kleine,
welvarende land losgebarsten.
Koningin Wilhelmina, die in haar meer
dan 40-jarige regering zo vaak het rechte
woord had gevonden ter vertolking
wat leefde in het hart van het Neder
landse volk, zei 't ook nu weer zo heel
juist in haar proclamatie op de eerste
oorlogsmorgen:
„Nadat ons land met angstvallige
gezetheid al deze maanden een stipl
traliteit had in acht genomen en terwijl
het geen ander voornemen had dan dezt
houding streng en consequent vol te hou
den, is in de afgelopen nacht door de
Duitse weermacht zonder de minste waar
schuwing een plotselinge aanval op ons
gebied gedaan. Dit, niettegenstaande de
plechtige toezegging, dat de neutraliteit
van ons land zou worden ontzien zolang
wij haar zelf handhaafden. Ik richt hierbij
een vlammend protest tegen deze voor-
beeldeloze schending van de goede trouu
van wat tussen beschaafde statenbehoor
lijk is".
Dat was echte Oranjetaai, zoals we
van onze Koningin verwacht hadden.
Maar enige dagen later deelde de radio
zonder enige inleiding of commentaar
mede, dat onze Vorstin in Engeland
toefde. Dat begrepen we niet en door
velen zijn toen boze woorden gesproken.
Dat Prinses Juliana heenging om haar
Lezers schrijven ons:
Hoe vieren onze jongens in de tropen de feesten
Jager Peter" zond van uit zijn voor
post de volgende, geheel in soldatentrant
gestelde, ontboezeming naar het Vader
land, dat zich voorbereidt op de jubileum-
inhuldigingsfeesten. Zijn kreet uit de
rimboe is meer spontaan dan weloverwo-
zoals kreten overigens meestal zijn.
We zullen de veiligheidspelden en Hansa-
plast dan ook maar laten voor wat ze zijn
en van harte met „Jager Peter" hopen, dat
hij deze artikelen niet nodig zal hebben.
Dat het onder onze jongens in Indië nodig
ook mogelijk is gebleken, zélf fondsen
vormen voor de nagelaten betrekkingen
van hen, die hun leven gavén, móge in
feestvierend Nederland toch wel even de
volle aandacht hebben. Of zou zelfs dat te
veel zijn gevraagd? Red. N.L.C.
In Holland worden duizenden en nog
eens duizenden guldens gespandeerd aan
verlichting en versiering. Allemaal heel
aardig, maar nu eens afwachten,
hoeveel er gegeven wordt voor „Jan Sol
daat". die hier z'n zo geroemde en opgehe
melde „plicht" vervult voor 't vaderland.
O ja, de Niwin is weer bezig met pakket
jes. Heel aardig hoor: met een foto er in,
50 sigaretten, Hansaplast, veiligheidspel
den en poeder. Is 't niet om het uit te gil
len van de lach? Vieren ze in Holland ook
feest met Hansaplast? Plakken ze daar
uit louter plezier en genot ook pleisters
op elkaar en prikken ze zich in de feest
vreugde met veiligheidspelden?
Nu, wij kerels van 23 jaar, wel, hoor!
Wij zijn nog zo kinderlijk! Het ergste
nog, dat dit betaald wordt door de gewone
i. Ik zal niet zeggen, dat we die artike
len niet kunnen gebruiken, maar om dal
feestpakketje te stoppen, vind ik
toch wel een beetje raar. We kunnen ech
ter wel feest-neuzen krijgen en feest-stok-
gekke hoedjes, bij de Welfare, een
muts f 0.60, een lampioen (zonder kaars?)
f 1.10 en toeters (laat me niet lachen)
f 0.50. Ik zie 't al gebeuren, hier in deze
buitenpost, iedereen met een feestneus op
en een toeter. En een lol, zeg!
't Gaat weer precies eender als met 5
10 Mei: er zal wel weer noppes te doen
zijn. Het feit zelf vind ik niets erg. hoor,
je kunt hier toch geen goed feest vieren,
helemaal niet in de omstandigheden
waarin wij zitten, op zo'n voorpost. Maar
dat de mensen in Holland en de regering
zelf nu niet zien, dat er iets scheef zit, dat
kan er bij mij niet in. Er is nergens geld
nog niet eens om de nagelaten
trekkingen steun te geven, want daarvoor
worden nog hier (in Indië) fondsen opge
richt onder de soldaten, om die mensen
bij te springen, (Brigadefonds, Divisie
fonds) en dat moet allemaal komen uit de
platte portemonnaie van de soldaat.
Maar moeten er grote verlichtingen ko-
len, monumenten of vuurwerk: oh, dan
jn er centen genoeg. Laat Jan Soldaat
zich maar doodvechten" voor 't lieve va
derland, dat zo met hem mee leeft!
JAGER PETER
Tuinfeest van het Westerkwartier
De vrolijke lotgevallen van Flippie Flink
Het bestuur van de speeltuinvereniging
.Westerkwartier" organiseerde Zaterdag
/oor de kinderen een gezellige middag.
Panders Jeugdtoneel kwaim op visite, in
een burgemeester met
zijn knech', een veldwachter en de kwa
jongen Flippie Flink.
Wat hebben de kinderen van Flippies
streken genoten! Maar ook de „moraal"
ontbrak niet en aan het spel werden hoge
gesteld. Telkens werden de kinde-
ook bij de behandeling betrokken.
Vol spanning hebben ze meegelefd en
meegeavontunierd. In de pauze en na af
loop werden de jongens en meisjesgetrac-
teerd op koek en ijs.
Contra-Spionnage
door Willy le Comte
Fritz Mandl, wapenkoning
van Argentinië
24 Maar Ma-ndl's interessen gingen
der dan wapens te fabriceren en fabel
achtige winsten te toucheren. In
bezocht hij met zijn VTiend Starhemberg
bioscooptheater en zag hij een Tsje
chische film, waarin de hoofdrol werd
vervuld door Hedy Kiesler. Onmiddellijk
wendde hij zich tot de Prins en zei: „Ich
werde diese Frau heiraten".
Haar vader was directeur van
Weense Bank. Door middel van zijn vele
relaties gelukte het Mandl met de familie
kennis te maken. Zij was jong, betove
rend en buitengewoon intelligent. Na
enige maanden vond het huwelijk plaats.
Haar naam luidde Hedy Kiesler. Thans
is zij over de gehele wereld bekend als
Hedy Lamarr, eén der beste actrices.
Intussen naderde de Tweede Wereld
oorlog met rasse schreden. De Balkan-
landen maakten zich gereed. In Oosten
rijk groeide de nationaal-socialistlsche
partij zienderogen. Mandl's vriend, Prinz
Starhemberg, werd lid der Oostenrijkse
Regering en Vice-Kanselier. Mandl
kreeg hot monopolie voor de uitrusting
der Heimwehr. Starhemberg wenste zijn
volgelingen tot de tanden te wapenen,
maar Oostenrijk was arm en kon de
enorme kosten hiervoor niet dragen.
:Maar Mandl had een idee, hetwelk.
Kort voor de overweldiging van Oos
tenrijk door Hitler's horden bezochten
Mandl en Prinz Starhemberg het Ita
liaanse Gezantschap in Wenen. Zij had
een onderhoud met de persoonlijke
vertegenwoordiger van Mussolini: Dr
Eugenio Moreale. Moreale was destijds
directeur van het Persagentschap Stefani
droeg de officiële titel van „Pers
attaché".
Mandl en Starhemberg stelden Mo
reale voor honderdduizend geweren van
Italië te kopen. Deze geweren had Oos
tenrijk aan Italië in 1919 moeten over
dragen bij wyze van herstelbetaling. De
Italianen hadden ze eenvoudig in een
arsenaal opgeborgen. Men kon ze toch
niet gebruiken, omdat het Italiaanse
leger een ander kaliber schietwapens
gebruikte. Zy verzochten om een 1
koopsom, voor d^ Italianen waren
geweren immers van weinig waarde.
Verder spraken zy af, dat zij van deze
honderdduizend geweren er zestigduizend
aan het Hongaarse Ministerie van Oor
log zouden verkopen maartegen de
prijs van honderdduizend...... Op deze
wijze had Stanhemberg veertigduizend
geweren gratis
Het is moeilijk deze dingen te geloven,
maar er bestaan documenten, die deze
smerige handel bewijzen. De zaak kwam
namelijk door een bloot toeval
licht. Een paar spoorwegarbeiders reden
huiswaarts met de goederentrein,
de wapens vervoerd werden. Zij open
den de deur van een wagen waarop
„Machine-onderdelen" stond geschreven.
Wie schetst hun verbazing toen zij con
stateerden dat zy met honderden gewe
ren gevuld wasDe arbeiders rappor
teerden de zaak en deze werd tot eer
groot politiek schandaal. Zelfs de Vol
kenbond werd erin gekendWie.
smokkelde wapens tussen Oostenry-k en
Hongarije??
Maar Prinz Starhemberg liet de zaak
de doofpot stoppen; enkele weken
later marcheerden de Duitse troepen
Oostenrijk binnen en namen de geweren
i beslag.
Maar deze duistere transacties waren
iet naar de zin van Hedy Mandl. Zij
vroeg scheiding aan. Mandl deed alle
moeite haar te vermurwen, maar Hedy
bleef op haar stuk staan. De scheiding
ging door.
Toen Hitiers troepen Wenen binnen
marcheerden vluchtten Mandl en Star
hemberg naar Italië. Het was de Duitse
Geheime Dienst maar'al te goed bekend
wat Starhemberg's plannen geweest wa
ren. In feite was hij een vijand van het
„Dritte Reich". Met behulp van Musso
lini redde Mandl zijn vermogen uit Oos
tenrijk, maar zijn wapenfabrieken wer
den door de Duitsers in beslag genomen.
Het is nauwelijks te geloven maar Mus
solini zorgde er voor, dat de Duitsers
de waarde van deze fabrieken
terugbetaaldenHij ontving een mil-
lioen Pond Sterling.
Van Italië reisde Mandl naar de Franse
Rivièra, waar hy een luxueuze villa liet
inrichten. In samenwerking met de Oos
tenrijkse Quisling en vroegere minister
van Buitenlandse Zaken dr Guido
Schmidt, voerde hij allerlei manipulaties
uit om over zijn overal in Europa ver
spreide geldmiddelen naar Frankrijk
over te hevelen.
Toen hem dit gelukt was, na links
rechts met steekpenningen te hebben ge
werkt, besloot Mandl een „plezierreis"
naar Argentinië te maken. De eigenlijke
bedoeling
vestiging
indien Mandl zich de moeite wilde geven
de oorlogsindustrie op gang te helpen,
vanzelfsprekend zou Mandl dan Argen
tijnse burgerrechten verkrijgen.
De wapenkoning keerde naar Frank
rijk terug met de titel: „Consul
Paraguay in Monte-Carlo." Voor multi-
millionnairs zijn dergelijke predicaten
vrij eenvoudig te verwerven: bovendien
ziin zij zo gemakkelijk, ze garandei
diplomatieke onschendbaarheid en
kere privileges bij buitenlandse reizen.
Overigens verkocht Mandl voorheen t
pens aan generaal Estigarriba, president
van Paraguay.
Na besprekingen met bekende Duitse
staalfabrikanten te hebben gevoerd,
trok hij in October 1938 weer i
Buenos Aires. Hij begon met zich
enorme vee-farm en een rijstplantage
te schaffen en wachtte verder rustig tot
zijn tientallen millioenen via Frankrijk
en Zwitserland bij de Argentijnse banken
binnenstroomden.
Daarna richtte hij de „Sociedad Ano-
nima Financiera Industrial Argentina"
op. Hijzelf bleef op de achtergrond, maar
zijn stromannen bedienden hem op zijn
wenken. In deze firma nam hij een be
kende Argentijnse fascist op
Men dreef zaken van allerlei soort, in
textiel, cement, synthetische rubber en
kunstzijde. Ook kocht Mandl zo en pas
sant een hele scheepvaartmaatschappij,
de „Dodero La Plata Linie." Verder
schafte hij zich vrachtschepen aan. die hij
dan met hoge winsten aan Japan ver
kocht
In de winter van 1939 op 1940 bezocht
hy New York en Washington en voerde
daar dagenlange besprekingen met de
natuurlijk zijn toekomstige Wallstreet-magnaten. Mandl wenste
dit land voor te bereiden. eroot- aantal koopvaardijschepen te kopen,
Sfeer in 't gezin?
De „Nieuwe Leidsche" er in!
kinderen in veiligheid te brengen, kon
ien billijken. Maar de Koningin!
Nederland, ons Vaderland, in niet te
/erziene moeilijkheden enOranje
gevlucht! Dat was voor ons een onge-
ijmdheid. die we zo opeens niet ver
klaren konden. Dat maakte onze hulpe
loosheid nog groter. Oranje was altijd 't
schild, waarachter we wegschuilden alt
het noodweer over onze erve losbarstte.
Als ieder wegvluchtte, was Oranje ge-
te spreken: „Ik zal handhaven!'
O, nooit als juist in die bange dagen van
1940 is uitgekomen, welk een onbeperkt
iven het Nederlandse volk in
Oranje stelt.
Velen hebben heel gauw beschaamd
ingezien, dat hun eerste oordeel voor-
en hun boze woorden zonder
enige grond.
In de strijd om Den Haag werd een
Duits vliegtuig neergeschoten, waarin 't
lijk werd gevonden van Graaf von Spo-
neck. En deze man droeg het bevel bjj
zich. dat Koningin Wilhelmina aan de
avond van 10 Mei dood of levend in Ber
lijn moest zijnWas onze Koninklijke
Familie één dag langer gebleven, dan
zonder twijfel gevangen genomen
naar Berlijn gevoerd; dan wa«
inderdaad gesehied, wat wij vreesden,
dat gebeurd was: het verband tussen
Nederland en Oranje verbroken.
Onze Koningin móést heengaan en wel
zo spoedig mogelijk, wilde zij althan»
voor 't benarde vaderland kunnen blij
ven werken. Zoals Willem van Oranje
eens naar de Dillenburg trok, om
daar uit het verzet in de Nederlanden te
leiden, zo trok Koningin Wilhelmina met
hetzelfde doel naar Engeland. Die r
wel de zwaarste tocht geweest, die
Landsvrouwe ooit heeft gemaakt. En
later hebben wij God er voor gedankt,
dat het de trawanten van Hitier niet
gelukt is, ons ook nog déze nationale
schande aan te doen: onze Koninklijke
Familie als gevangenen in triomf rond
te voeren door de nazi-hoofdstad.
De oude hofprediker ds W. L. Weiter
stierf 30 Juli 1940 op 90-jarige leeftijd.
Maar vóór hij heenging ;ong hij nog ale
met stervende lippen:
Neen, 't was geen vlucht, die U deed gaan,
maar volgen, waar God riep;
'k Vraag niet wat in U is doorstaan,
een strijd hoe zwaar, hoe diep.
Wie twijfelt er thans nog aan, dat het
voor ons land van de grootste betekenis
is geweest, dat een vrije Koningin Wil
helmina voor onze landsbelangen
Engeland en Amerika pleiten en werken
kon? Wie met aandacht kennis nar
wat over het verblijf onzer Vorstin te
Londen in de jaren 19401945 gemeld
werd, kan niet anders dan oprechte en
diepe bewondering hebben voor Haar,
die vooral in de moeilijke jaren van
haar ballingschap toonde een echte
Landsmoeder te zijn.
Reeds de eerste avond, dat zijn m
Buckingham Palace vertoefde na
gevaarlijke en sensationele tocht met
Engelse destroyer, die haar over
Noordzee bracht vaardigde zij een
proclamatie uit, waarin zij van haar volk
voor onbepaalde tijd afscheid nam.
pereert niet. Doet allen wat u mogelijk
is in 's lands welbegrepen belang. Wij
doen het onze. Leve het Vaderland!"
aldus besloot zij de merkwaardigste pro*
'clamatie, die ooit door haar tot haar volk
werd'gericht?
Diezelfde avond wendde zij zich ook
met een boodschap tot de gehele wereld
om uiteen te zetten, waarom zij Neder
land had verlaten.
„Voor Nederland wil ik tot de wereld
spreken: niet over de gerechtigheid
rechtvaardigheid van zijn zaak, die b\j
eerlijke mensen geen verdediging nodig
heeft, noch over de onzegbare verschrik
king of over de schandelijke methoden,
welke zijn dapper leger en zijn onschul
dige bevolking verdragen moeten, maar
van de waarden, van de idealen, van de
christelijke cultuur, welke Nederland aan
de zijde der geallieerden tegen de aanval
der barbaren helpt verdedigen. Trouw
blijvend aan de zinspreuk van het Huis
van Oranje, Nederland en van die ganse,
onmetelijke delen van de wereld, die voor
datgene strijden, wat oneindig veel waar
devoller is dan het leven: Je Maintiendrai
Ik zal handhaven!"
Alphen aan den Rijn ,D
Drie eeuwen geleden werd een vaart gegraven. 5
En daarna werd een kerk gebouwd
ze Alphense correspondent).
Nadat hij met hem bekende Argentijnse zy zouden onder Argentijnse vlag op
officieren gepraat had, ontving hy na I Duitsland en Japan varen
enige tijd de mededeling, dat de Argen
tijnse Regering het op prys zou stellen,! (Wordt vervolgd).
(Van on
Wil een volk enig respect in de wereld
verwerven, dan is daartoe een onmisbare
voorwaarde, dat men ook nationaal be
wustzijn heeft. Men moet overtuigd zijn
in eigen innerlijke kracht.
In kleinere kring is dat terug te bren
gen tot een provinciaal of gemeentelijk
superioriteitsgevoel. Als regel is de mens
geneigd, de eigen woonplaats om be
paalde eigenschappen in de hoogte te
steken.
Ook dat kan geen kwaad, zolang men
met de benen op 'de grond blijft. Men
moet zich wachten voor ongezond chau-
Dat is in het verleden wel eens anders
geweest. Er waren voortdurend oorlogen
en geruchten van oorlogen tussen de be
woners van aangrenzende gemeenten. Er
was één voortdurende rivaliteit.
Zo ook tussen de gemeenten Alphen,
Aarlanderveen en Oudshoorn, thans teza
men Alphen aan den Rijn vormende. Er
zijn nu nog wel eens sporen van te be
merken.
Oudshoorn heeft een historische kerk,
daterende uit het jaar 1665. Alphen kreeg
de voldoening, dat die kerk op haar grond
werd gebouwd. Hoe dit mogelijk was?
Achter het centrum van Alphen, aar
de Westzijde, loopt een vaart. Deze ij
geleid vanaf de Rijn tussen de Juliana-
straat en Prins Hendrikstraat (de Hof-
brug), „stroomt" langs de Paradijslaan,
achter de Stevinstraat, dan langs het be
drijf van de firma Samsom en mondt dan
weer in de Rijn.
Zonder betekenis voor de scheepvaart.
Welgeteld zijn er drie vaste, laag liggende
bruggen over. Terloops zij hier opge
merkt, dat de vierde, de Hofbrug,
ophaalbrug is geworden, nadat dit nodig
was geworden voor het transport v
kolen naar de gasfabriek. Wellicht zijn er
nog oude Alphenaars, die weten, dat de
Julianastraat.en de Prins Hendrikstraat
door een vaste brug waren verbonden.
Waarvoor die vaart daar gegraven is.
reeds ongeveer op de helft van de 17e
eeuw, dus pl.m. 300 jaar geleden? Er was
uiteraard wat scheepvaart, maar het ging
alles met hand- en windkracht.
Nu was reeds toen het Rijngedeelte,
dat door het huidige centrum gaat, vrij
smal. Dit had tot gevolg, dat de stroming
hier zeer sterk was en men soms
achter- dan vooruitging met de „schip- «i
perderjj." t-
Een enkele maal ziet men dit toneel m
zich nog wel eens afspelen, wanneer Id
ééndagszeilers met hun vaartuig de
Alphense brug moeten passeren.
Welnu, om die krachtige stroom te
breken, is toen de vaart gegraven (die
ons bekend naamloos is) enl
daaraan hebben we de prachtige Para- jn
dijslaan met eeuwenoude bomen te dan-
n van de schilderachtigste ge- M
deelten van Alphen.
Maar wat heeft dit alles nu met dl
Ned. Herv. Kerk aan de Oudshoornseweg fi
te maken?
Het punt, waar thans genoemde kerk
staat, was laag gelegen. Wanneer menj®5
oplet is te zien, dat het gebouw thani]
iets hoger, vanaf de grond, verrijst dan
omliggende percelen. g
De aarde, die men verkreeg door het]
graven van de eerder genoemde vaart, il
namelijk naar het perceel getranspor
teerd, waarop thans bijna 300 jaar gele
den de kerk is gebouwd.
Zo kon het in vroegere jaren gebeuren,
dat jonge burgers en burgeressen van
Oudshoorn en Aarlanderveen (thans dt
Alphense „Lage Zijde") met elkaar aan 18
het bekvechten waren op de brug der
zuchten (de Aarbrug), die de grensscheH
ding vormde.
Pochten de Oudshorennaars op hunl D
mooie kerk met de prachtige ramen, dan
speelden de anderen hun troef uit: „Ja, g
maar zij is tooh gebouwd op Alphenst
Het huidige geslacht weet daar niei
meer van, maar in de grijze oudheid heefl
deze troef zeer zeker waarde gehad! ,c
Oegstgeest
in de Pauluskerk een gecombineerd»
dienst van de orthodox- en vrijzinnig*!
Hervormden plaats vinden. Ds Visser e«|
ds v. d. Heyden hopen voor te gaan.
Weer thuis. i
Met de Grote Beer is de O.V.W.-er
Adr. Dofferhof uit de Dorpsstraat terug*
gekeerd uit Indië. Ruim twee jaar e
maanden was hij van huis geweest. Een
zeer enthousiaste ontvangst is hem bi)
zyn terugkeer bereid. Hij was ingedeeld
bij de Marine-genietroepen.
